Compte rendu in extenso des débats

Lundi 10 décembre 2018 - Strasbourg

13. Établissement d'un programme pour l'environnement et l'action pour le climat (LIFE) (débat)

  Președintele. – Primul punct de pe ordinea de zi este dezbaterea privind raportul Gerben-Jan Gerbrandy în numele Comisia pentru mediu, sănătate publică și siguranță alimentară, referitor la propunerea de regulament al Parlamentului European și al Consiliului de instituire a unui program pentru mediu și politici climatice (LIFE) și de abrogare a Regulamentului (CE) nr. 1293/2013 (COM(2018)0385 – C8-0249/2018 – 2018/0209(COD)) (A8-0397/2018).

  Gerben-Jan Gerbrandy, Rapporteur. – Mr President, thank you very much. We don’t have a lot of silence yet, but let me start by thanking all shadow rapporteurs for their wonderful cooperation; we had very smooth negotiations in order to find compromises. So let me start by thanking them for that.

Secondly, I would like to thank the European Commission for its strong proposal for the prolongment of the LIFE financial instrument, which is – let’s face it – the most successful financial instrument that we have in Europe. It is very effective, it’s very efficient, and it’s extremely relevant. It’s loved in Brussels, but also in the Member States by industry and by civil society. I think it’s an example of how European financial instruments should work. It plays a wonderful catalytic role to initiate, expand and accelerate sustainability, and its main success factor is that it’s quality—driven. It is not spoilt by politics. That sounds a bit strange in this political arena, but it’s quality—driven. As far as I’m concerned, as rapporteur – and I found quite some support for that among the shadow rapporteurs – we should continue to keep it quality—driven.

Of course, even a successful programme can be improved, and there are two elements that I would like to highlight here. First of all, the original fund is far too small: we have EUR 5 billion. That’s why this Parliament already, in an earlier plenary resolution, asked for an increase to EUR 7 billion – very important.

The second point is that it should have more coherence with the other EU funds. LIFE is very successful, but too many other European funds are going against the interests of biodiversity, nature and the environment, and especially the strategic integrated projects under the LIFE programme play a very important role here.

I would like to highlight two more political elements that were also discussed in this House.

The first is that this LIFE budget can only be relatively small if all other EU budget funds are not going against the interests of the environment. That is a very crucial point, also made in all the impact assessments by the Commission and in the introduction to the LIFE programme by the Commission. It can only have this limited amount of money if the other EU funds are not going against it, and it’s very important that we monitor that after the MFF has been improved at large.

The second, more political, debate is about national allocations. I’m very happy that we found a compromise among the shadows and that we did not fall into the trap of moving towards national allocations, but that we found a compromise on a bio-geographic balance, which means that we take the ecosystems in Europe as a basis and not our national borders.

Finally, I would like to make some comments on amendments that have been tabled here in plenary. There is one EPP amendment that explicitly mentions the agricultural sector and forestry to include them even more strongly in the LIFE fund. I would like to emphasise that, under the current LIFE, agricultural projects are very much eligible. We currently have 136 projects ongoing, and so it’s not only superfluous; it’s also behaving a bit like the very hungry caterpillar. There are agricultural funds of EUR 400 billion already reserved, and this limited fund of EUR 5 billion should not be more strongly focused on the agricultural sector than it already is.

Finally, regarding the other amendment from the EPP on large carnivores: I know it’s a political debate and it’s worthwhile having that debate here, but putting it among the general objectives of the LIFE programme, which talks about climate, environment and biodiversity in general terms, and then adding large carnivores as equal to those general objectives doesn’t make a lot of sense to me.

Let’s have that debate when we discuss the other, more individual, parts of it.

  Karmenu Vella, Member of the Commission. – Mr President, I would like to take this opportunity to thank, and to congratulate, the rapporteur, Mr Gerben-Jan Gerbrandy. I would like to thank, too, all the shadow rapporteurs and the Committee on the Environment, Public Health and Food Safety (ENVI) for their excellent report on the Commission’s proposal for establishing the next Programme for the Environment and Climate Action (LIFE), and also for proceeding with this report very quickly and with a lot of ambition. Speed and ambition in adopting the proposal for a LIFE Programme post—2020 are indeed necessary.

The Commission has put forward ambitious yet realistic proposals for a modern EU budget, proposing clearer and simpler EU financial rules, which ensure that the Union budget delivers on the issues that matter to Europeans, such as the environment. Flexibility is a key feature of a modern European budget. It is therefore essential to maintain this flexibility in the LIFE programme in order to allow the Commission to respond to new and emerging issues in the future. Let me also emphasise that LIFE will continue to be entirely dedicated to supporting the EU’s environment and climate objectives, while broadening its scope to support the increased deployment of renewable energy and improved energy efficiency. We have proposed an increase of ambition through wider scope and also through volume for strategic integrated projects, which have an impressive catalytic effect. The new Clean Energy Transitions sub—programme will also enable stronger synergies in the implementation of environmental, climate and energy policies.

However, I would like to stress that LIFE is not meant to solve all environmental and climate funding problems on its own. Rather, this instrument is a pivot at the heart of the Commission’s overall approach to ensuring that the Multiannual Financial Framework for the period 2021—2027 will support environment and climate across all of its instruments. Closing the gap between basic research and innovation, the new LIFE programme will support, across the European Union, the development and testing of improved methods to implement the EU’s environment and climate policy objectives. The new programme will ensure that those successful methods will subsequently be upstreamed and replicated across the Union.

As a matter of fact, greater importance will be placed on EU added value. Let me be clear about this: the success of LIFE will depend on the EU added value of its projects, not on their distribution simply by Member State. That being said, the Commission will take care to pursue extended geographical distribution of the projects by supporting the network of national contact points responsible for facilitating the sharing of know-how and good practices.

Finally, I would like to remind you about the importance of LIFE for nature and biodiversity. In addition to providing continued support for standard LIFE projects, the dedicated Nature and Biodiversity sub—programme under the new LIFE programme will include a new type of project, namely the strategic nature projects. These projects will specifically support national programmes to enhance the mainstreaming of nature and biodiversity into other policies and financing programmes, including through coordinated implementation of the priority action established pursuant to the Habitats Directive.

Let me conclude by saying that I am keen to achieve a first-reading agreement before Parliament’s recess and I would like to reassure you that the Commission stands ready to play its role as an honest broker. Next week, I will discuss the LIFE programme at the Environment Council, where, hopefully, a partial general approach will be agreed. Such a timeline could allow trilogues to start as soon as January.

