RAKKOMANDAZZJONI GĦAT-TIENI QARI dwar il-pożizzjoni tal-Kunsill fl-ewwel qari bil-ħsieb tal-adozzjoni ta' direttiva tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li temenda d-Direttiva 2001/18/KE fir-rigward tal-possibbiltà għall-Istati Membri biex jirrestrinġu jew jipprojbixxu l-kultivazzjoni ta' organiżmi ġenetikament modifikati (OĠM) fit-territorju tagħhom
18.11.2014 - (10972/3/2014 – C8‑0145/2014 – 2010/0208(COD)) - ***II
Kumitat għall-Ambjent, is-Saħħa Pubblika u s-Sikurezza tal-Ikel
Rapporteur: Frédérique Ries
ABBOZZ TA' RIŻOLUZZJONI LEĠIŻLATTIVA TAL-PARLAMENT EWROPEW
dwar il-pożizzjoni tal-Kunsill fl-ewwel qari bil-ħsieb tal-adozzjoni ta' direttiva tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li temenda d-Direttiva 2001/18/KE fir-rigward tal-possibbiltà għall-Istati Membri biex jirrestrinġu jew jipprojbixxu l-kultivazzjoni ta' organiżmi ġenetikament modifikati (OĠM) fit-territorju tagħhom
(10972/3/2014 – C8‑0145/2014 – 2010/0208(COD))
(Proċedura leġiżlattiva ordinarja: it-tieni qari)
Il-Parlament Ewropew,
– wara li kkunsidra l-pożizzjoni tal-Kunsill fl-ewwel qari (10972/3/2014 – C8‑0145/2014),
– wara li kkunsidra l-opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew tad-9 ta' Diċembru 2010[1],
– wara li kkunsidra l-opinjoni tal-Kumitat tar-Reġjuni tat-28 ta' Jannar 2011[2],
– wara li kkunsidra l-pożizzjoni tiegħu fl-ewwel qari[3] dwar il-proposta tal-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill (COM(2010)0375),
– wara li kkunsidra l-Artikolu 294(7) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea,
– wara li kkunsidra l-Artikolu 69 tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,
– wara li kkunsidra r-rakkomandazzjoni għat-tieni qari tal-Kumitat għall-Ambjent, is-Saħħa Pubblika u s-Sikurezza tal-Ikel (A8-0038/2014),
1. Jadotta l-pożizzjoni fit-tieni qari li tidher hawn taħt;
2. Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu sabiex jgħaddi l-pożizzjoni tal-Parlament lill-Kunsill u lill-Kummissjoni kif ukoll lill-parlamenti nazzjonali.
Emenda 1 Pożizzjoni tal-Kunsill Kunsiderazzjoni 1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 2 Pożizzjoni tal-Kunsill Premessa 2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 3 Pożizzjoni tal-Kunsill Premessa 2a (ġdida) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Pożizzjoni tal-Kunsill |
Emenda | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
(2a) Kif rifless fil-konklużjonijiet tal-Kunsill dwar l-OĠM adottati mill-Kunsill Ambjent fl-4 ta' Diċembru 2008 ("konklużjonijiet tal-Kunsill 2008"), l-implimentazzjoni tal-valutazzjoni tar-riskju kif stabbilit fl-Anness II tad-Direttiva 2001/18/KE trid tittejjeb, b'mod partikolari fir-rigward tal-effetti ambjentali fit-tul tal-uċuħ tar-raba' ġenetikament modifikati kif ukoll tal-effetti potenzjali tagħhom fuq organiżmi mhux fil-mira, il-karatteristiċi tal-ambjenti riċeventi u ż-żoni ġeografiċi li fihom l-uċuħ tar-raba' ġenetikament modifikati jistgħu jiġu kkultivati, il-konsegwenzi ambjentali potenzjali kkawżati minn bidliet fl-użu tal-erbiċidi b'konnessjoni mal-uċuħ tar-raba' ġenetikament modifikati tolleranti għall-erbiċidi, l-effetti diretti u indiretti fit-tul, kif ukoll l-inċertezzi xjentifiċi. Għalhekk, il-Kummissjoni għandha, b'mod partikolari, tiżgura li r-Regolament ta' implimentazzjoni dwar il-valutazzjoni tar-riskju ambjentali tal-OĠM, filwaqt li jitqiesu l-kunsiderazzjonijiet imsemmija hawn fuq, jiġi adottat mhux aktar tard minn sena wara d-dħul fis-seħħ ta' din id-Direttiva. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 4 Pożizzjoni tal-Kunsill Premessa 2b (ġdida) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Pożizzjoni tal-Kunsill |
Emenda | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
(2b) Jeħtieġ li jitqies il-kuntest politiku, u, b'mod partikolari, l-impenn politiku espress f'Lulju 2014 mill-President elett tal-Kummissjoni Ewropea sabiex jiġi rieżaminat malajr il-proċess eżistenti tat-teħid tad-deċiżjonijiet li huwa applikat għall-organiżmi ġenetikament modifikati sabiex, tal-anqas, l-opinjonijiet tal-gvernijiet eletti demokratikament jingħataw l-istess saħħa daqs dik mogħtija lill-fehmiet tal-komunità xjentifika. L-OĠM m’għandhomx jiġu awtorizzati kontra r-rieda tal-maġġoranza tal-gvernijiet eletti b’mod demokratiku u tal-Membri tal-Parlament Ewropew. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 5 Pożizzjoni tal-Kunsill Premessa 2c (ġdida) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Pożizzjoni tal-Kunsill |
Emenda | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
