ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με τον εκσυγχρονισμό της εκπαίδευσης στην ΕΕ

17.5.2018 - (2017/2224(INI))

Επιτροπή Πολιτισμού και Παιδείας
Εισηγήτρια: Krystyna Łybacka
Συντάκτρια γνωμοδότησης (*):
Agnieszka Kozłowska-Rajewicz, Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων
(*) Διαδικασία συνδεδεμένων επιτροπών – Άρθρο 54 του Κανονισμού

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με τον εκσυγχρονισμό της εκπαίδευσης στην ΕΕ

(2017/2224(INI))

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 20ής Σεπτεμβρίου 2011, με τίτλο «Στήριξη της οικονομικής ανάπτυξης και της απασχόλησης – ένα θεματολόγιο για τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της Ευρώπης» (COM(2011)0567),

–  έχοντας υπόψη το δικαίωμα εκπαίδευσης όπως ορίζεται στο άρθρο 14 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

–  έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου, της 20ής Μαΐου 2014, για την αποτελεσματική κατάρτιση των εκπαιδευτικών,

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 2 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

–  έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου, της 20ής Μαΐου 2014, για τη διασφάλιση της ποιότητας στην εκπαίδευση και κατάρτιση[1],

–  έχοντας υπόψη τη σύσταση του Συμβουλίου, της 20ής Δεκεμβρίου 2012, για την επικύρωση της μη τυπικής και της άτυπης μάθησης[2],

–  έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 27ης Μαΐου 2015 σχετικά με τον ρόλο της προσχολικής και της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στην ενίσχυση της δημιουργικότητας, της καινοτομίας και της ψηφιακής ικανότητας[3],

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 10ης Ιουνίου 2016, με τίτλο «Νέο θεματολόγιο δεξιοτήτων για την Ευρώπη» (COM(2016)0381) και το ψήφισμα του Κοινοβουλίου της 14ης Σεπτεμβρίου με θέμα «Νέο θεματολόγιο δεξιοτήτων για την Ευρώπη»[4],

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 2 του πρόσθετου πρωτοκόλλου της Σύμβασης για την προάσπιση των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών, του Συμβουλίου της Ευρώπης, σχετικά με το δικαίωμα στην εκπαίδευση·

–  έχοντας υπόψη την ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, πρωτόκολλο 1, άρθρο 2,

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμα αριθ. 1904 (2012) του Συμβουλίου της Ευρώπης σχετικά με το δικαίωμα στην ελεύθερη επιλογή εκπαίδευσης·

–  έχοντας υπόψη την κοινή έκθεση για το 2015 του Συμβουλίου και της Επιτροπής σχετικά με την εφαρμογή του στρατηγικού πλαισίου για την ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης (ΕΚ 2020), με τίτλο «Νέες προτεραιότητες για την ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης»[5],

–  έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1288/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου , της 11ης Δεκεμβρίου 2013, για τη θέσπιση του προγράμματος «Erasmus+»: το πρόγραμμα της Ένωσης για την εκπαίδευση, την κατάρτιση, τη νεολαία και τον αθλητισμό και για την κατάργηση των αποφάσεων αριθ. 1719/2006/EK, αριθ. 1720/2006/ΕΚ και αριθ. 1298/2008/EK[6],

–  έχοντας υπόψη τη Δήλωση του Παρισιού, της 17ης Μαρτίου 2015, για την προαγωγή της ιδιότητας του πολίτη και των κοινών αξιών της ελευθερίας, της ανοχής και της μη διακριτικής μεταχείρισης μέσω της εκπαίδευσης,

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 28ης Απριλίου 2015, σχετικά με τη συνέχεια που πρέπει να δοθεί για την εφαρμογή της διαδικασίας της Μπολόνια[7],

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 10ης Ιουνίου 2016, με τίτλο «Νέο θεματολόγιο δεξιοτήτων για την Ευρώπη – Συνεργασία για την ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού, της απασχολησιμότητας και της ανταγωνιστικότητας» (SDW(2016)0195),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 2ας Φεβρουαρίου 2017 σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1288/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Δεκεμβρίου 2013, για τη θέσπιση του προγράμματος «Erasmus+»: το πρόγραμμα της Ένωσης για την εκπαίδευση, την κατάρτιση, τη νεολαία και τον αθλητισμό και για την κατάργηση των αποφάσεων αριθ. 1719/2006/EK, αριθ. 1720/2006/ΕΚ και αριθ. 1298/2008/EK[8],

–  έχοντας υπόψη τη σύσταση του Συμβουλίου, της 19ης Δεκεμβρίου 2016 με τίτλο «Διαδρομές Αναβάθμισης των Δεξιοτήτων: Νέες Ευκαιρίες για Ενηλίκους»[9],

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 7ης Δεκεμβρίου 2016, με τίτλο «Βελτίωση και εκσυγχρονισμός της εκπαίδευσης» (COM(2016)0941),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 30ής Μαΐου 2017, με τίτλο «Ανάπτυξη των σχολείων και άριστη διδασκαλία για μια καλή αρχή στη ζωή» (COM(2016)0248),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 30ής Μαΐου 2017, με τίτλο «Ένα νέο ευρωπαϊκό θεματολόγιο για την τριτοβάθμια εκπαίδευση» (COM(2017)0247),

–  έχοντας υπόψη την πρόταση της Επιτροπής για σύσταση του Συμβουλίου της 30ής Μαΐου 2017 σχετικά με την παρακολούθηση των αποφοίτων (COM(2017)0249)^,

–  έχοντας υπόψη την πρόταση της Επιτροπής για σύσταση του Συμβουλίου, της 30ής Μαΐου 2017, σχετικά με ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο για ποιοτικά και αποτελεσματικά προγράμματα μαθητείας (SDW(2017)0322),

–  έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών, της 30ής Νοεμβρίου 2017, για τον εκσυγχρονισμό της σχολικής και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης,

–  έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, της 19ης Οκτωβρίου 2017, με τίτλο «Νέα στρατηγική της ΕΕ για την εκπαίδευση»,

–  έχοντας υπόψη την πρόταση της Επιτροπής για σύσταση του Συμβουλίου, της 17ης Ιανουαρίου 2018, σχετικά με την προώθηση των κοινών αξιών, της εκπαίδευσης χωρίς αποκλεισμούς και της ευρωπαϊκής διάστασης της διδασκαλίας (COM(2018)0023),

–  έχοντας υπόψη την πρόταση της Επιτροπής για σύσταση του Συμβουλίου, της 17ης Ιανουαρίου 2018, σχετικά με τις βασικές ικανότητες της δια βίου μάθησης (COM(2018)0024),

–  έχοντας υπόψη τη σύσταση του Συμβουλίου, της 20ής Δεκεμβρίου 2012, για την επικύρωση της μη τυπικής και της άτυπης μάθησης[10],

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 17ης Ιανουαρίου 2018, σχετικά με το σχέδιο δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση (COM(2018)0022),

–  έχοντας υπόψη την τελική έκθεση της διάσκεψης κορυφής για κοινωνικά θέματα με αντικείμενο τη δίκαιη απασχόληση και την ανάπτυξη, η οποία πραγματοποιήθηκε στο Γκέτεμποργκ της Σουηδίας στις 17 Νοεμβρίου 2017[11],

–  έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου για την προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα: παροχή σε όλα τα παιδιά μας του καλύτερου δυνατού ξεκινήματος για τον κόσμο του αύριο, τα οποία εγκρίθηκαν κατά την 3090ή σύνοδο του Συμβουλίου Παιδείας, Νεολαίας, Πολιτισμού και Αθλητισμού που διεξήχθη στις 19 και 20 Μαΐου 2011[12],

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 14ης Μαρτίου 1984 σχετικά με την ελευθερία εκπαίδευσης στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα[13],

–  έχοντας υπόψη το δικαίωμα εκπαίδευσης όπως ορίζεται στο άρθρο 14 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

–  έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου, της 11ης Μαΐου 2010, για τη διεθνοποίηση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης[14],

–  έχοντας υπόψη την κοινή ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, της 8ης Ιουνίου 2016, με τίτλο «Προς μια στρατηγική της ΕΕ για διεθνείς πολιτιστικές σχέσεις» (JOIN(2016)29) και το σχετικό ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 5ης Ιουλίου 2017[15],

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 26 της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (UDHR),

–  έχοντας υπόψη τον Χάρτη του Συμβουλίου της Ευρώπης για την εκπαίδευση αναφορικά με τη δημοκρατική συμμετοχή του πολίτη και τα ανθρώπινα δικαιώματα, που εγκρίθηκε στο πλαίσιο της σύστασης CM/Rec(2010)7,

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 10 της Σύμβασης του 1979 για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεων κατά των γυναικών,

–  έχοντας υπόψη τον στρατηγικό στόχο Β της Διακήρυξης του Πεκίνου και την Πλατφόρμα Δράσης (1995),

–  έχοντας υπόψη τα άρθρα 28 και 29 της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού,

–  έχοντας υπόψη το θεματολόγιο του 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη, που εγκρίθηκε τον Σεπτέμβριο του 2015 και τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2016, και ειδικότερα τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης 4 και 5,

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 52 του Κανονισμού του,

–  έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Πολιτισμού και Παιδείας και τις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων και της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων (A8-0173/2018),

Α.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με το άρθρο 6 στοιχείο ε) ΣΛΕΕ, η αρμοδιότητα για θέματα εκπαίδευσης και κατάρτισης ανήκει στα κράτη μέλη, ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει υποστηρικτικό ρόλο να διαδραματίσει ως προς τον καθορισμό των προκλήσεων και του στόχου και την προώθηση και ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών·

Β.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το δικαίωμα στην εκπαίδευση αποτελεί θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα και ότι η εκπαίδευση σε όλες τις μορφές της και σε όλα τα επίπεδα πρέπει να ανταποκρίνεται στα ακόλουθα αλληλοσυνδεόμενα και ουσιώδη χαρακτηριστικά: α) διαθεσιμότητα· β) προσβασιμότητα· γ) αποδοχή· και δ) προσαρμοστικότητα·

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο ευρωπαϊκός πυλώνας κοινωνικών δικαιωμάτων έχει πρώτιστη προτεραιότητά του την παροχή ποιοτικής εκπαίδευσης, κατάρτισης και διά βίου μάθησης χωρίς αποκλεισμούς·

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ισότητα ευκαιριών είναι μια σημαντική λειτουργία της εκπαίδευσης και ότι, κατά συνέπεια, η πρόσβαση στην εκπαίδευση πρέπει να γίνεται χωρίς διακρίσεις· λαμβάνοντας υπόψη ότι, για τον σκοπό αυτό, πρέπει να καταβληθούν περισσότερες προσπάθειες για να εξασφαλιστεί ότι όλοι, με ιδιαίτερη έμφαση στα πλέον ευάλωτα άτομα, τα άτομα με αναπηρίες και με ειδικές ανάγκες, καθώς και οι μειονεκτούσες ομάδες, έχουν τις ίδιες ευκαιρίες πρόσβασης και ολοκλήρωσης της εκπαίδευσης και της κατάρτισης και απόκτησης δεξιοτήτων σε όλα τα επίπεδα·

Ε.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα ευρωπαϊκά εκπαιδευτικά συστήματα εκπροσωπούν τεράστιο πλούτο πολιτισμικής, κοινωνικής και γλωσσικής πολυμορφίας, ενώ ταυτόχρονα τα κράτη μέλη μοιράζονται παρόμοιους εκπαιδευτικούς στόχους και προκλήσεις, περιλαμβανομένης της εξασφάλισης ίσης πρόσβασης στην εκπαίδευση για όλους, κάτι που μπορεί να αντιμετωπιστεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο·

ΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ικανότητα των εκπαιδευτικών συστημάτων να ανταποκρίνονται στις κοινωνικές, οικονομικές και προσωπικές ανάγκες εξαρτάται από την ποιότητα, την προσβασιμότητα, τη διαφορετικότητα, την αποδοτικότητα και τη δικαιότητά τους, καθώς και από τη διαθεσιμότητα κατάλληλων ανθρώπινων, οικονομικών και υλικών πόρων·

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι σημαντικό να υπενθυμίσουμε ότι η εκπαίδευση, συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών, έχει επηρεαστεί από την οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση και ότι η δημόσια χρηματοδότηση για την εκπαίδευση διαδραματίζει θεμελιώδη ρόλο στα εκπαιδευτικά συστήματα της ΕΕ· λαμβάνοντας, συνεπώς, υπόψη ότι η συνεχής και αυξημένη δημόσια χρηματοδοτική στήριξη για την εκπαίδευση, συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης για τους εκπαιδευτικούς και των εργασιακών τους συνθηκών, καθώς και για την έρευνα, έχει ζωτική σημασία προκειμένου να εξασφαλιστεί μια ελεύθερη, χωρίς αποκλεισμούς και προσιτή σε όλους δημόσια εκπαίδευση·

Η.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η εκπαίδευση και η κατάρτιση θα πρέπει να συμβάλλουν στην προσωπική εξέλιξη και ανάπτυξη των νέων προκειμένου να γίνουν προορατικοί και υπεύθυνοι πολίτες που θα είναι έτοιμοι να ζήσουν και να εργαστούν σε έναν τεχνολογικά προηγμένο και παγκοσμιοποιημένο κόσμο και να τους παρέχεται ένα βασικό σύνολο ικανοτήτων για διά βίου μάθηση, το οποίο ορίζεται ως ένας συνδυασμός γνώσεων, δεξιοτήτων και συμπεριφορών που είναι απαραίτητες για την προσωπική ολοκλήρωση και εξέλιξη, την ενεργό συμμετοχή στα κοινά και την απασχόληση·

Θ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ποιότητα της διδασκαλίας είναι σημαντικός καθοριστικός παράγοντας για τα αποτελέσματα των μαθητών και σπουδαστών και ότι, ως εκ τούτου, η ισχυρή στήριξη της αριστείας όσον αφορά τη διδασκαλία και τους διδάσκοντες αποτελεί μία από τις προτεραιότητες της συνεργασίας σε επίπεδο ΕΕ στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης·

Ι.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το δικαίωμα στην εκπαίδευση περιλαμβάνει τον σεβασμό της ελευθερίας ίδρυσης εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, στη βάση του δέοντος σεβασμού των δημοκρατικών αρχών και του δικαιώματος των γονέων να εξασφαλίζουν την εκπαίδευση και τη μόρφωση των τέκνων τους σύμφωνα με τις θρησκευτικές, φιλοσοφικές και παιδαγωγικές πεποιθήσεις τους·

ΙΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ανοικτή μέθοδος συντονισμού, όπως εφαρμόζεται στην εκπαίδευση, επιτρέπει στα κράτη μέλη να δημιουργούν και να εφαρμόζουν μια κοινή στρατηγική για την εκπαίδευση και την κατάρτιση, στην οποία περιλαμβάνεται και η επιγραμμική πλατφόρμα ET 2020 (εκπαίδευση και κατάρτιση 2020)· λαμβάνοντας υπόψη ότι κάθε χρόνο αναλύονται και αξιολογούνται οι δείκτες αναφοράς της στρατηγικής αυτής στο πλαίσιο της έκδοσης του «Education and Training Monitor» τόσο για τα κράτη μέλη όσο και για την ΕΕ συνολικά·

ΙΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι στο τελευταίο «Education and Training Monitor», που δημοσιεύθηκε το 2017, η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι, παρά τη συνεχή πρόοδο όσον αφορά τη μείωση του αριθμού των ατόμων που εγκαταλείπουν πρόωρα την εκπαίδευση και την κατάρτιση, ο αριθμός τους παραμένει σε πολύ υψηλά επίπεδα σε ολόκληρη την ΕΕ·

ΙΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της τελευταίας έρευνας PISA, το 20,6 % των ευρωπαίων μαθητών αντιμετωπίζει προβλήματα στην απόκτηση βασικών δεξιοτήτων στους τομείς της ανάγνωσης, των μαθηματικών και των φυσικών επιστημών, και σημαντικός αριθμός ευρωπαίων πολιτών δεν διαθέτει δεξιότητες αλφαβητισμού· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτό προκαλεί σοβαρές ανησυχίες όσον αφορά την περαιτέρω μάθηση, την προσωπική ανάπτυξη, καθώς και συμμετοχή στον δημόσιο βίο και στην αγορά εργασίας·

ΙΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η εξασφάλιση πρόσβασης σε ποιοτικές υπηρεσίες προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας (ΠΕΦ) για όλα τα παιδιά είναι καίρια για να τους επιτρέψει ένα θετικό ξεκίνημα στη ζωή τους και την εκπαιδευτική πορεία τους·

ΙΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ποιότητα του προσωπικού αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για τις υπηρεσίες ΠΕΦ·

ΙΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η προώθηση της κινητικότητας των σπουδαστών και του προσωπικού αποτελεί σημαντικό μέρος των ευρωπαϊκών συστημάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, συμβάλλει στην ανάπτυξη των νέων και μπορεί να τονώσει την οικονομική και κοινωνική πρόοδο· λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχει ανάγκη ποιοτικής βελτίωσης και αυξημένης χρηματοδοτικής στήριξης, με στόχο να επεκταθεί η κινητικότητα σπουδαστών και προσωπικού στο πλαίσιο του Erasmus+·

ΙΖ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι μεθοδολογικές και ψηφιακές καινοτομίες είναι ένα πιθανό μέσο για τη διεύρυνση της πρόσβασης σε περιεχόμενο και γνώσεις, αλλά δεν μπορούν να υποκαταστήσουν την προσωπική επαφή και την ανταλλαγή μεταξύ σπουδαστών και μεταξύ σπουδαστών και διδασκόντων, ούτε θα πρέπει να μετατραπούν σε προτεραιότητα των εκπαιδευτικών συστημάτων·

ΙΗ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ισότητα των φύλων συνιστά θεμελιώδη αρχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης που κατοχυρώνεται στις Συνθήκες και θα πρέπει να αποτυπώνεται σε όλες τις πολιτικές της, μεταξύ άλλων στον χώρο της εκπαίδευσης και του πολιτισμού·

ΙΘ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η εκπαίδευση αποτελεί ένα ισχυρό μέσο για την εξάλειψη της ανισότητας και των διακρίσεων λόγω φύλου, συχνά όμως μπορεί επίσης να αναπαράγει ή και να επιδεινώνει τις υφιστάμενες διακρίσεις· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ανισότητα μεταξύ των φύλων στην εκπαίδευση εμποδίζει την προσωπική ανάπτυξη και ενδυνάμωση και επηρεάζει πολλούς κοινωνικοπολιτιστικούς τομείς·

Κ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, παρόλο που οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν τα τρία πέμπτα (57,6%) των αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, το χάσμα μεταξύ των φύλων στην απασχόληση ανήλθε στις 11,6 ποσοστιαίες μονάδες το 2015·[16]

Η γνώση ως σημαντικός οικονομικός πόρος και πηγή ευημερίας των πολιτών

1.  επιβεβαιώνει ότι η καθολική ποιοτική εκπαίδευση αποτελεί ουσιώδη συνιστώσα της προσωπικής, πολιτιστικής, κοινωνικής και επαγγελματικής ανάπτυξης σε μια κοινωνία της γνώσης·

2.   θεωρεί ότι η προστασία των ευρωπαϊκών κοινών αξιών και η επίτευξη των οικονομικών και κοινωνικών στόχων της ΕΕ, καθώς και της ανταγωνιστικότητας και της βιώσιμης ανάπτυξης, συνδέονται με την ποιοτική εκπαίδευση μέσω της προώθησης των δημοκρατικών αξιών, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της κοινωνικής συνοχής, της ενσωμάτωσης και της ατομικής επιτυχίας·

3.  υπογραμμίζει τον καίριο ρόλο της εκπαίδευσης στη διαμόρφωση του μέλλοντος της Ευρώπης τόσο από οικονομική όσο και από κοινωνική άποψη, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη τις ανάγκες των πολιτών της Ευρώπης και οικοδομώντας μια κοινότητα διαφορετικών πολιτών που θα ενώνονται από τις κοινές βασικές τους αξίες·

4.  υπογραμμίζει ότι τα ποιοτικά συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης προωθούν την ενεργό συμμετοχή στα κοινά και τις κοινές αξίες και, ως εκ τούτου, βοηθούν στη διαμόρφωση μιας ανοιχτής, πλουραλιστικής, δημοκρατικής και ανεκτικής κοινωνίας χωρίς αποκλεισμούς·

5.  τονίζει τον ρόλο της εκπαίδευσης στην υποβοήθηση των εκπαιδευόμενων προκειμένου να αναπτύξουν ηθικές και κοινωνικές αξίες και να γίνουν δραστήρια, υπεύθυνα και προοδευτικά μέλη της κοινωνίας που μπορούν να ασκήσουν και να προασπιστούν τα δημοκρατικά τους δικαιώματα και τις ευθύνες τους στην κοινωνία, να εκτιμούν την πολυμορφία, να διαδραματίζουν ενεργό ρόλο στη δημοκρατική ζωή και να αναλάβουν την ευθύνη του εαυτού τους και των κοινοτήτων τους· τονίζει, στο πλαίσιο αυτό, τη σημασία της εκπαίδευσης σε θέματα ιθαγένειας και αγωγής του πολίτη, καθώς και της ηθικής και περιβαλλοντικής εκπαίδευσης·

6.  τονίζει ότι, για να αντιμετωπίσουν οι νέοι τις προκλήσεις, να γίνουν ενεργοί ευρωπαίοι πολίτες και να επιτύχουν στη ζωή και στην αγορά εργασίας, διαμορφώνοντας παράλληλα το μέλλον του κόσμου, μια ποιοτική και χωρίς αποκλεισμούς εκπαίδευση πρέπει να τους παρέχει τις αναγκαίες γνώσεις, δεξιότητες, γραμματισμό ως προς τα μέσα επικοινωνίας και κριτική και αυτόνομη σκέψη, καθώς και δημοκρατικές αντιλήψεις·

7.  υπογραμμίζει ότι η εξασφάλιση ισότιμης πρόσβασης σε ποιοτική εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς συνιστά τη θεμελιώδη βάση για την επίτευξη διαρκούς κοινωνικής συνοχής μέσω της καταπολέμησης της φτώχειας, του κοινωνικού αποκλεισμού των ατόμων από μειονεκτικά και ευάλωτα περιβάλλοντα και των στερεοτύπων που αφορούν το φύλο, και, ως εκ τούτου, εξακολουθεί να αποτελεί τη μεγαλύτερη ενίσχυση στην κοινωνική κινητικότητα·

8.   επισημαίνει ότι η ποιοτική εκπαίδευση μπορεί να προαγάγει την καινοτομία και την έρευνα, στοιχεία σημαντικά και επωφελή για την κοινωνία·

9.  αναγνωρίζει τη σημασία της εκπαίδευσης για την ανάπτυξη πολιτιστικών ικανοτήτων και την ενθάρρυνση της πολιτιστικής ανάπτυξης· ενθαρρύνει μεγαλύτερες συνέργειες μεταξύ των τομέων της εκπαίδευσης και του πολιτισμού, κάτι που θα επιτευχθεί με τη στήριξη του ενεργού ρόλου του πολιτισμού και των τεχνών σε τυπικά, άτυπα και μη τυπικά εκπαιδευτικά πλαίσια·

10.  υπογραμμίζει τον ρόλο της εκπαίδευσης για την ανάπτυξη νοοτροπίας διά βίου μάθησης που βοηθά τους ανθρώπους να προσαρμόζονται στις μεταβαλλόμενες απαιτήσεις του σύγχρονου κόσμου·

11.  υπενθυμίζει ότι τα σχολεία και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα διαδραματίζουν καίριο ρόλο στη δημιουργία και την ανάπτυξη μιας θετικής αντιμετώπισης της μάθησης, μεταξύ άλλων και καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής·

Η μεταβαλλόμενη εκπαιδευτική πραγματικότητα και οι συναφείς προκλήσεις

12.   πιστεύει ότι μια σφαιρική προσέγγιση της εκπαιδευτικής πολιτικής, με ισχυρή πολιτική και δημόσια στήριξη, έχει καθοριστική σημασία για τη διαδικασία της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης και ότι, για να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι, είναι ουσιώδης η συμμετοχή όλων των σχετικών και ενδιαφερόμενων μερών, συμπεριλαμβανομένων των γονέων·

13.  θεωρεί ότι η αποτελεσματική διακυβέρνηση και η κατάλληλη χρηματοδότηση όλων των εκπαιδευτικών φορέων, οι σύγχρονοι εκπαιδευτικοί πόροι και η σύγχρονη διδασκαλία υψηλής ποιότητας, οι ικανοί εκπαιδευτικοί που τρέφουν ενδιαφέρον για την εργασία τους και η διά βίου μάθηση. είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη δικαιότητας, ποικιλομορφίας και αριστείας στην εκπαίδευση·

14.  τονίζει τις δυνατότητες που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες των πληροφοριών και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) και η καινοτομία, ως μέσα τα οποία παρέχουν νέες ευκαιρίες στην εκπαίδευση, αντιμετωπίζουν αποτελεσματικότερα τις ατομικές ανάγκες των μαθητών (συμπεριλαμβανομένων των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών) και αυξάνουν την ευελιξία στην εκμάθηση και τη διδασκαλία, την εξατομίκευση και την υπευθυνότητα, και προωθούν διαδραστικές μορφές συνεργασίας και επικοινωνίας·

15.  τονίζει τις ευκαιρίες που παρέχουν στη σύγχρονη εκπαίδευση η ψηφιοποίηση και η καθιέρωση κοινών εκπαιδευτικών πλατφορμών, ιδίως σε ό,τι αφορά την εξ αποστάσεως μάθηση, την εξ αποστάσεως εκπαίδευση και τη μεικτή μάθηση, κάτι που θα καταστήσει δυνατή μια μεγαλύτερη ευελιξία στην εκπαίδευση, προσαρμόζοντάς την περισσότερο στις ατομικές συνθήκες των μαθητών και, κατά συνέπεια, συμβάλλοντας σημαντικά στη διά βίου μάθηση, την ποιοτική εκπαίδευση, την προσβασιμότητα και την ανάπτυξη των μελλοντικών δεξιοτήτων· επισημαίνει την ανάγκη για προγράμματα διδασκαλίας ΤΠΕ και μέσων επικοινωνίας κατάλληλα για την κάθε ηλικία, τα οποία να σέβονται την ανάπτυξη και ευημερία του παιδιού, και επισημαίνει τη σημασία τόσο της υπεύθυνης χρήσης όσο και της κριτικής σκέψης·

16.  επισημαίνει ότι η αποτελεσματική μάθηση και διδασκαλία μέσω ψηφιακών τεχνολογιών απαιτεί ισότιμη πρόσβαση, ικανό επίπεδο ψηφιακών δεξιοτήτων, υψηλής ποιότητας διδακτικό υλικό, κατάρτιση στην προσαρμογή της τεχνολογίας για παιδαγωγικούς σκοπούς, και προώθηση της νοοτροπίας και των κινήτρων που χρειάζονται για μια ουσιαστική ψηφιακή συμμετοχή· πιστεύει ότι οι ψηφιακές δεξιότητες και οι δεξιότητες σε σχέση με τα μέσα θα πρέπει να αποτελούν βασικό στοιχείο των πολιτικών εκπαίδευσης και να περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, ικανότητες που σχετίζονται με την ιδιότητα του πολίτη και κριτική σκέψη· τονίζει τη σημασία της κριτικής αξιολόγησης των πηγών και της αξιοπιστίας τους, και των σχεδίων εξοικείωσης με τα μέσα ενημέρωσης·

