Emendi adottati mill-Parlament Ewropew fl-14 ta' Ġunju 2017 dwar il-proposta għal regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar it-tnaqqis annwali vinkolanti tal-emissjonijiet ta' gassijiet serra mill-Istati Membri mill-2021 sal-2030 għal Unjoni tal-Enerġija reżiljenti u biex jiġu onorati l-impenji li saru fil-Ftehim ta' Pariġi, u li jemenda r-Regolament (UE) Nru 525/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar mekkaniżmu għall-monitoraġġ u għar-rapportar ta' emissjonijiet ta' gassijiet serra u ta' informazzjoni oħra relatata mat-tibdil fil-klima (COM(2016)0482 – C8-0331/2016 – 2016/0231(COD))(1)

P8_TA(2017)0256 A8-0208/2017

(Proċedura leġiżlattiva ordinarja: l-ewwel qari)

Test propost mill-Kummissjoni   Emenda Emenda 1 Proposta għal regolament Titolu Proposta għal Proposta għal REGOLAMENT TAL-PARLAMENT EWROPEW U TAL-KUNSILL REGOLAMENT TAL-PARLAMENT EWROPEW U TAL-KUNSILL dwar it-tnaqqis annwali vinkolanti tal-emissjonijiet ta' gassijiet serra mill-Istati Membri mill-2021 sal-2030 għal Unjoni tal-Enerġija reżiljenti u biex jiġu onorati l-impenji li saru fil-Ftehim ta' Pariġi, u li jemenda r-Regolament (UE) Nru 525/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar mekkaniżmu għall-monitoraġġ u għar-rapportar ta' emissjonijiet ta' gassijiet serra u ta' informazzjoni oħra relatata mat-tibdil fil-klima dwar l-azzjoni klimatika biex jiġu onorati l-impenji li saru fil-Ftehim ta' Pariġi, u li jemenda r-Regolament (UE) Nru 525/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar mekkaniżmu għall-monitoraġġ u għar-rapportar ta' emissjonijiet ta' gassijiet serra u ta' informazzjoni oħra relatata mat-tibdil fil-klima ("Regolament dwar l-Azzjoni Klimatika li jimplimenta l-Ftehim ta' Pariġi") Emenda 2 Proposta għal regolament Kunsiderazzjoni 1a (ġdid) Wara li kkunsidraw il-Protokoll Nru 1 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea dwar ir-rwol tal-parlamenti nazzjonali fl-Unjoni Ewropea, Emenda 3 Proposta għal regolament Kunsiderazzjoni 1b (ġdid) Wara li kkunsidraw il-Protokoll Nru 2 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea dwar l-applikazzjoni tal-prinċipji ta' sussidjarjetà u proporzjonalità, Emenda 4 Proposta għal regolament Premessa 3 (3)  Fl-10 ta' Ġunju 2016 il-Kummissjoni ppreżentat proposta li l-UE tirratifika l-ftehim ta' Pariġi. Din il-proposta leġiżlattiva tifforma parti mill-implimentazzjoni tal-impenn tal-UE fil-ftehim ta' Pariġi. L-impenn tal-Unjoni għal tnaqqis tal-emissjonijiet fis-setturi ekonomiċi kollha ġie kkonfermat il-kontribut maħsub determinat fil-livell nazzjonali tal-Unjoni u l-Istati Membri tagħha li ġie ppreżentat lis-Segretarjat tal-UNFCCC fis-6 ta' Marzu 2015. (3)  Il-Kunsill irratifika l-Ftehim ta' Pariġi fil-5 ta' Ottubru 2016, wara l-approvazzjoni mogħtija mill-Parliament Ewropew fl-4 ta' Ottubru 2016. Il-Ftehim ta' Pariġi daħal fis-seħħ fl-4 ta' Novembru 2016 u għandu l-għan, skont l-Artikolu 2 tiegħu, “li jsaħħaħ ir-rispons globali għat-theddida tat-tibdil fil-klima, fil-kuntest tal-iżvilupp sostenibbli u l-isforzi biex jinqered il-faqar, inkluż billi: (a) iżomm iż-żieda fit-temperatura medja globali għal ferm inqas minn 2 °C 'il fuq mil-livelli preindustrijali u jsegwi l-isforzi biex iż-żieda fit-temperatura tiġi limitata għal 1.5 °C aktar mil-livelli preindustrijali, filwaqt li jiġi rikonoxxut li dan inaqqas b'mod sinifikanti r-riskji u l-impatti tat-tibdil fil-klima; (b) iżid il-kapaċità ta' adattament għall-impatti negattivi tat-tibdil fil-klima u jrawwem ir-reżiljenza għall-klima u l-iżvilupp ta' emissjonijiet baxxi ta' gassijiet serra, b'mod li ma jipperikolax il-produzzjoni tal-ikel; (c) jagħmel il-flussi finanzjarji konsistenti ma' perkors lejn emissjonijiet baxxi ta' gassijiet serra u ta' żvilupp reżiljenti għall-klima.’ Il-Ftehim ta' Pariġi jirrikjedi wkoll li l-partijiet tiegħu jieħdu azzjoni sabiex jikkonservaw u jtejbu, kif xieraq, bjar u riżervi ta' gassijiet serra, inklużi foresti. Din il-proposta leġiżlattiva tifforma parti mill-implimentazzjoni tal-impenn tal-UE fil-ftehim ta' Pariġi. L-impenn tal-Unjoni għal tnaqqis tal-emissjonijiet fis-setturi ekonomiċi kollha ġie kkonfermat fil-kontribut maħsub determinat fil-livell nazzjonali tal-Unjoni u l-Istati Membri tagħha li ġie ppreżentat lis-Segretarjat tal-UNFCCC fis-6 ta' Marzu 2015. Emenda 5 Proposta għal regolament Premessa 4 (4)  Il-Ftehim ta' Pariġi jissostitwixxi l-approċċ deċiż skont il-Protokoll ta' Kjoto tal-1997 li mhuwiex se jitkompla lil hinn mill-2020. (4)  Il-Ftehim ta' Pariġi jissostitwixxi l-approċċ deċiż skont il-Protokoll ta' Kjoto tal-1997 li mhuwiex se jitkompla lil hinn mill-2020. Il-Green Investment Schemes marbuta mall-Protokoll ta' Kjoto, li jipprovdu appoġġ finanzjarju għal proġetti ta' tnaqqis fl-emissjonijiet fi Stati Membri bi dħul iktar baxx, għalhekk se jintemmu wkoll. Emenda 6 Proposta għal regolament Premessa 4a (ġdid) (4a)  Il-laqgħa tal-Kunsill Ambjentali tal-21 ta' Ottubru 2009 appoġġat mira tal-Unjoni, fil-kuntest ta' tnaqqis meħtieġ skont il-Grupp ta' Esperti Intergovernattiv dwar it-Tibdil fil-Klima (IPCC) mill-pajjiżi żviluppati bħala grupp, li jitnaqqsu l-emissjonijiet bi 80 sa 95% sal-2050 meta mqabbla mal-1990. Emenda 7 Proposta