  Anneli Jäätteenmäki, BUDG-valiokunnan lausunnon valmistelija. – Arvoisa puhemies, huoli ilmastosta ja ympäristöstämme on noussut kaikkien huulille viimeistään kansainvälisen ilmastopaneelin julkaistua raporttinsa. Selvää on, että lisää toimia tarvitaan. Olemme nähneet myös viime aikoina, että sopeutuminen tilanteeseen ja päästöjen vähentäminen ei ole suinkaan ongelmatonta. Elämäntapamme on muututtava, mutta se on erittäin vaikeaa.

Ilmastonmuutoksen torjuminen on rajat ylittävää työtä. Ei pelkästään EU:n tasolla, vaan globaalisti. Sen takia on luonnollista ja aivan välttämätöntä, että vastuuta jaetaan isoimmille hartioille. Ilmasto- ja ympäristötyö on EU:n ydintoiminta-alaa ja LIFE-ohjelma on ainut EU:n rahoitusohjelma, joka on kokonaan korvamerkitty tähän työhön.

Arvoisa puhemies, olen tyytyväinen, että parlamentti on jo useampaan kertaan ilmaissut vahvan tukensa LIFE-ohjelman jatkolle ja sen vahvistamiselle ja halunnut lisärahaa tähän. Kuitenkin on myönnettävä, että EU:n käytettävissä olevilla rahallisilla panostuksilla ei voida ratkaista ympäristömme kohtaamia ongelmia, kuten komissaarikin äsken totesi. Sen vuoksi on tärkeää, että käytämme niukat resurssit järkevästi. LIFE-ohjelmalla on pyritty siihen, että pienelläkin panostuksella voidaan saada aikaan suuret kerrannaisvaikutukset. Tähän tulee pyrkiä jatkossakin. Arvoisa puhemies, lopuksi haluan kiittää esittelijä Gerbrandya erittäin hyvästä yhteistyöstä ja kaikkia budjettivaliokunnan varjoesittelijöitä.

  Czesław Adam Siekierski, autor projektu opinii Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi. – Panie Przewodniczący! W opinii w sprawie programu LIFE Komisja Rolnictwa zwróciła uwagę między innymi na następujące kwestie. Program powinien przyczynić się do dalszego przechodzenia na zrównoważoną zasobowo i energooszczędną niskoemisyjną gospodarkę o obiegu zamkniętym, między innymi przez przejście na wysoce efektywny energetycznie i oparty na odnawialnych źródłach energii system energetyczny. Do szczegółowych celów programu należy włączyć odniesienia do zrównoważonych systemów rolniczych i żywnościowych, a także do rolnictwa, ogrodnictwa, leśnictwa i rybołówstwa. Ponadto program nie może zakłócać realizacji celów innych unijnych przepisów i polityk. Program powinien wspierać lepsze zarządzanie w zakresie środowiska i klimatu na wszystkich poziomach, w tym większe zaangażowanie społeczeństwa obywatelskiego, organizacji pozarządowych i podmiotów lokalnych. Jeśli chodzi o strukturę programu, to zdaniem Komisji Rolnictwa dziedzina „Środowisko” powinna obejmować również zrównoważone praktyki rolne, takie jak różnorodność biologiczna gleby, różnorodność agrobiologiczna, wychwytywanie dwutlenku węgla, monitorowanie gleby oraz ochronę środowiska i wody.

  Pilar Ayuso, en nombre del Grupo PPE. – Señor presidente, señor comisario, el Programa LIFE es uno de los programas más emblemáticos de la Unión Europea y el único que financia de manera exclusiva acciones en el ámbito del medio ambiente. Por eso, es siempre una prioridad para este Parlamento.

Mi colega, el señor Dantin, portavoz del Grupo PPE en este informe no puede estar hoy aquí y yo, en su nombre, voy a mencionar las prioridades para nuestro Grupo político. En primer lugar, la protección de la biodiversidad y de las zonas protegidas. Además, en respuesta a los retos que se plantean en varias regiones europeas en relación con la adecuada gestión de los grandes carnívoros, nuestro Grupo ha presentado una enmienda adicional para que este Programa financie este proyecto.

En segundo lugar, el apoyo a los agricultores para que adopten prácticas agrícolas cada vez más sostenibles.

En tercer lugar, el apoyo de las regiones ultraperiféricas en el Programa LIFE: dado el gran valor de la biodiversidad en estas regiones, el Programa debe incluirlas de forma expresa.

Y, por último, la simplificación administrativa. Esta cuestión ha sido reclamada de manera recurrente por todos los beneficiarios del Programa LIFE.

Tanto el ponente, señor Gerbrandy, como el señor Dantin han hecho un gran trabajo y en un periodo muy corto, por lo que es justo felicitarles.

Por mi parte, quiero subrayar la importancia de que el Programa vea su dotación financiera aumentada y que continúe apoyando durante el periodo 2021-2027 la protección de la red Natura 2000 y, en especial, los ecosistemas naturales, las especies y los hábitats prioritarios.

  Maria Gabriela Zoană, Raportoare pentru aviz, Comisia pentru dezvoltare regională. – Domnule președinte, Uniunea Europeană este și trebuie să rămână un lider în domeniul protecției mediului și a biodiversității și al adaptării politicilor europene la schimbările climatice, care sunt foarte importante pentru țările membre ale UE și pentru cetățenii europeni.

Unul din instrumentele Uniunii Europene în acest sens este programul LIFE. Obiectivul său este de a contribui la trecerea la o economie curată, circulară, eficientă din punct de vedere energetic, cu emisii reduse de carbon și rezistentă la schimbările climatice. Aceasta se face prin promovarea unor tehnici inovatoare în domeniul politicii de mediu. Programul LIFE contribuie la obiectivul Uniunii de a cheltui 25 % din bugetul său global pentru obiectivele climatice. Parlamentul European a propus însă majorarea sumelor respective după 2020 până la 30 %, tocmai pentru a putea îndeplini obiectivele propuse.

Consider că este important să oferim un semnal puternic cetățenilor europeni în vederea punerii în aplicare a Acordului de la Paris și a obiectivelor de dezvoltare durabilă ale Organizației Națiunilor Unite.

  Nicola Caputo, a nome del gruppo S&D. – Signor Presidente, onorevoli colleghi, in quanto unico programma dedicato specificamente all'ambiente e all'azione per il clima, LIFE rimane lo strumento finanziario principale dell'Unione europea per il conseguimento degli obiettivi ambientali. Aumentare sensibilmente la dotazione finanziaria per la prossima programmazione 2021-2027 è pertanto non solo giustificato, ma indispensabile.