17.  αναγνωρίζει ότι σε έναν ολοένα και πιο παγκοσμιοποιημένο και ψηφιοποιημένο κόσμο είναι απαραίτητες οι καινοτόμες και σημαντικές μέθοδοι μάθησης, διδασκαλίας και αξιολόγησης, καθώς και η κατάλληλη εκπαιδευτική υποδομή που επιτρέπει την ομαδική εργασία και ομαδική διδασκαλία, και προωθεί τη δημιουργική σκέψη και επίλυση των προβλημάτων, από κοινού με άλλες προοδευτικές εκπαιδευτικές μεθόδους· υπενθυμίζει ότι είναι σημαντικό να συμμετέχουν οι διδασκόμενοι, οι διδάσκοντες και το λοιπό σχολικό προσωπικό στην αξιολόγηση του κατά πόσον και πώς επιτεύχθηκαν οι στόχοι της μάθησης·

18.   σημειώνει ότι απαιτούνται προσπάθειες για να προσαρμοστεί το εκπαιδευτικό παράδειγμα ώστε να διασφαλίζει μια ισορροπία ανάμεσα στην προσέγγιση που έχει ως άξονα τον διδάσκοντα και σε αυτήν που έχει ως άξονα το περιεχόμενο, κατά τρόπο εξατομικευμένο και ειδικά προσαρμοσμένο στους διδασκόμενους και τις συνθήκες ζωής τους, με μια προσέγγιση που θα βασίζεται στην κατανόηση και η οποία θα συνδυάζει μαθησιακές μεθόδους προσαρμοσμένες τόσο σε παραδοσιακά όσο και σε ηλεκτρονικά μαθησιακά μοντέλα, ενισχύοντας έτσι την εξατομίκευση της εκπαιδευτικής διαδικασίας και αυξάνοντας τα ποσοστά συγκράτησης αποφοίτησης·

19.  επισημαίνει ότι τα εκπαιδευτικά συστήματα θα πρέπει να προωθούν και να αναπτύσσουν διεπιστημονικές, συνεργατικές και δημιουργικές προσεγγίσεις και την ομαδική εργασία, με στόχο να εφοδιάζουν τους μαθητές και τους σπουδαστές με γνώσεις και δεξιότητες, συμπεριλαμβανομένων των εγκάρσιων και ήπιων δεξιοτήτων, και με επαγγελματικές, εγκάρσιες και κοινωνικές ικανότητες και ικανότητες σχετιζόμενες με την ιδιότητα του πολίτη·

20.  υπενθυμίζει ότι η προσφορά ποιοτικής διδασκαλίας και μάθησης είναι μια διαρκής διαδικασία, η οποία περιλαμβάνει διάλογο, αίσθημα ανταλλαγής και διερεύνηση, και θα πρέπει να έχει προτεραιότητα στο πλαίσιο του εκσυγχρονισμού της εκπαίδευσης·

21.   τονίζει ότι η διευκόλυνση της ίσης πρόσβασης σε ποιοτική εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς είναι ζωτικής σημασίας για την ανεξαρτησία και την ένταξη των μαθητών με αναπηρίες στην κοινωνία· καλεί τα κράτη μέλη να διευκολύνουν την πρόσβαση στην κανονική ποιοτική εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες όλων των μαθητών με κάθε είδους αναπηρία, πράγμα που συνεπάγεται, για παράδειγμα, την παροχή δίγλωσσης εκπαίδευσης χωρίς αποκλεισμούς για τα κωφά παιδιά όσον αφορά τις ειδικές γλωσσικές ανάγκες τους· καλεί τα σχολεία να παρέχουν τόσο επίσημες όσο και ανεπίσημες διαφοροποιημένες υπηρεσίες, καθώς και επιπλέον στήριξη, μεταξύ άλλων με τη χρήση των δυνατοτήτων που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες, ώστε να ικανοποιούνται οι επιμέρους ανάγκες όλων των μαθητών· καλεί την Επιτροπή να παρακολουθεί τα σχολεία ως προς την πολιτική τους σχετικά με τη μη απόρριψη και να ορίσει δείκτες σε σχέση με την αναπηρία στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020»·

22.  τονίζει ότι η ευρωπαϊκή εκπαίδευση πρέπει να έχει ως θεμελιώδη στόχο την ανάπτυξη της λογικής σκέψης, του προβληματισμού και της επιστημονικής περιέργειας· ότι πρέπει επίσης να μπορεί να εμβαθύνει τα θεμελιώδη στοιχεία της ανθρωπιστικής, καλλιτεχνικής, επιστημονικής και τεχνικής μόρφωσης· ότι πρέπει, με βάση την απτή πραγματικότητα της τοπικής, περιφερειακής, εθνικής και ευρωπαϊκής ζωής, να εκπαιδεύει τα άτομα στην επίλυση των εθνικών και ευρωπαϊκών προβλημάτων, και να τα ευαισθητοποιεί στα ζητήματα που αντιμετωπίζει η διεθνής κοινότητα·

23.  αναγνωρίζει το γεγονός ότι υπάρχουν ατομικές διαφορές ως προς τις γνωστικές ικανότητες και τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας, τα οποία αλληλεπιδρούν με κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες, επηρεάζοντας τα εκπαιδευτικά αποτελέσματα· υπογραμμίζει σε αυτό το πλαίσιο ότι η εκπαίδευση είναι πιο αποτελεσματική, ισότιμη και δίκαιη, όταν λαμβάνονται υπόψη οι διαφορές αυτές·

24.  αναγνωρίζει ότι, μέσα σε έναν ανταγωνιστικό κόσμο, η επισήμανση και η προώθηση ταλαντούχων ευρωπαίων το νωρίτερο δυνατόν είναι κρίσιμης σημασίας·

25.  υπογραμμίζει ότι η βελτίωση των εκπαιδευτικών αποτελεσμάτων κατά μέσο όρο είναι συμβατή με την ενθάρρυνση της αριστείας μεταξύ των ταλαντούχων σπουδαστών· επισημαίνει, εν προκειμένω, τη σημασία της εκπόνησης κατάλληλων προγραμμάτων παρέμβασης για την ενίσχυση των ψυχολογικών χαρακτηριστικών που είναι σημαντικά για τη μέγιστη αξιοποίηση του δυναμικού των ατόμων·

26.  υπογραμμίζει ότι είναι σημαντικό να δοθεί σημασία στον οπτικό γραμματισμό ως νέα δεξιότητα ζωής, αναγνωρίζοντας ότι στην εποχή μας οι άνθρωποι επικοινωνούν πολύ περισσότερο με εικόνες παρά με παραδοσιακά μέσα·

27.   σημειώνει την πρόταση δημιουργίας ενός Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης, η οποία παρουσιάστηκε στην κοινωνική σύνοδο κορυφής για τη δίκαιη απασχόληση και την ανάπτυξη στο Γκέτεμποργκ το 2017· υπενθυμίζει ότι η εν λόγω πρωτοβουλία αναμένεται να προωθήσει τη συνεργασία, την αμοιβαία αναγνώριση των διπλωμάτων και προσόντων και την αυξημένη κινητικότητα και ανάπτυξη·

28.  στηρίζει τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 14ης Δεκεμβρίου 2017 που ζητούν ενίσχυση της κινητικότητας των σπουδαστών και της συμμετοχής στην εκπαίδευση και σε πολιτιστικές δραστηριότητες, μεταξύ άλλων με μια ευρωπαϊκή κάρτα σπουδαστή, η οποία θα διευκολύνει την αναγνώριση των μονάδων πανεπιστημιακής εκπαίδευσης που αποκτήθηκαν σε άλλα κράτη μέλη·

29.  θεωρεί ότι το Erasmus+ είναι το εμβληματικό πρόγραμμα της ΕΕ στον τομέα της εκπαίδευσης, και ότι ο αντίκτυπος και η δημοτικότητά του έχουν αποδειχθεί πλήρως με το πέρασμα του χρόνου· ζητεί, για τον λόγο αυτόν, σημαντική αύξηση της χρηματοδότησης του προγράμματος αυτού στο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ) για τα έτη 2021-2027, προκειμένου να καταστεί πιο προσβάσιμο και συμπεριληπτικό και να επιτρέπει τη συμμετοχή σε αυτό περισσότερων φοιτητών και διδασκόντων·

30.  υπογραμμίζει ότι η ανεργία των νέων είναι ένα φαινόμενο που πλήττει ολόκληρη την Ένωση και αναφέρεται ότι ανέρχεται σε περίπου διπλάσιο ποσοστό από το μέσο ποσοστό της συνολικής ανεργίας· εκφράζει την ανησυχία του για τα ανησυχητικά υψηλά ποσοστά στα μεσογειακά κράτη μέλη, με πρώτες την Ισπανία (44,4%), την Ιταλία (37,8%) και την Ελλάδα (47,3% για την ανεργία των νέων και 30,5% για τους νέους χωρίς δουλειά και χωρίς εκπαίδευση και κατάρτιση), σύμφωνα με την Eurostat·

31.  επισημαίνει ότι, παρά τις 2 εκατομμύρια κενές θέσεις εργασίας που υπάρχουν στην ΕΕ, πάνω από το 30 % των ειδικευμένων νέων με διπλώματα βρίσκονται σε θέσεις εργασίας που δεν αντιστοιχούν στις δεξιότητες ή τις φιλοδοξίες τους, ενώ το 40 % των ευρωπαίων εργοδοτών δυσκολεύεται να βρει άτομα με τις δεξιότητες που απαιτεί[17]·

32.  επισημαίνει την ανάγκη να διατηρείται σε όλα τα επίπεδα των εκπαιδευτικών συστημάτων η οπτική του φύλου, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες των ατόμων που υποφέρουν από πολλαπλές μορφές διάκρισης, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων με αναπηρία, όσων αυτοπροσδιορίζονται ως ΛΟΑΔΜ και των ατόμων που προέρχονται από περιθωριοποιημένες κοινότητες·

Προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα (ΠΕΦ)

33.  τονίζει ότι η ποιοτική και προσβάσιμη ΠΕΦ δημιουργεί τα θεμέλια για πιο δίκαια και αποτελεσματικά εκπαιδευτικά συστήματα, ενώ εξασφαλίζει και την ατομική προσωπική ανάπτυξη, την ευημερία και την αποτελεσματικότητα της περαιτέρω μάθησης·

34.   επισημαίνει τα μεγάλα οφέλη όλων των παιδιών, ιδίως δε όσων προέρχονται από μειονεκτούσες ομάδες, που ακολουθούν ΠΕΦ, και τονίζει, στο πλαίσιο αυτό, ότι είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι κάθε παιδί έχει πρόσβαση σε ΠΕΦ· επισημαίνει με ανησυχία, στο πλαίσιο αυτό, ότι σε διάφορα κράτη μέλη η ζήτηση ΠΕΦ είναι μεγαλύτερη από την προσφορά, ειδικά για τα μικρότερα παιδιά·

35.  υπογραμμίζει ότι είναι σημαντικό να ελέγχεται η ποιότητα της ΠΕΦ, προκειμένου να μπορούν τα παιδιά να αναπτύξουν τις γνωστικές τους δεξιότητες και να καθορίζεται το κατά πόσον εξασφαλίζει το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού·

Σχολική εκπαίδευση

36.   αντιλαμβάνεται τα σχολεία ως αυτόνομα κέντρα τόνωσης της κριτικής και δημιουργικής σκέψης και προώθησης των δημοκρατικών αξιών και της ενεργού συμμετοχής στα κοινά· θεωρεί ότι τα σχολεία θα πρέπει να επικεντρώνονται στην παροχή βοήθειας στους νέους ώστε αυτοί να αποκτήσουν τις δεξιότητες που απαιτούνται για την κατανόηση και τη χρήση των διαθέσιμων πληροφοριών και να αναπτύξουν τη μαθησιακή τους αυτονομία και τη γλωσσική τους επάρκεια·

37.   υπογραμμίζει ότι οι συγκεκριμένες ανάγκες όλων των σπουδαστών θα πρέπει να είναι στο επίκεντρο της αποτελεσματικής λειτουργίας του σχολείου, κάτι που απαιτεί τη θέση κοινών στόχων και ενός σαφούς προγράμματος για την υλοποίησή τους, καθώς και τη στενή συνεργασία ολόκληρης της σχολικής κοινότητας και των ενδιαφερομένων μερών, εφόσον κρίνεται σκόπιμο·

38.   θεωρεί ότι τα σύγχρονα εκπαιδευτικά προγράμματα θα πρέπει να έχουν ως γνώμονα τις ικανότητες, να βελτιώνουν τις προσωπικές δεξιότητες και την ικανότητα διαχείρισης της ζωής έχοντας υπόψη την υγεία και το μέλλον, και να επικεντρώνονται στη διαμορφωτική αξιολόγηση και τη φυσική και συναισθηματική ευημερία· πιστεύει ότι κάθε σπουδαστής θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιεί πλήρως τις διανοητικές του δυνατότητες· τονίζει ότι η ανάπτυξη και η ενίσχυση δεξιοτήτων είναι μια συνεχής διαδικασία που ακολουθείται σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης και στην αγορά εργασίας, και ότι οι δεξιότητες και οι ικανότητες θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τόσο στην εκπαιδευτική διαδικασία όσο και στην αναγνώριση των εκπαιδευτικών προσόντων·

39.   υπογραμμίζει ότι η κατάκτηση βασικών δεξιοτήτων γραμματισμού και αριθμητισμού είναι θεμελιώδους σημασίας για την περαιτέρω μάθηση των μαθητών και για την απόκτηση ψηφιακών ικανοτήτων· υπογραμμίζει ότι το στρατηγικό πλαίσιο για την ευρωπαϊκή συνεργασία στην εκπαίδευση και την κατάρτιση (ET2020) και το νέο θεματολόγιο δεξιοτήτων της Επιτροπής θα πρέπει να συμπληρώνουν εν προκειμένω τις εθνικές δράσεις και να στηρίζουν τα κράτη μέλη· ζητεί από τα κράτη μέλη και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα να ενισχύσουν τις βασικές δεξιότητες, μεταξύ άλλων λύσεων, μέσω της μάθησης με βάση την διεκπεραίωση έργου και την επίλυσης προβλημάτων·

40.  θεωρεί ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να εγγυώνται ότι κανείς δεν αποφοιτά από το σχολείο χωρίς τις βασικές δεξιότητες, συμπεριλαμβανομένων των βασικών ψηφιακών δεξιοτήτων· υπογραμμίζει το γεγονός ότι οι περισσότερες θέσεις εργασίας σήμερα απαιτούν περισσότερες δεξιότητες που αφορούν τον γραμματισμό, τον αριθμητισμό, τον ψηφιακό γραμματισμό και άλλες απαραίτητες δεξιότητες και ότι τα σύγχρονα εκπαιδευτικά συστήματα θα πρέπει συνεπώς να συνδυάζουν και τις οκτώ βασικές ικανότητες που αναφέρονται στην πρόταση της Επιτροπής για σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με τις βασικές ικανότητες για τη διά βίου μάθηση, η οποία περιλαμβάνει επίσης γνώσεις και νοοτροπίες· εκφράζει την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι η πρόταση αυτή ορίζει επίσης τις ψηφιακές δεξιότητες ως βασικές δεξιότητες·

41.  θεωρεί ότι, παρά τον αντίκτυπο των νέων τεχνολογιών για την εκπαίδευση, το σχολείο θα πρέπει να παραμείνει ένα θεμελιώδες μαθησιακό περιβάλλον στο οποίο αναπτύσσονται οι δυνατότητες και όπου κάθε άτομο μπορεί να βρει χώρο και χρόνο για προσωπική και κοινωνική ανάπτυξη·

42.  εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι η παροχή μεγαλύτερης αυτονομίας στα σχολεία όσον αφορά τα προγράμματά τους, την αξιολόγηση και τη χρηματοδότηση αποδείχθηκε ότι οδηγεί σε αυξημένες επιδόσεις των μαθητών, υπό την προϋπόθεση ότι στα σχολεία υπάρχει αποτελεσματική διοίκηση και λογοδοσία για τη μάθηση των μαθητών·

43.   υπογραμμίζει τον θετικό αντίκτυπο που έχει η πολιτιστική πολυμορφία και η πολυγλωσσία στα σχολεία στη γλωσσική και τη γνωστική ανάπτυξη των μαθητών, καθώς και στην προώθηση της διαπολιτισμικής επίγνωσης, σεβασμού και πλουραλισμού·

44.  υπογραμμίζει την ανάγκη ενίσχυσης της εκμάθησης γλωσσών με στόχο τη γνώση δύο γλωσσών πέραν της μητρικής, και της προώθησης της διδασκαλίας τουλάχιστον δύο μαθημάτων σε άλλη γλώσσα εκτός από τη μητρική στα εκπαιδευτικά ιδρύματα της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης·

45.  τονίζει ότι οι ανταλλαγές μεταξύ σχολείων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης έχουν ισχυρό αντίκτυπο στην κινητοποίηση των μαθητών για την απόκτηση ικανοτήτων, δεξιοτήτων, συμπεριφορών και αξιών που είναι εγγενείς στη δυναμική δραστηριοποίηση των ευρωπαίων πολιτών, καθώς και στην ανάπτυξη κριτικής και εποικοδομητικής σκέψης·

46.  τονίζει την ανάγκη να γίνουν τα σχολεία πιο ανοιχτά προκειμένου να καταστεί δυνατή η αναγνώριση της μη τυπικής και της άτυπης μάθησης και η ομαλότερη εναλλαγή μεταξύ διαφορετικών εκπαιδευτικών κατευθύνσεων (π.χ. τεχνική και ακαδημαϊκή)·

47.  υπογραμμίζει ότι οι μαθητευόμενοι θα πρέπει να ενθαρρύνονται να χρησιμοποιούν τεχνικές αυτοαξιολόγησης για να μετρούν τη μαθησιακή τους πρόοδο· ενθαρρύνει τα εκπαιδευτικά ιδρύματα να διασφαλίσουν ότι τα εργαλεία ανάδρασης παρέχουν αξιόπιστη ενημέρωση με τη χρήση συνδυασμού διαφόρων μέσων, όπως τα ερωτηματολόγια σπουδαστών, οι ομάδες εστίασης και τα «κυτία υποδείξεων»·

48.   τονίζει τη σημασία που έχει μια δραστήρια ζωή μέσω του αθλητισμού· υπογραμμίζει, στο πλαίσιο αυτό, την ανάγκη να προωθηθεί και διευρυνθεί ο ρόλος της φυσικής δραστηριότητας και της φυσικής αγωγής στα εκπαιδευτικά προγράμματα όλων των βαθμίδων, με βελτιωμένες δυνατότητες ανάπτυξης συνεργασίας μεταξύ εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και τοπικών αθλητικών οργανώσεων· ενθαρρύνει επίσης τις εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες και τις εκτός σχολικού προγράμματος δραστηριότητες με σκοπό την υποστήριξη της κάλυψης των ατομικών αναγκών και ενδιαφερόντων των μαθητών, οικοδομώντας παράλληλα γέφυρες με τις τοπικές κοινότητες·

49.  υπογραμμίζει τη σημασία της ποιοτικής εκπαίδευσης, της επαγγελματικής εκπαίδευσης και των δραστηριοτήτων σε επίπεδο κοινότητας και των εθελοντικών δραστηριοτήτων ως συμβολή στην αύξηση του επιπέδου επαγγελματικής κατάρτισης στον χώρο εργασίας·

50.  σημειώνει ότι στους κλάδους που σχετίζονται με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δημιουργούνται αρκετές νέες θέσεις εργασίας και ότι οι πράσινοι τομείς και τα πράσινα επαγγέλματα θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται στα σχολικά προγράμματα σπουδών·

51.  επισημαίνει ότι οι δεξιότητες διαχείρισης πληροφοριών, η κριτική σκέψη και η δυνατότητα εφαρμογής της αποκτηθείσας γνώσης αποτελούν βασικούς στόχους της ακαδημαϊκής εκπαίδευσης·

52.  αναγνωρίζει ότι είναι αναγκαίο να ενισχυθεί το τρίγωνο της γνώσης και να βελτιωθεί η σύνδεση ανάμεσα στην έρευνα και τη διδασκαλία διαθέτοντας επαρκείς πόρους για τα σχετικά προγράμματα και διασφαλίζοντας ότι χορηγούνται στους σπουδαστές που συμμετέχουν σε ερευνητικά προγράμματα χρηματοδοτικά μέσα για τη διεξαγωγή της έρευνάς τους·

53.   πιστεύει ότι τα συστήματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης θα πρέπει να είναι πιο ευέλικτα και ανοικτά, και ότι θα πρέπει να προωθούνται διπλές μορφές κατάρτισης στα πανεπιστήμια και τους φορείς περαιτέρω κατάρτισης, ιδίως ενθαρρύνοντας τη μαθητεία, επιτρέποντας την αναγνώριση της άτυπης και της μη τυπικής μάθησης, και διασφαλίζοντας πιο ομαλή μετάβαση ανάμεσα στις διάφορες βαθμίδες της εκπαίδευσης, μεταξύ άλλων ανάμεσα στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (ΕΕΚ) και την τριτοβάθμια εκπαίδευση, καθώς και διάφορες μορφές υλοποίησης των προγραμμάτων· τονίζει ότι τα παραπάνω θα πρέπει να βασίζονται σε καλύτερη κατανόηση της επίδοσης των αποφοίτων·

Τριτοβάθμια εκπαίδευση

54.   τονίζει, στο πλαίσιο της δημιουργίας ενός Ευρωπαϊκού Εκπαιδευτικού Χώρου, πόσο σημαντική είναι η στήριξη της συνεργασίας και η αξιοποίηση του δυναμικού όλων των ευρωπαϊκών ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και των φοιτητών, προκειμένου να δοθεί ώθηση στη δικτύωση, τη διεθνή συνεργασία και τον ανταγωνισμό·

55.  είναι της άποψης ότι μια σφαιρική προσέγγιση της διεθνοποίησης, περιλαμβανομένης της αυξημένης κινητικότητας για προσωπικό και σπουδαστές (στο πλαίσιο τόσο της πρακτικής άσκησης όσο και της μαθητείας), και μια διεθνής διάσταση για το πρόγραμμα σπουδών, καθώς και για τη διδασκαλία, την έρευνα, τη συνεργασία και τις συμπληρωματικές δραστηριότητες, θα πρέπει να αποτελεί σημαντικό στοιχείο των ευρωπαϊκών ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης·

56.  υποστηρίζει ότι πρέπει να αυξηθεί η εστίαση σε προγράμματα διεπιστημονικής μελέτης και ενθαρρύνει την παράλληλη προώθηση των κλάδων των θετικών επιστημών, της τεχνολογίας, της μηχανικής, της τέχνης και των μαθηματικών (STEAM) και των ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών· υπογραμμίζει την ανάγκη να ενθαρρυνθεί η συμμετοχή των γυναικών και άλλων υποεκπροσωπούμενων ομάδων στους κλάδους SΤΕΑΜ και στα σχετικά επαγγέλματα·

57.   υποστηρίζει ότι η τριτοβάθμια εκπαίδευση πρέπει να συνεργάζεται με την ευρύτερη κοινωνία, προκειμένου να προάγει την καινοτόμο ανάπτυξη και την κοινωνική ευημερία· πιστεύει ότι η συνεργασία μεταξύ των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (ΙΤΕ) και εξωτερικών ενδιαφερόμενων φορέων είναι επιθυμητή, καθώς οι τελευταίοι μπορούν να συνεισφέρουν γνώση και εμπειρογνωμοσύνη στον σχεδιασμό και την υλοποίηση των προγραμμάτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης· τονίζει, ωστόσο, ότι η αρμοδιότητα για τη λήψη αποφάσεων πρέπει πάντοτε να ανήκει στους φοιτητές και τους παιδαγωγικούς εμπειρογνώμονες·

58.  αναγνωρίζει τον κεντρικό ρόλο που διαδραματίζουν οι πανεπιστημιακοί και οι φοιτητές στη διάδοση γνώσεων, εμπειρικών ευρημάτων και στοιχείων στο ευρύ κοινό· ενθαρρύνει, εν προκειμένω, την οικονομικά και πολιτικά ανεξάρτητη έρευνα που είναι σημαντική και επωφελής για την κοινωνία·

59.  επισημαίνει τον ρόλο της εκπαίδευσης που βασίζεται στην έρευνα και της παιδαγωγικής έρευνας ως μέσο για την τόνωση της ενεργού μάθησης, την ενίσχυση της ανάπτυξης δεξιοτήτων και τη βελτίωση της διδακτικής μεθοδολογίας·

60.  υπογραμμίζει ότι οι μαθητές θα πρέπει να ενθαρρύνονται να χρησιμοποιούν τεχνικές αυτοαξιολόγησης για να μετρούν τη μαθησιακή τους πρόοδο·

Ο εκπαιδευτικός ως εγγυητής της ποιοτικής διδασκαλίας

61.  θεωρεί ότι οι εκπαιδευτικοί και οι δεξιότητες, η αφοσίωση και η αποτελεσματικότητά τους αποτελούν τη βάση των εκπαιδευτικών συστημάτων·

62.   τονίζει την ανάγκη για προσέλκυση μεγαλύτερου αριθμού υποψηφίων που τρέφουν ενδιαφέρον για την εργασία τους και διαθέτουν στέρεο ακαδημαϊκό ή επαγγελματικό υπόβαθρο και παιδαγωγικές ικανότητες για το επάγγελμα του εκπαιδευτικού· ζητεί τις κατάλληλες για τον επιδιωκόμενο σκοπό διαδικασίες επιλογής και συγκεκριμένα μέτρα και πρωτοβουλίες για τη βελτίωση του καθεστώτος, της κατάρτισης, των επαγγελματικών ευκαιριών και των συνθηκών εργασίας των εκπαιδευτικών, συμπεριλαμβανομένης της αμοιβής, ώστε να αποφεύγονται ασταθείς μορφές απασχόλησης, κοινωνικών δικαιωμάτων, ασφάλειας και προστασίας και να παρέχεται σε εκπαιδευτικούς υποστήριξη που θα περιλαμβάνει προγράμματα καθοδήγησης, μάθηση από ομότιμους και ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών· καλεί την Επιτροπή να ενθαρρύνει την ενίσχυση της ισότητας των φύλων στο επάγγελμα του εκπαιδευτικού·

63.   υπογραμμίζει ότι είναι σημαντικό να υπάρξει αναδιαμόρφωση και επένδυση στην εκπαίδευση των εκπαιδευτικών από την αρχική φάση και καθ’ όλη τη διάρκεια της επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών, προκειμένου αυτοί να εφοδιαστούν με στέρεη, επικαιροποιημένη γνώση, δεξιότητες και ικανότητες καίριες για ένα υψηλό πρότυπο διδασκαλίας, το οποίο θα περιλαμβάνει διάφορες μεθόδους διδασκαλίας, όπως την εξ αποστάσεως εκπαίδευση, και θα διευκολύνεται από τις ψηφιακές μαθησιακές τεχνολογίες· τονίζει τη σημασία της συνεχούς επαγγελματικής εξέλιξης των εκπαιδευτικών, συμπεριλαμβανομένης της προσφοράς προγραμμάτων διά βίου μάθησης και κύκλων επανεκπαίδευσης, καθώς και δυνατοτήτων επανακατάρτισης και αναβάθμισης των δεξιοτήτων τους καθ’ όλη τη διάρκεια της σταδιοδρομίας τους, που θα προσφέρουν πρακτικές λύσεις για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι εκπαιδευτικοί στις εργασίες τους σε επίπεδο σχολικής τάξης, και ευκαιρίες συμμετοχής σε διεθνείς ανταλλαγές διδασκόντων, έτσι ώστε να προωθηθεί μια θεσμική κουλτούρα μάθησης·