għal regolament Premessa 5 (5)  It-tranżizzjoni lejn enerġija nadifa teħtieġ tibdil fl-aġir tal-investiment u inċentivi fil-firxa kollha tal-politika. Hija prijorità prinċipali tal-Unjoni li tistabbilixxi Unjoni tal-Enerġija reżiljenti biex tipprovdi enerġija sikura, sostenibbli, kompetittiva u affordabbli għaċ-ċittadini tagħha. Il-kisba ta' dan tirrikjedi wkoll kontinwazzjoni ta' azzjoni klimatika ambizzjuża b'dan ir-Regolament u progress fir-rigward ta' aspetti oħra tal-Unjoni tal-Enerġija kif stabbilita fil-Qafas Strateġiku għal Unjoni tal-Enerġija Reżiljenti b'Politika dwar il-Bidla fil-Klima li tħares 'il quddiem. (5)  It-tranżizzjoni lejn enerġija nadifa u l-bijoekonomija teħtieġ tibdil fl-aġir tal-investiment fil-firxa kollha tal-politika u inċentivi għall-impriżi żgħar u ta' daqs medju (SMEs) b'inqas kapital u b'azjendi agrikoli żgħar li jadattaw il-mudelli ta' negozju tagħhom. Hija prijorità prinċipali tal-Unjoni li tistabbilixxi Unjoni tal-Enerġija reżiljenti li tagħti prijorità lill-effiċjenza enerġetika u għandha l-għan li tipprovdi enerġija sikura, sostenibbli, kompetittiva u affordabbli liċ-ċittadini tagħha kif ukoll li tapplika politiki ta' sostenibbiltà u ta' tnaqqis tal-emissjonijiet stretti fir-rigward tal-użu ta' riżorsi b'bażi bijoloġika li jissostitwixxu riżorsi fossili. Il-kisba ta' dan tirrikjedi wkoll kontinwazzjoni ta' azzjoni klimatika ambizzjuża b'dan ir-Regolament u progress fir-rigward ta' aspetti oħra tal-Unjoni tal-Enerġija kif stabbilita fil-Qafas Strateġiku għal Unjoni tal-Enerġija Reżiljenti b'Politika dwar il-Bidla fil-Klima li tħares 'il quddiem16. __________________ __________________ 16 COM(2015)0080 16 COM(2015)0080 Emenda 8 Proposta għal regolament Premessa 9 (9)  L-approċċ ta' limiti nazzjonali vinkolanti annwali meħud fid-Deċiżjoni Nru 406/2009/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill19 għandu jitkompla mill-2021 sal-2030, u l-kalkolu tat-trajettorja jibda fl-2020 fuq il-medja tal-emissjonijiet ta' gassijiet serra fil-perjodu mill-2016 sal-2018, u t-tmiem tat-trajettorja jkun il-limitu tal-2030 għal kull Stat Membru. Aġġustament tal-allokazzjoni fl-2021 huwa previst għall-Istati Membri li jkollhom kemm limitu pożittiv skont id-Deċiżjoni 406/2009/KE kif ukoll allokazzjonijiet annwali tal-emissjonijiet li jiżdiedu bejn l-2017 u l-2020 iddeterminati skont id-Deċiżjonijiet 2013/162/UE u 2013/634/UE, biex jirrifletti l-emissjonijiet miżjuda f'dawk is-snin. Il-Kunsill Ewropew ikkonkluda li d-disponibbiltà u l-użu ta' strumenti ta' flessibbiltà eżistenti fis-setturi mhux tal-ETS għandhom jiġu msaħħa b'mod sinifikanti sabiex tiġi żgurata l-kosteffikaċja tal-isforz kollettiv tal-Unjoni u l-konverġenza ta' emissjonijiet per capita sal-2030. (9)  Jenħtieġ li l-approċċ ta' limiti nazzjonali vinkolanti annwali meħud fid-Deċiżjoni Nru 406/2009/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill19 jitkompla mill-2021 sal-2030, u l-kalkolu tat-trajettorja jibda fl-2018 fuq il-medja tal-emissjonijiet ta' gassijiet serra fil-perjodu mill-2016 sal-2018 jew tal-valur tal-allokazzjoni tal-emissjonijiet annwali għall-2020 skont liema minnhom tkun l-inqas, u t-tmiem tat-trajettorja jkun il-limitu tal-2030 għal kull Stat Membru. Sabiex tkun ippremjata l-azzjoni bikrija u biex jappoġġaw lill-Istati Membri b'kapaċità ta' investiment aktar baxxa, l-Istati Membri bi PDG per capita aktar baxx mill-medja tal-UE, li matul l-2013 sal-2020 inaqqsu l-emissjonijiet tagħhom aktar mill-allokazzjonijiet ta' emissjonijiet annwali tagħhom għall-perjodu 2013-2020 previsti skont id-Deċiżjoni Nru 406/2009/KE jistgħu, f'ċerti kundizzjonijiet, jitolbu allokazzjonijiet addizzjonali minn riserva. Aġġustament supplementari tal-allokazzjoni fl-2021 huwa previst għall-Istati Membri li jkollhom kemm limitu pożittiv skont id-Deċiżjoni Nru 406/2009/KE kif ukoll allokazzjonijiet annwali tal-emissjonijiet li jiżdiedu bejn l-2017 u l-2020 iddeterminati skont id-Deċiżjonijiet 2013/162/UE u 2013/634/UE, biex jirrifletti l-emissjonijiet miżjuda f'dawk is-snin. Il-Kunsill Ewropew ikkonkluda li jenħtieġ li d-disponibbiltà u l-użu ta' strumenti ta' flessibbiltà eżistenti fis-setturi mhux tal-ETS jiġu msaħħa b'mod sinifikanti sabiex tiġi żgurata l-kosteffikaċja tal-isforz kollettiv tal-Unjoni u l-konverġenza ta' emissjonijiet per capita sal-2030. _________________ _________________ 19 Id-Deċiżjoni Nru 406/2009/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-23 ta' April 2009 dwar l-isforz tal-Istati Membri biex inaqqsu l-emissjonijiet tagħhom tal-gassijiet serra biex jonoraw l-impenji tal-Komunità għat-tnaqqis tal-emissjonijiet tal-gassijiet serra sal-2020 (ĠU L 140, 5.6.2009, p. 136). 