LIFE svolge un ruolo fondamentale per la conservazione degli ecosistemi, specialmente in relazione alle direttive Uccelli e Habitat e mediante la gestione di Natura 2000. Biodiversità ed ecosistemi sani sono elementi essenziali per la crescita, l'occupazione e l'economia. È quindi importante garantire, come indicato nei miei emendamenti, obiettivi chiari, quantitativi e misurabili, con indicatori di risultato, strumenti di monitoraggio e meccanismi di revisione e di segnalazione.

L'obiettivo di decarbonizzazione previsto dall'accordo di Parigi necessita di un rapido passaggio a una strategia energetica pulita e a basse emissioni. Una quota considerevole dell'aumento per il programma LIFE è stata pertanto destinata al sottoprogramma "Transizione all'energia pulita".

Per evitare sovrapposizioni con altri programmi va sottolineato che la spesa per LIFE dovrebbe essere utilizzata solo per promuovere lo sviluppo e la diffusione di progetti in materia di energie rinnovabili ed efficienza energetica.

Ritengo essenziale riconoscere l'importanza dei progetti integrati che fungono da catalizzatori per l'attuazione dei piani e delle strategie in materia di ambiente o clima a livello regionale, nazionale o multiregionale. In futuro occorrerà ampliare però la portata e aumentare il numero di tali progetti, da selezionare però sulla base del merito.

Ciascun progetto LIFE deve inoltre essere accompagnato da una strategia di comunicazione per raggiungere in modo più efficace i destinatari, fornire messaggi chiave legati maggiormente agli obiettivi e garantire un coordinamento più strutturato tra i diversi attori.

Tra le novità del programma LIFE accolgo con favore l'introduzione del sottoprogramma "Economia circolare e qualità della vita", inteso a sostenere gli altri aspetti della politica unionale dell'ambiente, in particolare la transizione verso un'economia circolare, la gestione sana ed efficiente delle risorse naturali e la promozione di una buona governance ambientale.

  Arne Gericke, im Namen der ECR-Fraktion. – Herr Präsident, liebe Kolleginnen und Kollegen! Ein altes indianisches Sprichwort sagt: Wir haben die Erde nicht von unseren Vätern geerbt, sondern von unseren Kindern geliehen. Als christlicher Abgeordneter sehe ich die Bewahrung der Schöpfung als eines unserer wichtigen Ziele. In ganz Europa können wir die erfolgreichen LIFE-Projekte sehen. In meiner Region ist es das Naturschutzgebiet des Galenbecker Sees – eine wunderbare Landschaft und ein enorm wichtiger Ort für Zugvögel in Europa. Vögel genießen Freizügigkeit in der EU. Die Natur kennt keine Landesgrenzen, weder die Zugvögel noch die Biotope – und Flora und Fauna übrigens auch nicht.

Das Bienensterben ist kein deutsches Problem, auch kein ungarisches oder französisches: Es ist ein weltweites Problem. Wir hatten dieses Jahr auch keine deutsche Dürre, wir hatten sie in ganz Europa.

Deswegen sind diese LIFE-Programme so wichtig. Sie geben der Natur Erholungsräume zurück. Europa wird damit nicht der Garten Eden, aber wir erhalten für uns und unsere Kinder eine lebenswerte Umwelt. Das LIFE-Programm hilft dabei ungemein.

  Jan Huitema, namens de ALDE-Fractie. – Voorzitter, geachte commissaris, hoog op de Europese agenda staat dat boeren een eerlijke prijs moeten krijgen voor hun producten. Deze week bijvoorbeeld werk ik aan wetgeving om oneerlijke handelspraktijken aan te pakken. Waarmee we veel bezig zijn, is ervoor te zorgen dat wetgeving voor boeren die voornamelijk uit Brussel komt, werkbaar is en dat boeren daarmee uit de voeten kunnen. Waarmee ik vooral bezig ben, is dat we meer dierlijke mest kunnen gaan gebruiken in plaats van kunstmest.

Maar één ding lijken we te vergeten en daarover maak ik me de laatste jaren ook veel zorgen, dat is de waardering voor de boer en tuinder. Want als je nu de kranten openslaat, wordt de boer heel vaak gebruikt als zondebok voor klimaatverandering, biodiversiteitsverlies, milieu-impact en noem het maar op. Maar we lijken te vergeten wat de boeren bijvoorbeeld allemaal al gedaan hebben en we gaan er gemakshalve vanuit dat die niks doen.

Maar hier de cijfers. De CO2-voetafdruk van melk daalde sinds 1990 met 32 %, van varkensvlees met 35 %, pluimveevlees met 46 %, eieren met 38 %, kalfsvlees met 50 %, suiker met 41% en de glastuinbouw gebruikt 59% minder energie. De afgelopen drie jaar is 15 000 hectare landbouwgrond in Nederland verdwenen. In diezelfde tijd is 11 000 hectare natuur erbij gekomen. De uitspoeling van meststoffen is in de laatste twintig jaar gigantisch gedaald en er is een verbod gekomen op vele honderden gewasbeschermingsmiddelen waarbij voor sommigen geen alternatief voorhanden is. Welk landbouwsysteem je ook gebruikt – of dat nou gangbaar is of biologisch – bij de productie van voedsel heb je altijd een milieu-impact en grijp je altijd in op de natuur. Wij moeten ervoor zorgen dat die impact minimaal is. 80% van de boeren in Nederland geeft aan dat graag te willen bereiken.

Nu kunnen we twee dingen doen. Eén, de boer zien als een zondebok en geen respect voor hem hebben of twee, hem zien als een belangrijke partner om de landbouw verder te verduurzamen. Ik ben blij dat men in deze nieuwe wetgeving voor het LIFE-programma waarin geld beschikbaar is voor klimaat en milieu, die handschoen wil oppakken en wil samenwerken met de boeren voor een nog duurzamere land- en tuinbouw.

  Merja Kyllönen, GUE/NGL-ryhmän puolesta. – Arvoisa puhemies, hyvät kollegat, GUE/NGL-ryhmän puolesta haluan kiittää kaikkia tämän tärkeän asian parissa työskennelleitä hyvästä työstä. LIFE-ohjelma tarvitsee tuekseen paljon erilaisia toimenpiteitä ja rahoitusta myös kaikilta muilta elämämme toiminta- ja politiikkalohkoilta. Ilmastonmuutos, ympäristöongelmat ja biodiversiteetin heikkeneminen eivät kysele viisumeita tai valtioiden rajoja, ja sen vuoksi yhteistyöllä ja —toiminnalla kaikkien rajojen ylitse on valtavan suuri merkitys.