64.  συμφωνεί ότι η υψηλής ποιότητας παιδαγωγική, ψυχολογική και μεθοδολογική κατάρτιση εκπαιδευτικών της δευτεροβάθμιας και της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και των λεκτόρων αποτελεί βασική προϋπόθεση για την επιτυχημένη εκπαίδευση των μελλοντικών γενεών· τονίζει, εν προκειμένω, τη σημασία της ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών και της ανάπτυξης δεξιοτήτων και ικανοτήτων μέσω της διεθνούς συνεργασίας, των προγραμμάτων κινητικότητας όπως το Erasmus + και των αμειβόμενων προγραμμάτων πρακτικής άσκησης σε άλλα κράτη μέλη·

65.  τονίζει τον βασικό ρόλο του εκπαιδευτικού στην παροχή ενός συμπεριληπτικού περιβάλλοντος μάθησης που απαιτεί τον ασπασμό μιας σειράς μεθόδων και προσεγγίσεων για την εκπλήρωση πολλαπλών αναγκών, επιτρέποντας έτσι σε όλους τους μαθητές να συμμετέχουν στον σχεδιασμό, στην πραγματοποίηση και στην αξιολόγηση των μαθησιακών τους αποτελεσμάτων· αναγνωρίζει την καίρια λειτουργία των εκπαιδευτικών ως προορατικών οδηγών και καθοδηγητών που διδάσκουν τον τρόπο αξιολόγησης των πληροφοριών, υιοθετούν επικουρικό ρόλο έναντι προκλήσεων και προετοιμάζουν τους μαθητές για τη ζωή·

66.  θεωρεί ότι η συμμετοχή των εκπαιδευτικών και των διευθυντών σχολείων στον εκσυγχρονισμό των εκπαιδευτικών συστημάτων είναι ζωτικής σημασίας για αποτελεσματικές διαδικασίες αναμόρφωσης και για την παροχή κινήτρων στο εκπαιδευτικό προσωπικό για περαιτέρω βελτιώσεις στη σχολική πολιτική·

67.  είναι της γνώμης ότι μια γενικευμένη σχολική πολιτική πρέπει να εγγυάται την αποτελεσματική στήριξη των εκπαιδευτικών, προκειμένου να εξασφαλίζεται η επίτευξη των εκπαιδευτικών στόχων, ένα ευνοϊκό σχολικό περιβάλλον, η αποτελεσματική λειτουργία και ανάπτυξη των σχολείων και η συνεργατική διακυβέρνηση·

68.  αναγνωρίζει τον σημαντικό ρόλο των εκπαιδευτικών, καθώς και της συνεργασίας μεταξύ των γονέων, των εκπαιδευτικών και των σχολικών αρχών στο πλαίσιο της τυπικής, μη τυπικής ή άτυπης εκπαίδευσης, στη στήριξη των σημερινών και των μελλοντικών γενεών· ενθαρρύνει, εν προκειμένω, την ενισχυμένη συνεργασία μεταξύ όλων των ενδιαφερομένων στην τυπική, άτυπη και μη τυπική μάθηση·

69.  είναι της γνώμης ότι η ενισχυμένη συνεργασία μεταξύ δασκάλων, ερευνητών και πανεπιστημιακών ωφελεί όλα τα σχετικά μέρη και συνεπάγεται τη βελτίωση και την επικαιροποίηση του διδακτικού περιεχομένου, των διδακτικών πρακτικών και της παιδαγωγικής, και προωθεί την καινοτομία, τη δημιουργικότητα και τις νέες δεξιότητες·

Συστάσεις

70.  θεωρεί ότι ο Ευρωπαϊκός Χώρος Εκπαίδευσης θα πρέπει να επικεντρωθεί στην επίτευξη κοινών στόχων, συμπεριλαμβανομένης της διασφάλισης ποιοτικής εκπαίδευσης για όλους, και πρέπει να δημιουργηθεί με βάση την εναρμόνιση και την κριτική αξιολόγηση των υφιστάμενων πολιτικών και των εκπαιδευτικών τάσεων τόσο εντός όσο και εκτός ΕΕ, ώστε να διασφαλισθούν συνεκτικότητα, συνέπεια και επιτεύξιμα αποτελέσματα, δίνοντας παράλληλα νέα ώθηση στην εξέλιξή τους και τηρώντας τις αρχές της ανάθεσης, της επικουρικότητας, της ελευθερίας, της αναλογικότητας και της θεσμικής αυτονομίας και της αυτονομίας της εκπαίδευσης·

71.  πιστεύει ότι ο Ευρωπαϊκός Χώρος Εκπαίδευσης δεν θα πρέπει ούτε να θέσει σε κίνδυνο ούτε να υποκαταστήσει τη διαδικασία της Μπολόνια, και ότι η τελευταία θα πρέπει μάλλον να αναπτυχθεί και να ενισχυθεί· τονίζει τη σημασία των αμοιβαίων συνδέσμων και της συμπληρωματικότητας μεταξύ του Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης και του Ευρωπαϊκού Χώρου Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης·

72.  ζητεί από τα κράτη μέλη να υποστηρίξουν τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης και να ενισχύσουν τη συνεργασία για την ανάπτυξη και την εφαρμογή των στόχων του· ζητεί, εν προκειμένω, από την Επιτροπή να διασφαλίσει την ανταλλαγή ιδεών και καλών πρακτικών με σκοπό την επίτευξη των εν λόγω στόχων·

73.  υποστηρίζει, ως βάση για αυξημένη συνεργασία στην οποία θα συμμετέχουν τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης τόσο εντός όσο και εκτός ΕΕ, τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού δικτύου πανεπιστημίων, με βάση μια προσέγγιση από κάτω προς τα πάνω και την ανάληψη πρωτοβουλιών από τα ίδια τα πανεπιστήμια, η οποία θα συμβάλει, μεταξύ άλλων, στο να καταστεί ο Ευρωπαϊκός Χώρος Εκπαίδευσης ένας πιο καινοτόμος, ζωτικός και ελκυστικός χώρος μάθησης και έρευνας·

74.  καλεί τα κράτη μέλη να αναγνωρίσουν την εκπαίδευση ως επένδυση στο ανθρώπινο κεφάλαιο, και να παρέχουν μεγαλύτερη δημόσια και διαφανή χρηματοδότηση για την υλοποίηση πρωτοβουλιών που θα αποβλέπουν στη βελτίωση της ποιότητας, του συμπεριληπτικού χαρακτήρα και της ισότητας στη διδασκαλία και στη μάθηση·

75.  τονίζει ότι η αυξανόμενη επένδυση σε συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης, καθώς και ο εκσυγχρονισμός και η προσαρμογή τους, αποτελούν βασική προϋπόθεση για την κοινωνική και οικονομική πρόοδο· τονίζει, ως εκ τούτου, τη σημασία της διασφάλισης της κοινωνικής επένδυσης, ιδίως στην εκπαίδευση και την κατάρτιση για όλους, ως προτεραιότητας κατά την επερχόμενη περίοδο προγραμματισμού του ΠΔΠ για την περίοδο 2020-2026·

76.  ενθαρρύνει, σε ό,τι αφορά την αύξηση της συμπεριληπτικότητας και τη διασφάλιση της ελευθερίας της επιλογής εκπαίδευσης, την παροχή επαρκούς οικονομικής στήριξης στα εκπαιδευτικά ιδρύματα όλων των κατηγοριών και βαθμίδων, τόσο τα κρατικά όσο και τα μη κερδοσκοπικά ιδιωτικά, υπό την προϋπόθεση ότι το εκπαιδευτικό πρόγραμμα που παρέχεται βασίζεται στις αρχές που κατοχυρώνονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συμμορφώνεται με τα νομικά συστήματα και τους κανόνες και τις ρυθμίσεις που αφορούν την ποιότητα της εκπαίδευσης και τη χρήση των κονδυλίων αυτών, που ισχύουν στο οικείο κράτος μέλος·

77.  θεωρεί ότι είναι καιρός να γίνουν οι απαραίτητες επενδύσεις σε εκπαιδευτική υποδομή σε λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες, μεριμνώντας πάντοτε για την προσαρμογή της συντονισμένης επένδυσης στα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της εν λόγω περιφέρειας· τονίζει ότι, στο πλαίσιο αυτό, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να καταστεί δυνατή η μεγαλύτερη στήριξη από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και τα ευρωπαϊκά ταμεία στις περιφερειακές πρωτοβουλίες που έχουν ως στόχο την ανάπτυξη της εκπαίδευσης·

78.  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να ανταλλάσσουν εμπειρίες και βέλτιστες πρακτικές σχετικά με τους μηχανισμούς και τις μεθόδους δημόσιας χρηματοδότησης, συμπεριλαμβανομένης της χρηματοδότησης βάσει επιδόσεων και της χρηματοδότησης της ανταγωνιστικής έρευνας, με σκοπό την επίτευξη βιώσιμης και διαφανούς διαφοροποίησης της χρηματοδότησης·

79.  ζητεί να ενισχυθεί η συνεργασία ανάμεσα στα κράτη μέλη όσον αφορά τον εκσυγχρονισμό της εκπαίδευσης· ζητεί επιτακτικά από τα κράτη μέλη να αρχίσουν την υλοποίηση των αρχών του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων, που προσφέρουν μέσα για τη μείωση των ανισοτήτων στην Ευρώπη μέσω της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και της διά βίου μάθησης·

80.  τονίζει τον ρόλο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου στην προώθηση εθνικών μεταρρυθμίσεων, ειδικότερα με τον καθορισμό των ειδικών ανά χώρα συστάσεων για την εκπαίδευση·

81.  αναμένει ότι το σχέδιο δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση θα παράσχει υποστήριξη στα κράτη μέλη και στα εκπαιδευτικά ιδρύματα για την αυξημένη, πιο αποτελεσματική και κατάλληλη για την ηλικία και την ανάπτυξη χρήση τεχνολογιών αιχμής στη μάθηση, τη διδασκαλία και την αξιολόγηση, η οποία είναι αυτή που πληροί τα πρότυπα διασφάλισης της ποιότητας· πιστεύει ότι κάθε σχέδιο ψηφιακής εκπαίδευσης θα πρέπει να καθιερώνει και να αξιολογεί τακτικά τη σύνδεση μεταξύ των ψηφιακών μέσων εκπαίδευσης και των πλαισίων των προσόντων με βάση τα μαθησιακά αποτελέσματα·

82.  συστήνει την προώθηση, από τα κράτη μέλη και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα, μαθησιακών μεθόδων που είναι εξατομικευμένες και οι οποίες επικεντρώνονται στον μαθητή, περιλαμβανομένων προσαρμοσμένων μαθημάτων που βασίζονται σε και συνδυάζουν την ακαδημαϊκή και επαγγελματική πείρα του εκπαιδευόμενου, καινοτόμες μεθόδους και αλληλεπίδραση μεταξύ εκπαιδευτικών και μαθητών, με σκοπό τη στήριξη της συνεχούς εκπαίδευσης και την επίτευξη των επιδιωκόμενων μαθησιακών αποτελεσμάτων, όπου οι σπουδαστές συμμετέχουν ενεργά στη δική τους μαθησιακή διαδικασία·

83.  καλεί τα κράτη μέλη να ακολουθήσουν μια ολοκληρωμένη προσέγγιση αναφορικά με τον εκπαιδευτικό τομέα και να διαθέσουν στους εκπαιδευόμενους ειδικές και ευέλικτες εκπαιδευτικές παροχές που θα τους εφοδιάσουν με τις αναγκαίες βασικές δεξιότητες για μια επιτυχημένη είσοδο στην αγορά εργασίας·

84.  ζητεί να ενσωματωθούν περισσότερο η διερευνητική, η ενεργή, η προβληματοκεντρική μάθηση και η μάθηση μέσω σχεδίων στα εκπαιδευτικά προγράμματα όλων των βαθμίδων, με σκοπό την προώθηση της συνεργασίας και της ομαδικής εργασίας· συστήνει όπως τα εκπαιδευτικά συστήματα εργαστούν για να ενδυναμώσουν τις εγκάρσιες και ήπιες δεξιότητες και τις δεξιότητες ζωής·

85.  επαναλαμβάνει ότι το δικαίωμα στην εκπαίδευση πρέπει να εξασφαλίζεται σε κάθε άτομο με αναπηρίες, από το νηπιαγωγείο μέχρι και το πανεπιστήμιο, και υπογραμμίζει τη σημασία της παροχής επαρκών διδακτικών και τεχνικών μέσων, μέτρων αξιολόγησης και ειδικευμένου προσωπικού προκειμένου τα άτομα με αναπηρία να ασκούν αποτελεσματικά το εν λόγω δικαίωμα·

86.  υποστηρίζει και ενθαρρύνει την εφαρμογή ενεργειών που αφορούν την ανάπτυξη του γραμματισμού στα μέσα ενημέρωσης και την κριτική σκέψη μέσω της εκπαίδευσης και της κατάρτισης· υπενθυμίζει την υφιστάμενη δέσμευση σε αυτό το πεδίο, που αποτυπώνεται στα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 30ής Μαΐου 2016· ζητεί, σε αυτό το πλαίσιο, από την Επιτροπή να συντονίζει τις εξελίξεις πολιτικής σε επίπεδο ΕΕ στον τομέα του γραμματισμού στα μέσα ενημέρωσης με σκοπό τη διάδοση της επικαιροποιημένης γνώσης και των βέλτιστων πρακτικών σε αυτόν τον τομέα· ζητεί από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αναπτύξουν συγκεκριμένα μέτρα για να προαγάγουν και να στηρίξουν προγράμματα γραμματισμού στα μέσα ενημέρωσης και ψηφιακού γραμματισμού, όπως το πιλοτικό πρόγραμμα για τον γραμματισμό στα μέσα ενημέρωσης για όλους, και να αναπτύξουν μια ολοκληρωμένη πολιτική για τον γραμματισμό στα μέσα ενημέρωσης και τον ψηφιακό γραμματισμό με ιδιαίτερη έμφαση στη σχολική εκπαίδευση·

87.  ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ευκαιρίες ανάπτυξης βασικών ικανοτήτων, με στόχο τη διατήρηση και την απόκτηση δεξιοτήτων, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις βασικές δεξιότητες, στους τομείς STEAM, τις γλωσσικές ικανότητες, τις επιχειρηματικές δεξιότητες, τις ψηφιακές δεξιότητες, τη δημιουργικότητα, την κριτική σκέψη και την ομαδική εργασία· παροτρύνει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διευκολύνουν τη χρήση του πλαισίου βασικών ικανοτήτων της ΕΕ σε όλα τα εκπαιδευτικά περιβάλλοντα και να επιτρέψουν την εφαρμογή του στην τυπική, τη μη τυπική και την άτυπη μάθηση, μεγιστοποιώντας έτσι το δυναμικό του ως καίριου εργαλείου της διά βίου μάθησης·

88.  ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να ενισχύσουν την ευαισθητοποίηση των πολιτών όσον αφορά τη διά βίου μάθηση και να αναπτύξουν σχετικές πολιτικές και προγράμματα με ιδιαίτερη έμφαση στις γυναίκες χαμηλότερου μορφωτικού επιπέδου τόσο στις αστικές όσο και στις αγροτικές περιοχές, προκειμένου να τους δοθούν ευκαιρίες αναβάθμισης των δεξιοτήτων τους·

89.  υποστηρίζει τον αυξημένο δείκτη αναφοράς της ΕΕ για συμμετοχή στη διά βίου μάθηση· ζητεί, εν προκειμένω, από την Επιτροπή να προτείνει συστάσεις βέλτιστων πρακτικών, ώστε να επιτευχθεί αυτός ο φιλόδοξος στόχος· ενθαρρύνει τη μεγαλύτερη έμφαση στη διά βίου μάθηση σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης· τονίζει, σε αυτό το πλαίσιο, τον ρόλο των ΙΤΕ στην πραγματοποίηση μιας στρατηγικής διά βίου μάθησης, στην εκπαίδευση επαγγελματικά ενεργών ανθρώπων, στην ανάπτυξη δεξιοτήτων και στη διαμόρφωση μιας νοοτροπίας της μάθησης για ανθρώπους όλων των ηλικιών που προέρχονται από διαφορετικά περιβάλλοντα·

90.  παροτρύνει την Επιτροπή να συνδράμει τα κράτη μέλη στην ανάπτυξη, προώθηση και ενίσχυση προγραμμάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης που διευκολύνουν την εκπαίδευση των ενηλίκων και την ενεργό ένταξή τους στο εκπαιδευτικό σύστημα· υπενθυμίζει ότι η εκπαίδευση ενηλίκων θα πρέπει να προσφέρει ποικίλες μαθησιακές διαδρομές και ευκαιρίες ευέλικτης μάθησης, περιλαμβανομένης της στήριξης ανθρώπων προκειμένου να διαχειρίζονται τις διά βίου μαθησιακές τους διαδρομές, καθώς επίσης και με προγράμματα δεύτερης ευκαιρίες για ανθρώπους που δεν έχουν πάει ποτέ στο σχολείο ή που εγκατέλειψαν ή αποχώρησαν πρόωρα από το σχολείο· καλεί την Επιτροπή να υλοποιήσει τις δεσμεύσεις, όπως η Εγγύηση Δεξιοτήτων, που διατυπώνονται στο Νέο Θεματολόγιο Δεξιοτήτων της ΕΕ, και να ενεργήσει με στόχο τη βελτίωση των ευκαιριών απασχόλησης ενηλίκων χαμηλής ειδίκευσης στην ΕΕ·

91.  καλεί τα κράτη μέλη να αναπτύξουν έργα μεταξύ των γενεών ώστε να διευκολύνουν την κατανόηση των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι, καθώς και να παράσχουν σε αυτούς ευκαιρίες να μοιραστούν τις δεξιότητες, τις γνώσεις και την πείρα τους·

92.  ενθαρρύνει την ανάπτυξη συνεργιών και συνεργασιών μεταξύ της τυπικής, της μη τυπικής και της άτυπης εκπαίδευσης· επικροτεί την πρόοδο που έχει σημειωθεί τα τελευταία έτη στην κατεύθυνση της εφαρμογής της σύστασης του Συμβουλίου σχετικά με την επικύρωση της μη τυπικής και της άτυπης μάθησης έως το 2018· καλεί, ωστόσο, τα κράτη μέλη να εξακολουθήσουν και μετά το 2018 τις προσπάθειές τους για περαιτέρω ενίσχυση της υλοποίησης αυτών των συστάσεων και θεσπίσουν σχετικά νομικά πλαίσια και να δημιουργήσουν ολοκληρωμένες στρατηγικές επικύρωσης με στόχο να καθίσταται δυνατή η επικύρωση· υπογραμμίζει ότι η αναγνώριση της άτυπης και της μη τυπικής μάθησης, μεταξύ άλλων μέσω δωρεάν επιγραμμικών κύκλων μαθημάτων, είναι κεντρική για την ιδέα του ανοίγματος της εκπαίδευσης στους πιο μειονεκτούντες·

93.  τονίζει τον κεντρικό ρόλο των γονέων, ως μέρους του εκπαιδευτικού τριγώνου, στην υποστήριξη της μάθησης των παιδιών· υπογραμμίζει τα οφέλη της γονικής συμμετοχής στην εκπαίδευση του παιδιού για αυξημένα μαθητικά επιτεύγματα, ευημερία και σχολική ανάπτυξη·

94.  καλεί την Επιτροπή να υποστηρίξει τις διασυνοριακές πρωτοβουλίες ανοικτής επιγραμμικής μάθησης·

95.  τονίζει ότι η ποιότητα της εκπαίδευσης θα πρέπει να μετράται από την άποψη του βαθμού στον οποίο ο μαθητευόμενος έχει αποκτήσει γνώσεις και ικανότητες αλλά και ως προς την ικανότητα να επιδιώκει και να αναπτύσσει διά βίου μάθηση και δημιουργικά εγχειρήματα·

96.  υποστηρίζει την Επιτροπή στη δημιουργία ενός πίνακα αποτελεσμάτων για την υποστήριξη της ανάπτυξης βασικών ικανοτήτων, καθώς και εκπαίδευσης, επιμόρφωσης και κατάρτισης βάσει ικανοτήτων·

97.  καλεί τα κράτη μέλη να καταπολεμήσουν τα στερεότυπα φύλου στην εκπαίδευση, προκειμένου να διασφαλίσουν ότι οι γυναίκες έχουν τις ίδιες ευκαιρίες και ελευθερίες επιλογής όσον αφορά τη σταδιοδρομία που επιθυμούν να ακολουθήσουν· εκφράζει την ανησυχία του, στο πλαίσιο αυτό, για τα στερεότυπα που εξακολουθούν να υπάρχουν στο διδακτικό υλικό σε ορισμένα κράτη μέλη και για τις διαφορετικές προσδοκίες των εκπαιδευτικών όσον αφορά τη συμπεριφορά κοριτσιών και αγοριών· τονίζει την ανάγκη να ενσωματωθεί η αρχή της ισότητας των φύλων τόσο στην αρχική και συνεχή κατάρτιση των εκπαιδευτικών, όσο και στις πρακτικές διδασκαλίας, προκειμένου να αρθούν τυχόν προσκόμματα που εμποδίζουν την πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων των σπουδαστών ανεξαρτήτως φύλου· καλεί τα κράτη μέλη, στο πλαίσιο της εφαρμογής της ισότητας των φύλων στα προγράμματα σπουδών και στα σχολικά προγράμματα των περιφερειακών εκπαιδευτικών συστημάτων, να δίδουν ιδιαίτερη προσοχή στις εξόχως απόκεντρες περιφέρειες, δεδομένων των υψηλών ποσοστών βίας κατά των γυναικών που παρατηρούνται στις εν λόγω περιφέρειες· τονίζει ότι τα εκπαιδευτικά συστήματα σε όλα τα επίπεδα θα πρέπει να συμπεριλαμβάνουν τη διάσταση του φύλου και να λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες των ατόμων που υφίστανται διακρίσεις·

98.  ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να προωθήσουν τις αρχές της ισότητας και της μη εισαγωγής διακρίσεων στα εκπαιδευτικά ιδρύματα, στο πλαίσιο είτε της τυπικής είτε της άτυπης μάθησης·

99.  συνιστά στην Επιτροπή και/ή στα κράτη μέλη να θεσπίσουν και να προωθήσουν ένα ευρωπαϊκό/εθνικό βραβείο για την ισότητα των φύλων στα εκπαιδευτικά ιδρύματα, με σκοπό την υποστήριξη βέλτιστων πρακτικών·

100.  τονίζει ότι η εκπαίδευση αποτελεί βασικό εργαλείο για την κοινωνική ένταξη και τη βελτίωση των επιπέδων δεξιοτήτων και προσόντων των μεταναστών και προσφύγων, τόσο των ανηλίκων όσο και των ενηλίκων· ενθαρρύνει, εν προκειμένω, την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών για την ένταξη μέσω της εκπαίδευσης και της μεταλαμπάδευσης των κοινών αξιών, τη βελτίωση και τη διευκόλυνση της αναγνώρισης των διπλωμάτων και των προσόντων, την παροχή υποτροφιών και τη δημιουργία εταιρικών σχέσεων με τα πανεπιστήμια στις χώρες καταγωγής, καθώς και την αξιοποίηση της πολύτιμης εμπειρίας των Εκπαιδευτικών Διαδρόμων·

101.   τονίζει ότι θα πρέπει να καταβληθούν μεγαλύτερες προσπάθειες για να εξασφαλισθεί η πρόσβαση στην εκπαίδευση και κατάρτιση σε όλα τα επίπεδα για τους μαθητές από αυτόχθονες μειονότητες και να στηριχθούν τα εκπαιδευτικά ιδρύματα που παρέχουν υπηρεσίες στη μητρική γλώσσα των αυτόχθονων εθνοτικών ή γλωσσικών μειονοτήτων· καλεί την Επιτροπή να ενισχύσει την προώθηση προγραμμάτων που εστιάζουν στην ανταλλαγή εμπειριών και βέλτιστων πρακτικών όσον αφορά την εκπαίδευση στις περιφερειακές και μειονοτικές γλώσσες στην Ευρώπη· ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να διευκολύνουν την ανάπτυξη της διδασκαλίας στη μητρική γλώσσα των μαθητών και των φοιτητών·

102.  ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να αυξήσουν τα επίπεδα γλωσσικής ικανότητας κάνοντας χρήση ορθών πρακτικών, όπως η επίσημη πιστοποίηση γλωσσομάθειας που αποκτήθηκε κάτω από μια ορισμένη ηλικία·

103.  καλεί τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να θεσπίσουν ένα σύστημα καινοτόμων και ευέλικτων επιχορηγήσεων για την προώθηση του ταλέντου και των καλλιτεχνικών και αθλητικών ικανοτήτων στον τομέα της εκπαίδευσης και κατάρτισης· υποστηρίζει τα κράτη μέλη που προωθούν οργανωμένα συστήματα υποτροφιών για μαθητές με αποδεδειγμένη εκπαιδευτική, αθλητική και καλλιτεχνική ικανότητα·

104.  εκφράζει την ικανοποίησή του, σε αυτό το πλαίσιο, για την ανακοίνωση της Επιτροπής για ένα νέο θεματολόγιο δεξιοτήτων για την Ευρώπη[18], η οποία προτείνει λύσεις για την αναντιστοιχία των δεξιοτήτων και τις ελλείψεις σε δεξιότητες, καθώς και μέσα για την εξεύρεση του κατάλληλου συστήματος αναγνώρισης των δεξιοτήτων· ενθαρρύνει τα κράτη μέλη, στο πλαίσιο αυτό, να δημιουργήσουν ποιοτικά διττά συστήματα εκπαίδευσης (που έχουν τεράστια αξία όσον αφορά την ολιστική προσωπική ανάπτυξη και την ανάπτυξη δεξιοτήτων για τη διά βίου μάθηση) και επαγγελματικής κατάρτισης, σε συντονισμό με τους τοπικούς και περιφερειακούς φορείς, και σε συμφωνία με την ιδιαίτερη φύση του κάθε εκπαιδευτικού συστήματος· επισημαίνει τα πλεονεκτήματα και την αυξανόμενη ελκυστικότητα του υβριδικού συστήματος ΕΕΚ που συνδυάζει ισότιμα σημαντικές κατευθύνσεις βασισμένες στο σχολείο με κατευθύνσεις βασισμένες στον χώρο εργασίας·

105.  συνιστά την ενίσχυση του εκπαιδευτικού προσανατολισμού ως ουσιαστικού εργαλείου για την ευέλικτη συμμετοχή στα διάφορα εκπαιδευτικά συστήματα, εμπλουτίζοντας και επικαιροποιώντας τις εκάστοτε γνώσεις και δεξιότητες·

106.  στηρίζει και ενθαρρύνει τον εκπαιδευτικό και επαγγελματικό προσανατολισμό ως αναγκαίο καθήκον της εκπαίδευσης για την προσωπική και κοινωνική ανάπτυξη των νέων γενεών·

