ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με τη σύσταση του Συμβουλίου που αφορά τον διορισμό του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας
9.9.2019 - (N9-0023/2019 – C9-0048/2019 – 2019/0810(NLE))
Επιτροπή Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής
Εισηγητής: Roberto Gualtieri
ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ
σχετικά με τη σύσταση του Συμβουλίου που αφορά τον διορισμό του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας
(N9-0023/2019 – C9-0048/2019 – 2019/0810(NLE))
(Διαβούλευση)
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη τη σύσταση του Συμβουλίου της 9ης Ιουλίου 2019[1],
– έχοντας υπόψη το άρθρο 283 παράγραφος 2 δεύτερο εδάφιο της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με το οποίο το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να γνωμοδοτήσει (C9-0048/2019),
– έχοντας υπόψη το άρθρο 130 του Κανονισμού του,
– έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής (A9-0008/2019),
Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι, με επιστολή της 16ης Ιουλίου 2019, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να γνωμοδοτήσει σχετικά με τον διορισμό της Christine Lagarde ως Προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για θητεία οκτώ ετών, η οποία άρχεται την 1η Νοεμβρίου 2019·
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι η κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής προέβη στην αξιολόγηση των προσόντων της υποψήφιας, ιδίως από την άποψη των απαιτήσεων που ορίζονται στο άρθρο 283 παράγραφος 2 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ανάγκης για πλήρη ανεξαρτησία της ΕΚΤ όπως προκύπτει από το άρθρο 130 της Συνθήκης· λαμβάνοντας υπόψη ότι, στο πλαίσιο της αξιολόγησης αυτής, η επιτροπή έλαβε βιογραφικό σημείωμα της υποψήφιας καθώς και τις απαντήσεις της στο γραπτό ερωτηματολόγιο που της εστάλη·
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η εν λόγω επιτροπή πραγματοποίησε εν συνεχεία, στις 4 Σεπτεμβρίου 2019, ακρόαση της υποψήφιας, διάρκειας δυόμισι ωρών, κατά την οποία η υποψήφια προέβη σε εναρκτήρια δήλωση και κατόπιν απάντησε σε ερωτήσεις των μελών της επιτροπής·
1. εκδίδει ευνοϊκή γνώμη ως προς τη σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με τον διορισμό της Christine Lagarde ως Προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας·
2. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει την παρούσα απόφαση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στο Συμβούλιο, καθώς και στις κυβερνήσεις των κρατών μελών.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1: ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ της Christine Lagarde
Προσωπικά στοιχεία
|
Ημερομηνία γέννησης: 1η Ιανουαρίου 1956 Τόπος γεννήσεως: Παρίσι Ιθαγένεια: Γαλλία
|
Επαγγελματική σταδιοδρομία
Διεθνείς χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί
Ιούλιος 2011 έως σήμερα
|
Γενική Διευθύντρια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, Washington, D.C.
Μία πλήρης θητεία, από Ιούλιο 2011 έως Ιούλιο 2016, μία μερική θητεία από Ιούλιο 2016 έως Σεπτέμβριο 2019
|
Εγχώριος δημόσιος τομέας
Ιούνιος 2007 έως Ιούλιο 2011
|
Υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών της Γαλλίας
Γαλλική Προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2008
Προεδρία του Συμβουλίου ECOFIN
Γαλλική Προεδρία της G20 το 2011
Προεδρία της G20 Οικονομικών
|
Μάιος 2005 έως Μάιο 2007
|
Υπουργός Εμπορίου της Γαλλίας |
Ιδιωτικός τομέας
Οκτώβριος 1999 έως Μάιο 2005
|
Παγκόσμια πρόεδρος της εταιρείας διεθνούς δικαίου Baker McKenzie, Σικάγο, ΗΠΑ |
Οκτώβριος 1995 έως Οκτώβριο 1999
|
Μέλος της Παγκόσμιας εκτελεστικής επιτροπής και Διευθυντικός εταίρος, γραφείο Παρισιού της Baker McKenzie. |
Μάιος 1981 έως 1999
|
Δικηγόρος ειδικευμένη κυρίως σε εμπορικά θέματα, συγχωνεύσεις και εξαγορές, νομοθεσία αντιτράστ, εργατικό δίκαιο και διαιτησία για λογαριασμό διεθνών εταιρικών πελατών. |
Σεπτέμβριος 1980 έως Σεπτέμβριο 1982
|
Λέκτορας στο δίκαιο των συμβάσεων στη Νομική σχολή του Paris X |
Εκπαίδευση
Μάστερ στο εμπορικό δίκαιο, DESS στο εμπορικό και εργατικό δίκαιο
Νομική σχολή, Paris X, 1980
Μάστερ με ειδίκευση σε Οικονομία και οικονομικά, διατριβή για το καταναλωτικό κίνημα των ΗΠΑ. Ο Ralph Nader, ένας δημόσιος πολίτης.
Πολιτικές επιστήμες Aix en Provence, 1977
Μάστερ στην Αμερικανική φιλολογία
Κολέγιο τεχνών της Αβινιόν, 1977
Τίτλος: Δικηγόρος Παρισίου
Διεθνής ακαδημαϊκή αναγνώριση
Louvain La Neuve — Επίτιμη διδάκτωρ
Πανεπιστήμιο του Montreal—Επίτιμη διδάκτωρ
Πανεπιστήμιο Ειρηνικού (Universidad del Pacifico) —Πτυχίο τιμής ένεκεν
Washington College—Πτυχίο τιμής ένεκεν
Claremont McKenna — Πτυχίο τιμής ένεκεν
Robinson College—Εταίρος Cambridge τιμής ένεκεν
Βραβεύσεις και αξιώματα
2011 Συμμετοχή στο Διοικητικό Συμβούλιο της σχολής Πολιτικών Επιστημών
2011 Βραβείο παγκόσμιας ιθαγένειας 2011 από το Ατλαντικό Συμβούλιο
2011 Συμμετοχή στο Διοικητικό Συμβούλιο του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ
2011 Βραβείο διατλαντικής ηγεσίας από το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο
2012 Βραβείο “Hipólito Unanue al Mérito Económico – Financiero” από το Περού
2012 Αξιωματούχος του Εθνικού Τάγματος της Λεγεώνας της Τιμής
2012 Βραβείο Παγκόσμιας Προσωπικότητας του Έτους από το Καναδικό Διεθνές Συμβούλιο
2012 Πτυχίο τιμής ένεκεν από το Πανεπιστήμιο της Leuven
2012 Βραβείο Ηγεσίας 2012 από την Ένωση Αραβικών Τραπεζών
2013 Μέγας Αξιωματούχος του Εθνικού Τάγματος της Δημοκρατίας της Ακτής του Ελεφαντοστού
2013 Συμμετοχή στο Διοικητικό Συμβούλιο της σχολής Holton-Arms
2014 Εναρκτήριο Βραβείο Παγκόσμιου Επιτεύγματος από το Global Foundation
2014 Επίτιμη διδάκτωρ από το Πανεπιστήμιο της Leuven
2014 Συμμετοχή στο Διοικητικό Συμβούλιο της Διάσκεψης του Μόντρεαλ
2014 Βραβείο Διπλωμάτη του Έτους για το 2014 από το περιοδικό Foreign Policy
2015 Τιμητική διάκριση από την Baker and McKenzie
2015 Επίτιμη πρόεδρος εκστρατείας συγκέντρωσης κεφαλαίων της σχολής Holton-Arms
2015 Πρόεδρος της Τιμητικής Επιτροπής της περιοδείας της Εθνικής Ορχήστρας της Γαλλίας σε Καναδά και ΗΠΑ
2016 Συμμετοχή στην Ομάδα Υψηλού Επιπέδου του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ για την οικονομική ενδυνάμωση των γυναικών
2016 Βραβείο Παγκόσμιας Ηγεσίας από τη Σχολή Διεθνών Δημόσιων Υποθέσεων του Πανεπιστημίου Κολούμπια
2016 Μετάλλιο Τιμής για γυναίκες Mohamed Bin Rashid
2016 Βραβείο της Γυναίκας της Χρονιάς και για το σύνολο του έργου της από το περιοδικό Glamour
2016 Επίτιμη διδάκτωρ από το Πανεπιστήμιο Ειρηνικού (Universidad del Pacifico)
2017 Βραβείο Παγκόσμιας Γυναικείας Ηγεσίας από τη Διεθνή Επιτροπή Σχεδιασμού της Παγκόσμιας Συνόδου Γυναικών
2017 Πτυχίο τιμής ένεκεν από το Washington College
2018 Συμμετοχή στο Γνωμοδοτικό Συμβούλιο Ισότητας των Φύλων της G7
2018 Διάκριση «Διοικήτρια του Εθνικού Τάγματος της 27ης Ιουνίου του Τζιμπουτί»
2018 Πτυχίο τιμής ένεκεν από το Claremont McKenna College
2018 Θέση επιστημονικού εταίρου από το Ινστιτούτο Τραπεζικής
2018 Βραβείο Έκκλησης Συνείδησης Παγκόσμιου Ηγέτη από το Ίδρυμα Appeal of Conscience
2019 Βραβείο Διακεκριμένου Αποφοίτου από τη σχολή Holton- Arms
2019 Βραβείο Διακεκριμένου Διεθνούς Ηγέτη από το Ατλαντικό Συμβούλιο
2019 Συμμετοχή στο Διεθνές Δίκτυο Υπέρμαχων της Ισότητας των Φύλων και θέσης Συμπροέδρου στον Οικονομικό Κόμβο του
2019 Εταίρος τιμής ένεκεν στο Robinson College
Επιλεγμένες δημοσιεύσεις
Breaking New Grounds in French Labor Law, 1982
Fragmentation Risks - Finance & Development, Σεπτέμβριος 2012
https://www.imf.org/external/pubs/ft/fandd/2012/09/straight.htm
Dare the Difference - Finance & Development, Ιούνιος 2013
https://www.imf.org/external/pubs/ft/fandd/2013/06/straight.htm
Focus, Flexibility, Service - Finance & Development, Σεπτέμβριος 2014
https://www.imf.org/external/pubs/ft/fandd/2014/09/straight.htm
Path to Development -- Finance & Development, Ιούνιος 2015
https://www.imf.org/external/pubs/ft/fandd/2015/06/straight.htm
The Voice of Youth -- Finance & Development, Ιούνιος 2017
https://www.imf.org/external/pubs/ft/fandd/2017/06/straight.htm
A Regulatory Approach to Fintech - Finance and Development, Μάρτιος 2018
A Global Imperative to Empower Women – Finance & Development Μάρτιος 2019
Σημαντικές ομιλίες
Global Risks Are Rising, But There Is a Path to Recovery, Jackson Hole, Αύγουστος 2011
https://www.imf.org/en/News/Articles/2015/09/28/04/53/sp082711
Global Challenges in 2012 – Βερολίνο, Ιανουάριος 2012
https://www.imf.org/en/News/Articles/2015/09/28/04/53/sp012312
Anchoring Stability to Sustain Higher and Better Growth, Ζυρίχη, Μάιος 2012
https://www.imf.org/en/News/Articles/2015/09/28/04/53/sp050712
The Legacy of Charlemagne – Schäuble and European Integration, Άαχεν, Μάιος 2012
https://www.imf.org/en/News/Articles/2015/09/28/04/53/sp051612
The Global Calculus of Unconventional Monetary Policies, Jackson Hole, Αύγουστος 2013
https://www.imf.org/en/News/Articles/2015/09/28/04/53/sp082313
The Challenge Facing the Global Economy: New Momentum to Overcome a New Mediocre, Washington, D.C., Οκτώβριος 2014
https://www.imf.org/en/News/Articles/2015/09/28/04/53/sp100214
Daring the Difference: The 3 L’s of Women’s Empowerment, Washington, D.C., Μάιος 2014
https://www.imf.org/en/News/Articles/2015/09/28/04/53/sp051914
Lifting the Small Boats, Βρυξέλλες, Ιούνιος 2015
https://www.imf.org/en/News/Articles/2015/09/28/04/53/sp061715
Not Your Grandmother’s IMF, Annual Meetings, Λίμα, Οκτώβριος 2015
https://www.imf.org/en/News/Articles/2015/09/28/04/53/sp100915
Demographic Changes and the Role of Fiscal Policy, MIT, Μάρτιος 2016
https://www.imf.org/en/News/Articles/2015/09/28/04/53/sp030416
Addressing Corruption with Clarity, Brookings Institution, Σεπτέμβριος 2017
https://www.imf.org/en/News/Articles/2017/09/18/sp091817-addressing-corruption-with- clarity
A Time to Repair the Roof, Harvard University, Οκτώβριος 2017
https://www.imf.org/en/News/Articles/2017/10/04/sp100517-a-time-to-repair-the-roof
Central Banking and Fintech, A Brave New World, Bank of England, Σεπτέμβριος 2017
A Compass to Prosperity: The Next Steps of Euro Area Economic Integration, Βερολίνο, Μάρτιος 2018
Age of Ingenuity: Reimagining 21st Century International Cooperation, Kissinger Lecture, Library of Congress, Δεκέμβριος 2018
https://www.imf.org/en/News/Articles/2018/12/04/sp120418-md-kissinger-speech
Creating a Better Global Trade System, Portland, Μάιος 2018
https://www.imf.org/en/News/Articles/2018/05/14/sp-lagarde-creating-a-better-global-trade- system
Steer, Don’t Drift: Managing Risks to Keep the Global Economy on Course, IMF, Οκτώβριος 2018
https://www.imf.org/en/News/Articles/2018/09/27/sp100118-steer-dont-drift
Winds of Change: The Case for New Digital Currency, Singapore Fintech Festival, Νοέμβριος 2018
Belt and Road Initiative: Strategies to Deliver in the Next Phase, Beijing, Απρίλιος 2018
Euro 2.0: Past, Present, and Future of Euro Area Integration, The Euro at 20 Conference, Δουβλίνο, Ιούνιος 2018
New Economic Landscape, New Multilateralism, Bali Annual Meetings, Οκτώβριος 2018
https://www.imf.org/en/News/Articles/2018/10/11/sp101218-new-economic-landscape-new- multilateralism
The Case for the Sustainable Development Goals, Helen Alexander Lecture, IMF, Σεπτέμβριος 2018
The Financial Sector: Redefining a Broader Sense of Purpose, Tacitus Lecture, London, Φεβρουάριος 2019
The Euro Area: Creating a Stronger Economic Ecosystem, Banque de France, Μάρτιος 2019
Forging a Stronger Social Contract—the IMF’s Approach to Social Spending, Γενεύη, Ιούνιος 2019
https://www.imf.org/en/News/Articles/2019/06/14/sp061419-md-social-spending
Επιλεγμένα άρθρα στο ιστολόγιο του ΔΝΤ
Getting Real on Meeting Paris Climate Change Commitments
Corporate Taxation in the Global Economy
https://blogs.imf.org/2019/03/25/corporate-taxation-in-the-global-economy/
When History Rhymes
https://blogs.imf.org/2018/11/05/when-history-rhymes/
Economic Gains from Gender Inclusion: Even Greater Than You Thought
https://blogs.imf.org/2018/11/28/economic-gains-from-gender-inclusion-even-greater-than-you-thought/
Realizing the Potential of the G20 Compact with Africa
https://blogs.imf.org/2018/10/30/realizing-the-potential-of-the-g20-compact-with-africa/
Ten Years After Lehman—Lessons Learned and Challenges Ahead
https://blogs.imf.org/2018/09/05/ten-years-after-lehman-lessons-learned-and-challenges-ahead/
Addressing the Dark Side of the Crypto World
https://blogs.imf.org/2018/03/13/addressing-the-dark-side-of-the-crypto-world/
A Dream Deferred: Inequality and Poverty Across Generations in Europe
Fintech—Capturing the Benefits, Avoiding the Risks
https://blogs.imf.org/2017/06/20/fintech-capturing-the-benefits-avoiding-the-risks/
Protecting Education and Health Spending in Low-Income Countries
https://blogs.imf.org/2017/06/06/protecting-education-and-health-spending-in-low-income-countries/
To Boost Growth: Employ More Women
https://blogs.imf.org/2016/09/14/to-boost-growth-employ-more-women/
Migration: A Global Issue in Need of a Global Solution
https://blogs.imf.org/2015/11/11/migration-a-global-issue-in-need-of-a-global-solution/
Unlocking Latin America’s Huge Potential
https://blogs.imf.org/2014/12/02/unlocking-latin-americas-huge-potential/
Jobs and Growth: Supporting the European Recovery
https://blogs.imf.org/2014/01/28/jobs-and-growth-supporting-the-european-recovery/
A New Frontier for Kenya and Africa
https://blogs.imf.org/2014/01/08/a-new-frontier-for-kenya-and-africa/
What We Can Do to Improve Women’s Economic Opportunities
https://blogs.imf.org/2013/03/08/what-we-can-do-to-improve-womens-economic-opportunities/
How to Get the Balance Right: Fiscal Policy at a Time of Crisis
https://blogs.imf.org/2012/05/06/how-to-get-the-balance-right-fiscal-policy-at-a-time-of-crisis/
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2: ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ CHRISTINE LAGARDE ΣΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ
Α. Προσωπική και επαγγελματική διαδρομή
1. Παρακαλούμε να επισημάνετε τις κύριες πτυχές των επαγγελματικών σας δεξιοτήτων σε νομισματικά, χρηματοπιστωτικά και επιχειρηματικά θέματα και τις κύριες πτυχές της ευρωπαϊκής και διεθνούς πείρας σας.
Η επαγγελματική μου πείρα εκτείνεται στις τέσσερις τελευταίες δεκαετίες και αναπτύχθηκε ως ένα μοναδικό μίγμα πείρας στον ιδιωτικό τομέα (ως μάχιμη δικηγόρος και ως διευθυντικό στέλεχος στην αμερικανική δικηγορική εταιρεία Baker McKenzie από το 1980 έως το 2005) και ηγετικών θέσεων δημόσιας πολιτικής τόσο σε εγχώριο επίπεδο (ως υπουργός Εμπορίου και υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών από το 2005 έως το 2011) όσο και σε διεθνές (ως Γενική Διευθύντρια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου από το 2011 έως σήμερα). Ως υπουργός της Γαλλίας και μέλος του Συμβουλίου της ΕΕ, συμμετείχα επίσης άμεσα στη διαδικασία λήψης αποφάσεων της ΕΕ.
Σε όλες αυτές τις θέσεις έχω εκτεθεί σε επιχειρηματικές και χρηματοοικονομικές υποθέσεις. Όταν ήμουν δικηγόρος, όλοι οι πελάτες μου ήταν μεγάλες εταιρείες. Επίσης, απέκτησα ουσιαστικό άνοιγμα στη χρηματοπιστωτική κοινότητα τόσο ως υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών όσο και ως Γενική Διευθύντρια του ΔΝΤ. Σε όλες αυτές τις θέσεις έχω λειτουργήσει σε εγχώριο και διεθνές περιβάλλον, τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα· η γλώσσα εργασίας μου ήταν τα αγγλικά για τα τελευταία 40 χρόνια, με εξαίρεση τα έξι χρόνια μου στη γαλλική κυβέρνηση.
Απέκτησα πολύπλευρη εμπειρία, που εκτείνεται από τη φορολογική και την αντιμονοπωλιακή νομοθεσία, τα εργασιακά, την πρακτική των συγχωνεύσεων και εξαγορών, έως τη διαχείριση χρηματοπιστωτικών κρίσεων σε εθνικό και διεθνές επίπεδο κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης. Η πιο πρόσφατη επαγγελματική μου εμπειρία ως διευθύντριας του ΔΝΤ βασίστηκε στην απαράμιλλη τριπλή αποστολή (i) των κατευθύνσεων πολιτικής και της οικονομικής παρακολούθησης, (ii) της διαχείρισης κρίσεων και των προγραμμάτων δανειοδότησης, (iii) της κατάρτισης και της δημιουργίας ικανοτήτων. Σε όλες αυτές τις θέσεις είχα τακτικές ανταλλαγές απόψεων με τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής στο υψηλότερο επίπεδο και μπόρεσα να αξιοποιήσω αυτές τις σχέσεις προς όφελος των θεσμικών οργάνων στα οποία ηγήθηκα όλα αυτά τα χρόνια. Η επαγγελματική πείρα που απέκτησα με τον τρόπο αυτό μού επέτρεψε να αναπτύξω μια συνολική κατανόηση τόσο της ευρωπαϊκής όσο και της παγκόσμιας οικονομίας, καθώς και διεθνές κύρος. Η εμπειρία μου από την ηγεσία ενός μεγάλου διεθνούς οργανισμού, όπως το ΔΝΤ, υπογραμμίζει περαιτέρω την ικανότητά μου να ακούω το προσωπικό και τους συμφεροντούχους, να διαμορφώνω ένα κοινό και σύγχρονο όραμα, να υιοθετώ μια συλλογική προσέγγιση και να επιδιώκω την επίτευξη συναίνεσης για την επίτευξη καλύτερων αποτελεσμάτων.
2. Έχετε επιχειρηματικές ή χρηματοοικονομικές συμμετοχές ή οποιεσδήποτε άλλες δεσμεύσεις που ενδεχομένως θα συγκρούονταν με τα μελλοντικά σας καθήκοντα και υπάρχουν κάποιοι άλλοι σημαντικοί προσωπικοί ή άλλης φύσεως παράγοντες που θα έπρεπε να ληφθούν υπόψη από το Κοινοβούλιο σε σχέση με το διορισμό σας;
Όταν έγινα υπουργός Εμπορίου το 2005, παραιτήθηκε από οποιεσδήποτε εναλλακτικές που ενδεχομένως θα μπορούσαν να αποτελέσουν σύγκρουση συμφερόντων, όπως μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ING ή άλλων φορέων σχετικών με την εταιρεία Baker McKenzie, μεταξύ των οποίων και από μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Ευρωπαϊκού Κέντρου Δικαίου που είχα ιδρύσει το 1995.
Στη συνέχεια, δέχθηκα μόνο τιμητικές θέσεις, όπως είναι η θέση μέλους του γνωμοδοτικού διοικητικού συμβουλίου του Robinson College στο Κέμπριτζ, και η θέση μέλους τιμής ένεκεν του συμβουλίου του Holton Woods στην Ουάσιγκτον, με την προηγούμενη έγκριση της επιτροπής δεοντολογίας του συμβουλίου του ΔΝΤ.
Εκτός αυτού, υπερασπίστηκα σταθερά την υπόθεση των γυναικών, σε όλες τις περιπτώσεις που υπήρχαν διακρίσεις και ανισότητες. Προτίθεμαι να συνεχίσω την προσπάθεια αυτή και δεν νομίζω ότι θα έβλαπτε το κύρος μου όταν μιλώ για νομισματικά θέματα ούτε θα αποσπά την προσοχή από την εκτέλεση των καθηκόντων μου όσο καλύτερα μπορώ. Το ίδιο ισχύει όσον αφορά τα ζητήματα που αφορούν την αλλαγή του κλίματος και την προστασία του περιβάλλοντός μας.
3. Ποιοι θα είναι οι κύριοι στόχοι την επίτευξη των οποίων θα επιδιώξετε κατά τη διάρκεια της οκταετούς θητείας σας ως Προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας;
Πρωταρχικός στόχος της ΕΚΤ είναι η διατήρηση της σταθερότητας των τιμών και θα πρέπει αυτό να το πράττει σε ένα εγχώριο και διεθνές περιβάλλον που έχει εξελιχθεί σημαντικά κατά την τελευταία δεκαετία. Το περιβάλλον αυτό, στα προηγμένα τμήματα της οικονομίας, χαρακτηρίζεται από συγκρατημένη ανάπτυξη και χαμηλό πληθωρισμό. Ενώ ο χρηματοπιστωτικός τομέας είναι πιο ασφαλής και καλύτερα ρυθμιζόμενος από ό,τι ήταν πριν από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, η βραδεία ανάπτυξη και ο χαμηλός πληθωρισμός θα αποτελέσουν πρόκληση για τους ενδιάμεσους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς των οποίων τα επιχειρηματικά μοντέλα έχουν εδραιωθεί σε έναν κόσμο με δυναμική ανάπτυξη και υψηλό πληθωρισμό. Επιπλέον, οι νέες και συχνά επαναστατικές τεχνολογίες μετασχηματίζουν τον τρόπο λειτουργίας της οικονομίας. Τίθεται υπό αμφισβήτηση η διεθνής συνεργασία, το περιβάλλον απειλείται από την κλιματική αλλαγή και τις ακραίες καιρικές συνθήκες και σε πολλά μέρη του κόσμου παρατηρείται ταχεία γήρανση του πληθυσμού.
Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΚΤ θα πρέπει να συνεχίσει να παρακολουθεί και να αναλύει προσεκτικά τις οικονομικές και χρηματοπιστωτικές εξελίξεις στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο. Αν διοριστώ πρόεδρος της ΕΚΤ, θα καλλιεργήσω εντός του οργάνου αυτή την εγρήγορση στις νέες τάσεις και θα ενθαρρύνω την ανάλυση για τη μελέτη τους. Θα επιδιώξω την επίτευξη συναίνεσης στο πλαίσιο του διοικητικού συμβουλίου και θα προσπαθήσω να μεταδίδουμε όσο το δυνατόν σαφέστερα και απλούστερα, τόσο τη στρατηγική όσο και τις πολιτικές της ΕΚΤ σε έναν σύνθετο κόσμο, λαμβάνοντας υπόψη τα πολύπλευρα και πολυπολιτισμικά ακροατήρια, από τους Ευρωπαίους πολίτες μέχρι τις χρηματοπιστωτικές αγορές.
Η τελική μου θέση είναι ότι το ευρώ είναι ένα ευρωπαϊκό δημόσιο αγαθό το οποίο θα πρέπει να συνεχίσει να βελτιώνει τη διεθνή του θέση. Μια ισχυρή θεσμική αρχιτεκτονική της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης (ΟΝΕ) και μια αποφασιστική ΕΚΤ, η οποία επικεντρώνεται στην επίτευξη σταθερότητας των τιμών, είναι καθοριστικής σημασίας προς όφελος όλων.
Β. Νομισματική πολιτική της ΕΚΤ
4. Πώς αξιολογείτε τη νομισματική πολιτική της ΕΚΤ όπως υλοποιήθηκε τα τελευταία 8 χρόνια; Ποιες αλλαγές θα προωθούσατε ενδεχομένως όταν διοριστείτε Πρόεδρος της ΕΚΤ;
Πρωταρχικός στόχος της ΕΚΤ είναι η διατήρηση της σταθερότητας των τιμών στη ζώνη του ευρώ. Η ΕΚΤ έχει ορίσει τη σταθερότητα των τιμών ως ετήσιο θετικό ποσοστό πληθωρισμού κάτω του 2 % και έχει δηλώσει ότι, επιδιώκοντας τη σταθερότητα των τιμών, θα στοχεύει σε ποσοστό πληθωρισμού κάτω αλλά πλησίον του 2 % μεσοπρόθεσμα.
Η ΕΚΤ έχει βρεθεί αντιμέτωπη με ένα πολύ δύσκολο περιβάλλον κατά τη διάρκεια των τελευταίων 8 ετών. Για την αντιμετώπιση της χρηματοπιστωτικής κρίσης και της κρίσης του δημόσιου χρέους, η ΕΚΤ έλαβε ορισμένα μέτρα που ήταν ζωτικής σημασίας για τη διασφάλιση του μηχανισμού μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής, τη στήριξη της οικονομίας της ζώνης του ευρώ και, εν τέλει, τον προσανατολισμό του πληθωρισμού σε επίπεδα που συνάδουν περισσότερο με τον στόχο πολιτικής της.
Ειδικότερα, τα μέτρα διευκόλυνσης που εφαρμόστηκαν από τον Ιούνιο του 2014, συμπεριλαμβανομένων των στοχευμένων πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης, των αρνητικών επιτοκίων, των μεγάλης κλίμακας αγορών περιουσιακών στοιχείων και του προσανατολισμού προσδοκιών, είχαν ως αποτέλεσμα την εξάλειψη των κινδύνων αποπληθωρισμού και επαναπροσδιορισμού της ονομαστικής αξίας κατά την κορύφωση της κρίσης. Τον Ιούνιο του 2014, ο ονομαστικός πληθωρισμός ήταν πολύ κάτω από το 1 % και μειωνόταν. Σήμερα, ο ονομαστικός πληθωρισμός αναμένεται να ανέλθει σε 1,3 % το 2019, 1,4 % το 2020 και 1,6 % το 2021. Η ζώνη του ευρώ παρουσίασε συνεχή οικονομική ανάπτυξη τα τελευταία έξι χρόνια και η ανεργία μειώθηκε στα χαμηλότερα επίπεδα από τον Ιούλιο του 2008. Η σταδιακή αύξηση της στενότητας της αγοράς εργασίας αποτελεί ένδειξη ότι τα μέτρα πολιτικής της ΕΚΤ δημιουργούν τις απαραίτητες συνθήκες για να συνεχιστεί η ενίσχυση του πληθωρισμού.
Συνολικά, ανασκοπώντας τα προηγούμενα οχτώ χρόνια, θα έλεγα ότι η νομισματική πολιτική της ΕΚΤ ήταν αποτελεσματική και επιτυχής. Σύμφωνα με υπολογισμούς της ΕΚΤ, κατά την περίοδο 2016-2020, η ανάπτυξη και ο πληθωρισμός θα ήταν χαμηλότερα κατά περίπου 1,9 εκατοστιαίες μονάδες εάν δεν είχε αναλάβει δράση η ΕΚΤ από τα μέσα του 2014 έως τα μέσα του 2018. Ταυτόχρονα, ωστόσο, ο πληθωρισμός παραμένει σταθερά κάτω από τα επίπεδα που συνάδουν με τον στόχο του πληθωρισμού της ΕΚΤ τα τελευταία χρόνια. Η οικονομική επέκταση της ζώνης του ευρώ επιβραδύνθηκε επίσης το τελευταίο διάστημα και οι κίνδυνοι που περιβάλλουν τις αναπτυξιακές προοπτικές οδηγούν σε πτωτική τάση. Ως εκ τούτου, είναι σαφές ότι η νομισματική πολιτική πρέπει να παραμείνει ιδιαίτερα διευκολυντική για το προβλέψιμο μέλλον.
Όσον αφορά το μέλλον, θα άξιζε να αντληθούν διδάγματα από την χρηματοπιστωτική κρίση όσον αφορά τις αλλαγές στο μακροοικονομικό περιβάλλον και τη διαδικασία του πληθωρισμού. Αυτό θα μπορούσε να τροφοδοτήσει μελλοντικές συζητήσεις σχετικά με την άσκηση και τις επιχειρησιακές πτυχές της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ, λαμβάνοντας επίσης υπόψη τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να στηρίξει με τον καλύτερο τρόπο τις γενικές πολιτικές στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως η βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη, χωρίς να βλάπτεται ο πρωταρχικός στόχος της διατήρησης της σταθερότητας των τιμών. Επιπλέον, οι αλλαγές στο κανονιστικό περιβάλλον και στη χρηματοπιστωτική διαμεσολάβηση κατά τα τελευταία έτη ενδέχεται να δικαιολογούν επανεξέταση του επιχειρησιακού πλαισίου της νομισματικής πολιτικής. Μαζί με άλλες κεντρικές τράπεζες, η ΕΚΤ προέβη σε πολλές προσαρμογές στον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζει τη νομισματική πολιτική της ως απάντηση στη χρηματοπιστωτική κρίση και στις πρακτικές της αγοράς. Θα πρέπει, συνεπώς, να εξεταστεί ο τρόπος με τον οποίο θα εφαρμοστεί μακροπρόθεσμα η νομισματική πολιτική, συμπεριλαμβανομένου του μεγέθους και της σύνθεσης των ισολογισμών των κεντρικών τραπεζών και της επιλογής των μέσων πολιτικής.
5. Ποιοι είναι οι κυριότεροι κίνδυνοι και οι ευκαιρίες που περιμένουν το ευρώ; Ποιοι είναι, κατά την εκτίμησή σας, οι σημαντικότεροι κίνδυνοι και προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ΕΚΤ;
Το τρέχον μακροοικονομικό και διεθνές περιβάλλον αποτελεί βασική βραχυπρόθεσμη πρόκληση για την ΕΚΤ. Η αναπτυξιακή ορμή της ζώνης του ευρώ έχει επιβραδυνθεί και το ισοζύγιο κινδύνων για τις αναπτυξιακές προοπτικές έχει πτωτική τάση. Ο πληθωρισμός παραμένει υποτονικός. Ως εκ τούτου, είναι σαφές ότι η νομισματική πολιτική πρέπει να παραμείνει ιδιαίτερα διευκολυντική για το προβλέψιμο μέλλον. Η ΕΚΤ έχει στη διάθεσή της μια ευρεία εργαλειοθήκη και πρέπει να είναι έτοιμη να αναλάβει δράση. Το ακριβές μίγμα των χρησιμοποιούμενων μέσων θα πρέπει να εξαρτάται από τη φύση των κλυδωνισμών που επηρεάζουν τις προοπτικές για τον πληθωρισμό, καθώς και από τις συνθήκες της χρηματοπιστωτικής αγοράς. Μολονότι δεν πιστεύω ότι η ΕΚΤ έχει αγγίξει το πραγματικό χαμηλότερο όριο της πολιτικής επιτοκίων, είναι σαφές ότι τα χαμηλά επιτόκια έχουν επιπτώσεις για τον τραπεζικό τομέα και για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα γενικότερα. Επομένως, θα είναι σημαντικό να παρακολουθούμε στενά αν εμφανιστούν στο μέλλον ανεπιθύμητες ενέργειες στο μέλλον, όσο διάστημα είναι σε ισχύ τα χαμηλά επιτόκια.
Επιπλέον, η ΕΚΤ βρίσκεται αντιμέτωπη με αυξανόμενο αριθμό διαρθρωτικών προκλήσεων και θα πρέπει επίσης να διαχειριστεί τις προσδοκίες σχετικά με το τι μπορεί και τι δεν μπορεί να κάνει για να διατηρήσει την εμπιστοσύνη στις πολιτικές. Ενώ η νομισματική πολιτική αποτελεί αποτελεσματικό εργαλείο για τη σταθεροποίηση του οικονομικού κύκλου, δεν μπορεί να αυξήσει το πιο μακροπρόθεσμο αναπτυξιακό δυναμικό των χωρών. Σε άλλους τομείς και όπου ανακύπτουν νέες προκλήσεις -που εκτείνονται από την ψηφιοποίηση και τα κρυπτονομίσματα, την κυβερνοασφάλεια και την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες έως την αλλαγή του κλίματος- η ΕΚΤ θα πρέπει να διευκρινίσει τον τρόπο με τον οποίο αυτές επηρεάζουν τις λειτουργίες της και τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να συμβάλει.
