PROJEKT REZOLUCJI w sprawie zastosowania art. 42 ust. 7 Traktatu o Unii Europejskiej
14.1.2016 - (2015/3034(RSP))
zgodnie z art. 123 ust. 2 Regulaminu
Ioan Mircea Paşcu, Knut Fleckenstein, Richard Howitt, Victor Boştinaru, Gilles Pargneaux, Vincent Peillon, Ana Gomes, Afzal Khan, Tonino Picula, Neena Gill, Liisa Jaakonsaari, Sorin Moisă, Victor Negrescu, Boris Zala w imieniu grupy S&D
Patrz też projekt wspólnej rezolucji RC-B8-0043/2016
B8-0051/2016
Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie zastosowania art. 42 ust. 7 Traktatu o Unii Europejskiej
Parlament Europejski,
– uwzględniając tytuł V Traktatu o Unii Europejskiej (TUE), w szczególności jego art. 42 ust. 7,
– uwzględniając art. 2 ust. 4 i art. 222 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 22 listopada 2012 r. w sprawie klauzul wzajemnej obrony i solidarności UE: wymiaru politycznego i operacyjnego[1],
– uwzględniając Kartę Narodów Zjednoczonych, w szczególności postanowienia jej rozdziału VII i art. 51,
– uwzględniając oświadczenie wygłoszone przez prezydenta Republiki Francuskiej przed Kongresem Parlamentu Francuskiego w dniu 16 listopada 2015 r., w którym stwierdził on, że Francja jest w stanie wojny,
– uwzględniając konkluzje w sprawie obrony i bezpieczeństwa przyjęte przez Radę Europejską na posiedzeniach w dniach 19–20 grudnia 2013 r. oraz 25–26 czerwca 2015 r.,
– uwzględniając wyniki posiedzenia Rady do Spraw Zagranicznych (ministrowie obrony) w dniu 17 listopada 2015 r.,
– uwzględniając art. 123 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że w dniu 13 listopada 2015 r. w Paryżu doszło do serii ataków terrorystycznych, w których zginęło co najmniej 130 osób ponad 26 narodowości;
B. mając na uwadze, że po atakach terrorystycznych w Paryżu w dniu 13 listopada 2015 r. rząd francuski oficjalnie powołał się na klauzulę wzajemnej obrony na mocy art. 42 ust. 7 Traktatu o Unii Europejskiej;
C. mając na uwadze, że po tym, jak Francja powołała się na klauzulę wzajemnej obrony, państwa członkowskie mają w stosunku do Francji obowiązek udzielenia pomocy i wsparcia przy zastosowaniu wszelkich dostępnych im środków, zgodnie z artykułem 51 Karty Narodów Zjednoczonych;
D. mając na uwadze, że zastosowanie siły przez UE lub jej państwa członkowskie jest dopuszczalne jedynie w prawnie uzasadnionych przypadkach, w oparciu o Kartę Narodów Zjednoczonych; mając w związku z tym na uwadze niezbywalne prawo do samoobrony indywidualnej lub zbiorowej na mocy art. 51 Karty Narodów Zjednoczonych; podkreślając, że lepiej zapobiegać konfliktom i atakom, niż radzić sobie z ich skutkami;
E. mając na uwadze, że solidarność, wsparcie i wzajemna pomoc państw członkowskich, w tym przez odwołanie się do unijnych środków, należą do podstaw, na których zbudowano Unię Europejską; mając na uwadze, że bezpieczeństwo państw członkowskich UE jest niepodzielne, a wszyscy obywatele Unii Europejskiej powinni mieć jednakowe gwarancje bezpieczeństwa oraz cieszyć się równym poziomem ochrony zarówno przed zagrożeniami tradycyjnymi, jak i niekonwencjonalnymi, w tym przed terroryzmem i atakami ze strony podmiotów państwowych i niepaństwowych;
F. mając na uwadze, że zwalczanie międzynarodowego terroryzmu jest uznawane za priorytet UE, a wprowadzanie w życie zasady solidarności wymaga działania w kraju, jak i za granicą, zgodnie z prawem międzynarodowym; mając na uwadze, że wewnętrzny i zewnętrzny wymiar bezpieczeństwa UE są siłą rzeczy ściśle ze sobą powiązane;
G. mając na uwadze, że przewidziany w Traktatach system bezpieczeństwa i obrony nie został jeszcze w pełni wdrożony; mając na uwadze, że traktat lizboński przewiduje możliwość wzmocnionej współpracy w zakresie wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony (WPBiO), w tym powierzanie konkretnych zadań i misji grupom państw, jak również koncepcję stałej współpracy strukturalnej w kwestiach wojskowych; mając na uwadze, że państwa członkowskie są odpowiedzialne za osiągnięcie postępów w dziedzinie bezpieczeństwa i obrony Unii;
H. mając na uwadze, że na postanowienia art. 42 ust. 6 TUE dotyczące stałej współpracy strukturalnej powinny się powoływać te państwa członkowskie, które pragną ściśle ze sobą współpracować;
