ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με τη στρατηγική για τις αερομεταφορές στην Ευρώπη

2.2.2017 - (2016/2062(INI))

Επιτροπή Μεταφορών και Τουρισμού
Εισηγητής: Pavel Telička
Συντάκτης γνωμοδότησης (*):
Ole Christensen, Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων
(*) Διαδικασία συνδεδεμένων επιτροπών – άρθρο 54 του Κανονισμού

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με τη στρατηγική για τις αερομεταφορές στην Ευρώπη

(2016/2062(INI))

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 7ης Δεκεμβρίου 2015 με τίτλο «Στρατηγική για τις αερομεταφορές στην Ευρώπη» (COM(2015)0598),

–  έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 4 παράγραφος 2 στοιχεία β) και ζ), το άρθρο 16 και τους τίτλους VI και X,

–  έχοντας υπόψη το Πρωτόκολλο (αριθ. 2) της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) σχετικά με την εφαρμογή των αρχών της Επικουρικότητας και της Αναλογικότητας,

–  έχοντας υπόψη τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής της 14ης Ιουλίου 2016 σχετικά με τη στρατηγική για τις αερομεταφορές στην Ευρώπη[1],

–  έχοντας υπόψη την απόφαση της Επιτροπής, της 20ής Δεκεμβρίου 2011, για την εφαρμογή του άρθρου 106 παράγραφος 2 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις κρατικές ενισχύσεις υπό μορφή αντιστάθμισης για την παροχή δημόσιας υπηρεσίας που χορηγούνται σε ορισμένες επιχειρήσεις επιφορτισμένες µε τη διαχείριση υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος,

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις σε αερολιμένες και αεροπορικές εταιρείες», (2014/C 99/03),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την έννοια της κρατικής ενίσχυσης όπως αναφέρεται στο άρθρο 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2016/C 262/01),

–  έχοντας υπόψη το σχέδιο κανονισμού (ΕΕ) της Επιτροπής για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 651/2014 της Επιτροπής για την κήρυξη ορισμένων κατηγοριών ενισχύσεων ως συμβατών με την εσωτερική αγορά κατ’ εφαρμογή των άρθρων 107 και 108 της Συνθήκης,

–  έχοντας υπόψη την πρόταση της Επιτροπής της 7ης Δεκεμβρίου 2015 για τη θέσπιση κοινών κανόνων στον τομέα της πολιτικής αεροπορίας και την ίδρυση Οργανισμού Αεροπορικής Ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 216/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου,

–  έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα της υψηλού επιπέδου διάσκεψης με θέμα «Κοινωνική ατζέντα για τις μεταφορές», η οποία διοργανώθηκε στις 4 Ιουνίου 2015 στις Βρυξέλλες[2],

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 4ης Φεβρουαρίου 2016, σχετικά με την ειδική κατάσταση των νησιών[3],

–  έχοντας υπόψη το αποτέλεσμα της 39^ης Συνέλευσης του Διεθνούς Οργανισμού Πολιτικής Αεροπορίας (ΔΟΠΑ) το 2016·

–  έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 551/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 10ης Μαρτίου 2004, για την οργάνωση και τη χρήση του εναέριου χώρου στο πλαίσιο του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού,

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 11ης Νοεμβρίου 2015 σχετικά με τις αερομεταφορές[4],

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 29ης Οκτωβρίου 2015 σχετικά με την κατανομή από την Παγκόσμια Διάσκεψη Ραδιοεπικοινωνιών, που θα πραγματοποιηθεί στη Γενεύη από 2 έως 27 Νοεμβρίου 2015 (WRC-15), του αναγκαίου φάσματος ραδιοσυχνοτήτων για την υποστήριξη της μελλοντικής ανάπτυξης δορυφορικής τεχνολογίας με στόχο την επίτευξη παγκόσμιων συστημάτων ιχνηλάτησης πτήσεων[5],

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 7ης Ιουνίου 2011 σχετικά με τις διεθνείς συμφωνίες για τις αεροπορικές μεταφορές στο πλαίσιο της Συνθήκης της Λισαβόνας[6],

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 25ης Απριλίου 2007 σχετικά με τη δημιουργία κοινού ευρωπαϊκού εναέριου χώρου[7],

–  έχοντας υπόψη τη θέση που ενέκρινε σε δεύτερη ανάγνωση στις 12 Μαρτίου 2014 σχετικά με την πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την υλοποίηση του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού (αναδιατύπωση)[8],

–  έχοντας υπόψη τη θέση του που εγκρίθηκε σε πρώτη ανάγνωση στις 12 Μαρτίου 2014 σχετικά με την πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 216/2008 όσον αφορά τα αεροδρόμια, τη διαχείριση της εναέριας κυκλοφορίας και τις υπηρεσίες αεροναυτιλίας[9],

–  έχοντας υπόψη τη θέση του που εγκρίθηκε σε πρώτη ανάγνωση στις 5 Φεβρουαρίου 2014 σχετικά με την πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου περί τροποποίησης του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 261/2004 για τη θέσπιση κοινών κανόνων αποζημίωσης των επιβατών αεροπορικών μεταφορών και παροχής βοήθειας σε αυτούς σε περίπτωση άρνησης επιβίβασης και ματαίωσης ή μεγάλης καθυστέρησης της πτήσης, καθώς και του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2027/97 για την ευθύνη του αερομεταφορέα όσον αφορά την αεροπορική μεταφορά επιβατών και των αποσκευών τους[10],

–  έχοντας υπόψη τη θέση που ενέκρινε σε δεύτερη ανάγνωση στις 12 Δεκεμβρίου 2012 σχετικά με την πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τους κοινούς κανόνες κατανομής των χρονοθυρίδων στους αερολιμένες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (αναδιατύπωση)[11],

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 29ης Οκτωβρίου 2015 σχετικά με την ασφαλή χρήση των συστημάτων τηλεχειριζόμενων αεροσκαφών (RPAS), κοινώς γνωστών ως «μη επανδρωμένων εναέριων οχημάτων» (UAV), στον τομέα της πολιτικής αεροπορίας[12],

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 2ας Ιουλίου 2013 σχετικά με την Εξωτερική πολιτική αερομεταφορών της ΕΕ – Αντιμετώπιση των μελλοντικών προκλήσεων[13],

–  έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα της Ευρωπαϊκής Συνόδου Κορυφής Αερομεταφορών που πραγματοποιήθηκε στον αερολιμένα του Schiphol (Κάτω Χώρες) στις 20 και 21 Ιανουαρίου 2016[14],

–  έχοντας υπόψη τη Σύμβαση του Σικάγου της 7ης Δεκεμβρίου 1944,

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 52 του Κανονισμού του,

–  έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Μεταφορών και Τουρισμού και τις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων, της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων και της Επιτροπής Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών (A8-0021/2017),

Α.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η πολιτική μεταφορών της ΕΕ αποβλέπει τελικά στην εξυπηρέτηση των συμφερόντων των Ευρωπαίων πολιτών και των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων προσφέροντας ολοένα και μεγαλύτερη συνδεσιμότητα, το ανώτερο δυνατό επίπεδο ασφάλειας και προστασίας και αγορές χωρίς φραγμούς·

Β.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα αυστηρά πρότυπα ασφαλείας πρέπει να παραμένουν κεντρικός στόχος όταν επιδιώκεται η ανταγωνιστικότητα στις αερομεταφορές·

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ενιαία αγορά αερομεταφορών της ΕΕ συνιστά το πλέον επιτυχές παράδειγμα περιφερειακής ελευθέρωσης των αερομεταφορών που συνέβαλε σημαντικά στην επίτευξη πρωτοφανών επιπέδων αεροπορικής συνδεσιμότητας επεκτείνοντας τις ευκαιρίες για ταξίδια εντός και εκτός της Ευρώπης και μειώνοντας ταυτόχρονα τις τιμές· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο τομέας των αερομεταφορών αποτελεί θεμελιώδες τμήμα του ευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών, και ότι είναι απολύτως απαραίτητος για να εξασφαλίσει τη συνδεσιμότητα και την εδαφική συνοχή εντός της ΕΕ και παγκοσμίως· λαμβάνοντας υπόψη ότι η απομάκρυνση και η απομόνωση των εξόχως απόκεντρων περιοχών δεν επιτρέπει άλλη εναλλακτική λύση πέραν των αεροπορικών μεταφορών, σε αντίθεση με τις περιοχές που έχουν πιο κεντρική θέση και είναι καλύτερα ενταγμένες στο σύνολο· λαμβάνοντας υπόψη ότι στόχος της στήριξης της αυξημένης συνδεσιμότητας στον τομέα των αερομεταφορών δεν πρέπει να είναι μόνο η επέκταση του δικτύου συνδέσεων, αλλά να εξασφαλίζονται επίσης διασυνδέσεις επαρκούς ποιότητας, όσον αφορά τη συχνότητα των πτήσεων, την εμβέλεια του δικτύου συνδέσεων και την ευχέρεια των δρομολογίων·

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο τομέας των αερομεταφορών αποτελεί κινητήρια δύναμη με πολλαπλασιαστική επίδραση στην ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης, προωθώντας την καινοτομία, το εμπόριο και την ποιότητα των θέσεων απασχόλησης, με σημαντικά άμεσα και έμμεσα οφέλη για τους πολίτες· λαμβάνοντας υπόψη ότι η αύξηση και η διαθεσιμότητα των αεροπορικών μετακινήσεων και η ποικιλία αεροπορικών συνδέσεων προωθούν την οικονομική μεγέθυνση, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι οι αεροπορικές μεταφορές δρουν ως καταλύτης της οικονομικής ανάπτυξης· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι περιφερειακοί και οι τοπικοί αερολιμένες διαδραματίζουν επίσης σημαντικό ρόλο για την ανάπτυξη των περιφερειών, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα και παράλληλα διευκολύνοντας την πρόσβαση για τον τουρισμό·

Ε.  λαμβάνοντας υπόψη ότι 4,7 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στην Ένωση δημιουργούνται άμεσα (1,9 εκατομμύρια) και έμμεσα (2,8 εκατομμύρια) από τις αεροπορικές μεταφορές, τους αερολιμένες και τη σχετική κατασκευαστική βιομηχανία· λαμβάνοντας υπόψη ότι άλλες 917 000 θέσεις εργασίας σε άλλους τομείς της παγκόσμιας οικονομίας στηρίζονται από τον ευρωπαϊκό κλάδο αερομεταφορών· λαμβάνοντας υπόψη ότι λόγω της κινητικότητας και του διεθνικού χαρακτήρα των αερομεταφορών καθίσταται δυσχερής ο εντοπισμός παραβιάσεων κοινωνικών δικαιωμάτων και καταστρατήγησης των εργασιακών προτύπων, πράγμα που σημαίνει ότι είναι αδύνατη η αντιμετώπιση των προβλημάτων αποκλειστικά σε εθνικό επίπεδο· λαμβάνοντας υπόψη ότι πρόσφατες διαπιστώσεις της ΔΟΕ δείχνουν επιδείνωση των συνθηκών εργασίας στον τομέα των αερομεταφορών· λαμβάνοντας υπόψη ότι η μεγαλύτερη διαφοροποίηση στις συμβάσεις μπορεί να αποτελέσει εργαλείο για την ενίσχυση της ευελιξίας, μπορεί επίσης, όμως, να χρησιμοποιηθεί καταχρηστικά για «rule shopping» με στόχο την αποφυγή καταβολής εισφορών κοινωνικής ασφάλισης·

ΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι εξαιτίας της έλλειψης ορθής υλοποίησης της νομοθεσίας της ΕΕ, και της πολιτικής απροθυμίας στο Συμβούλιο, ο τομέας των αερομεταφορών εμποδίζεται να αποδεσμεύσει το πλήρες δυναμικό του με αποτέλεσμα να ζημιώνεται η ανταγωνιστικότητά του και να αυξάνεται το κόστος εις βάρος των επιχειρήσεων, των επιβατών και της οικονομίας·

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι σε έναν τομέα ο οποίος έχει ως κινητήρια δύναμη την τεχνολογία, την έρευνα και την καινοτομία και χρειάζεται αφενός μεγάλες επενδύσεις και αφετέρου αναπτυγμένες υποδομές, η επιτυχία της στρατηγικής έγκειται στην ικανότητά της να υιοθετεί ένα μακροπρόθεσμο όραμα με τον κατάλληλο προγραμματισμό επενδύσεων και να λάβει πλήρως υπόψη όλους τους τρόπους μεταφοράς·

Η.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αεροπορικές μεταφορές διαδραματίζουν καίριο ρόλο ως προς την επίτευξη των κλιματικών στόχων της ΕΕ με τη θέσπιση μέτρων για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου·

Θ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, παρότι στον Ενιαίο Ευρωπαϊκό Ουρανό προβλέπεται η θέσπιση λειτουργικών τμημάτων εναέριου χώρου, παρατηρούνται μέχρι σήμερα σημαντικές καθυστερήσεις στην υλοποίηση των εν λόγω τμημάτων· ότι, ως εκ τούτου, η Επιτροπή εκτιμά ότι οι απώλειες που οφείλονται στην έλλειψη προόδου στο εν λόγω ζήτημα ανέρχονται σε περίπου πέντε δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως·

Ι.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ασφάλεια είναι μία από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει πιο άμεσα ο τομέας των αερομεταφορών·

1.  χαιρετίζει την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με τη Στρατηγική για τις Αερομεταφορές στην Ευρώπη και την προσπάθειά της να εντοπίσει πηγές που θα δώσουν ώθηση στον τομέα με την εξεύρεση νέων ευκαιριών αγοράς και την κατάργηση φραγμών, καθώς και τις προτάσεις της για αντιμετώπιση και πρόληψη νέων προκλήσεων με βάση ένα κοινό ευρωπαϊκό όραμα, αναπτύσσοντας σύγχρονα ρυθμιστικά πλαίσια· πιστεύει ότι, μακροπρόθεσμα, πρέπει να υιοθετηθεί μια περαιτέρω ολιστική και φιλόδοξη προσέγγιση, προκειμένου να δοθεί η απαραίτητη ώθηση για έναν βιώσιμο και ανταγωνιστικό ευρωπαϊκό τομέα αερομεταφορών·

2.  θεωρεί ότι η ασφάλεια αποτελεί την κατευθυντήρια αρχή για την ευρωπαϊκή στρατηγική για τις αερομεταφορές και ότι πρέπει να βελτιώνεται διαρκώς· χαιρετίζει, κατά συνέπεια, την αναθεώρηση του βασικού κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 216/2008 για τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Ασφαλείας της Αεροπορίας (EASA), που αποσκοπεί στην επίτευξη του υψηλότερου επιπέδου ασφαλείας στον τομέα των αερομεταφορών, καλεί την Επιτροπή και το Συμβούλιο, ως προς αυτό το θέμα, να διαθέσουν στον EASA επαρκείς πόρους και προσωπικό ώστε να εξασφαλίζονται υψηλά πρότυπα ασφαλείας και να ενισχυθεί ο ρόλος του στη διεθνή σκηνή·

3.  παροτρύνει το Συμβούλιο και τα κράτη μέλη να σημειώσουν επιτέλους ταχεία πρόοδο σε άλλα ζητήματα καίριας σημασίας όπως είναι η αναδιατύπωση του Κανονισμού για την Υλοποίηση του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού (SES2+) και η αναθεώρηση του Κανονισμού για τις Χρονοθυρίδες και των Κανονισμών για τα Δικαιώματα των Επιβατών αεροπορικών μεταφορών· καλεί την Επιτροπή να επανεξετάσει συνεχιζόμενες πρωτοβουλίες και να προτείνει βιώσιμες εναλλακτικές λύσεις ώστε να αρθούν οι αδυναμίες του τομέα των αερομεταφορών που απορρέουν από την καθυστερημένη και ατελή υλοποίηση της ενωσιακής νομοθεσίας, όπως σχετικά με τον Ενιαίο Ευρωπαϊκό Ουρανό (SES)· τονίζει ότι, για την εξασφάλιση νομικής σαφήνειας και ασφάλειας δικαίου, η δημοσίευση κατευθυντήριων γραμμών, παρότι χρήσιμη, δεν υποκαθιστά τη σωστή αναθεώρηση υφιστάμενων κανονισμών·

4.  τονίζει ότι τα σχετικά με τις αερομεταφορές νομοθετικά κείμενα που παραμένουν στάσιμα στο Συμβούλιο έχουν στόχο να εξοπλίσουν την ΕΕ με περισσότερη ασφάλεια δικαίου και ενισχυμένο πλαίσιο για την προστασία των επιβατών αεροπορικών μεταφορών, αποτελεσματικότερη και πιο ορθολογική χρήση του ενωσιακού εναέριου χώρου και βελτιωμένες προβλέψεις για την υλοποίηση του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού, με απαραίτητα δηλαδή στοιχεία για την επίτευξη της στρατηγικής στον τομέα των αερομεταφορών· ζητεί από το Συμβούλιο να λάβει μέτρα ώστε να προχωρήσουν οι διαπραγματεύσεις σε αυτά τα ζητήματα·

Η διεθνής διάσταση της Στρατηγικής για τις Αερομεταφορές

5.  χαιρετίζει την πρόταση της Επιτροπής για αναθεώρηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 868/2004 για την αντιμετώπιση αθέμιτων τιμολογιακών πρακτικών, όπως είναι οι απαράδεκτες κρατικές ενισχύσεις οι οποίες δεν είναι ούτε επαρκείς ούτε αποτελεσματικές, και να ρίξει έτσι φως στις σημαντικές ανησυχίες που συνδέονται με ενδεχόμενες στρεβλώσεις του ανταγωνισμού στο πλαίσιο ευρωπαϊκών διατάξεων· τονίζει, ωστόσο, ότι ούτε η απαράδεκτη τάση προς τον προστατευτισμό ούτε, από μόνη της, η θέσπιση μέτρων για την εξασφάλιση θεμιτού ανταγωνισμού μπορούν να εγγυηθούν την ανταγωνιστικότητα του τομέα των αερομεταφορών της ΕΕ·

6.  πιστεύει ότι ο ευρωπαϊκός τομέας των αερομεταφορών, παρόλο που αντιμετωπίζει αυξημένες πιέσεις από νέους ανταγωνιστές, πολλοί από τους οποίους έχουν χρησιμοποιήσει τις αερομεταφορές ως στρατηγικό εργαλείο για τη διεθνή ανάπτυξη, μπορεί να βρει τη θέση του σε ένα ανταγωνιστικό παγκόσμιο περιβάλλον με περαιτέρω αξιοποίηση και ανάπτυξη των πλεονεκτημάτων του, όπως για παράδειγμα τα υψηλά πρότυπα ασφάλειας και προστασίας, ο ρόλος του EASA, η γεωγραφική θέση, οι καινοτόμοι βιομηχανικοί, κοινωνικοί και περιβαλλοντικοί στόχοι· πιστεύει ακράδαντα ότι ο ανταγωνισμός από τρίτες χώρες, εφόσον είναι θεμιτός, πρέπει να θεωρείται ευκαιρία για την περαιτέρω ανάπτυξη ενός καινοτόμου ευρωπαϊκού προτύπου για τις αερομεταφορές που έχει τη δυνατότητα να ανταποκρίνεται κατά τρόπο μοναδικό και ανταγωνιστικό στις ιδιαιτερότητες των ανταγωνιστών·