107.  φρονεί ότι η επιχειρηματικότητα είναι μοχλός ανάπτυξης και δημιουργίας θέσεων απασχόλησης, καθώς επίσης και τρόπος να καταστούν οι οικονομίες περισσότερο ανταγωνιστικές και καινοτόμες, στοιχείο που συμβάλλει στην ενδυνάμωση των γυναικών·

108.  τονίζει ότι η κοινωνική επιχειρηματικότητα είναι ένας αναπτυσσόμενος τομέας που μπορεί να δώσει ώθηση στην οικονομία και παράλληλα να μετριάσει τη στέρηση, τον κοινωνικό αποκλεισμό και άλλα κοινωνικά προβλήματα· θεωρεί, ως εκ τούτου, ότι η κατάρτιση στον τομέα της επιχειρηματικότητας θα πρέπει να περιλαμβάνει μια κοινωνική διάσταση και να ασχολείται με θέματα όπως το δίκαιο εμπόριο, οι κοινωνικές επιχειρήσεις, η κοινωνική επιχειρηματική ευθύνη και τα εναλλακτικά επιχειρηματικά μοντέλα όπως οι συνεταιρισμοί, προκειμένου να επιδιώξει μια πιο κοινωνική, χωρίς αποκλεισμούς και βιώσιμη οικονομία·

109.  καλεί τα κράτη μέλη να εστιάσουν στην επιχειρηματική και χρηματοοικονομική εκπαίδευση, στον εθελοντισμό και στην επαρκή γνώση ξένων γλωσσών στην εκπαίδευση, και να δώσουν προτεραιότητα σε αυτά τα προσόντα μέσα από προγράμματα ΕΕΚ·

110.  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προωθήσουν συγκεκριμένες ευκαιρίες απασχόλησης που συνδέονται με την εκπαίδευση ΕΕΚ και τη χρησιμότητά της στην αγορά εργασίας·

111.  καλεί τα κράτη μέλη να αναπτύξουν καθοδήγηση για τη σταδιοδρομία που θα διευκόλυνε τον εντοπισμό των ικανοτήτων και της προδιάθεσης των μαθητών και των σπουδαστών και να ενδυναμώσουν τη διαδικασία της εξατομικευμένης διδασκαλίας·

112.  τονίζει την ιδιαίτερη εκπαιδευτική κατάσταση των παιδιών και των εφήβων, οι γονείς των οποίων ταξιδεύουν στην Ευρώπη για επαγγελματικούς λόγους, και καλεί την Επιτροπή να διεξαγάγει μελέτη για να αναδείξει την ειδική κατάσταση αυτών των παιδιών και εφήβων σε σχέση με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν όσον αφορά την προσχολική και σχολική τους εκπαίδευση·

113.  συνιστά στην Επιτροπή, με βάση το άρθρο 349 της ΣΛΕΕ, να παράσχει μεγαλύτερη στήριξη προς τα κράτη μέλη που διαθέτουν εξόχως απόκεντρες περιφέρειες, με σκοπό τη βελτίωση των εκπαιδευτικών συστημάτων τους σε όλες τις βαθμίδες·

114.  ενθαρρύνει τα κράτη μέλη και τις περιφερειακές αρχές να αξιολογούν τακτικά και να παρακολουθούν τη συνάφεια των εκπαιδευτικών πολιτικών, στρατηγικών και προγραμμάτων, λαμβάνοντας επίσης υπόψη τις απόψεις διδασκόντων και διδασκομένων, ώστε να διασφαλίζεται ότι τα εκπαιδευτικά συστήματα εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν τις μεταβαλλόμενες ανάγκες και την εξελισσόμενη κοινωνικοοικονομική κατάσταση της οικείας χώρας· συνιστά την ενίσχυση των δεσμών μεταξύ της εκπαιδευτικής πολιτικής και των λοιπών πολιτικών, με στόχο την καλλιέργεια και την αξιολόγηση της αποδοτικότητας και της επίδοσης των εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων·

115.  επαναλαμβάνει τη σημασία της παρακολούθησης των αξιολογήσεων των επιδόσεων και των επιπτώσεων των προγραμμάτων της ΕΕ που έχουν ως στόχο την απασχόληση των νέων· τονίζει τη σημασία των αποτελεσματικών και βιώσιμων επενδύσεων·

116.  εκτιμά τις δραστηριότητες της Επιτροπής στον τομέα του εκσυγχρονισμού των εκπαιδευτικών συστημάτων και, σε αυτό το πλαίσιο, καλεί τα κράτη μέλη να συμμετέχουν περισσότερο και να δεσμεύονται για την εφαρμογή των προτεινόμενων βελτιώσεων·

117.  ενθαρρύνει τα κράτη μέλη, σε συνεργασία με την Επιτροπή, να στηρίξουν τα εκπαιδευτικά ιδρύματα στον εκσυγχρονισμό διαδικασιών μεταρρύθμισης καθορίζοντας εξειδικευμένα σημεία επαφής σε εθνικό ή/και περιφερειακό επίπεδο για την παροχή σχετικών πληροφοριών, καθοδήγησης και συνδρομής·

118.  αναγνωρίζει την ανάγκη να δημιουργηθούν περιβάλλοντα μάθησης που θα βασίζονται στα δικαιώματα και θα λαμβάνουν υπόψη τη διάσταση του φύλου ούτως ώστε οι μαθητές να μπορούν να εξοικειώνονται με τα ανθρώπινα δικαιώματα και να τα προασπίζονται, μεταξύ άλλων με τα δικαιώματα των γυναικών και των παιδιών, τις θεμελιώδεις αξίες και τη συμμετοχή των πολιτών, τα δικαιώματα και τις ευθύνες των πολιτών, τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου, έχοντας εμπιστοσύνη στην ταυτότητά τους και την αίσθηση ότι η γνώμη τους ακούγεται και ότι χαίρουν εκτίμησης στις κοινότητές τους·

Προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα (ΠΕΦ)

119.  καλεί τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν δωρεάν και δίκαιη πρόσβαση σε ΠΕΦ υψηλής ποιότητας και τα ενθαρρύνει να λάβουν τα αναγκαία μέτρα για να εξασφαλίσουν ότι πληρούνται οι υλικές και οικονομικές προϋποθέσεις που θα δώσουν τη δυνατότητα σε κάθε παιδί να έχει πρόσβαση σε προσχολική εκπαίδευση χωρίς διακρίσεις, καθώς και να παρέχουν περισσότερους χώρους νηπιαγωγείων και παιδικών σταθμών για παιδιά·

120.  καλεί την Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο θέσπισης ενός κοινού ευρωπαϊκού πλαισίου για την ΠΕΦ, βάσει των αρχών που προτείνονται στο Πλαίσιο Ποιότητας· υποστηρίζει τον ορισμό ενός ευρωπαϊκού σημείου αναφοράς ώστε η ποιότητα της ΠΕΦ να σχεδιάζεται σε συνεργασία με εκπαιδευτικούς και επαγγελματίες του τομέα, και σύμφωνα με εθνικούς ή περιφερειακούς δείκτες ποιότητας·

121.  θεωρεί ότι θα πρέπει να καταβάλλονται περισσότερες προσπάθειες από τα κράτη μέλη ώστε να ενθαρρύνουν τις διοικήσεις των κέντρων προσχολικής εκπαίδευσης να αναζητούν πληροφορίες σχετικά με τη δυνατότητα ανάπτυξης έργων σε ευρωπαϊκό επίπεδο· επισημαίνει ότι, κατ’ αυτό τον τρόπο, οι επαγγελματίες θα είναι σε θέση να παρακολουθούν τις παιδαγωγικές καινοτομίες και έτσι να εξελίσσουν την προσχολική εκπαίδευση·

122.  υπογραμμίζει ότι είναι σημαντικό να μην εξαιρούνται τα κέντρα προσχολικής εκπαίδευσης από τον Ευρωπαϊκό Χώρο Εκπαίδευσης· θεωρεί ότι τα κέντρα αυτά πρέπει επίσης να προωθούν πρακτικές ανταλλαγής γνώσεων μεταξύ των κρατών μελών, ιδίως όσον αφορά τη διάδοση πληροφοριών κατά την εφαρμογή καινοτόμων έργων·

123.   συστήνει την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ του προσωπικού της ΠΕΦ και των εκπαιδευτικών της προσχολικής εκπαίδευσης, προκειμένου να βελτιωθούν η ποιότητα της εκπαίδευσης και οι δεσμοί μεταξύ των εκπαιδευτικών επιπέδων, να προετοιμάζονται τα παιδιά προσχολικής ηλικίας για τη μετάβαση στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και να δοθεί έμφαση στην ανάπτυξη των παιδιών· υπογραμμίζει τη σημασία των σχέσεων μεταξύ των παρόχων ΠΕΦ και των γονέων και κηδεμόνων των παιδιών, μεταξύ του προσωπικού του σχολείου και των παιδιών, και μεταξύ των ίδιων των παιδιών·

124.  ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να αυξήσουν τη χρηματοδότηση για την ΠΕΦ, καθώς και την οικονομική στήριξη και τις πρωτοβουλίες (π.χ. φορολογικές μειώσεις, επιδόματα ή απαλλαγή από τα δίδακτρα) για γονείς και κηδεμόνες, ιδίως για όσους προέρχονται από μη προνομιούχα κοινωνικοοικονομικά περιβάλλοντα, ώστε να καταστήσουν δυνατή και να ενθαρρύνουν τη χρήση των υπηρεσιών ΠΕΦ από αυτούς·

125.  καλεί τα κράτη μέλη να επενδύσουν περαιτέρω σε προσωπικό, προκειμένου να προσελκύονται περισσότεροι άνθρωποι να ακολουθήσουν τη σχετική σταδιοδρομία και έτσι να εξασφαλίζεται η διαθεσιμότητα προσωπικού με υψηλή κατάρτιση για την ΠΕΦ·

126.  καλεί τα κράτη μέλη να μεταρρυθμίσουν και να βελτιώσουν τα συστήματά τους για την επίτευξη του στόχου της Βαρκελώνης, δηλαδή τη συμμετοχή τουλάχιστον του 33 % των παιδιών ηλικίας κάτω των τριών ετών σε προγράμματα ΠΕΦ·

Σχολική εκπαίδευση

127.   ενθαρρύνει την εφαρμογή της προσέγγισης του σχολείου ως συνόλου (Whole School Approach), με στόχο την αύξηση της κοινωνικής ένταξης, της προσβασιμότητας, της δημοκρατικής διακυβέρνησης, της ποιότητας και της διαφορετικότητας στην εκπαίδευση, καθώς και την αντιμετώπιση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου και του ζητήματος των νέων που βρίσκονται εκτός απασχόλησης, εκπαίδευσης ή κατάρτισης (ΕΑΕΚ), στοχεύοντας επίσης στην τοποθέτηση των μαθησιακών αποτελεσμάτων, των αναγκών των μαθητευόμενων, της ευημερίας, και της συμμετοχής στη σχολική ζωή στο επίκεντρο όλων των δραστηριοτήτων· συνηγορεί υπέρ της προαγωγής και της στήριξης δημοκρατικών δομών εκπροσώπησης μαθητών·

128.  επισημαίνει ότι ο μεγάλος αριθμός των ΕΕΑΚ – σχεδόν 6,3 εκατομμύρια νέοι μεταξύ 15 και 24 ετών – θα μπορούσε να μειωθεί αναλαμβάνοντας δράση για την πρόληψη της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου, καθιστώντας τα σχολεία περισσότερο πρακτικά και συνδεδεμένα με το τοπικό τους περιβάλλον, και αναπτύσσοντας δεσμούς με τις τοπικές επιχειρήσεις, τις τοπικές αρχές, τα κοινωνικά ιδρύματα και τις ΜΚΟ· είναι της άποψης ότι η πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου, η οποία αποτελεί έναν από τους λόγους για τους οποίους οι νέοι αργότερα εντάσσονται στην κατηγορία των ΕΕΑΚ, θα μπορούσε να καταπολεμηθεί με την αντιμετώπιση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού· θεωρεί ότι είναι επίσης σημαντικό να υποστηρίζονται οι μαθητές στην εξεύρεση των δικών τους μεθόδων εκμάθησης, συμπεριλαμβανομένων των διαδικτυακών μαθημάτων και της μεικτής μάθησης· εκφράζει την ικανοποίησή του για την εφαρμογή χρήσιμων και ενδιαφερόντων προγραμμάτων σπουδών και ισχυρών και καλά ανεπτυγμένων συστημάτων καθοδήγησης με υψηλής ποιότητας υπηρεσίες παροχής συμβουλών και προσανατολισμού για όλους τους σπουδαστές·

129.  τονίζει ότι είναι αναγκαία η ενίσχυση των ευκαιριών και των δομών της εσωτερικής και της εξωτερικής συνεργασίας σε επίπεδο σχολείου, στις οποίες περιλαμβάνονται η διεπιστημονική συνεργασία, η ομαδική διδασκαλία, τα σχολικά συγκροτήματα και οι επαφές με φορείς που συμμετέχουν στον σχεδιασμό και στην υλοποίηση διαδρομών μάθησης, συμπεριλαμβανομένων των γονέων· σημειώνει τη σημασία των διεθνών ανταλλαγών και των σχολικών εταιρικών σχέσεων μέσω προγραμμάτων όπως τα Erasmus+ και e-Twinning·

130.  τονίζει ότι και η σχολική εκπαίδευση θα πρέπει επίσης να καταστεί πιο ευέλικτη, ώστε να βελτιωθεί η απόκριση στις πραγματικές συνθήκες ζωής των μαθητών, π.χ. μέσω της μεγαλύτερης χρήσης διαδικτυακών υπηρεσιών, ώστε, για παράδειγμα, να μπορέσει να βελτιωθεί και η παροχή μεικτής μάθησης (blended learning)·

131.   πιστεύει ότι όσο νωρίτερα αποκτούν οι άνθρωποι δεξιότητες STEAM (θετικές επιστήμες, τεχνολογία, μηχανική, τέχνη και μαθηματικά) τόσο καλύτερες θα είναι οι ευκαιρίες τους για μελλοντική εκπαιδευτική και επαγγελματική επιτυχία· ως εκ τούτου, ενθαρρύνει την ανάληψη περισσότερων πρωτοβουλιών STEAM σε επίπεδο σχολείου και, παράλληλα, την προώθηση των ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών, μέσω βελτιωμένης και διαφοροποιημένης συνεργασίας με τα ιδρύματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και της επιστημονικής έρευνας, μεταξύ άλλων μέσων·

132.  ενθαρρύνει την Επιτροπή να υποστηρίξει την ανάπτυξη γλωσσικών δεξιοτήτων των νέων Ευρωπαίων σε τυπικά και μη τυπικά εκπαιδευτικά πλαίσια, αναπτύσσοντας καινοτόμες πολυγλωσσικές παιδαγωγικές μεθόδους, ανταλλάσσοντας τις καλύτερες πολυγλωσσικές παιδαγωγικές πρακτικές και ενισχύοντας τις γλωσσικές ικανότητες των εκπαιδευτικών·

133.   παροτρύνει τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να στηρίξουν τις υπάρχουσες πρωτοβουλίες και να αναπτύξουν και εφαρμόσουν σφαιρικές πολιτικές για την εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς και στρατηγικές που θα αποβλέπουν στη στόχευση συγκεκριμένων αναγκών, προωθώντας τα δικαιώματα των πιο ευάλωτων ομάδων, δημιουργώντας πιο συμπεριληπτικά μαθησιακά περιβάλλοντα και ενθαρρύνοντας το ανοικτό πνεύμα και τη συμμετοχή· ζητεί από την Επιτροπή να αναπτύξει, από κοινού με τον Ευρωπαϊκό Φορέα για την Ειδική Αγωγή και την Ενταξιακή Εκπαίδευση, καινοτόμες μεθόδους και εκπαιδευτικά εργαλεία με στόχο την προώθηση της ενσωμάτωσης και την ικανοποίηση των αναγκών των μαθητών·

134.  συστήνει στα κράτη μέλη να ενσωματώσουν τη μάθηση για την ΕΕ στα προγράμματα σπουδών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, προκειμένου να εξοικειώσουν τους μαθητές με τη λειτουργία της Ένωσης, την ιστορία της και τις αξίες της ευρωπαϊκής ιθαγένειας·

135.  υπογραμμίζει τη σημασία της ενσωμάτωσης και της προώθησης, στα σχολικά προγράμματα και στο εκπαιδευτικό υλικό, πληροφοριών σχετικά με την χειραφέτηση των γυναικών και ιδίως την αναγνώριση του δικαιώματος ψήφου των γυναικών, μεταξύ άλλων επ’ ευκαιρία συμβολικών επετείων (π.χ. το 2018 με τη συμπλήρωση 100 χρόνων από την αναγνώριση του δικαιώματος ψήφου στις γυναίκες στην Πολωνία και τη Γερμανία), προκειμένου να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση με σκοπό την προώθηση των δικαιωμάτων των γυναικών στο εκπαιδευτικό πλαίσιο·

136.  υπογραμμίζει τη σημασία της εκπαίδευσης για την υγεία και τις σχέσεις που πρέπει να περιλαμβάνει τη διδασκαλία στα παιδιά και στους νέους για σχέσεις που βασίζονται στην ισότητα, τη συναίνεση, τον σεβασμό και την αμοιβαιότητα, καθώς επίσης τη διδασκαλία για τα δικαιώματα των γυναικών και των κοριτσιών, συμπεριλαμβανομένης της αναπαραγωγικής και σεξουαλικής υγείας και των δικαιωμάτων, ως εργαλείο για την καταπολέμηση των στερεοτύπων, την πρόληψη της βίας βάσει φύλου και την προαγωγή της ευημερίας·

137.  ενθαρρύνει τη διενέργεια κατάρτισης από τον Ερυθρό Σταυρό σε σχολεία για μαθητές, εκπαιδευτικούς και μη διδακτικό προσωπικό, ως συμβολή στην εκμάθηση βασικών δεξιοτήτων πρώτων βοηθειών και στη δυνατότητα δράσης σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης·

138.  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αναπτύξουν ένα πιλοτικό πρόγραμμα υποστήριξης των ανταλλαγών μαθητών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, στο πλαίσιο του οποίου θα περνούν τουλάχιστον μισό ακαδημαϊκό έτος σε άλλο κράτος μέλος·

139.  ζητεί από τα κράτη μέλη να περιορίσουν στο ελάχιστο αναγκαίο επίπεδο τη χρήση τυποποιημένων δοκιμασιών ως εργαλείων αξιολόγησης του επιπέδου γνώσης και δεξιοτήτων που αποκτήθηκαν·

140.  προτρέπει τα κράτη μέλη να μελετήσουν την υιοθέτηση μέτρων για την αναγνώριση περιόδων σπουδών στο εξωτερικό, οι οποίες δεν οδηγούν στην απόκτηση διπλώματος ή προσόντος· καλεί, εν προκειμένω, την Επιτροπή να προτείνει κατευθυντήριες γραμμές για την αναγνώριση περιόδων σπουδών στο εξωτερικό, λαμβάνοντας υπόψη τις υπάρχουσες βέλτιστες πρακτικές των κρατών μελών, την αρχή της αμοιβαίας εκτίμησης μεταξύ των εκπαιδευτικών συστημάτων, και την προσέγγιση βάσει βασικών ικανοτήτων, καθώς και τις ιδιαιτερότητες των εθνικών εκπαιδευτικών συστημάτων και νοοτροπιών·

141.   καλεί την Επιτροπή, τα κράτη μέλη και τις περιφερειακές αρχές να αντιμετωπίσουν τα ζητήματα του σχολικού εκφοβισμού, του κυβερνοεκφοβισμού, της παρενόχλησης, του εθισμού και της βίας αναπτύσσοντας, σε σχολικό επίπεδο και σε συνεργασία με τους άμεσους δικαιούχους και όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη (ιδίως τους διδάσκοντες, τις ενώσεις γονέων και τις ειδικευμένες ΜΚΟ), προγράμματα πρόληψης και εκστρατείες ευαισθητοποίησης που θα ενστερνίζονται την ενσωμάτωση·

142.  συνιστά στα κράτη μέλη, στα εκπαιδευτικά ιδρύματά τους και στην Επιτροπή να στηρίξουν πιο ενεργά τη συμμετοχή των μαθητών στις αθλητικές δραστηριότητες·

Τριτοβάθμια εκπαίδευση

143.  ζητεί όπως η δημιουργία του Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης βασιστεί στην αξιοποίηση των δυνατοτήτων που προσφέρουν τα υφιστάμενα πλαίσια, όπως ο Ευρωπαϊκός Χώρος Έρευνας, η Ένωση Καινοτομίας και ο Ευρωπαϊκός Χώρος Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, κατά τρόπον ώστε να μπορούν να ενισχυθούν και να συμπληρωθούν αμοιβαίως·

144.  ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να επενδύσουν τουλάχιστον το 2 % του ΑΕγχΠ τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και να συμμορφωθούν με το σημείο αναφοράς της ΕΕ για επένδυση ποσοστού 3 % του ΑΕγχΠ της Ένωσης σε έρευνα και ανάπτυξη έως το 2020·

145.   συνιστά στα κράτη μέλη και τις περιφερειακές αρχές, κατά την αξιοποίηση των φυσικών και περιφερειακών πόρων και κατά την κατανομή των κονδυλίων από τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία, να δίνουν προτεραιότητα στα εκπαιδευτικά προγράμματα και την προώθηση της συνεργασίας μεταξύ της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, του κόσμου της εργασίας, της βιομηχανίας, των ερευνητικών κοινοτήτων και της κοινωνίας συνολικά·

146.  καλεί τα κράτη μέλη να καλλιεργήσουν πιο προσβάσιμη κινητικότητα χωρίς αποκλεισμούς για σπουδαστές, ασκούμενους, μαθητευόμενους, εκπαιδευτικούς, ερευνητές και διοικητικό προσωπικό, καθώς αυτό συμβάλλει τόσο στην προσωπική και επαγγελματική τους ανέλιξη όσο και σε μια υψηλότερη ποιότητα μάθησης, διδασκαλίας, έρευνας και διοίκησης· συνιστά τη διευκόλυνση της κινητικότητας για όλους μέσω, μεταξύ άλλων μέτρων, της ομαλής αναγνώρισης των ακαδημαϊκών μονάδων και των ακαδημαϊκών και επαγγελματικών προσόντων που αποκτήθηκαν στο εξωτερικό, της επαρκούς χρηματοδότησης και της προσωπικής βοήθειας, εγγυήσεων για τα κοινωνικά δικαιώματα και, ενδεχομένως, της ένταξης της εκπαιδευτικής κινητικότητας στα εκπαιδευτικά προγράμματα· σημειώνει, στο πλαίσιο αυτό, τις νέες πρωτοβουλίες από την πλευρά της Επιτροπής, περιλαμβανομένης της eCard για τη διευκόλυνση της κινητικότητας των σπουδαστών σε διασυνοριακό επίπεδο·

147.  θεωρεί αναγκαίο να αυξηθεί η χρηματοδότηση για την κινητικότητα των εκπαιδευτικών και των ερευνητών, παρέχοντας υποτροφίες σπουδών/έρευνας παράλληλα με την επιστροφή δαπανών, να επιμηκυνθούν οι περίοδοι παραμονής στο εξωτερικό, να απλουστευθούν οι διαδικασίες αδειοδότησης και να ενισχυθούν οι μορφές προστασίας του εκπαιδευτικού/ερευνητή·

148.  καλεί την Επιτροπή να ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να ενισχύσουν την κινητικότητα των ενηλίκων για σκοπούς επιμόρφωσης, όπως προβλέπεται ήδη στο πρόγραμμα Erasmus+·

149.  τονίζει τη σημασία της διασφάλισης αμοιβαίας, διασυνοριακής αναγνώρισης και συμβατότητας των προσόντων και των ακαδημαϊκών τίτλων, ενισχύοντας έτσι το σύστημα διασφάλισης ποιότητας σε επίπεδο ΕΕ και σε όλες τις χώρες που έχουν προσχωρήσει στον Ευρωπαϊκό Χώρο Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης·

150.   τονίζει την ανάγκη να αναπτυχθούν ολοκληρωμένες στρατηγικές και κατάλληλα εργαλεία για τον καθορισμό της ποιότητας νέων τρόπων διδασκαλίας και μάθησης, π.χ. ηλεκτρονική μάθηση, μαζικά ανοικτά διαδικτυακά μαθήματα (MOOC) και πόροι ανοικτής πρόσβασης· αναγνωρίζει, σε αυτό το πλαίσιο, τον ρόλο της Ευρωπαϊκής ΄Ένωσης για τη Διασφάλιση της Ποιότητας στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση (ENQA) και άλλων σχετικών ευρωπαϊκών δικτύων στη συμβολή για τη θέσπιση της διασφάλισης ποιότητας·

151.  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προωθήσουν το ανανεωμένο θεματολόγιο της ΕΕ για την τριτοβάθμια εκπαίδευση μεταξύ των ΙΤΕ, των περιφερειακών και τοπικών αρχών και των εργοδοτών, με στόχο να αντιμετωπιστούν οι ανάγκες και οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα ΙΤΕ και οι σπουδαστές, να δημιουργηθούν σχέσεις με τους τοπικούς και περιφερειακούς παράγοντες, να απευθυνθούν στις τοπικές κοινότητες, να προωθήσουν την τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη και καινοτομία, να δημιουργηθούν συνδεδεμένα μεταξύ τους συστήματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης χωρίς αποκλεισμούς, να ενισχυθεί η συνεργασία με τον κόσμο της εργασίας και να αντιμετωπιστούν οι περιφερειακές ανάγκες σε δεξιότητες· ενθαρρύνει επίσης τα ΙΤΕ να εμπλακούν περισσότερο στην τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη, συμμετέχοντας σε συνεργατικά κοινοτικά προγράμματα, μεταξύ άλλων δράσεων·

152.   ζητεί την τήρηση των δεσμεύσεων του νέου θεματολογίου δεξιοτήτων, περιλαμβανομένης της στήριξης των κρατών μελών στις προσπάθειες για αύξηση της πληροφόρησης σχετικά με την εξέλιξη των αποφοίτων στην αγορά εργασίας· επικροτεί, στο πλαίσιο αυτό, την πρόταση να δημιουργηθεί ένα ευρωπαϊκό σύστημα παρακολούθησης των αποφοίτων έως το 2020· θεωρεί ότι η συγκέντρωση πληροφοριών για τους αποφοίτους και η συλλογή ακριβών και συναφών δεδομένων (όχι μόνο σε εθνικό επίπεδο αλλά και σε επίπεδο ΕΕ) είναι καίριας σημασίας για τη διασφάλιση της ποιότητας και την ανάπτυξη μιας ποιοτικής εκπαίδευσης·

153.  ενθαρρύνει την Επιτροπή να εντείνει τις προσπάθειές της για να κλείσει το χάσμα έρευνας και καινοτομίας μεταξύ των κρατών μελών και των περιφερειών, προτείνοντας νέες πρωτοβουλίες στο πλαίσιο των δράσεων Marie Skłodowska-Curie, καθώς και να στηρίξει τον συνδυασμό ερευνητικών και διδακτικών δραστηριοτήτων για όσους δικαιούχους των δράσεων Marie Skłodowska-Curie προετοιμάζονται για ακαδημαϊκή σταδιοδρομία·

154.  προτείνει η συνένωση STE(Α)M σε επίπεδο ΕΕ να περικλείει ένα ευρύ πεδίο κλάδων, προκειμένου να προετοιμάζει τους σπουδαστές να ζήσουν και να εργαστούν στο πλαίσιο μιας δυναμικά μεταβαλλόμενης πραγματικότητας·

