Stenograma dezbaterilor

Luni, 14 ianuarie 2019 - Strasbourg

21. Orientările UE și mandatul trimisului special al UE pentru promovarea libertății religioase sau de convingere în afara UE (prezentare succintă)

  La Présidente. – L’ordre du jour appelle la brève présentation du rapport d’Andrzej Grzyb sur les orientations de l’Union européenne et le mandat de l’envoyé spécial de l’Union pour la promotion de la liberté de religion ou de conviction à l’extérieur de l’Union européenne (2018/2155(INI)) (A8-0449/2018)

  Andrzej Grzyb, Sprawozdawca. – Pani Przewodnicząca! Pani Komisarz Jurová! Panie Komisarzu Figel’! Chciałem serdecznie podziękować przede wszystkim grupom politycznym, ale też współsprawozdawcom za poparcie mojej inicjatywy, aby Parlament zajął się kwestią wolności religii i przekonań na świecie z rekomendacjami do zmian dla polityk Unii Europejskiej w tym zakresie.

Sytuacja wolności religii i przekonań w świecie jest bardzo specjalna. Pogarsza się ona i można powiedzieć, że nawet moglibyśmy określić, że wiek XXI jest wiekiem również instrumentalizacji religii do celów politycznych. W 2018 roku rozpoczęliśmy pracę nad sprawozdaniem, a to było pięć lat od momentu, kiedy Rada przyjęła wytyczne dotyczące promowania i ochrony wolności religii lub przekonań. Mieliśmy też swój własny wkład, bowiem pani poseł Laima Andrikienė przygotowała sprawozdanie. Niejako dzisiaj tym sprawozdaniem też odnosimy się do postępu w tym zakresie.

Również w ubiegłym roku minęły dwa lata, odkąd przewodniczący Juncker, w odpowiedzi na rezolucję Parlamentu Europejskiego z lutego 2016 roku, ustanowił specjalnego wysłannika do spraw wolności religii i wyznania. Funkcję tę pełni Ján Figel’. Jest to również rok, w którym obchodziliśmy 70. rocznicę uchwalenia Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. Parlament Europejski w projekcie sprawozdania przypomina znaczenie zdefiniowanego w artykule 18. deklaracji prawa do wolności religii i przekonań jako uznanego międzynarodowego prawa człowieka – prawa, które jest chronione również przez artykuł 18 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych.

Należy również wspomnieć tutaj porządek prawny samej Unii Europejskiej. W tym roku mija 10 lat od wejścia w życie traktatu lizbońskiego. Artykuł 21 to prawa człowieka w działaniach zewnętrznych, w tym wolność religii i przekonań. Artykuł 17 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej uznaje status Kościołów i wyznań oraz ustanawia otwarty, przejrzysty i regularny dialog.

Sprawozdanie ma charakter systemowy, horyzontalny. Zwracamy jednak szczególną uwagę na dwa przypadki i tu dziękuję za poparcie moich poprawek, które zwracają uwagę na dramat skazanej na śmierć w 2010 roku za rzekome bluźnierstwo przeciw islamowi chrześcijanki Asii Bibi w Pakistanie. Oczekujemy, że po niedawnym uniewinnieniu władze Pakistanu zapewniły jej i jej bliskim bezpieczeństwo. Mamy nadzieję, że to się wszystko pomyślnie zakończy. Potępiamy również więzienie laureata Nagrody im. Sacharowa z 2015 roku – Raifa Badawiego – za rzekomą obrazę islamu i wzywamy również do jego uwolnienia.

Głównym przekazem sprawozdania jest to, że walczymy o wolność religii i przekonań dla wszystkich. Chciałbym, żeby to dobrze zabrzmiało – wolność religii i przekonań dla wszystkich, bo ci, którzy są prześladowani najbardziej, najbardziej na tej wolności mogą skorzystać.

Twarde dane liczbowe wskazują, że najliczniejszą grupą prześladowaną są chrześcijanie. Mówi się, że nawet ponad 200 milionów. Około 170 tysięcy rocznie ginie. Parlament uznał to w swojej rezolucji z 2016 roku, jeżeli chodzi o masowe mordy Daesz, określając to jako ludobójstwo. Podobnie potwierdził to również Kongres USA. Dotyczy to również innych mniejszości, na przykład Jazydów. Wspominamy również grupę etniczną Rohindżów z Mjanmy.