7.  πιστεύει ότι η δυνατότητα προσέλκυσης ξένων επενδύσεων είναι σημαντική για την ανταγωνιστικότητα των αεροπορικών εταιρειών της ΕΕ και δεν πρέπει να παρεμποδίζεται· χαιρετίζει, κατά συνέπεια, την πρόθεση της Επιτροπής να εκδώσει κατευθυντήριες γραμμές οι οποίες θα προσφέρουν σαφήνεια όσον αφορά τις διατάξεις για την κυριότητα και τον έλεγχο, όπως διατυπώνονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1008/2008, με ιδιαίτερη αναφορά στα κριτήρια του «πραγματικού ελέγχου», έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η αποτελεσματικότητα των εν λόγω κανόνων·

8.  χαιρετίζει την πρωτοβουλία για διαπραγμάτευση, σε επίπεδο ΕΕ, συμφωνιών στον τομέα των αεροπορικών μεταφορών και διμερών συμφωνιών αεροπορικής ασφάλειας με τρίτες χώρες που αντιπροσωπεύουν αναδυόμενες και στρατηγικές αγορές (Κίνα, Ιαπωνία, χώρες ASEAN, Τουρκία, Κατάρ, ΗΑΕ, Αρμενία, Μεξικό, Κίνα, Μπαχρέιν, Κουβέιτ, Ομάν και Σαουδική Αραβία) και ενθαρρύνει τις ταχείες και εποικοδομητικές διαπραγματεύσεις· υπενθυμίζει ότι οι νέες συμφωνίες πρέπει να εφαρμόζονται και επιβάλλονται σωστά από όλα τα μέρη και ότι πρέπει να περιλαμβάνουν ρήτρα θεμιτού ανταγωνισμού με βάση διεθνή πρότυπα (ICAO, ILO)· καλεί την Επιτροπή και το Συμβούλιο, αναφορικά με το άρθρο 218 της ΣΛΕΕ, να συμπεριλάβει πλήρως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε όλα τα στάδια των διαπραγματεύσεων·

9.  καλεί την Επιτροπή να θέσει ως προϋπόθεση για τη διαπραγμάτευση συμφωνιών αερομεταφορών με τρίτες χώρες την τήρηση εκ μέρους τους υψηλών προδιαγραφών ασφαλείας, κατάλληλων εργασιακών και κοινωνικών προτύπων, καθώς και τη συμμετοχή στο μέσο προστασίας του κλίματος που αφορά τις εκπομπές των αερομεταφορών και βασίζεται στην αγορά, και να φροντίσει να υπάρχουν στις συμφωνίες αερομεταφορών ίση πρόσβαση στις αγορές, ίσοι όροι ιδιοκτησίας και ίσοι όροι ανταγωνισμού βασισμένοι στην αρχή της αμοιβαιότητας·

10.  ζητεί από την Επιτροπή να μεριμνήσει για την ταχεία περάτωση των συνεχιζόμενων διαπραγματεύσεων και στο μέλλον να δρομολογήσει νέους διαλόγους περί αερομεταφορών με άλλους στρατηγικούς εταίρους του τομέα· τονίζει ότι οι συμφωνίες σχετικά με αεροπορικές υπηρεσίες συνεισφέρουν επίσης στην προαγωγή της τεχνολογικής προόδου, καθώς και στην υλοποίηση και ενίσχυση άλλων ευρωπαϊκών πολιτικών, όπως η πολιτική γειτονίας·

Εδραίωση της ενιαίας ενωσιακής αγοράς αερομεταφορών

11.  υπενθυμίζει ότι ο εναέριος χώρος είναι επίσης τμήμα της ενιαίας αγοράς της ΕΕ και ότι οποιοσδήποτε κατακερματισμός απορρέει από την αναποτελεσματική χρήση του, καθώς και από αποκλίνουσες εθνικές πρακτικές (σχετικά με, για παράδειγμα, επιχειρησιακές διαδικασίες, φόρους, εισφορές, κτλ.) οδηγεί σε αύξηση του χρόνου πτήσης, καθυστερήσεις, επιπλέον κατανάλωση καυσίμων, αύξηση εκπομπών CO₂, πέραν της πρόκλησης αρνητικού αντίκτυπου στην υπόλοιπη αγορά και ζημιάς στην ανταγωνιστικότητα της ΕΕ·

12.  παρατηρεί ότι το άρθρο 3 του κανονισμού (ΕΚ) 551/2004, προβλέπει τη δημιουργία μιας ενιαίας Ευρωπαϊκής Περιοχής Πληροφοριών Πτήσης Ανώτερου Εναέριου Χώρου (EUIR), με την επιφύλαξη της κυριαρχίας των κρατών μελών, και καλεί την Επιτροπή να υλοποιήσει την έννοια αυτή, δεδομένου ότι θα επιτρέψει την υπέρβαση περιφερειακών σημείων συμφόρησης και θα καταστήσει δυνατή τη συνέχεια των αεροπορικών υπηρεσιών στα πυκνότερα τμήματα του εναέριου χώρου σε περίπτωση απρόβλεπτων περιστατικών ή διαταραχών της εναέριας κυκλοφορίας· πιστεύει ότι η EUIR θα επιτρέψει τη σταδιακή εγκαθίδρυση μιας «Διευρωπαϊκής Λεωφόρου των Ουρανών», κάτι που θα αποτελέσει ένα ακόμα βήμα προς την ολοκλήρωση του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού και προς την οικονομικά αποδοτική διαχείριση του εναέριου χώρου της ΕΕ· χαιρετίζει την πρόοδο που έχει ήδη σημειωθεί ως προς τη διαχείριση της εναέριας κυκλοφορίας με στόχο την αύξηση της αποτελεσματικότητας και τη μείωση του κόστους και των εκπομπών, ιδίως χάρη στο έργο του Διαχειριστή Δικτύου, και καλεί τα κράτη μέλη να ολοκληρώσουν τα FAB χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση έτσι ώστε να διευκολυνθεί η περαιτέρω πρόοδος προς την κατεύθυνση του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού·

13.  πιστεύει ακράδαντα ότι ο τομέας των αερομεταφορών θα πρέπει να επωφεληθεί πλήρως από ευρωπαϊκές δορυφορικές τεχνολογίες, όπως το EGNOS και το Galileo, οι οποίες εξασφαλίζουν ασφαλέστερες και αποτελεσματικότερες διαδικασίες πλοήγησης και προσέγγισης, επιτρέποντας ταυτόχρονα την πλήρη ανάπτυξη του ερευνητικού προγράμματος ΑΤΜ του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού (SESAR)· εμμένει, ως εκ τούτου, στην ανάγκη για ευρεία εφαρμογή των τεχνολογιών αυτών· επισημαίνει ότι προκειμένου να εξασφαλιστεί η δέουσα ανάπτυξη του SESAR, και με στόχο να επιτευχθεί συνολική διαλειτουργικότητα, πρέπει να διατεθεί στην εφαρμογή του συγκεκριμένος και φιλόδοξος προϋπολογισμός, πέρα από τον προϋπολογισμό του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη»(CEF)·

14.  λαμβάνει υπό σημείωση τον όγκο εναέριας κυκλοφορίας, ο οποίος είναι ήδη σημαντικός και προβλέπεται να αυξηθεί κατά τα επόμενα έτη, καθώς και τους περιορισμούς δυναμικότητας των ευρωπαϊκών αεροδρομίων που θα κληθούν να διεκπεραιώσουν περίπου 2 εκατομμύρια πτήσεις το 2035· τονίζει ότι τούτο θα απαιτήσει συντονισμένη και αποδοτική χρήση της χωρητικότητας των αερολιμένων και του εναέριου χώρου έτσι ώστε να μετριασθεί η συμφόρηση·

15.  τονίζει τη ζωτική σημασία του τομέα των αερομεταφορών για τη μεγέθυνση, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την ανάπτυξη του τουρισμού· υπογραμμίζει ότι οι μικροί και περιφερειακοί αερολιμένες διαδραματίζουν πρωτεύοντα ρόλο στην προώθηση της συνδεσιμότητας, της εδαφικής συνοχής, της κοινωνικής ένταξης και της οικονομικής ανάπτυξης, ιδίως για τις πιο απομακρυσμένες περιοχές και για τα νησιά· διακρίνει, από αυτή την άποψη, την ανάγκη για έναν στρατηγικό προγραμματισμό για το ευρωπαϊκό σύστημα αερολιμένων, ο οποίος να μπορεί να προσδιορίζει την τρέχουσα δυναμικότητα, την προβλεπόμενη ζήτηση, τα υφιστάμενα σημεία συμφόρησης και τις μελλοντικές ανάγκες σε υποδομές σε ευρωπαϊκό επίπεδο, και να μπορεί να διατηρήσει την πρόσβαση των πολιτών της ΕΕ στις υπηρεσίες αερομεταφορών·

16.  αναγνωρίζει το σημαντικό κενό συνδεσιμότητας που υπάρχει στην ΕΕ, που έχει ως χαρακτηριστικό τις λιγότερες και ποιοτικά χαμηλότερες αεροπορικές συνδέσεις σε ορισμένα μέρη της Ένωσης, και τη σημασία της περιφερειακής συνδεσιμότητας (συμπεριλαμβανομένων γεωγραφικών περιοχών που αποκλείονται από τα ΔΕΔ-Μ)· ενθαρρύνει την Επιτροπή να συνεχίσει να παρακολουθεί και να αντιμετωπίζει την αεροπορική συνδεσιμότητα εντός της ΕΕ·

17.  πιστεύει ότι πολλοί από τους σημαντικούς περιορισμούς που τίθενται στην ανάπτυξη, τόσο στον αέρα όσο και στη γη (π.χ. κρίση χωρητικότητας, υποχρησιμοποίηση και υπερχρησιμοποίηση των υποδομών, ύπαρξη διαφορετικών Φορέων Παροχής Υπηρεσιών Αεροναυτιλίας (ANSP) ή περιορισμένες επενδύσεις), καθώς και τα κενά αεροπορικής συνδεσιμότητας μεταξύ διάφορων περιφερειών της ΕΕ, μπορούν να αντιμετωπιστούν εάν κατά την αξιολόγηση και τον σχεδιασμό ενεργειών στον τομέα λαμβάνεται ως βασικός δείκτης η συνδεσιμότητα σε όλα τα επίπεδα (εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές)·

18.  θεωρεί ότι η συνδεσιμότητα δεν πρέπει να περιορίζεται μόνο στον αριθμό, τη συχνότητα και την ποιότητα των υπηρεσιών αεροπορικών μεταφορών αλλά πρέπει επίσης να αξιολογείται στο πλαίσιο ενός ολοκληρωμένου σύγχρονου μεταφορικού δικτύου και να επεκτείνεται σε άλλα κριτήρια όπως ο χρόνος, η εδαφική συνέχεια, η αύξηση της ολοκλήρωσης του δικτύου, η προσβασιμότητα, η διαθεσιμότητα εναλλακτικών μεταφορικών λύσεων, η οικονομική προσιτότητα και το περιβαλλοντικό κόστος, έτσι ώστε να αντικατοπτρίζεται η πραγματική προστιθέμενη αξία μιας διαδρομής· καλεί κατά συνέπεια την Επιτροπή να διερευνήσει τη δυνατότητα να καταρτισθεί ένας ενωσιακός δείκτης βασισμένος σε άλλους υφιστάμενους δείκτες και το διερευνητικό έργο που έχει ήδη εκτελεσθεί από το Eurocontrol και το Παρατηρητήριο Αερολιμένων·

19.  πιστεύει ότι ένας τέτοιος τύπος δείκτη συνδεσιμότητας, συμπεριλαμβανομένης μιας θετικής ανάλυσης κόστους-ωφέλειας, πρέπει να εξετάζει τις αεροπορικές συνδέσεις υπό μια ευρεία οπτική, χωρίς να υπονομεύει τον στόχο της εδαφικής συνοχής της ΕΕ που πρόκειται να ενισχυθεί από τις επικείμενες ερμηνευτικές κατευθυντήριες γραμμές για τους κανόνες των Υποχρεώσεων Δημόσιας Υπηρεσίας· πιστεύει ότι αυτός ο δείκτης μπορεί να εξυπηρετήσει τον συνολικό στρατηγικό σχεδιασμό, συμβάλλοντας στη διάκριση ανάμεσα σε οικονομικά βιώσιμες ευκαιρίες και ασύμφορα έργα, έτσι ώστε, για παράδειγμα, να ευνοείται η επικερδής εξειδίκευση των αερολιμένων, συμπεριλαμβανομένων συστάδων ή δικτύων αερολιμένων, να αποφεύγεται η εμφάνιση «αερολιμένων φαντασμάτων» στο μέλλον, και να εξασφαλίζεται αποτελεσματική χρήση της δυναμικότητας αερολιμένων και εναέριου χώρου, επίσης εντοπίζοντας διατροπικές, οικονομικά αποδοτικές και βιώσιμες λύσεις·

20.  πιστεύει ότι πρέπει να αξιοποιηθούν τα οφέλη της συμπληρωματικότητας όλων ανεξαιρέτως των τύπων μεταφορών έτσι ώστε να βελτιωθεί η κινητικότητα και να επιτευχθεί ένα ανθεκτικό δίκτυο μεταφορών προς το συμφέρον των χρηστών, τόσο στις επιβατικές όσο και στις εμπορευματικές μεταφορές· πιστεύει ότι η διατροπικότητα, καθιστώντας δυνατή την αλλαγή τρόπου, είναι ο μοναδικός τρόπος για να εξασφαλιστεί η δυναμική και βιώσιμη ανάπτυξη ενός ανταγωνιστικού τομέα αερομεταφορών της ΕΕ· υπογραμμίζει ότι η διατροπικότητα επιτρέπει την αποδοτικότερη χρήση των υποδομών, επεκτείνοντας και λαμβάνοντας υπόψη τις περιοχές απεύθυνσης των αερολιμένων, και αποφεύγοντας την αλληλεπικάλυψή τους, κάτι το οποίο επίσης θα απελευθερώσει χρονοθυρίδες και θα συνεισφέρει στη δημιουργία ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος για εμπορικές και τουριστικές δραστηριότητες και μεταφορά εμπορευμάτων· αναγνωρίζει τις επιτυχίες στον τομέα αυτό όσον αφορά την ενοποίηση της σιδηροδρομικής και αεροπορικής υποδομής, και ενθαρρύνει την περαιτέρω πρόοδο από αυτή την άποψη·

21.  επαναλαμβάνει ότι οι διάδρομοι ΔΕΔ-Μ αποτελούν τη σπονδυλική στήλη για την ανάπτυξη πολυτροπικών δυνατοτήτων όπου τα αεροδρόμια έχουν το ρόλο κεντρικών κόμβων· εκφράζει τη λύπη του διότι οι πολυτροπικές πρωτοβουλίες σε ολόκληρη την Ευρώπη είναι κατακερματισμένες και περιορισμένου αριθμού· καλεί τόσο την Επιτροπή όσο και τα κράτη μέλη να δώσουν μεγαλύτερη προτεραιότητα στον πολυτροπικό στόχο στο πλαίσιο των διαδρόμων ΔΕΔ-Μ· τονίζει την ανάγκη για ταχείες, αποδοτικές και φιλικές προς τον χρήστη συνδέσεις μεταξύ του δικτύου δημόσιων μεταφορών και των υποδομών των αερολιμένων· καλεί τόσο την Επιτροπή όσο και τα κράτη μέλη να δώσουν μεγαλύτερη προτεραιότητα στον πολυτροπικό στόχο στο πλαίσιο των διαδρόμων ΔΕΔ-Μ, εξαλείφοντας ταυτόχρονα τα σημεία συμφόρησης· καλεί την Επιτροπή να παρουσιάσει ταχέως την πρότασή της για μια πολυτροπική και διαλειτουργική προσέγγιση στις μεταφορές, με πλήρη ολοκλήρωση του τομέα των αερομεταφορών, και καλεί τα κράτη μέλη να χρησιμοποιήσουν με καλύτερο τρόπο τα χρηματοοικονομικά μέσα που έχουν στη διάθεσή τους για να προωθήσουν τις πολυτροπικές συνδέσεις·

22.  θεωρεί ότι προκειμένου να καταστεί πιο ελκυστικός ο τομέας των διατροπικών μεταφορών σε ολόκληρη την Ευρώπη, πρέπει να προσφερθούν σε όλους τους επιβάτες (συμπεριλαμβανομένων των ατόμων μειωμένης κινητικότητας) λύσεις χωρίς φραγμούς, πληροφορίες πραγματικού χρόνου και ολοκληρωμένες υπηρεσίες (π.χ. ολοκληρωμένο σύστημα έκδοσης εισιτηρίων)· τονίζει ότι χρηματοδοτούμενα από την ΕΕ έργα έχουν αποδείξει την τεχνική εφικτότητα της ανάπτυξης πολυτροπικών συστημάτων πληροφόρησης και έκδοσης εισιτηρίων· καλεί ως εκ τούτου την Επιτροπή να υποστηρίξει την πραγμάτωση και διάθεσή τους σε επιβάτες σε ολόκληρη την ΕΕ·

23.  πιστεύει ότι οι επιχειρήσεις μεταφορών και οι πάροχοι υπηρεσιών θα επιδοθούν στην εξεύρεση διατροπικών και πολυτροπικών λύσεων εάν, χάρη σε ένα ενωσιακό κανονιστικό πλαίσιο, δοθούν διευκρινίσεις και υπάρξει ασφάλεια δικαίου όσον αφορά τα δικαιώματα των επιβατών, την ευθύνη, τις καθυστερήσεις και ακυρώσεις, τους ελέγχους ασφαλείας τα ανοικτά δεδομένα και τα πρότυπα μερισμού δεδομένων· καλεί την Επιτροπή να ενεργήσει σε αυτή την κατεύθυνση·

24.  επισημαίνει ότι τόσο η δημόσια όσο και η ιδιωτική χρηματοδότηση στον τομέα των αερομεταφορών έχουν ζωτική σημασία για να εξασφαλιστεί η εδαφική συνοχή, να καλλιεργηθεί η καινοτομία και να διατηρηθεί ή να ανακτηθεί η πρωτοπόρα θέση της Ευρώπης στον κλάδο· υπενθυμίζει ότι κάθε χρηματοδότηση πρέπει να τηρεί τις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις και το δίκαιο του ανταγωνισμού· τονίζει ότι κατά τη χορήγηση δημόσιας στήριξης πρέπει να διασφαλίζεται η αποτελεσματικότητα και η καταλληλότητα των επενδύσεων·

25.  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη, σύμφωνα με τις «Κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις σε αερολιμένες και αεροπορικές εταιρείες» (2014/C 99/03) της Επιτροπής και με την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την έννοια της κρατικής ενίσχυσης, στην οποία γίνεται αναφορά στο άρθρο 107 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ (2016/C 262/01), να διατηρήσουν μια μακροπρόθεσμη στρατηγική ώστε αφενός να αντιμετωπιστεί το πλεόνασμα ζημιογόνων αεροδρομίων σε περιοχές όπου είναι διαθέσιμοι άλλοι τρόποι μεταφοράς και αφετέρου να ληφθεί υπόψη η συνεισφορά των δευτερευόντων αερολιμένων στην ανάπτυξη, την ανταγωνιστικότητα και την ολοκλήρωση των περιφερειών της ΕΕ·