155.  υποστηρίζει την απονομή μονάδων βάσει του Ευρωπαϊκού Συστήματος Μεταφοράς Ακαδημαϊκών Μονάδων (ECTS) σε σπουδαστές για κοινωνική εθελοντική εργασία, ως μέσο συμβολής στην επαγγελματική και προσωπική ανάπτυξη των σπουδαστών·

156.  τονίζει ότι τα διεθνή προγράμματα συνεργασίας, η πολιτισμική διπλωματία και οι διάλογοι πολιτικής με τρίτες χώρες στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης όχι μόνο επιτρέπουν την πιο ελεύθερη ροή της γνώσης, αλλά συμβάλλουν και στην ενίσχυση της ποιότητας και της διεθνούς θέσης της ευρωπαϊκής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, τονώνοντας παράλληλα την έρευνα και την καινοτομία, ενισχύοντας την κινητικότητα και τον διαπολιτισμικό διάλογο και προωθώντας τη διεθνή ανάπτυξη σύμφωνα με τους στόχους εξωτερικής δράσης της ΕΕ·

157.  είναι της γνώμης ότι τα μακροπρόθεσμα εκπαιδευτικά συστήματα θα πρέπει να περιλαμβάνουν διδασκαλία της αειφορίας και της οικοδόμησης ειρήνης και να αποτελούν μέρος ευρύτερου στοχασμού για τον επαγγελματικό γραμματισμό στο πλαίσιο της αυξανόμενης ψηφιοποίησης και ρομποτοποίησης των ευρωπαϊκών κοινωνιών, εστιάζοντας όχι μόνο στην οικονομική ανάπτυξη αλλά και στην προσωπική ανάπτυξη και τη βελτιωμένη υγεία και ευημερία των διδασκομένων·

158.  καλεί τα κράτη μέλη να προωθήσουν τη συνεργασία μεταξύ των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και του κόσμου της εργασίας, με στόχο την καλύτερη προετοιμασία των μαθητών για την είσοδό τους στην αγορά εργασίας, καθώς και να λάβουν μέτρα σχετικά με την ανάγκη να αντιμετωπιστούν οι αναντιστοιχίες δεξιοτήτων και οι ελλείψεις δεξιοτήτων· ενθαρρύνει, στο πλαίσιο αυτό, τη συμπερίληψη των σχετικών πρακτικών ασκήσεων υψηλής ποιότητας, με αναγνώριση μέσω των μονάδων ECTS, στα προγράμματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και στα συστήματα ΕΕΚ, τη συνεργασία μεταξύ των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, του κόσμου της εργασίας, του ερευνητικού τομέα και των τοπικών και περιφερειακών οικονομικών παραγόντων στη δημιουργία ποιοτικών διττών συστημάτων εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης, επαγγελματικού προσανατολισμού, μαθητείας, πρακτικής άσκησης, καθώς και μιας κατάρτισης με βάση την πραγματικότητα, που θα πρέπει να είναι μέρος των προγραμμάτων επαγγελματικής και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης· καλεί επίσης τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν το δικαίωμα κάθε νέου στην ΕΕ να του προσφέρεται μια θέση εργασίας, μαθητείας, επιμόρφωσης ή συνδυασμού εργασίας και κατάρτισης·

159.  θεωρεί ότι, για τη διασφάλιση της παροχής θέσεων μαθητείας ή πρακτικής άσκησης, είναι θεμελιώδους σημασίας να υπάρχουν συμβάσεις που προσδιορίζουν τους ρόλους και τις ευθύνες όλων των μερών, καθώς και τη διάρκεια, τους μαθησιακούς στόχους και τα καθήκοντα που αντιστοιχούν σε σαφώς προσδιορισμένες δεξιότητες που πρέπει να αναπτυχθούν, το καθεστώς απασχόλησης, τις κατάλληλες αποδοχές/αμοιβές, συμπεριλαμβανομένων των υπερωριών, τα συστήματα κοινωνικής προστασίας και ασφάλισης σύμφωνα με το εφαρμοστέο εθνικό δίκαιο, τις ισχύουσες συλλογικές συμβάσεις ή και τα δύο·

160.  υπογραμμίζει την ανάγκη παροχής κατάλληλου περιεχομένου μάθησης και κατάρτισης και αξιοπρεπών συνθηκών εργασίας για πρακτική άσκηση και μαθητεία, ώστε να εξασφαλιστεί ο καίριος ρόλος τους στη μετάβαση από την εκπαίδευση στην επαγγελματική ζωή· τονίζει ότι η πρακτική άσκηση και η μαθητεία δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται ποτέ ως υποκατάστατο της απασχόλησης, ούτε όσοι απασχολούνται σε θέσεις πρακτικής άσκησης ή μαθητείας να αντιμετωπίζονται ως φθηνό ή ακόμη και μη αμειβόμενο εργατικό δυναμικό·

161.  προτείνει τα πανεπιστήμια και τα κέντρα κατάρτισης να εξασφαλίζουν την αρχική και συνεχή επιμόρφωση των καθηγητών της επαγγελματικής εκπαίδευσης, με τη συμβολή εμπειρογνωμόνων που θα προέρχονται από τους τομείς εργασίας των ειδικοτήτων των επαγγελματικών προγραμμάτων·

Ο εκπαιδευτικός ως εγγυητής της ποιοτικής διδασκαλίας

162.   καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να στηρίζουν τους εκπαιδευτικούς στην ενσωμάτωση της καινοτομίας και της τεχνολογίας στη διδασκαλία μέσω της ενίσχυσης των ψηφιακών δεξιοτήτων τους και να τους παρέχει σχετικούς πόρους και στήριξη, π.χ. αυξάνοντας την παροχή επαναληπτικής κατάρτισης και αναπτύσσοντας τις διαδικτυακές κοινότητες και τους ανοικτούς εκπαιδευτικούς πόρους και κύκλους μαθημάτων·

163.  υποστηρίζει τη δημιουργία μιας Ακαδημίας Διδασκαλίας και Μάθησης ως πρόσθετης διευκόλυνσης που θα δίνει τη δυνατότητα στους διδάσκοντες να επιμορφώνονται και να ανταλλάσσουν βέλτιστες πρακτικές σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με την ίδρυση ενός κέντρου επιγραμμικών ανταλλαγών, ανταλλαγής εμπειριών και αμοιβαίας μάθησης, που θα αποτελεί επίσης και χώρο τακτικών συναντήσεων με τη μορφή εργαστηρίων, σεμιναρίων και συνεδρίων για την προαγωγή της συνεργασίας των εκπαιδευτικών, την ενίσχυση της ποιότητας της διδασκαλίας και την προώθηση της επαγγελματικής ανάπτυξης των διδασκόντων· καλεί την Επιτροπή να προτείνει ένα σχέδιο για τη δημιουργία μιας τέτοιας ακαδημίας, βάσει και της τεχνογνωσίας της Ακαδημίας Ευρωπαϊκού Σχολικού Δικτύου·

164.  υπενθυμίζει τη σημασία της παιδαγωγικής κατάρτισης του διδακτικού προσωπικού των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και της θεώρησης των παιδαγωγικών ικανοτήτων ως τουλάχιστον εξίσου σημαντικών με τις ερευνητικές ικανότητες στη διαδικασία πρόσληψης· υπογραμμίζει τον ρόλο της εκπαίδευσης που βασίζεται στην έρευνα και της παιδαγωγικής έρευνας όσον αφορά την ανάπτυξη μιας προσέγγισης της μάθησης και της διδασκαλίας προσανατολισμένης στους σπουδαστές, την ενθάρρυνση της ενεργού μάθησης, την ενίσχυση της ανάπτυξης δεξιοτήτων και τη βελτίωση της διδακτικής μεθοδολογίας·

165.  καλεί τα κράτη μέλη να θεσπίσουν κίνητρα για την προσέλκυση και την κινητοποίηση νέων και ειδικευμένων εκπαιδευτικών, ώστε να ενταχθούν και να εργαστούν στο εκπαιδευτικό σύστημα·

166.  τονίζει την ανάγκη να αναγνωριστεί το επαγγελματικό καθεστώς των εργαζομένων στην ΠΕΦ·

167.  ζητεί να στηριχθούν οι εκπαιδευτικοί που παραδίδουν πολύγλωσσα μαθήματα, καθώς αυτά αποτελούν σημαντικό παράγοντα της διεθνοποίησης της εκπαίδευσης·

168.  υπογραμμίζει τον ρόλο της διαπολιτισμικής μάθησης ως μέρους της εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών με σκοπό την ενίσχυση της των διαπολιτισμικών ικανοτήτων των εκπαιδευτικών, προκειμένου να προωθούν τον ευρωπαϊκό πολιτισμό και τις ευρωπαϊκές κοινές αξίες, καθώς και μια ευρωπαϊκή διάσταση της διδασκαλίας· σημειώνει ότι οι διαπολιτισμικές ικανότητες είναι καίριες για την εργασία σε ολοένα και πιο ποικιλόμορφες κοινωνίες, καθώς και για την τόνωση της διεθνοποίησης σε επίπεδο σχολείων·

169.  έχει επίγνωση της ανάγκης δημιουργίας συνεργιών μεταξύ της γνώσης των εκπαιδευτικών και του τεχνολογικού δυναμικού των μαθητών, προκειμένου να μεγιστοποιούνται τα μαθησιακά αποτελέσματα·

170.  συνηγορεί υπέρ της ενσωμάτωσης των πρακτικών ασκήσεων εκπαιδευτικών με την καθοδήγηση εκπαιδευμένων καθοδηγητών, σε όλα τα στάδια της εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών·

171.  ενθαρρύνει τους εκπαιδευτικούς και τους διευθυντές σχολείων να προάγουν και να λαμβάνουν ηγετικό ρόλο στην εφαρμογή της καινοτομίας στο σχολικό περιβάλλον καλλιεργώντας την ανάπτυξή του·

172.  προτρέπει τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης να θέτουν σε προτεραιότητα, να στηρίζουν και να ανταμείβουν τη βελτίωση και την επικαιροποίηση της παιδαγωγικής γνώσης των εκπαιδευτικών της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και των ερευνητών, συμπεριλαμβανομένων των εκπαιδευτικών δυνατοτήτων που προσφέρει η σύγχρονη τεχνολογία, ως μέσο ενίσχυσης των επιτευγμάτων των σπουδαστών και της διδακτικής αποτελεσματικότητας·

173.  υποστηρίζει την ανάπτυξη νέων, καινοτόμων και φιλόδοξων τεχνικών διδασκαλίας και εκπαιδευτικών προτύπων για καλύτερη ανταπόκριση στις ανάγκες των σπουδαστών και των ιδρυμάτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς και στις προκλήσεις ενός ταχέως μεταβαλλόμενου κόσμου·

174.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή.

• [1]  ΕΕ C 183 της 14.6.2014, σ. 30.
• [2]  ΕΕ C 398 της 22.12.2012, σ. 1.
• [3]  ΕΕ C 172 της 27.5.2015, σ. 17.
• [4]  Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2017)0360.
• [5]  ΕΕ C 417 της 15.12.2015, σ. 25.
• [6]  ΕΕ L 347 της 20.12.2013, σ. 50.
• [7]  ΕΕ C 346 της 21.9.2016, σ. 2.
• [8]  Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2017)0018.
• [9]  ΕΕ C 484 της 24.12.2016, σ. 1.
• [10]  ΕΕ C 398 της 22.12.2012, σ. 1.
• [11]  http://www.socialsummit17.se/wp-content/uploads/2017/11/Concluding-report-Gothenburg-summit.pdf
• [12]  https://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/en/educ/122123.pdf
• [13]  ΕΕ C 104 της 16.4.1984, σ. 69.
• [14]  ΕΕ C 135 της 26.5.2010, σ. 12.
• [15]  Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2017)0303.
• [16]  http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Gender_statistics
• [17]  http://www.cedefop.europa.eu/en/publications-and-resources/publications/3072, https://www.eurofound.europa.eu/sites/default/files/ef_publication/field_ef_document/ef1502en_0.pdf
• [18]  Ανακοίνωση της Επιτροπής της 10ης Ιουνίου 2016 με τίτλο «Νέο θεματολόγιο δεξιοτήτων για την Ευρώπη: Συνεργασία για την ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού, της απασχολησιμότητας και της ανταγωνιστικότητας» (COM(2016)0381).

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

«Αν διδάσκουμε στο παρόν όπως διδάσκαμε στο παρελθόν, στερούμε από τους σπουδαστές το μέλλον».

John Devery

Ζούμε σε έναν κόσμο που μεταβάλλεται με ταχείς ρυθμούς.

Οι τεχνολογικές εξελίξεις και η παγκοσμιοποίηση θέτουν νέες προκλήσεις, μεταξύ άλλων και για τα εκπαιδευτικά μας συστήματα.

Στην κοινωνία της πληροφορίας, καθήκον της εκπαίδευσης δεν είναι μόνο να μεταλαμπαδεύει γνώσεις και τις δεξιότητες που απαιτούνται για την αξιοποίηση των γνώσεων αυτών, αλλά και να διδάσκει τους ανθρώπους πώς να παράγουν γνώση, η οποία αποτελεί τόσο πηγή ανταγωνιστικότητας και ευημερίας για το κοινό όσο και καθοριστικό οικονομικό πόρο·

Η αξία του σύγχρονου ανθρώπινου κεφαλαίου πηγάζει από τις πνευματικές δυνατότητες, την ικανότητα προσαρμογής στις αλλαγές του περιβάλλοντος, από μια στάση θετική στην καινοτομία και ανοικτή στο ρίσκο. Η εισηγήτρια, κατά την εκπόνηση της εργασίας της για τον εκσυγχρονισμό των εκπαιδευτικών συστημάτων, στηρίχθηκε σε τρεις βασικές αξιολογικές παραδοχές:

1.   Ο παραδοσιακός τόπος μάθησης, δηλαδή το σχολείο, συμπληρώνεται πλέον από πολλές άλλες διαθέσιμες πηγές πληροφόρησης. Οι σύγχρονες τεχνολογίες έχουν απελευθερώσει την εκπαίδευση, έχουν δημιουργήσει ευκαιρίες για πολυδιάστατες εκπαιδευτικές δραστηριότητες και έχουν συγκροτήσει έναν ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΧΩΡΟ. Η μεγάλη πρόκληση είναι να εξασφαλιστεί ότι τα σχολεία αποτελούν το πιο ενδιαφέρον μέρος στον χώρο αυτόν.

2.   Ο ρόλος των εκπαιδευτικών συστημάτων είναι να διαμορφώσουν ολοκληρωμένα ΑΤΟΜΑ, ικανά για αυτοπραγμάτωση στον επαγγελματικό, κοινωνικό, πολιτιστικό και δημόσιο βίο τους, σε ένα ποικιλόμορφο, παγκόσμιο περιβάλλον.

3.   Για την ανθρώπινη ανάπτυξη δεν απαιτείται μόνο ασφάλεια, για την οποία τα κράτη είναι πρόθυμα να δαπανήσουν χρήματα και να συνάψουν αμυντικές συμφωνίες. Προϋπόθεση της επιτυχούς ανάπτυξης είναι μια ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ, βασιζόμενη σε πολυδεκτικά, υψηλής ποιότητας και επαρκώς χρηματοδοτούμενα εκπαιδευτικά συστήματα.

Η εισηγήτρια υπέβαλε την παρακάτω έκθεση.Κατ’ αρχάς, η εισηγήτρια τόνισε

τη σημασία της εκπαίδευσης ως σημαντικής πτυχής του οικονομικού δυναμικού και ως καθοριστικού παράγοντα ανάπτυξης στην κοινωνία της πληροφορίας. Κατόπιν διερεύνησε τη μεταβαλλόμενη πραγματικότητα της εκπαίδευσης και προσδιόρισε τις προκλήσεις που θέτει αυτή για συγκεκριμένα στάδια της εκπαίδευσης. Στη συνέχεια, η εισηγήτρια εξέτασε το ζήτημα των εκπαιδευτικών, που αποτελούν τους βασικούς εγγυητές του επιτυχούς εκσυγχρονισμού των εκπαιδευτικών συστημάτων. Τέλος, προέβη σε σειρά συστάσεων για την αποτελεσματική ανάπτυξη και εφαρμογή της διαδικασίας της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης.

Οι δημογραφικές και κοινωνικές προκλήσεις στην Ευρώπη, οι απαιτήσεις της αγοράς εργασίας, οι νέες τεχνολογίες, οι προσωπικές προτιμήσεις και οι εκπαιδευτικές ανάγκες καθορίζουν τις κατευθύνσεις προς τις οποίες θα κινηθούν οι αλλαγές στην εκπαίδευση. Τα εκπαιδευτικά συστήματα θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους παράγοντες αυτούς, ούτως ώστε να μην προσφέρουν απλώς υψηλής ποιότητας γνώση αλλά να εξασφαλίζουν επίσης κατάλληλες ικανότητες, μεταξύ των οποίων η πιο σημαντική ικανότητα του 21ου αιώνα: η ικανότητα να μαθαίνουμε με επιτυχία καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας.

Προσχολική εκπαίδευση και αγωγή

Η εισηγήτρια τονίζει τη σημασία της προσχολικής εκπαίδευσης και αγωγής για τη συνολική ανάπτυξη ενός παιδιού, για τη διαμόρφωση θετικής προς την εκπαίδευση στάσης και την ανάπτυξη των μαθησιακών δεξιοτήτων. Στο πλαίσιο αυτό, η εισηγήτρια δίνει ιδιαίτερη προσοχή στη διευκόλυνση της πρόσβασης σε υψηλής ποιότητας προσχολική εκπαίδευση και αγωγή για όλους και στην ανάγκη παροχής στήριξης, τόσο από άποψη υποδομής όσο και από άποψη χρηματοδότησης για μειονεκτούσες οικογένειες. Καθοριστική σημασία έχουν επίσης ο επαγγελματισμός και η επάρκεια των ατόμων που εργάζονται με παιδιά, καθώς και η ρύθμιση του καθεστώτος απασχόλησής τους. Η εισηγήτρια ζητεί επίσης την ανάπτυξη ευρωπαϊκού πλαισίου για την προσχολική εκπαίδευση και αγωγή, το οποίο θα εγγυάται την ολιστική ανάπτυξη του παιδιού, καθώς και τον έλεγχο της ποιότητας της προσχολικής εκπαίδευσης και αγωγής. Το τελικό στάδιο της προσχολικής εκπαίδευσης και αγωγής θα πρέπει να συνίσταται σε συνεργασία ανάμεσα στους ανθρώπους που εργάζονται με το παιδί και τους μελλοντικούς δασκάλους του, ώστε να είναι σε θέση να σχεδιάσουν μια εξατομικευμένη εκπαιδευτική διαδικασία που θα διευκολύνει την ολοκληρωμένη προσωπική ανάπτυξη του παιδιού, λαμβάνοντας υπόψη τις ικανότητες και τις προτιμήσεις του. Η εξατομίκευση της διδασκαλίας, σε συνδυασμό με σαφώς καθορισμένα μαθησιακά αποτελέσματα και ένα μαθησιακό περιβάλλον που παρέχει κίνητρα στον μαθητή, αποτελεί, κατά τη γνώμη της εισηγήτριας, σημαντική πρόκληση και στόχο του εκσυγχρονισμένου σχολικού συστήματος.

Σχολεία

Το σχολείο στο οποίο ο εκπαιδευτικός αποτελεί το μοναδικό αποθετήριο γνώσης, την οποία οι σπουδαστές πρέπει να κατακτήσουν, ανήκει πια στο παρελθόν. Η εισηγήτρια αντιλαμβάνεται τα σύγχρονα σχολεία ως κέντρα κριτικής και δημιουργικής σκέψης. Τούτο απαιτεί αλλαγή παραδείγματος στη διδασκαλία. Η μηχανική εκμάθηση πρέπει να αντικατασταθεί από σκέψη, κατανόηση και συζήτηση. Γι’ αυτό απαιτούνται υψηλής ποιότητας προγράμματα σπουδών και ειδική προσοχή στην κατάκτηση των βασικών δεξιοτήτων. Σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο απαιτούνται επίσης γλωσσικές δεξιότητες.

Ο σύγχρονες τεχνολογίες και οι ευκαιρίες που αυτές δημιουργούν μπορούν να διευκολύνουν την επαφή των εκπαιδευτικών με τους μαθητές, να περιορίσουν τις εκπαιδευτικές ελλείψεις που προκύπτουν από τις συνθήκες οι οποίες επικρατούν στο περιβάλλον του σπουδαστή, και να κάνουν αποτελεσματική και ενδιαφέρουσα τη διδασκαλία.

Εκτός από την εκπαιδευτική τους λειτουργία, τα σχολεία θα πρέπει επίσης να επιτελούν και μια πολύπτυχη κοινωνική λειτουργία, προωθώντας την ένταξη, τις ίσες ευκαιρίες εκπαίδευσης, τις δεξιότητες ομαδικής εργασίας, την παράδοση της εργασίας και την ενασχόληση με τα κοινά. Τα σχολεία θα πρέπει επίσης να παρέχουν ασφάλεια σε σπουδαστές και εκπαιδευτικούς. Για τον λόγο αυτόν, η εισηγήτρια ζητεί να εκπονηθούν στρατηγικές για την καταπολέμηση της βίας μεταξύ συνομηλίκων, του κυβερνοεκφοβισμού, των διακρίσεων και κάθε μορφής παρενόχλησης.

Τούτο δεν μπορεί να καταστεί δυνατό χωρίς κατάλληλη διαχείριση, στήριξη των εκπαιδευτικών και της σχολικής ιεραρχίας, και χωρίς μια προσέγγιση του σχολείου ως συνόλου, σύμφωνα με την οποία το σχολείο ως σύνολο συνεργάζεται με εξωτερικά ενδιαφερόμενα μέρη και την τοπική κοινότητα για να εξασφαλίσει την ποιότητα του σχολείου και την αποτελεσματικότητα όλων των λειτουργιών του.

Σχολεία βαθιά ριζωμένα στην περιοχή τους οδηγούν σε αποκέντρωση και μεγαλύτερη αυτονομία. Τούτο είναι ωφέλιμο, υπό την προϋπόθεση ότι τα σχολεία έχουν τη δυνατότητα να σχεδιάζουν και να διαχειρίζονται αποτελεσματικά την ανάπτυξή τους και ότι λογοδοτούν για το έργο τους στους γονείς, τις τοπικές κοινότητες και τις εκπαιδευτικές αρχές.

Τριτοβάθμια εκπαίδευση

Η τριτοβάθμια εκπαίδευση διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη του δυναμικού και της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας. Το επίπεδο της εκπαίδευσης, η κοινωνική επιχειρηματικότητα και η θετική στην καινοτομία στάση εγγυώνται την επιτυχία του ευρωπαϊκού εγχειρήματος.

Στο πλαίσιο αυτό, η εισηγήτρια τονίζει την ανάγκη να ενισχυθεί το «τρίγωνο της γνώσης» και να βελτιωθεί η σύνδεση ανάμεσα στην έρευνα και την εκπαίδευση. Η εισηγήτρια τονίζει επίσης ότι τα συστήματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης πρέπει να είναι πιο ευέλικτα και ανοικτά, διευκολύνοντας τη μετάβαση στις διάφορες βαθμίδες της εκπαίδευσης, προβλέποντας την αναγνώριση της μη τυπικής και της άτυπης μάθησης, και εφαρμόζοντας διαφορετικές μορφές προγραμμάτων σπουδών, μεταξύ άλλων με τη χρήση νέων τεχνολογιών που επιτρέπουν την έμφαση στον σπουδαστή και τη διεξαγωγή διεπιστημονικών προγραμμάτων.

Για την ανάπτυξη εγκάρσιων και κοινωνικών ικανοτήτων, καθώς και ικανοτήτων που σχετίζονται με την ιδιότητα του πολίτη, είναι σημαντικό να συμπεριληφθεί στα συστήματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης η πρακτική άσκηση, υπό τη μορφή μονάδων ECTS σε προγράμματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, και η διπλή εκπαίδευση, καθώς και να ληφθούν υπόψη τοπικά ζητήματα και ανάγκες μέσω της ενσωμάτωσής τους στα προγράμματα διδασκαλίας και στα ερευνητικά προγράμματα, ούτως ώστε να ενισχυθεί η ανάπτυξη έξυπνων εξειδικεύσεων.

Η εισηγήτρια θεωρεί ότι η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και η ολοκληρωμένη συνεργασία μέσω της αύξησης της κινητικότητας σπουδαστών και προσωπικού, της βελτίωσης της αναγνώρισης διπλωμάτων και της διεθνούς διάστασης των προγραμμάτων σπουδών και των ερευνητικών προγραμμάτων θα πρέπει να αποτελούν σημαντικές πτυχές των ευρωπαϊκών ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Οι εκπαιδευτικοί ως εγγυητές της ποιοτικής διδασκαλίας

Οι εκπαιδευτικοί, οι δεξιότητές τους και η αφοσίωσή τους αποτελούν σημαντικό στοιχείο οποιασδήποτε αλλαγής στα εκπαιδευτικά συστήματα.

Η εισηγήτρια τονίζει ότι είναι αναγκαίο να προσλαμβάνονται υποψήφιοι που τρέφουν μεγάλο ενδιαφέρον για την εργασία τους, με έφεση στη διδασκαλία. Κατά την άποψή της, είναι απαραίτητο να αλλάξουν τόσο τα προγράμματα σπουδών όσο και οι μέθοδοι διδασκαλίας στην κατάρτιση των εκπαιδευτικών. Οι στέρεες ακαδημαϊκές γνώσεις αποτελούν προϋπόθεση για το έργο ενός εκπαιδευτικού, ωστόσο εξίσου σημαντική είναι και η ικανότητα να εργάζεται με παιδιά και νέους.

Στο πλαίσιο αυτό, η εισηγήτρια τονίζει ότι είναι εξαιρετικά σημαντικό να συμπεριληφθεί στα προγράμματα κατάρτισης εκπαιδευτικών μια ενότητα εκτενούς πρακτικής άσκησης, καθώς και ότι είναι αναγκαίο να εφοδιαστούν οι εκπαιδευτικοί με προηγμένες ψηφιακές ικανότητες, προκειμένου να επιτευχθούν οι επιθυμητές συνέργειες ανάμεσα στις γνώσεις και τις ικανότητες των εκπαιδευτικών και σε αυτές των σπουδαστών.

Η εισηγήτρια τονίζει επίσης ότι είναι αναγκαίο να βελτιωθούν οι συνθήκες εργασίας, το επαγγελματικό καθεστώς, οι προοπτικές σταδιοδρομίας και οι αμοιβές των εκπαιδευτικών, να γίνουν επενδύσεις στη συνεχή επαγγελματική εξέλιξή τους και να αυξηθεί η συμμετοχή τους σε διεθνείς ανταλλαγές.

Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, η εισηγήτρια υποστηρίζει την ιδέα της Επιτροπής περί δημιουργίας ενός Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης. Τονίζει, ωστόσο, ότι πρέπει να συνάδει με αυτά που έχουν επιτευχθεί μέχρι σήμερα από τον Ευρωπαϊκό Χώρο Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης και τον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας και Καινοτομίας. Θεωρεί επίσης ότι ο Ευρωπαϊκός Χώρος Εκπαίδευσης θα πρέπει να λάβει μεγάλη πολιτική στήριξη από τα κράτη μέλη, οι συλλογικές προσπάθειες των οποίων θα δώσουν νέα ώθηση στην ανάπτυξη της εκπαίδευσης, τηρώντας παράλληλα τις αρχές της επικουρικότητας, της ελευθερίας της παιδείας και της θεσμικής αυτονομίας.