Tych przykładów można byłoby podawać tutaj wiele. W sprawozdaniu przyjęliśmy szereg rekomendacji – przede wszystkim doceniamy osiągnięcia specjalnego wysłannika od 2016 roku i wzywamy Radę i Komisję Europejską do przeglądu mandatu specjalnego wysłannika i zapewnienia odpowiedniego wsparcia, aby z rocznych mandatów przejść na mandat wieloletni, i do wspierania rozwoju sieci współpracy we wszystkich instytucjach Unii i państw członkowskich. Wzywamy również do skuteczniejszego wdrażania wytycznych Unii Europejskiej, zwiększenia finansowania, liczby szkoleń w instytucjach Unii dla dyplomacji państw i również dla dyplomacji państw członkowskich. Zalecamy włączenie kościołów i związków wyznaniowych w ten proces.

Doceniamy wsparcie finansowe dla projektów poświęconych promocji i ochronie wolności religii i przekonań z budżetu Unii, ale zwracamy też uwagę, że poza europejskim instrumentem na rzecz demokracji praw człowieka te projekty mogą być finansowane w ramach zapobiegania konfliktom, wspierania edukacji i kultury. Wzywamy też Radę i Komisję do utrzymania odpowiedniego finansowania w następnej perspektywie finansowej.

Z uwagą odnotowujemy inicjatywy zmierzające do ustanowienia oficjalnego Międzynarodowego Dnia Organizacji Narodów Zjednoczonych, który upamiętnia ofiary i ocalałych z prześladowań religijnych. Warto, aby Unia Europejska, której akty założycielskie stawiają wolność religii i przekonań wśród jej podstawowych wartości, dołączyła do coraz liczniejszego grona państw wspierających tę inicjatywę. Podkreślę tutaj, że również wysoka przedstawiciel wypowiedziała się w tej sprawie bardzo pozytywnie.

Interventions à la demande

  José Inácio Faria (PPE). – Senhora Presidente, Senhora Comissária, o princípio da separação entre Estado e Igreja é um princípio orientador da organização de qualquer Estado democrático que implica a rejeição de qualquer interferência religiosa no funcionamento das instituições públicas, bem como qualquer interferência pública nos assuntos religiosos.

Para nós, europeus, a liberdade religiosa, de crença e de consciência, mais do que direitos, são valores básicos universais dos quais não podemos jamais abdicar sob pena de a própria essência daquilo que representamos, uma Europa democrática, livre e justa, perder todo e qualquer sentido. É por isso que esta Casa tem procurado homenagear as vítimas de perseguição religiosa e de convicção através do prémio Sakharov.

Por tudo isto, Senhora Comissária, gostaria de congratular a Comissão pelo esforço no reforço da promoção da liberdade de religião e na prevenção do extremismo religioso ao longo dos últimos anos, seja através da estratégia global da União Europeia para a Política Externa e a Segurança, seja através do Plano de Ação da UE para os direitos humanos e a democracia.

Termino, referindo que a criação do cargo de Enviado Especial para a promoção da liberdade de religião ou de convicção fora da União Europeia demonstrou ser uma aposta justíssima da Comissão no reconhecimento do primado da liberdade de religião ou de convicção face ao recrudescimento do fundamentalismo religioso.