(2c) Jeħtieġ li jkun żgurat li jsiru studji imparzjali u indipendenti f'dan il-qasam, billi jissaħħaħ l-investiment fir-riċerka sabiex jiżdied l-għarfien xjentifiku dwar dawn il-prodotti ġenetikament modifikati u l-konsegwenzi tal-użu tagħhom. Ir-riżultati ta’ studji bħal dawn għandhom jiġu ppubblikati u għandu jitħeġġeġ dibattitu dwar il-kwistjoni. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 6 Pożizzjoni tal-Kunsill Premessa 5 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Pożizzjoni tal-Kunsill |
Emenda | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(5) L-esperjenza wriet li l-kultivazzjoni ta' OĠM hija kwistjoni li tiġi indirizzata aktar fil-fond fil-livell tal-Istati Membri. Il-kwistjonijiet relatati mat-tqegħid fis-suq u l-importazzjoni tal-OĠM għandhom jibqgħu regolati fil-livell tal-Unjoni biex jiġi ppreservat is-suq intern. Madankollu, il-kultivazzjoni tista' teħtieġ aktar flessibbiltà f'ċerti sitwazzjonijiet billi hija kwistjoni b'dimensjonijiet nazzjonali, reġjonali u lokali b'saħħithom minħabba r-rabta tagħha mal-użu tal-art, l-istrutturi agrikoli lokali u l-protezzjoni jew iż-żamma tal-abitati, l-ekosistemi u l-pajsaġġi. Il-proċedura ta' awtorizzazzjoni uniformi, b'mod partikolari l-proċess ta' valutazzjoni ma għandux jiġi affettwat ħażin minn tali flessibbiltà. |
(5) L-esperjenza wriet li l-kultivazzjoni ta' OĠM hija kwistjoni li tiġi indirizzata aktar fil-fond fil-livell tal-Istati Membri. Il-kwistjonijiet relatati mat-tqegħid fis-suq u l-importazzjoni tal-OĠM għandhom jibqgħu regolati fil-livell tal-Unjoni biex jiġi ppreservat is-suq intern. Madankollu, il-kultivazzjoni tista' teħtieġ aktar flessibbiltà f'ċerti sitwazzjonijiet billi hija kwistjoni b'dimensjonijiet nazzjonali, reġjonali u lokali b'saħħithom minħabba r-rabta tagħha mal-użu tal-art, l-istrutturi agrikoli lokali u l-protezzjoni jew iż-żamma tal-abitati, l-ekosistemi, il-pajsaġġi u l-ġenotipi naturali tal-pjanti. Barra minn hekk, il-valutazzjoni armonizzata tar-riskji għas-saħħa u l-ambjent tista’ ma tindirizzax l-impatti possibbli kollha tal-kultivazzjoni tal-OĠM fir-reġjuni differenti u fl-ekosistemi lokali. B'konformità mal-Artikolu 2(2) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (TFUE), l-Istati Membri huma intitolati li jkollhom il-possibbiltà li jadottaw atti legalment vinkolanti li jirrestrinġu jew jipprojbixxu l-kultivazzjoni effettiva tal-OĠM jew ta' gruppi ta' OĠM definiti skont il-wiċċ tar-raba' jew skont il-karatteristika jew tal-OĠM kollha fit-territorju tagħhom wara li tali OĠM jkunu ġew awtorizzati legalment biex jitqiegħdu fis-suq tal-Unjoni. Madankollu, il-proċedura ta' awtorizzazzjoni uniformi, b'mod partikolari l-proċess ta' valutazzjoni mwettaq primarjament mill-Awtorità Ewropea dwar is-Sigurtà fl-Ikel ("l-Awtorità"), ma għandux jiġi affettwat ħażin minn tali flessibbiltà. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 7 Pożizzjoni tal-Kunsill Premessa 6 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Pożizzjoni tal-Kunsill |
Emenda | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(6) Biex jirrestrinġu jew jipprojbixxu l-kultivazzjoni tal-OĠM, xi Stati Membri rrikorrew għall-klawżoli ta' salvagwardja u l-miżuri ta' emerġenza skont l-Artikolu 23 tad-Direttiva 2001/18/KE u l-Artikolu 34 tar-Regolament (KE) Nru 1829/2003 bħala r-riżultat ta' informazzjoni ġdida jew addizzjonali, skont xi jkun il-każ, li saret disponibbli wara d-data tal-kunsens u li taffettwa l-valutazzjoni tar-riskju ambjentali jew il-valutazzjoni mill-ġdid ta' informazzjoni eżistenti. Stati Membri oħrajn użaw il-proċedura ta' notifika stabbilita fl-Artikolu 114(5) u (6) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (TFUE) li titlob li jitressqu provi xjentifiċi ġodda relatati mal-protezzjoni tal-ambjent jew tal-ambjent tax-xogħol. Barra minn hekk, il-proċess tat-teħid tad-deċiżjonijiet kien partikolarment diffiċli fir-rigward tal-kultivazzjoni tal-OĠM, fid-dawl tal-espressjoni ta' tħassib nazzjonali li mhuwiex marbut biss mas-sikurezza tal-OĠM għas-saħħa jew l-ambjent. |
(6) Fl-imgħoddi, biex jirrestrinġu jew jipprojbixxu l-kultivazzjoni tal-OĠM, xi Stati Membri rrikorrew għall-klawżoli ta' salvagwardja u l-miżuri ta' emerġenza skont l-Artikolu 23 tad-Direttiva 2001/18/KE u l-Artikolu 34 tar-Regolament (KE) Nru 1829/2003 bħala r-riżultat ta' informazzjoni ġdida jew addizzjonali, skont xi jkun il-każ, li saret disponibbli wara d-data tal-kunsens u li taffettwa l-valutazzjoni tar-riskju ambjentali jew il-valutazzjoni mill-ġdid ta' informazzjoni eżistenti. Stati Membri oħrajn użaw il-proċedura ta' notifika stabbilita fl-Artikolu 114(5) u (6) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (TFUE) li titlob li jitressqu provi xjentifiċi ġodda relatati mal-protezzjoni tal-ambjent jew tal-ambjent tax-xogħol. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 8 Pożizzjoni tal-Kunsill Premessa 7 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 9 Pożizzjoni tal-Kunsill Premessa 7a (ġdida) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 10 Pożizzjoni tal-Kunsill Premessa 7b (ġdida) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Pożizzjoni tal-Kunsill |