I. mając na uwadze, że UE musi zacieśnić współpracę z Organizacją Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO), aby strategie bezpieczeństwa i obrony ustanowione przez obie te organizacje stawały się w coraz większym stopniu kompatybilne, zwłaszcza wówczas gdy państwo członkowskie pada na własnym terytorium ofiarą zbrojnej agresji, w tym ataku terrorystycznego;
J. mając na uwadze, że instytucje UE muszą bardziej aktywnie realizować politykę bezpieczeństwa i obrony oraz wspierać wdrożenie wszystkich zapisanych w Traktatach postanowień dotyczących polityki bezpieczeństwa i obrony, również tych dotyczących szczególnej roli NATO w zapewnianiu bezpieczeństwa i obrony na szczeblu europejskim i transatlantyckim; mając na uwadze, że należy zacieśnić partnerstwo strategiczne UE–NATO; mając na uwadze, że instytucje UE muszą wspierać wszystkie państwa członkowskie w ich wysiłkach zmierzających do pełnego wdrożenia tych postanowień;
1. z ogromną satysfakcją przyjmuje jednomyślne i pełne wsparcie dla Francji ze strony wszystkich państw członkowskich; z zadowoleniem przyjmuje w szczególności gotowość wszystkich państw członkowskich do zapewnienia wszelkiej niezbędnej pomocy i wsparcia;
2 zauważa, że każdy przypadek użycia siły musi być zgodny z postanowieniami Karty Narodów Zjednoczonych, z międzynarodowym prawem dotyczącym praw człowieka oraz z międzynarodowym prawem humanitarnym;
3. przypomina, że na klauzulę wzajemnej obrony powołano się po raz pierwszy; jest zdania, że obecna sytuacja posłuży za precedens na wypadek stosowania klauzuli wzajemnej obrony w przyszłości oraz że powinna również służyć wzmocnieniu europejskiego bezpieczeństwa i obrony;
4. z ogromną satysfakcją zauważa, że po tym jak Francja powołała się na klauzulę wzajemnej obrony, udostępniono dodatkowe środki na walkę z terroryzmem; zachęca państwa członkowskie do utrzymywania swoich wkładów tak długo, jak to będzie konieczne; z zadowoleniem przyjmuje przewodnią rolę odegraną przez Francję w tym wspólnym wysiłku; zachęca właściwe instytucje UE do oferowania i utrzymywania niezbędnego wsparcia;
5. uważa, że powołanie się na klauzulę wzajemnej obrony i klauzulę solidarności na mocy Traktatów ma przede wszystkim wymiar polityczny; podkreśla, że kiedy któreś państwo powołuje się na te klauzule, to odpowiednim forum debaty politycznej są zarówno Rada Europejska, jak i Parlament Europejski;
6. ponawia zawartą we wcześniejszych rezolucjach prośbę do wiceprzewodniczącej Komisji/ wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa o zaproponowanie praktycznych ustaleń i wytycznych w celu zapewnienia efektywnych działań w odpowiedzi na powołanie się przez którekolwiek z państw członkowskich na klauzulę wzajemnej obrony, a także analizy roli, jaką powinny odegrać instytucje UE w sytuacji powołania się przez państwo członkowskie na tę klauzulę; ubolewa jednak, że po tym, jak powołano się po raz pierwszy na klauzulę wzajemnej obrony, nie były dostępne żadne analizy ani wytyczne, wskutek czego w obecnej sytuacji wymagane są doraźne środki, doraźne zarządzanie i doraźna współpraca;
7. uważa, że pilnym priorytetem pozostaje sformułowanie praktycznych ustaleń i wytycznych na wypadek powołania się państwa członkowskiego na klauzulę wzajemnej obrony w przyszłości; podkreśla, że opracowując te wytyczne, należy wziąć pod uwagę doświadczenia dotyczące pierwszego przypadku powołania się na art. 42 ust. 7; ponownie stwierdza, że zobowiązanie do zapewnienia pomocy i wsparcia, będące wyrazem solidarności politycznej państw członkowskich, powinno zagwarantować szybkie podjęcie przez Radę decyzji o wsparciu zaatakowanego państwa członkowskiego; uważa, że konsultacje zgodnie z wymogiem zawartym w art. 32 TUE służyłyby temu celowi, bez uszczerbku dla przysługującego każdemu państwu członkowskiemu prawa do równoległego organizowania własnej obrony;
8. wyraża obawę, że zarządzanie pomocą i wsparciem na mocy klauzuli wzajemnej obrony na zasadzie dwustronnej – a taka zasada obowiązuje w obecnym przypadku – nie będzie możliwe w odniesieniu do wszystkich państw członkowskich; wzywa zatem Radę Europejską do nadania dynamiki dalszemu rozwijaniu klauzuli wzajemnej obrony oraz do wzmocnienia roli odnośnych instytucji UE jako moderatorów;