Όσον αφορά το ευρώ, η θεσμική αρχιτεκτονική που άρχισε να οικοδομείται κατά τη διάρκεια της κρίσης -που περιλαμβάνει κυρίως την τραπεζική ένωση, το ευρωπαϊκό πλαίσιο διαχείρισης κρίσεων και την Ένωση Κεφαλαιαγορών (CMU) – παραμένει ανολοκλήρωτη. Η αρχιτεκτονική της ζώνης του ευρώ εξακολουθεί επίσης να στερείται ενός κεντρικού δημοσιονομικού μηχανισμού για τη μακροοικονομική σταθεροποίηση. Η πρόοδος στους τομείς αυτούς όχι μόνο θα καταστήσει την ευρωζώνη πιο ανθεκτική, αλλά θα ενισχύσει επίσης την αποτελεσματικότητα της νομισματικής πολιτικής και τον διεθνή ρόλο του ευρώ. Ένα από τα σημαντικά διδάγματα από τα πρώτα είκοσι χρόνια του ευρώ είναι επίσης ότι η αξιοποίηση των ευκαιριών από το ενιαίο νόμισμα απαιτεί υγιείς εθνικές οικονομικές και δημοσιονομικές πολιτικές, προς το συμφέρον τόσο των ενδιαφερόμενων κρατών μελών όσο και της ζώνης του ευρώ στο σύνολό της.
6. Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ και η Τράπεζα του Καναδά ανακοίνωσαν πρόσφατα την επανεξέταση του πλαισίου νομισματικής πολιτικής τους. Είκοσι χρόνια μετά την εισαγωγή του ευρώ, πιστεύετε ότι έχει έρθει η ώρα να διεξαχθεί παρόμοια επανεξέταση στην ΕΚΤ;
Σε γενικές γραμμές, η στρατηγική για τη νομισματική πολιτική θα πρέπει πάντοτε να εξελίσσεται με τρόπο που να εξυπηρετεί καλύτερα την εντολή της ΕΚΤ. Δεδομένου ότι έχει περάσει αρκετά καιρός από την τελευταία επανεξέταση της στρατηγικής το 2003, θα άξιζε να αντληθούν διδάγματα από την χρηματοπιστωτική κρίση όσον αφορά τις αλλαγές στο μακροοικονομικό περιβάλλον και τη διαδικασία πληθωρισμού. Θα μπορούσε επίσης να εξεταστεί πώς μπορεί η νομισματική πολιτική της ΕΚΤ να στηρίξει με τον καλύτερο τρόπο τις γενικές πολιτικές στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως η βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη, χωρίς να βλάπτεται ο πρωταρχικός στόχος της διατήρησης της σταθερότητας των τιμών.
Όσον αφορά την εφαρμογή της νομισματικής πολιτικής ή το επιχειρησιακό πλαίσιο, οι κεντρικές τράπεζες έχουν προβεί σε πολλές προσαρμογές στον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζουν τη νομισματική πολιτική τους για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης, ιδίως με τη θέσπιση μη συμβατικών μέτρων. Αλλά και οι χρηματοπιστωτικές αγορές έχουν υποστεί σημαντικές αλλαγές, ωθούμενες από τις εξελίξεις στο κανονιστικό περιβάλλον, τις υποδομές της αγοράς και τη χρηματοπιστωτική διαμεσολάβηση. Στο πλαίσιο αυτό, θα είναι επίσης σημαντικό να επανεξεταστεί ο τρόπος λειτουργίας και εφαρμογής της νομισματικής πολιτικής, ιδίως για να εξεταστεί ποια στοιχεία πρέπει να διατηρηθούν μακροπρόθεσμα. Δεδομένου ότι η διαμεσολάβηση στις χρηματοπιστωτικές αγορές και το κανονιστικό πλαίσιο έχουν αλλάξει, τα επιχειρησιακά πλαίσια ενδέχεται να φαίνονται διαφορετικά από εκείνα πριν από την κρίση, συμπεριλαμβανομένου του μεγέθους και της δομής των ισολογισμών και των μέσων με τα οποία θα εφαρμοστεί ο προσανατολισμός της νομισματικής πολιτικής.
7. Πώς πρέπει να ασκεί τη νομισματική της πολιτική η ΕΚΤ κατά τις τρέχουσες μακροοικονομικές συνθήκες; Πώς βλέπετε τις επιδόσεις της ΕΚΤ όσον αφορά την επίτευξη του πρωταρχικού της στόχου για διατήρηση της σταθερότητας των τιμών; Ποια είναι η γνώμη σας για τις πρόσφατες προτάσεις να ερμηνευτεί ο στόχος του πληθωρισμού 2% ως συμμετρικός στόχος; Ποια είναι η άποψή σας σχετικά με την προτροπή να προστεθεί η χρηματοπιστωτική σταθερότητα ή ο πληθωρισμού των τιμών των περιουσιακών στοιχείων ως δεύτερος στόχος της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ;
Η αντίδραση πολιτικής της ΕΚΤ υπήρξε πολύ σημαντική για την καταπολέμηση των κινδύνων αποπληθωρισμού που άρχισαν να εμφανίζονται το 2014. Όταν η ΕΚΤ δρομολόγησε τη συνολική δέσμη μέτρων πολιτικής της, τον Ιούνιο του 2014, ο ονομαστικός πληθωρισμός ήταν πολύ κάτω από το 1 % και μειωνόταν. Σήμερα, ο ονομαστικός πληθωρισμός είναι περίπου 1 % και οι προβλέψεις του Ευρωσυστήματος τον Ιούνιο προβλέπουν ότι θα είναι 1,3 % το 2019, 1,4 % το 2020 και 1,6 % το 2021. Η πιθανότητα την οποία αποδίδουν οι χρηματαγορές στον αποπληθωρισμό έχει επίσης ελαττωθεί σε σχέση με τα επίπεδα αιχμής, ενώ η ανεργία να έχει μειωθεί στα χαμηλότερα επίπεδα από τον Ιούλιο του 2008. Η σταδιακή αύξηση της στενότητας της αγοράς εργασίας αποτελεί ένδειξη ότι τα μέτρα πολιτικής της ΕΚΤ δημιουργούν τις απαραίτητες συνθήκες για να συνεχιστεί η ενίσχυση των πιέσεων στις τιμές.
Ωστόσο, τα τρέχοντα επίπεδα πληθωρισμού και οι προοπτικές όσον αφορά τον πληθωρισμό που περιέχονται στις πρόσφατες προβλέψεις του προσωπικού του Ευρωσυστήματος δεν συνάδουν με τον στόχο της ΕΚΤ για πληθωρισμό «κοντά, αλλά χαμηλότερο, από το 2%». Ως εκ τούτου, και μετά τις παγκόσμιες αναταράξεις που επηρεάζουν τις οικονομικές προοπτικές της ζώνης του ευρώ, εξακολουθεί να είναι σκόπιμο να παρέχει η ΕΚΤ ιδιαίτερα διευκολυντική νομισματική πολιτική για τη στήριξη της επέκτασης της οικονομίας και της σύγκλισης του πληθωρισμού προς τον στόχο της με βιώσιμο τρόπο. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι σημαντική η πρόσφατη διευκρίνιση ότι ο στόχος του πληθωρισμού της ΕΚΤ είναι συμμετρικός. Αυτό σημαίνει ότι η ΕΚΤ είναι εξίσου προσηλωμένη να καταπολεμά τον πληθωρισμό πάνω από τον στόχο της για τον πληθωρισμό όσο είναι και να καταπολεμά τον πληθωρισμό κάτω από τον εν λόγω στόχο. Στην πραγματικότητα, ο πληθωρισμός μπορεί να αποκλίνει από τον στόχο και προς τις δύο κατευθύνσεις, αρκεί η πορεία του πληθωρισμού να συγκλίνει προς τον στόχο «κάτω αλλά πλησίον του 2 %» κατά τον μεσοπρόθεσμο ορίζοντα πολιτικής. Έτσι υπογραμμίζεται η αποφασιστικότητα της ΕΚΤ να επιδιώξει τον στόχο της για τον πληθωρισμό μεσοπρόθεσμα.
Ταυτόχρονα, ενώ η ΕΚΤ θα πρέπει να διατηρεί μια διευκολυντική στάση, και άλλοι τομείς πολιτικής πρέπει να συμβάλλουν αποφασιστικότερα ώστε να δρέψουμε πλήρως τα οφέλη από τα μέτρα νομισματικής πολιτικής.
Όσον αφορά την εισαγωγή πρόσθετων στόχων, η Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ορίζει σαφώς τη σταθερότητα των τιμών ως τον πρωταρχικό στόχο της ΕΚΤ. Αν και η σταθερότητα των τιμών και η χρηματοπιστωτική σταθερότητα συνδέονται εγγενώς μεταξύ τους και τείνουν να αλληλοενισχύονται, η ύπαρξη δύο διαφορετικών στόχων δικαιολογεί τη χρήση δύο διαφορετικών δεσμών με μηχανισμούς. Στόχος της νομισματικής πολιτικής παραμένει η διασφάλιση της μεσοπρόθεσμης σταθερότητας των τιμών. Το κύριο καθήκον της μακροπροληπτικής πολιτικής είναι η αντιμετώπιση των κινδύνων για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα ώστε να αυξηθεί η ανθεκτικότητα του συστήματος έναντι των κλυδωνισμών και να περιοριστεί τελικά ο χρηματοπιστωτικός κύκλος, έτσι ώστε να μειωθούν οι κίνδυνοι χρηματοπιστωτικών κρίσεων και να αμβλυνθούν οι επιπτώσεις των χρηματοπιστωτικών κρίσεων στην πραγματική οικονομία.
Γενικά, αυτοί οι δύο τομείς πολιτικής αλληλεπιδρούν και πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι επιπτώσεις του ενός επί του άλλου. Η μακροπροληπτική πολιτική επηρεάζει τις πιστωτικές συνθήκες και έτσι αντεπιδρά στη συνολική οικονομία και, ως εκ τούτου, στις προοπτικές της σταθερότητας των τιμών. Η νομισματική πολιτική μπορεί, κατά την επιδίωξη της σταθερότητας των τιμών, να επηρεάσει τον χρηματοοικονομικό κίνδυνο μέσω διαφόρων διαύλων μετάδοσης. Ως εκ τούτου, υπάρχουν θετικές συνέργειες όταν η νομισματική πολιτική και η μακροπροληπτική πολιτικής ασκούνται από το ίδιο θεσμικό όργανο.
8. Ποια είναι η άποψή σας για τις πλέον πρόσφατες αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ, ιδίως όσον αφορά τον προσανατολισμό προσδοκιών σχετικά με τα βασικά επιτόκια, τα οποία αναμένεται να παραμείνουν στο σημερινό επίπεδο τουλάχιστον μέχρι το πρώτο εξάμηνο του 2020;
Η οικονομική ανάπτυξη στη ζώνη του ευρώ ήταν μέτρια, ενώ εξακολουθούν να υφίστανται αβεβαιότητες που συνδέονται κυρίως με τους γεωπολιτικούς παράγοντες, την αυξανόμενη απειλή του προστατευτισμού και τα τρωτά σημεία στις αναδυόμενες αγορές. Ως εκ τούτου, οι πληθωριστικές πιέσεις παρέμειναν υποτονικές και τόσο τα πραγματικά όσο και τα προβλεπόμενα ποσοστά πληθωρισμού παρέμειναν σταθερά χαμηλότερα από τα επίπεδα που το Διοικητικό Συμβούλιο θεωρεί ότι συνάδουν με τον στόχο του.
Με βάση τα ανωτέρω, κατά την άποψή μου, οι τελευταίες αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ, όπως οι μελλοντικές κατευθυντήριες γραμμές για τα επιτόκια, στοχεύουν, σωστά κατά τη γνώμη μου, στη διατήρηση των εξαιρετικά διευκολυντικών συνθηκών χρηματοδότησης για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, που είναι απαραίτητες για τη στήριξη της οικονομικής ανάπτυξης και, εν τέλει, για την αύξηση του πληθωρισμού.
Ειδικότερα, η απόφαση για την προσαρμογή του προσανατολισμού των προσδοκιών σχετικά με τα βασικά επιτόκια λειτουργεί διευκολυντικά μέσω της καλύτερης στήριξης των προσδοκιών της αγοράς σχετικά με την αναμενόμενη πορεία των επιτοκίων και της μείωσης της αβεβαιότητας. Στη διατύπωση του προσανατολισμού των προσδοκιών υπάρχει ένα στοιχείο με χρονολογική βάση, δηλαδή ότι τα επιτόκια αναμένεται να παραμείνουν στο παρόν ή σε χαμηλότερα επίπεδα «τουλάχιστον έως το τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2020», κάτι που εξασφαλίζει ότι η διευκόλυνση δεν αποδυναμώνεται από συμμετέχοντες στην αγορά που πιστεύουν ότι τα επιτόκια θα μπορούσαν να αυξηθούν πριν από την ημερομηνία αυτή. Ωστόσο, περιλαμβάνει επίσης ένα στοιχείο κρατικής διάστασης, δηλαδή ότι τα επιτόκια θα παραμείνουν στα σημερινά επίπεδα ή σε χαμηλότερα επίπεδα «σε κάθε περίπτωση για όσο διάστημα είναι αναγκαίο για να εξασφαλιστεί η συνεχής και σταθερή σύγκλιση του πληθωρισμού προς τον στόχο μεσοπρόθεσμα». Αυτό σημαίνει ότι η νομισματική πολιτική της ΕΚΤ εξαρτάται από τα δεδομένα και θα εξελίσσεται σύμφωνα με τις προβλέψεις για τον πληθωρισμό.
Όπως τονίζεται από την ΕΚΤ, ο προσανατολισμός των προσδοκιών όσον αφορά τα επιτόκια της πολιτικής, σε συνδυασμό με τις επανεπενδύσεις της σημαντικής ποσότητας των αγορασθέντων στοιχείων ενεργητικού και με τις νέες στοχευμένες μακροπρόθεσμες πράξεις αναχρηματοδότησης, παρέχει το σημαντικό κίνητρο από πλευράς νομισματικής πολιτικής, το οποίο είναι απαραίτητο για να υποστηριχθεί η σύγκλιση του πληθωρισμού της ζώνης του ευρώ προς τον στόχο της ΕΚΤ. Δεδομένων των τρεχουσών προοπτικών για τον πληθωρισμό, ο εξαιρετικά διευκολυντικός χαρακτήρας της νομισματικής πολιτικής θα εξακολουθεί κατά πάσα πιθανότητα να είναι αναγκαίος για κάποιο χρονικό διάστημα.
9. Πώς θα απαντούσατε στην κριτική που γίνεται στην πολιτική χαμηλών επιτοκίων και στις επιπτώσεις των χαμηλών επιτοκίων; Πώς βλέπετε την ισορροπία μεταξύ των ακούσιων συνεπειών της πολιτικής επιτοκίων της ΕΚΤ και της σύγκλισης προς το προβλεπόμενο μεσοπρόθεσμο ποσοστό πληθωρισμού;
Πρωταρχικός στόχος της ΕΚΤ είναι η διατήρηση της σταθερότητας των τιμών. Τα τρέχοντα μέτρα νομισματικής πολιτικής ελήφθησαν ως απάντηση στις συνθήκες μετά την κρίση προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος για τον πληθωρισμό.
Τα χαμηλά επιτόκια, σε συνδυασμό με τα άλλα μέτρα νομισματικής πολιτικής που θεσπίστηκαν, συνέβαλαν στην εξαφάνιση των κινδύνων αποπληθωρισμού και στην υποστήριξη της οικονομικής ανάπτυξης και της δημιουργίας θέσεων απασχόλησης.
Ωστόσο, είναι σαφώς σημαντικό να συνεχιστεί η παρακολούθηση των πιθανών παρενεργειών από τις διευκολυντικές νομισματικές συνθήκες όχι μόνο σε σχέση με τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής αλλά και σε σχέση με τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
Όσον αφορά την κατανόηση του αντικτύπου των αρνητικών επιτοκίων στους πολίτες της ζώνης του ευρώ, είναι σημαντικό να υπάρχει μια σφαιρική προσέγγιση που να εξετάζει όλους τους μηχανισμούς που παρεμβαίνουν. Από τη μία πλευρά, οι τράπεζες μπορούν να αποφασίσουν να μετακυλίσουν το αρνητικό επιτόκιο καταθέσεων στους καταθέτες, μειώνοντας τα επιτόκια που εισπράττουν αυτοί από τις αποταμιεύσεις τους. Αφετέρου, οι ίδιοι καταθέτες είναι επίσης καταναλωτές, εργαζόμενοι και δανειολήπτες. Ως εκ τούτου, επωφελούνται από ισχυρότερη οικονομική δυναμική, χαμηλότερη ανεργία και χαμηλότερο κόστος δανεισμού. Συνεκτιμώντας όλους τους παράγοντες, αν έλειπε η μη συμβατική νομισματική πολιτική που θεσπίστηκε από την ΕΚΤ -συμπεριλαμβανομένης της εισαγωγής αρνητικών επιτοκίων- η κατάσταση των πολιτών της ζώνης του ευρώ θα ήταν, σε γενικές γραμμές, χειρότερη.
Όσον αφορά τον αντίκτυπο των αρνητικών επιτοκίων στην κερδοφορία των τραπεζών, η εμπειρική ανάλυση δείχνει ότι οι αρνητικές επιπτώσεις στα καθαρά έσοδα των τραπεζών από τόκους μέχρι στιγμής αντισταθμίζονται και με το παραπάνω από τον μεγαλύτερο τραπεζικό δανεισμό και από το χαμηλότερο κόστος για τις προβλέψεις και τις απομειώσεις λόγω του καλύτερου μακροοικονομικού περιβάλλοντος, το οποίο σε σημαντικό βαθμό είναι αποτέλεσμα της διευκολυντικής νομισματικής πολιτικής. Ωστόσο, είναι σημαντικό να παρακολουθούμε αν εμφανιστούν στο μέλλον ανεπιθύμητες παρενέργειες, για όσο διάστημα ισχύουν τα χαμηλά επιτόκια και να χρησιμοποιούμε τη διαθέσιμη εργαλειοθήκη μικροπροληπτικής και μακροπροληπτικής πολιτικής ανάλογα με τις ανάγκες.
Συνολικά, το περιβάλλον χαμηλών αποδόσεων πρέπει να νοείται στο πλαίσιο της παρατεταμένης μείωσης των πραγματικών αποδόσεων από τη δεκαετία του 1980. Δεν είναι αποκλειστικότητα της ζώνης του ευρώ. Αντικατοπτρίζει κυρίως πιο διαρθρωτικούς παράγοντες, όπως η επιβράδυνση της αύξησης της παραγωγικότητας, η αύξηση των αποταμιεύσεων με την προσδοκία μακρότερων περιόδων συνταξιοδότησης, καθώς και η έλλειψη ασφαλών περιουσιακών στοιχείων.
10. Ποια είναι η άποψή σας σχετικά με την ανομοιογένεια των νομισματικών συνθηκών και της πρόσβασης στην πίστη στην ευρωζώνη και τον αντίκτυπο που αυτή έχει στην ενιαία νομισματική πολιτική της ΕΚΤ;
Οι συνθήκες δανεισμού σε όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ ήταν πράγματι πολύ ετερογενείς κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης και της κρίσης του δημόσιου χρέους, με σοβαρές επιπτώσεις στη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, στα μέσα του 2014, η ΕΚΤ δρομολόγησε δέσμη μέτρων για τη λεγόμενη «πιστωτική διευκόλυνση» της νομισματικής πολιτικής. Μετά τη θέσπιση των εν λόγω μέτρων, τα τραπεζικά επιτόκια δανεισμού στη ζώνη του ευρώ μειώθηκαν σημαντικά: Σύμφωνα με εκτιμήσεις της ΕΚΤ, το πρόγραμμα αγοράς περιουσιακών στοιχείων (APP) και οι μειώσεις του επιτοκίου της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων είχαν ως αποτέλεσμα τη μείωση περίπου 50 μονάδων βάσης στα επιτόκια τραπεζικών δανείων προς τις εταιρείες από τον Ιούνιο του 2014. Επιπλέον, η διέλευση από τα επιτόκια της αγοράς στα τραπεζικά επιτόκια δανεισμού έχει γίνει πολύ πιο ομοιογενής στα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ. Σε όλες τις χώρες, τα τραπεζικά επιτόκια δανεισμού για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα ή κοντά σε αυτά. Επιπλέον, οι όροι χορήγησης τραπεζικών δανείων (όπως αναφέρεται στην έρευνα για τον τραπεζικό δανεισμό στη ζώνη του ευρώ) εξακολουθούν να είναι ευνοϊκοί και να στηρίζουν την ανάπτυξη του δανεισμού.
Οι εν λόγω ευνοϊκοί όροι χρηματοδότησης, στους οποίους συνέβαλαν τα μέτρα νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ, έχουν στηρίξει την ανάκαμψη της αύξησης του τραπεζικού δανεισμού. Από τα μέσα του 2015, ο όγκος των δανείων προς τις εταιρείες άρχισε να αυξάνεται και πάλι με θετικά επιτόκια και από τις αναλύσεις της ΕΚΤ συνάγεται το συμπέρασμα ότι το ήμισυ σχεδόν της ετήσιας αύξησης σε τέτοιες ποσότητες κατά το τρίτο τρίμηνο του 2018 μπορεί να συσχετιστεί με τα οφέλη του προγράμματος APP. Ωστόσο, ενώ οι συνθήκες δανεισμού είναι ευνοϊκές σε όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ, η αύξηση των τραπεζικών δανείων παραμένει ανομοιογενής μεταξύ των χωρών. Αυτό οφείλεται εν μέρει στο ότι οι χώρες βρίσκονται σε διαφορετικές φάσεις του επιχειρηματικού κύκλου και στη διαφοροποιημένη χρήση εναλλακτικών χρηματοδοτικών μέσων από τις επιχειρήσεις, όπως η έκδοση χρεογράφων.
Πέρα από τον τραπεζικό δανεισμό, η χρηματοδότηση του χρέους των επιχειρήσεων της ζώνης του ευρώ εξακολουθεί να είναι μέτρια. Παρά τα πολύ χαμηλά επιτόκια δανεισμού, φαίνεται ότι οι επιχειρήσεις δεν έχουν αρχίσει εκ νέου μόχλευση μετά την απαραίτητη απομόχλευση του τομέα των επιχειρήσεων μετά την κρίση.
Συνολικά, ενώ οι νομισματικές συνθήκες και η πρόσβαση σε πιστώσεις είναι ευνοϊκές για όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ, εξακολουθούν να υπάρχουν ορισμένες διαφορές στην πιστωτική επέκταση εξαιτίας διαφόρων παραγόντων, όπως η διαφορετική ζήτηση πίστης, η γενική αβεβαιότητα και οι διαφορές στις ανταγωνιστικές πιέσεις ή τα θεσμικά χαρακτηριστικά (όπως διαφορετικά νομικά συστήματα), που μπορεί να έχουν αντίκτυπο στις πραγματικές πιστωτικές συνθήκες μεταξύ δανειοληπτών, τομέων και χωρών. Ωστόσο, σε μια νομισματική ένωση, εξακολουθεί να είναι σκόπιμο οι συνθήκες δανεισμού να αντικατοπτρίζουν τα χαρακτηριστικά των δανειοληπτών, και αυτά διαφέρουν από χώρα σε χώρα. Αυτό δεν αποτελεί κατ’ ανάγκη πρόβλημα για τη νομισματική πολιτική και παρατηρείται επίσης και σε άλλες συναλλαγματικές ζώνες.
11. Οι διαφορές στις οικονομικές επιδόσεις στο πλαίσιο της ΟΝΕ έχουν αυξηθεί την τελευταία δεκαετία.
Όσον αφορά το μέλλον, αρκετά κράτη μέλη της ΕΕ ετοιμάζονται να ενταχθούν στη ζώνη του ευρώ. Πώς προβλέπετε ότι θα αποφύγετε περαιτέρω αποκλίσεις μεταξύ των κρατών μελών της ζώνης του ευρώ κατά την επόμενη δεκαετία, υπό το πρίσμα των οικονομικών συνθηκών στα υποψήφια κράτη; Ποιο είναι το προτιμώμενο οικονομικό σενάριο για τη διεύρυνση της ζώνης του ευρώ;
Η εικόνα σχετικά με την εξέλιξη των οικονομικών ανισοτήτων εντός της ΟΝΕ κατά την τελευταία δεκαετία διαφέρει, ανάλογα με τα μέτρα που χρησιμοποιούνται και τις διάφορες χώρες.
Από την άποψη της νομισματικής πολιτικής, αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία σε ένα κοινό νόμισμα είναι ο συγχρονισμός των κυκλικών τάσεων. Δίνει τη δυνατότητα στη ενιαία νομισματική πολιτική να λειτουργεί αποτελεσματικά και να εκπληρώνει τη σταθεροποιητική λειτουργία της σε όλα τα κράτη μέλη. Και πράγματι, η κυκλική διασπορά μεταξύ των οικονομιών της ζώνης του ευρώ έχει μειωθεί με την πάροδο του χρόνου, στον βαθμό που τα μέλη της ζώνης του ευρώ έχουν πλέον υψηλό βαθμό συγχρονισμού στους επιχειρηματικούς και χρηματοοικονομικούς κύκλους τους. Παράλληλα, σε ό,τι αφορά την πραγματική σύγκλιση, δηλαδή σε ποιο βαθμό τα μέλη της ζώνης του ευρώ με χαμηλότερο εισόδημα καλύπτουν την υστέρησή τους προς τα μέλη με υψηλότερο εισόδημα από άποψη κατά κεφαλήν εισοδήματος σε επίπεδο, οι επιδόσεις είναι σαφώς άνισες. Ενώ τα κράτη που υιοθέτησαν πιο πρόσφατα το ευρώ, ιδίως οι Βαλτικές χώρες, είδαν τις εισοδηματικές τους ανισότητες σε σχέση με τα κράτη με υψηλότερο εισόδημα να συρρικνώνονται, έχει υπάρξει ελάχιστη ή και μηδενική σύγκλιση μεταξύ του αρχικού συνόλου μελών της ζώνης του ευρώ, με εξαίρεση την Ιρλανδία. Ενώ η νομισματική πολιτική μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά ανάμεσα σε εισοδηματικές διαφορές, από την άποψη των πολιτών αυτό που έχει τελικά σημασία είναι η οικονομική ανάπτυξη και η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι οικονομικές ανισότητες στην Ευρώπη μπορούν, σε μεγάλο βαθμό, να αποδοθούν σε τεχνολογικούς κλυδωνισμούς και σε κλυδωνισμούς της παγκοσμιοποίησης, στον αντίκτυπο της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, καθώς και σε διαρθρωτικές αδυναμίες της κάθε χώρας.
Το ευρώ είναι επίσης το πιο απτό σημάδι της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Επί του παρόντος, είναι το επίσημο νόμισμα για 19 κράτη μέλη της ΕΕ και αναμένω, και θα το επικροτήσω, ότι και τα υπόλοιπα κράτη μέλη της ΕΕ που βρίσκονται ακόμη εκτός του ενιαίου νομίσματος θα προσχωρήσουν σε αυτό κάποια στιγμή. Όπως ορίζεται στη Συνθήκη, όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ χωρίς ρήτρα εξαίρεσης, και συγκεκριμένα επτά χώρες εκτός της ζώνης του ευρώ εκτός της Δανίας και, φυσικά, του Ηνωμένου Βασιλείου, αναμένεται να υιοθετήσουν το ευρώ αργά ή γρήγορα.
Κατά την άποψή μου, οι απαιτούμενες οικονομικές μεταρρυθμίσεις για τη διεύρυνση της ζώνης του ευρώ θα πρέπει να είναι προσαρμοσμένες σε κάθε επιμέρους κράτος μέλος. Κάθε χώρα που επιθυμεί να ενταχθεί στο ευρώ θα πρέπει να θεσπίσει τα αναγκαία μέτρα και τις μεταρρυθμίσεις σύμφωνα με τη δική της πορεία, τους όρους και το χρονοδιάγραμμα. Το χρονοδιάγραμμα εξαρτάται σε τελευταία ανάλυση από τρεις βασικούς παράγοντες: πολιτική βούληση όπως αντικατοπτρίζεται επίσης στις εθνικές στρατηγικές υιοθέτησης του ευρώ· ενστερνισμό του εγχειρήματος από τον λαό· και οικονομική ετοιμότητα.
Υπάρχει πλέον μια νέα διάσταση στην εισαγωγή του ευρώ που πρέπει να λάβουμε υπόψη, και αυτή είναι ότι η υιοθέτηση του ευρώ συνεπάγεται πλέον αυτομάτως συμμετοχή στην τραπεζική ένωση. Ως εκ τούτου, υποστηρίζω τη νέα πολιτική σύμφωνα με την οποία τα κράτη μέλη που συμμετέχουν στον μηχανισμό συναλλαγματικών ισοτιμιών II (ΜΣΙ ΙΙ) θα πρέπει επίσης να συνεργάζονται στενά με την τραπεζική εποπτεία της ΕΚΤ.
12. Πώς βλέπετε τον προσδιορισμό της αλληλουχίας/του χρονοδιαγράμματος της εξομάλυνσης της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ, λαμβανομένου επίσης υπόψη του διεθνούς πλαισίου, ιδίως με τα επίπεδα των επιτοκίων στις ΗΠΑ που αποκλίνουν σημαντικά από τα επίπεδα των ευρωπαϊκών; Ποιο αποτέλεσμα αναμένετε να έχει στις αγορές η στρατηγική επανεπενδύσεων του προγράμματος αγοράς περιουσιακών στοιχείων (APP); Πώς θα επηρεάσει αυτή η εξέλιξη την εργαλειοθήκη των νομισματικών μέσων εάν επιδεινωθούν οι γενικές συνθήκες;
Η ΕΚΤ έχει παράσχει στην αγορά προσανατολισμό προσδοκιών σχετικά με τα επιτόκια πολιτικής και την επανεπένδυση των πληρωμών κεφαλαίου από τίτλους που αγοράστηκαν βάσει του προγράμματος APP. Ο τρέχων προσανατολισμός προσδοκιών καθορίζει ήδη την αλληλουχία αυτών των δύο μέσων νομισματικής πολιτικής. Ειδικότερα, η επανεπένδυση θα συνεχιστεί για μεγάλο χρονικό διάστημα μετά την ημερομηνία κατά την οποία η ΕΚΤ θα αρχίσει να αυξάνει τα βασικά της επιτόκια.
Κατά τη λήψη αποφάσεων νομισματικής πολιτικής, πρέπει να αναλύονται διεξοδικά τόσο τα εγχώρια όσο και τα διεθνή οικονομικά και χρηματοπιστωτικά δεδομένα. Η νομισματική πολιτική θα πρέπει να εξακολουθεί να εξαρτάται από τα δεδομένα και θα πρέπει να καθοδηγείται από την προοπτική του πληθωρισμού της ζώνης του ευρώ. Στην παρούσα συγκυρία, η «εξομάλυνση της πολιτικής» είναι πρόωρη. Αυτή τη στιγμή, η αβεβαιότητα που συνδέεται με γεωπολιτικούς παράγοντες, προστατευτικές πιέσεις και τρωτά σημεία στις αναδυόμενες αγορές σημαίνει ότι οι κίνδυνοι που περιβάλλουν τις προοπτικές παρουσιάζουν κατά κύριο λόγο πτωτική τάση και ότι οι πληθωριστικές πιέσεις παραμένουν υποτονικές. Θα απαιτηθεί σημαντική νομισματική διευκόλυνση για παρατεταμένη χρονική περίοδο. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να είναι διαθέσιμα όλα τα εργαλεία πολιτικής προκειμένου να υπάρξει κατάλληλη και αναλογική απάντηση εάν οι μεσοπρόθεσμες προοπτικές για τον πληθωρισμό συνεχίσουν να υπολείπονται του στόχου της ΕΚΤ.
13. Πώς θα εξασφαλίσετε τη διαφάνεια όσον αφορά την εφαρμογή του προγράμματος APP; Συμφωνείτε ότι θα μπορούσε να παρασχεθεί μεγαλύτερη διαφάνεια στο πρόγραμμα αγοράς τίτλων καλυπτόμενων από περιουσιακά στοιχεία (ABSPP) και το τρίτο πρόγραμμα αγοράς καλυμμένων ομολόγων (CBPP3);
Η διαφάνεια είναι ζωτικής σημασίας για τη χρηστή διακυβέρνηση, αλλά και για την καλή κατανόηση της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ από το κοινό. Ταυτόχρονα, οι κεντρικές τράπεζες πρέπει να είναι προσεκτικές ώστε οι πληροφορίες που παρέχουν να μην υπονομεύουν την αποτελεσματικότητα των πολιτικών τους.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι μη συμβατικές νομισματικές πολιτικές, και ιδίως το πρόγραμμα APP, έδωσαν λαβή σε ένα αίτημα για μεγαλύτερη διαφάνεια. Η ΕΚΤ ανταποκρίθηκε θετικά σε αυτό (π.χ. δημοσιεύοντας από την αρχή πληροφορίες σχετικά με τις θέσεις της με εβδομαδιαία και μηνιαία συχνότητα) και, κατά τα τελευταία έτη, η διαφάνεια έχει αυξηθεί περαιτέρω, μεταξύ άλλων χάρη στις παρατηρήσεις που έλαβε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Επιπλέον, η ΕΚΤ έχει υψηλότερο βαθμό διαφάνειας σε σύγκριση με ορισμένες άλλες κεντρικές τράπεζες. Για παράδειγμα, δημοσιεύει (και επικαιροποιεί) λεπτομερέστατες πληροφορίες — τους λεγόμενους διεθνείς αριθμούς αναγνώρισης τίτλων, ISIN — σχετικά με τα επιμέρους ομόλογα που κατέχει το Ευρωσύστημα σε ορισμένα χαρτοφυλάκια.