Η εισηγήτρια ενθαρρύνει τα κράτη μέλη και τις περιφερειακές αρχές να αυξήσουν τις επενδύσεις στην εκπαίδευση με την αξιοποίηση των κονδυλίων των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων και να στηρίξουν τους εκπαιδευτικούς και τη διοίκηση, τόσο στον τομέα των σύγχρονων τεχνολογιών όσο και στην ανάπτυξη μεθόδων διδασκαλίας με επίκεντρο τον εκπαιδευόμενο, εξασφαλίζοντας παράλληλα υψηλής ποιότητας εκπαίδευση, με μέτρο τον πλούτο των γνώσεων και τις δεξιότητες που μεταλαμπαδεύει, καθώς και τη δημιουργικότητα και την ικανότητα για διά βίου μάθηση.

Κατά την εκπόνηση της έκθεσης, η εισηγήτρια είχε επαφές με ευρύ φάσμα ενδιαφερομένων που εκπροσωπούν θεσμικά όργανα της ΕΕ, διάφορες βαθμίδες της εκπαίδευσης και ενώσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα της εκπαίδευσης. Η εισηγήτρια διοργάνωσε επίσης σεμινάριο για τον εκσυγχρονισμό της εκπαίδευσης με τη συμμετοχή, μεταξύ άλλων, του Επιτρόπου Tibor Navracsics, του προέδρου της Επιτροπής Πολιτισμού και Παιδείας, της Petra Kammerevert, βουλευτών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, και εκπροσώπων της Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, και την Επιτροπής των Περιφερειών, καθώς και εκπροσώπων του ακαδημαϊκού χώρου και πολλών οργανώσεων και ενώσεων[1].

• [1]  Μέλη των ομάδων ομιλητών του σεμιναρίου: Δρ. Jan Peeters, Κέντρο καινοτομίας κατά τα πρώτα έτη (Centre for Innovation in the Early Years)· Larissa Nenning, Συντονιστικό Γραφείο των Ευρωπαϊκών Ενώσεων Μαθητών Σχολείου (OBESSU)· Δρ. Thomas Ekman Jørgensen, Ένωση των Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων (EUA)· Sarika Vij, Συντεχνία των Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων Έντασης Έρευνας (The Guild of European Research-Intensive Universities)· Asa Morberg, Ένωση για την Κατάρτιση των Εκπαιδευτικών στην Ευρώπη (Association for Teacher Education in Europe)· Eduardo Nadal, Ευρωπαϊκή Συνδικαλιστική Επιτροπή Εκπαιδευτικών (ΕΣΕΠ)· Brikena Xhomaqi, Πλατφόρμα Δια Βίου Μάθησης (Lifelong Learning Platform)· Horst Dreimann, Ευρωπαϊκή Ένωση Ινστιτούτων Επαγγελματικής Κατάρτισης (European Association of Institutes for Vocational Training).
  Συμμετέχοντες οργανισμοί (ενδεικτικά): Δίκτυο DARE, AEGEE / Ευρωπαϊκό Φόρουμ Φοιτητών, Διεθνής Οργανισμός για την Ανάπτυξη της Ελευθερίας της Παιδείας (OIDEL), Δίκτυο Φοιτητών Erasmus, European University Foundation, Παγκόσμιο Γραφείο Προσκόπων - Ευρωπαϊκό Περιφερειακό Γραφείο, Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Παρόχων Υπηρεσιών για Άτομα με Αναπηρίες (EASPD), Ευρωπαϊκό Φόρουμ Νεότητας, Ευρωπαϊκή ένωση για την διασφάλιση της ποιότητας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση (EAQA), ThinkYoung, Ευρωπαϊκή Ένωση Αρχών της Περιφερειακής και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης για τη διά Βίου Μάθηση (EARLALL), Ευρωπαϊκή Ένωση Ιδρυμάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης (EURASHE), Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εκπαίδευσης Steiner Waldorf (ECSWE) Georg Jürgens, Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εθνικών Ενώσεων Ανεξάρτητων Σχολείων (ECNAIS), Νεολαία για την Ανταλλαγή και την Κατανόηση (Youth for Exchange and Understanding), Γερμανική Υπηρεσία Ακαδημαϊκών Ανταλλαγών, Ευρωπαϊκές Εκπαιδευτικές Ανταλλαγές European Educational Exchanges - Νεολαία για την Κατανόηση (EEE-YFU), Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία για τη Διαπολιτισμική Μάθηση (EFIL), Ενωση για την Κατάρτιση των Εκπαιδευτικών στην Ευρώπη (ATEE), ADS Insight Sprl. Έγγραφα θέσης που ελήφθησαν: Ευρωπαϊκή Ένωση Γονέων, Ευρωπαϊκή Ένωση Φοιτητών, ICC - Διεθνής Ένωση Γλωσσών

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων (11.4.2018)

προς την Επιτροπή Πολιτισμού και Παιδείας

σχετικά με τον εκσυγχρονισμό της εκπαίδευσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση
(2017/2224(INI))

Συντάκτρια γνωμοδότησης (*): Agnieszka Kozłowska-Rajewicz

(*) Συνδεδεμένη επιτροπή – άρθρο 54 του Κανονισμού

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων καλεί την Επιτροπή Πολιτισμού και Παιδείας, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να συμπεριλάβει στην πρόταση ψηφίσματός της τις ακόλουθες προτάσεις:

1.  επισημαίνει ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ είναι υπεύθυνα για τα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισής τους και η ΕΕ συμβάλλει στον καθορισμό κοινών στόχων και στην ανταλλαγή ορθών πρακτικών·

2.  υπενθυμίζει ότι η εκπαίδευση, η οποία θα πρέπει να εμβαθύνει την κριτική, αναλυτική και ανεξάρτητη σκέψη και να επικεντρώνεται στις πολιτιστικές και κοινωνικές πτυχές, καθώς και στις ανάγκες της αγοράς εργασίας, είναι απαραίτητη για την υπεύθυνη άσκηση της ιδιότητας του πολίτη βάσει μιας νοοτροπίας αμοιβαίου σεβασμού και θεμελιωδών αξιών, και συνιστά θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα·

3.  υπενθυμίζει, επιπλέον, την πρώτη αρχή του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων, η οποία ορίζει ότι κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα σε ποιοτική και χωρίς αποκλεισμούς εκπαίδευση, κατάρτιση και δια βίου μάθηση, ώστε να αποκτήσει και να αναπτύξει δεξιότητες που θα του επιτρέψουν να συμμετέχει πλήρως στην κοινωνία και να διαχειρίζεται με επιτυχία τις μεταβάσεις στην αγορά εργασίας·

4.  σημειώνει, επιπλέον, στο πλαίσιο των αυξανόμενων κοινωνικοοικονομικών διαχωρισμών που παρατηρούνται στην Ένωση κατά την τελευταία δεκαετία, ότι η ποιοτική εκπαίδευση σε όλα τα επίπεδα συμβάλλει στην ελαχιστοποίηση των ανισοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των διαγενεακών κοινωνικοοικονομικών ανισοτήτων, καθώς και των στερεοτύπων για τα φύλα και των ανισοτήτων μεταξύ των φύλων, και διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση της ανοδικής κοινωνικής κινητικότητας και της σύγκλισης·

5.  τονίζει ότι η ποιότητα των διδασκόντων και η ελευθερία τους να συμμορφώνονται με τα εκπαιδευτικά προγράμματα και να επιλέγουν εκπαιδευτικές μεθόδους αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την ποιοτική εκπαίδευση, η οποία αποτελεί την καλύτερη βάση ώστε οι μαθητές να προοδεύουν και να εισάγονται με επιτυχία στην αγορά εργασίας·

6.  επισημαίνει ιδίως, στο πλαίσιο αυτό, ότι η πρόσβαση σε ποιοτική εκπαίδευση θα πρέπει να παρέχεται σε όλα τα παιδιά και τους σπουδαστές στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων με αναπηρία, ανεξάρτητα από την κοινωνικοοικονομική, γεωγραφική ή πολιτιστική κατάσταση των γονέων τους· καλεί, συνεπώς, τα κράτη μέλη να επενδύσουν σε συστήματα ποιοτικής εκπαίδευσης και κατάρτισης·

7.  πιστεύει ότι η ολοκλήρωση της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης θα πρέπει να είναι δωρεάν και υποχρεωτική και καλεί τα κράτη μέλη να εντείνουν τις προσπάθειές τους ώστε να δίνουν στα άτομα που εγκατέλειψαν το σχολείο πρωτοβάθμιας ή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης την ευκαιρία επανέναρξης και ολοκλήρωσης των σπουδών τους·

8.  τονίζει την ανάγκη διατήρησης σχολείων και εκπαιδευτικών ιδρυμάτων κοντά στον τόπο κατοικίας των σπουδαστών σε όλες τις περιφέρειες της ΕΕ ως αναγκαία βάση για την καλή εκπαίδευση και την ισότητα των ευκαιριών στο πλαίσιο μιας πανευρωπαϊκής εναρμόνισης των συνθηκών διαβίωσης και εργασίας·

9.  υπενθυμίζει ότι, στη μεταβιομηχανική εποχή, οι αλλαγές στον προηγμένο χαρακτήρα της οικονομίας της ΕΕ, καθώς και η ψηφιοποίηση, η αυτοματοποίηση και η ρομποτοποίηση της αγοράς εργασίας της ΕΕ, έχουν αυξήσει τη ζήτηση για υψηλού επιπέδου προσόντα και δεξιότητες (για παράδειγμα, οι ταχείες αλλαγές στους τομείς που σχετίζονται με τις ΤΠΕ θα έχουν ως αποτέλεσμα 756 000 κενές θέσεις εργασίας για επαγγελματίες ΤΠΕ σε όλο τον οικονομικό τομέα της ΕΕ έως το 2020), ενώ η ζήτηση για χαμηλού επιπέδου προσόντα και δεξιότητες έχει μειωθεί[1]· καλεί την Επιτροπή να προβεί σε λεπτομερή αξιολόγηση των επιπτώσεων που έχουν και θα έχουν η ψηφιοποίηση, η αυτοματοποίηση και η ρομποτοποίηση στον αριθμό και στο είδος των θέσεων εργασίας·

10.  επισημαίνει ότι τα προσόντα του εργατικού δυναμικού συχνά δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες της αγοράς εργασίας και, υπό το πρίσμα αυτό, ότι παρά την έντονη ζήτηση στην αγορά εργασίας για υψηλού επιπέδου δεξιότητες και την απόκριση του εκπαιδευτικού συστήματος μέσω της αξιοσημείωτης δημιουργίας ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (ΙΤΕ)[2], περίπου το 20 % των Ευρωπαίων, συμπεριλαμβανομένου του 1 % των αποφοίτων πανεπιστημίου, δεν διαθέτουν βασικές δεξιότητες, όπως ο γραμματισμός και ο αριθμητισμός^2, [3]· υπενθυμίζει, επιπλέον, ότι το 44 % δεν διαθέτουν βασικές ψηφιακές δεξιότητες^{2, 3}, γεγονός που δημιουργεί σοβαρά εμπόδια στη συμμετοχή τους στην τεχνολογικά προηγμένη αγορά εργασίας και στην ενεργή συμμετοχή στην κοινωνία·

11.  σημειώνει ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να εγγυώνται ότι κανείς δεν αποφοιτά από το σχολείο χωρίς τις βασικές δεξιότητες, συμπεριλαμβανομένων των βασικών ψηφιακών δεξιοτήτων· υπογραμμίζει το γεγονός ότι οι περισσότερες θέσεις εργασίας σήμερα απαιτούν περισσότερες δεξιότητες που αφορούν τον γραμματισμό, τον αριθμητισμό, τον ψηφιακό γραμματισμό και άλλες απαραίτητες δεξιότητες και ότι τα σύγχρονα εκπαιδευτικά συστήματα θα πρέπει συνεπώς να συνδυάζουν και τις οκτώ βασικές ικανότητες που αναφέρονται στην πρόταση της Επιτροπής για σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με τις βασικές ικανότητες για τη δια βίου μάθηση, η οποία περιλαμβάνει επίσης γνώσεις και νοοτροπίες· εκφράζει την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι η πρόταση ορίζει επίσης τις ψηφιακές δεξιότητες ως βασικές δεξιότητες·

12.  τονίζει, στο πλαίσιο αυτό, ότι είναι σημαντικό να αξιοποιηθεί στο μέγιστο δυνατό η χρήση της ψηφιοποίησης σε όλες τις μορφές εκπαίδευσης· καλεί, συνεπώς, τα κράτη μέλη και τις περιφέρειες να προωθήσουν την ψηφιακή και ψηφιοποιημένη εκπαίδευση σε όλα τα είδη των σχολείων·

13.  καλεί τα κράτη μέλη, ιδίως, να βελτιώσουν τον ψηφιακό γραμματισμό των πολιτών μέσω επαρκούς εκπαίδευσης, από τα πρώτα χρόνια, η οποία αναπτύσσει τις δεξιότητες που σχετίζονται με τη γλώσσα, τη λογική και τα μαθηματικά, καθώς και τη συμβολική σκέψη, με βάση την κωδικοποίηση, τον προγραμματισμό και συναφείς δραστηριότητες που είναι σημαντικές για τις θέσεις εργασίας σε τομείς υψηλής τεχνολογίας και, γενικότερα, στην ψηφιοποιημένη αγορά εργασίας· επισημαίνει ότι οι ικανότητες αυτές είναι γενικού χαρακτήρα και μπορούν να είναι χρήσιμες σε πολλούς άλλους τομείς, καθώς και στην καθημερινή ζωή· χαιρετίζει, στο πλαίσιο αυτό, τις πρωτοβουλίες της Επιτροπής, όπως η εβδομάδα κωδικοποίησης και ο συνασπισμός για τις ψηφιακές δεξιότητες και θέσεις εργασίας, και καλεί τα κράτη μέλη να αναπτύξουν ολοκληρωμένες εθνικές στρατηγικές για τις ψηφιακές δεξιότητες, οι οποίες θα μπορούσαν να βοηθήσουν και να στηρίξουν τόσο τους διδάσκοντες όσο και τους μαθητές στην απόκτηση ηλεκτρονικών δεξιοτήτων·

14.  καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι η απόκτηση των βασικών δεξιοτήτων αποτελεί προϋπόθεση για την αποφοίτηση από κάθε σχολείο, από το δημοτικό μέχρι το πανεπιστήμιο, συμπεριλαμβανομένων των κέντρων εκπαίδευσης ενηλίκων, και καλεί τα κράτη μέλη να δώσουν προτεραιότητα στην αναβάθμιση των δεξιοτήτων των ενηλίκων με χαμηλό επίπεδο δεξιοτήτων· χαιρετίζει, σε αυτό το πλαίσιο, την πρωτοβουλία «Διαδρομές αναβάθμισης των δεξιοτήτων», η οποία αποτελεί σημαντικό πρόγραμμα στο πλαίσιο του νέου θεματολογίου δεξιοτήτων για την Ευρώπη·

15.  θεωρεί ότι είναι ζωτικής σημασίας να εμπεριέχονται ο ψηφιακός γραμματισμός και οι ψηφιακές δεξιότητες στην εκπαίδευση των διδασκόντων τόσο σε πανεπιστημιακό επίπεδο όσο και στην επαγγελματική κατάρτιση καθόλη τη διάρκεια της σταδιοδρομίας των διδασκόντων·

16.  επισημαίνει ότι οι βασικές ψηφιακές δεξιότητες και ο ψηφιακός γραμματισμός που αναπτύσσονται μέσω των εκπαιδευτικών συστημάτων θα πρέπει να περιλαμβάνουν τη διδασκαλία σχετικά με την εύλογη χρήση του ηλεκτρονικού εξοπλισμού, προκειμένου να αποτρέπεται η υπερβολική χρήση των υπολογιστών, του Διαδικτύου και των κινητών τηλεφώνων, καθώς και να προστατεύονται τα παιδιά από τον συμπεριφορικό εθισμό στα ηλεκτρονικά παιχνίδια και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης·

17.  τονίζει τη σημασία του δια βίου επαγγελματικού προσανατολισμού ως τρόπου εξασφάλισης της συμμετοχής σε κατάλληλες, ευέλικτες και υψηλής ποιότητας κατευθύνσεις κατάρτισης και επαγγελματικής σταδιοδρομίας· επισημαίνει την ανάγκη να προωθηθούν οι δυνατότητες μαθητείας και κατάρτισης μέσω πρωτοβουλιών ενημέρωσης των σπουδαστών, των γονέων τους, των ενηλίκων εκπαιδευομένων, των φορέων εκπαίδευσης και κατάρτισης, των εργοδοτών και των δημόσιων υπηρεσιών απασχόλησης·

18.  υπενθυμίζει τη σημασία της δια βίου μάθησης, μέσω της αναβάθμισης των δεξιοτήτων καθώς και της επανεκπαίδευσης, για την παροχή νέων δυνατοτήτων για ενεργό ένταξη και για την ανάπτυξη δεξιοτήτων και προσόντων ιδίως για τους ανειδίκευτους, τους μακροχρόνια ανέργους, τα άτομα με ειδικές ανάγκες, τις μεγαλύτερες γενεές και τους μετανάστες· τονίζει την ανάγκη να καταβληθούν προσπάθειες για μια ατομική προσέγγιση όσον αφορά την επαγγελματική εξέλιξη και τη δια βίου εκπαίδευση και κατάρτιση· παροτρύνει την Επιτροπή να συνδράμει τα κράτη μέλη στην ανάπτυξη προγραμμάτων κατάρτισης και εκπαίδευσης που διευκολύνουν την ενεργό ένταξη και την επανένταξη ενηλίκων που επιστρέφουν στην αγορά εργασίας·

19.  καλεί τα κράτη μέλη να προωθούν ενεργά και να διαδίδουν πληροφορίες σχετικά με τις δυνατότητες που προσφέρονται στους ανειδίκευτους ενήλικες να βελτιώσουν τις δεξιότητές τους, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης σε υπηρεσίες επαγγελματικού προσανατολισμού και συμβουλευτικής· τονίζει ότι οι πληροφορίες αυτές πρέπει να είναι διαθέσιμες σε προσβάσιμες και φιλικές προς τον χρήστη μορφές·

20.  επισημαίνει ότι, παρά τις 2 εκατομμύρια κενές θέσεις εργασίας στην ΕΕ, πάνω από το 30 % των ειδικευμένων νέων με διπλώματα βρίσκονται σε θέσεις εργασίας που δεν αντιστοιχούν στις δεξιότητες ή τις φιλοδοξίες τους, ενώ το 40 % των ευρωπαίων εργοδοτών δυσκολεύεται να βρει άτομα με τις απαιτούμενες δεξιότητες[4]·

21.  επισημαίνει ότι η αναντιστοιχία των δεξιοτήτων μπορεί να οφείλεται όχι μόνο στα ανεπαρκή προσόντα αλλά και στην ελλιπή ή υπέρμετρη ειδίκευση·

22.  τονίζει ότι η αναντιστοιχία των δεξιοτήτων και οι ελλείψεις σε δεξιότητες στην αγορά εργασίας αποτελούν σημαντικούς παράγοντες τόσο για την ανεργία όσο και για τις κενές θέσεις εργασίας[5]· θεωρεί ότι τα εν λόγω ανησυχητικά φαινόμενα θα πρέπει να αντιμετωπιστούν, μεταξύ άλλων, με τους εξής τρόπους:

– στενότερη συνεργασία των εκπαιδευτικών συστημάτων με τις επιχειρήσεις και τους κοινωνικούς εταίρους, όπως οι ενώσεις εργοδοτών και οι συνδικαλιστικές οργανώσεις, για παράδειγμα ζητώντας από τους επαγγελματίες να συμβάλουν στη δημιουργία θέσεων μαθητείας και πρακτικής άσκησης με πραγματική εκπαιδευτική αξία·

– βελτίωση της κινητικότητας μεταξύ διασυνοριακών περιοχών, συμπεριλαμβανομένης της ανταλλαγής εμπειρογνωμοσύνης στο υψηλότερο πολιτικό επίπεδο· και

– εστίαση σε μια ολιστική ανάπτυξη των σπουδαστών, όχι μόνο την απασχολησιμότητά τους, αλλά και στις δεξιότητές τους ως μελών της κοινωνίας και πολιτών· ενθαρρύνει τα κράτη μέλη, στο πλαίσιο αυτό, να επικεντρωθούν περισσότερο στις εγκάρσιες και μη τεχνικές δεξιότητες, τις διαπολιτισμικές δεξιότητες, την κριτική και δημιουργική σκέψη, την επίλυση προβλημάτων και την επιχειρηματικότητα, δεξιότητες απαραίτητες στην αγορά εργασίας·

23.  παρατηρεί ότι διάφορες θέσεις εργασίας μπορεί να απαιτούν τις ίδιες δεξιότητες και να αποτελούνται από τα ίδια καθήκοντα· είναι της άποψης, ως εκ τούτου, ότι τα εκπαιδευτικά συστήματα θα πρέπει να είναι προσανατολισμένα στις δεξιότητες και στα καθήκοντα, ώστε να επιτρέπουν ταχείες μεταβάσεις σε άλλες θέσεις εργασίας· επισημαίνει ότι, στο πλαίσιο της εξέλιξης της κοινωνίας και της αγοράς εργασίας, τα εκπαιδευτικά συστήματα θα πρέπει να εστιάσουν στο να παρέχουν στους σπουδαστές το σωστό σύνολο δεξιοτήτων, ικανοτήτων και γνώσεων ώστε να γίνουν ενεργοί ευρωπαίοι πολίτες και να επιτύχουν στην αγορά εργασίας· τονίζει ότι η ανάπτυξη και η ενίσχυση δεξιοτήτων είναι μια συνεχής διαδικασία που εκτείνεται σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης και μέχρι την ένταξη στην αγορά εργασίας· θεωρεί ότι οι δεξιότητες και οι ικανότητες θα πρέπει να χρησιμοποιούνται τόσο στην εκπαιδευτική διαδικασία όσο και στην αναγνώριση της εκπαίδευσης και των προσόντων μέσω του συστήματος διαπιστευτηρίων μικρής κλίμακας – σύντομων, πιστοποιημένων μαθημάτων·

24.  εκφράζει την ικανοποίησή του, σε αυτό το πλαίσιο, για την ανακοίνωση της Επιτροπής με θέμα «Νέο θεματολόγιο δεξιοτήτων για την Ευρώπη»[6], η οποία προτείνει λύσεις για την αναντιστοιχία των δεξιοτήτων και τις ελλείψεις σε δεξιότητες, καθώς και για την εξεύρεση του κατάλληλου συστήματος αναγνώρισης των δεξιοτήτων· υπενθυμίζει τη σημασία των δέκα δράσεων που έχουν δρομολογηθεί στο πλαίσιο του θεματολογίου αυτού, οι οποίες παρέχουν την κατάλληλη κατάρτιση και στήριξη για την απόκτηση δεξιοτήτων από τους πολίτες της ΕΕ· είναι της άποψης ότι η κατανόηση των τάσεων και των μοτίβων της ζήτησης για δεξιότητες και θέσεις εργασίας επιτρέπει στα άτομα να κάνουν καλύτερες επιλογές σταδιοδρομίας, να βρίσκουν ποιοτικές θέσεις εργασίας και να βελτιώνουν τις «ευκαιρίες ζωής» τους· ζητεί, ως εκ τούτου, περαιτέρω προβλέψεις δεξιοτήτων·

25.  σημειώνει, επιπλέον, ότι το Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης (Cedefop) προβλέπει παράλληλη αύξηση των δεξιοτήτων τόσο από την πλευρά της προσφοράς όσο και της ζήτησης έως το 2025, και ότι η ζήτηση για υψηλού επιπέδου δεξιότητες στην αγορά εργασίας θα είναι μεγαλύτερη από την προσφορά από το εκπαιδευτικό σύστημα· υπενθυμίζει, ειδικότερα, ότι έως το 2020 αναμένεται να σημειωθεί έλλειψη περισσότερων από 200 000 υπαλλήλων στους τομείς των STEM στην ΕΕ· ζητεί να βελτιωθεί η συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους, προκειμένου να ληφθούν υπόψη οι ανάγκες της αγοράς εργασίας, καθώς και να υπάρξουν περαιτέρω προβλέψεις δεξιοτήτων για την ανάπτυξη της αγοράς εργασίας· επικροτεί το γεγονός ότι στους μελλοντικούς χρήστες της πλατφόρμας Europass θα παρέχονται πληροφορίες σχετικά με τις δεξιότητες για να τους καθοδηγούν στις επιλογές μάθησης και σταδιοδρομίας τους·

26.  σημειώνει ότι στους κλάδους που σχετίζονται με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δημιουργούνται αρκετές νέες θέσεις εργασίας και ότι οι πράσινοι τομείς και τα πράσινα επαγγέλματα θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται στα σχολικά προγράμματα σπουδών·

27.  επισημαίνει ότι ο μεγάλος αριθμός των ΕΕΑΚ – σχεδόν 6,3 εκατομμύρια νέοι ηλικίας 15-24 ετών βρίσκονται εκτός απασχόλησης, εκπαίδευσης και κατάρτισης – θα μπορούσε να μειωθεί προλαμβάνοντας την πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου, καθιστώντας τα σχολεία περισσότερο πρακτικά και συνδεδεμένα τα με το περιβάλλον τους, και αναπτύσσοντας δεσμούς με τις τοπικές επιχειρήσεις, τις τοπικές αρχές, τα κοινωνικά ιδρύματα και τις ΜΚΟ· είναι της άποψης ότι η πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου, η οποία αποτελεί έναν από τους λόγους για τους οποίους οι νέοι αργότερα εντάσσονται στην κατηγορία των ΕΕΑΚ, θα μπορούσε να καταπολεμηθεί με την αντιμετώπιση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού· θεωρεί ότι είναι επίσης σημαντικό να υποστηρίζονται οι μαθητές στην εξεύρεση των δικών τους μεθόδων εκμάθησης, συμπεριλαμβανομένων των διαδικτυακών μαθημάτων και της μεικτής μάθησης· εκφράζει την ικανοποίησή του για την εφαρμογή χρήσιμων και ενδιαφερόντων προγραμμάτων σπουδών και ισχυρών και καλά ανεπτυγμένων συστημάτων καθοδήγησης με υψηλής ποιότητας υπηρεσίες παροχής συμβουλών και προσανατολισμού για όλους τους σπουδαστές·

28.  επισημαίνει την ανάγκη να βελτιωθεί το επίπεδο των δεξιοτήτων και των προσόντων των μεταναστών και των προσφύγων· τονίζει ότι απαιτείται δράση, τόσο σε ενωσιακό όσο και σε εθνικό επίπεδο, προκειμένου να υποστηριχθεί η αποτελεσματική ένταξη στην αγορά εργασίας, καθώς και μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας προκειμένου να αξιοποιηθούν οι υφιστάμενες δεξιότητες, οι γνώσεις και τα προσόντα· υπενθυμίζει ότι είναι ανάγκη να βελτιωθούν τα συστήματα για την αναγνώριση και την επικύρωση των δεξιοτήτων και των προσόντων, συμπεριλαμβανομένων όσων έχουν αποκτηθεί εκτός της ΕΕ·