19 Id-Deċiżjoni Nru 406/2009/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-23 ta' April 2009 dwar l-isforz tal-Istati Membri biex inaqqsu l-emissjonijiet tagħhom tal-gassijiet serra biex jonoraw l-impenji tal-Komunità għat-tnaqqis tal-emissjonijiet tal-gassijiet serra sal-2020 (ĠU L 140, 5.6.2009, p. 136). Emenda 9 Proposta għal regolament Premessa 9a (ġdid) (9a)  Sabiex l-Unjoni tilħaq l-objettivi tagħha lejn ekonomija b'emissjonijiet baxxi ta' karbonju, dan ir-Regolament jipprovdi għal perkors ta' tnaqqis ta' emissjonijiet fit-tul biex mill-2031 jitnaqqsu l-emissjonijiet serra koperti b'dan ir-Regolament. Dan ir-Regolament jikkontribwixxi wkoll għall-għan tal-Ftehim ta' Pariġi li jinkiseb bilanċ bejn emissjonijiet antropoġeniċi minn sorsi u l-assorbiment minn bjar ta' gassijiet serra fit-tieni nofs ta' dan is-seklu. Emenda 10 Proposta għal regolament Premessa 10a (ġdid) (10a)  Sabiex tinżamm l-effiċjenza sħiħa tar-riżerva tal-istabbiltà tas-suq stabbilita bid-Deċiżjoni (UE) 2015/18141a tal-Parlament Ewropew u l-Kunsill, jenħtieġ li l-kanċellazzjoni ta' kwoti minħabba l-użu tal-flessibbiltà stipulata f'dan ir-Regolament wara tnaqqis fil-kwoti tal-EU ETS ma tiġix ikkunsidrata bħala kwoti li ġew ikkanċellati skont id-Direttiva 2003/87/KE meta jiġi determinat, skont id-Deċiżjoni (UE) 2015/1814, l-għadd totali ta' kwoti fiċ-ċirkolazzjoni f'sena partikolari skont dik id-Deċiżjoni. ____________________________ 1a Id-Deċiżjoni (UE) 2015/1814 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-6 ta' Ottubru 2015 dwar l-istabbiliment u l-funzjonament ta' riżerva tal-istabbiltà tas-suq għall-iskema ta' negozjar tal-emissjonijiet tal-gassijiet serra tal-Unjoni u li temenda d-Direttiva 2003/87/KE (ĠU L 264, 9.10.2015, p. 1). Emenda 11 Proposta għal regolament Premessa 11 (11)  Teżisti firxa ta' miżuri tal-Unjoni li jtejbu l-kapaċità tal-Istati Membri li jissodisfaw l-impenji klimatiċi tagħhom u huma kruċjali għall-kisba tat-tnaqqis ta' emissjonijiet meħtieġ fis-setturi koperti minn dan ir-Regolament. Dawn jinkludu l-leġiżlazzjoni dwar il-gassijiet serra fluworinati, it-tnaqqis ta' CO2 mill-vetturi tat-triq, ir-rendiment tal-bini fl-użu tal-enerġija, l-enerġija rinnovabbli, l-effiċjenza fl-użu tal-enerġija u l-ekonomija ċirkolari, kif ukoll strumenti ta' finanzjament tal-Unjoni għall-investimenti relatati mal-klima. (11)  Teżisti firxa ta' miżuri tal-Unjoni li jtejbu l-kapaċità tal-Istati Membri li jissodisfaw l-impenji klimatiċi tagħhom u huma kruċjali għall-kisba tat-tnaqqis ta' emissjonijiet meħtieġ fis-setturi koperti minn dan ir-Regolament. Dawn jinkludu l-leġiżlazzjoni dwar il-gassijiet serra fluworinati, it-tnaqqis ta' CO2 mill-vetturi tat-triq, titjib fir-rendiment tal-bini fl-użu tal-enerġija, żieda fl-enerġija rinnovabbli, effiċjenza akbar fl-użu tal-enerġija u l-promozzjoni tal-ekonomija ċirkolari, kif ukoll strumenti ta' finanzjament tal-Unjoni għall-investimenti relatati mal-klima. Emenda 12 Proposta għal regolament Premessa 11a (ġdid) (11a)  Sabiex jinkiseb dan it-tnaqqis fl-emissjonijiet u fi sforz biex jiġi mmassimizzat ir-rwol tas-settur tal-agrikoltura, hu importanti li l-Istati Membri jippromwovu azzjonijiet ta' mitigazzjoni innovattivi li għandhom l-ikbar potenzjal, inkluż: il-konverżjoni ta' art agrikola f'mergħat permanenti; il-ġestjoni ta' għeluq b'ringieli ta' sġajriet, strixxi ta' lqugħ u s-siġar fuq art agrikola; siġar tal-agroforestrija, u skemi ta' taħwil ġdid; il-prevenzjoni ta' tneħħija ta' siġar u deforestazzjoni; art baxxa jew art li ma tinħadimx u l-użu ta' kopertura/uċuħ tar-raba' li jikbru malajr u l-uċuħ tar-raba' residwi fuq l-art; il-verifika tal-karbonju u pjanijiet ta' ġestjoni tal-ħamrija/tan-nutrijenti; titjib fl-effiċjenza tan-nitroġenu u l-inibizzjoni tan-nitrifikazzjoni; l-irkupru u l-konservazzjoni ta' art mistagħdra/torbiera; u t-tisħiħ fit-trobbija tal-bhejjem, l-għalf u l-metodi ta' ġestjoni għal emissjonijiet aktar baxxi. Emenda 13 Proposta għal regolament Premessa 11b (ġdid) (11b)  Dan ir-Regolament, inklużi l-flessibilitajiet disponibbli, jipprovdu inċentiv għat-tnaqqis tal-emissjonijiet konsistenti ma' atti legali oħra tal-Unjoni dwar il-klima u l-enerġija għal setturi li huma koperti minn dan ir-Regolament, inkluż fil-qasam tal-effiċjenza enerġetika. Minħabba li aktar minn 75 % tal-emissjonijiet tal-gassijiet serra huma relatati mal-enerġija, żieda fl-effiċjenza fl-użu tal-enerġija u ffrankar tal-enerġija għandhom rwol importanti biex isir tnaqqis ta' emissjonijiet. Il-politiki ambizzjużi tal-effiċjenza fl-enerġija huma għalhekk importanti mhux biss għal iffrankar ta' importazzjoni akbar ta' fjuwils fossili li jiżguraw is-sigurtà tal-enerġija u kontijiet tal-konsumaturi aktar baxxi, imma wkoll biex ikun hemm użu akbar ta' teknoloġiji li jiffrankaw l-enerġija fil-bini, l-industrija u t-trasport, it-tisħiħ tal-kompetittività ekonomika, il-ħolqien ta' impjiegi lokali kif ukoll it-titjib tal-kundizzjonijiet tas-saħħa u l-indirizzar tal-faqar fl-enerġija. Miżuri meħuda f'setturi koperti minn dan ir-Regolament, li jiġu amortizzati maż-żmiem, huma mod kosteffiċjenti li jgħin lill-Istati Membri jilħqu l-miri tagħhom skont dan ir-Regolament. Għaldaqstant, meta jittraduċu dan ir-Regolament f'politiki nazzjonali, hu importanti li l-Istati Membri jagħtu attenzjoni partikolari għall-possibilitajiet speċifiċi u differenti ta' titjib u ta' investimenti fl-effiċjenza fl-użu tal-enerġija fis-setturi kollha. Emenda 14 Proposta għal regolament Premessa 11c (ġdid) (11c)   Is-settur tat-trasport mhux biss huwa emittent ewlieni ta' gassijiet serra iżda huwa wkoll is-settur li ilu mill-1990 jikber bl-aktar rata mgħaġġla fil-konsum tal-enerġija. Huwa importanti, għalhekk, li jsiru sforzi ulterjuri mill-Kummissjoni u mill-Istati