Κατά τη συζήτηση περαιτέρω δράσεων για τη βελτίωση της διαφάνειας, είναι πολύ σημαντικό να σταθμίζονται τα οφέλη της δημοσίευσης λεπτομερέστερων πληροφοριών σε σχέση με τον αντίκτυπο στην αποτελεσματικότητα της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ. Ο αντίκτυπος αυτός μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν συγκεκριμένα τμήματα των χρηματοπιστωτικών αγορών και μπορεί, ως εκ τούτου, να οδηγήσει σε διαφοροποιημένη προσέγγιση, ανάλογα με το πρόγραμμα αγοράς.
14. Ποιες είναι οι προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται για τη διαχείριση μιας αύξησης των επιτοκίων χωρίς να υπάρξουν διαταραχές στο δημόσιο χρέος και τις αγορές; Ποιες από αυτές εμπίπτουν στις αρμοδιότητες της ΕΚΤ και πού βλέπετε την ευθύνη των κρατών μελών και των συμμετεχόντων στην αγορά;
Η ΕΚΤ έχει ανακοινώσει ότι η νομισματική της πολιτική θα παραμείνει διευκολυντική μέσω του προσανατολισμού προσδοκιών σχετικά με τα επιτόκια πολιτικής και τις επανεπενδύσεις. Σκοπός του προσανατολισμού προσδοκιών είναι να εξασφαλιστεί ότι οι πιθανές αλλαγές στα βραχυπρόθεσμα επιτόκια πολιτικής που ελέγχει η ΕΚΤ κατανοούνται πλήρως από τους συμμετέχοντες στην αγορά και δεν θα αποτελέσουν πηγή διατάραξης της αγοράς. Προσφέρει στις αγορές μια σαφή λειτουργία αντίδρασης της ΕΚΤ. Ειδικότερα, διασφαλίζει ότι η εξασθένιση των προοπτικών θα αντικατοπτριστεί σε πιο υποστηρικτικά προθεσμιακά επιτόκια και, ως εκ τούτου, σε ευκολότερους όρους χρηματοδότησης.
Στην περίπτωση των κρατών μελών, οι υγιείς εθνικές δημοσιονομικές πολιτικές είναι η καλύτερη ασφάλιση έναντι μιας πιθανής αύξησης του κόστους δανεισμού. Πράγματι, πολλές χώρες της ζώνης του ευρώ χρησιμοποίησαν την περίοδο των ευνοϊκών οικονομικών και χρηματοδοτικών συνθηκών για να ανασυγκροτήσουν ισχυρές δημοσιονομικές θέσεις, οι οποίες παρέχουν περιθώρια αντικυκλικής δημοσιονομικής πολιτικής. Είναι σημαντικό όλα τα κράτη μέλη να επιδείξουν τη δέσμευσή τους για βιώσιμες πολιτικές, σε αναγνώριση του δημοσιονομικού πλαισίου της ΕΕ. Επιπλέον, η ολοκλήρωση της ΟΝΕ πρέπει να παραμείνει προτεραιότητα.
15. Πώς μπορεί κατά την άποψή σας η ΕΚΤ να συμβάλει στην οικονομική ανάπτυξη, την οικολογική μετάβαση και την πλήρη απασχόληση, σε πλήρη συμμόρφωση με τον πρωταρχικό στόχο της να διατηρεί τη σταθερότητα των τιμών; Πώς θα αντιμετωπίζατε μια αλλαγή στην εντολή στην ΕΚΤ ώστε να ευθυγραμμιστεί περισσότερο με τα κριτήρια της FED; Υπάρχουν, κατά την άποψή σας, ενδεχόμενα πρόσθετα μέτρα νομισματικής πολιτικής που θα βελτίωναν τον θετικό αντίκτυπο της νομισματικής πολιτικής στην πραγματική οικονομία; Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στα κράτη μέλη ποιο ρόλο διαδραματίζουν για την αποτελεσματικότητα των νομισματικών πολιτικών και αντιστρόφως;
Η εντολή της ΕΚΤ κατοχυρώνεται στη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 127 παράγραφος 1. Σύμφωνα με τη διάταξη αυτή, πρωταρχικός στόχος της ΕΚΤ και της ενιαίας νομισματικής πολιτικής είναι η διατήρηση της σταθερότητας των τιμών. Με την επιφύλαξη αυτού του πρωταρχικού στόχου, η ΕΚΤ στηρίζει τις οικονομικές πολιτικές στην Ένωση προκειμένου να συμβάλει στην επίτευξη των στόχων της Ένωσης. Δεδομένου ότι η εντολή της ΕΚΤ ορίζεται από το πρωτογενές δίκαιο της Ένωσης, μπορεί να τροποποιηθεί μόνο από τα κράτη μέλη μέσω τροποποίησης της Συνθήκης.
Η στρατηγική της ΕΚΤ για τη νομισματική πολιτική καθιστά σαφές ότι η σταθερότητα των τιμών πρέπει να διατηρηθεί μεσοπρόθεσμα. Αυτός ο μεσοπρόθεσμος προσανατολισμός επιτρέπει την ελαχιστοποίηση των διακυμάνσεων της πραγματικής οικονομικής δραστηριότητας στις περιπτώσεις κατά τις οποίες η νομισματική πολιτική μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπη με την ανάγκη μιας συμβιβαστικής λύσης, όπως η αντιμετώπιση μιας αιφνίδιας μεταβολής της τιμής του πετρελαίου που αυξάνει προσωρινά τον πληθωρισμό σε μια χρονική στιγμή κατά την οποία η οικονομική ανάπτυξη μειώνεται. Ως εκ τούτου, οι διαφορές με την εντολή της Fed μπορεί να είναι λιγότερο σημαντικές στην πράξη.
Η διατήρηση σταθερών τιμών μεσοπρόθεσμα αποτελεί επίσης κρίσιμη προϋπόθεση για την επίτευξη ευνοϊκού οικονομικού περιβάλλοντος και υψηλού επιπέδου απασχόλησης.
Ωστόσο, η μακροπρόθεσμη ανάπτυξη εξαρτάται από παράγοντες διαφορετικούς από τη νομισματική πολιτική, όπως η παραγωγικότητα, και υποστηρίζεται από πολιτικές που ενθαρρύνουν την καινοτομία και τις επενδύσεις. Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στις χώρες της ζώνης του ευρώ είναι σημαντικές για την ενίσχυση της παραγωγικότητας και του αναπτυξιακού δυναμικού, τη μείωση της διαρθρωτικής ανεργίας και την αύξηση της ανθεκτικότητας. Ως εκ τούτου, οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις μπορούν να ενδυναμώσουν τη νομισματική πολιτική στο μέλλον, ενώ η τρέχουσα ιδιαίτερα διευκολυντική νομισματική πολιτική μειώνει το βάρος της θέσπισης τέτοιων μεταρρυθμίσεων.
Όσον αφορά την οικολογική μετάβαση, η συζήτηση σχετικά με το κατά πόσον και με ποιον τρόπο οι κεντρικές τράπεζες και οι εποπτικές αρχές του τραπεζικού τομέα μπορούν να συμβάλουν στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής βρίσκεται σε αρχικό στάδιο, αλλά θα πρέπει να θεωρηθεί προτεραιότητα. Η ΕΚΤ συμμετέχει ήδη σε τέτοιου είδους συζητήσεις, για παράδειγμα ως μέλος του Δικτύου για την οικολογική διάσταση του χρηματοπιστωτικού συστήματος (NGFS). Επιπλέον, η άποψή μου είναι ότι η ΕΚΤ έχει επικεντρωθεί στη στήριξη των συμμετεχόντων στην αγορά, των νομοθετών και των φορέων καθορισμού προτύπων όσον αφορά τον εντοπισμό των κινδύνων που προκύπτουν από την κλιματική αλλαγή και την παροχή ενός σαφούς πλαισίου για τον αναπροσανατολισμό των χρηματοοικονομικών ροών και τη μείωση των εν λόγω κινδύνων.
16. Ποιες είναι οι απόψεις σας σχετικά με τον αρνητικό αντίκτυπο της πολιτικής της ΕΚΤ στην κλιματική αλλαγή; Τι θα μπορούσε να βελτιωθεί για να εξασφαλιστεί ότι η νομισματική πολιτική δεν ευνοεί ρυπογόνες επιχειρήσεις;
Ο κύριος στόχος του προγράμματος APP ήταν να επαναφέρει τον πληθωρισμό σε επίπεδα σύμφωνα με τον στόχο της σταθερότητας των τιμών της ΕΚΤ. Προκειμένου να υπάρξει μια ευρεία δεξαμενής τίτλων προς αγορά, τα κριτήρια επιλεξιμότητας για το ΑΡΡ είναι κατ’ ανάγκη διασταλτικά. Αυτό έχει στηρίξει την αποτελεσματικότητα του προγράμματος, ενώ παράλληλα αποφεύγονται οι στρεβλώσεις σε συγκεκριμένα τμήματα της αγοράς.
Για την εφαρμογή του προγράμματος APP, η ΕΚΤ βασίστηκε στην αρχή της ουδετερότητας της αγοράς, χωρίς καμία θετική ή αρνητική διάκριση υπέρ ή εις βάρος συγκεκριμένων περιουσιακών στοιχείων βάσει περιβαλλοντικών ή άλλων κριτηρίων. Για το CSPP, η αγορά τίτλων που εκδίδονται από μη τραπεζικές εταιρείες αντικατοπτρίζει αναλογικά την αγοραία αξία όλων των επιλέξιμων ομολόγων όσον αφορά τους τομείς οικονομικής δραστηριότητας και τους ομίλους αξιολόγησης. Αντιλαμβάνομαι ότι η διευκόλυνση ή η επιβάρυνση συγκεκριμένων περιουσιακών στοιχείων βάσει περιβαλλοντικών κριτηρίων δεν ήταν μέχρι σήμερα δυνατή, δεδομένου ότι δεν είχαν καθοριστεί αντικειμενικά κριτήρια. Ωστόσο, πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με τη βιώσιμη χρηματοδότηση για τη δημιουργία ενός εναρμονισμένου ορισμού των πράσινων στοιχείων ενεργητικού, δηλαδή μια «ταξινομία», την οποία αντιλαμβάνομαι ότι υποστηρίζει ενεργά η ΕΚΤ, θα βελτιώσουν τη διαφάνεια και θα διευκολύνουν έναν πιο αντικειμενικό προσδιορισμό της έννοιας του «πράσινου χρηματοπιστωτικού μέσου». Μόλις συμφωνηθεί μια τέτοια ταξινόμηση, η ΕΚΤ θα πρέπει να αξιολογήσει κατά πόσον και με ποιον τρόπο μπορεί να την εφαρμόσει στο πρόγραμμα APP.
Όσον αφορά τα πράσινα ομόλογα, υπό τις παρούσες συνθήκες και τις συνθήκες της αγοράς, υπάρχουν τουλάχιστον δύο παράγοντες που περιορίζουν την ικανότητα αγοράς πρωτίστως τέτοιων ομολόγων από την ΕΚΤ. Πρώτον, το «πράσινο» τμήμα εξακολουθεί να είναι σχετικά μικρό μέρος του τοπίου των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων, παρά την ταχεία αύξηση που παρατηρήθηκε τα τελευταία χρόνια. Συνεπώς, η αγορά μεγάλων ποσοτήτων από αυτά τα περιουσιακά στοιχεία μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές στρεβλώσεις στο συγκεκριμένο τμήμα της αγοράς. Δεύτερον, η κατάταξη του τι αποτελεί «πράσινο» περιουσιακό στοιχείο εξακολουθεί να βρίσκεται στα σπάργανα, κάτι που περιπλέκει τον εντοπισμό των πράσινων στοιχείων που πρέπει να αγοραστούν.
Παρά τους υφιστάμενους περιορισμούς και την απουσία σαφούς περιβαλλοντικού στόχου στο πρόγραμμα APP, η ΕΚΤ έχει αγοράσει πράσινα ομόλογα στο πλαίσιο τόσο του προγράμματος CSPP όσο και του PSPP. Ενώ η συνολική ποσότητα πράσινων ομολόγων που διακρατούνται από την ΕΚΤ είναι σχετικά μικρή, τα στοιχεία δείχνουν ότι οι αγορές από την ΕΚΤ έχουν συμβάλει στη μείωση της απόδοσης των πράσινων ομολόγων, κάτι που υποστηρίζει την έκδοση τέτοιων ομολόγων από μη χρηματοοικονομικές εταιρείες.
17. Ποια είναι η άποψή σας για τους κινδύνους που συνδέονται με το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων του επιχειρηματικού τομέα (CSPP); Θα βλέπατε κάποιες στρεβλωτικές επιπτώσεις στον ανταγωνισμό εντός της Εσωτερικής Αγοράς; Πώς πιστεύετε ότι μπορούν να ελαχιστοποιηθούν οι ενδεχόμενες στρεβλωτικές συνέπειες του CSPP;
Σύμφωνα με το πρόγραμμα CSPP, το Ευρωσύστημα αγοράζει κινητές αξίες από μη τραπεζικές εταιρείες για να διευκολύνει τα περιουσιακά στοιχεία που αγοράζει να περάσουν στην πραγματική οικονομία. Το πρόγραμμα CSPP αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του APP του Ευρωσυστήματος, το οποίο έχει συμβάλει σημαντικά στην οικονομική επέκταση της ζώνης του ευρώ, συμβάλλοντας στην επίτευξη του στόχου του πληθωρισμού.
Κίνδυνοι από την επιδείνωση της πιστωτικής ποιότητας των επιλέξιμων εκδοτών δεν μπορούν να αποκλειστούν εντελώς από το πρόγραμμα CSPP. Ωστόσο, το υψηλό επίπεδο διαφοροποίησης του προγράμματος CSPP συνεπάγεται ότι, παρά το γεγονός ότι ενδέχεται να εμφανίζονται κατά καιρούς υποβαθμίσεις και απώλειες για επιμέρους τίτλους, συνολικά αυτές οι απώλειες περιορίζονται από τον σχεδιασμό. Επιπλέον, πιστεύω ότι το Ευρωσύστημα διαθέτει εκτεταμένο πλαίσιο διαχείρισης κινδύνων για την εκ του σύνεγγυς παρακολούθηση των κινδύνων που συνδέονται με το πρόγραμμα CSPP. Ως εκ τούτου, ο ισολογισμός του Ευρωσυστήματος προστατεύεται αποτελεσματικά, χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η επίτευξη των στόχων πολιτικής του CSPP.
Για την επίτευξη του πρωταρχικού της στόχου της διατήρησης της σταθερότητας των τιμών, το Ευρωσύστημα λαμβάνει εντολή να ενεργεί σύμφωνα με την αρχή της οικονομίας της ανοιχτής αγοράς με ελεύθερο ανταγωνισμό, που ευνοεί την αποτελεσματική κατανομή των πόρων. Το ευρύ φάσμα ομολόγων που είναι επιλέξιμα για το CSPP στηρίζει την αποτελεσματικότητα του προγράμματος ως εργαλείου νομισματικής πολιτικής, διατηρώντας ισότιμους όρους ανταγωνισμού για όλους τους συμμετέχοντες στην αγορά και αποφεύγοντας αθέμιτες στρεβλώσεις της αγοράς. Επιπλέον, η ΕΚΤ επισήμανε ότι οι ενδεχόμενες στρεβλωτικές επιπτώσεις στον ανταγωνισμό εντός της ενιαίας αγοράς αμβλύνονται περαιτέρω χάρη στις αγορές του CSPP, οι οποίες αντικατοπτρίζουν αναλογικά το ονομαστικό υπόλοιπο των επιλέξιμων ομολόγων.
Κατά την εφαρμογή του προγράμματος CSPP, κατά τη γνώμη μου, υπάρχουν βάσιμοι λόγοι για τη συνέχιση αυτής της προσέγγισης, η οποία επιτρέπει την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων στις σχετικές τιμές στο πλαίσιο του επιλέξιμου σύμπαντος ομολόγων και των ανεπιθύμητων παρενεργειών στη λειτουργία της αγοράς.
18. Πιστεύετε ότι το πρόγραμμα CSPP θα πρέπει να ενσωματώνει τη συμφωνία του Παρισιού και τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ); Πιστεύετε ότι η ΕΚΤ θα πρέπει να ευθυγραμμίσει τις αγορές της περιουσιακών στοιχείων με τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών και τη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα; Πιστεύετε ότι η ΕΚΤ θα πρέπει να ενσωματώσει τη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, που είναι βασικός πολιτικός στόχος της ΕΕ, ως δευτερεύοντα στόχο της νομισματικής πολιτικής;
Οι στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης καλύπτουν ευρύ φάσμα θεμάτων που αποσκοπούν στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης σε ολόκληρο τον κόσμο. Η προσπάθεια επίτευξης των στόχων αυτών είναι απαραίτητη για όλες τις χώρες. Ωστόσο, οι κεντρικές τράπεζες στο πεδίο της εντολής τους μπορεί να είναι σε θέση να καλύπτουν περιορισμένο υποσύνολο των στόχων αυτών.
Γνωρίζω ότι πέρυσι η ΕΚΤ προσχώρησε στο δίκτυο NGFS ενώ αποτελεί επίσης μέλος της ομάδας τεχνικών εμπειρογνωμόνων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αλλαγή του κλίματος. Αυτό δείχνει ότι η ΕΚΤ αναγνωρίζει την πρόκληση που θέτει η κλιματική αλλαγή και στηρίζει τους συμμετέχοντες στην αγορά και τους φορείς θέσπισης προτύπων για την αντιμετώπιση των κινδύνων που συνδέονται με το κλίμα.
Όσον αφορά το πρόγραμμα APP, το Ευρωσύστημα αγόρασε περίπου 2.5 τρισεκατομμύρια ευρώ τίτλους, οι περισσότεροι από τους οποίους εκδόθηκαν από κυβερνήσεις. Το μερίδιο του CSPP στις συνολικές αγορές του APP είναι συγκριτικά σχετικά χαμηλό. Σε αρκετές περιπτώσεις, η ΕΚΤ ανέφερε ότι οι αγορές αυτές διέπονται από την αρχή της ουδετερότητας της αγοράς, προκειμένου να αποφευχθούν οι στρεβλώσεις της αγοράς. Ωστόσο, όπως προαναφέρθηκε, αυτό δεν αποκλείει το ενδεχόμενο η ΕΚΤ να εφαρμόσει στο μέλλον μια ταξινομία, που επί του παρόντος βρίσκεται στο στάδιο της επεξεργασίας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σχετικά με το τι συνιστά «πράσινα στοιχεία ενεργητικού».
Ωστόσο, η ΕΚΤ έχει ήδη αγοράσει ορισμένα «πράσινα» ομόλογα στο πλαίσιο των PSPP και CSPP και θα πρέπει να συνεχίσει να τα αγοράζει, δεδομένης της συμμόρφωσής τους με τα κριτήρια επιλεξιμότητας των προγραμμάτων.
Σύμφωνα με ανάλυση της ΕΚΤ σε ένα από τα οικονομικά δελτία της, το CSPP όχι μόνο έχει συμβάλει στη μείωση των αποδόσεων των «πράσινων ομολόγων», αλλά έχει επίσης στηρίξει την έκδοσή τους από μη χρηματοοικονομικές εταιρείες. Δεδομένου ότι το σύνολο των ομολόγων που σχετίζονται με το κλίμα αυξάνεται αλλά εξακολουθεί να είναι σχετικά μικρό σε μέγεθος, ο περιορισμός των αγορών μόνο σε αυτά τα ομόλογα θα επηρέαζε την αποτελεσματικότητα της επίτευξης του στόχου της ΕΚΤ. Στο πλαίσιο αυτό, οι νομοθέτες μπορούν επίσης να διαδραματίσουν ρόλο στην ανάπτυξη του σύμπαντος των ομολόγων που σχετίζονται με το κλίμα στο πλαίσιο των πρωτοβουλιών πολιτικής που θα μπορούσε να δρομολογήσει η Επιτροπή κατά την τρέχουσα κοινοβουλευτική περίοδο.
19. Υπό την ηγεσία σας, ποιος θα είναι ο ρόλος της ΕΚΤ στο δίκτυο για την ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στο χρηματοπιστωτικό σύστημα; Έχετε προθέσεις να ενεργήσετε σχετικά με τις συστάσεις του Δικτύου για την οικολογική διάσταση του χρηματοπιστωτικού συστήματος (NGFS) που περιέχονται στην πρώτη περιεκτική έκθεσή του;
Η κλιματική αλλαγή αποτελεί μία από τις πλέον πιεστικές παγκόσμιες προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα η κοινωνία. Κατά τη γνώμη μου, όλοι οι δημόσιοι και ιδιωτικοί θεσμοί θα πρέπει να ενεργούν, στο πλαίσιο των εντολών τους, για την αντιμετώπισή της. Υπό την ηγεσία μου, το ΔΝΤ έχει αρχίσει να διερευνά τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε να συμβάλει στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, για παράδειγμα μέσω της διερεύνησης του τρόπου με τον οποίο θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν οι δημοσιονομικές πολιτικές για να συμβάλουν στην επίτευξη των στόχων της συμφωνίας του Παρισιού.
Χαιρετίζω το γεγονός ότι η ΕΚΤ συνεργάζεται με άλλες κεντρικές τράπεζες και εποπτικές αρχές σε παγκόσμιο επίπεδο στο πλαίσιο του Δικτύου για την οικολογική διάσταση του χρηματοπιστωτικού συστήματος (NGFS). Οι κεντρικές τράπεζες και οι αρχές προληπτικής εποπτείας μπορούν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση των προκλήσεων που θέτει η κλιματική αλλαγή, το δε έργο του NGFS, όπως καταδεικνύεται από την πρώτη έκθεση, είναι απαραίτητο για να κατανοήσουμε πώς μπορεί αυτό να επιτευχθεί καλύτερα. Κατά την άποψή μου, η ΕΚΤ θα πρέπει να συμβάλει ουσιαστικά σε αυτή την προσπάθεια και να αφιερώνει σημαντικούς πόρους στη διαδικασία αυτή. Αυτό περιλαμβάνει το να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη οι συστάσεις της ομάδας και να υλοποιούνται οποτεδήποτε είναι δυνατό, χωρίς να υπονομεύεται η εντολή της ΕΚΤ για τη σταθερότητα των τιμών και οι άλλοι στόχοι.
20. Ποια είναι η άποψή σας για τα μέτρα που απαιτούνται για τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας; Ποιος είναι ο ρόλος του δημόσιου τομέα;
Η κλιματική αλλαγή είναι αναμφίβολα μία από τις υπαρξιακές απειλές της εποχής μας. Είναι μια πρόκληση που απαιτεί ευρωπαϊκή και διεθνή συνεργασία, δεδομένου ότι καμία χώρα δεν μπορεί να την επιλύσει μόνη της. Θα χρειαστούν σημαντικές πρωτοβουλίες πολιτικής για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, με την υποστήριξη τόσο των πολιτικών μετριασμού της κλιματικής αλλαγής όσο και της προσαρμογής σε αυτήν.
Υπό την έννοια αυτή, η πρόβλεψη μέτρων μείωσης και μετριασμού θα συνεπαγόταν — όπως επίσης αναγνώρισε το ΔΝΤ τον Μάιο του τρέχοντος έτους — ανάγκη είτε για πρόσθετες κρατικές δαπάνες είτε τον παραγκωνισμό άλλων δημόσιων δαπανών για δημόσιες επενδύσεις. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, έχουν γίνει τα πρώτα βήματα μέσω της στήριξης που παρέχεται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ). Η πρόταση της Επιτροπής του Μαΐου 2018 για την περαιτέρω αύξηση του μεριδίου του προϋπολογισμού της ΕΕ που διατίθεται για τη στήριξη πολιτικών για την κλιματική αλλαγή στο επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο και το αίτημα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το οποίο ζητεί να προχωρήσουμε ακόμη περισσότερο, θα συμβάλει σίγουρα στην περαιτέρω κινητοποίηση των αναγκαίων χρηματοδοτικών πόρων για την υλοποίηση των στόχων της ΕΕ για το κλίμα. Προσωπικά, ελπίζω ότι η «Πράσινη Συμφωνία για την Ευρώπη» που ανακοινώθηκε από την εκλεγείσα Πρόεδρο της Επιτροπής ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου μπορεί να αποτελέσει παράγοντα καθοριστικών αλλαγών για την αναβάθμιση του ρόλου που διαδραματίζει η ΕΕ στη χρηματοδότηση βιώσιμων έργων και την ανακατεύθυνση των δημόσιων επενδύσεων προς λύσεις χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
Εκτός από τη διοχέτευση περισσότερων δημόσιων πόρων προς την κατεύθυνση των επενδύσεων για το κλίμα, θα ήταν σημαντικό οι υπεύθυνοι για τη χάραξη πολιτικής να δρομολογήσουν νέες πρωτοβουλίες για την προσέλκυση περαιτέρω ιδιωτικών επενδύσεων. Είναι αναμφισβήτητο ότι απαιτείται μεγάλο ύψος ιδιωτικών κεφαλαίων για τη στήριξη του αναγκαίου οικονομικού μετασχηματισμού που απαιτείται για να αντιμετωπιστεί η πρόκληση της μετάβασης σε μια πιο πράσινη οικονομία. Οι δημόσιες πολιτικές θα πρέπει επομένως να επικεντρωθούν επίσης στην προσέλκυση ιδιωτικών πόρων, στην υποστήριξη της τεχνολογικής καινοτομίας σε νέες ενεργειακές και αποδοτικές τεχνολογίες και στην αντιμετώπιση των προκλήσεων της εσωτερίκευσης του περιβαλλοντικού εξωτερικού κόστους στις αποφάσεις του ιδιωτικού τομέα.
Λαμβάνοντας υπόψη τον σημαντικό αντίκτυπο που μπορεί να έχει η κλιματική αλλαγή στις κοινωνίες μας, οι κεντρικές τράπεζες και οι αρχές προληπτικής εποπτείας πρέπει να λάβουν υπόψη την κλιματική αλλαγή και να εξετάσουν την κατάλληλη αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Πράγματι, η ΕΚΤ είναι ενεργό μέλος του NGFS και μαζί με άλλες εθνικές κεντρικές τράπεζες του Ευρωσυστήματος, στηρίζει ενεργά και το πρόγραμμα βιώσιμης χρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ένα τέτοιο θεματολόγιο θα μπορούσε τελικά να ενισχύσει την τιμολόγηση των κινδύνων για την κλιματική αλλαγή και τη μετάβαση και να προωθήσει τον αναπροσανατολισμό των χρηματοδοτικών ροών προς βιώσιμα επενδυτικά προϊόντα. Όσον αφορά το μέλλον, αναμένω ότι η ΕΚΤ θα συνεχίσει το έργο αυτό, έχοντας, στο πλαίσιο της εντολής της, τη δική της συμβολή στην επίτευξη των στόχων που ορίζονται στη Συμφωνία του Παρισιού.
Ωστόσο, θα πρέπει επίσης να είμαστε ρεαλιστές. Οι πιο ενδεδειγμένες, άριστες πρώτες απαντήσεις και πρωτοβουλίες πολιτικής κατά κύριο λόγο βρίσκονται έξω από τις αρμοδιότητες πολιτικής των κεντρικών τραπεζών. Ενώ η ΕΚΤ συμβάλλει στους στόχους βιωσιμότητας στο πλαίσιο της εντολής της, εναπόκειται στις πολιτικές αρχές να καθορίσουν και να αποφασίσουν τα κατάλληλα ρυθμιστικά και δημοσιονομικά μέτρα για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων.
21. Θα αποκλείατε το ενδεχόμενο τα προγράμματα αγοράς περιουσιακών στοιχείων της ΕΚΤ να αγοράζουν περιβαλλοντικά και κοινωνικά επισφαλείς δραστηριότητες, όπως αυτές ορίζονται στο ενωσιακό ταξινομικό πλαίσιο;
Στο πλαίσιο της εντολής της, η ΕΚΤ στηρίζει διάφορες πρωτοβουλίες για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής τόσο σε ενωσιακό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα πράσινα στοιχεία ενεργητικού, αν και αναπτύσσονται ταχέως, εξακολουθούν να αποτελούν μια σχετικά περιορισμένη κατηγορία περιουσιακών στοιχείων, ενώ η ταξινόμηση του τι συνιστά οικολογικό στοιχείο ενεργητικού βρίσκεται ακόμη στα σπάργανα. Η ΕΚΤ υποστηρίζει την επεξεργασία μιας τέτοιας ταξινόμησης η οποία, από τη στιγμή που θα συμφωνηθεί, θα διευκολύνει την ενσωμάτωση περιβαλλοντικών παραμέτρων στα χαρτοφυλάκια των κεντρικών τραπεζών.
Η ΕΚΤ έχει ήδη αγοράσει ορισμένα «πράσινα» ομόλογα στο πλαίσιο των PSPP και CSPP και θα συνεχίσει να τα αγοράζει, δεδομένης της συμμόρφωσής τους με τα κριτήρια επιλεξιμότητας των προγραμμάτων, και με τον τρόπο αυτό θα συνεχίσει να μειώνει το κόστος χρηματοδότησης για τις επιχειρήσεις με πράσινα έργα.
22. Ποια είναι η άποψή σας όσον αφορά την εφαρμογή του προγράμματος Επείγουσας Στήριξης της Ρευστότητας (ELA);
Τι θα μπορούσε να βελτιωθεί στην διαδικασία λήψης αποφάσεων σχετικά με τη χορήγηση ELA;
Η Επείγουσα Στήριξη της Ρευστότητας (ELA) διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης, αντιμετωπίζοντας τις ελλείψεις ρευστότητας επιμέρους φερέγγυων ιδρυμάτων.
Επί του παρόντος, η ευθύνη για την παροχή ELA εναπόκειται σε μεγάλο βαθμό στο εθνικό επίπεδο με τις σχετικές εθνικές κεντρικές τράπεζες. Φαίνεται ότι η προσέγγιση αυτή έχει μέχρι στιγμής λειτουργήσει αξιόπιστα. Παρά ταύτα, στο πλαίσιο της προόδου προς την τραπεζική ένωση, της συνέχισης της χρηματοπιστωτικής ολοκλήρωσης και του ρόλου της ΕΚΤ ως αρμόδιας αρχής για την εποπτεία όλων (των σημαντικών) τραπεζών της ζώνης του ευρώ, θα μπορούσαμε να προβλέψουμε ότι, παρόμοια με τη νομισματική πολιτική, οι αποφάσεις για την ELA θα μπορούσαν να λαμβάνονται σε κεντρικό επίπεδο, αλλά η πραγματική παροχή ρευστότητας θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί μέσω των εθνικών κεντρικών τραπεζών. Η πτυχή αυτή έχει επίσης αναφερθεί από το ΔΝΤ στο πρόγραμμα αξιολόγησης του χρηματοπιστωτικού τομέα της ζώνης του ευρώ. Σε τελική ανάλυση, βεβαίως, αυτό είναι θέμα που θα συζητηθεί από το Διοικητικό Συμβούλιο.
23. Ποιοι είναι οι κίνδυνοι για τη νομισματική σταθερότητα που σχετίζονται με την ανάπτυξη εικονικών νομισμάτων όπως το Bitcoin; Ποιο ρόλο νομίζετε ότι θα πρέπει να διαδραματίσει η ΕΚΤ στην αντιμετώπιση των εικονικών νομισμάτων; Ποια είναι η άποψή σας για τα σχέδια της Facebook για το νέο ψηφιακό νόμισμα Libra; Τι θεωρείτε κατάλληλο κανονιστικό πλαίσιο για τα εικονικά νομίσματα;
Μέχρι στιγμής, τα υπάρχοντα εικονικά νομίσματα, όπως το bitcoin, που αναφέρονται επίσης ως κρυπτοπεριουσιακά στοιχεία, θεωρείται ότι δεν έχουν απτές επιπτώσεις στη νομισματική πολιτική και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Η αξιολόγηση αυτή αντικατοπτρίζει το μικρό μέγεθος των αγορών κρυπτοπεριουσιακών στοιχείων σε σχέση με το χρηματοπιστωτικό σύστημα και την περιορισμένη διασύνδεσή τους με τον ρυθμιζόμενο χρηματοπιστωτικό τομέα και την οικονομία. Σε σχετικούς όρους, η συνολική χρηματιστηριακή αξία των κρυπτοπεριουσιακών στοιχείων σε παγκόσμιο επίπεδο ανέρχεται επί του παρόντος στο 7 % περίπου της χρηματιστηριακής αξίας των λεγόμενων FAANG (Facebook, Apple, Amazon, Netflix και Google), ή 2 % του ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ και το 3 %/2 % των κατηγοριών M1/M3, αντίστοιχα. Αυτό μπορεί να αλλάξει, καθώς η αγορά εξακολουθεί να εξελίσσεται και τα ίδια τα κρυπτοπεριουσιακά στοιχεία εξελίσσονται. Η ΕΚΤ και οι κεντρικές τράπεζες γενικά θα πρέπει σαφώς να παρακολουθούν στενά και να αξιολογούν τις εξελίξεις και να συμβάλλουν στις τρέχουσες διεθνείς εργασίες για τις απαντήσεις πολιτικής.
Τα αναδυόμενα έργα σταθερών εικονικών νομισμάτων (stablecoin), ένα παράδειγμα των οποίων είναι η πρωτοβουλία Libra του Facebook, αποτελούν μια προσπάθεια του ιδιωτικού τομέα για τη βελτίωση των υφιστάμενων χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών και μπορούν να αποφέρουν οφέλη όσον αφορά την αποτελεσματικότητα των διασυνοριακών πληρωμών και τη χρηματοπιστωτική ένταξη. Τα εν λόγω έργα, και ιδίως το υποκείμενο σύστημα blockchain ή η τεχνολογία κατανεμημένου καθολικού, μπορούν να συμβάλουν στην παροχή ευκολίας προς τους χρήστες και ευκαιριών από την άποψη της αποτελεσματικότητας και της ασφάλειας, ιδίως σε χώρες όπου δεν υπάρχουν, επί του παρόντος, αποτελεσματικές υπηρεσίες υποδομής της αγοράς. Ενώ τα κρυπτοπεριουσιακά στοιχεία, όπως τα stablecoin και η τεχνολογία blockchain στην οποία βασίζονται, μπορούν να βοηθήσουν στην αξιοποίηση ευκαιριών, ιδίως στον τομέα των διασυνοριακών πληρωμών, πρέπει να έχουμε κατά νου ότι η ευρεία χρήση τους θα μπορούσε επίσης να δημιουργήσει κινδύνους για τη νομισματική πολιτική, τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και την ομαλή λειτουργία του παγκόσμιου συστήματος πληρωμών και την εμπιστοσύνη του κοινού σε αυτό. Προσβλέπω στην τελική έκθεση της ομάδας εργασίας των Υπουργών και των Διοικητών της G7 για τα stablecoin, στην οποία συμμετέχει επίσης το ΔΝΤ ως μέλος. Θα διενεργήσουν ανάλυση των οφελών και των κινδύνων των stablecoin σε συντονισμό με την G20, το Συμβούλιο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και άλλους σχετικούς φορείς καθορισμού προτύπων.