29.  επικροτεί θερμά το γεγονός ότι στο πλαίσιο των προσπαθειών για εκσυγχρονισμό της σχολικής εκπαίδευσης στην ΕΕ, η Επιτροπή κάνει ειδική αναφορά στη σημασία της προώθησης της εκπαίδευσης χωρίς αποκλεισμούς μέσω της ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών για την ένταξη των μαθητών μεταναστών και της προώθησης κοινών αξιών·

30.  τονίζει, επιπλέον, ότι ο επαγγελματικός αναπροσανατολισμός και άλλα πρακτικά μέτρα εκπαίδευσης και κατάρτισης για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες θα πρέπει να ενθαρρυνθούν περισσότερο·

31.  τονίζει την ιδιαίτερη εκπαιδευτική κατάσταση των παιδιών και των νέων, οι γονείς των οποίων ταξιδεύουν στην Ευρώπη για επαγγελματικούς λόγους και καλεί την Επιτροπή να πραγματοποιήσει μελέτη με σκοπό να επισημάνει την ειδική κατάσταση αυτών σε σχέση με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν όσον αφορά την προσχολική και σχολική τους εκπαίδευση·

32.  θεωρεί ότι τα σχολεία θα πρέπει να παρέχουν στήριξη και εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς σε όλους τους μαθητές, και ιδίως στα άτομα με αναπηρία· τονίζει ότι η ένταξη παιδιών/μαθητών με αναπηρία στην εκπαίδευση είναι απαραίτητη για να μπορέσουν να διάγουν ανεξάρτητο βίο και να ενταχθούν πλήρως στην κοινωνία ως ενεργοί συμμετέχοντες και πραγματικοί συνεισφέροντες· είναι της άποψης ότι, χάρη στις τρέχουσες τεχνολογικές εξελίξεις, προσφέρεται στους μαθητές με αναπηρία ευκολότερη πρόσβαση στην εκπαίδευση μέσω τυπικών και μη τυπικών τρόπων· καλεί τα κράτη μέλη να διευκολύνουν την πρόσβαση στην κανονική ποιοτική εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες όλων των μαθητών με κάθε είδους αναπηρία, πράγμα που συνεπάγεται, για παράδειγμα, την παροχή δίγλωσσης εκπαίδευσης χωρίς αποκλεισμούς για τα κωφά παιδιά όσον αφορά τις ειδικές γλωσσικές ανάγκες τους· καλεί τα κράτη μέλη να παρακολουθούν την πολιτική μη απόρριψης των σχολείων·

33.  επισημαίνει ότι ο ρυθμός των αλλαγών στην αγορά εργασίας, η ποικιλομορφία των εκπαιδευτικών συστημάτων, η αύξηση της κινητικότητας των εργαζομένων και η αύξηση των επιπέδων της μετανάστευσης υποχρεώνουν τους εργοδότες και τους φορείς παροχής εκπαίδευσης να αναγνωρίσουν τα προσόντα, τις δεξιότητες και τις ικανότητες που έχουν αποκτηθεί, συμπεριλαμβανομένης της μη τυπικής και της άτυπης μάθησης[7], σε συνάρτηση με ένα συγκρίσιμο σύστημα αξιολόγησης και αξιοποιώντας τις βέλτιστες πρακτικές των κρατών μελών που έχουν ήδη θέσει σε εφαρμογή εργαλεία αυτού του είδους· επισημαίνει, σε αυτό το πλαίσιο, τη σημασία μιας πολιτικής απάντησης απευθυνόμενης στις αποκλεισμένες και ευπαθείς ομάδες της αγοράς εργασίας·

34.  υπενθυμίζει ότι η σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με την επικύρωση της μη τυπικής και της άτυπης μάθησης[8], του 2012, ζήτησε από τα κράτη μέλη να θεσπίσουν, το αργότερο έως το 2018, ρυθμίσεις για την επικύρωση της μη τυπικής και της άτυπης μάθησης·

35.  υπενθυμίζει τη σημασία της βελτίωσης ή της θέσπισης διαδικασιών για την αναγνώριση της άτυπης και μη τυπικής εκπαίδευσης[9] με βάση τις βέλτιστες πρακτικές των κρατών μελών που έχουν ήδη καθιερώσει τέτοιου είδους εργαλεία·

36.  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να συνεχίσουν τις προσπάθειές τους προκειμένου να καταστεί δυνατή η αναγνώριση και η επικύρωση της μη τυπικής και της άτυπης μάθησης, και καλεί τα κράτη μέλη να αναγνωρίσουν τη σημασία και τη χρησιμότητα των διαπιστευτηρίων μικρής κλίμακας· εκφράζει την ικανοποίησή του για την ανάπτυξη μαζικών ανοικτών διαδικτυακών μαθημάτων (MOOC) που θα μπορούσαν να διευρύνουν την πρόσβαση στην εκπαίδευση για τις μειονεκτούσες ομάδες ή εκείνες των οποίων η κατάσταση εμποδίζει την αυτοπρόσωπη παρουσία τους σε μαθήματα και, ως εκ τούτου, θα αύξαναν τις ευκαιρίες τους για μια καλύτερη θέση εργασίας και ζωή, και με τον τρόπο αυτό θα καθιστούσαν δυνατή την καταπολέμηση της ανεργίας, ιδίως μεταξύ των νέων·

37.  καλεί τα κράτη μέλη να διεθνοποιήσουν τα εκπαιδευτικά συστήματα και να επεκτείνουν τα προγράμματα κινητικότητας των σπουδαστών με σκοπό την καλύτερη προετοιμασία τους για την αγορά εργασίας της ΕΕ, στην οποία η έλλειψη δεξιοτήτων στις ξένες γλώσσες και τους πολιτισμούς είναι το πρώτο εμπόδιο για την κινητικότητα· τονίζει ότι τα προγράμματα κινητικότητας σπουδαστών έχουν συμβάλει στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και έχουν θετικό αντίκτυπο στην απασχόληση των νέων· ζητεί, στο πλαίσιο αυτό, να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις διασυνοριακές πτυχές της εκπαίδευσης, για παράδειγμα με την προώθηση της εκμάθησης και της διδασκαλίας των γλωσσών γειτονικών χωρών και, ιδίως, να συμπεριληφθούν νέες ακαδημαϊκές προτεραιότητες σε αυτόν τον τομέα, τόσο στην κατεύθυνση των ακαδημαϊκών σπουδών όσο και σε αυτή των επαγγελματικών σπουδών· θεωρεί σημαντικό να διασφαλιστεί ότι οι ενέργειες αυτές θα απευθύνονται σε όλους τους τύπους σχολείων και σε όλα τα επίπεδα της εκπαίδευσης, προκειμένου να καταστεί διαθέσιμη η αγορά εργασίας της ΕΕ για αποφοίτους όχι μόνο πανεπιστημίων αλλά και για το σύστημα επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης (ΕΕΚ)·

38.  καλεί την Επιτροπή να υποβάλει πρόταση που θα διασφαλίζει ότι τα προγράμματα κινητικότητας, όπως το Erasmus+, αναγνωρίζονται αμοιβαία από τα κράτη μέλη, καθώς και να διασφαλίσει τη συνεχή αύξηση των επενδύσεων στο πρόγραμμα Erasmus+ και τη χρηματοδοτική και ατομική υποστήριξη· αναγνωρίζει το γεγονός ότι, το 2016, το πρόγραμμα Erasmus+ παρείχε στήριξη σε 725 000 Ευρωπαίους με υποτροφίες κινητικότητας ώστε να μπορέσουν να σπουδάσουν, να καταρτιστούν, να διδάξουν, να εργαστούν ή να προσφέρουν εθελοντική εργασία στο εξωτερικό, και βρίσκεται σε καλό δρόμο για την επίτευξη του στόχου του για την παροχή στήριξης στο 3,7 % των νέων στην ΕΕ από το 2014 έως το 2020·

39.  προτείνει να διατηρήσει η Επιτροπή την εκπαίδευση και την κατάρτιση στον τομέα της επιχειρηματικότητας ως μία από τις προτεραιότητες ενός μελλοντικού προγράμματος Erasmus+ κατά την επόμενη δημοσιονομική περίοδο (μετά το 2020) σε όλες τις δράσεις της, συμπεριλαμβανομένης της κινητικότητας·

40.  εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι, στο πλαίσιο της αυξανόμενης ζήτησης για υψηλού επιπέδου ικανότητες και δεξιότητες, η αξιοσημείωτη δημιουργία ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης οδηγεί σε έναν «πληθωρισμό» διπλωμάτων, με ταυτόχρονη αύξηση των ελλείψεων σε επαγγελματικές δεξιότητες και προσόντα, γεγονός που προκαλεί ανισορροπίες στην αγορά εργασίας·

41.  ζητεί, εν προκειμένω, να δημιουργηθούν δεξιότητες περισσότερο προσανατολισμένες στην αγορά εργασίας καθώς και να αυξηθεί σημαντικά το ποσοστό της προσανατολισμένης στην πράξη κατάρτισης· καλεί τα κράτη μέλη ιδίως να αναπτύξουν περαιτέρω την τριτοβάθμια επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, προκειμένου οι σπουδαστές να έχουν τη δυνατότητα να αποκτούν προσόντα υψηλού επιπέδου που σχετίζονται με πρακτικές δεξιότητες και κατάρτιση· επισημαίνει, στο πλαίσιο αυτό, τη σημασία της διαπερατότητας μεταξύ των διαφόρων εκπαιδευτικών συστημάτων·

42.  επισημαίνει ότι, παρά τον αυξανόμενο αριθμό των σπουδαστών, το ποσοστό των αποφοίτων με δεξιότητες υψηλού επιπέδου διαφέρει μεταξύ των κρατών μελών, και ότι το ποσοστό των αποφοίτων με δεξιότητες πολύ χαμηλού επιπέδου κυμαίνεται από 10 % έως και άνω του 50 %· εμμένει στην άποψη ότι στα κριτήρια αξιολόγησης στις πολιτικές για την τριτοβάθμια εκπαίδευση θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται και ποιοτικά κριτήρια, δηλαδή για παράδειγμα το σημείο αναφοράς για τα κράτη μέλη ώστε να αυξηθεί ο αριθμός των σπουδαστών[10] δεν πρέπει να επικεντρώνεται μόνο στον αριθμό των διπλωμάτων, αλλά και στο πραγματικό επίπεδο των δεξιοτήτων·

43.  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προωθήσουν το ανανεωμένο θεματολόγιο της ΕΕ για την τριτοβάθμια εκπαίδευση μεταξύ των ΙΤΕ, των περιφερειακών και τοπικών αρχών και των εργοδοτών, με στόχο να αντιμετωπιστούν οι ανάγκες και οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τόσο οι ΙΤΕ όσο και οι σπουδαστές, να δημιουργηθούν σύνδεσμοι με τους τοπικούς και περιφερειακούς παράγοντες, να υπάρξει συνεργασία με τις τοπικές κοινότητες, να προωθηθεί η τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη και καινοτομία, να δημιουργηθούν συνδεδεμένα μεταξύ τους συστήματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης χωρίς αποκλεισμούς, να ενισχυθεί η συνεργασία με τον κόσμο της εργασίας και να αντιμετωπιστούν οι περιφερειακές ανάγκες σε δεξιότητες·

44.  υπογραμμίζει, επίσης, την έλλειψη υψηλής ποιότητας επαγγελματικού προσανατολισμού χωρίς αποκλεισμούς στα κράτη μέλη και θεωρεί ότι μόνον τα ελκυστικά, περιζήτητα προγράμματα επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης που σχεδιάζονται με τη συμβολή και τη συνεργασία των κοινωνικών εταίρων μπορούν να προωθήσουν αυτή την επιλογή μεταξύ των φοιτητών·

45.  τονίζει, συνεπώς, ότι είναι ανάγκη να βελτιωθεί η ποιότητα του επαγγελματικού προσανατολισμού στα σχολεία, και ότι η παροχή εξατομικευμένου εκπαιδευτικού προσανατολισμού και στήριξης σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και της κατάρτισης μπορεί να βελτιώσει την πρόσβαση στην αγορά εργασίας·

46.  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προωθήσουν συγκεκριμένες ευκαιρίες απασχόλησης που συνδέονται με την εκπαίδευση ΕΕΚ και τη χρησιμότητα της εκπαίδευσης ΕΕΚ για την αγορά εργασίας·

47.  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να καταστήσουν πιο ορατή την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, προωθώντας πλατφόρμες όπως η EURES, να διασφαλίσουν ότι είναι προσβάσιμη σε όλους, ισόρροπη ως προς τη διάσταση του φύλου και δεν εισάγει διακρίσεις, και να εγγυηθούν ότι χρηματοδοτείται επαρκώς και να ενισχύσουν την ποιότητα και την ελκυστικότητά της, και να προωθήσουν τη διττή εκπαίδευση, τη μάθηση στον χώρο εργασίας και τη μάθηση σε πραγματικές καταστάσεις κάθε μορφής σε όλα τα επίπεδα και μορφές εκπαίδευσης, συμπεριλαμβανομένης της ανώτατης εκπαίδευσης, προκειμένου να διασφαλιστεί η ενίσχυση των δεσμών μεταξύ της εκπαίδευσης και των αγορών εργασίας και να προσφέρεται διαπερατότητα μεταξύ των διαφόρων τύπων εκπαίδευσης· τονίζει εν προκειμένω την ανάγκη για σύγχρονο τεχνικό εξοπλισμό στους τόπους εκπαίδευσης με τις κατάλληλες ψηφιακές υποδομές· ζητεί να αναπτυχθεί και να ενισχυθεί η προώθηση των πολιτικών για θέσεις μαθητείας και για την επιχειρηματικότητα των νέων, προκειμένου να καταστεί ομαλότερη η είσοδός των νέων στην αγορά εργασίας·

48.  θεωρεί ότι για τη διασφάλιση της παροχής θέσεων μαθητείας ή πρακτικής άσκησης είναι θεμελιώδους σημασίας να υπάρχουν συμβάσεις που προσδιορίζουν τους ρόλους και τις ευθύνες όλων των μερών, καθώς και τη διάρκεια, τους μαθησιακούς στόχους και τα καθήκοντα που αντιστοιχούν σε σαφώς προσδιορισμένες δεξιότητες που πρέπει να αναπτυχθούν, το καθεστώς απασχόλησης, τις κατάλληλες αποδοχές/αμοιβές, συμπεριλαμβανομένων των υπερωριών, τα συστήματα κοινωνικής προστασίας και ασφάλισης σύμφωνα με το εφαρμοστέο εθνικό δίκαιο, τις ισχύουσες συλλογικές συμβάσεις ή και τα δύο·

49.  υπογραμμίζει την ανάγκη παροχής κατάλληλου περιεχομένου μάθησης και κατάρτισης και αξιοπρεπών συνθηκών εργασίας για πρακτική άσκηση και μαθητεία, ώστε να εξασφαλιστεί ο καίριος ρόλος τους στη μετάβαση από την εκπαίδευση στην επαγγελματική ζωή· τονίζει ότι η πρακτική άσκηση και η μαθητεία δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται ποτέ ως υποκατάστατο της απασχόλησης ούτε όσοι απασχολούνται σε θέσεις πρακτικής άσκησης ή μαθητείας να χρησιμοποιούνται ως φθηνό ή ακόμη και μη αμειβόμενο εργατικό δυναμικό·

50.  υπενθυμίζει ότι, σήμερα, η αριστεία στην εκπαίδευση και στην κατάρτιση απαιτεί πραγματική σύνδεση μεταξύ σχολείου και εργασίας, και υπογραμμίζει ότι η σύνδεση αυτή προωθεί την ποιότητα τόσο του αριθμητισμού όσο και του γραμματισμού των παιδιών, και τις επαγγελματικές δεξιότητες που χρειάζεται να αποκτήσουν· χαιρετίζει, στο πλαίσιο αυτό, τα συστήματα διττής εκπαίδευσης και την εκπαίδευση που βασίζεται στην πραγματικότητα – μια καινοτόμο προσέγγιση, σύμφωνα με την οποία τα σχολεία διαχειρίζονται πραγματικές εταιρείες που προσφέρουν πραγματικά προϊόντα ή υπηρεσίες και συμμετέχουν στην αγορά εργασίας·

51.  θεωρεί ότι η παρακολούθηση των αποφοίτων και η συλλογή ακριβών και συναφών δεδομένων (όχι μόνο σε εθνικό αλλά και σε ενωσιακό επίπεδο) είναι ουσιαστικής σημασίας για τη διασφάλιση της ποιότητας και τη βελτίωση της ποιοτικής εκπαίδευσης που βασίζεται στο περιεχόμενο και ανταποκρίνεται στις ανάγκες της αγοράς εργασίας, καθώς και για τη μεταρρύθμιση των εκπαιδευτικών συστημάτων ώστε να καταστούν πιο ευέλικτα και να μην εισάγουν αποκλεισμούς·

52.  εξασφαλίζει ότι το σύστημα παρακολούθησης της επαγγελματικής σταδιοδρομίας που παρακολουθεί τα ποσοστά απασχόλησης των αποφοίτων και άλλους δείκτες σταδιοδρομίας θα πρέπει επίσης να χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση των σχολικών προγραμμάτων σπουδών και της οργάνωσης της διδασκαλίας, όχι μόνο για την αύξηση των ευκαιριών των αποφοίτων στην αγορά εργασίας αλλά και για την ενίσχυση της θέσης και της επιρροής τους στην οικοδόμηση της οικονομίας και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας·

53.  ζητεί να συγκεντρωθούν χωριστά δεδομένα για κάθε φύλο σχετικά με τα αποτελέσματα αποφοίτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και της ΕΕΚ ώστε να βελτιωθεί η πιθανή χρήση αυτών των δεδομένων στο πλαίσιο της απασχόλησης αποφοίτων και να αξιολογηθεί η ποιότητα της εκπαίδευσης από τη διάσταση του φύλου·

54.  τονίζει ότι η αύξηση των επενδύσεων σε συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης, καθώς και ο εκσυγχρονισμός και η προσαρμογή τους, αποτελούν βασική προϋπόθεση για την κοινωνική και οικονομική πρόοδο· υπογραμμίζει, ως εκ τούτου, τη σημασία της διασφάλισης των κοινωνικών επενδύσεων, ιδίως στην εκπαίδευση και την κατάρτιση για όλους, ως προτεραιότητας κατά τη νέα περίοδο προγραμματισμού του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου για την περίοδο 2020-2026·

55.  καλεί την Επιτροπή να εντείνει τις προσπάθειές της μέσω του ΕΚΤ και του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου για τη στήριξη ολοκληρωμένων δημόσιων πολιτικών στα κράτη μέλη, που εστιάζουν στην εξασφάλιση ομαλότερων μεταβάσεων από την εκπαίδευση και τη (μακροχρόνια) ανεργία στην εργασία και, συγκεκριμένα, στην πλήρη εφαρμογή των μέτρων σε εθνικό επίπεδο, όπως αναφέρεται στη σύσταση του Συμβουλίου για την ένταξη των μακροχρόνια ανέργων στην αγορά εργασίας·

56.  επαναλαμβάνει τη σημασία της παρακολούθησης των αξιολογήσεων των επιδόσεων και των επιπτώσεων των προγραμμάτων της ΕΕ που έχουν ως στόχο την απασχόληση των νέων· σημειώνει τη σημασία των αποτελεσματικών και βιώσιμων επενδύσεων.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΓΚΡΙΣΗΣΤΗ ΓΝΩΜΟΔΟΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης	27.3.2018
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	26 22 0
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Guillaume Balas, Tiziana Beghin, Brando Benifei, Mara Bizzotto, Enrique Calvet Chambon, David Casa, Michael Detjen, Elena Gentile, Arne Gericke, Marian Harkin, Czesław Hoc, Agnes Jongerius, Ádám Kósa, Agnieszka Kozłowska-Rajewicz, Patrick Le Hyaric, Jeroen Lenaers, Thomas Mann, Dominique Martin, Miroslavs Mitrofanovs, Emilian Pavel, João Pimenta Lopes, Georgi Pirinski, Marek Plura, Sofia Ribeiro, Robert Rochefort, Claude Rolin, Siôn Simon, Romana Tomc, Ulrike Trebesius, Marita Ulvskog, Renate Weber, Λάμπρος Φουντούλης
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Georges Bach, Amjad Bashir, Heinz K. Becker, Karima Delli, Tania González Peñas, Ivari Padar, Anne Sander, Sven Schulze, Jasenko Selimovic, Csaba Sógor, Ivo Vajgl, Νεοκλής Συλικιώτης
Αναπληρωτές (άρθρο 200 παράγραφος 2) παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Jude Kirton-Darling, Ana Miranda, James Nicholson, Massimo Paolucci

ΤΕΛΙΚΗ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑ ΜΕ ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΚΛΗΣΗ ΣΤΗ ΓΝΩΜΟΔΟΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

26	+
ALDE	Enrique Calvet Chambon, Marian Harkin, Robert Rochefort, Jasenko Selimovic, Ivo Vajgl, Renate Weber
ECR	Amjad Bashir, Arne Gericke, Czesław Hoc, James Nicholson, Ulrike Trebesius
PPE	Georges Bach, Heinz K. Becker, David Casa, Ádám Kósa, Agnieszka Kozłowska-Rajewicz, Jeroen Lenaers, Thomas Mann, Marek Plura, Sofia Ribeiro, Claude Rolin, Anne Sander, Sven Schulze, Csaba Sógor, Romana Tomc
S&D	Siôn Simon

22	-
EFDD	Tiziana Beghin
ENF	Mara Bizzotto, Dominique Martin
GUE/NGL	Tania González Peñas, Patrick Le Hyaric, João Pimenta Lopes, Neoklis Sylikiotis
NI	Lampros Fountoulis
S&D	Guillaume Balas, Brando Benifei, Michael Detjen, Elena Gentile, Agnes Jongerius, Jude Kirton-Darling, Ivari Padar, Massimo Paolucci, Emilian Pavel, Georgi Pirinski, Marita Ulvskog
VERTS/ALE	Karima Delli, Ana Miranda, Miroslavs Mitrofanovs

0	0

Υπόμνημα των χρησιμοποιούμενων συμβόλων:

+  :  υπέρ

-  :  κατά

0  :  αποχή

• [1]  http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=738&langId=el&pubId=7711
• [2]  Πηγή: Έκθεση παρακολούθησης της εκπαίδευσης και της κατάρτισης 2017· Έρευνα για τις δεξιότητες των ενηλίκων του ΟΟΣΑ 2016.
• [3]  http://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2016/587312/IPOL_STU%282016%29587312_EN.pdf, https://www.oecd.org/skills/piaac/Skills_Matter_Further_Results_from_the_Survey_of_Adult_Skills.pdf [Παράρτημα A, πίνακας A3.3(L), A 3.3(N)].
• [4]  http://www.cedefop.europa.eu/en/publications-and-resources/publications/3072, https://www.eurofound.europa.eu/sites/default/files/ef_publication/field_ef_document/ef1502en_0.pdf
• [5]  http://www.cedefop.europa.eu/en/events-and-projects/projects/assisting-eu-countries-skills-matching
• [6]  Ανακοίνωση της Επιτροπής της 10ης Ιουνίου 2016 με τίτλο «Νέο θεματολόγιο δεξιοτήτων για την Ευρώπη: Συνεργασία για την ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού, της απασχολησιμότητας και της ανταγωνιστικότητας» (COM(2016)0381).
• [7]  Βλ. ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 14ης Σεπτεμβρίου 2017 σχετικά με ένα νέο θεματολόγιο δεξιοτήτων για την Ευρώπη. Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2017)0360.
• [8]  ΕΕ C 398 της 22.12.2012, σ. 1.
• [9]  Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 14ης Σεπτεμβρίου 2017 σχετικά με ένα νέο θεματολόγιο δεξιοτήτων για την Ευρώπη.
• [10]  Έκθεση παρακολούθησης της εκπαίδευσης και της κατάρτισης 2017.