Olemme myös saaneet nähdä sen, miten iso merkitys ihmisten ja alueiden välisellä eriarvoistumisella on tässä kysymyksessä. Se haastaa meidät päivittäin ja sen vuoksi toivonkin, että niin parlamentti, neuvosto kuin komissiokin ottavat vakavasti sen haasteen, että me pystymme tekemään ratkaisuja, jotka ovat myös sosiaalisesti ja alueellisesti oikeudenmukaisia. Vuoropuhelua tarvitaan niin jäsenvaltioiden kuin kansalaistenkin suuntaan, että voimme yhdessä rauhanomaisesti vastata aikakautemme suurimpaan haasteeseen.

  Davor Škrlec, u ime kluba Verts/ALE. – Gospodine predsjedavajući, prvo želim zahvaliti i čestitati našem izvjestitelju Gerbrandyju na izvrsno urađenom izvješću, pogotovo u dijelu koji se tiče porasta budžeta za program LIFE. Smatram da je to izuzetno važno i slažem se s povjerenikom Vellom oko toga da, naravno, postoje drugi fondovi kojima se može financirati zaštita okoliša i klimatske promjene, ali ovaj bi trebao imati barem jedan posto sljedećeg proračuna kako bi mogao osigurati one dobre stvari koje su već prepoznate u sadašnjem programu LIFE.

Tu želim istaknuti da su naši gradovi i naše regije pokazali kako korisno koriste ta sredstva i da 100% financiranja kroz tehničku pomoć i kroz jačanje kapaciteta svakako doprinosi onim ciljevima koji će pomoći da se i drugi fondovi koriste na puno kvalitetniji i bolji način nego do sada.

  Eleonora Evi, a nome del gruppo EFDD. – Signor Presidente, onorevoli colleghi, se c'è una cosa che l'Europa ha fatto bene, è proprio il programma LIFE.

Dal 1992 ad oggi LIFE ha cofinanziato oltre 4 500 progetti, tra cui 828 progetti italiani, con un contributo pari a 620 milioni di EUR. Questi progetti hanno contribuito, ad esempio, a far scoprire ai cittadini europei la rete Natura 2000 e a proteggere la biodiversità, che oggi, peraltro, registra ancora un continuo e pericoloso declino in Europa. Questi progetti hanno inoltre contribuito a ridurre l'inquinamento ambientale e a lottare contro i cambiamenti climatici. Un'Europa che, quando vuole, sa essere al servizio dei cittadini e del bene comune.

Pertanto per l'Italia e per l'Unione europea il programma LIFE è strategico e la sua prosecuzione va quindi sostenuta. Nel prossimo settennato 2021-2027 LIFE dovrà continuare a supportare le azioni innovative a tutela dell'ambiente e del clima, azioni da replicare poi su vasta scala, per favorire la transizione verso una società resiliente ai cambiamenti climatici, fondata sull'economia circolare e sulle energie rinnovabili, proprio quella società che oggi dobbiamo cercare di difendere a Katowice, in Polonia, durante la COP 24.

Voglio ringraziare il relatore per il lavoro che ha svolto. Ho apprezzato in particolare che abbia individuato, come ulteriori obiettivi del programma, la lotta al degrado degli ecosistemi e la necessità di minimizzare gli effetti negativi delle sostanze chimiche.

Infine, condivido la scelta di valutare i progetti principalmente in base al criterio della qualità e di allocare più risorse ai sottoprogrammi "Natura e biodiversità" ed "Economia circolare e qualità della vita".

Mi auguro che l'emendamento del PPE che è stato presentato non passi, perché penso e ritengo che apra la porta a un ulteriore danno alla biodiversità, in particolare ai grandi carnivori, perché in realtà sappiamo bene cosa significa gestione dei carnivori e dei grandi carnivori, ovvero caccia, e mi auguro anche che l'ambizione espressa dal Parlamento possa essere mantenuta, soprattutto nei negoziati con il Consiglio.

  Olaf Stuger, namens de ENF-Fractie. – Voorzitter, er is economische groei in Europa. Het bruto nationaal product stijgt in bijna elke Europese lidstaat. Maar wat merkt de gewone burger daar nu van in zijn eigen portemonnee? Vrijwel niets. Vrijwel niets, Voorzitter, en dit is ook een van de redenen waarom de gelehesjesbeweging zo'n vlucht neemt.

Maar waar blijft dat geld dan wél? Ik zal het u vertellen. We hebben het vandaag over klimaat. Daar zit een hele grote bak met geld achter, subsidiepotten. Subsidiepotten vol met belastinggeld dat beschikbaar is voor grote projecten. En wie profiteren nu van die projecten? In mijn beleving nog niet eens het milieu. Het zijn de bankiers en grote multinationals, want die weten uitstekend hoe ze die subsidiepotten zo vakkundig en snel mogelijk moeten legen. In Nederland, Voorzitter, betaalt volgend jaar een gemiddeld Nederlands gezin 300 euro extra aan zijn energierekening. Dat toont maar weer eens aan dat deze EU niet is opgebouwd voor Europese burgers. Nee, deze EU is opgebouwd voor grote bedrijven en voor bankiers. Voorzitter, deze EU is het tegenovergestelde van Robin Hood. Ze steelt van de armen en deelt uit aan de rijken.

  Annie Schreijer-Pierik (PPE). – Voorzitter, dank u wel. Ook dank aan onze rapporteur Gerbrandy, maar ik heb toch wel een beetje een andere mening dan wat hij hier net naar voren heeft gebracht. Wij spreken nu over LIFE en LIFE-geld. Ik hoor uit Nederland en ook uit andere landen dat het geld hiervoor toch moeilijk beschikbaar wordt voor projecten. Ik hoor het ook van gedeputeerden uit Nederland en ik zal ze dan ook graag naar u doorverwijzen, want het moet eenvoudiger worden. Ik vind ook dat we de dubbelslag moeten maken. Als het gaat om geld en landbouw, dan zegt u dat dat niet bij elkaar hoort, maar de hele Commissie landbouw en alle partijen hebben mij als schaduwrapporteur ondersteund.