26.  επισημαίνει τη σημασία που έχει ένα ευνοϊκό κανονιστικό πλαίσιο για τους αερολιμένες όσον αφορά την προσέλκυση και κινητοποίηση ιδιωτικών επενδύσεων· θεωρεί ότι η αξιολόγηση της Επιτροπής σχετικά με την οδηγία για τα αερολιμενικά τέλη, σε συνδυασμό με ουσιαστική διαβούλευση με αεροπορικές εταιρείες και αερολιμένες, θα πρέπει να συμβάλει στην αποσαφήνιση του κατά πόσον οι ισχύουσες διατάξεις συνιστούν αποτελεσματικό εργαλείο για την προαγωγή του ανταγωνισμού έναντι του κινδύνου κατάχρησης της μονοπωλιακής ισχύος και την προώθηση των συμφερόντων των Ευρωπαίων καταναλωτών και την προαγωγή του ανταγωνισμού, ή κατά πόσον απαιτείται μεταρρύθμιση· αναγνωρίζει ότι τα μη αεροναυτικά έσοδα συνεισφέρουν στη μακροπρόθεσμη εμπορική βιωσιμότητα των αερολιμένων·

27.  σημειώνει ότι η Επιτροπή ανακοίνωσε, στη Στρατηγική της για τις αερομεταφορές που δημοσίευσε τον Δεκέμβριο του 2015, μια αξιολόγηση της οδηγίας 96/67/ΕΚ του Συμβουλίου σχετικά με τις υπηρεσίες εδάφους στους αερολιμένες της ΕΕ· υποστηρίζει την ένταξη των υπηρεσιών εδάφους στο πεδίο εφαρμογής του EASA με σκοπό την κάλυψη όλης της αλυσίδας ασφαλείας στον τομέα των αερομεταφορών·

Στρατηγική για τις αερομεταφορές: προοπτικές

28.  πιστεύει ότι ολόκληρη η αλυσίδα αξίας των αερομεταφορών έχει το δυναμικό να αναδειχθεί σε στρατηγικό τομέα για επενδύσεις, κάτι το οποίο αξίζει μεγαλύτερη αξιοποίηση με τη θέσπιση μακροπρόθεσμων στόχων και τη χορήγηση κινήτρων σε έξυπνες πρωτοβουλίες που ικανοποιούν αυτούς τους στόχους, όπως πιο «πράσινοι» αερολιμένες ή αεροσκάφη, μείωση του θορύβου, σύνδεση μεταξύ των εγκαταστάσεων των αερολιμένων και δημόσιες μεταφορές· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εξετάσουν περαιτέρω μέτρα για την προώθηση παρόμοιων πρωτοβουλιών, μεταξύ άλλων με την ουσιαστική χρήση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ), και να συνεχίσουν να προωθούν και να χρηματοδοτούν προγράμματα όπως το Clean Sky και το SESAR· επισημαίνει ότι ο κλάδος της αεροναυπηγικής συμβάλλει σημαντικά στην ανταγωνιστικότητα του τομέα των αερομεταφορών της ΕΕ, παρέχοντας μεγάλη στήριξη στην προώθηση πιο καθαρών τεχνολογιών και υποστηρίζοντας την ανάπτυξη του SESAR·

29.  λαμβάνει υπό σημείωση τις εκπομπές CO2 που προκαλούνται από τον τομέα των αερομεταφορών· τονίζει το ευρύ φάσμα ενεργειών που έχουν ήδη αναληφθεί και πρόκειται να αναληφθούν για να επιτευχθεί μείωση των εκπομπών CO2 και αερίων του θερμοκηπίου, τόσο τεχνικά με ανάπτυξη εναλλακτικών καυσίμων και ελαφρότερων αεροσκαφών όσο και πολιτικά με τήρηση των διεθνών συμφωνιών· χαιρετίζει τη συμφωνία που επιτεύχθηκε κατά την 39η Συνέλευση του ΔΟΠΑ στις 6 Οκτωβρίου 2016, με την έγκριση του παγκοσμίου αγορακεντρικού μέτρου (GMBM) για τη μείωση των εκπομπών των διεθνών αερομεταφορών και τη δέσμευση 65 κρατών να συμμετάσχουν σε εθελοντική βάση μέχρι το 2027, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι περίπου το 80% των εκπομπών πάνω από τα επίπεδα του 2020 θα έχουν αντισταθμιστεί από το σύστημα μέχρι το 2035· υπενθυμίζει ότι είναι σημαντικό να διατηρηθεί πέραν της 31ης Δεκεμβρίου 2016 η παρέκκλιση που έχει χορηγηθεί στο πλαίσιο του Συστήματος Εμπορίας Εκπομπών (ETS) της ΕΕ για τις εκπομπές των πτήσεων από και προς αεροδρόμια που βρίσκονται στις εξόχως απόκεντρες περιοχές, σύμφωνα με τον ορισμό του άρθρου 349 της ΣΛΕΕ· χαιρετίζει την πρόθεση της Επιτροπής να επανεξετάσει τα μέτρα της ΕΕ για τη μείωση των εκπομπών CO2 από τις αερομεταφορές στο φως αυτής της συμφωνίας·

30.  είναι της γνώμης ότι, λαμβάνοντας επίσης υπόψη τη δέσμη μέτρων της Επιτροπής για την Κυκλική Οικονομία, πρέπει να ενθαρρυνθούν περαιτέρω πρωτοβουλίες με σκοπό την αύξηση της ικανότητας απορρόφησης από το περιβάλλον και τη μείωση των εκπομπών και του θορύβου των επιχειρησιακών δραστηριοτήτων από, προς και εντός αερολιμένων, για παράδειγμα, με την υιοθέτηση ανανεώσιμων καυσίμων (π.χ. βιοκαυσίμων), με την ανάπτυξη αποτελεσματικών συστημάτων για φιλική προς το περιβάλλον πιστοποιημένη ανακύκλωση, αποξήλωση και επαναχρησιμοποίηση αεροσκαφών, με την προώθηση των «πράσινων αερολιμένων» και της «πράσινης πρόσβασης σε αερολιμένες» και με την επίτευξη της πιο αποδοτικής διαχείρισης εφοδιαστικής·

31.  ζητεί να συγκεντρωθούν και να διαδοθούν οι βέλτιστες πρακτικές μείωσης εκπομπών στον τομέα, λαμβανομένου υπόψη ότι πρέπει να τηρούνται και να βελτιώνονται διαρκώς υψηλά περιβαλλοντικά πρότυπα για να εξασφαλίζεται η βιώσιμη ανάπτυξη των αερομεταφορών·

32.  προτρέπει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να παρακολουθούν αυστηρά τις νέες διαδικασίες που τέθηκαν σε ισχύ τον Ιούνιο του 2016 για τον περιορισμό του θορύβου και τη μείωση των εκπομπών πολύ λεπτών σωματιδίων τα οποία παράγονται από τα καυσαέρια των σκαφών που απογειώνονται από αερολιμένες κοντά σε πόλεις και κατοικημένες περιοχές, προκειμένου να βελτιωθεί η ποιότητα της ζωής και, κυρίως, η ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα·

33.  αναγνωρίζει το σημαντικό κόστος των μέτρων ασφαλείας· τονίζει ότι οι προκλήσεις που τίθενται στον τομέα των αερομεταφορών από πλευράς ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένης της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο, θα αυξηθούν στο μέλλον, κάτι που επιβάλλει άμεση στροφή προς μια προσέγγιση που να βασίζεται περισσότερο στις πληροφορίες και στους κινδύνους και προς ένα σύστημα ασφαλείας με ικανότητα αντίδρασης, που θα βελτιώνει την ασφάλεια των εγκαταστάσεων των αερολιμένων και θα καθιστά δυνατή την προσαρμογή σε εξελισσόμενες απειλές χωρίς να απαιτούνται διαρκώς νέα μέτρα ούτε να γίνεται απλώς μετατόπιση του κινδύνου αντί της μείωσής του·

34.  χαιρετίζει την πρόταση της Επιτροπής για την καθιέρωση ενός συστήματος πιστοποίησης της ΕΕ για τον εξοπλισμό ελέγχου της αεροπορικής ασφάλειας· εμμένει στην ανάγκη συνεπούς εφαρμογής των ισχυόντων κανόνων σχετικά με την κατάρτιση και πρόσληψη προσωπικού· καλεί την Επιτροπή να εξετάσει τη δυνατότητα εμβάθυνσης της έννοιας της ενιαίας ασφάλειας και να αναπτύξει ένα ενωσιακό σύστημα προελέγχου που θα επιτρέπει σε εκ των προτέρων καταχωρημένους επιβάτες της ΕΕ να περνούν από έλεγχο ασφαλείας με πιο αποτελεσματικό τρόπο· παροτρύνει τα κράτη μέλη να δεσμευτούν στον συστηματικό μερισμό πληροφοριών και να ανταλλάσσουν βέλτιστες πρακτικές σχετικά με συστήματα ασφαλείας των αερολιμένων·

35.  σημειώνει την έκθεση υψηλού επιπέδου για τις ζώνες συγκρούσεων και καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν την εφαρμογή των συστάσεων της έκθεσης, συμπεριλαμβανομένης της ανταλλαγής πληροφοριών, προκειμένου να εξασφαλιστεί η πραγματοποίηση εκτίμησης κινδύνου της ΕΕ και η ικανότητα ταχείας ανταλλαγής πληροφοριών· υπογραμμίζει, επίσης, ότι πρέπει να συνεχιστεί η αντιμετώπιση των ανησυχιών σε σχέση με την ασφάλεια που προκύπτουν από μη συνεργαζόμενες στρατιωτικές πτήσεις χωρίς ενεργούς πομποδέκτες·

36.  θεωρεί ότι η καινοτομία αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για μια ανταγωνιστική ευρωπαϊκή βιομηχανία αεροπορικών μεταφορών· επισημαίνει ότι σχετικά με άλλους τρόπους μεταφορών, ο τομέας των αερομεταφορών έχει ήδη μεγάλο προβάδισμα όσον αφορά την αξιοποίηση των ωφελημάτων της ψηφιοποίησης, των τεχνολογιών των πληροφοριών και επικοινωνιών και των ανοικτών δεδομένων και ενθαρρύνει τον τομέα να συνεχίσει να έχει ηγετική θέση στη διαδικασία αυτή εξασφαλίζοντας παράλληλα διαλειτουργικότητα των συστημάτων, ουδετερότητα και διαφάνεια κατά την πρόσβαση σε σαφείς και συνοπτικές πληροφορίες για όλους τους χρήστες, όπως, για παράδειγμα, καταναλωτές που κάνουν κράτηση για ένα ολόκληρο ταξίδι ή εταιρείες μεταφορών που συμμετέχουν σε δραστηριότητες αεροπορικών εμπορευματικών μεταφορών· χαιρετίζει την πρόταση της Επιτροπής για ένα έργο μαζικών δεδομένων στον τομέα των αερομεταφορών και ζητεί διευκρινίσεις ως προς την εφαρμογή του·

37.  υπενθυμίζει τη «σάρωση» των δικτυακών τόπων ταξιδιωτικών υπηρεσιών σε ολόκληρη την Ένωση που επιχείρησαν η Επιτροπή και οι εθνικές αρχές επιβολής του νόμου το 2013· σημειώνει ότι αυτή η «σάρωση» αποκάλυψε σημαντικά προβλήματα σε περισσότερα από τα δύο τρίτα των δικτυακών τόπων που ελέγχθηκαν· καλεί την Επιτροπή να υποβάλει λεπτομερέστερη έκθεση σχετικά με την πρόοδο που έχει επιτευχθεί όσον αφορά τις προσπάθειες συμμόρφωσης των δικτυακών τόπων με τη νομοθεσία της ΕΕ, και σχετικά με τα μελλοντικά σχέδιά της για την επιβολή της νομοθεσίας σε αυτόν τον τομέα, όσον αφορά πωλήσεις αεροπορικών εισιτηρίων τόσο εντός όσο και εκτός διαδικτύου· υπενθυμίζει ότι οι καταναλωτές πρέπει να έχουν πάντα στη διάθεσή τους μια διαδικασία για να υποβάλλουν τις καταγγελίες τους σε εμπόρους και να ζητούν επιστροφές· πιστεύει ότι αυτή η διαδικασία θα πρέπει να είναι εφικτή με τρόπο που να μην αποθαρρύνει τους καταναλωτές από την άσκηση των δικαιωμάτων τους και θα πρέπει να υποδεικνύεται σαφώς στους καταναλωτές· καλεί την Επιτροπή να συνεργασθεί στενά με τους εθνικούς φορείς επιβολής της νομοθεσίας, προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι οι έμποροι θα πληρούν αυτές τις απαιτήσεις·

38.  χαιρετίζει την καινοτομία και την οικονομική ανάπτυξη που μπορεί να ενθαρρυνθεί από την περαιτέρω ανάπτυξη της μη στρατιωτικής χρήσης των τηλεκατευθυνόμενων αεροπορικών συστημάτων (RPAS)· επισημαίνει ότι η αγορά RPAS αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς, και ότι τέτοια αεροσκάφη χρησιμοποιούνται ολοένα και περισσότερο για ιδιωτικούς σκοπούς, σε εμπορικές δραστηριότητες, καθώς και από δημόσιες αρχές κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους· υπογραμμίζει την αναγκαιότητα μιας ταχείας έγκρισης ενός σαφούς, αναλογικού, εναρμονισμένου, κανονιστικού πλαισίου βάσει κινδύνου για τα RPAS προκειμένου να ενθαρρυνθούν οι επενδύσεις και η καινοτομία στον τομέα και να αξιοποιηθεί πλήρως το τεράστιο δυναμικό τους με παράλληλη διατήρηση των υψηλότερων δυνατών προτύπων ασφαλείας·

39.  υπενθυμίζει ότι, κατά τη ρύθμιση του τομέα των αερομεταφορών, πρέπει να ληφθούν υπόψη οι συγκεκριμένες ανάγκες της γενικής αεροπορίας, σε μια βάση που να έχει προβλέψεις για λύσεις ιδιωτικών αεροπορικών μεταφορών και αεραθλητικές δραστηριότητες·

Το κοινωνικό θεματολόγιο της Στρατηγικής για τις Αερομεταφορές

  Έδρα βάσης

40.  αναγνωρίζει την ανάγκη να αποσαφηνιστεί το κριτήριο της «έδρας βάσης» και ο ορισμός της «κύριας εγκατάστασης», έτσι ώστε να εξασφαλιστεί ότι θα μπορούν να εφαρμόζονται με συνέπεια και να προλαμβάνεται ουσιαστικά η χρήση σημαιών ευκαιρίας, και οι πρακτικές «rule shopping»· υπενθυμίζει ότι μια από τις κεντρικές ευθύνες του EASA είναι να εκδίδει τόσο Πιστοποιητικά Αεροπορικών Επιχειρήσεων όσο και άδειες Αερομεταφορέων Τρίτων Χωρών, προκειμένου να εγγυάται την ασφάλεια και να συμβάλλει στη βελτίωση των συνθηκών εργασίας·

Ασφάλεια

41.  καλεί τον EASA και τα κράτη μέλη να εξακολουθήσουν να ελέγχουν τα νέα επιχειρηματικά μοντέλα και μοντέλα απασχόλησης, προκειμένου να διασφαλιστεί η ασφάλεια των αερομεταφορών και καλεί την Επιτροπή να θεσπίζει τις σχετικές ρυθμίσεις όποτε απαιτείται· παρατηρεί ότι ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί, μεταξύ άλλων, στις συμβάσεις μηδενικών ωρών εργασίας, στα καθεστώτα pay-to-fly, στην πλασματική αυτοαπασχόληση και στην κατάσταση των πληρωμάτων από τρίτες χώρες που χρησιμοποιούνται σε αεροσκάφη νηολογημένα στην ΕΕ· υπογραμμίζει τη σημασία του κανονισμού για την αναφορά περιστατικών στην αεροπορία και των πρακτικών «πνεύματος δικαιοσύνης» προκειμένου να ενισχυθούν και να βελτιωθούν τα πρότυπα ασφαλείας, καθώς και οι συνθήκες υγείας και εργασίας·

Εκπαίδευση

42.  υπενθυμίζει ότι η κατάρτιση υψηλής ποιότητας συμβάλλει στην ασφάλεια των αερομεταφορών· υπογραμμίζει την καίρια συνεισφορά του EASA σχετικά με την καθιέρωση κοινών προτύπων εκπαίδευσης και ασφαλείας για πιλότους, μέλη πληρωμάτων και ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας, επίσης μέσω της Εικονικής Ακαδημίας, και καλεί τα κράτη μέλη να επενδύσουν στον τομέα της δια βίου εκπαίδευσης και της κατάρτισης σε όλη την αλυσίδα προστιθέμενης αξίας των αερομεταφορών, δεδομένου ότι η επιτυχία των ευρωπαϊκών αερομεταφορών εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τους εξειδικευμένους εργαζομένους και από την καινοτομία· αναγνωρίζει την ανάγκη να αντιμετωπίζονται τυχόν κενά δεξιοτήτων που μπορεί να ανακύπτουν· τονίζει τη σπουδαιότητα της σύμπραξης μεταξύ εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, ερευνητικών κέντρων και κοινωνικών εταίρων για να επικαιροποιούνται τα προγράμματα κατάρτισης και να διασφαλίζεται ότι αντικατοπτρίζουν τις ανάγκες της αγοράς εργασίας·

43.  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να ενισχύσουν πρότυπα διττής εκπαίδευσης και επιμόρφωσης στην τεχνολογία των αερομεταφορών και να τα επεκτείνουν επιδιώκοντας συνεργασία σε διεθνές επίπεδο·

44.  προτρέπει την Επιτροπή να παρουσιάσει συγκεκριμένες πρωτοβουλίες για να προστατεύσει τα δικαιώματα των εργαζομένων· καλεί τα κράτη μέλη να εγγυηθούν σε όλους τους εργαζομένους στον τομέα των αερομεταφορών, αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας, συμπεριλαμβανομένης της υγείας και της ασφάλειας στην εργασία, ανεξαρτήτως του μεγέθους και του είδους της εταιρείας που τους απασχολεί, του τόπου απασχόλησης ή της υποκείμενης σύμβασης·

45.  επισημαίνει ότι όλες οι αεροπορικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να συμμορφώνονται πλήρως με τις κοινωνικές απαιτήσεις και τις απαιτήσεις απασχόλησης που προβλέπονται στην ΕΕ και στα κράτη μέλη· επισημαίνει ότι σε σχέση με τις συνθήκες εργασίας και την κοινωνική προστασία υφίστανται σημαντικές διαφορές μεταξύ των κρατών μελών και ότι οι επιχειρήσεις χρησιμοποιούν την ελευθερία εγκατάστασης για να μειώσουν το κόστος· καλεί τα κράτη μέλη να θέσουν τέρμα σε αυτόν τον επιζήμιο ανταγωνισμό· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να παρουσιάσουν προτάσεις σχετικά με το πώς να προλαμβάνεται η εσφαλμένη χρήσης της έμμεσης απασχόλησης για να παρακάμπτεται η ενωσιακή και εθνική νομοθεσία σχετικά με τη φορολογία και την κοινωνική ασφάλιση στον τομέα των αερομεταφορών· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προλαμβάνουν τις παραβιάσεις κοινωνικών δικαιωμάτων και την καταστρατήγηση των εργασιακών προτύπων, παρέχοντας εχέγγυα προστασίας σε εκείνους που δίνουν πληροφορίες, διευκολύνοντας την ελεύθερη υποβολή αναφορών και ενισχύοντας τη συνεργασία μεταξύ των επιθεωρήσεων εργασίας των κρατών μελών· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εξασφαλίζουν την εφαρμογή και ορθή επιβολή του εργατικού δικαίου, της κοινωνικής νομοθεσίας και των συλλογικών συμφωνιών για τις αεροπορικές εταιρείες που έχουν τις δραστηριότητές τους σε δεδομένο κράτος μέλος·