Emenda | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
(7b) Il-maġġoranza tal-Istati Membri m’għandhomx miżuri fis-seħħ biex jipproteġu l-biedja konvenzjonali u organika minn kontaminazzjoni mill-OĠM, u meta jeżistu miżuri normalment dawn mhumiex effiċjenti biżżejjed biex jipproteġu lill-bdiewa mill-kontaminazzjoni. L-Istati Membri li ma jipprojbixxux il-kultivazzjoni ta’ wċuħ tar-raba’ ġenetikament modifikati għandhom ikunu obbligati jadottaw miżuri sabiex jipproteġu l-biedja konvenzjonali u organika mill-kontaminazzjoni u sabiex ifasslu reġimi ta’ responsabbiltà li jiżguraw li l-piż ekonomiku tal-kontaminazzjoni jkun fuq il-produtturi tal-OĠM pjuttost milli fuq bdiewa konvenzjonali u organiċi. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 11 Pożizzjoni tal-Kunsill Premessa 7c (ġdida) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Pożizzjoni tal-Kunsill |
Emenda | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
(7c) Barra minn hekk, l-Istati Membri għandhom jikkooperaw bejniethom sabiex jimplimentaw 'żoni ta' lqugħ' xierqa bejn żoni ħielsa minn OĠM u żoni fejn OĠM huma kkultivati, sabiex jiġu evitati konsegwenzi mhux intenzjonati ta' kontaminazzjoni transfruntiera. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 12 Pożizzjoni tal-Kunsill Premessa 7d (ġdida) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 13 Pożizzjoni tal-Kunsill Premessa 8 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Pożizzjoni tal-Kunsill |
Emenda | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(8) Waqt il-proċedura ta' awtorizzazzjoni ta' OĠM partikolari, għandha tiġi pprovduta l-possibbiltà li Stat Membru jitlob lill-Kummissjoni tippreżenta lin-notifikatur/applikant it-talba tiegħu biex jaġġusta l-ambitu ġeografiku tan-notifika/applikazzjoni tiegħu ppreżentata f'konformità mal-Parti C tad-Direttiva 2001/18/KE jew f'konformità mal-Artikoli 5 u 17 tar-Regolament (KE) Nru 1829/2003 bl-effett li t-territorju kollu ta' dak l-Istat Membru jew parti minnu jiġu esklużi mill-kultivazzjoni. Il-Kummissjoni għandha tiffaċilita l-proċedura billi tippreżenta t-talba tal-Istat Membru lin-notifikatur/applikant mingħajr dewmien u n-notifikant/applikant għandu jwieġeb għal dik it-talba fi żmien skadenza stabbilita. |
(8) Waqt il-proċedura ta’ awtorizzazzjoni ta’ OĠM partikolari, għandha tiġi pprovduta l-possibbiltà li Stat Membru jitlob b'insistenza lill-Kummissjoni jew, jekk applikabbli, lill-awtorità kompetenti responsabbli għall-ħruġ tal-kunsens bil-miktub skont din id-Direttiva, biex jaġġusta l-ambitu ġeografiku ta' kunsens jew awtorizzazzjoni bil-miktub mogħtija f’konformità mal-Parti C tad-Direttiva 2001/18/KE jew f’konformità mal-Artikoli 7 u 19 tar-Regolament (KE) Nru 1829/2003 bl-effett li t-territorju kollu ta’ dak l-Istat Membru jew parti minnu jiġu esklużi mill-kultivazzjoni. Meta titressaq tali talba b'insistenza, il-Kummissjoni jew, jekk applikabbli, l-awtorità kompetenti, għandha għaldaqstant taġġusta l-ambitu ġeografiku tal-kunsens/awtorizzazzjoni bil-miktub. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 14 Pożizzjoni tal-Kunsill Premessa 9 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 15 Pożizzjoni tal-Kunsill Premessa 10 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 16 Pożizzjoni tal-Kunsill Premessa 11 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 17 Pożizzjoni tal-Kunsill Premessa 11a (ġdida) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 18 Pożizzjoni tal-Kunsill Premessa 11b (ġdida) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 19 Pożizzjoni tal-Kunsill Premessa 11c (ġdida) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 20 Pożizzjoni tal-Kunsill Premessa 11d (ġdida) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Pożizzjoni tal-Kunsill |
Emenda | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
(11d) L-Istati Membri għandhom jitħallew jibbażaw il-miżuri li jirrestrinġu jew jipprojbixxu l-kultivazzjoni ta’ OĠM jew ta’ gruppi ta’ OĠM definiti mill-wiċċ tar-raba’ jew mill-karatteristika jew tal-OĠM kollha anke għal raġunijiet oħra li jistgħu jinkludu l-użu tal-art, l-ippjanar tal-bliet u l-kampanja, jew fatturi leġittimi oħra fosthom dawk relatati mat-tradizzjonijiet kulturali. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 21 Pożizzjoni tal-Kunsill Premessa 12 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 22 Pożizzjoni tal-Kunsill Premessa 14 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 23 Pożizzjoni tal-Kunsill Premessa 14a (ġdida) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Pożizzjoni tal-Kunsill |
