Pełne sprawozdanie z obrad

Poniedziałek, 13 lutego 2017 r. - Strasburg

17. Kontrola rejestru i skład grup ekspertów Komisji (krótka prezentacja)

  President. – The next item is the report by Dennis de Jong on behalf of the Committee on Budgetary Control, on control of the Register and composition of the Commission’s expert groups [2015/2319(INI)] (A8-0002/2017).

  Dennis de Jong, Rapporteur. – Voorzitter, hoe belangrijk een evenwichtige samenstelling van expertgroepen van de Europese Commissie is, hebben we kunnen zien bij ons onderzoek naar de dieselgate-affaire. De high-level group Cars 21 bestond voor het grootste deel uit vertegenwoordigers van de auto-industrie. Naar hen luisterde de Commissie, maar de waarschuwingen van milieuorganisaties tegen mogelijke sjoemelsoftware drongen daarentegen nauwelijks door tot de burelen van diezelfde Commissie.

Al jaren ageert het Europees Parlement tegen de dominantie van de lobbyisten van grote bedrijven in expertgroepen, maar pas nadat het Parlement een deel van de gelden die bestemd waren voor de expertgroepen had bevroren, wilde de Commissie praten. Samen met een groep gelijkgezinde Europarlementariërs heb ik daarna een informele dialoog gevoerd met de Commissie. Dat was allemaal nog tijdens het vorige mandaat. Na de Europese verkiezingen in 2014 ontstond er een impasse. De Commissie vond dat wij maar moesten aantonen welke expertgroepen onevenwichtig waren samengesteld en dan zouden de Commissiediensten daarna in actie komen. Dat is natuurlijk de omgekeerde wereld. Begrijpelijk als je bedenkt dat er bij het secretariaat van de Commissie maar één ambtenaar beschikbaar was voor de toezicht op naleving van de toen al bestaande regels voor expertgroepen. Maar het moet natuurlijk toch juist de Commissie zijn die eventuele misstanden opspoort.

In de Commissie begrotingscontrole hebben we vervolgens besloten om zelf onderzoek te verrichten, te laten verrichten. De resultaten vielen niet mee. Nog steeds domineren de grote bedrijven in expertgroepen en erg transparant waren die sowieso niet. Minderheidsstandpunten werden niet weergegeven, evenmin als het verloop van de discussies. Bij de bespreking van dit onderzoek bleek dat de Commissie al druk bezig was de regels aan te scherpen. Op zich goed nieuws natuurlijk, maar het was wel erg jammer dat hier op geen enkele manier informeel of formeel overleg over was geweest. De Commissie was immers volledig op de hoogte van ons voornemen om over de expertgroepen een formeel verslag met resolutie op te stellen. Uiteindelijk hebben we hier weten een mouw aan te passen. Ik stelde een werkdocument op en de Commissiediensten reageerden schriftelijk. Er bleven enkele punten van verschil over die we vervolgens met vicepresident Timmermans informeel hebben besproken. Dat gesprek verliep goed, maar helaas werden toch veel punten niet opgenomen in de nieuwe regels en vandaar dit verslag. De belangrijkste eisen die we hebben zijn:

Eén: duidelijke criteria voor de expertise die de Commissie zoekt. Twee: definitie van welke belangen volgens de Commissie in de specifieke expertgroep vertegenwoordigd moeten zijn en wat een evenwichtige balans is tussen die belangen. Drie: een goed systeem om klachten te behandelen over de criteria en de definitie van “evenwichtige balans” bij individuele expertgroepen. Vier: niet alleen vergoeding van reis- en verblijfskosten, maar ook voor alternatieve kosten. Denk aan een mkb’er die kosten moet maken om haar zaak open te houden als ze zelf deelneemt aan een expertgroep. Vijf: openstelling van expertgroepen van nationale ngo’s, zodat die ook het mandaat van een Europese koepelorganisatie krijgen. Zes: tenzij een gekwalificeerde meerderheid van de leden van de expertgroep hier bezwaar tegen maakt, openbaarmaking van agenda’s, achtergronddocumenten en notulen met duidelijke richtsnoeren over hoe gedetailleerd we moeten zijn. Zeven: vermijding van belangenconflicten bij deelnemers namens de academische instelling, een advocatenkantoor of denktank. En ten slotte: voldoende personeel om toezicht te houden op de naleving van de regels.

Ik hoop van harte dat de Commissie na de unanieme aanvaarding van dit rapport in de Commissie Begrotingscontrole wat proactiever zal worden. Daarom ook verzoeken we de Commissie vóór 1 juli te rapporteren over de werking van de nieuwe regels. Een Commissie die zegt transparantie een warm hart toe te dragen, moet het niet laten aankomen op duwen en trekken.