46.  υπογραμμίζει ότι το δικαίωμα συγκρότησης και συμμετοχής σε συνδικαλιστική οργάνωση και ανάληψης συλλογικής δράσης είναι θεμελιώδες δικαίωμα και πρέπει να γίνεται σεβαστό, όπως ορίζεται στο άρθρο 12 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης· απορρίπτει οποιαδήποτε προσπάθεια υπονόμευσης του δικαιώματος στην απεργία στον τομέα της αεροπορίας· τονίζει τη σημασία που έχουν οι ισχυροί, ανεξάρτητοι κοινωνικοί εταίροι στον τομέα της αεροπορίας, ένας θεσμοθετημένος κοινωνικός διάλογος σε όλα τα επίπεδα και η συμμετοχή και εκπροσώπηση των εργαζομένων στις εταιρικές υποθέσεις· επιμένει ότι πριν από κάθε πρωτοβουλία της ΕΕ στον τομέα των αερομεταφορών θα πρέπει να διενεργείται κατάλληλη διαβούλευση και ενισχυμένος κοινωνικός διάλογος· επικροτεί τις προσπάθειες των κοινωνικών εταίρων να διαπραγματευτούν συμφωνία για τις συνθήκες εργασίας και τα κοινωνικά δικαιώματα των υπαλλήλων στον τομέα των ευρωπαϊκών αερομεταφορών· ενθαρρύνει τους κοινωνικούς εταίρους να διαπραγματευτούν συλλογικές συμφωνίες σε όλα τα τμήματα του τομέα σύμφωνα με τις εθνικές νομοθεσίες και τις πρακτικές, δεδομένου ότι οι εν λόγω συμφωνίες αποτελούν αποτελεσματικό μέσο για την καταπολέμηση της υποβάθμισης των κοινωνικών, εργασιακών προτύπων και των προτύπων απασχόλησης και για τη διασφάλιση αξιοπρεπούς αμοιβής για όλους τους εργαζομένους·

47.  πιστεύει ότι κανένας εργαζόμενος δεν πρέπει να έχει αμφιβολίες για την εφαρμοστέα νομοθεσία περί απασχόλησης ή σχετικά με το εάν δικαιούται κοινωνική ασφάλιση· εφιστά την προσοχή στην ειδική κατάσταση των υψηλής κινητικότητας εργαζομένων στον αεροπορικό τομέα, στο πλαίσιο αυτό, και ζητεί καλύτερο συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλειας εντός της ΕΕ· επιμένει ότι η ανάγκη για περαιτέρω αποσαφήνιση του εφαρμοστέου δικαίου και των αρμόδιων δικαστηρίων για τις συμβάσεις εργασίας των μετακινούμενων εργαζομένων στον αεροπορικό τομέα θα πρέπει να αξιολογηθεί σε στενή συνεργασία με τους εκπροσώπους αυτών των εργαζομένων·

48.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή.

• [1]  EESC, AC TEN/581.
• [2]  https://ec.europa.eu/transport/media/events/event/high-level-conference-2015-social-agenda-transport_en
• [3]  Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2016)0049.
• [4]  Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2015)0394
• [5]  Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2015)0392.
• [6]  Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2011)0251.
• [7]  Κείμενα που εγκρίθηκαν, P6_TA(2007)0153.
• [8]  Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2014)0220.
• [9]  Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2014)0221.
• [10]  Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2014)0092.
• [11]  Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2012)0495.
• [12]  Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2015)0390.
• [13]  Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2013)0290.
• [14]  https://english.eu2016.nl/documents/reports/2016/01/20/report-aviation-summit-2016

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Ο τομέας των αερομεταφορών σήμερα

Ο τομέας των αερομεταφορών της ΕΕ σήμερα αντιπροσωπεύει ένα από τα δομικά στοιχεία του ευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών και αποτελεί απαραίτητο παράγοντα για την κινητικότητα ανθρώπων και επιχειρήσεων εντός και εκτός της ΕΕ, αποτελώντας μιας από τις περιπτώσεις μεγάλης επιτυχίας της ΕΕ.

Ο τομέας των αερομεταφορών απασχολεί άμεσα από 1,4 έως 2 εκατομμύρια άτομα και συνολικά στηρίζει από 4,8 έως 5,5 εκατομμύρια θέσεις εργασίας., συνεισφέροντας 110 δισεκ. ευρώ στο ΑΕΠ της ΕΕ. Είναι αναντίρρητο ότι ο συνολικός τομέας των αερομεταφορών αποτελεί ισχυρή κινητήρια δύναμη για την οικονομική ανάπτυξη, τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης και το εμπόριο στην ΕΕ, όπου το πολλαπλασιαστικό του αποτέλεσμα είναι τόσο σημαντικό που για κάθε ευρώ προστιθέμενης αξίας στον τομέα των αερομεταφορών αντιστοιχούν σχεδόν τρία ευρώ προστιθέμενης αξίας στην συνολική οικονομία.

Τα τελευταία είκοσι χρόνια, η ελευθέρωση της εσωτερικής αγοράς αεροπορικών υπηρεσιών της ΕΕ έχει συνεισφέρει στην ανάπτυξη ενός ανταγωνιστικού ευρωπαϊκού κλάδου αυξάνοντας τις ευκαιρίες για ταξίδια εντός και εκτός της Ευρώπης και μειώνοντας τις τιμές. Σήμερα ωστόσο ο τομέας των αερομεταφορών αντιμετωπίζει νέες και αυξανόμενες προκλήσεις, ορισμένες από τις οποίες περιλαμβάνουν τον αυξημένο ανταγωνισμό από τρίτες χώρες, την αναμενόμενη κρίση χωρητικότητας έως το 2035, προβλήματα ασφάλειας και περιβαλλοντικούς περιορισμούς καθώς και τη διαρκή ανάγκη για ανάπτυξη νέων τεχνολογιών.

Η πρόταση της Επιτροπής για μια Στρατηγική για τις Αερομεταφορές στην Ευρώπη

Στις 7 Δεκεμβρίου 2015, σε μια προσπάθεια αντιμετώπισης των προκλήσεων του τομέα των αερομεταφορών, η Επιτροπή δημοσίευσε μια ανακοίνωση σχετικά με μια στρατηγική για τις αερομεταφορές στην Ευρώπη. Η ανακοίνωση προτείνει τρόπους για την τόνωση της οικονομίας της Ευρώπης, την ενίσχυση της βιομηχανικής βάσης της και την ισχυροποίηση της παγκόσμιας ηγετικής θέσης της στον τομέα των αερομεταφορών. Η Επίτροπος Violeta Bulc υπογραμμίζει στην έκδοση αυτή ότι «Η στρατηγική θα διατηρήσει τις ευρωπαϊκές εταιρείες ανταγωνιστικές χάρη σε νέες επενδυτικές και επιχειρηματικές ευκαιρίες, δίνοντάς του τη δυνατότητα να αναπτυχθούν βιώσιμα. Οι Ευρωπαίοι πολίτες θα επωφεληθούν επίσης από αύξηση επιλογών, χαμηλότερες τιμές και τα υψηλότερα δυνατά επίπεδα ασφάλειας και προστασίας». Η στρατηγική ορίζει τρεις βασικές προτεραιότητας για την επίτευξη των διάφορων στόχων και συγκεκριμένα:

1.  Αξιοποίηση των αναπτυσσόμενων αγορών με βελτίωση της πρόσβασης στις αγορές και των επενδυτικών ευκαιριών των αερομεταφορών της ΕΕ σε τρίτες χώρες. Προς τούτο, η Επιτροπή προτείνει να υιοθετηθεί μια φιλόδοξη εξωτερική πολιτική στον τομέα των αερομεταφορών μέσω της διαπραγμάτευσης συνολικών συμφωνιών στον τομέα που πρέπει να περιλαμβάνουν αποτελεσματικές διατάξεις για θεμιτό ανταγωνισμό, καθώς και την επέκταση των διμερών συμφωνιών σχετικά με την αεροπορική ασφάλεια έτσι ώστε να επιτυγχάνεται αμοιβαία αναγνώριση των προτύπων πιστοποίηση της ασφάλειας πτήσεων και μέσω της υποστήριξης του εμπορίου αεροσκαφών και συναφών προϊόντων.

2.  Αντιμετώπιση των περιορισμών ανάπτυξης στον αέρα και στο έδαφος, με μετριασμό των περιορισμών χωρητικότητας και αποδοτικότητας που εμποδίζουν τον τομέα να αναπτυχθεί κατά βιώσιμο τρόπο και προκαλούν συμφόρηση, καθυστερήσεις και αύξηση του κόστους, καθώς και με βελτίωση της συνδεσιμότητας.

3.  Διατήρηση υψηλών προτύπων ασφάλειας πτήσεων και προστασίας στην ΕΕ, με στροφή προς μια προσέγγιση βασιζόμενη στους κινδύνους και τις επιδόσεις.

Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή εντόπισε την ανάγκη να αναλάβει δράση η ΕΕ και για ενίσχυση του κοινωνικού θεματολογίου, για την περαιτέρω προστασία των δικαιωμάτων των επιβατών, για την μετάβαση σε μια νέα εποχή καινοτομίας και τεχνολογιών και τη συμβολή σε υψηλά περιβαλλοντικά πρότυπα.

Ο εισηγητής χαιρετίζει την ανακοίνωση της Επιτροπής και συμμερίζεται την εκ μέρους της γενική εκτίμηση της τρέχουσας κατάστασης. Συμφωνεί επίσης με τους στόχους που τίθενται στη στρατηγική και αναμένει να παρουσιαστούν έγκαιρα, σύμφωνα με το ενδεικτικό σχέδιο δράσης, μεταξύ άλλων μια νομοθετική πρόταση για μέτρα για την αντιμετώπιση των αθέμιτων πρακτικών στις διεθνείς αεροπορικές μεταφορές, ερμηνευτικές κατευθυντήριες γραμμές που θα εξηγούν τις τρέχουσες διατάξεις που διέπουν τις Υποχρεώσεις Δημόσιας Υπηρεσίας, κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με την κυριότητα και τον έλεγχο, καθώς και αξιολόγηση της οδηγίας για τα Αερολιμενικά Τέλη 2009/12/ΕΚ.

Ο εισηγητής χαιρετίζει επίσης την πρωτοβουλία για διαπραγμάτευση, σε επίπεδο ΕΕ, συμφωνιών στον τομέα των αεροπορικών μεταφορών και διμερών συμφωνιών αεροπορικής ασφάλειας με τρίτες χώρες που αντιπροσωπεύουν αναδυόμενες και στρατηγικές αγορές (Κίνα, Ιαπωνία, χώρες ASEAN, Τουρκία, Κατάρ, ΗΑΕ, Αρμενία, Μεξικό, Μπαχρέιν, Κουβέιτ, Ομάν και Σαουδική Αραβία) και αναμένει από την Επιτροπή και το Συμβούλιο, σύμφωνα με το άρθρο 218 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να μεριμνήσουν για την πλήρη συμμετοχή και ενημέρωση του Κοινοβουλίου σε όλα τα στάδια των διαπραγματεύσεων για διεθνείς αεροπορικές συμφωνίες.

Ωστόσο, ο εισηγητής πιστεύει ότι απαιτείται μια σφαιρική και περισσότερο τολμηρή ευρωπαϊκή στρατηγική για τις αερομεταφορές έτσι ώστε να αντιμετωπιστούν οι τρέχουσες προκλήσεις και να υπάρξει προπαρασκευή για τις μελλοντικές δοκιμασίες.

Ενέργειες στις οποίες προέβη ο εισηγητής

Ο εισηγητής θεωρεί ότι η έκθεση αυτή αποτελεί μια ευκαιρία για μερισμό και περαιτέρω ενίσχυση της προσπάθειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για μια σφαιρική στρατηγική της Ευρώπης στον τομέα των αερομεταφορών. Στο πνεύμα αυτό, αποφάσισε να εστιαστεί κυρίως στα θέματα τα οποία κατά τη γνώμη του είτε αμελήθηκαν, είτε δεν αντιμετωπίστηκαν επαρκώς στην ανακοίνωση της Επιτροπής. Για να αποφευχθεί η αλληλοκάλυψη των εργασιών, γίνεται μια απλή αναφορά σε άλλα ουσιαστικά νομοθετικά κείμενα, είτε επειδή αποτελούν αντικείμενο νομοθετικής διαδικασίας του Κοινοβουλίου (π.χ. η αναθεώρηση του βασικού κανονισμού για τον EASA, συμπεριλαμβανομένου ενός ενωσιακού πλαισίου για τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη) ή βρίσκονται σε κατάσταση «ομηρείας» στο Συμβούλιο (π.χ. Αναθεώρηση του κανονισμού για τις χρονοθυρίδες, αναθεώρηση του κανονισμού για τα δικαιώματα των επιβατών, αναδιατύπωση του Κανονισμού για την Υλοποίηση του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού).

Η έκθεση περιλαμβάνει ορισμένες σκέψεις που αναπτύχθηκαν σε συνέχεια της αποστολής αντιπροσωπείας της επιτροπής TRAN στον Καναδά τον Μάιο του 2016 όπου η αντιπροσωπεία συναντήθηκε με εκπροσώπους του ΔΟΠΑ, της αεροπορικής βιομηχανίας και αρχών ασφαλείας. Σύμφωνα με τον εισηγητή, αυτή η επίσκεψη μελέτης ήταν ιδιαίτερα χρήσιμη διότι έδειξε πως οι καινοτομίες αιχμής στον τομέα των μεταφορών μπορούν να εκπληρώνουν περιβαλλοντικούς στόχους και στόχους ασφαλείας.

Ενόψει της σύνταξης της έκθεσης, ο εισηγητής, με την παρουσία των σκιωδών εισηγητών, συγκάλεσε επίσης μια συνεδρία καταιγισμού ιδεών στην οποία συμμετείχαν εκπρόσωποι από ολόκληρο τον τομέα των αεροπορικών μεταφορών (βλ. παραρτήματα): θεσμικά όργανα της ΕΕ, αεροπορικές εταιρείες, αερολιμένες, περιοχές όπου είναι εγκατεστημένες οι αερολιμένες, βιομηχανία, ταξιδιωτικές υπηρεσίες, επιβάτες και περιβαλλοντικές ΜΚΟ. Η συνάντηση απέβλεπε στη συγκέντρωση των απόψεων των ενδιαφερομένων κύκλων σχετικά με την εκπόνηση ενός δείκτη συνδεσιμότητας, με τη συμπερίληψη του τομέα των αεροπορικών μεταφορών σε ένα πολυτροπικό μεταφορικό δίκτυο καθώς και την χάραξη προοπτικών σχετικά με τον τομέα για τα προσεχή τριάντα έτη. Οι συμμετέχοντες εξέφρασαν κατηγορηματικά την ανάγκη για μια συνολικά συντονισμένη στρατηγική προσέγγιση η οποία θα αξιοποιεί τη συμπληρωματικότητα όλων των τρόπων μεταφοράς.

Κατευθυντήριες αρχές

Η βελτίωση της συνδεσιμότητας, η τόνωση της ανταγωνιστικότητας και η διατήρηση μιας οπτικής που να καθοδηγείται από την αγορά αποτελούν τα βασικά νήματα ιδεών που διατρέχουν την έκθεση και που ενέπνευσαν τον εισηγητή κατά την αξιολόγηση της στρατηγικής και τη διατύπωση οποιωνδήποτε νέων προτάσεων.

Σύμφωνα με τον εισηγητή, πολλά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο τομέας των αεροπορικών μεταφορών, όπως η κρίση χωρητικότητας, η υποχρησιμοποίηση και υπερχρησιμοποίηση των υποδομών, η ύπαρξη διαφορετικών Φορέων Παροχής Υπηρεσιών Αεροναυτιλίας (ANSP) ή οι περιορισμένες επενδύσεις, θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν με βελτίωση της συνδεσιμότητας και αναγωγή της συνδεσιμότητας σε μηχανισμό χάραξης πολιτικής.

Ο εισηγητής αναγνωρίζει ότι η αγορά των αεροπορικών μεταφορών είναι εξαιρετικά ανταγωνιστική, τόσο εσωτερικά όσο και σε παγκόσμια κλίμακα. Εντός της ΕΕ, χαιρετίζει την πρόθεση της Επιτροπής να αντιμετωπίσει τις τρέχουσες αποκλίνουσες εθνικές πρακτικές (π.χ. φόροι, εισφορές, κτλ.) που παρεμποδίζουν την καλή λειτουργία της ενιαίας αγοράς αερομεταφορών της ΕΕ. Εκτός της ΕΕ, ο εισηγητής συμμερίζεται την άποψη ότι οι συμφωνίες με τρίτες χώρες θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη δημιουργία ενός πλαισίου δράσης για θεμιτό ανταγωνισμό. Ωστόσο, ο εισηγητής επισημαίνει ότι σε μια παγκόσμια αγορά αεροπορικών μεταφορών ορισμένες χώρες κατέχουν εγγενή χαρακτηριστικά όπως είναι γεωγραφικά πλεονεκτήματα ή πολιτισμικές και ιστορικές πρακτικές, για τις οποίες δεν υπάρχει δυνατότητα αντιστάθμισης, παρά το γεγονός ότι στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό.

Επιπλέον, κατά τη γνώμη του εισηγητή, η επιτυχία της στρατηγικής στηρίζεται επίσης στη δυνατότητά της να προσφέρει τους μηχανισμούς και το πλαίσιο που θα επιβραβεύουν και θα παρέχουν κίνητρα για τις καλύτερες καινοτομίες που θα παρουσιάζει η αγορά τόσο για επιβάτες όσο και για εμπορεύματα, για παράδειγμα αξιοποίηση των ωφελημάτων από την πλήρη ανάπτυξη των ΤΠΕ και επίτευξη της αποτελεσματικότερης δυνατής διαχείρισης εφοδιαστικής σε ολόκληρο τον τομέα, χωρίς επιβολή άκαμπτων κανόνων. Σε μια οπτική που καθοδηγείται από την αγορά, οποιαδήποτε δημόσια ή ιδιωτική χρηματοδότηση πρέπει να σέβεται τις τρέχουσες κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις και το δίκαιο του ανταγωνισμού.

Προτάσεις

Με βάση τα παραπάνω, ο εισηγητής διατύπωσε ορισμένες προτάσεις με τις οποίες επιδιώκει να συνεισφέρει στη χάραξη μιας σφαιρική στρατηγικής για τις αεροπορικές μεταφορές:

- Περαιτέρω ανάπτυξη ενός ευρωπαϊκού υποδείγματος για τις αεροπορικές μεταφορές: ο προστατευτισμός ποτέ δεν είναι λύση, οι δε επιχειρηματικές επιτυχίες έρχονται όταν κάποιος δραστηριοποιείται σε ανοιχτή αγορά. Αξιοποιώντας τα ευρωπαϊκά μας πλεονεκτήματα, τα οποία περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων τα υψηλά πρότυπα ασφαλείας, τη γεωγραφική θέση, τους καινοτόμους βιομηχανικούς, κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς στόχους, ο τομέας των αεροπορικών μεταφορών της ΕΕ έχει το δυναμικό να προσφέρει ένα μοναδικό και ανταγωνιστικό πρότυπο το οποίο είναι σε θέση να προσαρμόζεται και να ανταποκρίνεται στις ιδιομορφίες των ανταγωνιστών έτσι ώστε αυτοί να ξεπεράσουν και να αποκαταστήσουν ίσους όρους ανταγωνισμού στην παγκόσμια αγορά.