Όσον αφορά το κανονιστικό πλαίσιο, είναι σαφές ότι πρέπει να επιτευχθεί ισορροπία, αφενός να διασφαλιστεί ότι οι δραστηριότητες αυτές δεν δημιουργούν κινδύνους για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και αφετέρου να αφεθεί χώρος για τη χρηματοοικονομική καινοτομία. Σύμφωνα με τα διδάγματα που έχουν αντληθεί από ρυθμιστικές δραστηριότητες, εάν η δραστηριότητα είναι εγγενώς η ίδια και ο κίνδυνος είναι ο ίδιος, τότε και η ρύθμιση πρέπει να είναι η ίδια. Αυτό θα μείωνε επίσης τον κίνδυνο ρυθμιστικού αρμπιτράζ, όπου η καινοτομία δεν οδηγεί σε νέα είδη υπηρεσιών, αλλά απλώς επιχειρεί να καταστρατηγήσει τη ρύθμιση. Κατά την εξέταση των ρυθμιστικών προσεγγίσεων σε σύνθετες πρωτοβουλίες stablecoin, είναι σημαντικό να κοιτάζουμε πέρα από τα επιμέρους στοιχεία και να αξιολογούμε το σύνολο των ρυθμίσεων, αυτό που κάποιοι θα αποκαλούσαν «το οικοσύστημα».
24. Πώς εκτιμάτε τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των συστημάτων πληρωμών και της νομισματικής πολιτικής; Ποιος θα πρέπει να είναι ο ρόλος της ΕΚΤ, ως κεντρικής τράπεζας έκδοσης, σχετικά με τα γραφεία συμψηφισμού που ενεργούν ως κεντρικοί αντισυμβαλλομένοι (CCP);
Τα καλώς λειτουργούντα συστήματα πληρωμών είναι ουσιαστικής σημασίας για τη σταθερότητα και την αποτελεσματικότητα του χρηματοπιστωτικού τομέα και της οικονομίας στο σύνολό της, καθώς και για τη νομισματική πολιτική, η οποία εξαρτάται σε καίριο βαθμό από τον ομαλό διακανονισμό των ροών πληρωμών μεγάλης αξίας σε πραγματικό χρόνο. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι κεντρικές τράπεζες σε όλο τον κόσμο ασκούν εποπτεία στα πληρωμών για να διασφαλίζουν την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των συστημάτων πληρωμών, και αυτό είναι ο λόγος για τον οποίο ένα από τα βασικά καθήκοντα που αναλαμβάνει το Ευρωσύστημα είναι η προώθηση της ομαλής λειτουργίας των συστημάτων πληρωμών.
Οι κεντρικές τράπεζες έκδοσης, όπως είναι η ΕΚΤ για το ευρώ, ενδιαφέρονται εξίσου για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των κεντρικών αντισυμβαλλομένων (CCP). Τα προβλήματα ρευστότητας των κεντρικών αντισυμβαλλομένων θα μπορούσαν να επηρεάσουν την ομαλή λειτουργία των συστημάτων πληρωμών μεγάλης αξίας και των αγορών επαναγοράς, με δυνητικά σοβαρούς κινδύνους για την εφαρμογή της νομισματικής πολιτικής. Επιπλέον, μπορεί να ζητηθεί από τις κεντρικές τράπεζες να παρέχουν επείγουσα δανειοδότηση σε κεντρικούς αντισυμβαλλομένους και/ή σε γραφεία συμψηφισμού των κεντρικών αντισυμβαλλομένων, που μπορούν να είναι πιστωτικά ιδρύματα και, ως εκ τούτου, αντισυμβαλλόμενοι της νομισματικής πολιτικής. Αυτό θα μπορούσε επίσης να επηρεάσει την επίτευξη των στόχων της νομισματικής πολιτικής. Οι ανησυχίες αυτές εντάθηκαν με τη δραματική αύξηση της κλίμακας, της συστημικής σημασίας και του διασυνοριακού χαρακτήρα των κεντρικών αντισυμβαλλομένων κατά τα τελευταία έτη, και έχουν επίσης σημασία στο πλαίσιο της σχεδιαζόμενης αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ.
Με βάση τα ανωτέρω, τα θεσμικά όργανα της ΕΕ προέβησαν σε μεταρρύθμιση του κανονιστικού πλαισίου για τους κεντρικούς αντισυμβαλλομένους (EMIR2), με σκοπό την ενίσχυση του πλαισίου αναγνώρισης των κεντρικών αντισυμβαλλομένων τρίτων χωρών και του εποπτικού πλαισίου για τους κεντρικούς αντισυμβαλλομένους της ΕΕ. Στο πλαίσιο της εντολής της, η ΕΚΤ είναι έτοιμη να συμβάλει στην εφαρμογή του αναθεωρημένου κανονιστικού πλαισίου, μεταξύ άλλων μέσω των διαβουλεύσεων και της συνεργασίας με τις κεντρικές τράπεζες έκδοσης, όπως προβλέπεται στο πλαίσιο αυτό. Πράγματι, η διαχείριση των κινδύνων τους οποίους προκαλούν οι κεντρικοί αντισυμβαλλόμενοι στα βασικά καθήκοντα της ΕΚΤ θα πρέπει να παραμείνει θεμελιώδης προτεραιότητα, η οποία θα μπορούσε να συμπεριλάβει στο μέλλον την επανεξέταση του ζητήματος της ρυθμιστικής συμμετοχής των κεντρικών τραπεζών.
25. Ποιοι κίνδυνοι για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα συνδέονται με το Brexit, και με ποιον τρόπο θα πρέπει η ΕΚΤ να προετοιμαστεί για τους εν λόγω κινδύνους;
Παρότι μια ομαλή διαδικασία θα ήταν προτιμότερη τόσο για την ΕΕ όσο και για το Ηνωμένο Βασίλειο, ένα Brexit χωρίς συμφωνία την 1η Νοεμβρίου εξακολουθεί να αποτελεί ένα ενδεχόμενο. Είμαι πεπεισμένος ότι οι αρχές της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της ΕΚΤ, έχουν προετοιμαστεί γι’ αυτό το σενάριο. Στην πιο πρόσφατη έκθεσή του για την παγκόσμια χρηματοπιστωτική σταθερότητα (τον Μάρτιο του 2019), το ΔΝΤ επισήμανε ότι οι αρχές έχουν λάβει σημαντικά μέτρα για να καθησυχάσουν τις αγορές και ότι οι κίνδυνοι είχαν μειωθεί.
Πιο συγκεκριμένα, στον τομέα της κεντρικής εκκαθάρισης, οι κίνδυνοι μιας ακροσφαλούς αποχώρησης έχουν μετριαστεί μέσω μιας απόφασης προσωρινής ισοδυναμίας από τις αρχές της ΕΕ για τους κεντρικούς αντισυμβαλλομένους του Ηνωμένου Βασιλείου. Μια χρονικά περιορισμένη απόφαση ισοδυναμίας από τις αρχές της ΕΕ έχει επίσης εκδοθεί για τα κεντρικά αποθετήρια τίτλων του Ηνωμένου Βασιλείου. Παρομοίως, οι αρχές του Ηνωμένου Βασιλείου έχουν θέσει σε εφαρμογή ένα καθεστώς προσωρινών αδειών το οποίο θα επιτρέψει στις επιχειρήσεις του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου να συνεχίσουν να λειτουργούν, έως και τρία έτη μετά την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου.
Επιπλέον, η Τράπεζα της Αγγλίας και η ΕΚΤ έχουν ενεργοποιήσει τη συμφωνία ανταλλαγής νομισμάτων. Αυτό επιτρέπει στην Τράπεζα της Αγγλίας να προσφέρει ρευστότητα σε ευρώ σε τράπεζες του Ηνωμένου Βασιλείου σε εβδομαδιαία βάση. Το Ευρωσύστημα επισήμανε ότι, βάσει της ίδιας συμφωνίας, θα ήταν επίσης διατεθειμένο να δανείζει στερλίνες, εφόσον παραστεί ανάγκη, σε τράπεζες της ζώνης του ευρώ.
Ωστόσο, ενώ οι αρχές έχουν καταβάλει σημαντικές προσπάθειες για την προετοιμασία, σε περίπτωση αποχώρησης χωρίς συμφωνία θα μπορούσαν να εμφανιστούν δευτερογενείς κίνδυνοι, και οι εν λόγω κίνδυνοι θα μπορούσαν επίσης να αλληλεπιδράσουν με άλλους υφιστάμενους κινδύνους. Ένα δυσμενές σενάριο αυτού του είδους, εάν συμβεί, πιθανώς θα εμφανιστεί ξαφνικά και θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντική αστάθεια των χρηματοπιστωτικών αγορών και αύξηση των ασφαλίστρων κινδύνου. Αυτό θα μπορούσε να έχει αντίκτυπο στις οικονομικές συνθήκες της ζώνης του ευρώ. Γενικότερα, το Brexit χωρίς συμφωνία θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση των μακροοικονομικών κινδύνων σε περίπτωση αλληλεπίδρασης με άλλους παγκόσμιους κλυδωνισμούς, όπως η κλιμάκωση των εμπορικών εντάσεων. Ο αντίκτυπος ενός τέτοιου αποτελέσματος θα μπορούσε να εστιάζεται σε συγκεκριμένες χώρες με σημαντικούς δεσμούς με το Ηνωμένο Βασίλειο και θα μπορούσε να ενισχυθεί από την έλλειψη ετοιμότητας μεταξύ φορέων του χρηματοπιστωτικού τομέα και ορισμένων βασικών τομέων της πραγματικής οικονομίας. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η ΕΚΤ έχει τονίσει επανειλημμένα ότι οι τράπεζες θα πρέπει να εκπονούν σχέδια για όλους τους πιθανούς κινδύνους, συμπεριλαμβανομένου ενός σεναρίου μη επίτευξης συμφωνίας που θα οδηγεί σε ένα σκληρό Brexit χωρίς μεταβατική περίοδο. Οι τράπεζες πρέπει να είναι επιχειρησιακά έτοιμες και να έχουν κατά νου ότι δεν υπάρχει εγγύηση για μεταβατική περίοδο.
Συνολικά, είμαι πεπεισμένος ότι τα μέτρα που έχουν ληφθεί μέχρι στιγμής έχουν περιορίσει τον αντίκτυπο που θα μπορούσε να έχει η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ στην πρόσβαση σε χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες στη ζώνη του ευρώ. Ο ιδιωτικός τομέας έχει σημειώσει πρόοδο σε ορισμένους τομείς για τον μετριασμό των κινδύνων που συνδέονται με το Brexit. Ωστόσο, το χρονικό περιθώριο πριν από την 1η Νοεμβρίου θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί τόσο από τις χρηματοπιστωτικές όσο και από τις μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις ώστε να συνεχίσουν να προετοιμάζονται για όλα τα πιθανά αποτελέσματα. Οι ευρωπαϊκές αρχές, συμπεριλαμβανομένης της ΕΚΤ, θα πρέπει να συνεχίσουν να παρακολουθούν εκ του σύνεγγυς τις εξελίξεις στην πορεία προς την 1η Νοεμβρίου και, εάν χρειαστεί, να αναλάβουν δράση.
26. Πώς βλέπετε τον ρόλο της ΕΚΤ σε ένα πλαίσιο πιθανής επιβράδυνσης της οικονομικής ανάπτυξης στα επόμενα τρίμηνα;
Η οικονομία της ζώνης του ευρώ αντιμετωπίζει παγκόσμιες αντιξοότητες και αυτό αντεπιδρά στις αναπτυξιακές προοπτικές. Η αναπτυξιακή ορμή της ζώνης του ευρώ έχει επιβραδυνθεί και το ισοζύγιο κινδύνων για τις αναπτυξιακές προοπτικές έχει πτωτική τάση. Ο πληθωρισμός παραμένει υποτονικός. Σε αυτό το περιβάλλον, είναι σημαντικό η νομισματική πολιτική να συνεχίσει να καθοδηγείται από τις προοπτικές για τον πληθωρισμό.
Συγκεκριμένα, η ΕΚΤ κατέστησε σαφή την ανάγκη εξαιρετικά διευκολυντικής στάσης της νομισματικής πολιτικής για παρατεταμένο χρονικό διάστημα, καθώς τόσο τα πραγματοποιηθέντα όσο και τα προβλεπόμενα ποσοστά πληθωρισμού παραμένουν σταθερά χαμηλότερα από τον στόχο της. Ως εκ τούτου, το διοικητικό συμβούλιο ανέφερε ότι είναι έτοιμο να προσαρμόσει τη θέση πολιτικής ώστε να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός κινείται σταθερά προς τον στόχο του, εάν οι μεσοπρόθεσμες προοπτικές για τον πληθωρισμό εξακολουθούν να υπολείπονται του στόχου της ΕΚΤ. Αποδέχομαι πλήρως αυτή τη θέση. Η ΕΚΤ διαθέτει ευρεία εργαλειοθήκη και πρέπει να είναι έτοιμη να αναλάβει δράση, εάν χρειαστεί, στο πλαίσιο της εντολής της για σταθερότητα των τιμών.
27. Πιστεύετε ότι η ΕΚΤ θα έχει «εξαντλήσει τα πυρομαχικά της» εάν παρουσιαστεί μια άλλη σημαντική ύφεση; Θα μπορούσε η ΕΚΤ να σχεδιάσει νέα μη συμβατικά μέσα νομισματικής πολιτικής; Πιστεύετε ότι μπορούμε να επιστρέψουμε στη συμβατική νομισματική πολιτική χωρίς να τίθενται σε κίνδυνο οι στόχοι για την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό ή πιστεύετε ότι απαιτείται ένα νέο μείγμα πολιτικής;
Η ΕΚΤ διαθέτει μια ολοκληρωμένη εργαλειοθήκη και είναι σε θέση να ανταποκρίνεται με ευελιξία σε απρόβλεπτες καταστάσεις που επηρεάζουν τις προοπτικές της σταθερότητας των τιμών. Τα μη συμβατικά μέτρα νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ πρόσφεραν σημαντική στήριξη στην οικονομία της ζώνης του ευρώ. Τα μέτρα αυτά αποδείχθηκαν μέχρι σήμερα δραστικά και μπορούν να επεκταθούν και να προσαρμοστούν ανάλογα με τις ανάγκες.
Όσον αφορά το μέλλον, η ΕΚΤ είναι σε θέση να συμπληρώσει τη συμβατική νομισματική πολιτική με άλλα μη τυπικά μέτρα στην επιδίωξη της σταθερότητας των τιμών. Το ακριβές μίγμα των χρησιμοποιούμενων μέσων θα πρέπει επομένως να εξαρτηθεί από τη φύση των κλυδωνισμών που επηρεάζουν τις προοπτικές για τον πληθωρισμό, καθώς και από τις συνθήκες της χρηματοπιστωτικής αγοράς.
28. Η επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας ωθεί προς τη χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής.
Η ποσοτική χαλάρωση μπορεί να αποτελέσει χρήσιμο εργαλείο, αλλά το περιθώριο ελιγμών είναι μικρό. Πράγματι, λόγω του περιορισμένου πλαισίου του προγράμματος, ορισμένες ΕθνΚΤ, π.χ. η Bundesbank, θα αντιμετώπιζαν δυσκολίες στην αγορά ομολόγων σύμφωνα με τους κανόνες συμμετοχής που προβλέπονται από το πρόγραμμα. Πιστεύετε ότι η εγκατάλειψη του βασικού κανόνα για τα κεφάλαια θα μπορούσε να βοηθήσει εν προκειμένω;
Όσον αφορά τα μελλοντικά βήματα της νομισματικής πολιτικής, ο προσανατολισμός προσδοκιών της ΕΚΤ καθιστά σαφές ότι η νομισματική πολιτική θα εξαρτηθεί από τις προοπτικές για τον πληθωρισμό. Στο πλαίσιο αυτό, ο βαθμός προσαρμογής θα καθοριστεί από τα όσα είναι αναγκαία για τη διασφάλιση συγκλίσεως του πληθωρισμού σε επίπεδα κάτω, αλλά πλησίον του 2 % μεσοπρόθεσμα.
Στο παρελθόν η ΕΚΤ απέδειξε ότι δεν υπάρχει έλλειψη διαθέσιμων εργαλείων. Το πρόγραμμα APP αποτέλεσε αποτελεσματικό εργαλείο για τον μετριασμό του κινδύνου μιας παρατεταμένης περιόδου αποπληθωριστικών πιέσεων, ο δε προσανατολισμός προσδοκιών της ΕΚΤ έχει διαβεβαιώσει επιτυχώς τις αγορές για τις προθέσεις της ΕΚΤ για διατήρηση των επιτοκίων στο παρόν επίπεδο ή και σε χαμηλότερα, όπως απαιτείται από τις εξελίξεις στις προοπτικές για τον πληθωρισμό. Όλες οι δράσεις περιορίζονται από την εντολή νομισματικής πολιτικής του Ευρωσυστήματος, η οποία θα κατευθύνει επίσης τις επιλογές για την πιθανή επανεκκίνηση του προγράμματος αγοράς καθαρών περιουσιακών στοιχείων.
Οι δράσεις της ΕΚΤ πρέπει να είναι αναλογικές για την εκπλήρωση της εντολής της ΕΚΤ και την επίτευξη των στόχων της. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο (ΔΕΚ) επιβεβαίωσε πρόσφατα την ευελιξία των μέσων που είναι ενσωματωμένα στην εντολή της ΕΚΤ. Αυτό συνεπάγεται ευρεία διακριτική ευχέρεια όσον αφορά την προσαρμογή των εργαλείων για τη διασφάλιση συνεχούς και σταθερής σύγκλισης του πληθωρισμού σε επίπεδα που συνάδουν με τη σταθερότητα των τιμών.
29. Ποια είναι η άποψή σας για τη θεωρία ότι οι κεντρικές τράπεζες θα μπορούσαν να παρέχουν απεριόριστη προσφορά χρήματος με σκοπό τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης;
Υπό τις παρούσες συνθήκες, η ΕΚΤ θα πρέπει να παρέχει, και το πράττει άλλωστε, ευρεία διακριτική ευχέρεια σε θέματα νομισματικής πολιτικής για τη στήριξη της επέκτασης και της σύγκλισης του πληθωρισμού προς τον στόχο του «κάτω αλλά πλησίον του 2 %». Ωστόσο, η εκτίμηση αυτή εξαρτάται από τις τρέχουσες οικονομικές συνθήκες και δεν σημαίνει ότι η ΕΚΤ θα πρέπει γενικά να παρέχει απεριόριστη προσφορά χρήματος για τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης.
Αντίθετα, αυτό θα ήταν αντίθετο προς την έννοια της ανεξαρτησίας της κεντρικής τράπεζας και θα ήταν ασυμβίβαστο με την εντολή της ΕΚΤ να διατηρεί τη σταθερότητα των τιμών.
30. Πώς βλέπετε τη διαφορά μεταξύ της νομισματικής και της δημοσιονομικής πολιτικής και τον ρόλο της Κεντρικής Τράπεζας στο πλαίσιο αυτό;
Σε γενικές γραμμές, η νομισματική πολιτική είναι ένα εργαλείο σταθεροποίησης που στοχεύει στην εξομάλυνση των βραχυπρόθεσμων κυκλικών διακυμάνσεων των οικονομικών προοπτικών και των προοπτικών του πληθωρισμού. Βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στα δεδομένα. Σε αντίθεση με τη δημοσιονομική πολιτική, δεν μπορεί να επηρεάσει το μακροπρόθεσμο δυναμικό μιας οικονομίας. Αντίθετα, η δημοσιονομική πολιτική, ενώ αποτελεί επίσης ένα χρήσιμο εργαλείο σταθεροποίησης, απαιτεί συνήθως περισσότερο χρόνο για να υλοποιηθεί και να αντεπιδράσει στην πραγματική οικονομία. Ωστόσο, ιδίως μέσω των δημόσιων επενδύσεων, μπορεί να έχει μετασχηματιστικό αντίκτυπο στην οικονομία.
Η θεσμική αρχιτεκτονική της ΟΝΕ αναγνωρίζει ότι οι νομισματικές και δημοσιονομικές πολιτικές επιδιώκουν διαφορετικούς στόχους και υλοποιούνται από διαφορετικούς φορείς χάραξης πολιτικής στο πλαίσιο των αντίστοιχων εντολών τους. Ενώ τα μέτρα νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ έχουν ως πρωταρχικό στόχο τη διασφάλιση της σταθερότητας των τιμών, οι δημοσιονομικοί στόχοι, συμπεριλαμβανομένης της διασφάλισης της βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους, αποτελούν ευθύνη των κυβερνήσεων των κρατών μελών, όπως αναγνωρίζεται και στο δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ.
31. Πώς αξιολογείτε το υφιστάμενο πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης, την εφαρμογή και την επιβολή του; Τι είδους μεταρρυθμίσεις στο πλαίσιο αυτό θεωρείτε απαραίτητες; Πιστεύετε ότι το ισχύον πλαίσιο ενθαρρύνει τις φιλοκυκλικές δημοσιονομικές πολιτικές; Ορίζει τα κατάλληλα κίνητρα για δημόσιες επενδύσεις; Τι θα χρειαζόταν για να εμβαθυνθεί η ΟΝΕ;
Το κοινό πλαίσιο οικονομικής και δημοσιονομικής διακυβέρνησης έχει ως στόχο να διασφαλίσει ότι οι εθνικές δημοσιονομικές και διαρθρωτικές πολιτικές συμβάλλουν στην ομαλή λειτουργία της ΟΝΕ. Η συμμόρφωση με τους δημοσιονομικούς κανόνες είναι απαραίτητη για την εξασφάλιση βιώσιμων δημόσιων οικονομικών σε επίπεδο κράτους μέλους, κάτι που αποτελεί προϋπόθεση για την ομαλή λειτουργία της ΟΝΕ. Επιπλέον, η συμμόρφωση με το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης θα πρέπει να στηρίζει τη συγκρότηση δημοσιονομικών περιθωρίων σε περιόδους ευνοϊκής οικονομικής συγκυρίας, τα οποία μπορούν στη συνέχεια να χρησιμοποιηθούν για την παροχή σταθεροποίησης σε δύσκολους καιρούς. Η εφαρμογή των ειδικών ανά χώρα συστάσεων και η τήρηση της διαδικασίας μακροοικονομικών ανισορροπιών είναι σημαντικοί παράγοντες για την αύξηση της ανάπτυξης, την πρόληψη και τη διόρθωση των ανισορροπιών και την ανθεκτικότητα των κρατών μελών και της ζώνης του ευρώ στο σύνολό της.
Τούτου λεχθέντος, πιστεύω επίσης ότι το ευρωπαϊκό δημοσιονομικό πλαίσιο μπορεί να βελτιωθεί, τόσο από την άποψη του σχεδιασμού του όσο και από την άποψη της εφαρμογής του. Σε τελική ανάλυση, οι αλλαγές θα πρέπει να αποσκοπούν στην αύξηση της εθνικής οικειοποίησης και, ταυτόχρονα, στην προβλεψιμότητα του πλαισίου σε βάθος χρόνου και μεταξύ χωρών.
Στο παρελθόν, παρατηρήθηκε μια τάση για φιλοκυκλικές δημοσιονομικές πολιτικές στη ζώνη του ευρώ τόσο σε καλές όσο και σε κακές περιόδους. Ως εκ τούτου, η μεταρρύθμιση των δημοσιονομικών κανόνων θα πρέπει να αποσκοπεί στην ενίσχυση των κινήτρων για τη δημιουργία δημοσιονομικών αποθεμάτων σε περιόδους ευνοϊκής οικονομικής συγκυρίας έτσι ώστε να είναι διαθέσιμος δημοσιονομικός χώρος για τη μακροοικονομική σταθεροποίηση κατά τη διάρκεια υφέσεων. Και το αναθεωρημένο πλαίσιο θα πρέπει να είναι επαρκώς απλό ώστε να είναι διαφανές, αξιόπιστο και εκτελεστό. Στο πλαίσιο αυτό, η μεγαλύτερη έμφαση σε κανόνες βασιζόμενους στις δαπάνες σε σύνδεση με την αγκύρωση του χρέους θα μπορούσε να αποτελέσει έναν δρόμο για τη μεταρρύθμιση. Η επιδίωξη υγιών δημόσιων οικονομικών και η αποφυγή φιλοκυκλικών δημοσιονομικών πολιτικών σε περιόδους ευνοϊκής οικονομικής συγκυρίας μπορεί να παράσχει δημοσιονομικά περιθώρια για την προστασία των δημόσιων επενδύσεων σε δύσκολους καιρούς. Η επικείμενη επανεξέταση της δέσμης των «δύο μέτρων» και των «έξι μέτρων» θα αποτελέσει ευκαιρία για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του τρέχοντος δημοσιονομικού πλαισίου και για τη συζήτηση εναλλακτικών λύσεων για μεταρρύθμιση.
Ωστόσο, η βελτίωση του δημοσιονομικού πλαισίου από μόνη της δεν αρκεί για να εξασφαλιστεί η ομαλή λειτουργία της ΟΝΕ. Η ύπαρξη κεντρικής δημοσιονομικής ικανότητας για τη μακροοικονομική σταθεροποίηση της ζώνης του ευρώ αποτελεί σημαντικό στοιχείο του προγράμματος μεταρρυθμίσεων της ΟΝΕ. Ο μηχανισμός πρέπει να είναι σε θέση να παρέχει έγκαιρη και επαρκή στήριξη σε περίπτωση οικονομικών κλυδωνισμών από την οπτική γωνία της κεντρικής τράπεζας, κάτι το οποίο είναι απολύτως απαραίτητο σε περιόδους βαθιάς ύφεσης σε ολόκληρη την περιοχή. Σε συνδυασμό με τον αποτελεσματικότερο συντονισμό των εθνικών δημοσιονομικών πολιτικών, η εν λόγω κεντρική δημοσιονομική ικανότητα θα μπορούσε να συμβάλει στην καθοδήγηση του συνόλου της δημοσιονομικής πολιτικής της ζώνης του ευρώ και στην εξασφάλιση ενός καταλληλότερου μίγματος μακροοικονομικών πολιτικών.
Όσον αφορά τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, παρά τα ορισμένα μέτρα για την ενίσχυση του πλαισίου, θα μπορούσε να διευκολύνει ακόμη περισσότερο την εφαρμογή σημαντικών μέτρων πολιτικής σε εθνικό επίπεδο. Οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις που ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα και στηρίζουν τις επενδύσεις, για παράδειγμα με την προώθηση της ψηφιοποίησης και της επιχειρηματικότητας, είναι απαραίτητες για να αυξηθεί η δυνητική ανάπτυξη. Για τη στήριξη αυτών των μεταρρυθμίσεων, το προβλεπόμενο δημοσιονομικό μέσο της ζώνης του ευρώ για τη σύγκλιση και την ανταγωνιστικότητα μπορεί να θεωρηθεί ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση.
32. Πιστεύετε ότι η ζώνη του ευρώ χρειάζεται ένα Ευρωπαϊκό Ασφαλές Περιουσιακό Στοιχείο όχι μόνο για να συμβάλει στη σταθεροποίηση των χρηματοπιστωτικών αγορών και για να επιτρέψει στις τράπεζες να μειώσουν την έκθεσή τους στο εθνικό χρέος, αλλά και ως μέσο για τη διευκόλυνση της ορθής μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής; Πώς θα μπορούσε να επιτευχθεί αυτό;
Τα περιουσιακά στοιχεία με πολύ χαμηλούς κινδύνους, που συχνά ονομάζονται «ασφαλή περιουσιακά στοιχεία», είναι ζωτικής σημασίας για τη λειτουργία του χρηματοπιστωτικού συστήματος και την αποτελεσματικότητα της τραπεζικής διαμεσολάβησης.
Εάν είναι καλά σχεδιασμένο, ένα κοινό δημόσιο ασφαλές περιουσιακό στοιχείο θα ήταν επωφελές, καθώς θα μπορούσε να συμβάλει στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και τη χρηματοπιστωτική ολοκλήρωση. Ένα ασφαλές περιουσιακό στοιχείο που δεν είναι ευαίσθητο στον ιδιάζοντα κίνδυνο του δημοσίου χρέους και που θα ανατιμάται σε καιρούς κρίσης θα μπορούσε να συμβάλει στον μετριασμό των βρόχων αρνητικής αλληλεπίδρασης μεταξύ κρατών και εγχώριων τραπεζών, καθώς και της φυγής προς την ασφάλεια, φαινομένων δηλαδή που παρατηρήθηκαν κατά τη διάρκεια της τελευταίας κρίσης. Ένα κοινό ασφαλές περιουσιακό στοιχείο επαρκούς όγκου θα διευκολύνει επίσης την αποδοτική κατανομή κεφαλαίων εντός της νομισματικής ένωσης και θα διευκολύνει τη χρηματοπιστωτική ολοκλήρωση.
Ένα κοινό ασφαλές περιουσιακό στοιχείο θα μπορούσε να συμβάλει περαιτέρω στην αποτελεσματικότερη εφαρμογή της νομισματικής πολιτικής. Ένα τέτοιο περιουσιακό στοιχείο θα απέτρεπε τον κατακερματισμό και, ως εκ τούτου, θα συνέβαλλε στην ομαλή μετάδοση της ενιαίας νομισματικής πολιτικής. Ένα κοινό ασφαλές δημόσιο περιουσιακό στοιχείο θα συνέβαλλε έμμεσα και στην ενίσχυση του διεθνούς ρόλου του ευρώ.
Παρ’ όλα τα πιθανά οφέλη του, όμως, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι, επειδή έχει επιπτώσεις για τους κινδύνους δημόσιου χρέους και για τα φορολογικά κίνητρα, ένα κοινό ασφαλές περιουσιακό στοιχείο αποτελεί εγγενώς ένα πολιτικά ευαίσθητο θέμα. Επίσης, δεν είναι απολύτως αναγκαίο για την ανάληψη περαιτέρω σημαντικών μέτρων για την εμβάθυνση της ΟΝΕ.
33. Ποια είναι η άποψή σας όσον αφορά τη συνεχιζόμενη συζήτηση για τα επίμονα υψηλά επίπεδα δημόσιου και ιδιωτικού χρέους στη ζώνη του ευρώ; Πώς βλέπετε τη δυνατότητα που προβλέπεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ενός Δημόσιου Ταμείου της ζώνης του ευρώ που θα έχει πρόσβαση στις χρηματοπιστωτικές αγορές εξ ονόματος των μελών της για την κάλυψη μέρους των αναγκών τους για τακτική αναχρηματοδότηση;
Η ζώνη του ευρώ σημείωσε σημαντική μείωση του δημόσιου και ιδιωτικού χρέους της σε συνολικό επίπεδο κατά τα τελευταία έτη. Αυτό υποστηρίχθηκε από τις ευνοϊκές οικονομικές και χρηματοδοτικές συνθήκες, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις επίσης από τη συνετή δημοσιονομική πολιτική και τη μεταρρυθμιστική πρόοδο που έχει αυξήσει τη δυνητική ανάπτυξη. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των χωρών, καθώς και τρωτά σημεία.
Όσον αφορά τα αριθμητικά στοιχεία, ο δείκτης δημόσιου χρέους στη ζώνη του ευρώ έχει μειωθεί από το ανώτατο επίπεδο του 94,4 % το 2014 σε περίπου 87 % του ΑΕΠ το 2018. Ενώ το επίπεδο αυτό είναι σχετικά χαμηλό σε σύγκριση με τις ΗΠΑ ή την Ιαπωνία, η συνολική εικόνα αποκρύπτει σημαντικές διαφορές μεταξύ των χωρών, ενώ αρκετά κράτη μέλη κατέγραψαν πέρυσι δείκτες χρέους ίσους ή μεγαλύτερους από το 100 % του ΑΕΠ. Η μείωση των δεικτών χρέους από τα υψηλά αυτά επίπεδα, σύμφωνα με το ευρωπαϊκό δημοσιονομικό πλαίσιο, θα πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα πολιτικής όχι μόνο επειδή το υψηλό χρέος επηρεάζει αρνητικά τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη και επιβαρύνει τις μελλοντικές γενιές, αλλά και επειδή αφήνει ελάχιστα δημοσιονομικά περιθώρια για να αμβλυνθεί μια ύφεση.
Όσον αφορά το ιδιωτικό χρέος, το μέγεθος και η φύση της απομόχλευσης είναι ανομοιογενή μεταξύ των χωρών. Ενώ ο δείκτης χρέους της ζώνης του ευρώ ως προς το ΑΕΠ μειώθηκε από ένα ανώτατο επίπεδο
του 147 % το 2015 σε περίπου 137 % του ΑΕΠ το πρώτο τρίμηνο του 2019, ορισμένες χώρες (όπως το Λουξεμβούργο, η Κύπρος ή η Ιρλανδία) εξακολουθούν να καταγράφουν πολύ υψηλά επίπεδα χρέους. Σε ορισμένες χώρες, οι οικονομικές δομές και οι θεσμικές ρυθμίσεις δεν φαίνεται να είναι ακόμη αρκετά αποτελεσματικές για την αντιμετώπιση της εναπομένουσας υπερχρέωσης, η οποία επηρεάζει αρνητικά τη δυνητική ανάπτυξη και την οικονομική ανθεκτικότητα. Αυτό αναδεικνύει τη σημασία πολιτικών που μπορούν να διευκολύνουν τη συντεταγμένη απομόχλευση του ιδιωτικού τομέα, ιδίως με την αντιμετώπιση των εμποδίων που εναπομένουν στο νομικό πλαίσιο και τους περιορισμούς δυναμικότητας των δικαστηρίων, καθώς και με την παροχή κινήτρων στις τράπεζες ώστε να κινηθούν αποφασιστικά στη ρύθμιση των κακών περιουσιακών στοιχείων.
