PROJEKT REZOLUCJI w sprawie sytuacji w Libii
12.1.2015 - (2014/3018(RSP))
zgodnie z art. 123 ust. 2 Regulaminu
Fabio Massimo Castaldo, Ignazio Corrao, Dario Tamburrano, Valentinas Mazuronis w imieniu grupy EFDD
Patrz też projekt wspólnej rezolucji RC-B8-0011/2015
Parlament Europejski,
– uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Libii,
– uwzględniając uaktualnione sprawozdanie misji ONZ ds. wspierania Libii (UNSMIL) oraz Biura Wysokiego Komisarza ONZ ds. Praw Człowieka z dnia 23 grudnia 2014 r. pt. „Aktualne informacje na temat naruszeń międzynarodowych praw człowieka i prawa humanitarnego w trakcie obecnych brutalnych wydarzeń w Libii”,
– uwzględniając komunikat prasowy UNSMIL z dnia 10 stycznia 2015 r. pt. „Nowa runda libijskiego dialogu politycznego w biurze ONZ w Genewie w przyszłym tygodniu”,
– uwzględniając wspólne oświadczenie rządów Francji, Niemiec, Włoch, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych z dnia 10 stycznia 2015 r. w sprawie Libii,
– uwzględniając oświadczenie wiceprzewodniczącej Komisji/wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa z dnia 10 stycznia 2015 r. w sprawie niedawnych wydarzeń w Libii,
– uwzględniając deklarację wiceprzewodniczącej Komisji/wysokiej przedstawiciel z dnia 16 grudnia 2014 r., złożoną w imieniu Unii Europejskiej, w sprawie Libii,
– uwzględniając rezolucję ONZ nr 2144 (2014) z dnia 13 marca 2014 r. odnawiającą mandat UNSMIL,
– uwzględniając rezolucję Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2174 (2014) z dnia 27 sierpnia 2014 r. w sprawie ukierunkowanych środków obejmujących zakaz podróży i zamrożenie aktywów,
– uwzględniając oświadczenie wiceprzewodniczącej/wysokiej przedstawiciel z dnia 30 grudnia 2014 r. w sprawie niedawnych aktów przemocy w Libii,
– uwzględniając wspólne oświadczenie ministrów spraw zagranicznych Francji, Niemiec, Włoch, Hiszpanii i Wielkiej Brytanii, sekretarza stanu USA, wiceprzewodniczącej/wysokiej przedstawiciel oraz podsekretarza stanu do spraw politycznych ONZ z dnia 3 grudnia 2014 r. w sprawie Libii,
– uwzględniając konwencje genewskie z 1949 r. i protokoły dodatkowe do nich z 1977 r. oraz zobowiązanie stron konfliktu zbrojnego do przestrzegania i dbania o przestrzeganie międzynarodowego prawa humanitarnego w każdych okolicznościach,
– uwzględniając Konwencję w sprawie bezpieczeństwa ONZ i jego personelu oraz protokół fakultatywny do niej,
– uwzględniając art. 123 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że przez cały rok 2014 Libia pozostawała uwikłana w konflikt wewnętrzny, który przekształcił się w brutalną walkę o władzę między dwoma rywalizującymi rządami i licznymi konkurującymi frakcjami złożonymi z sił nacjonalistycznych, islamistycznych, plemiennych i regionalistycznych, która to sytuacja przeradza się obecnie w regularną wojnę;
B. mając na uwadze, że dwa rywalizujące parlamenty i rządy sprawiają, iż coraz szybszy staje się podział Libii na regionalne strefy władzy, podczas gdy same rządy pozostają zakładnikami zbrojnych grup interesu;
C. mając na uwadze, że w Libii, na terenie całego kraju, nadal dochodzi do konfliktów zbrojnych i aktów przemocy oraz do naruszeń i łamania międzynarodowych praw człowieka i prawa humanitarnego, co powoduje liczne ofiary śmiertelne, masowe przesiedlenia i poważny kryzys humanitarny;