Emenda | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
(14a) Matul il-perjodu ta’ waqfien, l-applikant/detentur tal-awtorizzazzjoni li jkun affettwat minn miżuri li jirrestrinġu jew jipprojbixxu l-kultivazzjoni ta’ OĠM jew grupp ta’ OĠM fi Stat Membru għandhom joqogħdu lura mill-attivitajiet kollha relatati mal-kultivazzjoni ta’ dak l-OĠM jew grupp ta’ OĠM f’dak l-Istat Membru. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 24 Pożizzjoni tal-Kunsill Premessa 15 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Pożizzjoni tal-Kunsill |
Emenda | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(15) Id-deċiżjonijiet li jirrestrinġu jew jipprojbixxu l-kultivazzjoni ta' OĠM minn Stati Membri fit-territorju kollu tagħhom jew parti minnu m'għandhomx iwaqqfu milli ssir riċerka dwar il-bijoteknoloġija bil-kondizzjoni li, fit-twettiq ta’ din ir-riċerka, jitħarsu l-miżuri kollha ta' sikurezza meħtieġa. |
(15) Id-deċiżjonijiet li jirrestrinġu jew jipprojbixxu l-kultivazzjoni ta’ OĠM minn Stati Membri fit-territorju kollu tagħhom jew parti minnu m’għandhomx iwaqqfu milli ssir riċerka dwar il-bijoteknoloġija bil-kondizzjoni li, fit-twettiq ta’ din ir-riċerka, jitħarsu l-miżuri kollha ta’ sikurezza meħtieġa relatati mas-saħħa tal-bniedem u tal-annimali u mal-protezzjoni ambjentali u li l-attività ma timminax ir-rispett tar-raġunijiet li fuqhom ġiet introdotta l-projbizzjoni. Barra minn hekk, l-Awtorità u l-Istati Membri għandu jkollhom l-għan li jistabbilixxu netwerk estensiv ta’ organizzazzjonijiet xjentifiċi li jirrappreżentaw id-dixxiplini kollha, fosthom dawk relatati mal-kwistjonijiet ekoloġiċi, u għandhom jikkooperaw biex jidentifikaw fi stadju bikri kull diverġenza potenzjali bejn l-opinjonijiet xjentifiċi bl-għan li jissolvew jew jiġu ċċarati l-kwistjonijiet xjentifiċi li jkunu qed joħolqu diverġenzi. Il-Kummissjoni u l-Istati Membri għandhom jaċċertaw li jiġu żgurati r-riżorsi meħtieġa għal riċerka indipendenti dwar ir-riskji potenzjali li jiġu mir-rilaxx intenzjonat jew it-tqegħid fis-suq tal-OĠM, u li l-infurzar tad-drittijiet tal-proprjetà intellettwali ma jwaqqfux lir-riċerkaturi indipendenti milli jaċċessaw il-materjal relevanti kollu. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 25 Pożizzjoni tal-Kunsill Premessa 15a (ġdida) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 26 Pożizzjoni tal-Kunsill Premessa 16 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 27 Pożizzjoni tal-Kunsill Premessa 18 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 28 Pożizzjoni tal-Kunsill Premessa 20a (ġdida) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Pożizzjoni tal-Kunsill |
Emenda | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
(20a) Sabiex jiżguraw livell għoli ta' ħarsien tal-konsumatur, l-Istati Membri għandhom ukoll jieħdu miżuri ta' tikkettar u ta' informazzjoni effiċjenti biex jiżguraw trasparenza totali dwar il-preżenza tal-OĠM fit-territorju tagħhom u fil-prodotti li jiġu prodotti u kummerċjalizzati hemm. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 29 Pożizzjoni tal-Kunsill Premessa 21a (ġdida) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Pożizzjoni tal-Kunsill |
Emenda | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
(21a) Id-dispożizzjonijiet stabbiliti fl-Artikoli 26b u 26c tad-Direttiva 2001/18/KE japplikaw mingħajr preġudizzju għall-Artikolu 23 ta' dik id-Direttiva kif ukoll l-Artikolu 34 tar-Regolament (KE) Nru 1829/20031a. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
__________________ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1a Ir-Regolament (KE) Nru 1829/2003 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-22 ta’ Settembru 2003 dwar ikel u għalf modifikat ġenetikament (ĠU L 268, 18.10.2003, p. 1). | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 30 Pożizzjoni tal-Kunsill Premessa 22 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 31 Pożizzjoni tal-Kunsill Artikolu 1 – parti introduttorja | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 32 Pożizzjoni tal-Kunsill Artikolu 1 – punt -1 (ġdid) Direttiva 2001/18/KE Artikolu 22 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 33 Pożizzjoni tal-Kunsill Artikolu 1 – punt -1a (ġdid) Direttiva 2001/18/KE Artikolu 25 – paragrafu 5a (ġdid) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 34 Pożizzjoni tal-Kunsill Artikolu 1 – punt -1b (ġdid) Direttiva 2001/18/KE Artikolu 26a – paragrafu 1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 35 Pożizzjoni tal-Kunsill Artikolu 1 Direttiva 2001/18/KE Artikolu 26b – paragrafu 1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 36 Pożizzjoni tal-Kunsill Artikolu 1 Direttiva 2001/18/KE Artikolu 26b – paragrafu 2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 