Η δημιουργία δημόσιου ταμείου της ζώνης του ευρώ αποτελεί σίγουρα σημαντική πτυχή του πιο μακροπρόθεσμου προγράμματος μεταρρυθμίσεων της ΟΝΕ. Στο πλαίσιο του διαλόγου για τη μεταρρύθμιση έχουν προταθεί διάφορα καθήκοντα για ένα τέτοιο δημόσιο ταμείο, μεταξύ των οποίων η δημοσιονομική και οικονομική εποπτεία, η διαχείρισης κρίσεων και η ευθύνη για μια κεντρική δημοσιονομική ικανότητα για τη μακροοικονομική σταθεροποίηση, η οποία εξακολουθεί να απουσιάζει από τη ζώνη του ευρώ.
Παρότι πρόκειται για εγγενώς πολιτικά ζητήματα, κατά τη γνώμη μου, η θεσμική αρχιτεκτονική της ζώνης του ευρώ πρέπει να κινηθεί προς την κατεύθυνση μιας πιο κοινής διαδικασίας λήψης αποφάσεων και καλύτερου συντονισμού των οικονομικών και δημοσιονομικών πολιτικών. Σε τούτο, ένα δημόσιο ταμείο της ζώνης του ευρώ θα συμπληρώνει, φυσικά, αντί να υποκαθιστά την εθνική χάραξη πολιτικής.
34. Ποια είναι η άποψή σας σχετικά με την κριτική ότι το πλαίσιο ασφαλειών της ΕΚΤ δεν είναι αρκετά σταδιακό και βασίζεται υπερβολικά σε εξωτερικούς οργανισμούς αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας (ΟΑΠΙ);
Το Ευρωσύστημα υποχρεούται εκ του νόμου να διενεργεί τις πιστοδοτικές του πράξεις μόνο έναντι επαρκών εξασφαλίσεων. Βάσει αυτού, το Ευρωσύστημα έχει θεσπίσει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο διαχείρισης κινδύνων, το οποίο περιλαμβάνει το πλαίσιο ασφαλειών, καθώς και το πλαίσιο αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας. Βάσει του πλαισίου ασφαλειών, το Ευρωσύστημα αποδέχεται ένα ευρύ φάσμα στοιχείων ενεργητικού ως εξασφάλιση για τον μετριασμό των χρηματοοικονομικών κινδύνων στους οποίους εκτίθεται το Ευρωσύστημα. Ως περαιτέρω μέτρο ελέγχου του κινδύνου, οι περικοπές διαφοροποιούνται μεταξύ διαφόρων διαστάσεων, συμπεριλαμβανομένων των τύπων περιουσιακών στοιχείων, της πιστωτικής ποιότητας, της ωριμότητας, της εμπορευσιμότητας και της διάρθρωσης των τοκομεριδίων τους. Επιπλέον, υπάρχουν πρόσθετες περικοπές που αφορούν πιο συγκεκριμένους κινδύνους. Ως εκ τούτου, το πλαίσιο ασφαλειών είναι ήδη αρκετά αναλυτικό.
Κατά την άποψή μου, το Ευρωσύστημα δεν βασίζεται αποκλειστικά στους οργανισμούς αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας, αλλά και στα εσωτερικά συστήματα αξιολόγησης των εθνικών κεντρικών τραπεζών και στα συστήματα εσωτερικής αξιολόγησης των αντισυμβαλλομένων. Πρόσφατα, αποφάσισε επίσης να καταργήσει σταδιακά τη χρήση εργαλείων αξιολόγησης, μειώνοντας έτσι τον αριθμό των αποδεκτών εξωτερικών πηγών αξιολόγησης. Γενικότερα, η ΕΚΤ έχει επανειλημμένα εκφράσει την προσήλωσή της στην αρχή που προτείνει το Συμβούλιο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, σύμφωνα με την οποία οι κεντρικές τράπεζες θα πρέπει να μειώσουν τη μηχανιστική εξάρτησή τους από εξωτερικές αξιολογήσεις, και να χρησιμοποιούν εργαλεία όπως η ετήσια παρακολούθηση των επιδόσεων και οι συνεχείς αξιολογήσεις της δέουσας επιμέλειας για αποδεκτούς οργανισμούς αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας. Το Ευρωσύστημα έχει επίσης θεσπίσει αυστηρότερες απαιτήσεις γνωστοποίησης για ορισμένες αξιολογήσεις που επιτρέπουν στους χρήστες να κατανοούν καλύτερα και να σχηματίζουν τις δικές τους απόψεις για συγκεκριμένες αξιολογήσεις.
35. Πώς αποτιμάτε την πρόσφατη εξέλιξη στη συναλλαγματική ισοτιμία δολαρίου/ευρώ; Θα πρέπει η ΕΚΤ να ανησυχεί για τον κίνδυνο δυνητικού «συναλλαγματικού πολέμου» με τις ΗΠΑ; Θα πρέπει η ΕΚΤ να εξετάσει το ενδεχόμενο υιοθέτησης μιας πιο σαφούς επικοινωνιακής πολιτικής σχετικά με την πολιτική συναλλαγματικών ισοτιμιών του ευρώ; Ποια είναι η άποψή σας για τη θέση που εξέφρασε πρόσφατα ο Πρόεδρος Trump σχετικά με τη νομισματική πολιτική της ΕΚΤ και τις επιπτώσεις της στο εμπόριο ΕΕ-ΗΠΑ; Σε ποιο βαθμό οι εμπορικές παράμετροι θα πρέπει να διαδραματίζουν ρόλο στην άσκηση της νομισματικής πολιτικής;
Η συναλλαγματική ισοτιμία δεν αποτελεί στόχο πολιτικής της ΕΚΤ και, ως εκ τούτου, δεν θα ήταν σκόπιμο για μένα, ως υποψήφια για τη θέση του Προέδρου της ΕΚΤ, να σχολιάσω το επίπεδο της συναλλαγματικής ισοτιμίας του ευρώ ή τις πρόσφατες σχετικές εξελίξεις.
Σε γενικές γραμμές, από τη σκοπιά της νομισματικής πολιτικής, είναι φυσικά σημαντικό να παρακολουθούνται οι συναλλαγματικές εξελίξεις όσον αφορά τις πιθανές επιπτώσεις τους στις προοπτικές για τον πληθωρισμό. Παρομοίως, οι παγκόσμιες εμπορικές εξελίξεις έχουν σημασία για μια κεντρική τράπεζα, καθώς καθορίζουν την εξωτερική ζήτηση για τα αγαθά και τις υπηρεσίες της ζώνης του ευρώ και, ως εκ τούτου, επηρεάζουν τις οικονομικές προοπτικές της ζώνης του ευρώ και, σε τελική ανάλυση, τις προοπτικές για τον πληθωρισμό.
Όσον αφορά τους κινδύνους «συναλλαγματικών πολέμων», συμμερίζομαι την ισχυρή συναίνεση που υπάρχει στη διεθνή κοινότητα για αποχή από ανταγωνιστικές υποτιμήσεις και από τη χρήση των συναλλαγματικών ισοτιμιών για ανταγωνιστικούς σκοπούς. Η συναίνεση αυτή επιβεβαιώθηκε εκ νέου από τους υπουργούς και τους διοικητές κεντρικών τραπεζών των G7 και G20. Τα μέτρα νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ είναι και θα πρέπει να συνεχίσουν να είναι αποκλειστικά προσανατολισμένα προς την εξασφάλιση συνεχούς και σταθερής σύγκλισης του πληθωρισμού σε επίπεδα κάτω από, αλλά πλησίον, του 2 % μεσοπρόθεσμα.
36. Πώς αξιολογείτε τα επιτεύγματα της G20; Ποιες είναι οι απόψεις σας σχετικά με το τρέχον επίπεδο συντονισμού μεταξύ των κυριότερων κεντρικών τραπεζών;
Η ομάδα G20 έπαιξε καθοριστικό ρόλο την επαύριο της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης για τη σταθεροποίηση των παγκόσμιων χρηματοπιστωτικών αγορών και την παροχή συντονισμένων απαντήσεων δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής. Υπό την έννοια αυτή, η G20 πέτυχε να αποφευχθεί μια παγκόσμια οικονομική ύφεση. Συμμετείχα σε πολλές συζητήσεις στη G20 ως υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας. Όταν η Γαλλία ανέλαβε την προεδρία της G20 για το έτος 2011, ήμουν πρόεδρος της συνεδρίασης των υπουργών οικονομικών και των διοικητών των κεντρικών τραπεζών της G-20 και δρομολόγησα ένα ευρύ πρόγραμμα εργασιών για τη μεταρρύθμιση του διεθνούς νομισματικού συστήματος. Επίσης, η φόρμουλα των συναντήσεων των ηγετών της G20, στις οποίες είχα το προνόμιο να συμμετάσχω στην προηγούμενη ιδιότητά μου ως διευθύνουσας συμβούλου του ΔΝΤ, αποδείχθηκε αποτελεσματική στον συντονισμό των παγκόσμιων απαντήσεων σε καιρούς οικονομικής και γεωπολιτικής αβεβαιότητας.
Τούτου λεχθέντος, οι σημερινές προκλήσεις εξακολουθούν να απαιτούν μια ισχυρή και εστιασμένη G20: Δεν έχουμε ακόμη ολοκληρώσει πλήρως την ατζέντα μεταρρυθμίσεων του χρηματοπιστωτικού μας τομέα, ο παγκόσμιος οικονομικός κύκλος ωριμάζει και πολλές κεντρικές τράπεζες δρουν σε ζώνη μηδενικών επιτοκίων, ενώ τα δημόσια οικονομικά σε πολλές χώρες βρίσκονται σε χειρότερη κατάσταση από ό,τι πριν από 10 χρόνια. Επιπλέον, προκύπτουν νέες προκλήσεις, όπως τα κρυπτοπεριουσιακά στοιχεία και η σχετική χρηματοοικονομική τεχνολογία και οι επιπτώσεις από την ψηφιοποίηση, για να αναφέρουμε μόνο δύο. Παραμένει σημαντικό να βρούμε παγκόσμιες λύσεις για τις προκλήσεις αυτές και η G20 είναι επί του παρόντος η βέλτιστη διεθνής μορφή για τη συζήτηση της οικονομικής συνεργασίας και του συντονισμού σε περιόδους κρίσης και μη κρίσης.
Οι κεντρικές τράπεζες αλληλεπιδρούν στη G20 και συμμετέχουν σε ορισμένες ομάδες εργασίας της G20, ενώ συνεργάζονται επίσης στη G7. Επιπλέον, στο πλαίσιο της ΤΔΔ υπάρχουν και άλλα φόρουμ, τα οποία είναι εξίσου σημαντικά και που τα μέλη τους εκτείνονται πέραν των χωρών της G7 και της G20. Δεδομένου ότι οι περισσότερες κεντρικές τράπεζες είναι ανεξάρτητες και ακολουθούν τις αντίστοιχες εντολές τους, ο συντονισμός μεταξύ τους είναι μάλλον σπάνιο γεγονός, αλλά το συνεχές επίπεδο αλληλεπίδρασης αποτελεί προϋπόθεση για συντονισμένη δράση, εφόσον κρίνεται χρήσιμο υπό ειδικές περιστάσεις.
37. Θα πρέπει η ΕΚΤ να λάβει συγκεκριμένα μέτρα για την ενίσχυση του ευρώ ως διεθνούς νομίσματος; Αν ναι, τι είδους; Πόσο ρεαλιστικό πιστεύετε ότι είναι το ενδεχόμενο το JPY ή το CNY να αμφισβητήσουν το ευρώ ως το δεύτερο σημαντικότερο διεθνές νόμισμα; Ποιες θα ήταν οι επιπτώσεις στην περίπτωση αυτή;
Από τη βιβλιογραφία προκύπτει ότι, ενώ η διεθνής σημασία των νομισμάτων προσδιορίζεται κατά κύριο λόγο από ιστορικές εξελίξεις, και ενώ εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη διαδρομή που επιλέγεται, πολλοί άλλοι παράγοντες, όπως το μέγεθος και η σταθερότητα της εγχώριας οικονομίας, ο ρόλος της στο διεθνές εμπόριο και τα οικονομικά, καθώς και οι γεωπολιτικοί παράγοντες διαδραματίζουν επίσης ρόλο. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να αξιοποιηθούν οι εν λόγω παράγοντες για να εξασφαλιστεί ότι το ευρώ θα συνεχίσει να βελτιώνει τη διεθνή του θέση.
Στο πλαίσιο αυτό, η ζώνη του ευρώ διαθέτει ορισμένα πλεονεκτήματα τα οποία μπορεί να αξιοποιήσει. Όπως τεκμηριώνεται στην τελευταία έκθεση της ΕΚΤ, το μερίδιο του ευρώ στα παγκόσμια συναλλαγματικά αποθέματα αυξήθηκαν κατά το προηγούμενο έτος κατά 1,2 %, φθάνοντας το 20,7 %. Καταγράφηκε επίσης θετική αύξηση κατά την εξέταση του μεριδίου στη διεθνή έκδοση τίτλων χρέους και διεθνών καταθέσεων, καθώς και στο μερίδιο στα ανεξόφλητα υπόλοιπα διεθνών δανείων.
Χαιρετίζω την πρωτοβουλία που δρομολόγησε πέρυσι η Επιτροπή για να ενισχύσει τον διεθνή ρόλο του ευρώ. Πιστεύω ότι η ΕΚΤ μπορεί να διαδραματίσει ρόλο στη στήριξη της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής σταθερότητας μέσω της άσκησης της εντολής της για σταθερότητα των τιμών. Αυτό με τη σειρά του ωφελεί τη χρήση του ευρώ ως αποθέματος αξίας πέραν των συνόρων της ζώνης του ευρώ. Γενικότερα, οι υγιείς οικονομικές πολιτικές είναι σημαντικές για την αύξηση της ελκυστικότητας των νομισμάτων σε παγκόσμιο επίπεδο.
Το σημαντικό είναι ότι ο διεθνής ρόλος του ευρώ θα μπορούσε να υποστηριχθεί περαιτέρω από μια βαθύτερη και πληρέστερη ΟΝΕ. Η ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης και η προώθηση της Ένωσης Κεφαλαιαγορών μπορούν να συμβάλουν στην ενίσχυση των χρηματοπιστωτικών αγορών της ζώνης του ευρώ και, ως εκ τούτου, να καταστήσουν το ευρώ ελκυστικότερο για τους διεθνείς επενδυτές. Εν προκειμένω, οι πρωτοβουλίες της ΕΚΤ για την υποδομή της αγοράς και τις πληρωμές, οι οποίες συμβάλλουν στην αύξηση της αποδοτικότητας και στην ενίσχυση της ολοκλήρωσης των χρηματοπιστωτικών αγορών στη ζώνη του ευρώ, μπορούν να συμβάλουν στην ενίσχυση της διεθνούς ελκυστικότητας του ευρώ.
38. Ποιες θεωρείτε ως βασικές προκλήσεις και ευκαιρίες για την επικοινωνία των κεντρικών τραπεζών κατά την προσεχή περίοδο; Πιστεύετε ότι η ΕΚΤ πρέπει να κάνει περισσότερα για την ανασκευή επιχειρημάτων εναντίον του ευρώ;
Η επικοινωνία έχει καταστεί βασικό εργαλείο της πολιτικής των κεντρικών τραπεζών: έχει ουσιαστική σημασία για την αποτελεσματικότητα της νομισματικής πολιτικής όσον αφορά την καθοδήγηση των προσδοκιών· συμβάλλει επίσης στην οικοδόμηση αξιοπιστίας και στην εξασφάλιση λογοδοσίας. Και είναι καθοριστικής σημασίας για τη διατήρηση της εμπιστοσύνης των πολιτών στις κεντρικές τράπεζες και τη στήριξη της ανεξαρτησίας και της νομιμότητάς τους.
Είναι ενθαρρυντικό το γεγονός ότι οι κεντρικές τράπεζες σε παγκόσμιο επίπεδο, συμπεριλαμβανομένης της ΕΚΤ, έχουν σημειώσει μεγάλη πρόοδο στο να γίνουν πιο ανοικτές και διαφανείς και να επικοινωνούν και πέρα από το παραδοσιακό τους ειδικό κοινό. Εδώ ακριβώς βλέπω τα νέα σύνορα στην επικοινωνία των κεντρικών τραπεζών: το ευρύτερο κοινό. Οι κεντρικές τράπεζες πρέπει να γίνουν κατανοητές από τους ανθρώπους που εξυπηρετούν τελικά. Αυτό είναι ένα κλειδί για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης.
Πιστεύω ότι η ΕΚΤ μπορεί να ενισχύσει περαιτέρω την επικοινωνία της, ώστε να γίνει καλύτερα κατανοητή και να εξηγήσει τους λόγους για τους οποίους οι ενέργειές της είναι σημαντικές για τους ανθρώπους και τη ζωή τους. Θα ήταν επίσης σκόπιμο να καταβληθούν μεγαλύτερες προσπάθειες για την προσέγγιση ομάδων της κοινωνίας που δεν βρίσκονταν παραδοσιακά στο επίκεντρο της επικοινωνίας της ΕΚΤ, όπως οι νέοι ή οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, και να ακούσουμε επίσης προσεκτικότερα τους προβληματισμούς τους. Υπάρχουν μεγάλες δυνατότητες να συνδεθεί η ΕΚΤ με τα θέματα που προκαλούν ιδιαίτερη ανησυχία στους ανθρώπους, όπως η ανισότητα, τα ψηφιακά νομίσματα ή η αλλαγή του κλίματος, και να δοθούν σαφέστερες απαντήσεις σχετικά με το πώς αυτά επηρεάζουν την ΕΚΤ και πώς η ΕΚΤ μπορεί να συμβάλει, εντός των ορίων της εντολής της, σε αυτούς τους τομείς.
Στο ίδιο πνεύμα, η ΕΚΤ θα μπορούσε να αναλάβει έναν πιο προορατικό ρόλο στην παρουσίαση του τρόπου με τον οποίο το ευρώ, το νόμισμα 340 εκατ. πολιτών, και οι δράσεις της ίδιας της ΕΚΤ, έχουν συμβάλει στη βελτίωση της ευημερίας των Ευρωπαίων και στην ευημερία, την ασφάλεια και τη συνοχή στο εσωτερικό της ΕΕ. Τα πρωτοφανή υψηλά επίπεδα δημόσιας στήριξης για το ευρώ -το 76 % των Ευρωπαίων στις τελευταίες έρευνες που πραγματοποιήθηκαν- είναι καθησυχαστικό γεγονός· ωστόσο, η αργή μόνο ανάκαμψη των επιπέδων εμπιστοσύνης στην ΕΚΤ δείχνει ότι συνεχείς και ενισχυμένες προσπάθειες επικοινωνίας είναι σαφώς δικαιολογημένες.
39. Θα πρέπει, κατά την προσωπική σας άποψη, να αγοράσει η ΕΚΤ περισσότερα ομόλογα της ΕΤΕπ για να συμβάλει στη χρηματοδότηση ευρωπαϊκών επενδύσεων σύμφωνα με τους πρωταρχικούς και δευτερεύοντες στόχους της ΕΚΤ;
Τα υπερεθνικά ομόλογα της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων, μεταξύ άλλων, των ομολόγων της ΕΤΕπ, είναι σημαντικά για τη χρηματοδότηση των ευρωπαϊκών επενδύσεων. Στο πλαίσιο του προγράμματος APP, το Ευρωσύστημα έχει αγοράσει μεγάλες ποσότητες υπερεθνικών ομολόγων της ΕΕ, με τις τρέχουσες συμμετοχές να ανέρχονται περίπου σε 230 δισ. EUR.
Ωστόσο, το εναπομένον ποσό των υπερεθνικών ομολόγων της ΕΕ είναι πολύ μικρό για να καταστούν τα ομόλογα αυτά ο πρωταρχικός στόχος για τις αγορές που αγοράζει το Ευρωσύστημα και, ως εκ τούτου, μπορούν να αποτελούν μέρος μόνο των συνολικών αγορών που απαιτούνται για την επίτευξη του στόχου της νομισματικής πολιτικής του προγράμματος.
Όπως και οι λοιποί τίτλοι του δημόσιου τομέα, τα ομόλογα που εκδίδονται από την ΕΤΕπ υπόκεινται σε περιορισμούς αγοράς. Ειδικότερα, το άρθρο 123 της Συνθήκης απαγορεύει στο Ευρωσύστημα να αγοράζει από την ΕΤΕπ ομόλογα στην πρωτογενή αγορά· υπόκεινται στα ισχύοντα κριτήρια επιλεξιμότητας· και οι ενοποιημένες θέσεις πρέπει να συμμορφώνονται με όρια έκδοσης και εκδότη, τα οποία το 2016 αυξήθηκαν για τα υπερεθνικά ομόλογα της ΕΕ από 33 % σε 50 %.
40. Πιστεύετε ότι τα κράτη μέλη που δεν ανήκουν στη ζώνη του ευρώ θα πρέπει να πληρούν συμπληρωματικούς όρους προτού καταστούν μέλη της ζώνης του ευρώ και, ως εκ τούτου, μέλη της Τραπεζικής Ένωσης, όπως ο αποτελεσματικός έλεγχος των κινδύνων νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, η επίδειξη συγκριτικά σταθερών αγορών ακινήτων, ο αποτελεσματικός έλεγχος της διαφθοράς;
Η χρηστή διακυβέρνηση και τα αποτελεσματικά θεσμικά όργανα δεν είναι μόνο ζωτικής σημασίας για την παραγωγικότητα και τις επενδύσεις, αλλά και για την εξασφάλιση βιώσιμης ανάπτυξης. Εν προκειμένω, θεωρώ σημαντικό, στις τακτικές αξιολογήσεις της προόδου που πραγματοποιεί κάθε κράτος μέλος εκτός της ζώνης του ευρώ όσον αφορά την εκπλήρωση των υποχρεώσεών του σχετικά με την πορεία προς την ΟΝΕ σύμφωνα με τα κριτήρια του Μάαστριχτ, η ΕΚΤ και η Επιτροπή να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στη θεσμική ποιότητα και διακυβέρνηση και στην εποπτεία των μακροοικονομικών ανισορροπιών.
Μετά τη δημιουργία της τραπεζικής ένωσης, κάθε χώρα που υιοθετεί το ευρώ θα εισέρχεται ταυτόχρονα στην τραπεζική ένωση. Για τον λόγο αυτό, τα κράτη μέλη που είναι έτοιμα να προσχωρήσουν στη ζώνη του ευρώ θα πρέπει φυσικά να είναι επίσης έτοιμα να συμμετάσχουν στον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό (ΕΕΜ) και στον Ενιαίο Μηχανισμό Εξυγίανσης (ΕΜΕ). Στο πλαίσιο αυτό, θεωρώ ότι η προσέγγιση που εφαρμόστηκε για τη Βουλγαρία το 2018 και επιβεβαιώθηκε για την Κροατία το 2019 είναι πολύ ρεαλιστική και εύλογη, δηλαδή ότι οι χώρες αρχίζουν να συνεργάζονται στενά με την ΕΚΤ στο πλαίσιο του κανονισμού ΕΕΜ την ίδια στιγμή που προσχωρούν στον ΜΣΙ ΙΙ. Αυτό συνεπάγεται επίσης συνολική αξιολόγηση των τραπεζικών τομέων των δύο χωρών, ανάλογη με εκείνη που διεξάγεται από την ΕΚΤ για τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ. Χαιρετίζω επίσης το ενδεχόμενο να ακολουθηθεί παρόμοια προσέγγιση για τα κράτη μέλη που επιθυμούν να προσχωρήσουν στον ΜΣΙ ΙΙ στο μέλλον, σύμφωνα με την αρχή της ίσης μεταχείρισης, όπως περιγράφεται στις δηλώσεις της Ευρωομάδας για την πορεία της Βουλγαρίας και της Κροατίας προς τη συμμετοχή στον ΜΣΙ ΙΙ.
Χαιρετίζω επίσης το γεγονός ότι οι αρχές της Βουλγαρίας και της Κροατίας έχουν δεσμευτεί για την υλοποίηση ορισμένων ειδικών ανά χώρα μέτρων πριν από την είσοδό τους στον ΜΣΙ ΙΙ. Οι δεσμεύσεις αυτές δεν αφορούν μόνο την τραπεζική εποπτεία, αλλά και τις μακροπροληπτικές και διαρθρωτικές πολιτικές, όπως τα πλαίσια για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Όπως προβλέπεται από τα μέρη του ΜΣΙ ΙΙ, αυτό θα πρέπει να διασφαλίσει ότι οι εθνικές πολιτικές των προσχωρουσών χωρών επιτρέπουν την ομαλή συμμετοχή στον ΜΣΙ ΙΙ πριν από την υιοθέτηση του ευρώ.
41. Πώς θα αξιολογούσατε τη σχετική σημασία των δευτερογενών επιπτώσεων της νομισματικής πολιτικής, ιδίως από τις Ηνωμένες Πολιτείες, για την άσκηση της νομισματικής πολιτικής στη ζώνη του ευρώ;
Οι δευτερογενείς επιπτώσεις αποτελούν απόρροια της παγκοσμιοποίησης και φαίνεται πράγματι ότι η νομισματική πολιτική των ΗΠΑ επηρεάζει ιδιαίτερα τις χρηματοπιστωτικές αγορές της ζώνης του ευρώ και, ως εκ τούτου, ενδεχομένως και θεμελιώδη στοιχεία που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της ΕΚΤ. Η ΕΚΤ θα πρέπει να παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις παγκόσμιες εξελίξεις στον τομέα της νομισματικής πολιτικής, στο βαθμό που αυτές ενδέχεται να επηρεάσουν τις προοπτικές της ανάπτυξης και την εντολή της για σταθερότητα των τιμών. Ωστόσο, ακόμη και σε μια ιδιαίτερα διασυνδεδεμένη παγκόσμια οικονομία, η ΕΚΤ είναι σε θέση να προστατεύει έως ένα ορισμένο βαθμό τις εγχώριες χρηματοδοτικές συνθήκες από τέτοιου είδους δευτερογενή αποτελέσματα μέσω μέτρων πολιτικής, όπως είναι ο προσανατολισμός προσδοκιών για τα επιτόκια. Συνεπώς, η νομισματική της πολιτική εξακολουθεί να είναι αποτελεσματική όσον αφορά τη συνέχιση της δικής της εντολής για τη σταθερότητα των τιμών, ακόμη και με την παρουσία δευτερογενών επιπτώσεων.
42. Ποιον ρόλο βλέπετε για τις συναλλαγές σε μετρητά σε σύγκριση με τις ψηφιακές συναλλαγές στο μέλλον;
Τα μετρητά είναι η μέθοδος πληρωμής που χρησιμοποιείται συχνότερα στα σημεία πώλησης στη ζώνη του ευρώ τόσο ως προς τον αριθμό των συναλλαγών όσο και ως προς την αξία. Αναμένεται ότι θα εξακολουθήσουν να αποτελούν σημαντικό μέσο πληρωμής στα σημεία πώλησης στις περισσότερες χώρες της ζώνης του ευρώ για το προβλέψιμο μέλλον. Ωστόσο, η ταχεία αύξηση της χρήσης των καρτών χωρίς επαφή και των πληρωμών μέσω κινητού, η αύξηση των διαδικτυακών αγορών και η ανάπτυξη των ακαριαίων πληρωμών (βάσει των οποίων ενδέχεται να προκύψουν νέες λύσεις λιανικών πληρωμών) μπορεί να αναμένεται ότι θα έχουν αισθητό αντίκτυπο στη χρήση μετρητών για σκοπούς συναλλαγών. Αν και είναι δύσκολο να προβλεφθεί η ταχύτητα της επακόλουθης μείωσης της χρήσης μετρητών για σκοπούς συναλλαγών, είναι προφανές ότι θα συμβεί.
Ωστόσο, η χρήση μετρητών για σκοπούς συναλλαγών αποτελεί μόνο μία από τις κινητήριες δυνάμεις της ζήτησης τραπεζογραμματίων. Περίπου το 75% των κυκλοφορούντων τραπεζογραμματίων ευρώ χρησιμοποιείται ως απόθεμα αξίας στη ζώνη του ευρώ ή διακρατείται στο εξωτερικό. Η ζήτηση για τραπεζογραμμάτια έχει επίσης επηρεαστεί από διάφορους πρόσθετους παράγοντες, όπως η χρηματοπιστωτική κρίση και το δημόσιο χρέος, οι γεωπολιτικές αβεβαιότητες, οι εξελίξεις των συναλλαγματικών ισοτιμιών και οι αποφάσεις πολιτικής. Τα τελευταία χρόνια, η κυκλοφορία των τραπεζογραμματίων ευρώ εξακολουθεί να εμφανίζει ισχυρή μέση αύξηση πάνω από την αύξηση του ΑΕΠ.
43. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζήτησε πρόσφατα από την ΕΚΤ να καταρτίσει χρονοδιάγραμμα για τη σταδιακή κατάργηση της χρήσης των χαρτονομισμάτων των 500 EUR. Πώς βλέπετε τον περιορισμό ορισμένων χαρτονομισμάτων υψηλής ονομαστικής αξίας; Απαιτείται άραγε περαιτέρω δράση;
Την άνοιξη του τρέχοντος έτους, όλες οι εθνικές κεντρικές τράπεζες της ζώνης του ευρώ σταμάτησαν να εκδίδουν τραπεζογραμμάτια των 500 ευρώ. Λαμβάνοντας υπόψη τον διεθνή ρόλο του ευρώ και την ευρεία εμπιστοσύνη στα τραπεζογραμμάτιά του, που χρησιμοποιούνται σε μεγάλο βαθμό ως αποθέματα αξίας και στο εξωτερικό, η ΕΚΤ κατέστησε σαφές ότι
τα χαρτονομίσματα των 500 ευρώ θα παραμείνει νόμιμο χρήμα, ακριβώς όπως όλες οι άλλες ονομαστικές αξίες της πρώτης σειράς τραπεζογραμματίων ευρώ. Σε αυτή τη βάση, μπορεί να πραγματοποιηθεί σταδιακή και οργανωμένη μείωση του αριθμού τραπεζογραμματίων των 500 ευρώ που βρίσκονται σε κυκλοφορία. Αυτό συνάδει με τις μακροχρόνιες πρακτικές άλλων κεντρικών τραπεζών, ιδίως της Federal Reserve, που επίσης επιτρέπει στα αμερικανικά τραπεζογραμμάτια να διατηρούν το καθεστώς του νόμιμου χρήματος. Η ανάκληση του καθεστώτος νόμιμου χρήματος για τα χαρτονομίσματα των 500 ευρώ θα μπορούσε να έχει αρνητικό αντίκτυπο στην εμπιστοσύνη στο ευρώ και στα τραπεζογραμμάτιά του και, ως εκ τούτου, θα πρέπει να αποφευχθεί.
Γ. Χρηματοπιστωτική σταθερότητα και εποπτεία
44. Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τα υψηλά επίπεδα του αποθέματος μη εξυπηρετούμενων δανείων καθώς και τους κινδύνους στη ροή των μη εξυπηρετούμενων δανείων; Πώς εκτιμάτε το πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων στους ισολογισμούς μεσαίων και μικρών πιστωτικών ιδρυμάτων; Ποια μέτρα θα πρέπει να λάβει η ΕΚΤ/ο ενιαίος εποπτικός μηχανισμός (ΕΕΜ) για να διασφαλίσουν ότι όλες οι τράπεζες της ζώνης του ευρώ, και όχι μόνο οι μεγαλύτερες τράπεζες, έχουν λάβει επαρκή μέτρα για τα δάνεια σε επισφαλή θέση;
Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (ΜΕΔ), επειδή επιβαρύνουν την κερδοφορία των τραπεζών και εμποδίζουν τη χρήση κεφαλαίων για νέο, πιο παραγωγικό δανεισμό, έχουν αρνητικό αντίκτυπο στον τραπεζικό δανεισμό, αποτελούν τροχοπέδη για την οικονομική δραστηριότητα και, σε υψηλά επίπεδα, ενδέχεται να θέσουν σε κίνδυνο τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα υψηλά επίπεδα ΜΕΔ και να προληφθεί η συσσώρευσή τους στο μέλλον, έχουν αναληφθεί πολλές πρωτοβουλίες από διάφορα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα στο πλαίσιο που έχει εκπονηθεί από τον ενωσιακό νομοθέτη.
Ως εποπτική αρχή των τραπεζών της ζώνης του ευρώ, ο ΕΕΜ, από την ίδρυσή του το 2014, υιοθέτησε αυστηρή προσέγγιση για την αντιμετώπιση των ΜΕΔ, ξεκινώντας από μια εκτεταμένη επανεξέταση της ποιότητας των στοιχείων ενεργητικού, η οποία, μεταξύ άλλων, αξιολογεί το επίπεδο προβλέψεων των μεγαλύτερων τραπεζών της ζώνης του ευρώ για την αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (ΜΕΑ). Στη συνέχεια επακολούθησε με οδηγίες προς τις τράπεζες, στις οποίες περιγράφονται μέτρα, διαδικασίες και βέλτιστες πρακτικές για τις τράπεζες κατά την αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και διατύπωσε προσδοκίες για τις τράπεζες με υψηλά επίπεδα ΜΕΔ, προκειμένου να αναπτύξουν τις δικές τους στρατηγικές για την αντιμετώπιση των αποθεμάτων ΜΕΔ, καθώς και πιο συγκεκριμένα μέτρα υπό μορφή εποπτικών προσδοκιών για τις προληπτικές προβλέψεις για νέα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και, στη συνέχεια, για την τροφοδότηση του αποθέματος ΜΕΑ.