D. mając na uwadze, że libijskie partie polityczne zgodziły się na przeprowadzenie nowej rundy dialogu politycznego z myślą o zakończeniu panującego w kraju kryzysu w dziedzinie polityki i bezpieczeństwa; mając na uwadze, że spotkanie odbędzie się w przyszłym tygodniu, a rolę jego gospodarza pełnić będzie misja ONZ ds. wspierania Libii (UNSMIL) w biurze ONZ w Genewie;
E. mając na uwadze, że w celu stworzenia sprzyjających warunków specjalny przedstawiciel ONZ ds. Libii Bernardino León zaproponował, aby strony konfliktu przez kilka dni powstrzymały się od operacji wojskowych;
F. mając na uwadze, że w dniu 6 grudnia 2014 r. libijski Sąd Najwyższy orzekł, że powszechne wybory, które odbyły się w czerwcu 2014 r., były niekonstytucyjne, a parlament i rząd wyłonione w wyniku tego głosowania powinny zostać rozwiązane;
G. mając na uwadze, że pod koniec października 2014 r. bojówki kontrolujące miasto Darna ogłosiły sojusz z Państwem Islamskim (IS); mając na uwadze, że 8 stycznia 2015 r. wschodniolibijska gałąź IS przyznała się do egzekucji reportera Sofiene Chourabiego i operatora kamery Nadhira Ktariego;
H. mając na uwadze, że 4 stycznia 2015 r. libijski samolot sił lojalnych wobec rządu w Tobruku zbombardował grecki tankowiec zakotwiczony na pełnym morzu, zabijając dwie osoby i raniąc dwie inne;
I. mając na uwadze, że w ostatnich miesiącach doszło do szeregu ataków, kontrataków, zamachów terrorystycznych i nalotów dokonywanych przez wszystkie strony konfliktu, co doprowadziło do dalszej eskalacji sytuacji, do śmierci setek osób i do przesiedlenia setek tysięcy;
J. mając na uwadze, że masowe walki w portach, na lotniskach i na polach naftowych, podczas których zazwyczaj wykorzystywane są nieprecyzyjne pociski niekierowane (w szczególności rakiety typu Grad), zwiększają ryzyko przypadkowych zniszczeń oraz stwarzają groźbę ofiar śmiertelnych i obrażeń wśród personelu eksploatującego te obiekty;
K. mając na uwadze, że walki w kraju, zwłaszcza w portach, z których korzystają przedsiębiorstwa naftowe Libii, spowodowały spadek libijskiej produkcji ropy do 380 000 baryłek dziennie (bpd), z 1,6 mln bpd przed 2011 r.; mając na uwadze, że jednoczesny spadek cen ropy doprowadził do dwukrotnego wzrostu deficytu w Libii;
L. mając na uwadze, że rzecznik międzynarodowo uznawanego parlamentu Libii powiedział, iż rząd jest przeciwny wszelkiej zachodniej interwencji wojskowej w kraju, a jeżeli pomoc wojskowa będzie potrzebna, poproszone o nią zostaną inne kraje arabskie;
M. mając na uwadze, że według doniesień siły podległe generałowi Haftarowi podpisały z jednym z krajów wschodnioeuropejskich duży kontrakt na uzbrojenie, o wartości milionów dolarów, przewidujący zakup zmodernizowanej broni;
N. mając na uwadze, że Ansar al-Sharia, organizacja zaliczana przez ONZ do grup terrorystycznych, również działa w kraju, a niedawno zawarła sojusz z grupą Libya Shield 1, która nominalnie jest częścią organizacji Libya Shield Force;
O. mając na uwadze, że libijski bank centralny dotychczas zachowywał neutralność, faktycznie opłacając bojówki wszystkich stron konfliktu dzięki dochodom z ropy naftowej;
P. mając na uwadze, że jednym z głównych przedmiotów konfliktu jest kontrolowanie przedsiębiorstwa National Oil Corporation i zarządzanie nim; mając na uwadze, że obie strony konfliktu mianowały własnych ministrów przemysłu naftowego, starając się skierować dochody z ropy w swoja stronę;