  Νότης Μαριάς (ECR). – Κυρία Πρόεδρε, η θρησκευτική ελευθερία και η ελευθερία των πεποιθήσεων πρέπει να προστατεύονται τόσο εντός όσο και εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό σημαίνει ότι τα διάφορα χρηματοδοτικά εργαλεία που υπάρχουν από πλευράς Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως είναι το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης, ο Μηχανισμός Αναπτυξιακής Συνεργασίας, ο Μηχανισμός Προενταξιακής Βοήθειας, πρέπει να δίδονται υπό τον όρο ότι τα κράτη που είναι εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης και παίρνουν αυτές τις χρηματοδοτήσεις θα τηρούν την αρχή της θρησκευτικής ελευθερίας και της ελευθερίας των πεποιθήσεων. Κάτι τέτοιο δεν ισχύει με την περίπτωση της Αλβανίας όπου καταπιέζονται τα δικαιώματα της ελληνικής εθνικής μειονότητας της Βορείου Ηπείρου, όπου δεν τους επιτρέπουν να ασκήσουν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα, όπου γκρεμίζονται οι εκκλησίες, όπως ήταν η Εκκλησία του Αγίου Αθανασίου. Σημαίνει, λοιπόν, ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να σταματήσει κάθε χρηματοδότηση προς την Αλβανία μέχρις ότου να τηρήσει και να σεβαστεί τα δικαιώματα της ελληνικής εθνικής μειονότητας της Βορείου Ηπείρου.

  Jordi Solé (Verts/ALE). – Madam President, every individual has the right to choose what to believe or whether to believe or not, and this right must be protected and preserved through the EU’s internal and external policies. On the one hand, we are happy to see that all dimensions of freedom of religion and belief have been reflected in the final report – not just religious freedoms, but also freedom of thought, conscience and belief. Also, references to the increasingly problematic fate of non-believers and atheists, as well as to the right of apostasy, to change religion or not to have a religion, were included in the report. On the other hand, we regret that the right to voice satirical or critical opinions of religions or religious authorities as a legitimate expression of freedom of thought or artistic creation wasn’t taken into account.

We also insist on the need for the Special Envoy’s mandate to be complementary and coordinated with that of the EU Special Representative on human rights so that any EU action on freedom of religion or belief is placed within the framework of EU’s human rights policy.

  Csaba Sógor (PPE). – Madam President, yesterday we celebrated the 451st anniversary of the Act of Religious Tolerance and Freedom of Conscience in Transylvania – today Romania. In a Europe rife with violent religious conflict, this was the first declaration of this sort, laying down the basis of hundreds of years of peaceful and respectful co-existence. Sadly the general situation does not seem to be any brighter today. More than 70% of the global population suffers from restrictions of freedom of religion or belief, and we frequently see violent expressions of religious fundamentalism.

In this context, the creation of the position of the Special Envoy already carries the message that the EU is strongly committed to promoting religious freedom in the world. I also recommend taking a position with a multi-year term and developing its working networks with the other institutions. It is crucial that we implement the EU guidelines on freedom of religion or belief effectively, in order to advance these values worldwide in our foreign policy. Europe needs to set an example once again, as it did nearly 500 years ago.

  Marek Jurek (ECR). – Pani Przewodnicząca! Przede wszystkim chcę docenić inicjatywę Andrzeja Grzyba. Znam go, więc wiem, że wkłada serce w to, żeby popierać sprawę obrony wolności religijnej, znam również Jána Figela, więc wiem, że pracuje z najlepszym zaangażowaniem, ale gdy mówimy o tym sprawozdaniu, to niestety ono nosi wszelkie możliwe ślady tego, że nawet najlepsza intencja polityczna podjęta w dzisiejszych warunkach Parlamentu Europejskiego będzie skażona tą całą ideologią, którą w tym sprawozdaniu widzimy. Na wielu stronach nie padło ani jedno słowo o chrześcijaństwie. Pamiętajmy, umieściliśmy we wstępie do Traktatu o Unii Europejskiej stwierdzenie, że inspiracją dla Unii jest dziedzictwo religijne Europy, ale tu się okazuje, że żadnego określonego dziedzictwa nie ma. Można by długo mnożyć te przykłady, ale niestety to nie jest dobre sprawozdanie.