- Διευρωπαϊκή Λεωφόρος του Ουρανού: Στο άρθρο 3 του κανονισμού (ΕΚ) 551/2004, το οποίο προβλέπει τη δημιουργία μιας ενιαίας Ευρωπαϊκής Περιοχής Πληροφοριών Πτήσης Ανώτερου Εναέριου Χώρου (EUIR), με την επιφύλαξη της κυριαρχίας των κρατών μελών, δεν έχει ακόμη εφαρμοστεί. Μια τέτοια EUIR θα καταστήσει δυνατή τη δημιουργία μιας Διευρωπαϊκής Λεωφόρου του Ουρανού έτσι ώστε να αντιμετωπιστεί ο τρέχων κατακερματισμός του ευρωπαϊκού εναέριου χώρου και οι διαταραχές του συστήματος αεροπορικών μεταφορών οι οποίες επηρεάζουν σημαντικά τη συνέχεια των αεροπορικών υπηρεσιών και πλήττουν την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ. Προκειμένου να ικανοποιηθούν οι στόχοι της στρατηγικής αερομεταφορών της ΕΕ είναι επομένως επείγον να μετουσιωθεί μια τέτοια έννοια σε πραγματικότητα.

- Ανάπτυξη ενός δείκτη συνδεσιμότητας: ο δείκτης συνδεσιμότητας πρέπει να αποβλέπει στο να αντικατοπτρίζει την πραγματική προστιθέμενη αξία μιας συγκεκριμένης διαδρομής. Ένας τέτοιος δείκτης δεν πρέπει να λαμβάνει υπόψη μόνο τα συνήθη κριτήρια του αριθμού, της συχνότητας και της ποιότητας των συνδέσεων, αλλά επίσης πρέπει να συνεκτιμά τον χρόνο, την αύξηση της ολοκλήρωσης του δικτύου, την προσιτότητα και το περιβαλλοντικό κόστος. Ο δείκτης αυτός πρέπει να λαμβάνει πλήρως υπόψη τη συμπληρωματικότητα όλων των τρόπων μεταφοράς έτσι ώστε να βοηθά επίσης στον εντοπισμό περισσότερο διατροπικών και αποδοτικών από άποψη κόστους λύσεων. Ένας δείκτης συνδεσιμότητας θα υποστηρίζει τον στρατηγικό σχεδιασμό και τις επενδύσεις στον τομέα των αερομεταφορών, βοηθώντας στη διάκριση των βιώσιμων από οικονομική άποψη έργων από τα μη επικερδή έτσι ώστε, για παράδειγμα, να ευνοείται η επικερδής εξειδίκευση των αερολιμένων και να αποφεύγονται οι «αερολιμένες φαντάσματα». Ο δείκτης αυτός θα μπορούσε να αναπτυχθεί με βάση υφιστάμενους δείκτες και με βάση το διερευνητικό έργο που έχει ήδη εκτελεσθεί από το Eurocontrol και το Παρατηρητήριο Αερολιμένων.

- Ενθάρρυνση της πολυτροπικότητας: έχοντας ως δεδομένο την ανάγκη για ακόμα μεγαλύτερη αποδοτικότητα των υφιστάμενων υποδομών, καθώς και για εξορθολογισμό των επενδύσεων, είναι προφανές ότι δεν αξιοποιούνται όσο θα έπρεπε τα οφέλη της συμπληρωματικότητας όλων των τρόπων μεταφοράς. Για τους λόγους αυτούς, είναι επείγον να απελευθερωθεί το δυναμικό των πολυτροπικών λύσεων που θα περιλαμβάνουν πλήρως τον τομέα των αεροπορικών μεταφορών. Οι διάδρομοι ΔΕΔ-Μ επωφελούνται από το κατάλληλο πλαίσιο και τη χρηματοδότηση και έχουν το δυναμικό να στεγάσουν πιλοτικές πρωτοβουλίες από την άποψη αυτή. Προς τούτο, μεγαλύτερη προτεραιότητα πρέπει να δοθεί στην ολοκλήρωση αυτού του στόχου. Ζήτηση για πολυτροπικές λύσεις υπάρχει και θα ικανοποιηθεί εάν το νομοθετικό πλαίσιο προσφέρει την κατάλληλη ασφάλεια δικαίου, κάτι που συνεπάγεται να βρεθεί ένας διακανονισμός για τα ζητήματα της ευθύνης και των δικαιωμάτων των επιβατών, αλλά επίσης να εξεταστεί η συνέχεια των υπηρεσιών προς τους επιβάτες σε όλη την έκταση των πολυτροπικών τους μετακινήσεων, όπως είναι για παράδειγμα η μεταφορά των αποσκευών και οι διαδικασίες ασφαλείας. Η πολυτροπικότητα απαιτεί επίσης την εξασφάλιση Ανοικτών Κεφαλαίων.

- Δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος για έξυπνες επενδύσεις: ο τομέας των αεροπορικών μεταφορών, παρά το ότι καθοδηγείται από την τεχνολογία, απαιτεί επίσης μακρόπνοες σημαντικές επενδύσεις και μεταφορές. Προκειμένου να μεγιστοποιηθεί η χρήση αυτών των υποδομών και η κερδοφορία αυτών των επενδύσεων, πρέπει να ενταχθούν σε ένα μακροπρόθεσμο στρατηγικό όραμα για τον τομέα. Η υποστήριξη της καινοτομίας στον τομέα των αερομεταφορών πρέπει να κινητοποιήσει τον κλάδο. Οι παράγοντες χάραξης πολιτικής πρέπει να συνεισφέρουν περαιτέρω ώστε ολόκληρη η αλυσίδα αξίας του τομέα των αερομεταφορών να αναδειχθεί σε στρατηγικό τομέα τόσο για δημόσιες όσο και για ιδιωτικές επενδύσεις με την θέσπιση μακροπρόθεσμων στόχων και την προσφορά κινήτρων για έξυπνες πρωτοβουλίες, για παράδειγμα με στόχο τη μείωση των εκπομπών CO2 και του θορύβου στους αερολιμένες, την επίτευξη πολυτροπικότητας και την βελτίωση των διαδικασιών ασφαλείας. Από την άποψη αυτή, το ΕΤΣΕ θα μπορούσε να είναι ένα κατάλληλο όργανο για την ενθάρρυνση τέτοιων αγορακεντρικών έργων.

- Επίτευξη περιβαλλοντικών στόχων: λαμβάνοντας υπόψη τη δέσμευση της ΕΕ σε διεθνείς περιβαλλοντικούς στόχους, την πρόσφατη ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με μια ευρωπαϊκή στρατηγική για κινητικότητα χαμηλών εκπομπών και τη δέσμη μέτρων για την κυκλική οικονομία, το συνολικό πλαίσιο είναι σαφώς ευνοϊκό για τη μείωση των εκπομπών CO2 που προκαλούνται από τις μεταφορές. Δικαίως δίνεται έντονη προσοχή στον περιορισμό των εκπομπών CO2 από τις πραγματικές δραστηριότητες μεταφορών και στην υποστήριξη καινοτόμων λύσεων που αποβλέπουν μεταξύ άλλων στην ανάπτυξη καινοτόμων καυσίμων και ελαφρότερων αεροσκαφών, προσπάθειες οι οποίες πρέπει όλες να συνεχιστούν. Ίση προσοχή πρέπει να δοθεί στις συνολικές δραστηριότητες των αερολιμένων όπου μπορούν να προωθηθούν φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές και να δοθούν σχετικά κίνητρα, για παράδειγμα με διακρίσεις και σήμερα «πράσινου αερολιμένα» και «πράσινης πρόσβασης σε αερολιμένες» και με επίτευξη πιο αποδοτικής διαχείρισης εφοδιαστικής.

- Βελτίωση της ασφάλειας: Παρά τις σημαντικές επενδύσεις και τις δαπάνες που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί για λόγους ασφαλείας, οι τελευταίοι μήνες έδειξαν ότι η ασφάλεια πρέπει να παραμείνει σε υψηλή προτεραιότητα στην ΕΕ και ότι απαιτούνται επειγόντως περαιτέρω βελτιώσεις τόσο στον αέρα όσο και στο έδαφος. Από την άποψη αυτή, κεφαλαιώδες θέμα είναι η δέσμευση των κρατών μελών για συστηματικό μερισμό των πληροφοριών από τις αρμόδιες υπηρεσίες καθώς και η στροφή προς ένα σύστημα ασφαλείας περισσότερο βασισμένο στις πληροφορίες και με μεγαλύτερη ικανότητα αντίδρασης. Ωστόσο, θα απαιτηθούν ιδιαίτερες προσπάθειες ώστε να μην επιβαρυνθούν υπερβολικά οι επιβάτες των αεροσκαφών, κάτι που θα είναι επιζήμιο για τον τομέα. Η ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων σχετικά με την ασφάλεια πρέπει επομένως να ενθαρρυνθεί τόσο για επιβάτες όσο και για εμπορεύματα. Αξιοποιώντας την ήδη υφιστάμενη έννοια της Ενιαίας Ασφάλειας, η Επιτροπή πρέπει να εκτιμήσει τη δυνατότητα ανάπτυξης ενός συστήματος προελέγχου στην ΕΕ, εμπνευσμένου από το αμερικανικό «TSA precheck», που θα επιτρέπει στους επιβάτες της ΕΕ να καταχωρούνται εθελοντικά εκ των προτέρων και να περνούν από έναν ταχύτερο και απλούστερο έλεγχο ασφαλείας στον αερολιμένα.

Παραρτήματα

29 June 2016

Brainstorming Session

“Aviation Strategy: what is missing”

Room ASP5G365, European Parliament, Brussels

Note: Session only in EN, no interpretation available.

14.00 – 14.10	Introductory remarks by EP Rapporteur Pavel Telička
14.10 – 14.55	Connectivity Question: How central is the role played by Connectivity in deploying the EU Aviation strategy? How do you assess connectivity? What is the difficulty in trying to improve connectivity? How would you ensure/ improve it? What drives the strategy to open a certain route and not another? What are the incentives to build / develop airports and / or another line? Based on previous experience, how would you identify ghost airports? What distinguishes them from a “necessary” airport? Would the development of a connectivity index help identify growth potentials?
	Round table discussions
14.55 – 15.35	Intermodality Question: How aviation can contribute and benefit from being integrated into a multimodal network? What is the experience today as concerns transfers to airports? What are the partnerships / solutions provided by airports / airlines ? What would be the difficulties / solutions to develop an ‘intermodal fast lane’? What are the strategies in place for the aviation sector to fit into an intermodal European transport network? How do you assess the competition / complementarity of high speed railway lines?
	Round table discussions
15.35 – 16.15	Aviation 2050 Question: How should the aviation sector look in 2050? How are ICTs concretely used today and used in 2050? What new technology developments are to be expected to respond to airport security, capacity crunch, environment requirements? How would you assess the synergy within the sector to ensure the coherence of innovative developments? How should connectivity in an ICT world look like in 2050? How should aviation infrastructures (on the ground and on air) look like in 2050?
	Round table discussions
16.15 - 16.45	Aviation Strategy: what is still missing? Looking into concrete proposals.
	Round table discussions
16.45 - 17.00	Conclusion

29 June 2016

Brainstorming Session

“Aviation Strategy: what is missing”

Room ASP5G365, European Parliament, Brussels

List of Participants

First name	Last name	Organisation
Olivier	Jankovec	ACI-Europe
Markus	Broich	Airbus Group
Guillaume	Xavier-Bender	Airlines 4 Europe
Niamh	McCourt	Airlines for America
Léa	Bodossian	Airport Regions Conference
Alexandra	Covrig	Airport Regions Conference
Juan-Jesus	Garcia	Amadeus
Petr	Votoupal	Committee of Regions
Nathalie	Vande Velde	DG MOVE E3
Luc	Tytgat	EASA
Philip	von Schöppenthau	Eurocockpit
Stefania	Gazzina	Eurocontrol
John	Hanlon	European Low Fare Airlines Association (ELFAA)
Stijn	Lewyllie	European Passengers’ Federation
Leonardo	Massetti	European Regions Airline Association (ERA)
Rupert	Hornig	German Airport Association (ADV)
Clemens	Brandt	German Airport Association (ADV)
Philippe	Morin	International Air Transport Association
Bill	Hemmings	Transport&Environment
Andrew	Murphy	Transport&Environment
Luka	De Bruyckere	Transport&Environment

Follow up to the

Brainstorming Session

on

“Aviation Strategy: what is missing”

hold on 29 June 2016

Organisation / Contact:

Questionnaire :

Connectivity	Question: How central is the role played by Connectivity in deploying the EU Aviation strategy? How do you assess connectivity? What is the difficulty in trying to improve connectivity? How would you ensure/ improve it? What drives the strategy to open a certain route and not another? What are the incentives to build / develop airports and / or another line? Based on previous experience, how would you identify ghost airports? What distinguishes them from a “necessary” airport? Would the development of a connectivity index help identify growth potentials?
Intermodality	Question: How aviation can contribute and benefit from being integrated into a multimodal network? What is the experience today as concerns transfers to airports? What are the partnerships / solutions provided by airports / airlines ? What would be the difficulties / solutions to develop an ‘intermodal fast lane’? What are the strategies in place for the aviation sector to fit into an intermodal European transport network? How do you assess the competition / complementarity of high speed railway lines?
Aviation 2050	Question: How should the aviation sector look in 2050? How are ICTs concretely used today and used in 2050? What new technology developments are to be expected to respond to airport security, capacity crunch, environment requirements? How would you assess the synergy within the sector to ensure the coherence of innovative developments? How should connectivity in an ICT world look like in 2050? How should aviation infrastructures (on the ground and on air) look like in 2050? Role of the aviation industry?
Aviation Strategy	What is still missing and what is essential Looking into concrete proposals. Number 3 to 5 elements without which the Aviation Strategy will not fly.

Deadline: In order for your contribution/ideas to be potentially reflected in the report, thank you for submitting your replies to the questionnaire by next Tuesday 5 July 2016.

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων (*) (14.10.2016)

προς την Επιτροπή Μεταφορών και Τουρισμού

σχετικά με τη στρατηγική για τις αερομεταφορές στην Ευρώπη
(2016/2062(INI))

Συντάκτης γνωμοδότησης: Ole Christensen

(*)  Διαδικασία συνδεδεμένων επιτροπών – άρθρο 54 του Κανονισμού

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων καλεί την Επιτροπή Μεταφορών και Τουρισμού, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να συμπεριλάβει στην πρόταση ψηφίσματός της τις ακόλουθες προτάσεις:

Α.  λαμβάνοντας υπόψη ότι 4,7 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στην Ένωση δημιουργούνται άμεσα (1,9 εκατομμύρια) και έμμεσα (2,8 εκατομμύρια) από τις αεροπορικές μεταφορές, τους αερολιμένες και τη σχετική κατασκευαστική βιομηχανία¹· λαμβάνοντας υπόψη ότι άλλες 917 000 θέσεις εργασίας σε άλλους τομείς της παγκόσμιας οικονομίας στηρίζονται από τον ευρωπαϊκό κλάδο αερομεταφορών· λαμβάνοντας υπόψη ότι, μολονότι η αγορά αερομεταφορών στην Ένωση παρουσίασε μεγάλη ανάπτυξη την περίοδο 2000-2013 κατά την οποία η επιβατική κίνηση αυξήθηκε κατά 47%, ο αριθμός των θέσεων εργασίας στον τομέα των αερομεταφορών παρέμεινε σταθερός ή και μειώθηκε σε ορισμένους υποτομείς·

Β.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο κλάδος των αερομεταφορών στην Ένωση αντιμετωπίζει σκληρό και αθέμιτο ανταγωνισμό, όπως οι παράνομες κρατικές ενισχύσεις και η μη συμμόρφωση με τα διεθνή εργασιακά πρότυπα από πλευράς αερομεταφορέων εγκατεστημένων σε τρίτες χώρες· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο αθέμιτος αυτός ανταγωνισμός λειτουργεί πιεστικά για τους ευρωπαϊκούς αερομεταφορείς, με αποτέλεσμα να προκαλεί απώλειες θέσεων εργασίας στην Ευρώπη· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα διεθνή πρότυπα εργασίας και οι αρχές υγιούς ανταγωνισμού πρέπει να τηρούνται προκειμένου να διασφαλίζονται ίσοι όροι ανταγωνισμού·

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι έχουν αναδυθεί νέα επιχειρηματικά μοντέλα και μοντέλα απασχόλησης λόγω της αύξησης της διεθνοποίησης, της απελευθέρωσης και του παγκόσμιου ανταγωνισμού·

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τη Eurocontrol, η εναέρια κυκλοφορία στην Ευρώπη αναμένεται να είναι κατά 50% υψηλότερη το 2035 σε σύγκριση με το 2012·

Ε.  λαμβάνοντας υπόψη ότι πρόσφατες διαπιστώσεις της ΔΟΕ δείχνουν επιδείνωση των συνθηκών εργασίας στον τομέα των αερομεταφορών· λαμβάνοντας υπόψη ότι η μεγαλύτερη διαφοροποίηση στις συμβάσεις μπορεί να αποτελέσει εργαλείο για την ενίσχυση της ευελιξίας, μπορεί επίσης, όμως, να χρησιμοποιηθεί καταχρηστικά για «rule shopping» με στόχο την αποφυγή καταβολής εισφορών κοινωνικής ασφάλισης· λαμβάνοντας υπόψη ότι σε ορισμένες περιπτώσεις η άτυπη απασχόληση μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στα κοινωνικά και εργασιακά δικαιώματα, στην ασφάλεια, στον ανταγωνισμό, στους μισθούς, στην υγεία και την ασφάλεια και στα πρότυπα ποιότητας· λαμβάνοντας υπόψη ότι ορισμένες αεροπορικές εταιρείες προσφέρουν σε δοκίμους θέσεις εργασίας υπό άθλιες συνθήκες ή καταφεύγουν ακόμη στα καθεστώτα αυτοχρηματοδοτούμενης κατάρτισης (pay-to-fly), στο πλαίσιο των οποίων ο πιλότος καταβάλλει αντίτιμο στην αεροπορική εταιρεία για να πραγματοποιεί πτήσεις που αποφέρουν εισόδημα·

ΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι σε ορισμένους χώρους εναέριας κυκλοφορίας, το 94% των καθυστερήσεων προκαλούνται από την έλλειψη ικανοτήτων στα κέντρα ελέγχου περιοχής (ΚΕΠ)·

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου της Γάνδης, περισσότεροι του ενός από τους έξι πιλότους[1] που ερωτήθηκαν αντιμετωπίζουν συνθήκες άτυπης απασχόλησης, δηλαδή εργάζονται μέσω εταιρείας προσωρινής απασχόλησης, ως αυτοαπασχολούμενοι ή με σύμβαση μηδενικών ωρών εργασίας χωρίς εγγυημένο ελάχιστο μισθό· λαμβάνοντας υπόψη ότι στις αεροπορικές εταιρείες χαμηλού κόστους παρατηρούνται τα μεγαλύτερα, με διαφορά, ποσοστά άτυπης απασχόλησης·