37 Pożizzjoni tal-Kunsill Artikolu 1 Direttiva 2001/18/KE Artikolu 26b – paragrafu 3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 38 Pożizzjoni tal-Kunsill Artikolu 1 Direttiva 2001/18/KE Artikolu 26b – paragrafu 4 – subparagrafu 1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 39 Pożizzjoni tal-Kunsill Artikolu 1 Direttiva 2001/18/KE Artikolu 26 – paragrafu 4 – subparagrafu 2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 40 Pożizzjoni tal-Kunsill Artikolu 1 Direttiva 2001/18/KE Artikolu 26b – paragrafu 4 – subparagrafu 2a (ġdid) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 41 Pożizzjoni tal-Kunsill Artikolu 1 Direttiva 2001/18/KE Artikolu 26b – paragrafu 5 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 42 Pożizzjoni tal-Kunsill Artikolu 1 Direttiva 2001/18/KE Artikolu 26b – paragrafu 5a (ġdid) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 43 Pożizzjoni tal-Kunsill Artikolu 1 Direttiva 2001/18/KE Artikolu 26b – paragrafu 7 – parti introduttorja | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 44 Pożizzjoni tal-Kunsill Artikolu 1 Direttiva 2001/18/KE Artikolu 26 ba (ġdid) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 45 Pożizzjoni tal-Kunsill Artikolu 1 Direttiva 2001/18/KE Artikolu 26c – paragrafu 2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 46 Pożizzjoni tal-Kunsill Artikolu 1 Direttiva 2001/18/KE Artikolu 26c – paragrafu 3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 47 Pożizzjoni tal-Kunsill Artikolu 1 Direttiva 2001/18/KE Artikolu 26c – paragrafu 4 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 48 Pożizzjoni tal-Kunsill Artikolu 2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 49 Pożizzjoni tal-Kunsill Artikolu 2a (ġdid) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Pożizzjoni tal-Kunsill |
Emenda | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Artikolu 2a | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Mhux aktar tard minn ...+, il-Kummissjoni għandha tadotta regolament ta' implimentazzjoni dwar il-valutazzjoni tar-riskju ambjentali tal-OĠM, filwaqt li tibni fuq il-linji gwida tal-2010 tal-EFSA dwar il-valutazzjoni tar-riskju ambjentali tal-pjanti ġenetikament modifikati u filwaqt li ssaħħaħhom skont il-konklużjonijiet tal-Kunsill tal-2008. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
___________________ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
+ ĠU: Jekk jogħġbok daħħal id-data: sena wara d-data tad-dħul fis-seħħ ta' din id-Direttiva.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 50 Pożizzjoni tal-Kunsill Artikolu 2b (ġdid) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Pożizzjoni tal-Kunsill |
Emenda | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Artikolu 2b | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Traspożizzjoni | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1. L-Istati Membri għandhom idaħħlu fis-seħħ il-liġijiet, ir-regolamenti u d-dispożizzjonijiet amministrattivi meħtieġa biex jikkonformaw ma' din id-Direttiva sa ...+. Għandhom jinfurmaw minnufih lill-Kummissjoni b'dan. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Meta l-Istati Membri jadottaw dawk il-miżuri, għandu jkollhom referenza għal din id-Direttiva jew għandhom ikunu akkumpanjati b'referenza bħal din fl-okkażjoni tal-pubblikazzjoni uffiċjali tagħhom. Il-metodi ta' kif issir din ir-referenza għandhom jiġu stabbiliti mill-Istati Membri. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2. L-Istati Membri għandhom jikkomunikaw lill-Kummissjoni t-testi tal-miżuri ewlenin tal-liġi nazzjonali li jadottaw fil-qasam kopert minn din id-Direttiva. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
__________________ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
+ ĠU: Jekk jogħġbok daħħal id-data: 12-il xahar wara d-data tad-dħul fis-seħħ ta' din id-Direttiva. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emenda 51 Pożizzjoni tal-Kunsill Artikolu 2c (ġdid) Regolament (KE) Nru 1829/2003 Artikolu 7 – paragrafu 3 u Artikolu 19 – paragrafu 3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
NOTA SPJEGATTIVA
I. Sfond
Fit-23 ta' Lulju 2014, it-28 Ministru tal-Ambjent adottaw il-pożizzjoni tal-Kunsill rigward ir-restrizzjoni jew il-projbizzjoni tal-kultivazzjoni tal-OĠM fit-territorju tal-Istati Membri.
Fil-prattika, l-għan tagħhom kien li jemendaw id-Direttiva 2001/18/KE dwar ir-rilaxx intenzjonat fl-ambjent ta' OĠM, billi jżidu Artikolu ġdid li jwessa' s-setgħat tal-Istati Membri biex jiġġustifikaw legalment projbizzjoni nazzjonali jew reġjonali tal-kultivazzjoni tal-OĠM. Din l-emenda tkun tapplika wkoll għall-kultivazzjoni ta' OĠM awtorizzati skont ir-Regolament (KE) Nru 1829/2003 li jkopri l-ikel u l-għalf li fih jew li jkun magħmul minn OĠM.