Membri biex itejbu l-effiċjenza tal-enerġija, iħeġġu bidla lejn modi tat-trasport sostenibbli u jnaqqsu d-dipendenza għolja li s-settur għandu fuq il-karbonju. Id-dekarbonizzazzjoni tat-taħlita tal-enerġija permezz tal-promozzjoni ta' enerġija b'emissjonijiet baxxi għat-trasport, pereżempju l-bijokarburanti sostenibbli u l-vetturi elettriċi, se tikkontribwixxi biex tintlaħaq il-mira tat-tnaqqis fl-emissjonijiet ta' CO2, f'konformità mal-għanijiet tal-Ftehim ta' Pariġi. Dak jista' jiġi ffaċilitat billi jiġi żgurat li s-settur ikollu qafas ċar u fit-tul biex tiġi pprovduta ċ-ċertezza u li fuqha jistgħu jiġu bbażati l-investimenti. Emenda 15 Proposta għal regolament Premessa 11d (ġdid) (11d)   Jenħtieġ li l-impatt tal-politika dwar l-enerġija u tal-politiki settorjali fuq l-impenji tal-Unjoni u dawk nazzjonali fil-qasam tal-klima jiġu vvalutati b'metodi kwantifikati komuni, ħalli l-impatti tagħhom ikunu trasparenti u verifikabbli. Emenda 57 Proposta għal regolament Premessa 12 (12)  Ir-Regolament [ ] [dwar l-inklużjoni tal-emissjonijiet ta' gassijiet serra u l-assorbimenti mill-użu tal-art, it-tibdil tal-użu tal-art u l-forestrija, fil-qafas tal-2030 dwar il-klima u l-enerġija] jistabbilixxi regoli ta' kontabbiltà fir-rigward tal-użu tal-art, tat-tibdil tal-użu tal-art u tal-forestrija (LULUCF). Filwaqt li r-riżultat ambjentali skont dan ir-Regolament f'termini tal-livelli tat-tnaqqis tal-emissjonijiet ta' gassijiet serra huwa affettwat billi titqies kwantità ta' mhux aktar mis-somma tal-assorbimenti netti totali u l-emissjonijiet netti totali minn art deforestata, art forestali, raba' ġestita u bwar ġestiti kif iddefinit fir-Regolament [ ], għandha tiġi inkluża flessibbiltà għal kwantità massima ta' 280 miljun tunnellata ta' ekwivalenti għas-CO2 ta' dawn l-assorbimenti mqassma fost l-Istati Membri skont iċ-ċifri fl-Anness III, bħala possibbiltà addizzjonali fejn tenħtieġ, biex tgħin lill-Istati Membri jonoraw l-impenji tagħhom. Fejn jiġi adottat l-att delegat biex jiġu aġġornati l-livelli ta' referenza tal-foresti abbażi tal-pjanijiet kontabilistiċi nazzjonali tal-forestrija skont l-Artikolu 8 (6) tar-Regolament [LULUCF], is-setgħa tal-adozzjoni tal-atti skont l-Artikolu 290 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea għandha tiġi ddelegata lill-Unjoni fir-rigward tal-Artikolu 7 biex jirrifletti kontribuzzjoni tal-kategorija tal-kontabbiltà tal-art forestali ġestita fil-flessibbiltà prevista f'dak l-Artikolu. Qabel ma tadotta dan l-att delegat, il-Kummissjoni għandha tevalwa r-robustezza tal-kontabbiltà tal-art forestali ġestita abbażi tad-dejta disponibbli, u b'mod partikolari l-konsistenza tar-rati tal-ħsad ipproġettati u reali. Barra minn hekk, skont dan ir-Regolament għandha tkun permessa l-possibbiltà li jitħassru volontarjament l-unitajiet ta' allokazzjonijiet annwali tal-emissjonijiet sabiex ikunu jistgħu jitqiesu dawn l-ammonti meta tiġi vvalutata l-konformità mar-rekwiżiti skont ir-Regolament [ ]. (12)  Ir-Regolament [ ] [dwar l-inklużjoni tal-emissjonijiet ta' gassijiet serra u l-assorbimenti mill-użu tal-art, it-tibdil tal-użu tal-art u l-forestrija, fil-qafas tal-2030 dwar il-klima u l-enerġija] jistabbilixxi regoli ta' kontabbiltà fir-rigward tal-użu tal-art, tat-tibdil tal-użu tal-art u tal-forestrija (LULUCF). Filwaqt li r-riżultat ambjentali skont dan ir-Regolament f'termini tal-livelli tat-tnaqqis tal-emissjonijiet ta' gassijiet serra huwa affettwat billi titqies kwantità ta' mhux aktar mis-somma tal-assorbimenti netti totali u l-emissjonijiet netti totali minn art deforestata, art forestali, raba' ġestita, bwar ġestiti u, fejn applikabbli, art mistagħdra ġestita kif iddefinit fir-Regolament [ ], għandha tiġi inkluża flessibbiltà għal kwantità massima ta' 280 miljun tunnellata ta' ekwivalenti għas-CO2 ta' dawn l-assorbimenti mqassma fost l-Istati Membri skont iċ-ċifri fl-Anness III, bħala possibbiltà addizzjonali fejn tenħtieġ, biex tgħin lill-Istati Membri jonoraw l-impenji tagħhom. Fejn jiġi adottat l-att delegat biex jiġu aġġornati l-livelli ta' referenza tal-foresti abbażi tal-pjanijiet kontabilistiċi nazzjonali tal-forestrija skont l-Artikolu 8 (6) tar-Regolament [LULUCF], is-setgħa tal-adozzjoni tal-atti skont l-Artikolu 290 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea għandha tiġi ddelegata lill-Unjoni fir-rigward tal-Artikolu 7 biex jirrifletti kontribuzzjoni bbilanċjata tal-kategorija tal-kontabbiltà tal-art forestali ġestita fil-flessibbiltà ta' 280 miljun prevista f'dak l-Artikolu. Qabel ma tadotta dan l-att delegat, il-Kummissjoni għandha tevalwa r-robustezza tal-kontabbiltà tal-art forestali ġestita abbażi tad-dejta disponibbli, u b'mod partikolari l-konsistenza tar-rati tal-ħsad ipproġettati u reali. Barra minn hekk, skont dan ir-Regolament għandha tkun permessa l-possibbiltà li jitħassru volontarjament l-unitajiet ta' allokazzjonijiet annwali tal-emissjonijiet sabiex ikunu jistgħu jitqiesu dawn l-ammonti meta tiġi vvalutata l-konformità mar-rekwiżiti skont ir-Regolament [ ]. Emenda 17 Proposta għal regolament Premessa 12a (ġdid) (12a)  Il-kisba b'mod reċiprokament koerenti, tal-objettivi multipli tal-Unjoni marbuta mas-settur agrikolu, inklużi l-mitigazzjoni u