Η.  λαμβάνοντας υπόψη ότι λόγω της κινητικότητας και του διεθνικού χαρακτήρα των αερομεταφορών καθίσταται δυσχερής ο εντοπισμός παραβιάσεων κοινωνικών δικαιωμάτων και καταστρατήγησης των εργασιακών προτύπων, πράγμα που σημαίνει ότι είναι αδύνατη η αντιμετώπιση των προβλημάτων αποκλειστικά σε εθνικό επίπεδο·

Θ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ευρωπαίοι κοινωνικοί εταίροι, στην κοινή τους δήλωση κατά των ευρωπαϊκών σημαιών ευκαιρίας στις αερομεταφορές, κάλεσαν τους ευρωπαίους νομοθέτες να λάβουν επειγόντως μέτρα για την πρόληψη της ανάπτυξης ευρωπαϊκών σημαιών ευκαιρίας στις αερομεταφορές και της εισαγωγής μη ευρωπαϊκών σημαιών ευκαιρίας στον εν λόγω τομέα·

1.  χαιρετίζει την ανακοίνωση της Επιτροπής με θέμα «Στρατηγική για τις αερομεταφορές στην Ευρώπη»· τονίζει ότι απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες για να ενισχυθεί η κοινωνική ατζέντα και να δημιουργηθούν και διατηρηθούν υψηλής ποιότητας θέσεις εργασίας στην αεροπορία, καθώς και για να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα του τομέα των αερομεταφορών· εκτιμά ότι η εξασφάλιση ίσων όρων ανταγωνισμού είναι ζωτικής σημασίας για τον τομέα· προτρέπει την Επιτροπή να παρουσιάσει συγκεκριμένες πρωτοβουλίες για να προλάβει τον αθέμιτο ανταγωνισμό και να προστατεύσει τα δικαιώματα των εργαζομένων·

2.  επισημαίνει ότι σε σχέση με τις συνθήκες εργασίας και την κοινωνική προστασία υφίστανται σημαντικές διαφορές μεταξύ των κρατών μελών και ότι οι επιχειρήσεις χρησιμοποιούν την ελευθερία εγκατάστασης για να μειώσουν το κόστος· καλεί τα κράτη μέλη να θέσουν τέρμα σε αυτόν τον επιζήμιο ανταγωνισμό·

3.  τονίζει τη σημασία που έχουν οι ισχυροί, ανεξάρτητοι κοινωνικοί εταίροι στον τομέα της αεροπορίας, ένας θεσμοθετημένος κοινωνικός διάλογος σε όλα τα επίπεδα και η συμμετοχή και εκπροσώπηση των εργαζομένων στις εταιρικές υποθέσεις· επιμένει ότι πριν από κάθε πρωτοβουλία της ΕΕ στον τομέα των αερομεταφορών θα πρέπει να διενεργείται κατάλληλη διαβούλευση και ενισχυμένος κοινωνικός διάλογος·

4.  υπογραμμίζει ότι το δικαίωμα συγκρότησης και συμμετοχής σε συνδικαλιστική οργάνωση και ανάληψης συλλογικής δράσης είναι θεμελιώδες δικαίωμα και πρέπει να γίνεται σεβαστό, όπως ορίζεται στο άρθρο 12 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης· απορρίπτει οποιαδήποτε προσπάθεια υπονόμευσης του δικαιώματος στην απεργία στον τομέα της αεροπορίας·

5.  προτρέπει επιτακτικά την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να παρακολουθούν εκ του σύνεγγυς και συνεχώς τις τάσεις της απασχόλησης στην ευρωπαϊκή πολιτική αεροπορία και, όπου χρειάζεται, να προβαίνουν σε κανονιστική ρύθμιση των νέων επιχειρηματικών μοντέλων και μοντέλων απασχόλησης· προτείνει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ασφάλειας της Αεροπορίας (EASA) να είναι σε θέση να ελέγχει εξονυχιστικά τα νέα επιχειρηματικά μοντέλα και μοντέλα απασχόλησης προκειμένου να διασφαλίζεται η ασφάλεια της αεροπορίας· εμμένει στην άποψη ότι ο EASA πρέπει να μεριμνήσει για τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων σε μια τέτοια αποστολή·

6.  υπογραμμίζει ότι η εικονική αυτοαπασχόληση στην αεροπορία έχει σημαντικές αρνητικές συνέπειες όσον αφορά την ασφάλεια της αεροπορίας, την κοινωνική προστασία των εργαζομένων καθώς και τον θεμιτό ανταγωνισμό στην αγορά· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αυξήσουν τις προσπάθειες για την καταπολέμηση της εικονικής αυτοαπασχόλησης στον τομέα της αεροπορίας· ενθαρρύνει τα κράτη μέλη, όπου είναι αναγκαίο, να προβλέπουν σαφή διάκριση μεταξύ μισθωτών και αυτοαπασχολούμενων εργαζομένων, σε συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους·

7.  επικροτεί τις προσπάθειες των κοινωνικών εταίρων να διαπραγματευτούν συμφωνία για τις συνθήκες εργασίας και τα κοινωνικά δικαιώματα των υπαλλήλων στον τομέα των ευρωπαϊκών αερομεταφορών· ενθαρρύνει τους κοινωνικούς εταίρους να διαπραγματευτούν συλλογικές συμφωνίες σε όλα τα τμήματα του τομέα των αερομεταφορών σύμφωνα με τις εθνικές νομοθεσίες και τις πρακτικές, δεδομένου ότι οι εν λόγω συμφωνίες αποτελούν αποτελεσματικό μέσο για την καταπολέμηση της υποβάθμισης των κοινωνικών, εργασιακών προτύπων και των προτύπων απασχόλησης και για τη διασφάλιση αξιοπρεπούς αμοιβής για όλους τους εργαζομένους·

8.  υπογραμμίζει ότι δεν υφίσταται ανάγκη για οιαδήποτε περαιτέρω ελευθέρωση των υπηρεσιών εδάφους στους αερολιμένες της Ένωσης· τονίζει ότι πρέπει να εξασφαλιστούν καλύτερες συνθήκες εργασίας, υψηλότερα επίπεδα προσόντων, ασφάλεια και καλύτερη ποιότητα υπηρεσιών στον τομέα της παροχής υπηρεσιών εδάφους· ζητεί να αποσαφηνιστεί η έννοια της «οικονομικής οντότητας» με σκοπό να επεκταθούν τα οφέλη της οδηγίας 2001/23/ΕΚ στο προσωπικό εδάφους σε περίπτωση προσκλήσεων υποβολής προσφορών ή μερικής απώλειας δραστηριοτήτων·

9.  εφιστά την προσοχή σε διάφορα κρούσματα αθέμιτου ανταγωνισμού που έχουν σημειωθεί στον κλάδο των αερομεταφορών· υπενθυμίζει ότι ο αθέμιτος ανταγωνισμός μπορεί να οδηγήσει στην υποβάθμιση των συνθηκών εργασίας στον κλάδο· καλεί τις αρμόδιες αρχές να επιβάλλουν τις δέουσες κυρώσεις σε οποιοδήποτε παράπτωμα από αυτή την άποψη·

10.  πιστεύει ότι οι επισφαλείς συνθήκες εργασίας, οι οποίες είναι ιδιαίτερα διαδεδομένες μεταξύ των νέων πιλότων και μελών πληρώματος, συνιστούν κίνδυνο για την ασφάλεια· επιμένει στην άποψη ότι η άμεση απασχόληση πρέπει να παραμείνει το σύνηθες μοντέλο απασχόλησης στις αερομεταφορές· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας και απασχόλησης·

11.  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να παρουσιάσουν προτάσεις σχετικά με το πώς να προλαμβάνεται η εσφαλμένη χρήσης της έμμεσης απασχόλησης για να παρακάμπτεται η ενωσιακή και εθνική νομοθεσία σχετικά με τη φορολογία και την κοινωνική ασφάλιση στον τομέα των αερομεταφορών·

12.  επισημαίνει ότι όλες οι αεροπορικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να συμμορφώνονται πλήρως με τις κοινωνικές απαιτήσεις και τις απαιτήσεις απασχόλησης που προβλέπονται στην ΕΕ και στα κράτη μέλη·

13.  ζητεί από την Επιτροπή να διασφαλίσει συνθήκες εργασίας οι οποίες θα προλαμβάνουν την διακινδύνευση της ασφάλειας εξαιτίας της υπερβολικής κόπωσης των εργαζομένων και, ιδίως, των πιλότων·

14.  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη, με βάση τον σεβασμό των αρμοδιοτήτων ενός εκάστου, να παρουσιάσουν νομοθετικές πρωτοβουλίες για την πρόληψη των σημαιών ευκαιρίας, του «rule shopping» και του αθέμιτου ανταγωνισμού, και σε σχέση με τις συμβάσεις μηδενικών ωρών εργασίας και τα καθεστώτα pay-to-fly στην ευρωπαϊκή εμπορική αεροπορία, με σκοπό να διασφαλίζονται δίκαιες συνθήκες εργασίας και απασχόλησης·

15.  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εξασφαλίζουν την εφαρμογή και ορθή επιβολή του εργατικού δικαίου, της κοινωνικής νομοθεσίας και των συλλογικών συμφωνιών για τις αεροπορικές εταιρείες που έχουν τις δραστηριότητές τους σε δεδομένο κράτος μέλος·

16.  καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει την ορθή εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1008/2008 και να αξιολογήσει την ανάγκη αναθεώρησης του κανονισμού αυτού προκειμένου να βελτιωθούν τα κριτήρια για τον «κύριο τόπο επιχειρηματικών δραστηριοτήτων»·

17.  ζητεί την αποσαφήνιση και συνεπή εφαρμογή του κριτηρίου «έδρα βάσης» ώστε να εξασφαλίζεται ότι αυτό καθορίζει την εφαρμοστέα κοινωνική και φορολογική νομοθεσία, τη νομοθεσία περί απασχόλησης για όλες τις δραστηριότητες των αεροσκαφών αερομεταφορέων που κατέχουν πιστοποιητικό αερομεταφορέα της ΕΕ (AOC), τόσο στην εσωτερική αγορά όσο και στις διεθνείς μεταφορές· πιστεύει ότι κανένας υπάλληλος δεν πρέπει να έχει αμφιβολίες για την εφαρμοστέα νομοθεσία περί απασχόλησης ή σχετικά με το εάν δικαιούται κοινωνική ασφάλιση· εφιστά την προσοχή στην ειδική κατάσταση των υψηλής κινητικότητας εργαζομένων στον αεροπορικό τομέα, στο πλαίσιο αυτό, και ζητεί καλύτερο συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλειας εντός της ΕΕ·

18.  ζητεί όλα τα ιπτάμενα πληρώματα από τρίτες χώρες να συμμορφώνονται πλήρως με τις απαιτήσεις αδειοδότησης των ΕΕ/ΕASA προκειμένου να τους επιτρέπεται να χειρίζονται αεροπλάνα που είναι νηολογημένα στην ΕΕ· τονίζει ότι πρέπει να αποφεύγεται και να πατάσσεται το κοινωνικό ντάμπινγκ και κάθε μορφή εκμετάλλευσης των εργαζομένων ή παράνομη χρήση πληρώματος από τρίτες χώρες σε αεροπλάνα που είναι νηολογημένα στην ΕΕ, προκειμένου να εξασφαλίζονται δίκαιες συνθήκες εργασίας και υψηλό επίπεδο ασφάλειας· καλεί στο πλαίσιο αυτό την Επιτροπή να επεκτείνει την εφαρμογή της οδηγίας για την ενιαία άδεια (2011/98/ΕΕ) στους μετακινούμενους εργαζομένους στον τομέα της πολιτικής αεροπορίας· υπενθυμίζει ότι τα πληρώματα από τρίτες χώρες έχουν τα ίδια δικαιώματα όσον αφορά την προστασία και τις συνθήκες εργασίας με τα πληρώματα που έχουν ως βάση την ΕΕ·

19.  επιμένει ότι οι συμφωνίες που συνάπτονται στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής αερομεταφορών της ΕΕ πρέπει να περιλαμβάνουν τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών συμβάσεων της ΔΟΕ, καθώς και αποτελεσματικά μέσα επιβολής, περιλαμβανομένων της στέρησης ή της απόσυρσης των δικαιωμάτων προσγείωσης· καλεί την Επιτροπή να διασφαλίζει ότι οι διαπραγματεύσεις με τρίτες χώρες δεν οδηγούν σε συμφωνίες αεροπορικών μεταφορών που υπονομεύουν την προστασία των εργαζομένων ή των κοινωνικών προτύπων στην Ευρώπη·

20.  τονίζει ότι κατά την επιβολή του κανονισμού για την αναφορά περιστατικών στην αεροπορία, είναι σημαντικό να υποβάλλονται τακτικά αναφορές για περιστατικά που σχετίζονται με την κόπωση του πληρώματος ή με την ύπαρξη μολυσμένου αέρα στους θαλάμους διακυβέρνησης, προκειμένου να βελτιωθούν τα πρότυπα για την υγεία του πληρώματος και την ασφάλεια τόσο του ιπτάμενου προσωπικού όσο και των επιβατών·

21.  επαναλαμβάνει, επίσης, ότι κάθε συμφωνία στον τομέα των αερομεταφορών πρέπει να προβλέπει τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών που κατοχυρώνονται στον Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη και τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ·

22.  εκφράζει τη δυσαρέσκειά του διότι οι απαιτήσεις που επιβάλλονται στις αεροπορικές εταιρείες τρίτων χωρών οι οποίες εκτελούν πτήσεις προς και από αερολιμένες εντός της Ένωσης είναι μη εφαρμοστέες ή και ανύπαρκτες επί του παρόντος· επιμένει ότι ο αθέμιτος ανταγωνισμός από αεροπορικές εταιρείες τρίτων χωρών, λόγω για παράδειγμα των άμεσων και έμμεσων κρατικών ενισχύσεων, των επιδοτήσεων ή της εκμετάλλευσης των εργαζομένων, πρέπει να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά και ότι πρέπει να αξιολογηθούν ενδελεχώς και, εφόσον απαιτείται, να επικαιροποιηθούν τα υφιστάμενα εργαλεία για την καταπολέμηση του αθέμιτου ανταγωνισμού· πιστεύει ακράδαντα ότι όσο δεν περιλαμβάνονται στις συμφωνίες αερομεταφορών με τρίτες χώρες οι ρήτρες θεμιτού ανταγωνισμού, περιλαμβανομένου του σεβασμού των δικαιωμάτων των εργαζομένων, τα δικαιώματα εκτέλεσης πτήσεων εντός της Ένωσης θα πρέπει να είναι περιορισμένα·

23.  καλεί τα κράτη μέλη να επενδύσουν στον τομέα της δια βίου εκπαίδευσης και της κατάρτισης σε όλη την αλυσίδα προστιθέμενης αξίας των αερομεταφορών, δεδομένου ότι η επιτυχία των ευρωπαϊκών αερομεταφορών εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τους εξειδικευμένους εργαζομένους και από την καινοτομία· αναγνωρίζει την ανάγκη να αντιμετωπίζονται τυχόν κενά δεξιοτήτων που μπορεί να ανακύπτουν· τονίζει τη σπουδαιότητα της σύμπραξης μεταξύ εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, ερευνητικών κέντρων και κοινωνικών εταίρων για να επικαιροποιούνται τα προγράμματα κατάρτισης και να διασφαλίζεται ότι αντικατοπτρίζουν τις ανάγκες της αγοράς εργασίας· συνιστά στα εκπαιδευτικά προγράμματα να ενσωματωθούν θεωρητικές και πρακτικές συνιστώσες και πρακτικές ασκήσεις και να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις πιο πρόσφατες τεχνολογικές εξελίξεις, όπως τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη·

24.  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν την πραγματοποίηση επαρκών δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων στην έρευνα και ανάπτυξη στον τομέα των αερομεταφορών· τονίζει στο πλαίσιο αυτό τη σημασία της μεταποιητικής βιομηχανίας και της παροχής υπηρεσιών σε όλη την αλυσίδα αξίας του τομέα των αερομεταφορών, δεδομένου ότι έχουν υψηλή σημασία για την απασχόληση και την ανάπτυξη· πιστεύει ακράδαντα ότι ο ρόλος των τομέων αυτών πρέπει να εξεταστεί περαιτέρω στη στρατηγική για τις αερομεταφορές·

25.  τονίζει ότι η ευρωπαϊκή άδεια πτήσης θα πρέπει να εξασφαλίζει υψηλό επίπεδο ασφάλειας και προστασίας, δεδομένου ότι αυτό είναι προς όφελος και του προσωπικού και των επιβατών· επισημαίνει ότι η πρόσληψη πιλότων που δεν κατέχουν την ευρωπαϊκή άδεια πτήσης μπορεί να οδηγήσει σε γενικευμένη μείωση των μισθών των πιλότων·

26.  πιστεύει ότι η δημιουργία δικτύου ιδρυμάτων αεροπορικής εκπαίδευσης υπό την αιγίδα της Εικονικής Ακαδημίας του EASA θα συνέβαλε στην καθιέρωση κοινών προτύπων κατάρτισης και ασφάλειας·

27.  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να θεσπίσουν σύστημα πιστοποίησης για τα εκπαιδευτικά κέντρα που παρέχουν κατάρτιση για πληρώματα θαλάμου επιβατών, προκειμένου να ενισχυθούν η ασφάλεια και η προστασία·

28.  συνιστά να καθιερωθούν κοινά πρότυπα όσον αφορά την επάρκεια των επιθεωρητών ασφάλειας της αεροπορίας·

29.  υπενθυμίζει στην Επιτροπή ότι η διαδικασία ελευθέρωσης του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού (SES) και, ειδικότερα, ο μηχανισμός επιδόσεων για τους φορείς παροχής υπηρεσιών αεροναυτιλίας (ANSP) δεν θα πρέπει να εφαρμόζονται σε βάρος των συνθηκών εργασίας του επιχειρησιακού προσωπικού υψηλής ειδίκευσης ή να οδηγούν σε περικοπές στις επενδύσεις σε νέα τεχνολογία και στην εκπαίδευση νέου προσωπικού· ενθαρρύνει την Επιτροπή να εξετάσει τρόπους αποφυγής της εξέλιξης αυτής, διότι δεν εξυπηρετεί τον στόχο για καλύτερες, αποτελεσματικότερες και παραγωγικότερες υπηρεσίες εναέριας κυκλοφορίας στην Ευρώπη·

30.  καλεί τα κράτη μέλη να εγγυηθούν σε όλους τους εργαζομένους στον τομέα των αερομεταφορών, αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας, συμπεριλαμβανομένης της υγείας και της ασφάλειας στην εργασία, ανεξαρτήτως του μεγέθους και του είδους της εταιρείας που τους απασχολεί, του τόπου απασχόλησης ή της υποκείμενης σύμβασης· τονίζει ότι στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται η προστασία από την έκθεση στη σωματιδιακή ρύπανση στους αερολιμένες· τονίζει την ανάγκη για διαφανείς κανόνες σχετικά με την ασφάλεια και την υγεία στην εργασία στον τομέα των αερομεταφορών, βάσει των οποίων όλα τα αεροσκάφη που κατέχουν πιστοποιητικό αερομεταφορέα της ΕΕ πρέπει να υπόκεινται σε τακτικό έλεγχο σε σχέση με την εθνική αρμοδιότητα·