Οι προσπάθειες αυτές έχουν αποδώσει καρπούς. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της ΕΚΤ, το ακαθάριστο ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) για τις τράπεζες υπό την άμεση εποπτεία της ΕΚΤ ανήλθε σε 3,67 % το πρώτο τρίμηνο του 2019, σε σύγκριση με
7,96 % το τέταρτο τρίμηνο του 2014. Σε απόλυτους αριθμούς, τα ακαθάριστα ΜΕΔ μειώθηκαν σε 587 δισ. EUR το πρώτο τρίμηνο του 2019, από 958 δισ. EUR το τέταρτο τρίμηνο του 2014.
Επιπλέον, η ευρωπαϊκή νομοθεσία τροποποιήθηκε πρόσφατα ώστε να περιλαμβάνει κανόνες σχετικά με την ελάχιστη κάλυψη ζημιών για τα ΜΕΔ. Οι κανόνες αυτοί απαιτούν από όλες τις τράπεζες, επομένως τόσο από σημαντικά όσο και από λιγότερο σημαντικά ιδρύματα, να διαθέτουν επαρκή κάλυψη των ζημιών από δάνεια για ΜΕΑ που προκύπτουν από νέα δάνεια.
Με την έγκριση του νέου κανονισμού, γνωρίζω, και επικροτώ το γεγονός, ότι η ΕΚΤ πραγματοποιεί ορισμένες προσαρμογές των εποπτικών της προσδοκιών όσον αφορά την κάλυψη των ΜΕΔ, ώστε να ενισχυθεί η συνοχή και η απλότητα της συνολικής προσέγγισης.
Επιπλέον, οι κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών (ΕΑΤ) σχετικά με τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων και των ανοιγμάτων με ανοχή, στην κατάρτιση των οποίων γνωρίζω ότι συνεισέφερε η ΕΚΤ, απευθύνονται σε όλα τα πιστωτικά ιδρύματα (συμπεριλαμβανομένων των μεσαίων και των μικρών) και έχουν ως στόχο να διασφαλίσουν ότι αυτά διαθέτουν κατάλληλα εργαλεία και πλαίσια προληπτικής εποπτείας για την αποτελεσματική διαχείριση των ΜΕΑ και την επίτευξη βιώσιμης μείωσης στους ισολογισμούς τους. Οι κατευθυντήριες γραμμές λαμβάνουν υπόψη τις πτυχές της αναλογικότητας κατά την εφαρμογή τους, παρέχοντας συγκεκριμένα παραδείγματα.
45. Πώς εκτιμάτε το υψηλό ποσοστό στοιχείων ενεργητικού επιπέδου 2 και επιπέδου 3 στους ισολογισμούς πολλών τραπεζών;
Τα εν λόγω στοιχεία ενεργητικού λαμβάνονται δεόντως υπόψη από το ισχύον εποπτικό πλαίσιο;
Τα ρυθμιστικά και λογιστικά πλαίσια λαμβάνουν υπόψη τους κινδύνους αποτίμησης με διάφορους τρόπους. Σύμφωνα με τα λογιστικά πρότυπα, οι τράπεζες υποχρεούνται να έχουν επιφυλάξεις απέναντι σε κέρδη αποτίμησης που προκύπτουν από μοντέλα σε ορισμένες περιπτώσεις όταν τα εν λόγω κέρδη δεν τεκμηριώνονται από παρατηρήσιμα δεδομένα της αγοράς. Βάσει του ρυθμιστικού πλαισίου, απαιτούνται περαιτέρω προσαρμογές αποτίμησης για τον καθορισμό συνετών αξιών που επιτυγχάνουν κατάλληλο βαθμό βεβαιότητας.
Και πράγματι οι πρακτικές αποτίμησης των τραπεζών βρίσκονται στο επίκεντρο της τραπεζικής εποπτείας της ΕΚΤ από την ίδρυσή της. Επιπλέον, αντιλαμβάνομαι ότι ο εμπορικός κίνδυνος και οι αποτιμήσεις περιουσιακών στοιχείων αναγνωρίστηκαν ως εποπτική προτεραιότητα το 2019. Αυτό περιλαμβάνει επίσης ορισμένες επιτόπιες αποστολές που επικεντρώνονται στις πτυχές του κινδύνου για το εμπόριο και τις αγορές.
46. Ποια είναι η άποψή σας σχετικά με τη ρύθμιση των οντοτήτων σκιώδους τραπεζικής; Βλέπετε ρυθμιστικά και εποπτικά κενά τα οποία πρέπει να αντιμετωπιστούν βραχυπρόθεσμα από τους νομοθέτες; Θα πρέπει να ανατεθεί στον ΕΕΜ να εποπτεύει το σκιώδες τραπεζικό σύστημα; Ποιος θα πρέπει να είναι ο ρόλος του ΕΕΜ όσον αφορά τη χρηματοπιστωτική τεχνολογία;
Το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων μετά την κρίση συνέβαλε στη μείωση των κινδύνων στο χρηματοπιστωτικό σύστημα από όλες τις οπτικές γωνίες, μεταξύ άλλων από μη τραπεζικά ιδρύματα. Ενισχύθηκαν οι ρυθμιστικές απαιτήσεις, η υποβολή στοιχείων και η εποπτεία σε ενωσιακό και παγκόσμιο επίπεδο. Για παράδειγμα, οι μεταρρυθμίσεις έχουν καταστήσει ασφαλέστερα τα αμοιβαία κεφάλαια βραχυπρόθεσμων επενδύσεων και τις δραστηριότητες τιτλοποίησης και έχουν δημιουργήσει μεγαλύτερη διαφάνεια στις αγορές παραγώγων και προϊόντων χρηματοδότησης τίτλων.
Τούτου λεχθέντος, πρέπει να παραμένουμε σε εγρήγορση. Πρέπει να εντείνουμε τις προσπάθειές μας για την καλύτερη κατανόηση και παρακολούθηση των κινδύνων από τον ταχέως αναπτυσσόμενο κλάδο διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων, όπως επισημάνθηκε επίσης στο Διεθνές Πρότυπο Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας του ΔΝΤ. Στην ΕΕ, οι εν λόγω δραστηριότητες ρυθμίζονται και εποπτεύονται, αλλά μπορούν ακόμη να ενισχύσουν τους κραδασμούς μέσω της φιλοκυκλικότητας, της αναντιστοιχίας ρευστότητας, της μόχλευσης ή της διασύνδεσης. Οι κίνδυνοι αυτοί πρέπει να παρακολουθούνται στενά και θα πρέπει να επαναξιολογήσουμε κατά πόσον το ισχύον ρυθμιστικό πλαίσιο αντιμετωπίζει επαρκώς τις ανησυχίες αυτές από την μακροπροληπτική και τη συστημική προοπτική. Γενικότερα, δεν διαθέτουμε μακροπροληπτική εργαλειοθήκη για τα μη τραπεζικά ιδρύματα. Πρόκειται για κενό που πρέπει να αντιμετωπιστεί.
Όσον αφορά τις εντολές εποπτείας, πιστεύω ότι πρέπει πρώτα να επιτευχθεί συμφωνία ότι απαιτείται ένα εύρωστο πλαίσιο εποπτείας για τον μη τραπεζικό χρηματοπιστωτικό τομέα σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η πιο ολοκληρωμένη εποπτεία σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα συμβάλει στην πρόληψη πιθανών διασυνοριακών δευτερογενών επιπτώσεων και θα στηρίξει τόσο τους ισότιμους όρους ανταγωνισμού όσο και το σχέδιο για την Ένωση Κεφαλαιαγορών. Μόλις υπάρξει συμφωνία ως προς αυτό το πρώτο βήμα, τα κράτη μέλη μπορούν να συμφωνήσουν ποιος θα πρέπει να εποπτεύει.
Γενικά, πιστεύω ότι θα πρέπει να είμαστε συνεπείς: όταν κάτι μοιάζει με τράπεζα και ενέχει κινδύνους όπως μια τράπεζα, θα πρέπει να εποπτεύονται όπως μια τράπεζα. Το ίδιο ισχύει για τις επιχειρήσεις επενδύσεων, καθώς και για τις εταιρείες χρηματοπιστωτικής τεχνολογίας («fintech»): οι ίδιοι κανόνες για τους ίδιους κινδύνους.
Η χρηματοπιστωτική τεχνολογία μπορεί να αποφέρει πολλά οφέλη στον χρηματοπιστωτικό τομέα, συμπεριλαμβανομένων της βελτίωσης της αποτελεσματικότητας από άποψη κόστους, της βελτίωσης των προϊόντων και των υπηρεσιών και, σε τελική ανάλυση, της βελτίωσης της εμπειρίας των πελατών. Εν μέσω αυτών των καινοτομιών, η τραπεζική εποπτεία της ΕΚΤ θα πρέπει να παρακολουθεί και να μεριμνά ώστε και οι ίδιες οι τράπεζες να κατανοούν και να μετριάζουν τους κινδύνους που προκύπτουν από την εφαρμογή νέων τεχνολογιών και λύσεων.
Χαιρετίζω επίσης το γεγονός ότι η ΕΚΤ συμμετέχει σε διεθνή φόρουμ για να διασφαλίσει ότι υπάρχει κοινή αντίληψη και προσέγγιση για θέματα που σχετίζονται με τη χρηματοπιστωτική τεχνολογία.
47. Ποια είναι η άποψή σας σχετικά με τα βήματα προς την ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης με ένα Ευρωπαϊκό Σύστημα Εγγύησης των Καταθέσεων και έναν δημοσιονομικό μηχανισμό ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένης της αναγκαίας εφαρμογής της υφιστάμενης νομοθεσίας περί τραπεζικής ένωσης;
Η δημιουργία της τραπεζικής ένωσης αποτέλεσε σημαντικό βήμα για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Συνέβαλε στη βελτίωση της ασφάλειας και της ανθεκτικότητας του τραπεζικού συστήματος και στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας της ΟΝΕ συνολικά. Ωστόσο, η τραπεζική ένωση παραμένει ατελής και, ως εκ τούτου, ευάλωτη σε κραδασμούς.
Πρώτον, η εισαγωγή ενός κοινού μηχανισμού ασφαλείας για το Ενιαίο Ταμείο Εξυγίανσης (ΕΤΕ) είναι ουσιαστικής σημασίας για την υποστήριξη της καλής λειτουργίας και της αξιοπιστίας του δεύτερου πυλώνα της τραπεζικής ένωσης. Παρέχοντας πρόσθετη ικανότητα παρέμβασης για την αντιμετώπιση τραπεζικών κρίσεων μέσω της παροχής στήριξης τόσο σε κεφάλαιο όσο και σε ρευστότητα, ο κοινός μηχανισμός ασφαλείας θα είναι καθοριστικής σημασίας για να διασφαλιστεί ότι οι τράπεζες μπορούν να εξυγιανθούν χωρίς συστημικά δευτερογενή αποτελέσματα και χωρίς επιβάρυνση για τους φορολογούμενους -κάτι που είναι μείζων στόχος των μετακρισιακών μεταρρυθμίσεων. Μολονότι εκφράζω την ικανοποίησή μου για την πρόοδο που σημειώθηκε κατά τη σύνοδο κορυφής του Ιουνίου για το ευρώ, είναι ζωτικής σημασίας να επιτευχθεί σύντομα συμφωνία για την επιχειρησιακή εφαρμογή του μηχανισμού ασφαλείας. Εκτός από τον κοινό μηχανισμό ασφαλείας, θα πρέπει επίσης να θεσπιστούν επαρκείς ρυθμίσεις για την παροχή ρευστότητας κατά την εξυγίανση.
Δεύτερον, ένα ευρωπαϊκό σύστημα εγγύησης των καταθέσεων είναι ο πυλώνας που λείπει στην αρχιτεκτονική της τραπεζικής ένωσης. Θα συμβάλει στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης των καταθετών σε ολόκληρη τη νομισματική ένωση, κάτι που θα αυξήσει τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και θα διευκολύνει τη χρηματοπιστωτική ολοκλήρωση. Επιπλέον, μια ζώνη ενιαίου νομίσματος βασίζεται στην ιδέα ότι το χρήμα -και οι καταθέσεις αποτελούν τη σημαντικότερη πηγή χρήματος για τους απλούς πολίτες- επωφελείται από ένα κοινό υψηλό επίπεδο εμπιστοσύνης, ανεξάρτητα από τον τόπο όπου διακρατούνται τα χρήματα αυτά στη ζώνη ενιαίου νομίσματος.
48. Ποιους κίνδυνους σε σχέση με τα δάνεια με μόχλευση βλέπετε για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και πώς θα πρέπει να αντιμετωπίζονται;
Ο μοχλευμένος δανεισμός, που σε γενικές γραμμές ορίζεται ως η επέκταση δανείων/πιστώσεων σε υπερχρεωμένους δανειολήπτες, έχει προσελκύσει μεγάλη προσοχή από τις ΗΠΑ, την ΕΕ και τις διεθνείς αρχές.
Οι μοχλευμένες αγορές δανείων έχουν αυξηθεί σημαντικά κατά την τελευταία δεκαετία. Αυτό συνέβη παράλληλα με την επιδείνωση της υποκείμενης πιστωτικής ποιότητας, λόγω της αυξανόμενης μόχλευσης των εταιρικών δανειοληπτών και της άνευ προηγουμένου μείωσης των προτύπων δανειοδότησης. Για παράδειγμα, με βάση δημόσια στοιχεία της ΕΚΤ, περίπου 300 δισεκατομμύρια σε μοχλευμένα δάνεια είχαν εκδοθεί στην ΕΕ το 2017. Και μέχρι το τέταρτο τρίμηνο του 2018, 18 τράπεζες μόνο είχαν αυξήσει τη συνολική τους έκθεση στον τομέα των δανείων με μόχλευση στα 321 δισ. ευρώ.
Συνολικά, η διαρθρωτική αλλαγή στον τομέα των μη χρηματοπιστωτικών εταιρειών προς χρέος χαμηλής ποιότητας εγείρει ζητήματα προληπτικής εποπτείας. Πρώτον, οι εταιρείες με μεγαλύτερη μόχλευση συναλλάσσονται με υψηλότερα πιστωτικά περιθώρια και παρουσιάζουν υψηλότερο χρέος και μεταβλητότητα της τιμής των μετοχών. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη αστάθεια της αγοράς σε περιόδους ύφεσης η οποία μπορεί να εξαπλωθεί ή να ενισχύσει την αστάθεια σε άλλες αγορές. Δεύτερον, οι πιο μοχλευμένες εταιρείες είναι πιθανόν να μειώσουν τις επενδύσεις τους περισσότερο απ’ ό,τι οι λιγότερο μοχλευμένες κατά τη διάρκεια περιόδων ύφεσης, ενδεχομένως ενισχύοντας την εν λόγω ύφεση. Και, τρίτον, εάν ορισμένες μεγάλες τράπεζες και μη τραπεζικές οντότητες ενδέχεται να είναι υπερβολικά εκτεθειμένες σε μοχλευμένα δάνεια, η πίεση σε επίπεδο οντότητας μπορεί να μεταδοθεί ευρύτερα. Η αύξηση της εταιρικής μόχλευσης, η μείωση των προτύπων δανειοδότησης και η περιορισμένη προστασία του δανειστή ενδέχεται να αυξήσουν την πιθανότητα αθέτησης υποχρεώσεων και να μειώσουν τα ποσοστά ανάκτησης στα μοχλευμένα δάνεια.
Υπάρχουν αρκετά άλλα σημαντικά άγνωστα στοιχεία, ανάμεσά τους το ποιοι είναι οι τελικοί μη τραπεζικοί επενδυτές τόσο σε μοχλευμένα δάνεια όσο και σε εγγυημένα δανειακά ομόλογα. Η απόδοση των μοχλευμένων δανείων υπό ακραίες συνθήκες, ιδίως εάν ληφθεί υπόψη ότι η ευρεία μετατόπιση της αγοράς προς την κατεύθυνση της χαμηλότερης προστασίας των επενδυτών στην τεκμηρίωση του δανείου είναι πιθανό να οδηγήσει σε χαμηλότερες ανακτήσεις από ό,τι κατά το παρελθόν.
Πολλές εργασίες έχουν ήδη αναληφθεί τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Για παράδειγμα, το Συμβούλιο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις εν λόγω αγορές και τα μέλη θα εξετάσουν περαιτέρω πληροφορίες σχετικά με το μοτίβο των ανοιγμάτων σε αυτά τα περιουσιακά στοιχεία κατά τους προσεχείς μήνες για την εμβάθυνση της ανάλυσης των πιθανών τρωτών σημείων. Δεδομένου του παγκόσμιου χαρακτήρα των αγορών μοχλευμένου δανεισμού και των συμμετεχόντων, απαιτείται ισχυρός συντονισμός μεταξύ ρυθμιστικών και εποπτικών αρχών. Αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει τόσο τις τράπεζες όσο και τα μη τραπεζικά ιδρύματα σε μια προσπάθεια για την προώθηση καλών προτύπων στη χορήγηση δανείων.
Επιπλέον, πολλές εργασίες πραγματοποιήθηκαν από τις εποπτικές αρχές προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα πλαίσια διαχείρισης κινδύνου των τραπεζών αντιμετωπίζουν και διαχειρίζονται με σύνεση τους εν λόγω κινδύνους. Επισημαίνω ότι τον Μάιο του 2017, η τραπεζική εποπτεία της ΕΚΤ δημοσίευσε έγγραφο καθοδήγησης σχετικά με τις συναλλαγές με μόχλευση, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι ελλείψεις που εντοπίστηκαν στα πλαίσια διαχείρισης κινδύνου και παρακολούθησης των τραπεζών.
49. Ποιες προκλήσεις προβλέπετε για την ΕΚΤ εάν ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ΕΜΣ) μετατραπεί σε Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο (ΕΝΤ);
Χαιρετίζω την ευρεία συμφωνία που επετεύχθη στη σύνοδο κορυφής της ζώνης του ευρώ τον Ιούνιο του 2019 σχετικά με τα βασικά στοιχεία της μεταρρύθμισης του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ΕΜΣ). Είναι σημαντικό να ληφθεί τελική απόφαση τον Δεκέμβριο του 2019, καθώς η εν λόγω μεταρρύθμιση μπορεί να ενισχύσει την αρχιτεκτονική της ζώνης του ευρώ και την ικανότητα της ζώνης του ευρώ να αντιμετωπίζει οικονομικές και χρηματοπιστωτικές κρίσεις στο μέλλον.
Η αναθεωρημένη Συνθήκη ΕΜΣ προβλέπει ότι, κατά τη διεξαγωγή των επιχειρήσεών του, ο μεταρρυθμισμένος ΕΜΣ θα πρέπει να σέβεται τις εξουσίες που παρέχει το δίκαιο της ΕΕ στα θεσμικά και λοιπά όργανα της Ένωσης. Αυτό σημαίνει ότι οι νέοι ρόλοι που ανατίθενται στον ΕΜΣ δεν προσκρούουν στις αρμοδιότητες της ΕΚΤ και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Συστημικού Κινδύνου (ΕΣΣΚ), μεταξύ άλλων στους τομείς της νομισματικής πολιτικής, της μικροπροληπτικής εποπτείας και της μακροπροληπτικής εποπτείας.
Όσον αφορά την ειδική πρόταση για τη μετονομασία του ΕΜΣ, συμφωνώ με τις απόψεις που έχει ήδη εκφράσει η ΕΚΤ ότι το όνομα «Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο» θα ήταν παραπλανητικό. Ούτε οι στόχοι και τα καθήκοντα ούτε η χρηματοδότηση του ΕΜΣ είναι «νομισματικά» από τη φύση τους. Υπενθυμίζω ότι το ΔΝΤ πήρε το όνομά του επειδή συστάθηκε με σκοπό τη διατήρηση εύρυθμων συναλλαγματικών διευθετήσεων μεταξύ των μελών του -κάτι που αρχικά περιλάμβανε την παρακολούθηση της συμμετοχής των κρατών στο σύστημα συναλλαγματικών ισοτιμιών Bretton Woods και συνεχίζει να προωθεί τη διεθνή νομισματική συνεργασία και τη συναλλαγματική σταθερότητα στο πλαίσιο της εντολής του.
Τέλος, θα ήταν σημαντικό να ενσωματωθεί ο ΕΜΣ στην έννομη τάξη της ΕΕ, με το να καταστεί υπόλογος στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
50. Ποια είναι η εκτίμησή σας για τη συμμετοχή της ΕΚΤ στο πλαίσιο των προγραμμάτων χρηματοδοτικής συνδρομής; Θα δρομολογήσετε αξιολόγηση του ρόλου και των δραστηριοτήτων της ΕΚΤ στα προγράμματα χρηματοδοτικής συνδρομής; Πώς βλέπετε να εξελίσσεται η δυνητική συμμετοχή της ΕΚΤ στα προγράμματα χρηματοδοτικής συνδρομής και στην εποπτεία μετά το πρόγραμμα;
Κατόπιν αιτήματος κρατών μελών, η ΕΚΤ συμμετείχε σε προγράμματα προσαρμογής, συμπληρωματικά προς την εμπειρογνωμοσύνη της Επιτροπής και του ΔΝΤ. Στο πλαίσιο των προγραμμάτων χρηματοδοτικής συνδρομής, κράτη μέλη έχουν πραγματοποιήσει σημαντικές μεταρρυθμίσεις που προετοίμασαν το έδαφος για την επάνοδο της βιώσιμης ανάπτυξης.
Συμφωνώ με την πρόσφατη απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου να επικεντρωθεί η συμμετοχή της ΕΚΤ σε τομείς αυστηρά συναφείς από τη σκοπιά της νομισματικής πολιτικής και της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Αν και ο σχεδιασμός πολιτικής σε τομείς όπως οι μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας και προϊόντων ή η ιδιωτικοποίηση εξακολουθεί να είναι πολύ σημαντικό θέμα, από τη δική μου οπτική γωνία αντιμετωπίζεται καλύτερα από τους άλλους εταίρους.
Όσον αφορά το ζήτημα της αξιολόγησης, είμαι υπέρμαχος της νοοτροπίας αναπληροφόρησης και υποστηρίζω πλήρως τις εκ των υστέρων αξιολογήσεις. Η άντληση διδαγμάτων από την εμπειρία του παρελθόντος έχει πράγματι θεμελιώδη σημασία για τη βελτίωση των μελλοντικών επιδόσεων. Όσο ήμουν διευθύνουσα σύμβουλος στο Ταμείο, το προσωπικό του ΔΝΤ εργαζόταν σε εκ των υστέρων αξιολογήσεις των προγραμμάτων για την Ιρλανδία (2015), την Πορτογαλία (2016) και για το πρώτο (2013) και το δεύτερο (2017) ελληνικό πρόγραμμα. Όλες οι εκθέσεις δημοσιοποιήθηκαν για λόγους λογοδοσίας.
51. Ποια είναι η άποψή σας σχετικά με την ανάγκη να εξασφαλιστεί ο αυστηρός διαχωρισμός μεταξύ νομισματικής πολιτικής και εποπτείας των τραπεζών και ποιες είναι κατά τη γνώμη σας οι μεταρρυθμίσεις οι οποίες θα ενισχύσουν και θα προωθήσουν αυτή την διάσταση;
Με τη σύσταση του ΕΕΜ, δημιουργήθηκαν μηχανισμοί οι οποίοι διασφαλίζουν ότι τα καθήκοντα της εποπτικής και νομισματικής πολιτικής εκτελούνται χωριστά τα μεν από τα δε, ώστε να αποκλείεται κάθε φαινόμενη ή πραγματική σύγκρουση συμφερόντων μεταξύ των δύο λειτουργιών. Για παράδειγμα, οι εποπτικές αποφάσεις συζητούνται και καταρτίζονται από το εποπτικό συμβούλιο της ΕΚΤ και το διοικητικό συμβούλιο συμμετέχει μόνο μέσω διαδικασίας μη διατύπωσης αντιρρήσεων.
Κατά τη γνώμη μου, ο νομοθέτης έχει επιτύχει μια καλή ισορροπία με τον κανονισμό ΕΕΜ. Αφενός, η νομισματική πολιτική και τα εποπτικά καθήκοντα εκτελούνται με αυστηρό διαχωρισμό από την ΕΚΤ. Από την άλλη πλευρά, διοικητικές συνέργειες μεταξύ των δύο λειτουργιών μπορούν να εξακολουθήσουν να χρησιμοποιούνται, για παράδειγμα με την ύπαρξη κοινών συστημάτων ΤΠ και κοινού τμήματος στατιστικής. Επίσης, με την επιφύλαξη αυστηρών κανόνων, πληροφορίες μπορούν να ανταλλάσσονται μεταξύ των διαφόρων τομέων δραστηριότητας ώστε να διασφαλίζεται ότι, για παράδειγμα σε περίπτωση κρίσης, λαμβάνονται υπόψη όλες οι σχετικές πληροφορίες. Στο πλαίσιο αυτό, υποστηρίζω μια εις βάθος εφαρμογή της αρχής του διαχωρισμού η οποία, κατά την άποψή μου, λειτουργεί καλά. Η επιβολή περαιτέρω περιορισμών θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση της αποδοτικότητας του κόστους ή σε περαιτέρω εμπόδια στην ανταλλαγή πληροφοριών, κάτι που ενδέχεται να παρεμποδίσει τη λήψη των κατάλληλων αποφάσεων, για παράδειγμα σε καταστάσεις κρίσης.
52. Ποιες είναι οι απόψεις σας σχετικά με την πιθανή ισορροπία μεταξύ της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και του ανταγωνισμού;
Πώς μπορούν να συμφιλιωθούν αυτά τα δύο στοιχεία;
Ένα υγιές επίπεδο ανταγωνισμού αναμένεται εν γένει να οδηγήσει σε καλύτερα αποτελέσματα για τους πελάτες και την ευρύτερη οικονομία. Ειδικότερα, μια αγορά με πολύ λίγους παρόχους χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών δεν είναι η βέλτιστη κατάσταση, τόσο επειδή, από τη μία πλευρά, οι πελάτες ενδέχεται να αντιμετωπίζουν υπερβολικά υψηλά επιτόκια δανεισμού, που μειώνει την ευημερία των καταναλωτών και, τελικά, οδηγεί σε χαμηλότερες επενδύσεις και ανάπτυξη, και, αφετέρου, ο μικρός αριθμός των παρόχων χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών είναι πιθανότερο να είναι μεγάλοι και συστημικά σημαντικοί παράγοντες, με αποτέλεσμα προκύπτουν εξωγενείς επιδράσεις του τύπου «πολύ μεγάλο για να αφεθεί να πτωχεύσει».
Επιπλέον, ο υγιής ανταγωνισμός θα πρέπει να επιτρέπει την αποφυγή πλεονάζουσας ικανότητας στις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, γεγονός που μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση των περιθωρίων δανεισμού και την ανάληψη υπερβολικών κινδύνων με επιζήμιες επιπτώσεις για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Εν ολίγοις, ένας υγιής βαθμός ανταγωνισμού θα πρέπει να παρέχει στην οικονομία τη σωστή ποσότητα χρηματοοικονομικών υπηρεσιών σε τιμές που καλύπτουν το σύνολο του κόστους και τους εγγενείς κινδύνους, ενώ ταυτόχρονα θα πρέπει να προφυλάσσει από τοπικά μονοπώλια και προβλήματα τύπου «πολύ μεγάλο για να αφεθεί να πτωχεύσει». Εν προκειμένω, το ευρωπαϊκό ρυθμιστικό πλαίσιο συμβάλλει στην ενίσχυση των διαθέσιμων εργαλείων για την αντιμετώπιση των τραπεζών που είναι υπερβολικά μεγάλες για να αφεθούν να καταρρεύσουν, τόσο σε περιόδους ευνοϊκής οικονομικής συγκυρίας όσο και σε εξυγίανση.
53. Πώς θα μπορούσαν ο ΕΕΜ και το Ενιαίο Συμβούλιο Εξυγίανσης (ΕΣΕ) να ενισχύσουν τη συνεργασία τους;
Κατά την αντίληψή μου υπάρχει ήδη ενεργός συνεργασία σε όλα τα επίπεδα μεταξύ των δύο πλευρών, μεταξύ άλλων και μεταξύ των διοικητικών συμβουλίων και σε τεχνικό επίπεδο. Οι δύο αρχές σύναψαν διμερές μνημόνιο συμφωνίας (ΜΣ), το οποίο καλύπτει διάφορους τομείς συνεργασίας και ανταλλαγής πληροφοριών σε τακτική και σε ad hoc βάση, τόσο για καθημερινές δραστηριότητες όσο και για καταστάσεις διαχείρισης κρίσεων. Το αντίστοιχο ΜΣ θα πρέπει να εξακολουθήσει να υπόκειται σε συνεχή αναθεώρηση και είμαι πεπεισμένη ότι η συνεργασία θα ενισχυθεί ακόμη περισσότερο, λαμβάνοντας επίσης υπόψη τις τελευταίες νομοθετικές εξελίξεις, όπως η εφαρμογή της συνολικής ικανότητας απορρόφησης ζημιών (TLAC).
54. Η δέσμη μέτρων για τη μείωση των κινδύνων παρέχει στην ΕΚΤ τη δυνατότητα να μην λαμβάνει υπόψη τα ανοίγματα εντός της ΕΕ κατά τον υπολογισμό της βαθμολογίας G-SII μιας τράπεζας στο πλαίσιο της αποστολής της. Το Συμβούλιο υποστηρίζει ότι αυτό δικαιολογείται από τη δημιουργία του Ενιαίου Μηχανισμού Εξυγίανσης. Θεωρείτε ότι η μείωση αυτή σε ισχυρές κεφαλαιακές απαιτήσεις για τις μεγαλύτερες τράπεζες της Ευρώπης είναι δικαιολογημένη;
Χάρη στη δημιουργία του ΕΕΜ και του ΕΜΕ με το ΕΤΕ, η δραστηριότητα σε άλλες περιοχές δικαιοδοσίας μιας τράπεζας υπό πτώχευση ή μιας προβληματικής τράπεζας θα ήταν πολύ λιγότερο δύσκολες με την τραπεζική ένωση σε σύγκριση με το προ της κρίσης πλαίσιο. Επομένως, τα διασυνοριακά ανοίγματα εντός της τραπεζικής ένωσης δεν αποτελούν πλέον αντιπροσωπευτικό μέτρο πολυπλοκότητας της εξυγίανσης.
Αυτό αναγνωρίζεται από την αναθεώρηση της μεθόδου υπολογισμού των παγκόσμιων συστημικά σημαντικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, η οποία επιτρέπει στις αρχές να το λαμβάνουν υπόψη. Αυτό, με τη σειρά του, αποτρέπει κάθε περιττή επίπτωση στις διασυνοριακές δραστηριότητες, στη διασυνοριακή χρηματοπιστωτική ενοποίηση ή στη διαφοροποίηση στο πλαίσιο της τραπεζικής ένωσης.
Φυσικά, οι τράπεζες πρέπει να διατηρούν επαρκή επίπεδα κεφαλαίων ανάλογα με τους κινδύνους που ενέχουν.
55. Πώς αξιολογείτε την εφαρμογή του μηχανισμού εξυγίανσης των τραπεζών στην ΕΕ; Πιστεύετε ότι θα μπορούσαν να είναι δικαιολογημένα νέα εργαλεία; Εάν ναι, ποια;
Η δημιουργία του δεύτερου πυλώνα της τραπεζικής ένωσης, με τον κανονισμό ΕΜΕ και την έκδοση της οδηγίας για την ανάκαμψη και την εξυγίανση των τραπεζών, έχει ενισχύσει σημαντικά το ευρωπαϊκό πλαίσιο διαχείρισης κρίσεων κατά τα τελευταία έτη. Ειδικότερα, έχουν θεσπιστεί εργαλεία εξυγίανσης, και συγκεκριμένα το εργαλείο διάσωσης με ίδια μέσα, που θα επιτρέψει στις αρχές να εξυγιάνουν μια τράπεζα με συντεταγμένο τρόπο και χωρίς να χρησιμοποιούν χρήματα των φορολογουμένων. Το πλαίσιο εξυγίανσης δοκιμάστηκε για πρώτη φορά με την εξυγίανση της Banco Popular το 2017, όταν το Ενιαίο Συμβούλιο Εξυγίανσης (ΕΣΕ) αποφάσισε να εφαρμόσει μέτρα εξυγίανσης, και αποδείχτηκε αποτελεσματικό.
Γενικότερα, η υλοποίηση του ευρωπαϊκού πλαισίου εξυγίανσης βρίσκεται ακόμη σε μεταβατικό στάδιο, δεδομένου ότι εξακολουθούν να βρίσκονται σε εξέλιξη σημαντικά στοιχεία, όπως η αύξηση της ικανότητας απορρόφησης ζημιών των ευρωπαϊκών τραπεζών. Ωστόσο, υπάρχουν στοιχεία που μπορούν να βελτιωθούν και να εναρμονιστούν περαιτέρω. Αυτό περιλαμβάνει την ενίσχυση του πλαισίου έγκαιρης παρέμβασης με την εξάλειψη της επικάλυψης μεταξύ εποπτικών μέτρων και μέτρων έγκαιρης παρέμβασης, τη δημιουργία πλαισίου για την παροχή ρευστότητας σε τράπεζες που εξέρχονται από εξυγίανση, την υιοθέτηση μιας κοινής προσέγγισης για την αφερεγγυότητα των τραπεζών -με τη δημιουργία ενός διοικητικού εναρμονισμένου εργαλείου εκκαθάρισης- την εξεύρεση τρόπων για την προώθηση θεμάτων που αφορούν τη χώρα υποδοχής και την καθιέρωση μιας γενικής προτίμησης των καταθετών. Τέλος, επίσης στο πλαίσιο της εξυγίανσης των τραπεζών, είναι αναγκαίο να εξασφαλιστεί μια ισορροπημένη προσέγγιση των συμφερόντων της χώρας καταγωγής και της χώρας υποδοχής κατά τρόπο που να συμβάλλει στην περαιτέρω ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης.