l-adattament tal-klima, il-kwalità tal-arja, il-konservazzjoni tal-bijodiversità u tas-servizzi tal-ekosistema, u l-appoġġ għall-ekonomiji rurali, se jirrikjedu tibdiliet fl-investiment u fl-inċentivi, bl-appoġġ ta' miżuri tal-Unjoni, bħall-PAK. Hu essenzjali li dan ir-Regolament jieħu kont tal-objettiv li jikkontribwixxi għall-objettivi tal-Istrateġija tal-Unjoni għall-Foresti biex jippromwovi provvista kompetittiva u sostenibbli ta' injam għall-bijoekonomija tal-Unjoni, il-politiki dwar il-foresti nazzjonali tal-Istati Membri, u l-Istrateġija tal-Unjoni dwar il-Bijoekonomija, u l-Istrateġija tal-Unjoni għal Ekonomija Ċirkolari. Emenda 18 Proposta għal regolament Premessa 13 (13)  Sabiex jiġu żgurati r-rapportar u l-verifika effiċjenti, trasparenti u kosteffikaċi tal-emissjonijiet ta' gassijiet serra u ta' informazzjoni oħra meħtieġa biex jiġi vvalutat il-progress fir-rigward tal-allokazzjonijiet annwali tal-emissjonijiet ta' Stat Membru, ir-rekwiżiti għar-rapportar u l-evalwazzjoni annwali skont dan ir-Regolament huma integrati mal-Artikoli rilevanti fir-Regolament (UE) Nru 525/2013 li għalhekk jeħtieġ li jiġu emendati skont dan. L-emenda ta' dan ir-Regolament għandu jiżgura wkoll li l-progress tal-Istati Membri fit-tnaqqis tal-emissjonijiet ikompli jiġi evalwat kull sena, filwaqt illi jitqies il-progress fil-politiki tal-Unjoni u fil-miżuri u l-informazzjoni mill-Istati Membri. Kull sentejn, l-evalwazzjoni għandha tinkludi l-progress ipproġettat tal-Unjoni lejn l-onorar tal-impenji ta' tnaqqis tiegħu u tal-Istati Membri lejn it-twettiq tal-obbligi tagħhom. Madankollu, l-applikazzjoni ta' tnaqqis għandu jiġi kkunsidrat biss f'intervalli ta' ħames snin, biex ikun jista' jitqies il-kontribut potenzjali minn art deforestata, minn art forestali, minn raba' ġestita u minn bwar ġestiti, li jseħħ skont ir-Regolament [ ]. Dan huwa mingħajr preġudizzju għad-dmir tal-Kummissjoni li tiżgura l-konformità mal-obbligi tal-Istati Membri li jirriżultaw minn dan ir-Regolament, jew għas-setgħa tal-Kummissjoni li tiftaħ proċedimenti ta' ksur għal dan l-għan. (13)  Sabiex jiġu żgurati r-rapportar u l-verifika effiċjenti, trasparenti u kosteffikaċi tal-emissjonijiet ta' gassijiet serra u ta' informazzjoni oħra meħtieġa biex jiġi vvalutat il-progress fir-rigward tal-allokazzjonijiet annwali tal-emissjonijiet ta' Stat Membru, ir-rekwiżiti għar-rapportar u l-evalwazzjoni annwali skont dan ir-Regolament huma integrati mal-Artikoli rilevanti fir-Regolament (UE) Nru 525/2013 li għalhekk jeħtieġ li jiġu emendati skont dan. Jenħtieġ li l-emenda ta' dan ir-Regolament tiżgura wkoll li l-progress tal-Istati Membri fit-tnaqqis tal-emissjonijiet ikompli jiġi evalwat kull sena, filwaqt illi jitqies il-progress fil-politiki tal-Unjoni u fil-miżuri u l-informazzjoni mill-Istati Membri. Kull sentejn, jenħtieġ li l-evalwazzjoni tinkludi l-progress ipproġettat tal-Unjoni lejn l-onorar tal-impenji ta' tnaqqis tiegħu u tal-Istati Membri lejn it-twettiq tal-obbligi tagħhom. Jenħtieġ li l-kontroll tal-konformità sħiħa ssir kull sentejn. L-applikazzjoni tal-kontribut potenzjali minn art deforestata, minn art forestali, minn raba' ġestita u minn bwar ġestiti, li jseħħ skont ir-Regolament [ ] jenħtieġ li tkun ikkunsidrata bi qbil mal-intervalli mniżżla f'dak ir-Regolament. Dan huwa mingħajr preġudizzju għad-dmir tal-Kummissjoni li tiżgura l-konformità mal-obbligi tal-Istati Membri li jirriżultaw minn dan ir-Regolament, jew għas-setgħa tal-Kummissjoni li tiftaħ proċedimenti ta' ksur għal dan l-għan. Emenda 19 Proposta għal regolament Premessa 13 a (ġdid) (13a)   Peress li s-setturi koperti minn dan ir-Regolament jikkostitwixxu aktar minn nofs l-emissjonijiet ta' gassijiet serra tal-Unjoni, il-politiki ta' tnaqqis tal-emissjonijiet f'dawn is-setturi huma importanti ħafna sabiex jiġu ssodisfati l-impenji tal-Unjoni skont il-Ftehim ta' Pariġi. Għalhekk, il-proċeduri ta' monitoraġġ, ta' rappurtar u ta' segwitu taħt dan ir-Regolament jenħtieġ li jkunu trasparenti għalkollox. L-Istati Membri u l-Kummissjoni jenħtieġ li jagħmlu l-informazzjoni dwar il-konformità ma' dan ir-Regolament disponibbli pubblikament u jenħtieġ li jiżguraw l-involviment xieraq tal-partijiet ikkonċernati u tal-pubbliku fil-proċess ta' rieżami ta' dan ir-Regolament. Il-Kummissjoni hija mħeġġa wkoll toħloq sistema effiċjenti u trasparenti biex timmonitorja l-eżitu tal-flessibbiltajiet li jkunu ddaħħlu. Emenda 20 Proposta għal regolament Premessa 14 (14)  Bħala mezz biex tissaħħaħ il-kosteffikaċja globali tat-tnaqqis totali, l-Istati Membri għandhom ikunu jistgħu jittrasferixxu parti mill-allokazzjoni annwali tal-emissjonijiet tagħhom lil Stati Membri oħra. It-trasparenza ta' dawn it-trasferimenti għandha tiġi żgurata u tista' titwettaq b'mod li huwa konvenjenti għal kull parti, inkluż permezz tal-irkantar, l-użu ta' intermedjarji tas-suq li jaġixxu fuq bażi ta' aġenzija, jew permezz ta' arranġamenti bilaterali. (14)  Bħala mezz biex tissaħħaħ il-kosteffikaċja globali tat-tnaqqis totali, jenħtieġ li l-Istati Membri jkunu jistgħu jfaddlu jew jisselfu parti mill-allokazzjonijiet annwali tagħhom ta' emissjonijiet. L-Istati Membri jenħtieġ li jkunu jistgħu wkoll jittrasferixxu parti mill-allokazzjoni annwali