Dan heb ik gezegd: het gaat over de kringloop. Het gaat over emissiearme landbouw. Het gaat over boeren in Natura 2000-gebieden. Het gaat over veenweidegebieden. Het gaat over de landgoedeigenaren. Het gaat over de bosbouw als we kijken naar CO2. Dus we kunnen er een heleboel mee doen. We moeten ook de burgers daarbij betrekken. Dus niet tegen elkaar – dat is nu vaak het geval – maar met elkaar. En niet zoals in Nederland tot nu toe vaak gebeurde, dat boeren onteigend worden omdat ze in een mooi natuurgebied zitten, terwijl ze daar al honderden jaren hebben gezeten.

Ik ben ook blij dat de Commissie landbouw mij helemaal heeft ondersteund om dit te gaan doen en ik hoop ook dat mijn amendement 79 – en je doet het nooit alleen in dit Parlement – verder ondersteund wordt. Als het vervolgens gaat over de biodiversiteit en de grote carnivoren, dan weet u allemaal wat Dantin gezegd heeft: het hoort erbij, het is flora en fauna. Wij gaan van 5 miljard naar 7 miljard. Maar collega Gerbrandy, ook een amendement – ik was zelf de schrijver ervan – over groene en blauwe ecosysteemdiensten met nieuw gemeenschappelijk landbouwbeleid. Hiermee kunnen we de dubbelslag maken dat boeren blij zijn dat ze in een natuurgebied wonen en de burgers daarbij betrekken.

(De spreker gaat in op een "blauwe kaart"-vraag (artikel 162, lid 8, van het Reglement))

  Gerben-Jan Gerbrandy (ALDE), "blauwe kaart"-vraag. –Ik ontken niet dat er een probleem is met grote roofdieren. Dat heb ik ook niet gezegd. Maar vindt u niet dat het een beetje raar is als je de algemene doelstellingen van dit LIFE-fonds beschrijft – je hebt het over klimaat in z'n algemeenheid, biodiversiteit in z'n algemeenheid, milieu in z'n algemeenheid – dat de EVP daar grote roofdieren als zelfde categorie aan toevoegt? Vindt u dat niet een beetje eigenaardig? Moet dat niet op een hele andere manier aan de orde gesteld worden?

  Annie Schreijer-Pierik (PPE), "blauwe kaart"-antwoord. – Nee, collega Gerbrandy, dat is dus duidelijk niet aan de orde. Ik had trouwens liever gehad dat u mij een vraag over het eerste punt had gesteld. Maar dit tweede punt is een heel belangrijk punt. Kijk onder andere ook naar – als we het hebben over die grote carnivoren – de wolf. Kijk ernaar hoeveel last die oplevert en hoeveel geld wij daarvoor nodig hebben. Dat zijn discussiepunten die echt – kijk niet alleen naar Nederland, maar ook buiten Nederland – in heel Europa zeer belangrijk zijn. Daarvoor moeten we aandacht hebben. Zeker ook als woordvoerder voor de Habitatrichtlijn hebben wij daar mede vanuit de intergroep grote debatten over gehad met ministers uit heel Europa om hier meer mee te doen. Commissaris Vella weet als geen ander wat ik hiermee bedoel.

  Susanne Melior (S&D). – Herr Präsident, sehr geehrter Herr Kommissar, verehrte Kollegen! Ich glaube, es ist ein ganz, ganz wichtiges Thema, mit dem wir uns hier heute beschäftigen, und von da will ich nicht zu viel Öl ins Feuer gießen, aber trotzdem noch darauf hinweisen, dass wir im Landwirtschaftsausschuss eine sehr merkwürdige Diskussion hatten.

Die Stellungnahme des Landwirtschaftsausschusses ist erarbeitet worden von einem Leugner des menschengemachten Klimawandels. Mit den Stimmen der EVP ist Herr Agnew dazu ernannt worden – da er auch im Raum ist, spreche ich das ausdrücklich an. Ich glaube, in dieser Zuweisung der Stellungnahme war schon ein klarer Ausdruck dessen, dass man sagen wollte: Dieses Thema ist nicht ganz so wichtig, schieben wir das ruhig weiter nach hinten. Aber das können wir uns alle gar nicht leisten. Wir müssen mehr tun für die Umwelt.

Herr Gerbrandy, ich danke Ihnen ganz herzlich für Ihren Bericht. Der Umweltausschuss hat hier eine gute Stellungnahme verabschiedet, dem Bericht sozusagen weiter auf die Strümpfe geholfen, und das freut mich sehr.

Vor zwei Wochen ist die internationale Konferenz zur Biodiversität in Ägypten beendet worden. Zurzeit läuft noch die Klimakonferenz in Polen. Auf diesen Konferenzen werden drängende Fragen unseres Lebens hier auf diesem Planeten behandelt, und dann darüber diskutiert werden, wie wir das weitere Aussterben von Pflanzen und Tieren verhindern können, wie wir beim Weltklima wieder in die Balance kommen.

Beide Themen stehen in engem Verhältnis zueinander, und für beide Probleme sind wir Menschen – Herr Agnew – wir Menschen sind dafür verantwortlich. Das will ich hier klar sagen. Dieser Verantwortung können wir uns nicht entziehen. Wir können aber auch Teil dieser Lösung sein. Wir haben die Mittel zur Verfügung, und ich glaube, dass das LIFE-Programm ein richtig gutes Programm ist – Herr Kommissar vielen Dank dafür! –, wo wir mehr für Umwelt und Klima tun können.

  Mark Demesmaeker (ECR). – Voorzitter, investeren in natuur en biodiversiteit moet centraal staan in een inclusief, in een duurzaam en in een slim Europa. Vandaag hebben we de kans om de daad bij het woord te voegen, want het LIFE-programma is het enige programma dat specifiek gericht is op natuur- en klimaatactie. Het is essentieel dat we de lidstaten ondersteunen bij de overgang naar een duurzame, circulaire en koolstofarme samenleving. Dit programma werkt en het levert Europese meerwaarde op.

Ik kon dat zelf vaststellen bij een recent bezoek aan de Kleine Nete-vallei in Nijlen, het natuurgebied in Vlaanderen. Het herstel van de natuur daar werd bekroond met een Europese prijs. Investeren in LIFE is cruciaal voor natuur, mens en economie. Het gaat inderdaad over de gezondheid, het welzijn en de welvaart van onze kinderen en onze kleinkinderen. Daarom steunen wij de verhoging van het budget voor het LIFE-programma.