31.  υπογραμμίζει την ανάγκη να παρακολουθείται τακτικά η ψυχολογική ισορροπία του ιπτάμενου προσωπικού προκειμένου να διασφαλίζεται το επίπεδο υγείας και ασφάλειάς τους στην εργασία· τονίζει τη σημασία της περιόδου ανάπαυσης για το ιπτάμενο προσωπικό προκειμένου να εξασφαλίζεται μέγιστο επίπεδο ασφάλειας και προστασίας κατά τον χρόνο εργασίας τους·

32.  επιμένει ότι η ανάγκη για περαιτέρω αποσαφήνιση του εφαρμοστέου δικαίου και των αρμόδιων δικαστηρίων για τις συμβάσεις εργασίας των μετακινούμενων εργαζομένων στον αεροπορικό τομέα θα πρέπει να αξιολογηθεί σε στενή συνεργασία με τους εκπροσώπους αυτών των εργαζομένων·

33.  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προλαμβάνουν τις παραβιάσεις κοινωνικών δικαιωμάτων και την καταστρατήγηση των εργασιακών προτύπων, παρέχοντας εχέγγυα προστασίας σε εκείνους που δίνουν πληροφορίες, διευκολύνοντας την ελεύθερη υποβολή αναφορών και ενισχύοντας τη συνεργασία μεταξύ των επιθεωρήσεων εργασίας των κρατών μελών·

34.  καλεί τις αρμόδιες αρχές να μεριμνήσουν για τη βελτίωση της τρέχουσας κατάστασης όσον αφορά τα ΚΕΠ, παραδείγματος χάριν, με την αύξηση των μελών του προσωπικού και τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας, με σκοπό τη διαχείριση της προβλεπόμενης αύξησης της εναέριας κυκλοφορίας και τη μείωση του αριθμού των καθυστερήσεων και της συμφόρησης στον εναέριο χώρο της ΕΕ·

35.  παροτρύνει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν καλύτερη εφαρμογή και επιβολή της υφιστάμενης νομοθεσίας της Ένωσης στον τομέα των αερομεταφορών.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗ ΓΝΩΜΟΔΟΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης	12.10.2016
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	46 6 0
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Laura Agea, Guillaume Balas, Brando Benifei, Vilija Blinkevičiūtė, Enrique Calvet Chambon, Ole Christensen, Martina Dlabajová, Lampros Fountoulis, Elena Gentile, Arne Gericke, Marian Harkin, Czesław Hoc, Danuta Jazłowiecka, Agnes Jongerius, Rina Ronja Kari, Jan Keller, Ádám Kósa, Agnieszka Kozłowska-Rajewicz, Jean Lambert, Jérôme Lavrilleux, Jeroen Lenaers, Verónica Lope Fontagné, Javi López, Morten Løkkegaard, Thomas Mann, Dominique Martin, Anthea McIntyre, Joëlle Mélin, Elisabeth Morin-Chartier, Emilian Pavel, João Pimenta Lopes, Georgi Pirinski, Marek Plura, Terry Reintke, Anne Sander, Sven Schulze, Siôn Simon, Jutta Steinruck, Romana Tomc, Yana Toom, Ulrike Trebesius, Marita Ulvskog, Renate Weber, Tatjana Ždanoka, Jana Žitňanská
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Georges Bach, Deirdre Clune, Tania González Peñas, Dieter-Lebrecht Koch, Neoklis Sylikiotis, Flavio Zanonato
Αναπληρωτές (άρθρο 200 παρ. 2) παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Raymond Finch

• [1]  Jorens, D. Gillis, L. Valcke and J. De Coninck, «Atypical Forms of Employment in the Aviation Sector» (Άτυπες μορφές απασχόλησης στον τομέα των αερομεταφορών), Ευρωπαϊκός κοινωνικός διάλογος, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2015

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων (29.9.2016)

προς την Επιτροπή Μεταφορών και Τουρισμού

σχετικά με τη στρατηγική για τις αερομεταφορές στην Ευρώπη
(2016/2062(INI))

Συντάκτης γνωμοδότησης: Tibor Szanyi

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων καλεί την Επιτροπή Μεταφορών και Τουρισμού, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να συμπεριλάβει στην πρόταση ψηφίσματός της τις ακόλουθες προτάσεις:

1.  εκφράζει την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι η πρόταση της Επιτροπής σχετικά με τη στρατηγική για τις αερομεταφορές τονίζει τη σημαντική συμβολή του τομέα των αερομεταφορών στην ΕΕ, ο οποίος αποφέρει οικονομικά, κοινωνικά και τεχνολογικά οφέλη και οφέλη γεωγραφικής συνδεσιμότητας· τονίζει ότι η Ευρώπη θα πρέπει να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο στις διεθνείς αερομεταφορές και να καταστεί παγκόσμιο πρότυπο αναφοράς για βιώσιμες αερομεταφορές, και ότι απαιτούνται περαιτέρω φιλόδοξα και βιώσιμα μέτρα που να λαμβάνουν υπόψη ζητήματα περιβάλλοντος, κλίματος, υγείας και απασχόλησης, προκειμένου να υπάρξει συνδυασμός της οικολογίας με την οικονομία, του περιβάλλοντος με τη χρηματοδότηση και ενός μακροπρόθεσμου οράματος με βραχυπρόθεσμα πολιτικά συμφέροντα·

2.  επισημαίνει ότι η βιώσιμη ανάπτυξη του τομέα έχει ουσιαστική σημασία προκειμένου να αποφευχθεί η επιδείνωση του περιβαλλοντικού αντικτύπου, όπως η κλιματική αλλαγή, η εξασθένηση του στρατοσφαιρικού όζοντος, η ατμοσφαιρική ρύπανση και ο θόρυβος· επισημαίνει ότι, παρόλο που οι αερομεταφορές προκαλούν σήμερα λιγότερες εκπομπές από ό,τι οι αντίστοιχες αερομεταφορές πριν από 30 χρόνια, τα αεροσκάφη που πωλούνται στην παγκόσμια αγορά πρέπει να ρυθμίζονται με παγκόσμια ελάχιστα περιβαλλοντικά πρότυπα· επικροτεί στο πλαίσιο αυτό το νέο πρότυπο του Διεθνούς Οργανισμού Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO) για τον θόρυβο, που θα εφαρμόζεται στους νέους τύπους μεγάλων αεροσκαφών από το 2017·

3.  εκφράζει την ανησυχία του για το γεγονός ότι οι εκπομπές CO2 από τις διεθνείς αερομεταφορές προβλέπεται να είναι επτά φορές υψηλότερες το 2050 από ό,τι το 1990, παρά τη βελτίωση της απόδοσης της καύσης και τις ενέργειες που έχουν ήδη αναληφθεί για την επίτευξη ανάπτυξης με ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα από το 2020, όπως βελτιώσεις αποδοτικότητας, ανάπτυξη εναλλακτικών καυσίμων και ελαφρύτερα αεροσκάφη· επικροτεί όλες τις τεχνολογικές προσπάθειες που καταβάλλονται μέσω δραστηριοτήτων Ε&Α, όπως πρόσθετα πρότυπα για τις εκπομπές CO2 των αεροσκαφών και τις εκπομπές σωματιδίων των κινητήρων των αεροσκαφών·

4.  τονίζει ότι είναι σημαντικό να εξασφαλιστεί ο απαιτούμενος αριθμός κυρώσεων προκειμένου να τεθεί σε ισχύ η Συμφωνία του Παρισιού· καλεί στο πλαίσιο αυτό τα κράτη μέλη να κυρώσουν κι αυτά αμέσως τη Συμφωνία· υπενθυμίζει ότι οι μεταφορές είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος τομέας που εκπέμπει αέρια θερμοκηπίου, και εκφράζει την αποδοκιμασία του για το γεγονός ότι στη Συμφωνία του Παρισιού δεν γίνεται ρητή αναφορά στις διεθνείς αερομεταφορές, δεδομένου ότι όλοι οι τομείς της οικονομίας πρέπει να συμβάλουν στη μετάβαση σε χαμηλές εκπομπές άνθρακα· επισημαίνει, ωστόσο, ότι το όριο αύξησης της θερμοκρασίας και η αναφορά σε ανθρωπογενείς εκπομπές, που περιλαμβάνονται στη Συμφωνία, απαιτούν φιλόδοξες προσπάθειες για τη μείωση των εκπομπών από τον τομέα των αερομεταφορών· επισημαίνει ότι, αν η μελλοντική ανάπτυξη των παγκόσμιων αερομεταφορών δεν συνοδευτεί από προσπάθειες περιβαλλοντικής βιωσιμότητας και παγκόσμιου μετριασμού, δεν είναι δυνατή η επίτευξη των στόχων αυτών·

5.  ζητεί να θεσπιστεί εντός του έτους στον ICAO ένα δίκαιο και ισχυρό παγκόσμιο αγορακεντρικό μέτρο (GMBM), το οποίο να εφαρμοστεί σε διεθνές επίπεδο από το 2020 και μετά· εκφράζει τη βαθιά του απογοήτευση για την τρέχουσα πρόταση που συζητείται στον ICAO· τονίζει ότι το GMBM πρέπει να αντικατοπτρίζει πλήρως τους στόχους της συμφωνίας του Παρισιού, προκειμένου ο τομέας των αερομεταφορών να συμβάλει δίκαια και αποτελεσματικά στους κλιματικούς στόχους για το 2030 και στους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού, που θα υλοποιηθούν σε διεθνές επίπεδο από το 2020 και μετά και θα αναθεωρούνται τακτικά προκειμένου να βελτιστοποιηθεί η αποτελεσματικότητά τους·

6.  ζητεί τη βελτίωση του συστήματος εμπορίας εκπομπών (ETS) της ΕΕ· υπενθυμίζει ότι οποιαδήποτε τροποποίηση της ισχύουσας νομοθεσίας για τη συμπερίληψη των αερομεταφορών στο ETS της ΕΕ μπορεί να εξεταστεί μόνο εφόσον το GBMB είναι φιλόδοξο και ότι, σε κάθε περίπτωση, οι ενδοευρωπαϊκές πτήσεις θα συνεχίσουν να καλύπτονται από το ETS της ΕΕ· ζητεί τη διατήρηση των διατάξεων του ETS της ΕΕ και την ενίσχυσή τους ως ουσιαστικού μέρους των μέτρων για την επίτευξη του στόχου της ΕΕ να μειώσει τις εκπομπές κατά τουλάχιστον 40% έως το 2030· επισημαίνει πως, μολονότι οι εκπομπές των ενδοενωσιακών πτήσεων περιλαμβάνονται στο ETS, το 2014 σημείωσαν αύξηση της τάξης του 3% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, το δε 2015 σημείωσαν περαιτέρω αύξηση κατά 3,6% σε σύγκριση με το 2014·

7.  αναγνωρίζοντας ότι οι απαλλαγές από τον φόρο καυσίμων και τον ΦΠΑ για τις αερομεταφορές αποτελούν αντικίνητρα όσον αφορά την ενεργειακή απόδοση και προκαλούν στρέβλωση στην εσωτερική αγορά, ζητεί την κατάργησή τους, αρχής γενομένης από τις ενδοενωσιακές πτήσεις· εκφράζει την αποδοκιμασία του για το γεγονός ότι το πρότυπο απόδοσης όσον αφορά τις εκπομπές CO2, το οποίο εξετάζει ο ICAO, δεν θα οδηγήσει σε μείωση των εκπομπών σε επίπεδα χαμηλότερα των συνήθων· ζητεί, τα μέτρα που θα θεσπιστούν σε επίπεδο ΕΕ να υπερβαίνουν το παγκόσμιο πρότυπο·

8.  επισημαίνει ότι η επιτυχία των βιώσιμων αερομεταφορών είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την παροχή συνεχούς στήριξης σε ισχυρά ερευνητικά προγράμματα όπως τα Clean Sky και SESAR· επικροτεί την απόφαση για παράταση της εντολής των κοινών επιχειρήσεων SESAR και Clean Sky 2, δεδομένης της σημαντικής συμβολής τους στην προσπάθεια να καταστούν οι ευρωπαϊκές αερομεταφορές ασφαλέστερες και περιβαλλοντικά βιώσιμες, διότι παρέχεται έτσι η δυνατότητα για μείωση των εκπομπών CO2, για παράδειγμα κατά 50 εκατομμύρια τόνους με το έργο SESAR· επισημαίνει, περαιτέρω, ότι για να καταστούν βιώσιμες οι αερομεταφορές απαιτούνται σημαντικές επενδύσεις σε νέες και καινοτόμες τεχνολογίες, όπως η σχεδίαση αεροσκαφών, τα εναλλακτικά καύσιμα συμπεριλαμβανομένων των βιοκαυσίμων δεύτερης γενιάς, και οι ψηφιακές τεχνολογίες, και καλεί την Επιτροπή να τοποθετήσει την έρευνα στην κορυφή του πολιτικού θεματολογίου·

9.  αναγνωρίζει ότι πολλές πτήσεις μικρών αποστάσεων εξακολουθούν να εκτελούνται με παρωχημένες τεχνολογίες υψηλών εκπομπών· ζητεί τη θέσπιση μέτρων για την ενθάρρυνση της στροφής σε μεταφορικά μέσα φιλικότερα προς το περιβάλλον, όπως ο σιδηρόδρομος· υπογραμμίζει, στο πλαίσιο αυτό, ότι είναι σημαντικό να συνδυάζονται επίσης διάφορα βιώσιμα μεταφορικά μέσα·

10.  αναγνωρίζει, σύμφωνα με τη δήλωση της Ρίγας[1], τις δυνατότητες που προσφέρει η ταχεία ανάπτυξη της τεχνολογίας των μη επανδρωμένων εναέριων οχημάτων (drone) και της αγοράς drone για μη στρατιωτική χρήση, προκειμένου οι υφιστάμενες υπηρεσίες και εφαρμογές να καταστούν φιλικότερες προς το κλίμα και το περιβάλλον, περισσότερο βιώσιμες, ασφαλέστερες και φθηνότερες· επισημαίνει ότι οι έξυπνες τεχνικές στη γεωργία –όπως τα τηλεκατευθυνόμενα αεροπορικά συστήματα (RPAS)– μπορούν να προσφέρουν αμέτρητες και ποικίλες υπηρεσίες και να συμβάλουν στην αποδοτικότερη χρήση των πόρων και την παραγωγικότητα, καθώς και στη μεγαλύτερη βιωσιμότητα του περιβάλλοντος· αναγνωρίζει τα δυνητικά ευεργετικά αποτελέσματά τους στο περιβάλλον, στη συμπύκνωση του εδάφους και στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής· ζητεί επιτακτικά να θεσπιστεί πλαίσιο της ΕΕ για τα ηλεκτρικά τηλεκατευθυνόμενα αεροπορικά συστήματα, καθώς και για τον χειρισμό των μη επανδρωμένων αεροσκαφών· υπογραμμίζει τη σημασία της αξιοποίησης των δυνατοτήτων των μη επανδρωμένων αεροσκαφών, και τονίζει ότι πρέπει να επιτευχθεί κατάλληλη ισορροπία μεταξύ πτυχών όπως η ασφάλεια και η προστασία, η ασφάλεια δικαίου, και η προστασία της ιδιωτικότητας και των δεδομένων·

11.  ζητεί να περιληφθούν στο δίκαιο των αερομεταφορών απαιτήσεις για τα τηλεκατευθυνόμενα αεροπορικά συστήματα, συμβατές με τις απαιτήσεις για την ασφάλεια και την ιδιωτικότητα των πολιτών και την ιδιοκτησία· επισημαίνει ότι, προκειμένου να αξιοποιηθούν στο ακέραιο οι δυνατότητες της τεχνολογίας για τα τηλεκατευθυνόμενα αεροπορικά συστήματα, πρέπει να επιτραπεί η λειτουργία πτήσεων εκτός οπτικού πεδίου (BVLOS) στις αγροτικές περιοχές· ζητεί να μην θεσπιστούν περιορισμοί ως προς το βάρος, δεδομένου ότι τα τηλεκατευθυνόμενα αεροπορικά συστήματα μπορούν να αντικαθιστούν μεγαλύτερα οχήματα και να μεταφέρουν περισσότερο ωφέλιμο φορτίο σε μεγαλύτερες αποστάσεις με μικρότερη κατανάλωση ενέργειας·

12.  ζητεί να συλλεγούν και να διαδοθούν οι βέλτιστες πρακτικές του τομέα για τη μείωση των εκπομπών· λαμβανομένου υπόψη ότι πρέπει να τηρούνται και να βελτιώνονται διαρκώς υψηλά περιβαλλοντικά πρότυπα για να εξασφαλίζεται η βιώσιμη ανάπτυξη των αερομεταφορών, τονίζει τον επείγοντα χαρακτήρα και τη σημασία της θέσπισης προγραμμάτων και περαιτέρω κινήτρων για την ανάπτυξη του τομέα και τη δημιουργία απασχόλησης στους τομείς της έρευνας, της απόδοσης, της ενεργειακής βιωσιμότητας, της μείωσης του περιβαλλοντικού αντικτύπου, και της τεχνολογικής καινοτομίας, με έμφαση σε μέτρα για την αντιμετώπιση του περιβαλλοντικού αντικτύπου των αερομεταφορών, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο των στόχων των κρατών μελών της ΕΕ για την κυκλική οικονομία·

13.  τονίζει τη σημασία των επιπτώσεων των αερομεταφορών πέραν εκείνων που σχετίζονται με τις εκπομπές CO2, και τη σκοπιμότητα του περιορισμού τόσο των επιπτώσεων αυτών όσο και των άλλων περιβαλλοντικών επιπτώσεων των αερομεταφορών με τη βελτίωση της διαχείρισης της εναέριας κυκλοφορίας, συμπεριλαμβανομένης της διαχείρισης από την απογείωση έως την προσγείωση· ζητεί, στο πλαίσιο αυτό, να συνεχιστούν οι προσπάθειες για τη μείωση του κατακερματισμού του ευρωπαϊκού εναέριου χώρου και την ενίσχυση του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού·

14.  κατανοεί την ανάγκη για βελτιστοποίηση των κανονιστικών διατάξεων και για βελτίωση της υποδομής και της ικανότητας τόσο στους αερολιμένες όσο και εν πτήσει· τονίζει ότι αν τα ζητήματα αυτά δεν αντιμετωπιστούν θα τελματωθεί η ανάπτυξη των αερομεταφορών στην ΕΕ, ιδίως ως αποτέλεσμα του κατακερματισμού· εφιστά, παράλληλα, την προσοχή στην ανάγκη για ισχυρή προστασία του περιβάλλοντος και των καταναλωτών, με σαφείς κανόνες για τα δικαιώματα και την προστασία των επιβατών, προκειμένου να εξασφαλιστούν για τους πολίτες ασφαλέστερες, συντομότερες, καθαρότερες και φθηνότερες πτήσεις, και μεγαλύτερη δυνατότητα επιλογών·