Q. mając na uwadze, że niezależne organizacje monitorujące informują, że w 2014 r. zginęło ponad 2 700 osób;
R. mając na uwadze, że wielkie zaniepokojenie budzi fakt, iż południowo-wschodnia część Libii staje się przystanią dla organizacji terrorystycznych, które mogą łatwo przemycać broń przez nieistniejące obecnie granice kraju;
S. mając na uwadze, że w dniu 23 grudnia 2014 r. główny urzędnik ONZ ds. praw człowieka Zeid Raas al-Hussein powiedział, iż masowy ostrzał ludności cywilnej w Libii może z dużym prawdopodobieństwem stać się przedmiotem ścigania jako zbrodnia wojenna;
T. mając na uwadze, że pojawiły się doniesienia o dziesiątkach cywilów uprowadzanych – na podstawie faktycznej lub domniemanej przynależności plemiennej, rodzinnej lub religijnej – zarówno przez siły ugrupowania Libya Dawn („Świt Libii”), jak i przez bojowników podległych generałowi Haftarowi; mając na uwadze, że według doniesień w większości przypadków przetrzymywane osoby są torturowane, co doprowadziło do śmierci niektórych z nich;
U. mając na uwadze, że 3 stycznia 2015 r. 13 koptyjskich chrześcijan zostało uprowadzonych – kilka dni po tym, jak uprowadzono 7 innych – przez zamaskowanych, uzbrojonych napastników, którzy najpierw sprawdzili dokumenty obecnych osób i wyselekcjonowali chrześcijan;
V. mając na uwadze, że liczni migranci, szczególnie z Afryki Subsaharyjskiej, również są arbitralnie przetrzymywani przez różne grupy zbrojne i często zmuszani do pracy fizycznej;
W. mając na uwadze, że doszło do rozległych zniszczeń elementów infrastruktury, takich jak szkoły, banki, oficjalne budynki rządowe, domy prywatne i szpitale, głównie w wyniku masowego ostrzału oraz wykorzystywania rakiet i bomb;
X. mając na uwadze, że w dniu 5 stycznia 2015 r. Liga Państw Arabskich ogłosiła poparcie dla libijskiej Izby Reprezentantów;
Y. mając na uwadze, że według wstępnych szacunków agencji FRONTEX w 2014 r. do UE dotarło 280 000 nielegalnych migrantów i osób ubiegających się o azyl, z czego 170 000 przybyło do Włoch, głównie z Libii; mając na uwadze, że co najmniej 3 200 spośród nich zginęło na Morzu Śródziemnym podczas próby dopłynięcia do włoskiego wybrzeża; mając na uwadze, że wprawdzie od uruchomienia, w dniu 1 listopada 2014 r., programu Tryton, który zajął miejsce skutecznie działającego programu Mare Nostrum, uratowano ponad 12 000 migrantów, jednak jego stosunkowo niewielki budżet i potencjał okazały się niewystarczające do reagowania w skomplikowanych sytuacjach tak dobrze, jak działo się to w przypadku programu Mare Nostrum;
1. stanowczo potępia gwałtowną eskalację przemocy w Libii, szczególnie kierowanie ataków na ludność cywilną, co może poważnie zagrozić przyszłym szansom na pokojowe porozumienie; zdecydowanie popiera rozmowy w Genewie, w których ONZ występuje w roli mediatora, i wzywa wszystkie strony konfliktu, aby zgodziły się na wstrzymanie operacji wojskowych zaproponowane przez specjalnego przedstawiciela ONZ Bernardino Leóna w celu stworzenia pomyślnych warunków;