Id-dispożizzjonijiet ta' dawn iż-żewġ testi leġiżlattivi jistabbilixxu qafas legali strett, billi l-kummerċjalizzazzjoni tal-OĠM tkun tista' tiġi awtorizzata biss wara approvazzjoni bbażata fuq valutazzjoni xjentifika tar-riskji għas-saħħa tal-bniedem u tal-annimali u għall-ambjent.
Wieħed irid jispeċifika li t-test li qed jiġi diskuss jikkonċerna biss il-kultivazzjoni ta' OĠM għat-tagħlil jew għar-riċerka fl-azjendi agrikoli. Fi kliem ieħor, l-importazzjonijiet ta' OĠM primarjament għall-bhejjem mhumiex koperti b'din il-leġiżlazzjoni.
Il-kompromess adottat mill-Istati Membri daħal fis-seħħ tliet snin wara l-votazzjoni tal-Parlament fl-ewwel qari fil-5 ta' Lulju 2011.
Filwaqt li kulħadd jilqa' tali progress, is-sitwazzjoni sottostanti saret dejjem aktar sensittiva:
1. Is-sentiment ġenerali Ewropew ta' oppożizzjoni għall-OĠM huwa partikolarment kbir fir-rigward tal-preżenza tagħhom fl-ikel maħsub għall-konsum mill-bniedem, kif rifless fl-istħarriġ speċjali (nru 354) tal-Ewrobarometru ta' Diċembru 2010 rigward ir-riskji relatati mal-ikel, li żvela li 21 % biss tal-Ewropej qablu mal-propożizzjoni li "l-ikel li fih l-OĠM huwa sikur għall-ġenerazzjonijiet futuri" (filwaqt li 58 % ma qablux).
Stħarriġ aġġornat ikun partikolarment utli. X'aktarx li dan jindika li maġġoranza kbira għadha topponi l-kultivazzjoni ta' OĠM fl-Ewropa.
2. Fi Frar 2014, il-kontroversja rigward il-qamħirrum ġenetikament modifikat, TC1507, li 19 minn 28 gvern opponewh, ġiet irrapportata b'mod intensiv mill-media. Ħames Stati Membri biss (Spanja, ir-Renju Unit, l-Estonja, il-Finlandja u l-Isvezja) ivvutaw favur li tingħata l-awtorizzazzjoni lil din il-varjetà ġdida ta' OĠM, għalhekk id-deċiżjoni finali kellha tittieħed mill-Kummissjoni, iżda għadha ma ħadithiex.
3. Fis-sistema ċentralizzata ta' awtorizzazzjoni tal-UE akkumulaw ħafna applikazzjonijiet b'lura. Minbarrra l-applikazzjoni għal awtorizzazzjoni tal-qamħirrum TC1507, sitt proċeduri ta' awtorizzazzjoni pħra ta' OĠM (ħamsa għall-qamħirrum u waħda għas-sojja) huma pendenti, wara li nħarġet opinjoni favorevoli mill-EFSA. Minħabba l-oppożizzjoni qawwija mill-biċċa l-kbira tal-Istati Membri, il-Kummissjoni qed taħsibha qabel ma tgħaddi għall-votazzjoni.
4. Kien f'dan il-kuntest li l-President il-ġdid tal-Kummissjoni, Jean-Claude Juncker, filwaqt li ddeskriva il-politika tal-Kummissjoni lill-MPE fil-15 ta' Lulju 2014, ħabbar l-intenzjonijiet tiegħu: "Biħsiebi wkoll neżamina mill-ġdid il-leġiżlazzjoni attwali li tawtorizza l-użu ta' organiżmi ġenetikament modifikati. Inqis li huwa inaċċettabbli li, skont ir-regoli attwali, il-Kummissjoni hija legalment obbligata tawtorizza l-importazzjoni u l-ipproċessar ta' OĠM ġodda, anke f'każijiet meta maġġoranza ċara tal-Istati Membri huma kontra l-użu tagħhom".
Dan ġie kkonfermat fl-istqarrija tal-missjoni mibgħuta lill-Kummissarju Ewropew il-ġdid responsabbli għas-saħħa u s-sikurezza tal-ikel, li se jintalab jeżamina mill-ġdid, fl-ewwel sitt xhur tal-kariga tiegħu, il-proċess eżistenti ta' teħid ta' deċiżjonijiet applikabbli għall-OĠM.
Għalhekk, ir-Rapporteur trid tqis is-sitwazzjoni politika ġdida meta tfassal l-abbozz ta' rakkomandazzjoni tagħha.
F'dan ir-rigward, għandha l-appoġġ konġunt tal-Parlament Ewropew, tal-biċċa l-kbira tal-Istati Membri u tal-President il-ġdid tal-Kummissjoni, li jridu kemm jista' jkun malajr 'jeħilsu' l-kwistjoni tal-OĠM mill-konfużjoni tal-burokrazija li qed teżaspera lil kull minn hu kkonċernat.
II. Objettivi u limiti tal-pożizzjoni komuni tal-Kunsill
Għandu jitfakkar il-fatt li l-objettiv ewlieni ta' din il-modifika fil-qafas leġiżlattiv huwa li tingħata aktar libertà u ċertezza tad-dritt lill-Istati Membri li jixtiequ jipprojbixxu, fit-territorju kollu tagħhom jew f'parti minnu, il-kultivazzjoni ta' OĠM awtorizzati fil-livell Ewropew. Dan huwa speċifikat mill-Kunsill fil-ħames premessa.