56. Ποια είναι η άποψή σας σχετικά με την τρέχουσα θεσμική διάρθρωση του ΕΣΣΚ υπό τη σκέπη της ΕΚΤ όσον αφορά τα συγκεκριμένα επιτεύγματά του στη μακροπροληπτική εποπτεία; Διαπιστώνετε συγκρούσεις μεταξύ της νομισματικής πολιτικής, της μακροπροληπτικής πολιτικής και του ρόλου της ΕΚΤ στην εποπτεία;
Η συγκρότηση του ΕΣΣΚ αποτέλεσε απάντηση σε ένα από τα βασικά διδάγματα της χρηματοπιστωτικής κρίσης όσον αφορά την ανάγκη ενισχυμένης μακροπροληπτικής εποπτείας του χρηματοπιστωτικού συστήματος ως νέας πολιτικής λειτουργίας. Από τη σύστασή του το 2010, το ΕΣΣΚ συμμετείχε ενεργά στη διαμόρφωση της μακροπροληπτικής πολιτικής στην ΕΕ με την έκδοση πολυάριθμων συστάσεων, προειδοποιήσεων, γνωμοδοτήσεων και άλλων δημοσιεύσεων σχετικά με διάφορα θέματα χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, τόσο για τον τραπεζικό όσο και για τον μη τραπεζικό τομέα στην ΕΕ.
Υπάρχουν θετικές συνέργειες στην τοποθέτηση του ΕΣΣΚ υπό τη σκέπη της ΕΚΤ, δεδομένης της εμπειρογνωμοσύνης και των υφιστάμενων αρμοδιοτήτων της ΕΚΤ και των εθνικών αρχών στη μικροπροληπτική και μικροπροληπτική εποπτεία. Φυσικά, είναι ταυτόχρονα σημαντικό οι δομές να είναι ανεξάρτητες στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Κατά την άποψή μου, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικού Κινδύνου (ΕΣΣΚ) και το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ εξακολουθούν να λαμβάνουν τις αποφάσεις τους ανεξάρτητα το ένα από το άλλο, κάτι που διασφαλίζεται από τις χωριστές διαδικασίες και τα όργανα λήψης αποφάσεων όπως ορίζεται από το δίκαιο της ΕΕ.
57. Τώρα που η οδηγία για την ανάκαμψη και την εξυγίανση των τραπεζών (BRRD) και ο κανονισμός για τον Ενιαίο Μηχανισμό Εξυγίανσης (SRMR) έχουν τροποποιηθεί για να ενσωματώσουν τη συνολική ικανότητα απορρόφησης ζημιών (TLAC), ποια είναι η άποψή σας για «υπερβολικά μεγάλα ή διασυνδεδεμένα για να χρεοκοπήσουν» ιδρύματα, για τα ταμιευτήρια και το συνολικό ζήτημα της κερδοφορίας του τραπεζικού τομέα στην ΕΕ, και ποια είναι η άποψή σας σχετικά με την ακολουθητέα πορεία ή την αρχιτεκτονική του για την ικανοποίηση των αναγκών της πραγματικής οικονομίας και της μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης;
Το να διασφαλιστεί ότι καμία τράπεζα, ανεξάρτητα από το μέγεθος ή τη διασύνδεσή της, δεν είναι πολύ σημαντική ώστε να αφεθεί να χρεοκοπήσει έχει νευραλγική σημασία στις μεταρρυθμίσεις μετά την κρίση, και έχει καταβληθεί σημαντική προσπάθεια για τη λήψη μέτρων πολιτικής για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος. Είναι ζωτικής σημασίας να είναι εφικτή και αξιόπιστη η εξυγίανση των τραπεζών, χωρίς συστηματικές δευτερογενείς επιπτώσεις και χωρίς επιβάρυνση για τους φορολογούμενους. Τα μέτρα περιλαμβάνουν την TLAC, αλλά δεν περιορίζονται σε αυτήν· η εξυγίανση, η εποπτεία και το κεφάλαιο διαδραματίζουν εν προκειμένω επίσης ρόλο.
Η απαίτηση TLAC συμβάλλει στην επίτευξη του σκοπού αυτού με τη δημιουργία επαρκούς ικανότητας απορρόφησης ζημιών και ανακεφαλαιοποίησης για την εφαρμογή συντεταγμένης εξυγίανσης, ώστε να μπορούν να εξυγιανθούν οι τράπεζες. Οι παγκόσμιες συστημικά σημαντικές τράπεζες (G-SIB) της ζώνης του ευρώ συμμορφώνονται με τις μεταβατικές απαιτήσεις του προτύπου TLAC τόσο βάσει του κινδύνου όσο βάσει της μόχλευσης και πλησιάζουν περισσότερο στη συμμόρφωση με τις πλήρεις απαιτήσεις. Η TLAC έχει ήδη συμβάλει στη σημαντική αύξηση της ικανότητας απορρόφησης ζημιών των G-SIB, και η εφαρμογή της στην Ευρώπη μέσω της ελάχιστης απαίτησης ιδίων κεφαλαίων και επιλέξιμων υποχρεώσεων (ή MREL) θα ενισχύσει περαιτέρω την ικανότητα αυτή, επίσης και για τις τράπεζες που δεν είναι G-SIB.
Η TLAC και, γενικότερα, οι μεταρρυθμίσεις τύπου «υπερβολικά μεγάλο για να αφεθεί να καταρρεύσει» είναι πιθανό να οδηγήσουν σε μείωση κάθε έμμεσης επιδότησης προς τις τράπεζες, κάτι που είναι το επιθυμητό αποτέλεσμα. Γενικότερα, κάθε κόστος που προκύπτει από τους κανονισμούς αυτούς πρέπει να σταθμίζεται σε σχέση με τη σημασία του να τερματιστεί η λογική «υπερβολικά μεγάλο για να αφεθεί να καταρρεύσει», που σημαίνει αύξηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και μείωση της πιθανότητας και του αντικτύπου των κρίσεων. Ένα ασφαλέστερο και σταθερότερο τραπεζικό σύστημα θα είναι ευεργετικό για τη χρηματοδότηση σταθερής κατάστασης και την πραγματική οικονομία.
Στις αρχές του έτους, το Συμβούλιο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας δρομολόγησε μια συνολική αξιολόγηση των μετακρισιακών μεταρρυθμίσεων που θεσπίστηκαν για την αντιμετώπιση του προβλήματος των οργανισμών που λόγω μεγέθους δεν πρέπει να αφεθούν να καταρρεύσουν. Με τον τρόπο αυτό θα αξιολογηθεί κατά πόσον οι εφαρμοσθείσες μεταρρυθμίσεις λειτουργούν όπως προβλέπεται, μειώνοντας τον ηθικό κίνδυνο και τον συστημικό κίνδυνο που συνδέεται με τις συστημικά σημαντικές τράπεζες. Η αξιολόγηση θα εξετάσει επίσης τις ευρύτερες επιπτώσεις στο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
58. Πώς θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικότερα η νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, η φοροαποφυγή και η χρηματοδότηση της τρομοκρατίας σε ολόκληρη την Τραπεζική Ένωση; Ποιον ρόλο θα πρέπει να διαδραματίζουν εν προκειμένω η ΕΚΤ/ΕΕΜ; Ποια θα ήταν ο αποτελεσματικότερος καταμερισμός καθηκόντων μεταξύ της ΕΚΤ και της ΕΑΤ και των εθνικών εποπτικών φορέων των κρατών μελών όσον αφορά την εποπτεία και την επιβολή του πλαισίου για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες;
Οι κίνδυνοι της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, της φοροαποφυγής και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας πρέπει να αντιμετωπίζονται, μεταξύ άλλων, μέσω της συνεργασίας μεταξύ των διαφόρων αρχών κατά την άσκηση των αντίστοιχων εντολών τους. Αυτό φάνηκε καθαρά στις πρόσφατες υποθέσεις νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες στον ευρωπαϊκό τραπεζικό τομέα και από την έκθεση αυτοψίας για τις υποθέσεις αυτές που δημοσιεύτηκε πρόσφατα από την Επιτροπή. Για τον σκοπό αυτό, οι πρόσφατες νομοθετικές αλλαγές στην οδηγία για τις κεφαλαιακές απαιτήσεις, την πέμπτη οδηγία για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τον κανονισμό ΕΑΤ για την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των διαφόρων αρχών είναι άκρως ευπρόσδεκτες.
Ο ΕΕΜ είναι μια μικροπροληπτική εποπτική αρχή· δεν είναι υπεύθυνος για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας (ΚΞΧ/ΧΤ). Η ευθύνη αυτή απόκειται στις εθνικές εποπτικές αρχές. Ωστόσο, η ΕΚΤ αναμένεται να λάβει υπόψη τους κινδύνους νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες/χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, για παράδειγμα στο πλαίσιο της διαδικασίας εποπτικού ελέγχου και αξιολόγησης ή κατά την αξιολόγηση της καταλληλότητας των μελών του διοικητικού συμβουλίου, δεδομένου ότι τα ζητήματα που αφορούν την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας μπορεί να έχουν σημαντικές συνέπειες σε θέματα προληπτικής εποπτείας.
Η ΕΑΤ ανέλαβε πρόσφατα ενισχυμένο ρόλο όσον αφορά τον συντονισμό και την εναρμόνιση των εποπτικών προσεγγίσεων σε σχέση με την καταπολέμηση της ΚΞΧ/ΧΤ, κάτι που αποτελεί ευπρόσδεκτη εξέλιξη για να εξασφαλιστεί η συνοχή της εποπτείας της ΚΞΧ/ΧΤ σε ολόκληρη την ΕΕ. Ενώ η ΕΚΤ, οι εθνικές εποπτικές αρχές και οι εποπτικές αρχές στον τομέα της ΚΞΧ/ΧΤ καθώς και η ΕΑΤ έχουν όλα διαφορετικές εντολές, είναι σημαντικό η εποπτεία από όλες τις σχετικές αρχές να λειτουργεί αποτελεσματικά για τον μετριασμό των κινδύνων της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και την πρόληψη της ζημίας που μπορεί να προκαλέσει στη βιωσιμότητα μιας τράπεζας, του χρηματοπιστωτικού συστήματος και της ευρύτερης οικονομίας.
59. Σε μια πρόσφατη υπόθεση που αφορούσε την τράπεζα Pilatus Bank της Μάλτας, η ΕΚΤ αντιμετώπισε νομικά εμπόδια για την ανάκληση της άδειας δανειστή. μετά τη σύλληψη του προέδρου της τον Μάρτιο στις Ηνωμένες Πολιτείες για εικαζόμενη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και για τραπεζική απάτη. Λέγεται ότι η καθυστέρηση αυτή προκλήθηκε από ασαφείς κανόνες και υπερβολικές διακριτικές εξουσίες για τις εθνικές εποπτικές αρχές. Πώς αξιολογείτε τη νομική αλλά και την τεχνική ικανότητα της ΕΚΤ να προλαμβάνει τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και να δρα αποτελεσματικά σε καταστάσεις όπως αυτή στο μέλλον με βάση τις τρέχουσες εξουσίες προληπτικής εποπτείας της;
Στο πλαίσιο του ΕΕΜ, λιγότερο σημαντικά ιδρύματα, όπως η Pilatus Bank, υπόκεινται στην άμεση προληπτική εποπτεία της αρμόδιας εθνικής αρχής. Η ΕΚΤ είναι, ωστόσο, αρμόδια για την έκδοση αδειών, την ανάκληση αδειών και την αξιολόγηση της απόκτησης ειδικών συμμετοχών για όλα τα πιστωτικά ιδρύματα του ΕΕΜ, κυρίως βάσει προτάσεων των αρμόδιων εθνικών αρχών. Ενώ η αρμοδιότητα για την παρακολούθηση των τραπεζών όσον αφορά τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις ΚΞΧ/ΧΤ ανήκει στις σχετικές εθνικές αρχές, και η διερεύνηση των εγκλημάτων νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες αποτελεί ευθύνη των εθνικών αρχών επιβολής του νόμου, η ΕΚΤ λαμβάνει υπόψη τις σχετικές πληροφορίες και αξιολογήσεις ΚΞΧ που λαμβάνονται από τις αρμόδιες εθνικές αρχές στις οικείες αξιολογήσεις προληπτικής εποπτείας, συμπεριλαμβανομένης της ανάκλησης αδειών, σύμφωνα με το ισχύον νομικό πλαίσιο. Από αυτή την άποψη, η ΕΚΤ βασίζεται και συνεργάζεται στενά με τις αρμόδιες εθνικές αρχές ΚΞΧ/ΧΤ.
Ως απάντηση στις πρόσφατες περιπτώσεις νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, υπήρξαν διάφορες νομικές και επιχειρησιακές πρωτοβουλίες στην ΕΕ για την ενίσχυση του ρόλου των αρχών προληπτικής εποπτείας, συμπεριλαμβανομένης της ΕΚΤ, προκειμένου να λαμβάνονται υπόψη οι ανησυχίες σχετικά με τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες κατά την άσκηση προληπτικής εποπτείας και να ενισχυθεί η συνεργασία μεταξύ των αρχών προληπτικής εποπτείας και των αρχών ΚΞΧ/ΧΤ. Οι πρωτοβουλίες αυτές περιλαμβάνουν μέτρα για τη βελτίωση της ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των αρχών και τον συντονισμό και τη συνέπεια της προληπτικής εποπτείας κατά την αντιμετώπιση ζητημάτων ΚΞΧ/ΧΤ.
60. Ύστερα από πρόσφατα σκάνδαλα στην ΕΕ, πώς πιστεύετε ότι θα ληφθούν υπόψη οι κίνδυνοι νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες όταν η ΕΚΤ αξιολογεί τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα των τραπεζών; Υπάρχει, κατά τη γνώμη σας, ανάγκη για κεντρική εποπτεία της ΚΞΧ στην ΕΕ σε έναν ενιαίο οργανισμό ή μηχανισμό και, εν τω μεταξύ, να επιτραπεί στις αρμόδιες αρχές να χρησιμοποιούν φορολογικά δεδομένα για σκοπούς ΚΞΧ;
Πρόσφατες αναφορές για εικαζόμενη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες στον ευρωπαϊκό τραπεζικό τομέα τόνισαν την ανάγκη περαιτέρω βελτιώσεων του πλαισίου ΚΞΧ/ΧΤ. Για την προστασία της ενιαίας αγοράς, μπορεί να χρειαστεί να εξεταστεί μια πιο πανευρωπαϊκή προσέγγιση, δεδομένου ότι το ισχύον πλαίσιο μπορεί να είναι τόσο αποτελεσματικό όσο και η πιο αδύναμη εθνική υλοποίηση. Σε σχέση με τη συγκέντρωση της εποπτείας ΚΞΧ/ΧΤ, έχω σημειώσει ότι η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, προς την κατεύθυνση της καλύτερης εφαρμογής της ΚΞΧ/ΧΤ της ΕΕ, παρείχε ορισμένες επιλογές που πρέπει να εξεταστούν, μεταξύ των οποίων: (i) η μετατροπή της οδηγίας ΝΕΠΔ σε κανονισμό της ΕΕ για την περαιτέρω εναρμόνιση των κανόνων ΚΞΧ/ΧΤ, (ii) η ανάθεση ειδικών εποπτικών καθηκόντων ΚΞΧ σε οργανισμό της Ένωσης, ώστε να διασφαλίζεται υψηλή ποιότητα και συνεπής εποπτεία ΚΞΧ του χρηματοπιστωτικού τομέα· και (iii) έναν ισχυρότερο μηχανισμό συντονισμού για τη στήριξη της διασυνοριακής συνεργασίας από τις μονάδες χρηματοοικονομικών πληροφοριών.
Τέλος, ενώ η παρακολούθηση της συμμόρφωσης των τραπεζών με τις απαιτήσεις ΚΞΧ/ΧΤ πραγματοποιείται προς το παρόν σε επίπεδο κράτους μέλους από τις εθνικές αρχές ΚΞΧ/ΧΤ, η ΕΚΤ θα πρέπει, ωστόσο, να παίρνει πολύ σοβαρά υπόψη τους κινδύνους της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας στο πλαίσιο και στα όρια της εποπτικής εντολής της. Στο πλαίσιο αυτό, οι ανταλλαγές πληροφοριών με τις αρχές προληπτικής εποπτείας και τις εποπτικές αρχές ΚΞΧ/ΧΤ μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στην παροχή βοήθειας στην ΕΚΤ για την εξέταση των κινδύνων νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες στις αξιολογήσεις προληπτικής εποπτείας που διενεργεί.
61. Σε σύγκριση με τη ζώνη του ευρώ, οι ΗΠΑ διαθέτουν πιο ολοκληρωμένο χρηματοπιστωτικό τομέα, το οποίο είναι καθοριστικής σημασίας για την εξομάλυνση των επιπτώσεων των δυσμενών επιπτώσεων (ανθεκτικότητα). Ωστόσο, η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση έχει δείξει τον ανθεκτικό, αν και ακόμη εύθραυστο, χαρακτήρα των χρηματοπιστωτικών δικτύων: τα ίδια χαρακτηριστικά που καθιστούν το σύστημα ανθεκτικότερο υπό ορισμένες συνθήκες μπορούν να λειτουργήσουν ως σημαντικές πηγές συστημικού κινδύνου και αστάθειας υπό άλλες συνθήκες. Είναι η βαθύτερη χρηματοπιστωτική ολοκλήρωση πάντοτε συνεπής με τον στόχο της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας; Ποιοι θα πρέπει να είναι οι στόχοι της Ένωσης Κεφαλαιαγορών;
Η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση ανέδειξε έναν φαινομενικό συμψηφισμό μεταξύ χρηματοπιστωτικής ολοκλήρωσης και χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Από τη μια, η ολοκλήρωση της χρηματοπιστωτικής αγοράς μειώνει τους ιδιοσυγκρασιακούς κινδύνους που απορρέουν από τρωτά σημεία που αφορούν επιμέρους χώρες και τομείς, με την ενίσχυση της διαφοροποίησης των πηγών χρηματοδότησης για την πραγματική οικονομία και με επιμερισμό των κινδύνων σε όλες τις χώρες. Από την άλλη πλευρά, η βαθύτερη διασύνδεση μπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο μετάδοσης από τοπικές τάσεις, με μικρούς κραδασμούς που ενδέχεται να διαταράξουν την ομαλή λειτουργία των χρηματοπιστωτικών αγορών. Η κρίση κατέδειξε την ανάγκη ρύθμισης και εποπτείας για την εξισορρόπηση αυτού του συμψηφισμού.
Εκτός από τις κανονιστικές μεταρρυθμίσεις και τις μεταρρυθμίσεις στον τομέα της εποπτείας και της διαχείρισης κρίσεων που υλοποιήθηκαν μετά την κρίση, συμπεριλαμβανομένης ιδίως της δημιουργίας της τραπεζικής ένωσης και της ανάπτυξης του μακροπροληπτικού πλαισίου της ΕΕ, η Ένωση Κεφαλαιαγορών στηρίζει την προοπτική επέκτασης των ωφελημάτων από την ολοκλήρωση, χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Το θεματολόγιο της Ένωσης Κεφαλαιαγορών μπορεί επίσης να διαδραματίσει ζωτικό ρόλο στην αναδιαμόρφωση του χρηματοπιστωτικού τοπίου και της εποπτικής αρχιτεκτονικής της ΕΕ, προς την κατεύθυνση των προκλήσεων που προκύπτουν από το Brexit. Οι κύριοι στόχοι του είναι η μεγαλύτερη διαφοροποίηση των πηγών χρηματοδότησης των ευρωπαϊκών μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων και η ενίσχυση της διασυνοριακής διάστασης των επενδύσεων εντός της ΕΕ. Με τον τρόπο αυτό θα αυξηθεί η ανθεκτικότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος σε κινδύνους σε σχέση με τη χώρα και τον κλάδο, θα δημιουργηθούν δυνητικές κοινωνικές παροχές μέσω καταμερισμού του κινδύνου μεταξύ των χωρών και, με τη σειρά της, θα ενισχυθεί η ομαλή μετάδοση της νομισματικής πολιτικής. Η Ένωση Κεφαλαιαγορών αποσκοπεί επίσης στην αύξηση της διασυνοριακής χρηματοδότησης ιδίων κεφαλαίων και στη διασταυρούμενη ιδιοκτησία περιουσιακών στοιχείων εντός της ζώνης του ευρώ/της ΕΕ, με αποτέλεσμα την εμβάθυνση των ιδιωτικών μηχανισμών επιμερισμού του κινδύνου μεταξύ των χωρών και την εξομάλυνση της αύξησης της κατανάλωσης. Τέλος, η Ένωση Κεφαλαιαγορών επιτρέπει τη δημιουργία ανθεκτικών μορφών διασυνοριακής ενσωμάτωσης μέσω άμεσων ξένων επενδύσεων, ξένων συμμετοχών και τίτλων μεγαλύτερης διάρκειας.
Χαιρετίζω την πρόοδο που έχει σημειωθεί μέχρι στιγμής στην κατεύθυνση της βελτίωσης των ευρωπαϊκών κεφαλαιαγορών. Ωστόσο, δεν έχουμε ολοκληρώσει το έργο μας. Η περαιτέρω πρόοδος προς την κατεύθυνση πιο ολοκληρωμένων κεφαλαιαγορών στην ΕΕ θα πρέπει να περιλαμβάνει κατάλληλες κανονιστικές ρυθμίσεις και μακροπροληπτική προσέγγιση για τον μη τραπεζικό χρηματοπιστωτικό τομέα, ώστε να διασφαλίζεται η χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Τέλος, μια πραγματικά ολοκληρωμένη Ένωση Κεφαλαιαγορών θα πρέπει επίσης να συνοδεύεται από ένα ενιαίο εποπτικό πλαίσιο.
62. Ποιες είναι οι απόψεις σας σχετικά με την έκθεση του ΔΝΤ του 2012 με τίτλο «The Chicago Plan Revised» του J. Benes και M. Kumhof; Πιστεύετε ότι οι μεταρρυθμίσεις του τραπεζικού τομέα που προτείνονται σε αυτήν θα συμβάλουν στη μείωση των συστημικών τρωτών σημείων;
Το έγγραφο εργασίας του ΔΝΤ στο οποίο αναφέρεστε αφορά το αποκαλούμενο «σχέδιο του Σικάγου», το οποίο προτάθηκε για πρώτη φορά από τον καθηγητή Henry Simons του Πανεπιστημίου του Σικάγου μετά την Μεγάλη Ύφεση. Τα βασικά στοιχεία του σχεδίου αυτού, που είναι επίσης γνωστό ως «περιορισμένη τραπεζική», είναι δύο: πρώτον, οι τράπεζες θα πρέπει να υποχρεωθούν να υποστηρίζουν το 100 % των καταθέσεων τους με τίτλους του δημοσίου· και δεύτερον, ότι οι τράπεζες θα πρέπει να είναι σε θέση να χρηματοδοτούν νέα δάνεια μόνο μέσω της διατήρησης κερδών ή μέσω δανεισμού απευθείας από το δημόσιο.
Οι υπέρμαχοι της περιορισμένης τραπεζικής διατείνονται ότι θα εξάλειπτε την απειλή της μαζικής απόσυρσης καταθέσεων· θα διασφάλιζε τον δημόσιο έλεγχο στον πιστωτικό κύκλο, εμποδίζοντας τις ιδιωτικές τράπεζες να ελέγχουν την προσφορά «ευρέος» χρήματος· και θα μείωνε το δημόσιο και το ιδιωτικό χρέος. Προσωπικά έχω αμφιβολίες για το κατά πόσον ένα τέτοιο σχέδιο είναι επιθυμητό ή αναγκαίο. Δεν είμαι πεπεισμένη ότι η κατάργηση του ρόλου των ιδιωτικών τραπεζών στην προσφορά «ευρέος» χρήματος είναι καλή ιδέα, καθώς δεν υπάρχει εγγύηση ότι το δημόσιο θα κάνει, στο σύνολό του, καλύτερη δουλειά στην παροχή χρηματοδότησης για την πραγματική οικονομία. Επιπλέον, εάν οι τράπεζες αντιμετωπίσουν τέτοιου είδους αυστηρούς περιορισμούς στην ικανότητά τους να χορηγούν δάνεια, μπορούμε να περιμένουμε ότι η ιδιωτική πίστη θα μεταναστεύσει γρήγορα σε μη ρυθμιζόμενα μέρη του χρηματοπιστωτικού συστήματος, με άγνωστες συνέπειες.
Μια δεκαετία μετά την οικονομική κρίση, οι τράπεζες είναι συνολικά πιο ασφαλείς από ό,τι ήταν πριν. Σήμερα, οι τράπεζες υποχρεούνται να διαθέτουν περισσότερα και υψηλότερης ποιότητας κεφάλαια από ό,τι πριν από την κρίση. Πρέπει επίσης να διαθέτουν σημαντικά αποθέματα ρευστών διαθεσίμων υψηλής ποιότητας, ώστε να είναι σε θέση να ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις τους ακόμη και όταν δεν λειτουργούν οι αγορές. Κάναμε μεγάλα βήματα προς την κατεύθυνση του προβλήματος των «πολύ μεγάλων οργανισμών για να αφεθούν να καταρρεύσουν», ιδίως απαιτώντας από τις τράπεζες να εκδίδουν χρεωστικούς τίτλους που μπορούν να δεχθούν ζημίες και να μετατραπούν σε μετοχικό κεφάλαιο σε περίπτωση χρεοκοπίας τους, μειώνοντας έτσι τους κινδύνους για τους φορολογούμενους. Επιπλέον, μέσω της χρήσης μακροπροληπτικών εργαλείων, μπορούμε να ενισχύσουμε περαιτέρω την ανθεκτικότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος, με την προσαρμογή των απαιτήσεων στις κυκλικές διακυμάνσεις των χρηματοπιστωτικών συνθηκών και την αντιμετώπιση των διαρθρωτικών συστημικών κινδύνων σε συγκεκριμένες αγορές ή γεωγραφικές περιοχές.
Στην παρούσα συγκυρία, θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην πλήρη, έγκαιρη και συνεπή εφαρμογή των μετακρισιακών χρηματοπιστωτικών μεταρρυθμίσεων. Και προτού προβούμε σε περαιτέρω εκτεταμένες αλλαγές, θα πρέπει να διενεργήσουμε αυστηρές αξιολογήσεις των εν λόγω μεταρρυθμίσεων για να διασφαλιστεί ότι λειτουργούν όπως προβλέπεται.
63. Ορισμένα σημαντικά ομόλογα του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα στην Ευρώπη χαρακτηρίζονται από αρνητικές αποδόσεις. Έχει αυτό επιπτώσεις στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και, εάν ναι, πώς θα πρέπει να αντιμετωπιστεί;
Πράγματι, ένα πολύ μεγάλο μέρος των κρατικών ομολόγων υψηλής διαβάθμισης, καθώς και ένα σημαντικό μερίδιο μη χρηματοπιστωτικών εταιρικών ομολόγων, ανταλλάσσονται σε αρνητικές αποδόσεις. Αυτό ισχύει ακόμη και για ομόλογα με πολύ μεγάλη διάρκεια εξόφλησης. Ενώ οι ευκολότεροι όροι χρηματοδότησης μπορούν να συμβάλουν στη στήριξη του μακροοικονομικού περιβάλλοντος και να είναι επωφελείς για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, ενέχουν επίσης ορισμένους κινδύνους για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, οι οποίοι πρέπει να παρακολουθούνται εκ του σύνεγγυς.
Πρώτον, δεδομένου ότι οι αρνητικές αποδόσεις των ομολόγων ισοδυναμούν με συνθήκες εύκολης χρηματοδότησης για τον εκδότη των εν λόγω ομολόγων, οι εκδότες αυτοί μπορεί να είναι διατεθειμένοι να αναλάβουν πρόσθετο κίνδυνο ή μόχλευση, σε βαθμό που θα μπορούσε, υπό διαφορετικές συνθήκες, να θεωρηθεί υπερβολικός. Στον βαθμό που οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων επίσης χρησιμεύουν ως σημείο αναφοράς για την τραπεζική πίστη, οι εν λόγω κίνδυνοι μπορεί να αφορούν ένα ευρύτερο σύνολο δανειοληπτών πέραν των αγορών εταιρικών και κρατικών ομολόγων.
Ένα δεύτερο αποτέλεσμα είναι η ανατίμηση των αξιών περιουσιακών στοιχείων, όπως οι τιμές των κατοικιών και των εμπορικών ακινήτων, που μπορεί να συνδέεται με τις αρνητικές αποδόσεις των ομολόγων, καθώς οι επενδυτές προσαρμόζουν τα χαρτοφυλάκιά τους ως αντίδραση. Σε ένα περιβάλλον υψηλότερων επιτοκίων, οι ικανότητες αποπληρωμής των δανειοληπτών όσο και οι αξίες των εξασφαλίσεων μπορεί να είναι και τα δύο χαμηλότερα. Αυτό θα μπορούσε να αυξήσει τον πιστωτικό κίνδυνο στα χαρτοφυλάκια των πιστωτών, συμπεριλαμβανομένων των τραπεζών.
Τέλος, οι επενδυτές ομολόγων επηρεάζονται από το περιβάλλον αρνητικών αποδόσεων. Όταν τα έσοδα από επενδύσεις είναι χαμηλά για παρατεταμένο διάστημα, προκαλούνται προβλήματα για τον ασφαλιστικό κλάδο και για τα συνταξιοδοτικά ταμεία, καθώς αυτά επενδύουν σε μεγάλο βαθμό σε ομόλογα χαμηλής απόδοσης και σε άλλα περιουσιακά στοιχεία σταθερού εισοδήματος. Η μέση απόδοση των χαρτοφυλακίων τους έχει μειωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Κατά πάσα πιθανότητα θα μειωθεί ακόμη περισσότερο, καθώς τα ομόλογα μεγαλύτερης απόδοσης ωριμάζουν σταδιακά και αντικαθίστανται από νεότερα χαμηλότερης απόδοσης. Για να διατηρήσουν ένα ορισμένο επίπεδο αποδοτικότητας, ορισμένοι από αυτούς τους επενδυτές αύξησαν το ποσό του πιστωτικού κινδύνου και τον κίνδυνο διάρκειας των χαρτοφυλακίων τους.
Όλοι αυτοί οι κίνδυνοι θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με τον συνδυασμό κατάλληλης εποπτικής δράσης, συμπεριλαμβανομένων των μικροπροληπτικών και μακροπροληπτικών πολιτικών, προσαρμοσμένων δεόντως στους διάφορους κινδύνους, μεταξύ άλλων και μεταξύ διαφορετικών τμημάτων του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
64. Ποια είναι η άποψή σας για την πρόληψη συγκρούσεων συμφερόντων στην ΕΚΤ; Είναι αναγκαίες οποιεσδήποτε αλλαγές για τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας από τον χρηματοπιστωτικό τομέα από την ΕΚΤ;
Στην ΕΚΤ έχουν ανατεθεί καθήκοντα εξυπηρέτησης του γενικού συμφέροντος. Συνεπώς, τα μέλη των οργάνων λήψης αποφάσεων και το προσωπικό της ΕΚΤ θα πρέπει να ακολουθούν τα υψηλότερα πρότυπα δεοντολογίας, όχι μόνο για την αποφυγή συγκρούσεων συμφερόντων, αλλά και για τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας, της ακεραιότητας, της λογοδοσίας και της διαφάνειας.
Η εντύπωσή μου είναι ότι η ΕΚΤ έχει θεσπίσει ισχυρές διασφαλίσεις όσον αφορά την ακεραιότητα, λαμβάνοντας υπόψη τις συστάσεις και τις προτάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, καθώς και του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή και μη κυβερνητικών οργανώσεων, όπως η Διεθνής Διαφάνεια. Ο ενιαίος κώδικας δεοντολογίας που δημοσιεύθηκε πρόσφατα ισχύει όχι μόνο για τους υψηλόβαθμους υπαλλήλους που έχουν συνάψει σύμβαση εργασίας με την ΕΚΤ, αλλά και για τους υπαλλήλους που έχουν διοριστεί από τα κράτη μέλη σύμφωνα με τους εθνικούς κανόνες. Ο κώδικας περιλαμβάνει ειδικούς κανόνες για τη διαχείριση και την αποφυγή συγκρούσεων συμφερόντων όσον αφορά τις δραστηριότητες μετά την έξοδο από την υπηρεσία, τις ιδιωτικές οικονομικές συναλλαγές και τις σχέσεις με τις ομάδες συμφερόντων, καθώς και μέτρα για την αντιμετώπιση περιπτώσεων μη συμμόρφωσης και την υποχρέωση δημοσίευσης των δηλώσεων συμφερόντων. Επιπλέον, το πλαίσιο δεοντολογίας της ΕΚΤ για το προσωπικό επικεντρώνεται στη διαχείριση συγκρούσεων συμφερόντων.
Η ΕΚΤ διαθέτει επίσης ειδικά πλαίσια και πρακτικές για τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας της από τον χρηματοπιστωτικό τομέα, τόσο για τις τακτικές, δομημένες συνεδριάσεις της όσο και για τις διμερείς συναντήσεις. Για τακτικές δομημένες συνεδριάσεις με τον χρηματοπιστωτικό (και τον μη χρηματοπιστωτικό) τομέα στο πλαίσιο διαλόγου υψηλού επιπέδου ή με ομάδες επαφής της αγοράς, οι πρακτικές περιλαμβάνουν διατάξεις που αφορούν τη διαφάνεια καθώς και τη χρηστή διακυβέρνηση, τη δεοντολογική συμπεριφορά και την ακεραιότητα. Σημειώνω ότι οι πληροφορίες σχετικά με τη σύσταση των ομάδων, τα κριτήρια επιλογής των μελών και τις συνεδριάσεις τους δημοσιεύονται στον ιστότοπο της ΕΚΤ. Ομοίως, η ΕΚΤ διαθέτει επίσης ειδική δέσμη κανόνων για τη διασφάλιση της ακεραιότητας, της διαφάνειας και της λογοδοσίας όσον αφορά τις διμερείς συναντήσεις μεταξύ υπαλλήλων υψηλού επιπέδου της ΕΚΤ και εκπροσώπων των χρηματοπιστωτικών αγορών, και οι πληροφορίες σχετικά με τις εν λόγω συνεδριάσεις περιλαμβάνονται επίσης, κατά γενικό κανόνα, στα δημοσιευμένα χρονοδιαγράμματα των συνεδριάσεων των υπαλλήλων.
Είναι βεβαίως σημαντικό να μην εφησυχάζουμε και να προσπαθούμε πάντα ώστε τα εν λόγω πλαίσια να αντικατοπτρίζουν επαρκώς τις τελευταίες εξελίξεις και τις βέλτιστες πρακτικές.