tal-emissjonijiet tagħhom lil Stati Membri oħra. Jenħtieġ li t-trasparenza ta' dawn it-trasferimenti tiġi żgurata u tista' titwettaq b'mod li huwa konvenjenti għal kull parti, inkluż permezz tal-irkantar, l-użu ta' intermedjarji tas-suq li jaġixxu fuq bażi ta' aġenzija, jew permezz ta' arranġamenti bilaterali. Emenda 21 Proposta għal regolament Premessa 15 (15)  L-Aġenzija Ewropea għall-Ambjent għandha l-għan li tappoġġa l-iżvilupp sostenibbli u li tgħin biex jinkiseb titjib sinifikanti u li jista' jitkejjel fl-ambjent tal-Ewropa billi tipprovdi informazzjoni f'waqtha, immirata, rilevanti u affidabbli lil dawk li jfasslu l-politika, lill-istituzzjonijiet pubbliċi u lill-pubbliku. L-Aġenzija Ewropea għall-Ambjent għandha tgħin lill-Kummissjoni, kif xieraq, skont il-programm ta' ħidma annwali tagħha. (15)  L-Aġenzija Ewropea għall-Ambjent għandha l-għan li tappoġġa l-iżvilupp sostenibbli u li tgħin biex jinkiseb titjib sinifikanti u li jista' jitkejjel fl-ambjent tal-Ewropa billi tipprovdi informazzjoni f'waqtha, immirata, rilevanti u affidabbli lil dawk li jfasslu l-politika, lill-istituzzjonijiet pubbliċi u lill-pubbliku. Jenħtieġ li l-Aġenzija Ewropea għall-Ambjent tgħin lill-Kummissjoni, kif xieraq, skont il-programm ta' ħidma annwali tagħha, u tikkontribwixxi direttament u effettivament għall-indirizzar tat-tibdil fil-klima. Emenda 22 Proposta għal regolament Premessa 17 (17)  Sabiex jiġu żgurati kundizzjonijiet uniformi għall-implimentazzjoni tal-Artikolu 4 skont liema se jiġu stabbiliti l-limiti annwali tal-emissjonijiet għall-Istati Membri, il-Kummissjoni għandha tingħata s-setgħat ta' implimentazzjoni. Jenħtieġ li dawk is-setgħat ikunu eżerċitati f'konformità mar-Regolament (UE) Nru 182/2011 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill21. (17)  Is-setgħa tal-adozzjoni ta' atti skont l-Artikolu 290 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea jenħtieġ li tiġi ddelegata lill-Kummissjoni sabiex tissupplimenta dan ir-Regolament billi tiddetermina l-allokazzjonijiet annwali tal-emissjonijiet għall-Istati Membri. _________________ 21 Ir-Regolament (UE) Nru 182/2011 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-16 ta' Frar 2011 li jistabbilixxi r-regoli u l-prinċipji ġenerali dwar il-modalitajiet ta' kontroll mill-Istati Membri tal-eżerċizzju mill-Kummissjoni tas-setgħat ta' implimentazzjoni (ĠU L 55, 28.2.2011, p. 13). Emenda 23 Proposta għal regolament Premessa 19a (ġdid) (19a)   Minbarra l-isforzi biex tnaqqas l-emissjonijiet tagħha stess, huwa importanti li l-Unjoni, f'konformità mal-mira li żżid l-impatt pożittiv tagħha fuq il-marka pożittiva globali tal-bniedem fir-rigward tal-karbonju (carbon handprint), tipprevedi, flimkien ma' pajjiżi terzi, soluzzjonijiet għall-klima billi timplimenta proġetti konġunti ma' dawk il-pajjiżi, fil-kuntest tal-politika tal-2030 dwar il-klima, filwaqt li tqis il-fatt li l-Ftehim ta' Pariġi jirreferi għal mekkaniżmu ġdid ta' kooperazzjoni internazzjonali għall-ġlieda kontra t-tibdil fil-klima. Emenda 24 Proposta għal regolament Premessa 20 (20)  Dan ir-Regolament għandu jiġi rivedut mill-2024 u kull ħames snin wara dan, sabiex jiġi valutat il-funzjonament globali tiegħu. L-analiżi għandha tqis iċ-ċirkostanzi nazzjonali li jkunu qegħdin jevolvu u tkun infurmata mir-riżultati tal-analiżi globali tal-Ftehim ta' Pariġi. (20)  Jenħtieġ li dan ir-Regolament jiġi rivedut mill-2024 u kull ħames snin wara dan, sabiex jiġi valutat il-funzjonament globali tiegħu. Jenħtieġ li l-analiżi tqis iċ-ċirkostanzi nazzjonali li jkunu qegħdin jevolvu u tkun infurmata mir-riżultati tal-analiżi globali tal-Ftehim ta' Pariġi. Sabiex tikkonforma mal-Ftehim ta' Pariġi, huwa meħtieġ li l-Unjoni tagħmel sforzi progressivament akbar u tressaq kull ħames snin kontribut li jkun jirrifletti l-ogħla ambizzjoni possibbli tagħha. Għalhekk ir-rieżami jenħtieġ li jieħu kont ukoll tal-għan tal-Unjoni li jitnaqqsu l-emissjonijiet ta' gassijiet serra fl-ekonomija kollha b'bejn 80 u 95 % sal-2050 meta mqabbel mal-livelli tal-1990 u l-għan tal-Ftehim ta' Pariġi sabiex jintlaħaq bilanċ bejn l-emissjonijiet antropoġeniċi minn sorsi u l-assorbiment minn bjar ta' gassijiet serra fit-tieni nofs ta' dan is-seklu. Jenħtieġ li dan ikun imsejjes fuq l-aqwa metodi xjentifiċi disponibbli u jenħtieġ li jagħmel użu minn rapport preparatorju mill-Aġenzija Ewropea għall-Ambjent. Jenħtieġ li r-rieżami tat-tnaqqis tal-emissjonijiet tal-Istati Membri għall-perjodu mill-2031 'il quddiem iqis il-prinċipji ta' ġustizzja u kosteffikaċja. Emenda 25 Proposta għal regolament Artikolu 1 – paragrafu 1 Dan ir-Regolament jistabbilixxi l-obbligi dwar il-kontribuzzjonijiet minimi tal-Istati Membri biex jonoraw l-impenn ta' tnaqqis tal-emissjonijiet ta' gassijiet serra tal-Unjoni għall-perjodu mill-2021 sal-2030, jistabbilixxi r-regoli dwar id-determinazzjoni tal-allokazzjonijiet annwali tal-emissjonijiet u għall-evalwazzjoni tal-progress tal-Istati Membri lejn l-ilħuq tal-kontribuzzjonijiet minimi tagħhom. Dan ir-Regolament jistabbilixxi l-obbligi dwar il-kontribuzzjonijiet minimi tal-Istati Membri biex jonoraw l-impenn ta' tnaqqis tal-emissjonijiet ta' gassijiet serra tal-Unjoni għall-perjodu mill-2021 sal-2030, jistabbilixxi