  Thomas Waitz (Verts/ALE). – Herr Präsident! Es ist hoch erfreulich, dass in Zukunft Natura 2000 besser mit Finanzen ausgestattet werden soll. Wir müssen die Mitgliedstaaten dabei unterstützen, hier auch die europäischen Regeln einzuhalten, was zum Beispiel an der Abholzung der letzten Buchenurwälder in Rumänien sichtbar wird.

Aber gerade im Angesicht der Klimakonferenz von Katowice – wo man sieht, welche Kohleabhängigkeit dort die gesamte Wirtschaft, die gesamte Stadt hat von diesem alten fossilen Energieträger – wird klar, dass wir die Entwicklung und die Innovation erneuerbarer Energieträger vorantreiben müssen, und dass wir hier nicht nur Polen beim Kohleausstieg unterstützen müssen, sondern alle Regionen Europas hier beim Ausstieg aus der Kohle ordentlich unterstützen müssen.

Wenn wir uns aber alle hier einig sind, dass das so ein wichtiges Programm ist, wieso geben wir dem gerade einmal null Komma irgendwas Prozent unseres Budgets? Dann stimmen Sie doch unserem Abänderungsantrag zu, das Budget auf 1 % des europäischen Haushalts zu erhöhen – bitte, 1 %! –, wenn wir uns denn alle einig sind, dass das so wichtig ist.

Und in Richtung der Klimaleugner oder derjenigen, die leugnen, dass wir einen menschengemachten Klimawandel haben, obwohl die Wissenschaft hier ganz klare Aussagen trifft, denen möchte ich sagen: Nur weil man einen Unsinn oft wiederholt, ist es trotzdem Unsinn.

  John Stuart Agnew (EFDD). – Mr President, well you’re not going to like this are you, you lot sitting over there? It is such a shame that this LIFE budget is going to be wasted on a totally useless project trying to make farmers improve the world’s weather.

What are the drivers of climate change? The main one, of course, is the activity of the cosmic rays, this atomised cosmic dust and, where our atmosphere condenses against it, cloud cover. What can the farmers do about these exploding stars? Nothing at all. What can the farmers do about the five different solar cycles whose cycle is well understood and that have caused the changes in our climate for over 2 000 years? Farmers can’t change the solar cycles. Farmers can’t change the gravitational pulls of other planets. Farmers certainly can’t change the ocean currents.

We haven’t even got on to greenhouse gases yet, which are pretty trivial – the most important one of those for climate change is water vapour, and yet you never hear about that, and a very good thing too, because that is our cloud cover.

They all talk about CO2. Yes, the levels have gone up. Why have they gone up? Because of the warming we had in the last part of the last century: the seas got warmer and released some CO2. CO2 is a consequence of global warming, it isn’t a cause of it. Then we’ve got methane that farmers produce in tiny, tiny quantities – it is a tiny, tiny gas. In any case, it breaks down to CO2 and water vapour. There’s no point in fiddling around trying to do anything with that. Then, of course, we’ve got nitrous oxide, the leguminous crops. We are wasting our time in trying to persuade farmers they can change the world’s weather.

What could we be doing with this budget? We’ve got a serious problem worldwide called anti-microbial resistance. Farmers do have a part to play in trying to overcome this. We could use this LIFE budget to find ways of improving biosecurity on farms and then allocating grants to make the biosecurity a lot better. We could offer grants to farmers to cull their flocks when the only choice is to give them antibiotics. This would be a very good way of preventing antibiotic use. We could use this budget to research the breeding of harder, more resistant birds, instead of them requiring antibiotics. This is what we should be doing, not fooling around trying to persuade farmers they can be King Cnut.

  Francesc Gambús (PPE). – Señor presidente, señor comisario, el programa LIFE es uno de los pilares fundamentales para proteger nuestro entorno natural y avanzar en la adaptación para el cambio climático. Un cambio climático, contra el cual esta semana desde la CP.24 en Katowice debemos conjurarnos y liderar los cambios necesarios para mantener el aumento de temperaturas por debajo del grado y medio.

Con el nuevo LIFE debemos mejorar esta buena herramienta que ya tenemos; facilitar el acceso a estos fondos a todos los niveles de gobernanza, desde entes locales, que son la primera ventana de acceso para la ciudadanía, hasta los propios Estados miembros, y con una especial atención a los entornos que potencialmente se verán más afectados por el cambio climático, como por ejemplo las islas del Mediterráneo; y, finalmente, simplificar su acceso, como decía la señora Schrijer-Pierik.

En mi circunscripción, el programa LIFE está teniendo un papel vital para la preservación del delta del Ebro, ya que uno de los programas financiados a través de estos fondos está orientado al estudio del traslado de sedimentos en el tramo final del río. En el último siglo, las aportaciones de lodos al delta se han visto largamente reducidas por causa de la construcción de presas a lo largo del río, con la consecuencia, por un lado, de su hundimiento, y por el otro, la entrada de agua marina, lo que afecta directamente al equilibrio de este ecosistema único que es reserva de la biosfera.

He querido mencionar este ejemplo como contribución del programa LIFE a la mejora real de nuestro planeta.

  Carlos Zorrinho (S&D). – Senhor Presidente, o Programa LIFE é um instrumento fundamental da política da União para a proteção do ambiente, biodiversidade e adaptação às alterações climáticas.

Desde 1992, financiou quase 4 000 projetos na União Europeia, contribuindo com mais de 3 biliões de euros para a proteção do ambiente. O programa alavanca projetos na área da natureza e biodiversidade, economia circular e qualidade de vida, mitigação e adaptação às mudanças climáticas, transição para as energias limpas. O LIFE tem contribuído para o objetivo da União, ao afetar 25% dos seus recursos aos objetivos de adaptação e da mitigação das alterações climáticas.

Este esforço tem agora de ser aumentado, como ficou expresso na resolução do Parlamento Europeu sobre o Quadro Financeiro Plurianual 2021-2027.

A proposta de duplicação financeira do Programa LIFE do Parlamento Europeu é meritória e deve ser levada em conta. Face à magnitude do desafio, exige-se uma resposta transversal forte e inequívoca.

O relatório hoje em apreciação, e saúdo o relator, dá um contributo relevante para o sucesso do programa, designadamente ao prever sinergias entre o Programa LIFE e os fundos e políticas de coesão, ao definir regras específicas para o financiamento das regiões ultraperiféricas e nos países e territórios ultramarinos, ao permitir a extensão do programa a países terceiros sob certas condições e ao reforçar o contributo das autoridades regionais e locais.

Numa altura em que os olhos da opinião pública internacional estão colocados na COP24, a decorrer na Polónia, temos aqui uma oportunidade de adotar medidas concretas na implementação do Acordo de Paris, tornando o Programa LIFE financeiramente mais robusto.