Δ. Λειτουργία της ΕΚΤ και δημοκρατική λογοδοσία και διαφάνεια
65. Ποια θα είναι η προσωπική σας προσέγγιση σε σχέση με τον κοινωνικό διάλογο στην ΕΚΤ; Ποια είναι η θέση σας όσον αφορά το γεγονός ότι ούτε οι κανονισμοί υπηρεσιακής κατάστασης των υπαλλήλων της ΕΕ και οι όροι απασχόλησης των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, ούτε το γερμανικό εργατικό δίκαιο εφαρμόζονται στο προσωπικό της ΕΚΤ λόγω του μοναδικού καθεστώτος ανεξαρτησίας της ΕΚΤ;
Η ΕΚΤ διαθέτει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο διαβούλευσης και ενημέρωσης με τους εκπροσώπους του προσωπικού (την εκλεγμένη επιτροπή προσωπικού και την αναγνωρισμένη συνδικαλιστική οργάνωση IPSO). Το πλαίσιο αυτό προβλέπει τακτικές συνεδριάσεις μεταξύ του Προέδρου ή των εκπροσώπων του και των εκπροσώπων του προσωπικού του. Επιπλέον, ο γενικός διευθυντής υπηρεσιών, ο οποίος λογοδοτεί στο διοικητικό συμβούλιο μέσω του Προέδρου, διαδραματίζει καίριο ρόλο στον κοινωνικό διάλογο στην ΕΚΤ, καθώς και στο τμήμα ανθρώπινων πόρων της ΕΚΤ. Προσωπικά, προσβλέπω στην ικανοποίηση όλων των μελών του προσωπικού της ΕΚΤ, καθώς και των εκλεγμένων αντιπροσώπων τους, και θα αποτελέσει επίσης ευκαιρία για να ακούσω περισσότερα σχετικά με τις ανησυχίες τους.
Αν και αντιλαμβάνομαι ότι το προσωπικό της ΕΚΤ δεν υπόκειται άμεσα σε εξωτερικούς κανονισμούς απασχόλησης ή εργασίας, η ΕΚΤ καθορίζει τους όρους απασχόλησης των μελών του προσωπικού της βάσει του πρωτογενούς δικαίου της Ένωσης. Η ΕΚΤ υποχρεούται να εφαρμόζει τις κοινές στα κράτη μέλη γενικές αρχές δικαίου, τις γενικές αρχές του δικαίου της Ένωσης, καθώς και τους κανόνες που περιέχονται στους κανονισμούς και τις οδηγίες της Ένωσης στον τομέα της κοινωνικής πολιτικής που απευθύνονται στα κράτη μέλη. Επιπλέον, ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων απευθύνεται σε όλα τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα.
Τέλος, οι συνθήκες απασχόλησης της ΕΚΤ, καθώς και η εφαρμογή τους σε επιμέρους περιπτώσεις, υπόκεινται σε δικαστικό έλεγχο από το ΔΕΚ.
66. Κατά τη γνώμη σας, υπάρχει ανάγκη να προβλεφθούν μηχανισμοί για την παρακολούθηση και τον έλεγχο της συμπεριφοράς και της ορθότητας των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ σε επίπεδο ΕΕ;
Ως εποπτική αρχή της κεντρικής τράπεζας και του τραπεζικού τομέα της ζώνης του ευρώ, η ΕΚΤ θα πρέπει να καταβάλλει προσπάθειες για τα υψηλότερα πρότυπα καλής συμπεριφοράς και χρηστής διακυβέρνησης για την προστασία της φήμης και της ανεξαρτησίας της.
Αντιλαμβάνομαι ότι ο προσφάτως θεσπισθείς ενιαίος κώδικας δεοντολογίας για τους υπαλλήλους υψηλού επιπέδου της ΕΚΤ αποσκοπούσε στη θέσπιση αυστηρών κανόνων στους τομείς της καλής συμπεριφοράς και της χρηστής διακυβέρνησης. Εισήγαγε την υποχρέωση για όλα τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου, της εκτελεστικής επιτροπής και του εποπτικού συμβουλίου να δημοσιεύουν ετήσιες δηλώσεις συμφερόντων, εισακούοντας έτσι αιτήματα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και μη κυβερνητικών οργανώσεων και τις συστάσεις του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή.
Αυτές οι δηλώσεις συμφερόντων παρέχουν πλήρη διαφάνεια όσον αφορά τα προσωπικά, επαγγελματικά και οικονομικά συμφέροντα. Δεν υπάρχουν κατώτατα όρια κάτω από τα οποία αίρεται η ανάγκη για δήλωση οικονομικών συμφερόντων, και η ΕΚΤ έχει τονίσει ότι εφαρμόζει τους αυστηρότερους κανόνες παρακολούθησης από όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ για τη χρηματοδοτική συμμετοχή και τις χρηματοοικονομικές συναλλαγές. Η διαφάνεια σχετικά με τα συμφέροντα των υψηλά ιστάμενων αξιωματούχων συμπληρώνεται από τη δημοσίευση των ημερολογίων των μηνιαίων συνεδριάσεων.
Από κοινού, οι κανόνες αυτοί, με τον τρόπο αυτό, θεωρώ ότι παρέχουν ουσιαστικές εγγυήσεις για τη διασφάλιση της καλής συμπεριφοράς.
67. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη λογοδοσία της ΕΚΤ. Ποια συμπεράσματα αποκομίζετε από τη σύγκριση με άλλες περιοχές δικαιοδοσίας (π.χ. Κογκρέσο των ΗΠΑ/Fed σε σύγκριση με Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο/ΕΚΤ και με Κοινοβούλιο του Ηνωμένου Βασιλείου/Τράπεζα της Αγγλίας);
Η αρχή της ανεξαρτησίας των κεντρικών τραπεζών έχει εξυπηρετήσει πολύ καλά κεντρικές τράπεζες σε ολόκληρο τον κόσμο -και την ΕΚΤ-, όπως αποδεικνύεται από την ισχυρή σχέση — εμπειρικά καλώς τεκμηριωμένη— μεταξύ της ανεξαρτησίας και της διατήρησης της σταθερότητας των τιμών. Ωστόσο, η ισχυρή ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών αποτελεί μόνο μία πλευρά του νομίσματος. Η άλλη πλευρά είναι η ισχυρή λογοδοσία της κεντρικής τράπεζας: αυξάνει την αξιοπιστία της κεντρικής τράπεζας ενισχύοντας τη στήριξη για τις πολιτικές της και την εμπιστοσύνη στον θεσμό.
Ως εκ τούτου, η εξασφάλιση ισχυρής σχέσης λογοδοσίας αποτελεί μόνιμη πρόκληση για τις κεντρικές τράπεζες και τα αντίστοιχα κοινοβούλια. Τα τελευταία χρόνια, η ΕΚΤ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αντιμετώπισαν αυτή την πρόκληση με την εκπόνηση ρυθμίσεων λογοδοσίας που είναι σε μεγάλο βαθμό συγκρίσιμες με εκείνες άλλων σημαντικών κεντρικών τραπεζών σε προηγμένες οικονομίες. Για παράδειγμα, ο πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της Ομοσπονδιακής Τράπεζας εμφανίζεται τέσσερις φορές ενώπιον του Κογκρέσου (δύο φορές ενώπιον της Γερουσίας και δύο φορές ενώπιον της Βουλής των Αντιπροσώπων)· ο πρόεδρος της ΕΚΤ εμφανίζεται πέντε φορές ετησίως ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (τέσσερις φορές ενώπιον της επιτροπής ECON και μία ενώπιον της ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου).
Ωστόσο, αντί να αντιγράφουν τις πρακτικές άλλων δικαιοδοσιών, θεωρώ σημαντικότερο οι ρυθμίσεις της ΕΚΤ για τη λογοδοσία να παραμένουν ανάλογες προς τα καθήκοντα και τις αρμοδιότητές της και, εάν και όπου είναι αναγκαίο, να συνεχίζουν να εξελίσσονται, με βάση το πλαίσιο των Συνθηκών και με πλήρη σεβασμό της αρχής της ανεξαρτησίας των κεντρικών τραπεζών, μαζί με το θεσμικό όργανο και με το αίτημα των πολιτών για λογοδοσία. Με βάση την υφιστάμενη σχέση, θα είναι σημαντικό -και προς το συμφέρον της ίδιας της ΕΚΤ- για να εξασφαλιστεί η συνέχιση του γόνιμου διαλόγου μεταξύ των δύο θεσμικών οργάνων, παρέχοντας στην ΕΚΤ ευκαιρίες να εξηγήσει τις αποφάσεις της και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ευκαιρίες να ελέγχει τις πολιτικές της ΕΚΤ. Αυτός ο αποτελεσματικός διάλογος βελτιώνει περαιτέρω τη γενική κατανόηση των πολιτικών της ΕΚΤ και οδηγεί σε καλύτερα οικονομικά αποτελέσματα: η έρευνα του ΔΝΤ έχει διαπιστώσει ότι οι οικονομίες είναι πιο ανθεκτικές όταν η νομισματική πολιτική τους απολαμβάνει μεγαλύτερης εμπιστοσύνης και όταν οι ανεξάρτητες κεντρικές τράπεζές τους επικοινωνούν με σαφήνεια.
68. Ποια είναι η γνώμη σας για τον νομισματικό διάλογο μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Προέδρου της ΕΚΤ; Ποια μέτρα και ποιες μελλοντικές μεταρρυθμίσεις θα ενίσχυαν, κατά τη γνώμη σας, τη δημοκρατική λογοδοσία της ΕΚΤ έναντι του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου;
Δεδομένου ότι πιστεύω στον διάλογο και την ανταλλαγή απόψεων, εκφράζω την ικανοποίησή μου για το γεγονός ότι, με την πάροδο των ετών, η ΕΚΤ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχουν αναπτύξει πρακτικές λογοδοσίας που όχι μόνο αντικατοπτρίζουν τις απαιτήσεις της Συνθήκης, αλλά έχουν προχωρήσει πέραν αυτών και τηρούν πλήρως την αρχή της ανεξαρτησίας της κεντρικής τράπεζας, η οποία κατοχυρώνεται επίσης στη Συνθήκη.
Για παράδειγμα, με βάση τις απαιτήσεις της Συνθήκης για δημοσίευση της ετήσιας έκθεσης της ΕΚΤ, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εγκρίνει τώρα ετήσιο ψήφισμα για το θέμα αυτό και, το επόμενο έτος, η ΕΚΤ δημοσιοποιεί τις παρατηρήσεις της σχετικά με το ψήφισμα, προωθώντας έτσι έναν γνήσιο διάλογο μεταξύ των δύο θεσμικών οργάνων. Το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου εξακολουθεί να αποτελεί σημαντική συνεισφορά στις εργασίες της ΕΚΤ, καθώς περιέχει τις απόψεις των εκπροσώπων των ευρωπαίων πολιτών σχετικά με τις δράσεις και τις πολιτικές της ΕΚΤ.
Επιπλέον, οι ακροάσεις του Προέδρου της ΕΚΤ ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου έχουν αποδειχθεί ότι αποτελούν βασικό βήμα για τη συζήτηση των επιδόσεων της ΕΚΤ, παρέχοντας στους πολίτες τη δυνατότητα να διαμορφώσουν τη θέση τους σχετικά με την προθυμία και την ικανότητα της κεντρικής τράπεζας να εκπληρώσει τον στόχο της. Επιπλέον, οι ad hoc ακροάσεις με τα μέλη του εκτελεστικού συμβουλίου της ΕΚΤ που ζητούνται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχουν δώσει τη δυνατότητα να διεξαχθούν εστιασμένες συζητήσεις σχετικά με βασικά ζητήματα που διακυβεύονται. Εκτός από αυτές τις ανταλλαγές, οι γραπτές ερωτήσεις που υποβάλλονται από βουλευτές του ΕΚ και οι αντίστοιχες απαντήσεις του Προέδρου της ΕΚΤ διευρύνουν τον διάλογο μεταξύ των δύο θεσμικών οργάνων πέρα από τα όρια των φυσικών συναντήσεων και εστιάζονται σε ζητήματα που είναι ιδιαίτερα σημαντικά για ορισμένες περιφέρειες ή πολύ τεχνικού χαρακτήρα.
Τέλος, η ανάθεση νέων εποπτικών καθηκόντων στην ΕΚΤ το 2014 συνοδεύτηκε από ειδικές ρυθμίσεις λογοδοσίας για αυτό το νέο καθήκον. Σύμφωνα με τη Συνθήκη και τον κανονισμό ΕΕΜ, η διοργανική συμφωνία μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της ΕΚΤ καθορίζει πολύ συγκεκριμένους διαύλους λογοδοσίας, ώστε να διασφαλίζεται ότι οι βουλευτές θα μπορούν να ελέγχουν την εποπτική λειτουργία της ΕΚΤ· οι δυνατότητες αυτές χρησιμοποιήθηκαν ευρέως την τελευταία πενταετία.
Με βάση αυτή την επιτυχή εμπειρία, είναι δυνατή η περαιτέρω ενίσχυση του διαλόγου μεταξύ της ΕΚΤ και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, με πλήρη σεβασμό της ανεξαρτησίας της ΕΚΤ και του ρόλου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Ως διευθύνουσα σύμβουλος του ΔΝΤ, ενίσχυσε τις πρακτικές διαφάνειας και την προθυμία του να συνεργαστεί με το ευρύτερο δυνατό κοινό. Όσον αφορά το μέλλον, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και ειδικότερα η επιτροπή ECON μπορούν να αποτελέσουν το βασικό φόρουμ για τη διασφάλιση της διαφάνειας της ΕΚΤ και της οικοδόμησης ενός εποικοδομητικού διαλόγου με ευρύτερο φάσμα ενδιαφερομένων, υπευθύνων χάραξης πολιτικής και ευρωπαίων πολιτών.
69. Τι θα μπορούσε να κάνει συγκεκριμένα η ΕΚΤ ώστε να έχει γυναίκες υποψήφιες για ανώτερες θέσεις της ΕΚΤ στο μέλλον και να βελτιώσει τη συνολική πολυμορφία ως προς το φύλο στην ΕΚΤ; Πώς προτίθεστε προσωπικά για τη βελτιώσετε την ισορροπία των φύλων στην ΕΚΤ; Πότε αναμένετε τα πρώτα αποτελέσματα των ενεργειών σας σε αυτό το πλαίσιο;
Η συζήτηση γύρω από την ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων έχει προσλάβει τα τελευταία χρόνια περίοπτη θέση στην ημερήσια διάταξη των κεντρικών τραπεζών και βρίσκεται ψηλά στο στρατηγικό θεματολόγιο τόσο του ΔΝΤ όσο και της ΕΚΤ. Είναι σημαντικό να αξιοποιηθεί αυτή η ώθηση για την αξιοποίηση των υφιστάμενων πρωτοβουλιών και να προωθηθεί αυτό το θεματολόγιο.
Η πρόκληση της ισότητας των φύλων είναι πολύπλοκη και δεν υπάρχει ενιαία προσέγγιση για την εξάλειψη του χάσματος των φύλων. Ωστόσο, γνωρίζουμε ότι υπάρχουν πολλά εργαλεία τα οποία αποδείχθηκαν αποτελεσματικά. Σε αυτά περιλαμβάνονται στοχευμένα μέτρα και η παρακολούθηση της προόδου κατά τη διάρκεια του κύκλου διαχείρισης ταλέντων -από τις προσλήψεις έως τις διαδικασίες προαγωγών- για τη μείωση των προκαταλήψεων και τη δημιουργία ισότιμων όρων ανταγωνισμού· στρατηγική χρήση των δεδομένων, συμπεριλαμβανομένης της εξωτερικής συγκριτικής αξιολόγησης· την ευρύτερη αλλαγή προβολής του τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, ώστε να καταστεί πιο ελκυστικός για τις γυναίκες· καθώς και τη συνεργασία με άνδρες υπέρμαχους της γυναικείας ηγεσίας.
Για την επίτευξη αποτελεσμάτων όσον αφορά την πολυμορφία και την ένταξη, η αλλαγή νοοτροπίας και συμπεριφοράς πρέπει να γίνει σε όλα τα επίπεδα: από το σύνολο του προσωπικού, από τη διοίκηση και από την ηγεσία του οργανισμού, σύμφωνα με την εμπειρία μου στο ΔΝΤ, το οποίο αντιμετώπιζε παρόμοιες προκλήσεις με την ΕΚΤ από αυτή την άποψη. Είμαι πεπεισμένη ότι η ΕΚΤ μπορεί να επιτύχει σημαντικές περαιτέρω βελτιώσεις στην ισορροπία των φύλων, καθώς και στην πολυμορφία του εργατικού δυναμικού της σύμφωνα με διάφορες άλλες παραμέτρους.
70. Πώς βλέπετε πιθανές βελτιώσεις για τη λογοδοσία της ΕΚΤ έναντι του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΕΣ) όσον αφορά την επιχειρησιακή της αποτελεσματικότητα; Πού βάζετε τη διαχωριστική γραμμή όσον αφορά την εντολή του ΕΕΣ; Πιστεύετε ότι η εντολή του ΕΕΣ θα πρέπει να νοείται όσο το δυνατόν ευρύτερη, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης σε όλα τα σχετικά έγγραφα;
Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ) αποτελεί σημαντικό στοιχείο της θεσμικής συγκρότησης της Ένωσης και η εξωτερική του συμβουλή είναι συχνά χρήσιμη για την επανεξέταση των καθιερωμένων διαδικασιών και τη διατήρηση καινοτόμου πνεύματος. Ως εκ τούτου, υποστηρίζω πλήρως το έργο του, το οποίο απαιτεί πρόσβαση σε όλα τα έγγραφα που σχετίζονται με την εντολή του ΕΕΣ.
Όσον αφορά την ΕΚΤ, στο πλαίσιο του πρωτογενούς δικαίου έχει ανατεθεί στο ΕΕΣ ειδική εντολή ελέγχου, η οποία επικεντρώνεται στην επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα της διαχείρισης της ΕΚΤ. Η ΕΚΤ επωφελείται από την αξιολόγηση του ΕΕΣ ως προς τη βέλτιστη σχέση μεταξύ των χρησιμοποιούμενων πόρων και της επίτευξης των στόχων. Από την άλλη πλευρά, η αξιολόγηση του περιεχομένου και της καταλληλότητας των ουσιωδών αποφάσεων δεν εμπίπτει στο πεδίο της στοχευμένης εντολής του ΕΕΣ, κάτι που χρησιμεύει ως προστασία της ανεξαρτησίας της ΕΚΤ.
71. Πιστεύετε ότι η ΕΚΤ θα πρέπει να εφαρμόζει εσωτερικά τα πρότυπα της νέας οδηγίας σχετικά με την προστασία των προσώπων που καταγγέλλουν παραβάσεις του δικαίου της Ένωσης; Πότε αναμένετε να θεσπίσει η ΕΚΤ ειδικές διαδικασίες για την προστασία των καταγγελτών;
Μολονότι κατανοώ ότι υπάρχουν εσωτερικοί και εξωτερικοί δίαυλοι καταγγελίας δυσλειτουργιών στην ΕΚΤ, εξίσου κατανοώ ότι υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης.
Πληροφορήθηκα ότι το εκτελεστικό συμβούλιο της ΕΚΤ προσδιόρισε την ενίσχυση του πλαισίου του για τους καταγγέλτες ως μία από τις στρατηγικές προτεραιότητές του για τα έτη 2018 έως 2020. Αυτό θα δώσει στην ΕΚΤ την ευκαιρία να εξετάσει προσεκτικά τα πρότυπα που καθορίζονται από σχετικές νομικές πράξεις, όπως η νέα οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τους καταγγέλτες του Απριλίου 2019, όπου προτείνονται κοινά ελάχιστα πρότυπα για την προστασία των καταγγελτών, καθώς και άλλες βέλτιστες πρακτικές, πολιτικές και διαδικασίες των σχετικών φορέων αναφοράς και συστάσεις του Ευρωπαίου Επόπτη Προστασίας Δεδομένων και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Θεωρώ απαραίτητο να διαθέτει κάθε θεσμικό όργανο ένα ισχυρό πλαίσιο που να παρέχει κατάλληλους διαύλους καταγγελίας και κατάλληλη προστασία των καταγγελτών. Είναι προς το συμφέρον της ΕΚΤ να διαθέτει ένα τέτοιο πλαίσιο και να εφαρμόζει τέτοιες διαδικασίες, όχι μόνο καθαρά από τη σκοπιά της καθαρού κινδύνου, αλλά επίσης προκειμένου να παρέχει κίνητρα και να εμφυσήσει μια νοοτροπία και να καλλιεργήσει ένα εργασιακό περιβάλλον στο οποίο να είναι εντελώς σαφές ότι η παρρησία όχι μόνο ενθαρρύνεται αλλά και θεωρείται κάτι το αναμενόμενο για το τελικό όφελος και την υγεία του ιδρύματος και του προσωπικού του.
72. Ποια είναι η γνώμη σας για το γεγονός ότι το Συμβούλιο κατά το παρελθόν αγνόησε μία φορά τη γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου όσον αφορά τον διορισμό ενός μέλους της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΚΤ;
Εκτιμώ ιδιαίτερα τον ρόλο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ως άμεσου εκπροσώπου των πολιτών της ΕΕ, μεταξύ άλλων ως προς τον έλεγχο των υποψηφίων για τα μέλη της εκτελεστικής επιτροπής της ΕΚΤ στο πλαίσιο της γνωμοδότησης που παρέχει, όπως προβλέπεται στο πρωτογενές δίκαιο της ΕΕ. Τούτου λεχθέντος, δεν είναι δική μου αρμοδιότητα να σχολιάζω διοργανικά ζητήματα μεταξύ του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
73. Θα αποδεχθείτε τον διορισμό σας ως Προέδρου της ΕΚΤ, εάν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψηφίσει εναντίον του;
Αισθάνομαι ιδιαίτερη τιμή που τα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου με θεώρησαν την κατάλληλη υποψήφια για το αξίωμα του Προέδρου της ΕΚΤ και που το Συμβούλιο Οικονομικών και Δημοσιονομικών Υποθέσεων ενέκρινε σύσταση για τον διορισμό μου. Προσωπικά θεωρώ ότι η γνωμοδότηση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αποτελεί βασικό βήμα στη διαδικασία διορισμού του Προέδρου της ΕΚΤ, θέτοντας το έδαφος για αξιόπιστες σχέσεις λογοδοσίας μεταξύ της ΕΚΤ και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Ως εκ τούτου, ελπίζω ειλικρινά ότι το Κοινοβούλιο θα διατυπώσει ευνοϊκή γνώμη σχετικά με τη σύσταση του Συμβουλίου.
74. Σε σχέση με τον ρόλο της ως εκπροσώπου της ζώνης του ευρώ σε διεθνείς οργανισμούς, ποια μέτρα θα μπορούσε να λάβει η ΕΚΤ για να βελτιώσει τη λογοδοσία της έναντι του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου; Με ποιον τρόπο μπορεί να συμβιβαστεί η ανάγκη συγκρισιμότητας και κοινών παγκόσμιων προτύπων με την ανάγκη αναγνώρισης των ιδιαιτεροτήτων των μηχανισμών χρηματοδότησης στους διάφορους συνασπισμούς και τις ιδιαίτερες ανάγκες χρηματοδότησής τους;
Το επίπεδο οικονομικής διασύνδεσης σε παγκόσμιο επίπεδο απαιτεί ισχυρή συνεργασία. Παρά το πολύ διαφορετικό φάσμα χωρών, πολιτισμών και συστημάτων σε παγκόσμιο επίπεδο, η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση κατέδειξε ότι η διεθνής συνεργασία σε θέματα πολιτικής είναι ουσιαστικής σημασίας για τη διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και της βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης. Για την επίτευξη αυτής της συνεργασίας απαιτούνται θεσμοί και φόρουμ όπου οι χώρες μπορούν να οικοδομήσουν εμπιστοσύνη και αμοιβαίο σεβασμό μέσω διαλόγου χωρίς πνεύμα αντιπαράθεσης. Είχα την τιμή να ηγηθώ του ΔΝΤ, το οποίο έχει διαδραματίσει ενεργό ρόλο στην προώθηση του διαλόγου και της συνεργασίας σε παγκόσμιο επίπεδο, στηρίζοντας έτσι την οικονομική ανάπτυξη και αποθαρρύνοντας πολιτικές που θα μπορούσαν να βλάψουν την ευημερία.
Η ΕΚΤ αποτελεί σημαντικό και αξιόπιστο οργανισμό στις διεθνείς οικονομικές και χρηματοπιστωτικές υποθέσεις. Η συνεργασία της με διεθνείς οργανισμούς και σε διεθνή φόρουμ συμβάλλει στην προώθηση της συνεργασίας και την ορθότερη χάραξη πολιτικής σε παγκόσμιο επίπεδο. Προσωπικά, εκτιμούσα ανέκαθεν την προστιθέμενη αξία που προσέφερε η ΕΚΤ στο έργο του ΔΝΤ χάρη στο καθεστώς της ως παρατηρητή.
Η συμμετοχή της ΕΚΤ σε διεθνείς οργανισμούς και φόρουμ πραγματοποιείται σύμφωνα με τους όρους που καθορίζονται στο καταστατικό του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών (ΕΣΚΤ) και της ΕΚΤ. Ως εκ τούτου, όλες αυτές οι δραστηριότητες υπόκεινται σε τακτικούς διαύλους λογοδοσίας. Επιπλέον, χαιρετίζω το γεγονός ότι η ΕΚΤ έχει δημοσιοποιήσει τον κατάλογο των διεθνών φόρουμ στα οποία συμμετέχει και έχει εκφράσει την προθυμία της να ενημερώσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την επιτροπή ECON σχετικά με τις θέσεις της στα διεθνή φόρουμ.
75. Στο παρελθόν, η ΕΚΤ δρομολόγησε πρωτοβουλίες όπως η AnaCredit και η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία για την Κατανομή του Χρέους (EDDI). Πώς βλέπετε τον ρόλο της ΕΚΤ στις πρωτοβουλίες αυτές και πού θέτετε τη διαχωριστική γραμμή σε σχέση με τα προνόμια του νομοθέτη;
Ως νομισματική ένωση, η ζώνη του ευρώ χρειάζεται αποτελεσματική υποδομή των χρηματοπιστωτικών αγορών. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η ΕΚΤ και το Ευρωσύστημα έχουν λάβει σαφή εντολή στη Συνθήκη και στο καταστατικό του ΕΣΚΤ όσον αφορά τις υποδομές των χρηματοπιστωτικών αγορών. Επιπλέον, η ΕΚΤ έχει ζωτικό συμφέρον να συγκεντρώνει όλα τα απαραίτητα δεδομένα για την υποστήριξη των καθηκόντων της, όπως αυτά ορίζονται στη Συνθήκη. Αντίστοιχα, το Καταστατικό απαιτεί από την ΕΚΤ, με τη βοήθεια των εθνικών κεντρικών τραπεζών, να συλλέγει στατιστικές πληροφορίες που είναι απαραίτητες για την εκτέλεση των εν λόγω καθηκόντων. Ως εκ τούτου, η εντολή της ΕΚΤ παρέχει τη δυνατότητα να αναλαμβάνει ρυθμιστικές πρωτοβουλίες σε συγκεκριμένους τομείς, όπως οι στατιστικές και τα συστήματα πληρωμών.
Όταν η ΕΚΤ αναλαμβάνει πρωτοβουλίες τέτοιου είδους, είναι αναγκαίο να εξασφαλιστεί ότι σέβεται πλήρως τις προνομίες του νομοθέτη και να εργάζεται σε στενή συνεργασία με τον νομοθέτη. Στον τομέα των στατιστικών, η Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης προβλέπει ότι η ΕΚΤ, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο μοιράζονται την αρμοδιότητα λήψης μέτρων για την παραγωγή στατιστικών. Εφαρμόζεται μνημόνιο συμφωνίας, το οποίο ορίζει σαφώς τις αρμοδιότητες της ΕΚΤ και της Eurostat όσον αφορά την παραγωγή οικονομικών και χρηματοπιστωτικών στατιστικών σε επίπεδο ΕΕ. Σε άλλες περιπτώσεις, η πρωτοβουλία του Ευρωσυστήματος ήταν η αναγκαία βάση για να εισαχθούν σχετικές νομικές απαιτήσεις στο παρελθόν, όπως ο κανονισμός για τον Ενιαίο Χώρο Πληρωμών σε Ευρώ ή ο κανονισμός για τα κεντρικά αποθετήρια τίτλων.
Είναι σημαντικό η ΕΚΤ να συνεχίσει την πρακτική της να αναπτύσσει τις πρωτοβουλίες αυτές ανοικτά και με πλήρη διαφάνεια μέσω της ακρόασης των ενδιαφερομένων μερών, καταρχάς στο πλαίσιο των δημόσιων διαβουλεύσεων και ενεργώντας μόνο σε αυτή τη βάση. Αυτό επιτρέπει στους πολίτες της ΕΕ, τους συμμετέχοντες στην αγορά και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη να εκφράζουν τις απόψεις τους σχετικά με τις νέες ρυθμίσεις που αναπτύσσει η ΕΚΤ. Αυτό δεν διασφαλίζει απλώς τη διαφάνεια, αλλά διασφαλίζει επίσης ότι η ΕΚΤ επωφελείται από όλες τις γνώσεις και τις απόψεις των ενδιαφερόμενων μερών, συμβάλλοντας έτσι στη βελτίωση της χάραξης πολιτικής.
76. Πιστεύετε ότι θα ήταν σκόπιμο για εσάς ή για άλλα ανώτερα στελέχη της ΕΚΤ να συμμετέχουν στην «Ομάδα των τριάντα» κεντρικών τραπεζιτών και ηγετών του χρηματοπιστωτικού κλάδου ή σε παρόμοιες ομάδες ή ενώσεις;
Για την προσέγγιση και την άσκηση καθηκόντων με ανοιχτό μυαλό, λαμβάνοντας υπόψη και αντλώντας διδάγματα από διαφορετικές οπτικές γωνίες, η ανταλλαγή απόψεων με ευρύ φάσμα παραγόντων είναι απαραίτητη. Η Ομάδα των Τριάντα είναι ομάδα διακεκριμένων ατόμων, που προέρχονται από διαφορετικές καταβολές και σχολές σκέψης, και μπορώ να κατανοήσω ότι οι ανταλλαγές απόψεων με αυτούς είναι διανοητικά εμπλουτιστικές και επωφελείς για την ΕΚΤ.
Κατά τη γνώμη μου, είναι σημαντικό οι υπάλληλοι της ΕΚΤ να είναι απολύτως διαφανείς όσον αφορά τις αλληλεπιδράσεις τους και να καθοδηγούνται από ένα στέρεο πλαίσιο χρηστής διακυβέρνησης με επαρκείς εγγυήσεις.
Υποστηρίζω πλήρως την πρακτική της ΕΚΤ να παρέχει πληροφορίες σχετικά με τη συμμετοχή σε εκδηλώσεις που διοργανώνουν αυτές οι ομάδες ή ενώσεις τόσο πριν όσο και μετά την εκδήλωση και να ενθαρρύνει τους διοργανωτές των εκδηλώσεων να παρέχουν υψηλό επίπεδο διαφάνειας στους συμμετέχοντες και τα θέματα συζήτησης.
Αντιλαμβάνομαι ότι η ΕΚΤ έχει θεσπίσει αυστηρές διασφαλίσεις για την αλληλεπίδραση με τις ομάδες συμφερόντων και, ειδικότερα, με τους συμμετέχοντες στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Αυτές αποτελούν μέρος του ενιαίου κώδικα δεοντολογίας για τους υπαλλήλους υψηλού επιπέδου της ΕΚΤ και, ως εκ τούτου, ισχύουν για όλα τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου, του εκτελεστικού συμβουλίου και του εποπτικού συμβουλίου.
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΡΜΟΔΙΑΣ ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ
Τίτλος |
Διορισμός του προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας |
|||
Έγγραφα αναφοράς |
N9-0023/2019 – C9-0048/2019 – 2019/0810(NLE) |
|||
Ημερομηνία διαβούλευσης / αίτησης έγκρισης |
16.7.2019 |
|
|
|
Επιτροπή αρμόδια επί της ουσίας Ημερομ. αναγγελίας στην ολομέλεια |
ECON 18.7.2019 |
|
|
|
Εισηγητές Ημερομηνία ορισμού |
Roberto Gualtieri 18.7.2019 |
|
|
|
Εξέταση στην επιτροπή |
4.9.2019 |
|
|
|
Ημερομηνία έγκρισης |
4.9.2019 |
|
|
|
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας |
+: –: 0: |
37 11 4 |
||
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία |
Gunnar Beck, Stefan Berger, Gilles Boyer, Cristian-Silviu Buşoi, Derk Jan Eppink, Engin Eroglu, Markus Ferber, Jonás Fernández, Frances Fitzgerald, José Manuel García-Margallo y Marfil, Luis Garicano, Sven Giegold, Neena Gill, Valentino Grant, José Gusmão, Enikő Győri, Eero Heinäluoma, Danuta Maria Hübner, Stasys Jakeliūnas, Herve Juvin, Othmar Karas, Billy Kelleher, Ondřej Kovařík, Γεώργιος Κύρτσος, Aušra Maldeikienė, Κώστας Μαυρίδης, Csaba Molnár, Luděk Niedermayer, Piernicola Pedicini, Dragoş Pîslaru, Luisa Porritt, Jake Pugh, Evelyn Regner, Antonio Maria Rinaldi, Alfred Sant, Joachim Schuster, Pedro Silva Pereira, Ernest Urtasun, Inese Vaidere, Johan Van Overtveldt, Stéphanie Yon-Courtin, Marco Zanni |
|||
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία |
Gerolf Annemans, Manon Aubry, Carmen Avram, Niels Fuglsang, Eugen Jurzyca, Margarida Marques, Siegfried Mureşan, Ville Niinistö, Irene Tinagli |
|||
Αναπληρωτές (άρθρο 209 παράγραφος 7 του Κανονισμού) παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία |
Alice Kuhnke |
|||
Ημερομηνία κατάθεσης |
9.9.2019 |
|||
- [1] ΕΕ C 235 της 12.7.2019, σ. 1.