r-regoli dwar id-determinazzjoni tal-allokazzjonijiet annwali tal-emissjonijiet u għall-evalwazzjoni tal-progress tal-Istati Membri lejn l-ilħuq tal-kontribuzzjonijiet minimi tagħhom. Dan jirrikjedi li l-Istati Membri jnaqqsu l-emissjonijiet ta' gassijiet serra msemmija fl-Artikolu 2 sabiex tintlaħaq il-mira tal-Unjoni ta' tnaqqis ta' mill-inqas 30 % sal-2030 meta mqabbel mal-2005 b'mod ġust u kosteffettiv. Emenda 26 Proposta għal regolament Artikolu 1 – paragrafu 1a (ġdid) L-għan ġenerali ta' dan ir-Regolament huwa li jistabbilixxi l-Unjoni fit-triq lejn ekonomija b'livell baxx ta' karbonju permezz tal-istabbiliment ta' perkors prevedibbli u fit-tul, li jnaqqas, sas-sena 2050, l-emissjonijiet ta' gassijiet serra tal-Unjoni minn 80 sa 95 % meta mqabbla mal-livelli tal-1990. Emenda 27 Proposta għal regolament Artikolu 2 – paragrafu 3 3.  Għall-finijiet ta' dan ir-Regolament, l-emissjonijiet ta' CO2 mill-kategorija tas-sorsi tal-IPCC "1.A.3.A l-avjazzjoni ċivili" għandhom jiġu ttrattati bħala żero. 3.  Għall-finijiet ta' dan ir-Regolament, l-emissjonijiet ta' CO2 mill-kategorija tas-sorsi tal-IPCC "1.A.3.A l-avjazzjoni ċivili" koperti mid-Direttiva 2003/87/KE għandhom jiġu ttrattati bħala żero. Emenda 28 Proposta għal regolament Artikolu 2 – paragrafu 3a (ġdid) 3a.   Dan ir-Regolament japplika għal emissjonijiet ta' CO2 mill-kategorija tas-sorsi tal-IPCC "1.A.3.D in-navigazzjoni" li mhumiex koperti mid-Direttiva 2003/87/KE. Emenda 29 Proposta għal regolament Artikolu 4 Artikolu 4 Artikolu 4 il-livelli annwali ta' emissjonijiet għall-perjodu 2021 sa 2030 Il-livelli annwali ta' emissjonijiet għall-perjodu 2021 sa 2030 1.  Fl-2030, kull Stat Membru għandu jillimita l-emissjonijiet ta' gassijiet serra tiegħu b'mill-inqas il-perċentwal stabbilit għalih fl-Anness I ta' dan ir-Regolament imqabbel mal-emissjonijiet tiegħu fl-2005 ddeterminati skont il-paragrafu 3. 1.  Sal-2030, kull Stat Membru għandu jillimita l-emissjonijiet ta' gassijiet serra tiegħu b'mill-inqas il-perċentwal stabbilit għalih fl-Anness I ta' dan ir-Regolament imqabbel mal-emissjonijiet tiegħu fl-2005 ddeterminati skont il-paragrafu 3. 2.  Soġġett għall-flessibbiltajiet previsti fl-Artikoli 5, 6 u 7 għall-aġġustament skont l-Artikolu 10(2) u filwaqt illi jitqies kull tnaqqis li jista' jirriżulta mill-applikazzjoni tal-Artikolu 7 tad-Deċiżjoni Nru 406/2009/KE, kull Stat Membru għandu jiżgura li l-emissjonijiet ta' gassijiet serra tiegħu f'kull sena bejn l-2021 u l-2029 ma jaqbżux il-livell iddefinit minn trajettorja lineari, li tibda fl-2020 fuq il-medja tal-emissjonijiet ta' gassijiet serra tiegħu matul l-2016, l-2017 u l-2018 iddeterminati skont il-paragrafu 3, u li tispiċċa fl-2030 fuq il-limitu stabbilit għal dak l-Istati Membru fl-Anness I ta' dan ir-Regolament. 2.  Soġġett għall-flessibbiltajiet previsti fl-Artikoli 5, 6 u 7 għall-aġġustament skont l-Artikolu 10(2) u filwaqt illi jitqies kull tnaqqis li jista' jirriżulta mill-applikazzjoni tal-Artikolu 7 tad-Deċiżjoni Nru 406/2009/KE, kull Stat Membru għandu jiżgura li l-emissjonijiet ta' gassijiet serra tiegħu f'kull sena bejn l-2021 u l-2029 ma jaqbżux il-livell iddefinit minn trajettorja lineari, li tibda fl-2018 jew fuq il-medja tal-emissjonijiet ta' gassijiet serra tiegħu matul l-2016, l-2017 u l-2018 iddeterminati skont il-paragrafu 3 jew l-allokazzjoni annwali tal-emissjonijiet għall-2020 iddeterminata skont l-Artikolu 3(2) u l-Artikolu 10 tad-Deċiżjoni Nru 406/2009/KE, liema minnhom huwa l-inqas, u li tispiċċa fl-2030 fuq il-limitu stabbilit għal dak l-Istati Membru fl-Anness I ta' dan ir-Regolament. 3.  Il-Kummissjoni għandha tadotta att ta' implimentazzjoni li jistabbilixxi l-allokazzjonijiet annwali tal-emissjonijiet għas-snin mill-2021 sal-2030 f'termini ta' tunnellati ta' ekwivalenti għas-CO2 kif speċifikat fil-paragrafi 1 u 2. Għall-finijiet ta' dan l-att ta' implimentazzjoni, il-Kummissjoni għandha twettaq analiżi komprensiva tad-dejta tal-inventarju nazzjonali l-aktar riċenti għas-snin 2005 u 2016 sa 2018 ippreżentata mill-Istati Membri skont l-Artikolu 7 tar-Regolament (UE) Nru 525/2013. 3.  Il-Kummissjoni għandha tadotta atti delegati skont l-Artikolu 12 biex jissupplimenta dan ir-Regolament billi tistabbilixxi l-allokazzjonijiet annwali tal-emissjonijiet għas-snin mill-2021 sal-2030 f'termini ta' tunnellati ta' ekwivalenti għas-CO2 kif speċifikat fil-paragrafi 1 u 2. Għall-finijiet ta' dawk l-atti delegati, il-Kummissjoni għandha twettaq analiżi komprensiva tad-dejta tal-inventarju nazzjonali l-aktar riċenti għas-snin 2005 u 2016 sa 2018 ippreżentata mill-Istati Membri skont l-Artikolu 7 tar-Regolament (UE) Nru 525/2013. 4.  Dan l-att ta' implimentazzjoni għandu jispeċifika wkoll, abbażi tal-perċentwali nnotifikati mill-Istati Membri skont l-Artikolu 6(2), il-kwantitajiet li jistgħu jitqiesu għall-konformità tagħhom skont l-Artikolu 9 bejn l-2021 u l-2030. Jekk is-somma tal-kwantitajiet tal-Istat Membri kollha taqbeż it-total kollettiv ta' 100 miljun, il-kwantitajiet għal kull Stat Membru għandhom jitnaqqsu fuq bażi pro rata sabiex ma jinqabiżx it-total kollettiv. 4.  