  Stanislav Polčák (PPE). – Paní předsedající, já bych chtěl naopak zprávu pana Grzyba vyzdvihnout, protože podle mého názoru je opravdu velmi kvalitní, a měli bychom si uvědomit, že my stojíme na zásadě rovnosti. To znamená rovnosti jak skupin věřících, tak nevěřících. To, co říkal pak kolega Jurek, má sice pravdu, mě taky velmi mrzí, když vidím určitou nekoherentnost evropské politiky, a to v tom smyslu, že řešíme a poskytujeme rozvojovou pomoc mnohdy státům, které pronásledují křesťany. To skutečně není dobrý příklad. Na druhou stranu ta cesta, kterou volí Evropská unie, že chce zřídit zvláštního vyslance právě pro otázku náboženské svobody, je myslím, že velmi správná a já ji chci podpořit, protože náboženství je dneska zahnáno občas do dvou extrémů. Buďto jsou náboženské skupiny pronásledovány anebo je náboženství použito jako politický instrument. My bychom měli tlačit naši polohu, to znamená rovnost práv, ale i záruky náboženské svobody, což je dáno Evropskou chartou, ke které se určitě všichni hlásíme.

  Michaela Šojdrová (PPE). – Paní předsedající, já se domnívám, že zřízení funkce zvláštního vyslance pro prosazování svobody náboženství nebo víry mimo Evropskou unii je velmi významné a je dobrým rozhodnutím. Je také šťastné, že tím prvním, kdo tuto funkci může zastávat, je od roku 2016 slovenský diplomat a křesťanský demokrat Ján Figeľ. Byl to právě on, který spolu s českými diplomaty v Súdánu vyjednával o propuštění českého humanitárního pracovníka Petra Jaška. On byl odsouzen k dvaceti letům odnětí svobody kvůli dokumentování pronásledování křesťanů v Súdánu. K jeho propuštění pak následně došlo a já se domnívám, že to byla také právě iniciativa pana bývalého komisaře Figeľa, ale také Evropského parlamentu a Komise spolu s českou diplomacií, která pomohla k propuštění Petra Jaška. Odsouzených a pronásledovaných osob jsou stále miliony a je důležité nepolevovat v jejich ochraně.

  Γεώργιος Επιτήδειος (NI). – Κυρία Πρόεδρε, όσοι ισχυρίζονται ότι η Ιστορία επαναλαμβάνεται θα πρέπει να αισθάνονται δικαιωμένοι. Μετά από δεκαοκτώ αιώνες αφότου έληξαν οι διωγμοί εναντίον των χριστιανών, αυτοί δυστυχώς επαναλαμβάνονται στη σημερινή εποχή από διάφορα κράτη της Μέσης Ανατολής, της Ασίας και της Αφρικής. Χριστιανοί διώκονται για την πίστη τους και περισσότερο από 215 εκατομμύρια έχουν υποστεί κάθε είδους ταπεινώσεις και διωγμούς. Ακόμη και σήμερα, δυστυχώς, υπάρχουν γυναίκες και κορίτσια που υποφέρουν σεξουαλικά για την πίστη τους στον Ιησού Χριστό. Στην Ελλάδα, η οποία έχει το 95% του πληθυσμού ορθοδόξους χριστιανούς, έχουν σημειωθεί περισσότερα από 556 περιστατικά επιθέσεων εναντίον των θρησκευτικών τόπων, δηλαδή των τόπων προσευχής. Πρέπει η Ευρωπαϊκή Ένωση αυτό το φαινόμενο να το πατάξει και να μην χρηματοδοτεί χώρες οι οποίες καταπιέζουν τις θρησκευτικές ελευθερίες και να μη δέχεται προς ένταξη χώρες όπως η Αλβανία, η οποία παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα.

  Alojz Peterle (PPE). – Gospa predsedujoča, imenovanje posebnega odposlanca za promocijo verske svobode je bila odlična odločitev predsednika Evropske komisije Jean–Clauda Junckerja in ni bila pozdravljena samo v Evropski zvezi.

Posebni odposlanec Ján Figel ima veliko dela in ga odlično opravlja. Z njegovim delom se Evropska zveza postavlja na stran tistih, ki jim je ogrožena ena od temeljnih pravic, in mislim še nekaj, da ima delo Jána Figla pozitivni povratni vpliv na Evropsko zvezo, kajti s pomočjo tega dela smo okrepili zavest o pomenu verske svobode v številnih državah tega sveta, in želim si, da bi ta zavest vplivala bolj tudi na našo zunanjo politiko.

Moje vprašanje gospe komisarki Jourovi je, kako namerava Evropska komisija okrepiti vlogo posebnega odposlanca.