Em Estrasburgo, temos com este relatório mais uma oportunidade para mandar um sinal para Katowice mas também para o mundo, para todos aqueles que querem cumprir o Acordo de Paris.

  Linnéa Engström (Verts/ALE). – Herr talman! Vi måste förbjuda fossila bränslen och förverkliga vår nollvision om ett koldioxidfritt EU som vi gröna så länge har kämpat för och som EU-kommissionen nu äntligen stödjer. Vi står även inför den stora artdöden. 60 procent av jordens ryggradsdjur har försvunnit på 40 år. Det är fruktansvärda och katastrofala siffror som visar var vårt fokus måste ligga, nämligen på att säkra biologisk mångfald och de habitat där djur fortfarande lever.

Vi behöver klimataktion nu! Fler och fler människor vill leva klimatsmart och medvetenheten ökar för varje dag som går. Osäkerheten är dock väldigt stor över vad som är effektivt och om den lilla människans bidrag verkligen spelar roll. Då vill jag verkligen försäkra alla här i dag. Ditt bidrag är väldigt viktigt!

Cirka 25 procent av befolkningen kan förändra ett helt samhälles inriktning och den kritiska massan finns redan. I mitt hemland Sverige till exempel så rankar ungefär 24 procent av befolkningen klimatutmaningen som den absolut viktigaste framtidsfrågan. Jag välkomnar det här förslaget till ett förbättrat och mer ambitiöst Life-program. Det är ett viktigt program för att öka omställningstakten inom EU.

  Sirpa Pietikäinen (PPE). – Mr President, LIFE is actually the only financial instrument under the EU budget that is wholly dedicated to the environment, nature conservation and climate change, over and above national expenditure.

While I would like to thank the team of rapporteurs for their good work, I would like to emphasise three things. Firstly, it is extremely important to increase LIFE funding. It is extremely important to use it as leverage for cohesion funds, especially for the circular economy at Member State level. And last but not least it is extremely important to emphasise the biodiversity aspect.

We have very good experience with using the LIFE programmes for biodiversity and now, especially, when there has been a more than 60% decline between 1970 and 2014 in birds, fishes, mammals, amphibians and reptiles, we urgently need to increase LIFE funding and try to leverage Member States’ funding in these areas, and that also extends to large carnivores all over Europe.

Thank you for the good work and hopefully the Commission can support and direct LIFE funding for biodiversity.

  Mihai Ţurcanu (PPE). – Domnule președinte, potrivit specialiștilor, schimbările climatice vor reprezenta în continuare una din provocările majore cu care ne vom confrunta în anii ce urmează. Nu este un mit. Seceta, valurile de căldură și inundațiile devin din ce în ce mai întâlnite în toate statele Uniunii.

În calitate de fermier, pot să confirm încă o dată că agricultura este unul dintre cele mai expuse sectoare la aceste schimbări, pentru că este dependentă de condițiile meteorologice. În contextul noului cadru financiar multianual, salut propunerea Comisiei de a mări fondul programului LIFE cu aproape 60 % pentru perioada următoare, 2021 – 2027.

Salut abordarea domeniilor de o importanță vitală pentru cetățenii europeni, precum natura, mediul și calitatea vieții. Din cele 142 de proiecte susținute de acest fond și un total de 430 de milioane de euro, 28 cuprind cu succes și sectorul agricol. Mai precis, granturi în valoare de 41 de milioane de euro susțin proiecte în domenii pentru anularea și adaptarea la schimbările climatice.

Sper că acest exemplu de succes să fie un motiv în plus în încurajarea accesării fondurilor prin programul LIFE și în viitorul exercițiu financiar. Aș mai dori să fac o precizare și sper ca mesajul meu să fie primit de către Comisie. Doresc o soluționare pentru fermierii care au restricții la subprogramul Natura 2000. Susțin că ar trebui să le fie oferite compensări pentru pierderile de producție. Grupul nostru a depus un amendament în acest sens și îi rog pe toți colegii să-l susțină.

  Younous Omarjee (GUE/NGL). – Monsieur le Président, Monsieur le Commissaire, face à l’urgence climatique, face à la sixième vague d’extinction des espèces que le programme LIFE est censé endiguer, l’Union européenne a décidé d’investir à peine 0,4 % de son budget pour les sept prochaines années. C’est trois fois moins que le budget que vous avez décidé d’engager pour créer l’armée européenne et c’est deux fois moins que ce que vous investirez pour la recherche sur le nucléaire, pour Euratom et ITER.

C’est dire à quel point l’écologie ne constitue pas pour vous une priorité, quand celle-ci appelle au contraire la mobilisation de moyens exceptionnels pour engager la planification écologique.

Face à cette urgence, nous vous appelons maintenant à appliquer la règle verte plutôt que la règle d’or. Une règle verte européenne, plus vertueuse pour l’humanité, alors que vous appliquez une règle d’or pour ne répondre qu’aux satisfecit et donner satisfecit aux marchés financiers.

ELNÖKÖL: LÍVIA JÁRÓKA
alelnök

„Catch the eye”

  Bogdan Andrzej Zdrojewski (PPE). – Pani Przewodnicząca! Rzeczywiście mamy do czynienia z jedynym programem proekologicznym finansowanym wprost z budżetu Parlamentu Europejskiego. Dlatego też opowiadam się w sposób zdecydowany za jego wzmocnieniem – wzmocnieniem finansowym. Zgodnie z głosem posła sprawozdawcy to zwiększenie powinno wynosić około dwa miliardy euro.

Natomiast zwrócę jeszcze uwagę na jeden bardzo istotny element: ważne jest, aby ten cały program miał trzy poważne filary – z jednej strony dobrą diagnozę, z drugiej strony inwestycje, a po trzecie oczywiście proces edukacyjny. Wydaje mi się, że z pierwszym i ostatnim elementem jest już zdecydowanie lepiej. Natomiast jeżeli chodzi o prawdziwe inwestycje, te inwestycje, które będą zmieniały sytuację, jesteśmy niestety mocno zapóźnieni. Opowiadam się także za zwiększeniem zadań realizowanych na rzecz zieleni, na rzecz leśnictwa, na rzecz ochrony tego krajobrazu, w którym zieleń jest najistotniejsza.