Filwaqt li l-Kunsill adotta numru ta' emendi tal-Parlament u għalhekk approva l-objettivi tiegħu, fl-istess ħin daħħal proċedura li timponi obbligi ġodda fuq l-awtoritajiet nazzjonali.
Stat Membru huwa inizjalment meħtieġ jissottometti talba speċifika (paragrafi 1 u 2 tal-Artikolu 26b (ġdid) lil impriża li trid tikkumerċjalizza l-OĠM fl-UE (fażi I) sabiex ikun żgurat li l-awtorizzazzjoni ma tinkludix it-territorju nazzjonali tiegħu.
Huwa biss jekk din il-fażi inizjali ma tirnexxix u jekk it-talba ma tintlaqax mill-impriża li tiġi applikata l-proċedura (fażi II) unika (paragrafu 3 tal-Artikolu 26b (ġdid)), biex b'hekk Stat Membru jkun jista' jinvoka ġustifikazzjonijiet legali biex jipprova jipprojbixxi l-kultivazzjoni ta' OĠM.
Fi kliem ieħor, dan jinvolvi żewġ fażijiet konsekuttivi, it-tieni waħda kkundizzjonata mill-ewwel waħda, minflok il-proċedura stabbilita fil-proposta oriġinali tal-Kummissjoni kif emendata mill-PE u li għandha tibqa' fiċ-ċentru tal-verżjoni emendata tad-Direttiva tal-2001.
Madankollu, il-verżjoni tal-Kunsill, li tmur kontra l-objettiv tal-Parlament fil-votazzjoni tiegħu tal-5 ta' Lulju 2011, tagħti l-impressjoni skomda li qalbet l-ordni loġika tal-kwistjoni.
Kien għalhekk li r-Rapporteur ressqet l-Emenda 24 għall-paragrafu 3 tal-Artikolu 26b, li hija essenzjali jekk ir-rikors għall-proċedura ta' fażi I minn Stat Membru se jkun fakultattiv.
Restrizzjoni oħra tad-drittijiet tal-Istati Membri hija l-iskadenza stretta ta' sentejn biex jinbdew il-proċeduri fil-livell nazzjonali biex tiġi pprojbita l-kultivazzjoni tal-OĠM ladarba tkun ingħatat l-awtorizzazzjoni tal-UE.
Ir-Rapporteur ma tistax tara r-raġunijiet għal dan u tqis li għaxar snin, id-durata statutorja tal-awtorizzazzjoni, ikunu skadenza xierqa. Din hija r-raġuni tal-Emenda 25 għall-paragrafu 4 tal-Artikolu 26b.
Għalhekk, il-proċedura kumpensatorja prevista fil-paragrafu 5 tal-Artikolu 26b mhijex aktar meħtieġa u għaldaqstant l-Emenda 26 tipproponi t-tħassir tagħha.
Barra minn hekk, rigward il-lista miftuħa ta' raġunijiet li jistgħu jiġu invokati biex jiġġustifikaw projbizzjoni tal-kultivazzjoni tal-OĠM, ir-Rapporteur tal-fehma li l-assenza ta' eżempji ddgħajjef il-qafas legali u għaldaqstant ressqet l-Emenda 24 li tixbah ferm it-test adottat b'maġġoranza assoluta fl-ewwel qari, ħlief li tinkludi ħames kategoriji ta' ġustifikazzjoni:
• Kriterji ambjentali minbarra dawk deskritti mill-EFSA fil-livell Ewropew, relatati mal-aspetti lokali jew sistemiċi tal-użu tal-OĠM f'kuntest agronomiku partikolari;
• Kriterji ta' żvilupp reġjonali;
• Kriterji ta' użu tal-art;
• Kriterji soċjoekonomiċi, pereżempju l-ispiża għolja tal-kontaminazzjoni għall-bdiewa konvenzjonali u/jew organiċi;
• Kriterji relatati mal-objettivi tal-politika agrikola.
Dawn il-kriterji jagħtu lill-Istati Membri l-flessibbiltà meħtieġa biex jieħdu miżuri adatti mingħajr ma jalteraw jew idgħajfu l-proċeduri attwali ta' valutazzjoni tar-riskju tal-UE.
III. Emendi oħra tar-Rapporteur
Fl-ewwel qari, il-Parlament Ewropew adotta 28 emenda fil-proposta modifikata tiegħu, li l-biċċa l-kbira minnhom ma kinux kontroversjali jew kienu appoġġati minn maġġoranza assoluta. Għaldaqstant, ir-Rapporteur ressqet total ta' 33 emenda, inklużi l-emendi ewlenin adottati fl-ewwel qari u li ma ġewx inklużi fil-pożizzjoni komuni tal-Kunsill.
Fid-dawl ta' dan:
- Jeħtieġ li tiġi affermata mill-ġdid il-bażi ġuridika magħżula mill-Parlament Ewropew relatata mal-ambjent (Emenda 1). Din il-leġiżlazzjoni l-ġdida għandha l-għan li timmodifika mhux biss id-Direttiva 2001/18/KE iżda anke r-Regolament (KE) Nru 1829/2003, meta t-talba għal awtorizzazzjoni minn kumpanija tikkonċerna l-kultivazzjoni u l-ikel jew l-għalf. Filwaqt li l-bażi ġuridika relatata mas-suq intern intgħażlet għad-Direttiva tal-2001, il-leġiżlaturi għażlu mhux anqas minn tlieta relatati mal-agrikoltura, is-suq intern u s-saħħa pubblika, għar-Regolament tal-2003.