(Fin des interventions à la demande)

  Věra Jourová, Member of the Commission. – Madam President, first let me thank the rapporteur, Mr Grzyb, and Parliament for the good cooperation on this report. We very much share its spirit and the call to deepen our work on freedom of religion or belief outside the EU.

As the report stresses, freedom of religion or belief is dramatically under attack across the world. People of all faiths are being persecuted because of their beliefs. As the report stresses, discrimination based on faith is widespread. Legislative hurdles for registering religious groups are proliferating, as well as blasphemy and apostasy laws criminalising freedom of thought. As many of you stressed here, these are first and foremost violations of fundamental human rights embedded in the Universal Declaration that was approved just over 70 years ago. Faith cannot be imposed and it cannot be prohibited. The report stresses that these violations also undermine a society’s resilience. They hamper development and they foster instability and war.

For these reasons, in the past year we raised our concerns about violations of religious freedom in more than 20 human rights dialogues with countries from the Middle East and North Africa and from several parts of Asia. Both the EU Special Representative for Human Rights and the Special Envoy for the promotion of freedom of religion or belief have been actively promoting this right worldwide. They both conducted several missions to engage with governments and religious actors.

I want to highlight the multilateral dimension of our work on this issue. The report underscores the necessity to keep working actively within the United Nations system and praises the current EU engagement. I can reassure you that in 2019 we will continue to honour this commitment. In all our dialogues we stress that all human rights are connected and that freedom of religion and belief must go together with freedom of expression, freedom of association and peaceful assembly, but also with women’s rights and LGBTI rights.

The report calls for stronger interinstitutional cooperation. Since the elaboration of the EU Guidelines on freedom of religion or belief in 2013, this has been a constant goal for our action. The best way to foster coordination is to have a common understanding of the tools available and the challenges we face. As the report emphasises, in order to achieve our common vision, we have multiplied training for our staff both in Brussels and delegations. In line with the report’s recommendations, we will keep engaging actively with religious leaders, scholars, faith-based organisations, non—believers and human rights defenders.

The overall picture is not at all rosy, yet we still witness signs of hope. For instance, we have seen in 2018 some prominent freedom of religion and belief defenders freed from jail. In different parts of Africa faith leaders have led reconciliation dialogues. As we fight against the violations of freedom of religion and belief, we will also continue to support these signs of hope all across the world.

  La Présidente. – Ce point de l’ordre du jour est clos.

Le vote aura lieu mardi, le 15 janvier 2019.

Déclarations écrites (article 162)

  Marijana Petir (PPE), napisan. – Jedan od deset kršćana u svijetu danas pati od nekog oblika vjerskog progona – bilo da je riječ o diskriminaciji ili teškom nasilju. Vjerski progon danas poprima najrazličitije oblike te svakim danom jača, dok su upravo kršćani najprogonjenija vjerska skupina na svijetu.

Svake godine 255 kršćana biva ubijeno, a 104 oteto. Svake godine 180 kršćanskih žena biva silovano, seksualno zlostavljano ili prisiljeno na brak. Godišnje se napadne 66 kršćanskih crkava. Svake godine 160 kršćana biva zatvoreno bez prava na suđenje.

Zadatak gospodina Jana Figela kao posebnog izaslanika EU-a za promicanje slobode vjeroispovijesti ili uvjerenja izvan EU-a nije nimalo lak, no on ga je u protekle dvije i pol godine obavljao vrlo odgovorno. Koliko je to mogao u okviru mogućnosti koje su mu dane, a one uistinu nisu velike.

Činjenica jest da je ovaj mandat samo savjetodavni. Riječ je o ugovornom uređenju bez redovite plaće, bez osoblja i bez proračuna za rad. Smatram prijeko potrebnim institucionalno ojačati mandat posebnog izaslanika EU-a za promicanje slobode vjeroispovijesti ili uvjerenja izvan EU-a. Životi milijuna kršćana svakodnevno su ugroženi, oni od EU-a trebaju konkretna rješenja i djelatne akcije. Riječi su samo prazno slovo na papiru ako ih se ne pretvori u djela.