  Νότης Μαριάς (ECR). – Κυρία Πρόεδρε, το πρόγραμμα Life είναι πράγματι σημαντικό για την προστασία του περιβάλλοντος, ιδίως για τη στήριξη της βιοποικιλότητας, και έχει συμβάλει στη διαμόρφωση περιοχών Νatura. Όμως, κύριε Vella, θέλω να σας θέσω ένα σοβαρό θέμα: Έχω καταγγείλει επανειλημμένα ότι στην περιοχή της Νότιας Καρυστίας, στο όρος Όχη, που είναι περιοχή Νatura, γίνεται πλέον παράβαση και παραβίαση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας. Διαμορφώνονται πάρα πολλά αιολικά πάρκα και δεν τηρούν τις προϋποθέσεις. Εσείς ο ίδιος μού απαντήσατε ότι η Επιτροπή θα παραπέμψει την Ελλάδα για παραβίαση της νομοθεσίας σε σχέση με την εγκατάσταση των ανεμογεννητριών και των αιολικών πάρκων. Η ίδια παραβίαση γίνεται και σε άλλη περιοχή, στα Άγραφα, όπως επίσης και στη Μονεμβασία. Αλλά το ερώτημα είναι πότε θα παραπέμψετε την Ελλάδα; Έχει περάσει τεράστιο χρονικό διάστημα. Οι παραβιάσεις της νομοθεσίας συνεχίζονται και, όταν φτάσει η υπόθεση κάποια στιγμή στο δικαστήριο, θα είναι πάρα πολύ αργά. Θέλω, κύριε Vella, μια απάντηση. Πότε θα εφαρμοστεί επιτέλους η νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Ελλάδα;

  Franc Bogovič (PPE). – Gospa predsednica, podpiram poročilo, ki krepi program Life, tudi v tistem delu, kjer govorimo o več sredstvih.

Prihajam namreč iz Slovenije, kjer imamo več kot 13 procentov naše površine zaščitene kot zaščiteno območje, v naravnih parkih, regijskih, krajinskih, skoraj 38 procentov je območij Natura. In znotraj teh območij je veliko število programov Life, s katerimi sledimo okoljske cilje. Eden izmed zelo pomembnih za Slovenijo je tudi zaščita opraševalcev, svetovni dan čebel je tudi del teh naših prizadevanj.

Pri teh programih se mi zdi zelo pomembno tudi sobivanje in ozaveščanje. S temi petimi, desetimi milijardami ne moremo rešiti okolja. V kolikor pa cilje uskladimo s kmetijsko politiko, energetsko politiko, kohezijskimi sredstvi, lahko naredimo zelo veliko.

In to je pomemben korak, kako najti znotraj teh območij sobivanje kmetijstva, turizma, gozdarske dejavnosti in ustvarjanje produktov z višjo dodano vrednostjo. Tu vidim priložnosti za Life, se pravi sobivanje in ozaveščanje.

(„Catch the eye” vége)

  Karmenu Vella, Member of the Commission. – Madam President, first of all, I would like to thank everyone for their support and I hope that you too agree that the new LIFE programme will help us to promote sustainability, environment, nature, climate and clean energy transition objectives across the programmes of the 2021—2027 long—term budget.

First, I would like to start with the issue of increased funding. The proposal for a LIFE regulation is part of this EU budget package, and altering the nature of the LIFE proposal will have a very direct impact on the entire EU budget which is the result of a delicate equilibrium among several EU funding programmes. And as I already mentioned, LIFE is not meant to solve all environmental and climate funding problems on its own. This instrument is to ensure that the new Multiannual Financial Framework (MFF) will support the environment and climate across all its instruments. Also, let us not forget that the Commission has allocated a lot of money for the environment, in addition to the LIFE programme, and not to mention the amount of investment coming from individual Member States as well.

I agree with the comments that were made that the LIFE objectives must also be mainstreamed in other policies and funds. Some MEPs mentioned agriculture and the CAP. The MFF already provides finance for the environment through the mainstreaming of policies into other environmental policies and other policies. It is in everyone’s interest to ensure that every single euro that is spent in the CAP, every single euro which is spent in the Structural Funds, for example, is contributing to nature and environmental policies. With regard to the CAP, I have full confidence that our farmers want to be part of the solution when it comes to protecting nature and the environment.

I think Mr Gerbrandy also mentioned the broader geographical uptake and, even there I agree: we recognise the value of a broader geographical uptake of LIFE across Europe. We therefore need a new approach that will increase the number of high—quality applications coming from all corners of the EU. Under this new programme there will be financing addressing the specific capacity—building needs of the National Contact Points (NCPs) through network activities.

Finally, I would like to remind our colleagues that the LIFE programme was very positively commented upon by the European Court of Auditors and it was mentioned as being very fit for purpose. Also, the ombudsman, in 2017, gave LIFE the Award for Good Administration.

Perhaps one last comment – and here I want to be a little bit self—critical as well – there are already a good number of integrated projects related to the oceans. But I still feel there is perhaps the need to push more integrated LIFE projects towards the ocean environment, towards ocean biodiversity and towards ocean sustainability. I therefore look forward to working with the European Parliament and the Member States to ensure the timely adoption of this very important instrument. I reiterate the importance of concluding the interinstitutional negotiations early in 2019 in order to facilitate the adoption of the MFF at the earliest date possible. I would like to once again thank Mr Gerben—Jan Gerbrandy, all the shadow rapporteurs and the Committee on the Environment, Public Health and Food Safety (ENVI) for their excellent work, and I would like to thank all the speakers today for their contribution.

  Gerben-Jan Gerbrandy, Rapporteur. – Madam President, many thanks for that – and thank you, Commissioner, for your warm words for the LIFE programme. I’ve learned a lot during the debate, and I think the most important element that I’ve learned is that the issues we disagree on are details in the overall LIFE programme. In general, we agree. We agree on quite a big increase of the budget, and we fully agree about the huge importance of this financial instrument. I sincerely hope that that will be reflected in tomorrow’s vote, and that we can start soon after tomorrow’s vote with the negotiations with the Council to finalise the whole process before the European elections.

One final word: I emphasised in my opening remarks that the LIFE fund is only a small part of the total European budget. It is very crucial. Many colleagues have embraced the objectives of LIFE, and it’s important that these objectives are also reflected in all the other funds. This is just EUR 5 billion, hopefully EUR 7 billion. The other funds altogether are more than 1000 billion.

So please take your thoughts about the importance of the environment, about climate policy and about biodiversity when you consider the other 95% of the EU budget.

  Elnök asszony. – A vitát lezárom.

A szavazásra 2018. december 11-én, kedden kerül sor.