15.  ζητεί, κατά την τρέχουσα αναθεώρηση των καθηκόντων του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Ασφάλειας της Αεροπορίας (EASA) να διευρυνθεί ο ρόλος που διαδραματίζει ο οργανισμός σε περιβαλλοντικά ζητήματα, μεταξύ άλλων με μεγαλύτερη ευελιξία της ΕΕ στη θέσπιση περιβαλλοντικών προτύπων.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗ ΓΝΩΜΟΔΟΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης	29.9.2016
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	53 2 7
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Marco Affronte, Margrete Auken, Pilar Ayuso, Zoltán Balczó, Catherine Bearder, Ivo Belet, Simona Bonafè, Biljana Borzan, Lynn Boylan, Soledad Cabezón Ruiz, Nessa Childers, Birgit Collin-Langen, Miriam Dalli, Seb Dance, Angélique Delahaye, Jørn Dohrmann, Stefan Eck, Eleonora Evi, José Inácio Faria, Elisabetta Gardini, Jens Gieseke, Julie Girling, Sylvie Goddyn, Matthias Groote, Andrzej Grzyb, Anneli Jäätteenmäki, Jean-François Jalkh, Benedek Jávor, Josu Juaristi Abaunz, Giovanni La Via, Peter Liese, Norbert Lins, Susanne Melior, Massimo Paolucci, Piernicola Pedicini, Bolesław G. Piecha, Pavel Poc, Frédérique Ries, Michèle Rivasi, Daciana Octavia Sârbu, Annie Schreijer-Pierik, Dubravka Šuica, Tibor Szanyi, Claudiu Ciprian Tănăsescu, Nils Torvalds, Jadwiga Wiśniewska, Damiano Zoffoli
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Nikos Androulakis, Paul Brannen, Mark Demesmaeker, Christofer Fjellner, Karol Karski, Elisabeth Köstinger, Merja Kyllönen, Alessandra Mussolini, James Nicholson, Gabriele Preuß, Bart Staes, Carlos Zorrinho, Elżbieta Katarzyna Łukacijewska
Αναπληρωτές (άρθρο 200 παρ. 2) παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Pál Csáky, Iveta Grigule

• [1]  Γενική Διεύθυνση Κινητικότητας και Μεταφορών της Επιτροπής. (Μάρτιος 2015) Δήλωση της Ρίγας. σχετικά με τα συστήματα μη επανδρωμένων αεροσκαφών. «Διαμόρφωση πλαισίου για το μέλλον των αερομεταφορών». http://ec.europa.eu/transport/modes/air/news/doc/2015-03-06-drones/2015-03-06-riga-declaration-drones.pdf

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών (18.7.2016)

προς την Επιτροπή Μεταφορών και Τουρισμού

σχετικά με τη στρατηγική για τις αερομεταφορές στην Ευρώπη
(2016/2062(INI))

Συντάκτρια γνωμοδότησης: Anneleen Van Bossuyt

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η Επιτροπή Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών καλεί την Επιτροπή Μεταφορών και Τουρισμού, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να συμπεριλάβει στην πρόταση ψηφίσματός της τις ακόλουθες προτάσεις:

1.  χαιρετίζει την ενσωμάτωση ειδικού τμήματος για τους καταναλωτές στη στρατηγική της Επιτροπής για τις αερομεταφορές· σημειώνει ότι πολλά από τα εφαρμοστέα δικαιώματα στους καταναλωτές που διενεργούν ταξιδιωτικές κρατήσεις εξακολουθούν να βασίζονται στην οριζόντια νομοθεσία για την προστασία των καταναλωτών· θεωρεί, ως εκ τούτου, ότι ο έλεγχος καταλληλότητας του κεκτημένου για την προστασία των καταναλωτών θα πρέπει να το λαμβάνει αυτό υπόψη·

2.  αναγνωρίζει τη σημασία του τομέα των αερομεταφορών ως κινητήριας δύναμης για ανάπτυξη, απασχόληση και νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες για την ευρωπαϊκή οικονομία, καθώς και τον καίριο ρόλο του στην κινητικότητα εμπορευμάτων, ανθρώπων και υπηρεσιών στην εσωτερική αγορά·

3.  αναγνωρίζει τη σημασία του τομέα των αερομεταφορών στην ευρωπαϊκή αεροναυπηγική βιομηχανία, που έχει ηγετική θέση σε παγκόσμιο επίπεδο στην παραγωγή πολιτικών αεροσκαφών και έχει δημιουργήσει περισσότερες από 500 000 θέσεις εργασίας στην ΕΕ·

4.  αναγνωρίζει τα οφέλη που προκύπτουν από την ελευθέρωση των αερομεταφορών στην ΕΕ και από τη δημιουργία της ενιαίας αγοράς υπηρεσιών αεροπορικής μεταφοράς επιβατών·

5.  εκφράζει τη δυσαρέσκειά του για τον κατακερματισμό του εναέριου χώρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το κόστος του οποίου εκτιμάται από την Επιτροπή σε 5 δισεκατομμύρια EUR και έχει, συγκεκριμένα, ως αποτέλεσμα καθυστερήσεις για τους επιβάτες·

6.  εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι δεν έχει ακόμη επιτευχθεί συμφωνία στο Συμβούλιο για τον κανονισμό σχετικά με τα δικαιώματα των επιβατών (αναθεώρηση του κανονισμού (ΕK) αριθ. 261/2004), για τον οποίο το Κοινοβούλιο υπέβαλε την έκθεσή του τον Απρίλιο 2014· εκφράζει επιδοκιμασία για την απόφαση της Επιτροπής να χρησιμοποιήσει ερμηνευτικές κατευθυντήριες γραμμές για τους σημερινούς κανόνες, αλλά πιστεύει ότι η έγκριση του αναθεωρημένου κανονισμού 261/2004 είναι απαραίτητη για την ασφάλεια δικαίου για τους καταναλωτές και τον κλάδο των αερομεταφορών, καθώς και για την αντιμετώπιση των κενών στην ισχύουσα νομοθεσία· τονίζει ότι η ενίσχυση των δικαιωμάτων των καταναλωτών θα πρέπει να είναι ένας από τους κύριους στόχους της στρατηγικής για τις αερομεταφορές και οιασδήποτε μεταρρύθμισης των κανόνων που αφορούν την αεροπορία·

7.  υπενθυμίζει τη «σάρωση» των δικτυακών τόπων ταξιδιωτικών υπηρεσιών σε ολόκληρη την Ένωση που επιχείρησαν η Επιτροπή και οι εθνικές αρχές επιβολής του νόμου το 2013· σημειώνει ότι αυτή η «σάρωση» αποκάλυψε σημαντικά προβλήματα σε περισσότερο από τα δύο τρίτα των δικτυακών τόπων που ελέγχθηκαν, τα οποία αφορούσαν δυσκολίες σε σχέση με τα εξής: αδυναμία παροχής υποχρεωτικών στοιχείων επικοινωνίας· έλλειψη οδηγιών σχετικά με τον τρόπο υποβολής καταγγελιών· αβεβαιότητα σχετικά με το αν παραλήφθηκε η καταγγελία ή απουσία απάντησης· προσαυξήσεις τιμών, όπως τέλη αποσκευών και ασφάλιση, ή πολιτικές ακύρωσης και τροποποίησης της κράτησης που δεν εμφανίζονται υπό μορφή επιλογής με σκοπό την ενεργητική συναίνεση· και συνολικές τιμές που δεν εμφανίζονται από την αρχή·

8.  καλεί, επομένως, την Επιτροπή να διενεργήσει περαιτέρω έρευνα σχετικά με την εξέλιξη της ψηφιακής τουριστικής αγοράς, με σκοπό να καθοριστούν πολιτικές για τη διασφάλιση ίσων όρων ανταγωνισμού για τα ταξιδιωτικά γραφεία, και να προστατεύονται οι καταναλωτές μέσω της εξασφάλισης διαφάνειας και ουδετερότητας όταν αναζητούν, σχεδιάζουν και κάνουν κρατήσεις για ταξιδιωτικά προϊόντα και υπηρεσίες·

9.  αναγνωρίζει την πρόοδο που επιτεύχθηκε μετά τη «σάρωση», στο πλαίσιο της οποίας 191 δικτυακοί τόποι επικαιροποιήθηκαν εντός δώδεκα μηνών και άλλοι δικτυακοί τόποι υποβλήθηκαν σε διαδικασίες που βρίσκονται σε εξέλιξη·

10.  επισημαίνει ότι η δημόσια διαβούλευση που πραγματοποιήθηκε πριν από τη στρατηγική για τις αερομεταφορές δείχνει ότι οι καταναλωτές εξακολουθούν να έχουν προβλήματα κατά την κράτηση αεροπορικών εισιτηρίων ή κατά την έκδοση της κάρτας επιβίβασης διαδικτυακά· καλεί την Επιτροπή να υποβάλει λεπτομερέστερη έκθεση σχετικά με την πρόοδο που έχει επιτευχθεί όσον αφορά τις προσπάθειες συμμόρφωσης των δικτυακών τόπων με τη νομοθεσία της ΕΕ, και σχετικά με τα μελλοντικά σχέδιά της για την επιβολή της νομοθεσίας σε αυτόν τον τομέα, όσον αφορά πωλήσεις αεροπορικών εισιτηρίων τόσο εντός όσο και εκτός διαδικτύου·

11.  καλεί την Επιτροπή να ενισχύσει τους ελέγχους στις αεροπορικές εταιρείες γενικότερα, και στις εταιρείες χαμηλού κόστους ειδικότερα, προκειμένου να διασφαλιστεί η συμμόρφωσή τους με τη νομοθεσία της ΕΕ για τα δικαιώματα των επιβατών και την ασφάλεια της αεροπορίας·

12.  υπογραμμίζει ότι έχει σημασία να διασφαλιστεί ότι οι δικτυακοί τόποι και οι εφαρμογές ταξιδιωτικών προϊόντων θα τηρούν τη νομοθεσία της ΕΕ, ιδίως δε τη νομοθεσία για τα δικαιώματα των καταναλωτών, καθώς το 2015 οι κρατήσεις ταξιδιών και καταλυμάτων διακοπών αντιπροσώπευαν το 52% του συνόλου των αγορών που πραγματοποιήθηκαν διαδικτυακά, ενώ η εμπιστοσύνη των καταναλωτών στον τομέα και η αυξημένη εμπιστοσύνη στο διαδικτυακό περιβάλλον είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη ΜΜΕ στον τουριστικό κλάδο· θεωρεί ότι οι καταναλωτές που χρησιμοποιούν το διαδίκτυο πρέπει να ενημερώνονται σωστά και να μην παραπλανούνται καθώς και ότι οι εταιρείες πρέπει να λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα για να προστατεύουν τους καταναλωτές και τους φιλοξενουμένους για την ασφάλειά τους·

13.  επισημαίνει τη σημασία της προστασίας και της άσκησης, τόσο εντός όσο και εκτός διαδικτύου, των δικαιωμάτων των καταναλωτών που κάνουν κρατήσεις ταξιδίων και αυτών που ταξιδεύουν, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων με αναπηρία ή μειωμένη κινητικότητα, όσον αφορά τη δυνατότητα πρόσβασης, την παροχή βοήθειας και την πρόσβαση σε πληροφορίες·

14.  εκφράζει την ικανοποίησή του για την τελική συμφωνία και την έκδοση της οδηγίας για τα οργανωμένα ταξίδια· θεωρεί ότι οι νέοι κανόνες θα προσφέρουν σημαντικά οφέλη στους καταναλωτές που επιθυμούν να αγοράζουν ταξιδιωτικές και συναφείς υπηρεσίες με αυτόν τον τρόπο.

15.  επαναλαμβάνει τη δέσμευσή του για υψηλά πρότυπα ασφάλειας και προστασίας των αερομεταφορών και των αερολιμένων· εκφράζει ικανοποίηση για το γεγονός ότι εξετάζεται η δυνατότητα εφαρμογής της προσέγγισης της ενιαίας ασφάλειας και για την πρόθεση της Επιτροπής να προωθήσει την έγκριση αυτής της προσέγγισης με βασικούς εμπορικούς εταίρους· υποστηρίζει, επιπλέον, την πρόθεση της Επιτροπής να διατηρήσει τα εν λόγω υψηλά πρότυπα, με παράλληλη μείωση του φόρτου των ελέγχων ασφαλείας, μέσω της χρήσης νέων τεχνολογιών·

16.  εκφράζει επιδοκιμασία για την αξιοσημείωτη αύξηση της συνδεσιμότητας των αερολιμένων που έχει επιτευχθεί στην ΕΕ την τελευταία δεκαετία· εκφράζει τη δυσαρέσκειά του για το γεγονός ότι ορισμένες περιοχές εξακολουθούν, ωστόσο, να μην εξυπηρετούνται επαρκώς και ότι οι καταναλωτές σε πόλεις, περιοχές και χώρες που διαθέτουν λιγότερες συνδέσεις βρίσκονται κατά συνέπεια σε μειονεκτική θέση από απόψεως ανταγωνισμού σε σύγκριση με εκείνους που συνδέονται μέσω μεγάλων αερολιμένων· φρονεί ότι στη στρατηγική για τις αερομεταφορές θα πρέπει να δίδεται ιδιαίτερη προσοχή στις λιγότερο συνδεδεμένες περιφέρειες και στους μικρότερους αερολιμένες, ιδίως στις εξόχως απόκεντρες και πιο αραιοκατοικημένες περιφέρειες και ότι θα πρέπει να λαμβάνονται δεόντως υπόψη τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου σε αυτόν τον τομέα[1]· τονίζει την ανάγκη επανεξέτασης της οδηγίας για τα αερολιμενικά τέλη και παροτρύνει την Επιτροπή να αξιολογήσει τον αρνητικό αντίκτυπο των σημερινών αεροπορικών τελών·

17.  καλεί την Επιτροπή να αξιολογήσει κατά πόσο είναι θεμιτές οι πρακτικές χρέωσης σημαντικών τελών στους καταναλωτές για τη μεταφορά αποσκευών ή την έκδοση εισιτηρίων, εάν δεν έχει γίνει κράτηση για τις υπηρεσίες αυτές προτού ο καταναλωτής περάσει από τον έλεγχο εισιτηρίων ή φθάσει στην πύλη επιβιβάσεως·

18.  χαιρετίζει τη φιλοδοξία της Επιτροπής να ενισχύσει τη ρυθμιστική αρμοδιότητα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Ασφάλειας της Αεροπορίας (EASA)· τονίζει ότι τα ζητήματα ασφάλειας και προστασίας πρέπει να βρίσκονται στο επίκεντρο κάθε προσπάθειας για την ενίσχυση των επιδόσεων και της αποτελεσματικότητας της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς αερομεταφορών, για να διασφαλίζεται η διαρκής εμπιστοσύνη των καταναλωτών και η ανταγωνιστικότητα του τομέα αερομεταφορών της ΕΕ σε παγκόσμιο επίπεδο· υπογραμμίζει την ανάγκη για αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές ποινές ώστε να εξασφαλίζεται ένα πνεύμα συμμόρφωσης και υψηλών προτύπων ασφάλειας και προστασίας στον τομέα αερομεταφορών της ΕΕ·

19.  υπενθυμίζει ότι οι καταναλωτές πρέπει να έχουν πάντα στη διάθεσή τους μια διαδικασία για να υποβάλλουν τις καταγγελίες τους σε εμπόρους και να ζητούν επιστροφές· πιστεύει ότι αυτή η διαδικασία θα πρέπει να είναι εφικτή με τρόπο που να μην αποθαρρύνει τους καταναλωτές από την άσκηση των δικαιωμάτων τους και θα πρέπει να υποδεικνύεται σαφώς στους καταναλωτές· καλεί την Επιτροπή να συνεργασθεί στενά με τους εθνικούς φορείς επιβολής της νομοθεσίας, προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι οι έμποροι θα πληρούν αυτές τις απαιτήσεις·

20.  παρόλο που αναγνωρίζει τις δυνατότητες της ραγδαία αυξανόμενης χρήσης μη επανδρωμένων αεροσκαφών, φρονεί ότι η ασφάλεια και η προστασία των επιβατών συνιστούν προτεραιότητα και παροτρύνει, ως εκ τούτου, την Επιτροπή να θεσπίσει κατάλληλο πλαίσιο προκειμένου να εξασφαλιστεί η ασφαλής χρήση μη επανδρωμένων αεροσκαφών στο εσωτερικό της ΕΕ·

21.  ζητεί να παράσχει η Επιτροπή περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα μέτρα που σχεδιάζει να λάβει όσον αφορά τους δικτυακούς τόπους σύγκρισης τιμών στον τομέα των αεροπορικών ταξιδιών, οι οποίοι μπορεί να είναι επιζήμιοι για τους καταναλωτές εάν η παρουσίασή τους γίνεται κατά τρόπο μεροληπτικό που παρέχει προτιμησιακή μεταχείριση βάσει εμπορικών ρυθμίσεων·

22.  επισημαίνει ότι είναι ανάγκη οι πράκτορες και οι φορείς εκμετάλλευσης στον τομέα των αερομεταφορών να προωθήσουν τον ευρωπαϊκό αριθμό κλήσης έκτακτης ανάγκης 112 στους δικτυακούς τόπους και στα ηλεκτρονικά εισιτήριά τους·

23.  επισημαίνει τη σημασία της διατήρησης υψηλών προτύπων και μιας συντονισμένης προσέγγισης μεταξύ των κρατών μελών σε τομείς που σχετίζονται με τον τομέα των αερομεταφορών, όπως είναι ο τουρισμός, η απασχόληση, η πολιτική καταναλωτών και το περιβάλλον, μεταξύ άλλων όσον αφορά τη μείωση του θορύβου και την ποιότητα του αέρα·

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗ ΓΝΩΜΟΔΟΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης	14.7.2016
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	31 0 2
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Carlos Coelho, Sergio Gaetano Cofferati, Nicola Danti, Vicky Ford, Ildikó Gáll-Pelcz, Evelyne Gebhardt, Maria Grapini, Sergio Gutiérrez Prieto, Robert Jarosław Iwaszkiewicz, Liisa Jaakonsaari, Jiří Maštálka, Eva Paunova, Jiří Pospíšil, Virginie Rozière, Christel Schaldemose, Andreas Schwab, Olga Sehnalová, Ivan Štefanec, Catherine Stihler, Richard Sulík, Róża Gräfin von Thun und Hohenstein, Mylène Troszczynski, Anneleen Van Bossuyt, Marco Zullo
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Jan Philipp Albrecht, Pascal Arimont, Kaja Kallas, Julia Reda, Ulrike Trebesius, Lambert van Nistelrooij, Kerstin Westphal
Αναπληρωτές (άρθρο 200 παρ. 2) παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Gesine Meissner, Lieve Wierinck

• [1]  «Χρηματοδοτούμενες από την ΕΕ αερολιμενικές υποδομές: περιορισμένη η αποδοτικότητα των σχετικών δαπανών» Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (21/2014)

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗ ΓΝΩΜΟΔΟΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης	26.1.2017
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	32 7 3
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Lucy Anderson, Marie-Christine Arnautu, Inés Ayala Sender, Georges Bach, Izaskun Bilbao Barandica, Deirdre Clune, Michael Cramer, Luis de Grandes Pascual, Andor Deli, Karima Delli, Isabella De Monte, Ismail Ertug, Jacqueline Foster, Tania González Peñas, Dieter-Lebrecht Koch, Miltiadis Kyrkos, Bogusław Liberadzki, Peter Lundgren, Marian-Jean Marinescu, Gesine Meissner, Cláudia Monteiro de Aguiar, Jens Nilsson, Salvatore Domenico Pogliese, Tomasz Piotr Poręba, Gabriele Preuß, Christine Revault D’Allonnes Bonnefoy, Dominique Riquet, Massimiliano Salini, David-Maria Sassoli, Claudia Schmidt, Jill Seymour, Claudia Țapardel, Keith Taylor, Pavel Telička, István Ujhelyi, Peter van Dalen, Wim van de Camp, Janusz Zemke, Roberts Zīle, Kosma Złotowski
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Michael Gahler
Αναπληρωτές (άρθρο 200 παρ. 2) παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Dariusz Rosati