2. wzywa wszystkie, aby wzięły udział w rozmach w Genewie w sposób konstruktywny i nacechowany dobrą wolą, z myślą o tym, aby po pierwsze wprowadzić niezbędne ustalenia dotyczące bezpieczeństwa w celu położenia kresu działaniom zbrojnym, do których dochodzi w różnych częściach kraju, a po drugie – wypracować porozumienie co do zarządzania do końca okresu przejściowego, obejmujące utworzenie rządu jedności narodowej cieszącego się szerokim poparciem, i utorować drogę do stabilnych warunków dla procesu konstytucyjnego, w wyniku którego możliwe będzie przyjęcie nowej, trwałej konstytucji;
3. zwraca się do wszystkich krajów ościennych i podmiotów regionalnych o wsparcie tego procesu oraz niepodejmowanie żadnych działań, które mogłyby zaszkodzić planowanym rozmowom w Genewie;
4. uważa, że nie ma alternatywy dla pokojowego rozwiązania wypracowanego w drodze negocjacji, a także zwraca się do krajów ościennych oraz podmiotów regionalnych i międzynarodowych, aby nie angażowały się w wojnę podsycaną z zewnątrz; stanowczo potępia wszelkie jednostronne działania zewnętrzne w ramach aktualnego konfliktu, które mogłyby jeszcze zaostrzyć obecne podziały; jednocześnie zwraca się do krajów ościennych o nasilenie kontroli granicznych w celu zapobiegania przemytowi broni;
5. uważa, że ze względu na obecną sytuację, decyzję Sądu Najwyższego, niską frekwencję w wyborach, które odbyły się w czerwcu 2014 r., oraz nielegalność Powszechnego Kongresu Narodowego, obie strony powinny wypracować rozwiązanie polityczne, z myślą o utworzeniu rządu jedności, co doprowadziłoby do procesu konstytucyjnego, do przyjęcia nowej konstytucji i do nowych wyborów;
6. stanowczo potępia zabójstwo dwóch dziennikarzy tunezyjskich przez IS w akcie terroru; składa kondolencje rodzinom ofiar;
7. przypomina, że dla stron zaangażowanych w walki w Libii wiążące są odpowiednie przepisy międzynarodowych praw człowieka i prawa humanitarnego, w szczególności ścisły zakaz prowadzenia bezpośrednich ataków na osoby i obiekty cywilne, a także zakaz masowych ataków i obowiązek stosowania środków ostrożności przy prowadzeniu ataków;
8. potępia zamach na instalacje naftowe w Sidrze, z uwzględnieniem jego oddziaływania na środowisko, zamach terrorystyczny w Tobruku oraz naloty na Misratę przeprowadzone przez siły podlegające generałowi Haftarowi, który nominalnie jest sojusznikiem rządu w Tobruku;
9. apeluje do wiceprzewodniczącej/wysokiej przedstawiciel, Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych i Komisji o gotowość do wprowadzenia środków ograniczających wobec osób niweczących szanse na rozwiązanie polityczne oraz apeluje do Rady Bezpieczeństwa ONZ o rozważenie dalszych środków wobec osób utrudniających dialog, w razie gdyby rozmowy w Genewie nie przyniosły postępów;
10. zwraca się do przedsiębiorstw międzynarodowych, aby przed zawarciem jakichkolwiek transakcji dotyczących libijskiej ropy, która należy do obywateli Libii, upewniały się, że takie transakcje nie służą bezpośredniemu ani pośredniemu finansowaniu zwalczających się bojówek; ponownie zwraca się do przedsiębiorstw międzynarodowych działających w Libii, aby ujawniły swoje transakcje finansowe w sektorze energetycznym;
11. zauważa, że EUBAM Libia nie dysponuje warunkami niezbędnymi do pełnienia swojej misji; uważa, że wszelkie interwencje w kraju mogłyby być skuteczniej prowadzone pod egidą ONZ, w szczególności przez wzmocnioną misję UNSMIL z poszerzonym mandatem obejmującym kontrolę granic;