It-test jipprova wkoll jilħaq objettiv ewlieni: l-għoti ta' flessibbiltà akbar lill-Istati Membri biex jipprojbixxu l-kultivazzjoni tal-OĠM fit-territorju tagħhom għal għadd ta' raġunijiet, inklużi kunsiderazzjonijiet ambjentali, bħall-ħarsien tal-bijodiversità, il-ħabitats u l-ekosistemi.
- Jeħtieġ li jittejbu l-proċeduri ta' evalwazzjoni tar-riskju. L-Emenda 3 għandha l-għan li tiżgura l-implimentazzjoni tal-konklużjonijiet adottati mill-Kunsill Ambjent tal-4 ta' Diċembru 2008 li talbu metodi ta' valutazzjoni komprensivi u effettivi, filwaqt li wieħed iżomm f'moħħu li sal-lum ma tqiesx biżżejjed l-impatt fit-tul tal-kultivazzjoni tal-OĠM.
Ir-Rapporteur tinnota b'sodisfazzjon li din il-kwistjoni hija inkluża fid-dispożizzjonijiet tat-test tal-Kunsill, li madankollu jrid jittejjeb. Għaldaqstant, l-Emenda 33 għandha l-għan li tagħmel il-linji gwida tal-EFSA vinkolanti.
- Jeħtieġ li jiġu speċifikati miżuri obbligatorji biex tiġi salvagwardjata l-koeżistenza ta' tipi differenti ta' kultivazzjoni.
Dak kien l-iskop tal-emenda għall-Artikolu 26a mressqa fil-plenarja f'Lulju 2011, li r-Rapporteur tixtieq terġa' tressaq mal-Emenda 21.
Huwa importanti li f'din il-leġiżlazzjoni jiġu inklużi dispożizzjonijiet obbligatorji li jirrikjedu li l-Istati Membri jissalvagwardjaw il-koeżistenza ta' tipi differenti ta' kultivazzjoni u li tiġi evitata kull disseminazzjoni transfruntiera, rekwiżit approvat b'entużjażmu mill-biċċa l-kbira tal-bdiewa Ewropej.
Ġew proposti wkoll modifiki biex tiġi ggarantita t-trasparenza tal-proċedura biex tiġi ristretta jew ipprojbita l-kultivazzjoni tal-OĠM u biex ikun żgurat li tali deċiżjonijiet kbar isiru pubbliċi.
PROĊEDURA
Titolu |
Il-possibbiltà għall-Istati Membri li jirrestrinġu jew jipprojbixxu l-kultivazzjoni tal-OMĠ fit-territorju tagħhom |
||||
Referenzi |
10972/3/2014 – C8-0145/2014 – 2010/0208(COD) |
||||
Data tal-1 qari tal-PE - Numru P |
5.7.2011 T7-0314/2011 |
||||
Proposta tal-Kummissjoni |
COM(2010)0375 - C7-0178/2010 |
||||
Data tat-tħabbir fis-seduta plenarja ta’ meta l-Parlament irċieva l-pożizzjoni tal-Kunsill fl-ewwel qari |
18.9.2014 |
||||
Kumitat responsabbli Data tat-tħabbir fis-seduta plenarja |
ENVI 18.9.2014 |
|
|
|
|
Rapporteurs Data tal-ħatra |
Frédérique Ries 17.7.2014 |
|
|
|
|
Eżami fil-kumitat |
3.9.2014 |
13.10.2014 |
|
|
|
Data tal-adozzjoni |
11.11.2014 |
|
|
|
|
Riżultat tal-votazzjoni finali |
+: –: 0: |
53 11 2 |
|||
Membri preżenti għall-votazzjoni finali |
Marco Affronte, Pilar Ayuso, Zoltán Balczó, Catherine Bearder, Ivo Belet, Biljana Borzan, Lynn Boylan, Nessa Childers, Alberto Cirio, Mireille D’Ornano, Miriam Dalli, Seb Dance, Jørn Dohrmann, Stefan Eck, Eleonora Evi, José Inácio Faria, Karl-Heinz Florenz, Ashley Fox, Francesc Gambús, Iratxe García Pérez, Jens Gieseke, Julie Girling, Sylvie Goddyn, Matthias Groote, Jytte Guteland, György Hölvényi, Anneli Jäätteenmäki, Jean-François Jalkh, Benedek Jávor, Josu Juaristi Abaunz, Karin Kadenbach, Kateřina Konečná, Giovanni La Via, Norbert Lins, Valentinas Mazuronis, Susanne Melior, Massimo Paolucci, Gilles Pargneaux, Piernicola Pedicini, Bolesław G. Piecha, Pavel Poc, Frédérique Ries, Michèle Rivasi, Teresa Rodriguez-Rubio, Annie Schreijer-Pierik, Davor Škrlec, Renate Sommer, Dubravka Šuica, Tibor Szanyi, Nils Torvalds |
||||
Sostituti preżenti għall-votazzjoni finali |
Paul Brannen, Nicola Caputo, Caterina Chinnici, Mark Demesmaeker, Herbert Dorfmann, Ismail Ertug, Martin Häusling, Elisabeth Köstinger, József Nagy, James Nicholson, Marit Paulsen, Marijana Petir, Sirpa Pietikäinen, Christel Schaldemose, Bart Staes |
||||
Data tat-tressiq |
19.11.2014 |
||||