Catch-the-eye procedure

  Νότης Μαριάς ( ECR). – Κυρία Πρόεδρε, η έλλειψη διαφάνειας και η μη ισορροπημένη σύνθεση πολλών ομάδων εμπειρογνωμόνων στην Επιτροπή καθιστά αναγκαίο τον έλεγχο του Μητρώου και της σύνθεσης αυτών των ομάδων. Δεδομένου ότι η έλλειψη διαφάνειας έχει αρνητικές επιπτώσεις στην εμπιστοσύνη των πολιτών των κρατών μελών της Ένωσης προς τα θεσμικά όργανα αυτής, η αποτελεσματική μεταρρύθμιση του συστήματος των ομάδων εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής θα πρέπει να γίνει με βάση τις αρχές της διαφάνειας και της ισορροπημένης σύνθεσης. Ήδη από τις 30 Μαΐου του 2016 η Επιτροπή είχε θεσπίσει οριζόντιους κανόνες σχετικά με τη δημιουργία και τη λειτουργία των ομάδων εμπειρογνωμόνων, προκειμένου να γίνονται δημόσιες προσκλήσεις υποβολής αιτήσεων για την επιλογή μελών των ομάδων αυτών και να αυξάνεται κατά συνέπεια και η διαφάνεια. Τέλος, το Μητρώο των ομάδων εμπειρογνωμόνων θα πρέπει να έχει σαν στόχο να αυξηθεί επιπλέον η διαφάνεια στις ομάδες αυτές και να αποσαφηνιστούν οι τρόποι για το πώς πραγματικά θα ενθαρρυνθούν οι υποεκπροσωπούμενες οργανώσεις των κοινωνικών ομάδων για να συμμετάσχουν στις ομάδες εμπειρογνωμόνων.

  Kateřina Konečná (GUE/NGL). – Paní předsedající, zítra na tomto místě se budeme věnovat budoucnosti Evropské unie. Když jsem si četla ony návrhy hledající cestu ze současné strukturální krize, přišlo mi, že opět zcela zapomínáme na ty, kterým má evropský projekt sloužit, na naše občany. Až příliš často EU řeší problémy přes sílu a uzavírá se do sebe a my jako přímí volení zástupci musíme u zrovna projednávaného dokumentu Komisi vyzývat, aby se vůči občanům EU chovala transparentně a odpovědně. Jak to, že tohle není v samém základu fungování Komise? Vyčítáme Komisi, že neuspořádala řádnou veřejnou konzultaci, a musíme znovu poukázat na to, že je důležité oživit nejrůznější formy zapojení zástupců občanské společnosti a sociálních partnerů. Pokud by Komise byla schopna dělat tyto malé kroky, nemuseli bychom zítra debatovat o těch velkých. I tak děkuji svému kolegovi za připravenou zprávu.

(End of catch-the-eye procedure)

  Margrethe Vestager, Member of the Commission. – Madam President, honourable Members, first of all I would like to thank the rapporteur, Mr de Jong, for his report and work on this very important topic. I think it is a thing that we share, that these rules are of the essence for the legitimacy of the advisory and expert groups. This Commission has paid very close attention to the role which expert groups play in our policy making. And we have laid down tougher internal rules in order to make sure that these groups carry out their function in full transparency and accountability exactly as asked. Let me stress just one thing, because this is very basic. Expert groups provide very useful contributions to the work of the Commission in many different policy fields, of which many are highly technical and of a specialised nature. But I think it is very important to recall that no matter what advice is given by expert groups, they have a purely advisory role. Whatever their advice may be, the responsibility for any decision or measure adopted remains the Commission’s and the Commission's alone.

But when this Commission took office we decided that the rules for expert groups needed to be reviewed so as to better reflect the Commission's commitment to be more transparent and accountable. Before adopting a new set of rules, we listened to this Parliament, the European Ombudsman and civil society organisations. After a full year of consultation and intensive preparation the Commission adopted new rules in May last year. We consider these new rules, which are binding for all of the Commission services, to improve significantly the management, the balance and the transparency of expert groups and we also consider that they provide a positive response to many suggestions made by this House and by the European Ombudsman. Just let me give you a few concrete examples.

The new rules confirm – reconfirm – the Commission's commitment to strive for a balanced composition of expert groups. The Commission’s departments must do their utmost to guarantee a balanced representation. This does not mean balanced in a mathematical sense, which would be difficult to define and achieve in all cases; it means maximum balance in terms of expertise, interests, gender, and geographical origin. The new rules also bring significant changes to boost transparency. We have set up a new register for expert groups. This register is accessible for the public and provides more accurate information and more documents drafted and discussed by expert groups. In particular, the Commission will henceforth publish the register calls for applications when it selects stakeholders’ representatives as well as expert group members appointed in their personal capacity. This is a major step forward and has been a long-standing request from this Parliament. In other words, we have made the selection procedures fully transparent and inclusive, which ultimately benefits the balance of the composition of expert groups.

Second, registration in the Transparency Register has now become a precondition for stakeholders’ organisations to be appointed to an expert group. This means that where particular interests are represented in an expert group there will be full transparency as regards the nature of these interests.

Third, every document that an expert group produces must now be put on the register of expert groups. Minutes will have to be provided, which makes complete and meaningful sense. Moreover, expert groups can also decide to open up their meetings to the general public.

Last but not least, we have taken tough measures to avoid conflict of interest in expert groups. Under the new rules, independent experts can only be appointed on the basis of standardised and detailed conflict-of-interest assessment based on the declaration submitted by these experts. Only if the Commission services conclude that there is no conflict of interest may those experts be appointed in their personal capacity. In addition, all declarations of interest of independent experts are published in the register of expert groups. These tougher rules we have put in place to ensure – and I do hope that you find that we, the Commission and this House, share the objective – a high degree of transparency and accountability for the functioning of expert groups. The Commission is committed to rigorously applying our new rules and we know of course that you will scrutinise us closely and we remain of course open to continuing the dialogue with this Parliament as to how to improve and how to make sure that we follow closely this important matter.

  President. – The debate is closed.

The vote will take place on Tuesday, 14 February 2017.