12. odnotowuje przeszłą porażkę strategii UE na rzecz Libii i zwraca się do wiceprzewodniczącej/wysokiej przedstawiciel o przedstawienie jasnego planu działania w zakresie przyszłego zaangażowania UE w kraju, któremu grozi eskalacja sytuacji, co często lekceważono w okresie po obaleniu Kaddafiego;
13. zwraca się do UE, wiceprzewodniczącej/wysokiej przedstawiciel, państw członkowskich i społeczności międzynarodowej o szczególne skupienie się na pomocy humanitarnej oraz ponownie zwraca się do wszystkich sił biorących udział w konflikcie, aby zapewniły nieutrudniony dostęp pomocy humanitarnej do kraju; przypomina, że zamachy wymierzone w personel pomocy humanitarnej lub sił pokojowych stanowią zbrodnię wojenną na mocy Rzymskiego Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego;
14. wyraża głębokie ubolewanie w związku z kryzysem humanitarnym wynikającym z konfliktu, zabójstwami oraz przesiedleniem ponad 200 000 ludzi, poważnymi brakami żywności i artykułów medycznych oraz zniszczeniem setek domów, gospodarstw rolnych i innych przedsiębiorstw, co jeszcze bardziej utrudni przyszłe przemiany w kraju i jego odbudowę;
15. stanowczo potępia uprowadzenia, porywanie zakładników i arbitralne pozbawianie wolności, a także przetrzymywanie osób z powodu ich tożsamości indywidualnej lub grupowej oraz przypomina, że czyny te są zakazane i że wszystkie osoby aresztowane – zarówno cywile, jak i bojownicy wrogich grup – muszą być traktowane humanitarnie;
16. domaga się, aby wszyscy walczący i ich przywódcy odstąpili od wszelkich aktów, które mogą stanowić zbrodnię wojenną lub zbrodnię przeciwko ludzkości, w tym takich jak masowe ataki, zamachy na placówki medyczne i ambulansy, wymuszone zaginięcia, zabójstwa, porywanie zakładników, tortury i innego rodzaju brutalne traktowanie, a także niszczenie własności; zwraca się do przywódców grup zbrojnych o odsunięcie od czynnej służby tych spośród ich członków, którzy są podejrzani o popełnienie takich naruszeń lub którzy popełnili takie naruszenia, oraz o pociągnięcie ich do odpowiedzialności;
17. uważa, że wszystkie strony odpowiedzialne za poważne naruszenia i łamanie praw człowieka i prawa humanitarnego muszą zostać pociągnięte do odpowiedzialności, niezależnie od ich przynależności, oraz wskazuje, że osoby popełniające przestępstwa w świetle prawa międzynarodowego, w tym przywódcy polityczni i dowódcy grup zbrojnych, którzy wydają rozkazy popełnienia takich przestępstw lub nie przedsiębiorą środków w celu zapobieżenia im, podlegają odpowiedzialności karnej, w tym przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym;
18. jest głęboko zaniepokojony dezintegracją libijskich granic oraz prowadzonym przez dżihadystów przemytem broni między południową Libią, północnym Mali, Nigrem i Czadem;
19. odnotowuje decyzję libijskiego Sądu Najwyższego, jednak zauważa, że sąd wydał to orzeczenie w stołecznym mieście Trypolis, które jest kontrolowane przez bojówki islamistyczne, przez co nasuwa się pytanie, czy nie zostało ono wydane pod presją ze strony bojówek;
20. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Europejskiej Służbie Działań Zewnętrznych, wiceprzewodniczącej Komisji/wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, rządom i parlamentom państw członkowskich, Radzie Bezpieczeństwa ONZ, Izbie Reprezentantów oraz Powszechnemu Kongresowi Narodowemu Libii.