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων (4.4.2018)

προς την Επιτροπή Πολιτισμού και Παιδείας

σχετικά με τον εκσυγχρονισμό της εκπαίδευσης στην ΕΕ
(2017/2224(INI))

Συντάκτρια γνωμοδότησης: Michaela Šojdrová

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η Επιτροπή Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων καλεί την Επιτροπή Πολιτισμού και Παιδείας, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να συμπεριλάβει στην πρόταση ψηφίσματός της τις ακόλουθες προτάσεις:

Α.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, παρόλο που η απόφαση για τη βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης εμπίπτει στην αρμοδιότητα των κρατών μελών, η ΕΕ διαδραματίζει σημαντικό υποστηρικτικό ρόλο στον καθορισμό κοινών στόχων και στην προώθηση της ανταλλαγής ορθών πρακτικών με βάση τα άρθρα 165 και 167 της ΣΛΕΕ·

Β.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ισότητα των φύλων συνιστά θεμελιώδη αρχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης που κατοχυρώνεται στις Συνθήκες και θα πρέπει να αποτυπώνεται σε όλες τις πολιτικές της, μεταξύ άλλων στον χώρο της εκπαίδευσης και του πολιτισμού·

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η εκπαίδευση παρέχει μια μοναδική ευκαιρία για την ενδυνάμωση των κοριτσιών και των γυναικών και την αντιμετώπιση των πάσης φύσεως διακρίσεων και στερεοτύπων, αλλά ότι το δυναμικό αυτό δεν έχει αξιοποιηθεί πλήρως στην Ευρωπαϊκή Ένωση· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat για το 2014, περισσότερες γυναίκες απ’ ό, τι άνδρες (42,3 % έναντι 33,6 % αντίστοιχα) συνεχίζουν τις σπουδές τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, αλλά οι περισσότερες γυναίκες επιλέγουν τις ανθρωπιστικές επιστήμες παρά επιστημονικούς τομείς· λαμβάνοντας υπόψη ότι μεταξύ των σπουδαστών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, μόνο το 9,6 % των σπουδαστριών ακολουθεί σπουδές που σχετίζονται με τις ΤΠΕ, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό των ανδρών ανέρχεται στο 30,6 %· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο αντίκτυπος των έμφυλων στερεοτύπων στην εκπαίδευση και την κατάρτιση μπορεί να επηρεάσει τις επιλογές ζωής, πράγμα που έχει επιπτώσεις στην αγορά εργασίας, όπου οι γυναίκες εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν οριζόντιο και κάθετο διαχωρισμό· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι γυναίκες συχνά αντιμετωπίζουν βία, η οποία μπορεί να εξαλειφθεί μέσω της εκπαίδευσης· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι γυναίκες εξακολουθούν να υποεκπροσωπούνται σε μεγάλο βαθμό σε πρωτοβουλίες που αποσκοπούν στην περαιτέρω ενίσχυση της ηλεκτρονικής εκπαίδευσης και των ηλεκτρονικών δεξιοτήτων, όπως η Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Προγραμματισμού (Code Week), οι ΤΠΕ για τη βελτίωση της εκπαίδευσης, η Startup Europe Leaders Club και ο Μεγάλος Συνασπισμός για ψηφιακές θέσεις εργασίας·

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρόσβαση σε εκπαίδευση υψηλής ποιότητας είναι θεμελιώδους σημασίας για την προσωπική ενδυνάμωση, δεδομένου ότι συμβάλλει στην ανάπτυξη κατανόησης και σεβασμού για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις κοινές θεμελιώδεις αξίες, διασφαλίζει την κοινωνική συνοχή και καταπολεμά τις κοινωνικοοικονομικές και έμφυλες ανισότητες, τα έμφυλα στερεότυπα και τη βία· λαμβάνοντας υπόψη ότι η εκπαίδευση αποτελεί ισχυρό εργαλείο για να ξεπεραστούν βαθιά ριζωμένα έμφυλα στερεότυπα και διακρίσεις· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα εκπαιδευτικά συστήματα δεν θα πρέπει να επικεντρώνονται μόνο στην αγορά εργασίας, αλλά και στις ανθρώπινες, κοινωνικές και πολιτιστικές ανάγκες· λαμβάνοντας υπόψη ότι όλα τα παιδιά θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε εκπαίδευση υψηλής ποιότητας χωρίς καμία διάκριση· λαμβάνοντας υπόψη ότι το κοινωνικοοικονομικό χάσμα στην Ευρώπη έχει διευρυνθεί τις τελευταίες δεκαετίες και ότι η ανισότητα συνδέεται στενότατα με τις ευκαιρίες και τους τύπους απασχόλησης· λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι απαραίτητο να λαμβάνει η εκπαίδευση -η πρόσβαση στην οποία αποτελεί θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα- επαρκή χρηματοδότηση σε συνεχή βάση· λαμβάνοντας υπόψη τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν οι εκπαιδευτικοί στην προσωπική, πολιτική και κοινωνική διαπαιδαγώγηση των μαθητών τους, μεταξύ άλλων σε θέματα φύλου και κοινωνικών ανισοτήτων·

Ε.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα μέτρα λιτότητας και οι δραστικές περικοπές στις δημόσιες δαπάνες έχουν μειώσει εν γένει τον προϋπολογισμό για τη δημόσια εκπαίδευση, γεγονός το οποίο έχει επηρεάσει αρνητικά τους νέους και τους σπουδαστές, ιδίως τις γυναίκες και τα κορίτσια·

ΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η επιχειρηματικότητα συνδέεται συχνά με δεξιότητες που σχετίζονται με την προενεργό διαχείριση σχεδίων, τη διαπραγμάτευση και την ικανότητα προληπτικής δράσης· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι δεξιότητες αυτές θα πρέπει να ενθαρρύνονται και να καλλιεργούνται·

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη την επανάσταση που έχει επιφέρει η ψηφιοποίηση, αλλάζοντας θεμελιωδώς τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι έχουν πρόσβαση και παρέχουν πληροφορίες, εξασφαλίζοντας τεράστιες δυνατότητες στον τομέα της εκπαίδευσης, συμπεριλαμβανομένων ευκαιριών εκπαίδευσης για τις γυναίκες και τα κορίτσια· λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχει σημαντικό χάσμα μεταξύ των φύλων όσον αφορά την πρόσβαση σε επαγγελματικές και εκπαιδευτικές ευκαιρίες που σχετίζονται με τις τεχνολογίες της πληροφορίας και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) και με τις δεξιότητες πληροφορικής·

Η.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι γυναίκες αποτελούν μόνο το 20 % των επαγγελματιών στους επιστημονικούς κλάδους και αντιπροσωπεύουν μόλις το 27 % των αποφοίτων μηχανολογίας[1]· λαμβάνοντας υπόψη ότι μόνο 29 γυναίκες ανά 1 000 γυναίκες αποφοίτους, σε σύγκριση με 95 ανά 1 000 άνδρες συναδέλφους τους, είναι κάτοχοι πτυχίου στον τομέα των ΤΠΕ, ενώ μόνο το 3 % του συνόλου των γυναικών αποφοίτων έχουν πτυχίο στο εν λόγω πεδίο (σε σύγκριση με περίπου 10 % ανδρών πτυχιούχων) και ότι μόνο 4 ανά 1 000 γυναίκες θα εργαστούν εν συνεχεία στον τομέα των ΤΠΕ· λαμβάνοντας υπόψη ότι η αύξηση του αριθμού των γυναικών στον τομέα των ΤΠΕ, έναν από τους καλύτερα αμειβόμενους τομείς, κυρίως μέσω της συμμετοχής τους στην εκπαίδευση και την πανεπιστημιακή κατάρτιση στους τομείς ΤΠΕ και στις επιστήμες, την τεχνολογία, τη μηχανική και α μαθηματικά (STEM), θα μπορούσε να συμβάλει στην οικονομική ενδυνάμωση και στην ανεξαρτησία των γυναικών, πράγμα που θα επιφέρει μείωση του συνολικού μισθολογικού χάσματος μεταξύ των φύλων· λαμβάνοντας υπόψη ότι το 60 % των μαθητών στην ΕΕ δεν χρησιμοποιούν ποτέ ψηφιακό εξοπλισμό στην τάξη· λαμβάνοντας ότι οι γυναίκες σε θέσεις λήψης αποφάσεων στους τομείς της επιστήμης και της τεχνολογίας είναι ολιγάριθμες· λαμβάνοντας υπόψη ότι χρειάζονται περισσότερα γυναικεία πρότυπα σε παραδοσιακά ανδροκρατούμενους τομείς·

Θ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η διά βίου μάθηση διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της απασχολησιμότητας των γυναικών στον χώρο εργασίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι μόνο το 15 %[2] των γυναικών χαμηλότερου μορφωτικού επιπέδου εξακολουθούν να συμμετέχουν σε διά βίου εκπαίδευση και κατάρτιση· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο αριθμός αυτός πρέπει να αυξηθεί προκειμένου οι γυναίκες να ξεπερνούν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν στο πλαίσιο της αναβάθμισης των δεξιοτήτων τους, ώστε να ανταποκρίνονται στις ανάγκες της μεταβαλλόμενης αγοράς εργασίας·

Ι.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η δυσανάλογη υπερεκπροσώπηση των γυναικών σε ορισμένα επαγγέλματα, όπως η διδασκαλία, μπορεί να επιφέρει ενδεχομένως υποβάθμιση του κύρους του επαγγέλματος και μείωση των αποδοχών·

ΙΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εθνικές αρχές οφείλουν να προωθούν με κάθε μέσο που έχουν στη διάθεσή τους την ισότητα των φύλων στα εκπαιδευτικά ιδρύματα και ότι η εκπαίδευση σε θέματα φύλου θα πρέπει να αποτελέσει βασικό στοιχείο των προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ευρωπαϊκές και οι εθνικές αρχές πρέπει να διασφαλίσουν ότι στο διδακτικό υλικό δεν περιλαμβάνεται περιεχόμενο που συνιστά διάκριση·

ΙΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι σημαντικός αριθμός κοριτσιών και αγοριών από φτωχά κοινωνικοοικονομικά στρώματα δεν έχει πρόσβαση σε ίση εκπαίδευση λόγω χαμηλού βιοτικού επιπέδου·

ΙΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι γονείς διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην εκπαίδευση των παιδιών τους και, ως εκ τούτου, θα πρέπει να συμμετέχουν ενεργά σε όλες τις προσπάθειες και τις πολιτικές που αποσκοπούν στον εκσυγχρονισμό της εκπαίδευσης·

ΙΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι απαιτείται η διατήρηση σχολείων και εκπαιδευτικών ιδρυμάτων στην τοπική κοινότητα σε όλες τις περιφέρειες της ΕΕ, ως βασικό θεμέλιο για την καλή εκπαίδευση και τις ίσες ευκαιρίες για τα κορίτσια·

1.  ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ίσες ευκαιρίες για όλους τους σπουδαστές στα εκπαιδευτικά τους συστήματα, ιδίως για όσους προέρχονται από κοινωνικοοικονομικά ασθενέστερες ομάδες, καθώς και να παρακολουθούν το θέμα της ίσης πρόσβασης των σπουδαστών σε εκπαίδευση υψηλής ποιότητας· εκτιμά ότι η, φυσική και γεωγραφική, ενίοτε, πρόσβαση στο σχολείο είναι ένας από τους τρόπους αντιμετώπισης των έμφυλων ανισοτήτων στην εκπαίδευση· εμμένει στην άποψη ότι για τη βελτίωση της κατάστασης των περιθωριοποιημένων κοριτσιών στην ΕΕ θα πρέπει να ληφθούν υπόψη ευρύτεροι κοινωνικοί παράγοντες· υπενθυμίζει ότι μεγάλος αριθμός μαθητών από περιθωριοποιημένα πληθυσμιακά στρώματα εγκαταλείπουν το σχολείο προτού ολοκληρώσουν τις σπουδές τους και/ή φοιτούν σε χωριστά σχολεία· εκτιμά ότι η εκπαίδευση είναι ο μόνος τρόπος διαφυγής των περιθωριοποιημένων παιδιών από τη φτώχεια και τον αποκλεισμό· επισημαίνει ότι η φτώχεια και η οικονομική εξαθλίωση έχουν σοβαρό αντίκτυπο στην ισότητα των φύλων στην εκπαίδευση, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται επίσης η πρόσβαση των κοριτσιών στο σχολείο και το πανεπιστήμιο· ενθαρρύνει, ως εκ τούτου, πρωτοβουλίες των κρατών μελών που αποσκοπούν στη μείωση του άμεσου και έμμεσου κόστους της εκπαίδευσης για τις οικονομικά ασθενείς οικογένειες· χαιρετίζει θερμά την προώθηση της εκπαίδευσης χωρίς αποκλεισμούς μέσω της ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών σχετικά με την ένταξη των μεταναστών μαθητών και της ανταλλαγής πληροφοριών για τον προσδιορισμό κοινών αξιών·

2.  επισημαίνει ότι η χαμηλή συμμετοχή γυναικών και κοριτσιών στην εκπαίδευση που συνδέεται με τις ΤΠΕ, και αργότερα στην απασχόληση στον εν λόγω τομέα, είναι απόρροια μιας σύνθετης αλληλεπίδρασης έμφυλων στερεοτύπων που ξεκινά από τα πρώτα στάδια της ζωής και της εκπαίδευσης και συνεχίζεται στον χώρο εργασίας· παροτρύνει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να καταπολεμήσουν τα έμφυλα στερεότυπα και να προωθήσουν την ισότητα των φύλων σε όλα τα επίπεδα και τους τύπους εκπαίδευσης, σε σχέση, μεταξύ άλλων, με την επιλογή του τομέα σπουδών και τη σταδιοδρομία με γνώμονα το φύλο, σύμφωνα με τις προτεραιότητες που ορίζονται στο στρατηγικό πλαίσιο για την ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης («ΕΚ 2020»)·

3.  ενθαρρύνει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να συνεργαστούν ανοικτά στο πλαίσιο του στρατηγικού πλαισίου ΕΚ 2020 για την εξεύρεση λύσεων και την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών για την ψηφιακή εκπαίδευση από μικρή ηλικία που θα περιλαμβάνουν τα κορίτσια, συμπεριλαμβανομένων των ηλεκτρονικών δεξιοτήτων και της κωδικοποίησης, καθώς και σε επόμενα στάδια για προγράμματα που αποσκοπούν στην αύξηση του ποσοστού των γυναικών οι οποίες αποφασίζουν να σπουδάσουν και να λάβουν πτυχίο στους τομείς STEM·

4.  υπογραμμίζει ότι είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ο ψηφιακός γραμματισμός και η συμμετοχή των γυναικών και των κοριτσιών στην εκπαίδευση και κατάρτιση στον τομέα των ΤΠΕ· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να δώσουν μεγαλύτερη έμφαση στην παροχή ευκαιριών εκπαίδευσης και κατάρτισης για κορίτσια στους τομείς STEM και ΤΠΕ, καθώς και στην αντιμετώπιση του ψηφιακού χάσματος μεταξύ των φύλων, μέσω της ανάπτυξης των ψηφιακών δεξιοτήτων τους με την ενσωμάτωση της κωδικοποίησης, των νέων μέσων και τεχνολογιών στα προγράμματα σπουδών σε όλα τα επίπεδα, μεταξύ άλλων και για το εκπαιδευτικό προσωπικό, με στόχο τη μείωση και την εξάλειψη του χάσματος στις ψηφιακές δεξιότητες· ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να εισαγάγουν κατάλληλη για κάθε ηλικία εκπαίδευση στις ΤΠΕ από τα πρώτα στάδια της εκπαίδευσης, εστιάζοντας ιδιαίτερα στην ενθάρρυνση των κοριτσιών να αναπτύξουν το ενδιαφέρον και την κλίση τους στον ψηφιακό τομέα, δεδομένου ότι τα κορίτσια απομακρύνονται νωρίτερα από τα μαθήματα αυτά κατά τη διάρκεια της σχολικής εκπαίδευσής τους, λόγω των έμφυλων στερεοτύπων που περιβάλλουν αυτά τα μαθήματα, της έλλειψης προτύπων και του διαχωρισμού στις δραστηριότητες και στα παιχνίδια· παροτρύνει όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ να επενδύουν ανελλιπώς σε εκστρατείες ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης και εκπαίδευσης και να βελτιώσουν την παροχή υπηρεσιών επαγγελματικού προσανατολισμού για αγόρια και κορίτσια, αντιμετωπίζοντας το θέμα των στερεότυπων αντιλήψεων όσον αφορά τους ρόλους των δύο φύλων, καθώς και τα έμφυλα στερεότυπα στον επαγγελματικό προσανατολισμό, ιδίως στους κλάδους των επιστημών, της μηχανικής και των νέων τεχνολογιών· επισημαίνει ότι με τον τρόπο αυτό θα αμβλυνθεί ο διαχωρισμός των φύλων στην αγορά εργασίας και θα ενισχυθεί η θέση των γυναικών, ενώ παράλληλα θα καταστεί δυνατή η πλήρης αξιοποίηση του ανθρώπινου κεφαλαίου που ενυπάρχει στα κορίτσια και τις γυναίκες στην ΕΕ·

5.  καλεί τα κράτη μέλη να καταπολεμήσουν τα έμφυλα στερεότυπα στην εκπαίδευση προκειμένου να διασφαλίσουν ότι οι γυναίκες έχουν τις ίδιες ευκαιρίες και ελευθερίες επιλογής όσον αφορά τη σταδιοδρομία που επιθυμούν να ακολουθήσουν· εκφράζει την ανησυχία του, στο πλαίσιο αυτό, για τα στερεότυπα που εξακολουθούν να υπάρχουν στο διδακτικό υλικό σε ορισμένα κράτη μέλη και για τις διαφορετικές προσδοκίες των εκπαιδευτικών όσον αφορά τη συμπεριφορά κοριτσιών και αγοριών· τονίζει την ανάγκη να ενσωματωθεί η αρχή της ισότητας των φύλων τόσο στην αρχική και συνεχή κατάρτιση των εκπαιδευτικών, όσο και στις πρακτικές διδασκαλίας, προκειμένου να αρθούν τυχόν προσκόμματα που εμποδίζουν την πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων των σπουδαστών ανεξαρτήτως φύλου· καλεί τα κράτη μέλη, στο πλαίσιο της εφαρμογής της ισότητας των φύλων στα προγράμματα σπουδών και στα σχολικά προγράμματα των περιφερειακών εκπαιδευτικών συστημάτων, να δίδουν ιδιαίτερη προσοχή στις εξόχως απόκεντρες περιφέρειες, δεδομένων των υψηλών ποσοστών βίας κατά των γυναικών που παρατηρούνται στις εν λόγω περιφέρειες· τονίζει ότι τα εκπαιδευτικά συστήματα σε όλα τα επίπεδα θα πρέπει να συμπεριλαμβάνουν τη διάσταση του φύλου και να λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες των ατόμων που υφίστανται διακρίσεις·

6.  ζητεί από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι η δέσμευση για την ισότητα των φύλων δεν περιορίζεται σε δηλώσεις αρχών και πολιτικών προθέσεων και ότι μεταφράζεται σε ουσιαστική αύξηση των προσπαθειών και των πόρων που επενδύονται, δεδομένης της σημασίας που έχει η εκπαίδευση για την πραγμάτωση της πολιτισμικής αλλαγής· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να καταπολεμήσουν κάθε μορφή διάκρισης και παρενόχλησης στα εκπαιδευτικά περιβάλλοντα· καλεί τα κράτη μέλη να υποστηρίξουν την ενσωμάτωση αντικειμενικής πληροφόρησης για θέματα ΛΟΑΔΜ στα σχολικά προγράμματα·

7.  συνιστά στα κράτη μέλη και στα εκπαιδευτικά ιδρύματα να εφαρμόσουν δράσεις πρόληψης για την έμφυλη βία· υπογραμμίζει τη σημασία των μέτρων πρόληψης, ιδίως στα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ως προς τα περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης·

8.  τονίζει τη θετική επίδραση που έχει η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση και η εκπαίδευση σε θέματα σχέσεων στην υγεία και την ευημερία των νέων, καθώς και στην επίτευξη της ισότητας των φύλων και της ενδυνάμωσης των κοριτσιών· καλεί τα κράτη μέλη να συμπεριλάβουν στα σχολικά τους προγράμματα ολοκληρωμένη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση που θα πραγματεύεται, μεταξύ άλλων θεμάτων, τον σεξισμό, τους ρόλους των φύλων και τις έννοιες της συγκατάθεσης, του σεβασμού και της αμοιβαιότητας·

9.  τονίζει τη σημασία της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας υψηλής ποιότητας και υπενθυμίζει ότι θα πρέπει να είναι προσβάσιμες σε όλους, με στόχο τη βελτίωση της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, ιδίως για τις γυναίκες και τις μητέρες· υπενθυμίζει ότι η προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο στην ορθή προετοιμασία των παιδιών για το δημοτικό σχολείο·

10.  τονίζει τη σημασία της κατάλληλης για παιδιά και προσαρμοσμένης στην αντίστοιχη ηλικία εκπαίδευσης και αντιτίθεται σε κάθε μορφή ακατάλληλης, πρώιμης σεξουαλικοποίησης στα κέντρα ημερήσιας φροντίδας παιδιών, στους παιδικούς σταθμούς ή στα δημοτικά σχολεία·

11.  επισημαίνει ότι ο ρόλος και τα επιτεύγματα των γυναικών στην ιστορία, την επιστήμη και σε άλλους τομείς δεν αποτυπώνονται ούτε παρουσιάζονται επαρκώς στο εκπαιδευτικό υλικό και στα προγράμματα· υπογραμμίζει ότι τα κράτη μέλη πρέπει, σε συνεργασία με την Επιτροπή σε συναφείς τομείς, να μεριμνήσουν προκειμένου ο ρόλος των γυναικών να παρουσιάζεται και να συμπεριλαμβάνεται με περισσότερο εμφανή και ισορροπημένο τρόπο στο εκπαιδευτικό υλικό· στο ίδιο πνεύμα, καλεί τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να οργανώσουν δράσεις, συμπεριλαμβανομένων εκστρατειών, για τη διάδοση του ρόλου των γυναικών στην ιστορία, την επιστήμη και σε άλλους τομείς, προκειμένου επίσης να προωθηθούν γυναικεία πρότυπα για τα κορίτσια και τις γυναίκες σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης·

12.  υπογραμμίζει τη σημασία της ενσωμάτωσης και της προώθησης, στα σχολικά προγράμματα και στο εκπαιδευτικό υλικό, πληροφοριών σχετικά με την χειραφέτηση των γυναικών και ιδίως την αναγνώριση του δικαιώματος ψήφου των γυναικών, μεταξύ άλλων επ’ ευκαιρία συμβολικών επετείων (π.χ. συμπλήρωση 100 χρόνων από την αναγνώριση του δικαιώματος ψήφου στις γυναίκες στην Πολωνία και τη Γερμανία το 2018), προκειμένου να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση με σκοπό την προώθηση των δικαιωμάτων των γυναικών στο εκπαιδευτικό πλαίσιο·

13.  φρονεί ότι η επιχειρηματικότητα είναι μοχλός ανάπτυξης και δημιουργίας θέσεων απασχόλησης, καθώς επίσης και τρόπος να καταστούν οι οικονομίες περισσότερο ανταγωνιστικές και καινοτόμες, στοιχείο που συμβάλλει στην ενδυνάμωση των γυναικών·

14.  υπενθυμίζει ότι, στο πλαίσιο του εκσυγχρονισμού της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην ΕΕ, θα πρέπει να αναπτυχθεί στενότερη συνεργασία, ιδίως στον τομέα της περιφερειακής καινοτομίας, μεταξύ εκπαιδευτικών ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, επιχειρήσεων και άλλων φορέων, με σκοπό τη βελτίωση της ισότητας των φύλων στην επιχειρηματική σταδιοδρομία·

15.  ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να ενισχύσουν την ευαισθητοποίηση των πολιτών όσον αφορά τη διά βίου μάθηση και να αναπτύξουν σχετικές πολιτικές και προγράμματα με ιδιαίτερη έμφαση στις γυναίκες χαμηλότερου μορφωτικού επιπέδου τόσο στις αστικές όσο και στις αγροτικές περιοχές, προκειμένου να τους δοθούν ευκαιρίες αναβάθμισης των δεξιοτήτων τους·

16.  καλεί τα κράτη μέλη να εστιάσουν στην επιχειρηματική και χρηματοοικονομική εκπαίδευση, στον εθελοντισμό και στην επαρκή γνώση ξένων γλωσσών και να δώσουν επίσης προτεραιότητα σε αυτές τις δεξιότητες στο πλαίσιο των προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης·

17.  ενθαρρύνει τα κράτη μέλη και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα να εξασφαλίσουν αυξημένη εκπροσώπηση των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια των σχολείων, των πανεπιστημίων και των ερευνητικών ιδρυμάτων, στα οποία υποεκπροσωπούνται σε μεγάλο βαθμό, καθώς και στα διοικητικά όργανα σχολείων και σπουδαστικών ενώσεων και σε κάθε είδους ειδικές ομάδες που εργάζονται για την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων στα εκπαιδευτικά συστήματα·

18.  καλεί τα κράτη μέλη να στηρίξουν τα εκπαιδευτικά ιδρύματα με σκοπό την εξάλειψη, σε όλα τα έγγραφα και μέσα επικοινωνίας, της στερεότυπης ως προς το φύλο γλώσσας που μπορεί να επιτείνει την ανισότητα μεταξύ των φύλων·

19.  καλεί τα κράτη μέλη να αναπτύξουν ή να ενισχύσουν τις εθνικές νομοθεσίες τους ούτως ώστε να αντιμετωπίσουν την αρνητική επιρροή των στερεότυπων ρόλων κάθε φύλου που απορρέουν από τις αξίες που μεταδίδονται από τα μέσα ενημέρωσης και τη διαφήμιση και που πολύ συχνά υπονομεύουν το έργο που επιτελούν τα σχολεία στους συγκεκριμένους τομείς·

20.  συνιστά στην Επιτροπή και/ή στα κράτη μέλη να θεσπίσουν και να προωθήσουν ένα ευρωπαϊκό/εθνικό βραβείο για την ισότητα των φύλων στα εκπαιδευτικά ιδρύματα, με σκοπό την υποστήριξη βέλτιστων πρακτικών.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΓΚΡΙΣΗ ΣΤΗ ΓΝΩΜΟΔΟΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης	27.3.2018
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	24 2 3
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Daniela Aiuto, Heinz K. Becker, Malin Björk, Vilija Blinkevičiūtė, Anna Maria Corazza Bildt, Iratxe García Pérez, Agnieszka Kozłowska-Rajewicz, Florent Marcellesi, Angelika Mlinar, Angelika Niebler, Margot Parker, Marijana Petir, Terry Reintke, Liliana Rodrigues, Michaela Šojdrová, Ernest Urtasun, Jadwiga Wiśniewska, Anna Záborská, Maria Gabriela Zoană
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Stefan Eck, Urszula Krupa, Branislav Škripek, Dubravka Šuica, Mylène Troszczynski, Julie Ward, Josef Weidenholzer
Αναπληρωτές (άρθρο 200 παρ. 2) παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	John Howarth, Arne Lietz, Francis Zammit Dimech

ΤΕΛΙΚΗ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑ ΜΕ ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΚΛΗΣΗ ΣΤΗ ΓΝΩΜΟΔΟΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

24	+
ALDE	Angelika Mlinar
ECR	Urszula Krupa, Branislav Škripek, Jadwiga Wiśniewska
EFDD	Daniela Aiuto
GUE/NGL	Malin Björk, Stefan Eck
PPE	Heinz K. Becker, Anna Maria Corazza Bildt, Agnieszka Kozłowska-Rajewicz, Angelika Niebler, Dubravka Šuica, Francis Zammit Dimech
S&D	Vilija Blinkevičiūtė, Iratxe García Pérez, John Howarth, Arne Lietz, Liliana Rodrigues, Julie Ward, Josef Weidenholzer, Maria Gabriela Zoană
VERTS/ALE	Florent Marcellesi, Terry Reintke, Ernest Urtasun

2	-
EFDD	Margot Parker
ENF	Mylène Troszczynski

3	0
PPE	Marijana Petir, Michaela Šojdrová, Anna Záborská

Υπόμνημα των χρησιμοποιούμενων συμβόλων:

+  :  υπέρ

-  :  κατά

0  :  αποχή

• [1]  Ευρωπαϊκή Επιτροπή: The Education and Training Monitor 2017 (Παρακολούθηση της εκπαίδευσης και της κατάρτισης 2017), διαθέσιμο στη διεύθυνση https://ec.europa.eu/education/sites/education/files/monitor2017_en.pdf
• [2]  Δείκτης ισότητας των φύλων 2017 του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για την Ισότητα των Φύλων.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΓΚΡΙΣΗΣΤΗΝ ΑΡΜΟΔΙΑ ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης	25.4.2018
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	27 1 0
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Isabella Adinolfi, Dominique Bilde, Andrea Bocskor, Angel Dzhambazki, Jill Evans, María Teresa Giménez Barbat, Petra Kammerevert, Svetoslav Hristov Malinov, Curzio Maltese, Stefano Maullu, Momchil Nekov, Yana Toom, Sabine Verheyen, Julie Ward, Bogdan Brunon Wenta, Bogdan Andrzej Zdrojewski, Milan Zver, Krystyna Łybacka, Θεόδωρος Ζαγοράκης
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Eider Gardiazabal Rubial, Elena Gentile, Sylvie Guillaume, Emma McClarkin, Martina Michels, Michel Reimon, Liliana Rodrigues, Remo Sernagiotto, Francis Zammit Dimech

ΤΕΛΙΚΗ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑ ΜΕ ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΚΛΗΣΗΣΤΗΝ ΑΡΜΟΔΙΑ ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

27	+
ALDE	María Teresa Giménez Barbat, Yana Toom
ECR	Angel Dzhambazki, Emma McClarkin, Remo Sernagiotto
EFDD	Isabella Adinolfi
GUE/NGL	Curzio Maltese, Martina Michels
PPE	Andrea Bocskor, Svetoslav Hristov Malinov, Stefano Maullu, Sabine Verheyen, Bogdan Brunon Wenta, Theodoros Zagorakis, Francis Zammit Dimech, Bogdan Andrzej Zdrojewski, Milan Zver
S&D	Eider Gardiazabal Rubial, Elena Gentile, Sylvie Guillaume, Petra Kammerevert, Krystyna Łybacka, Momchil Nekov, Liliana Rodrigues, Julie Ward
Verts/ALE	Jill Evans, Michel Reimon

1	-
ENF	Dominique Bilde

0	0

Υπόμνημα των χρησιμοποιούμενων συμβόλων:

+  :  υπέρ

-  :  κατά

0  :  αποχή