9. wzywa do monitorowania rozwoju sytuacji w zakresie uruchomienia procedury na mocy art. 42 ust. 7 TUE, na przykład za pomocą mechanizmu, jakim są wspólne posiedzenia konsultacyjne;
10. zauważa, że klauzula solidarności przewidziana w art. 222 TFUE umożliwiłaby oddanie do dyspozycji Francji i innych państw członkowskich bezpośrednio zaangażowanych w walkę z terroryzmem wszystkich odnośnych środków UE;
11. wzywa do lepszej koordynacji działań agencji odpowiedzialnych za zarządzanie granicami, policji i innych organów ścigania i służb wywiadu oraz zwraca się o skuteczniejszą i bardziej uporządkowaną wymianę informacji między nimi; podkreśla, że konieczny jest mechanizm koordynacji i wzajemnej pomocy dotyczący państw członkowskich, które realizują specjalne operacje policyjne na szeroką skalę;
12. apeluje o opracowanie wspólnej polityki zagranicznej UE w sprawie przyszłości Syrii i ogólnie Bliskiego Wschodu, w koordynacji ze wszystkimi właściwymi podmiotami jest zdania, że polityka ta powinna być integralną częścią przyszłej globalnej strategii UE; zauważa, że należało poprawić dotychczasową koordynację między państwami członkowskimi, które przyczyniają się do walki z terroryzmem na tym obszarze; zauważa, że wsparcie wojskowe zapewniane przez koalicję działającą na rzecz odparcia ofensywy Daisz/ISIS w Iraku, Syrii i Libii nie osiągnęło potencjału zintegrowanego podejścia europejskiego z uwagi na niewystarczającą organizację i koordynację;
13. jest zdania, że obecne uruchomienie procesu przewidzianego w art. 42 ust. 7 TUE powinno być katalizatorem wyzwalającym potencjał wszystkich postanowień Traktatu dotyczących bezpieczeństwa i obrony, które powinny zostać następnie wykorzystane; przypomina w związku z tym znaczenie pełnego i prawidłowego wdrożenia pakietu dotyczącego obronności, w którego skład wchodzą dyrektywy: 2009/81/WE w sprawie zamówień w dziedzinie obronności oraz 2009/43/WE w sprawie transferów wewnątrzwspólnotowych;
14. apeluje o pełne wykonanie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 258/2012 wdrażającego art. 10 Protokołu Narodów Zjednoczonych przeciwko nielegalnemu wytwarzaniu i obrotowi bronią palną, które ma na celu zapewnienie skutecznej kontroli obrotu bronią palną do użytku cywilnego; z zadowoleniem przyjmuje przegląd prawodawstwa UE dotyczącego broni palnej (w tym dotyczącego pozbawienia cech użytkowych, sankcji administracyjnych i broni sygnałowej) i zamiar zacieśnienia współpracy policyjnej z krajami ościennymi w zakresie zwalczania przemytu broni; w związku z tym zwraca się do Komisji o zwiększenie potencjału Europolu w tej dziedzinie;
15. uważa, że uruchomienie klauzuli wzajemnej obrony, zwłaszcza w świetle zagrożenia terroryzmem w państwach członkowskich oraz skali konfliktu w krajach ościennych, również uwydatnia potrzebę uzyskania przez UE prawa głosu w Radzie Bezpieczeństwa ONZ; jest zdania, że UE powinna dokładać wszelkich starań w ramach Rady Bezpieczeństwa ONZ w celu propagowania zrozumienia na nowo międzynarodowego prawa humanitarnego, tak aby odzwierciedlało ono aktualne niekonwencjonalne zagrożenia atakami zbrojnymi oraz zagrożenia ze strony podmiotów niepaństwowych, takich jak grupy terrorystyczne, oraz aby zapewnić odpowiednie uwzględnienie tych zagrożeń w mającym zastosowanie prawie międzynarodowym; uważa, że UE powinna wspierać normę w dziedzinie bezpieczeństwa międzynarodowego i praw człowieka, jaką jest obowiązek ochrony (R2P) w celu zapobiegania nadzwyczajnym sytuacjom humanitarnym i prowadzenia innych działań w tym zakresie, zgodnie z prawem międzynarodowym;
16. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji przewodniczącemu Rady Europejskiej, przewodniczącemu Komisji Europejskiej, wiceprzewodniczącej Komisji/ wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, sekretarzowi generalnemu Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego, sekretarzowi generalnemu ONZ, prezydentowi Stanów Zjednoczonych i sekretarzowi stanu USA ds. obrony.
- [1] Dz.U. C 419 z 16.12.2015, s. 138.