Dan l-att delegat għandu jispeċifika wkoll, abbażi tal-perċentwali nnotifikati mill-Istati Membri skont l-Artikolu 6(2), il-kwantitajiet li jistgħu jitqiesu għall-konformità tagħhom skont l-Artikolu 9 bejn l-2021 u l-2030. Jekk is-somma tal-kwantitajiet tal-Istat Membri kollha taqbeż it-total kollettiv ta' 100 miljun, il-kwantitajiet għal kull Stat Membru għandhom jitnaqqsu fuq bażi pro rata sabiex ma jinqabiżx it-total kollettiv. 5.  Dan l-att ta' implimentazzjoni għandu jiġi adottat skont il-proċedura ta' eżaminazzjoni msemmija fl-Artikolu 13. Emenda 30 Proposta għal regolament Artikolu 4a (ġdid) Artikolu 4a Trajettorja ta' tnaqqis tal-emissjonijiet fit-tul mill-2031 Sakemm ma jiġix deċiż mod ieħor fl-ewwel jew f'waħda mir-reviżjonijiet sussegwenti msemmija fl-Artikolu 14(2), kull Stat Membru għandu, għal kull sena mill-2031 sal-2050, ikompli jnaqqas l-emissjonijiet ta' gassijiet serra koperti minn dan ir-Regolament. Kull Stat Membru għandu jiżgura li l-emissjonijiet ta' gassijiet serra tiegħu f'kull sena bejn l-2031 u l-2050 ma jaqbżux il-livell iddefinit minn trajettorja lineari, li tibda mill-allokazzjoni annwali tal-emissjonijiet tiegħu għas-sena 2030 u tispiċċa fl-2050 fuq livell ta' emissjonijiet li huwa 80 % taħt il-livell tal-2005 għal dak l-Istat Membru. Il-Kummissjoni għandha tadotta atti delegati f'konformità mal-Artikolu 12 biex tissupplimenta dan ir-Regolament billi tispeċifika l-allokazzjonijiet annwali tal-emissjonijiet għas-snin mill-2031 sal-2050 f'termini ta' tunnellati ta' CO2 ekwivalenti. Emenda 31 Proposta għal regolament Artikolu 5 Artikolu 5 Artikolu 5 Strumenti ta' flessibbiltà biex jinkisbu l-limiti annwali Strumenti ta' flessibbiltà biex jinkisbu l-limiti annwali 1.  L-Istati Membri jistgħu jużaw il-flessibbiltajiet stabbiliti fil-paragrafi 2 sa 6 ta' dan l-Artikolu, u fl-Artikoli 6 u 7. 1.  L-Istati Membri jistgħu jużaw il-flessibbiltajiet stabbiliti fil-paragrafi 2 sa 6 ta' dan l-Artikolu, u fl-Artikoli 6 u 7. 2.  Fir-rigward tas-snin 2021 sa2029 , Stat Membru jista' jissellef sa kwantità ta' 5% mill-allokazzjoni annwali tal-emissjonijiet tiegħu għas-sena ta' wara. 2.  Fir-rigward tas-snin 2021 sal-2025, Stat Membru jista' jissellef sa kwantità ta' 10 % mill-allokazzjoni annwali tal-emissjonijiet tiegħu għas-sena ta' wara. Fir-rigward tas-snin 2026 sal-2029, Stat Membru jista' jissellef sa kwantità ta' 5% mill-allokazzjoni annwali tal-emissjonijiet tiegħu għas-sena ta' wara. 3.  Stat Membru li l-emissjonijiet ta' gassijiet serra tiegħu għal sena partikolari jkunu taħt l-allokazzjoni annwali tal-emissjonijiet tiegħu għal dik is-sena, filwaqt illi jitqies l-użu ta' flessibbiltajiet skont dan l-Artikolu u l-Artikolu 6, jista' jfaddal dik il-parti żejda tal-allokazzjoni annwali tal-emissjonijiet tiegħu għas-snin sussegwenti sal-2030. 3.  Stat Membru li l-emissjonijiet ta' gassijiet serra tiegħu għal sena partikolari jkunu taħt l-allokazzjoni annwali tal-emissjonijiet tiegħu għal dik is-sena, filwaqt illi jitqies l-użu ta' flessibbiltajiet skont dan l-Artikolu u l-Artikolu 6, fir-rigward tas-snin 2021 sal-2025, jista' jfaddal dik il-parti żejda tal-allokazzjoni annwali tal-emissjonijiet tiegħu sa livell ta' 10 % għas-snin sussegwenti sal-2025. Fir-rigward tas-snin 2026 sal-2029, Stat Membru jista' jfaddal il-parti żejda tal-allokazzjoni annwali tal-emissjonijiet tiegħu sa livell ta' 5 % tal-allokazzjoni annwali tal-emissjonijiet tiegħu għas-snin sussegwenti sal-2030. 4.  Stat Membru jista' jittrasferixxi sa 5 % tal-allokazzjoni annwali tal-emissjonijiet tiegħu ta' sena partikolari lil Stati Membri oħra. L-Istat Membru riċeventi jista' juża din il-kwantità għall-konformità skont l-Artikolu 9 għas-sena partikolari jew għal snin sussegwenti sal-2030. 4.  Stat Membru jista' jittrasferixxi sa 5 % tal-allokazzjoni annwali tal-emissjonijiet tiegħu ta' sena partikolari lil Stati Membri oħra fir-rigward tas-snin 2021 sal-2025 u sa 10% fir-rigward tas-snin 2026 sal-2030. L-Istat Membru riċeventi jista' juża din il-kwantità għall-konformità skont l-Artikolu 9 għas-sena partikolari jew għal snin sussegwenti sal-2030. 5.  Stat Membru jista' jittrasferixxi l-parti tal-allokazzjoni annwali tal-emissjonijiet tiegħu li taqbeż l-emissjonijiet ta' gassijiet serra għal dik is-sena, filwaqt li jitqies l-użu tal-flessibbiltajiet skont il-paragrafi 2 sa 4 u l-Artikolu 6, lil Stati Membri oħra. L-Istat Membru riċeventi jista' juża din il-kwantità għal konformità skont l-Artikolu 9 għal dik is-sena jew għal snin sussegwenti sal-2030. 5.  Stat Membru jista' jittrasferixxi l-parti tal-allokazzjoni annwali tal-emissjonijiet tiegħu li taqbeż l-emissjonijiet ta' gassijiet serra għal dik is-sena, filwaqt li jitqies l-użu tal-flessibbiltajiet skont il-paragrafi 2 sa 4, l-Artikolu 6, lil Stati Membri oħra. L-Istat Membru riċeventi jista' juża din il-kwantità għal konformità skont l-Artikolu 9 għal dik is-sena jew għal snin sussegwenti sal-2030. 5 a.   Stat Membru ma għandux jittrasferixxi kwalunkwe parti mill-allokazzjoni annwali tal-emissjonijiet tiegħu jekk, fiż-żmien tat-trasferiment, l-emissjonijiet ta' dak l-Istat Membru jaqbżu l-allokazzjoni annwali tal-emissjonijiet tiegħu. 6.  L-Istati Membri għandhom ikunu jistgħu jużaw il-krediti minn proġetti maħruġa skont l-Artikolu 24a(1) tad-Direttiva 2003/87/KE għal konformità skont l-Artikolu 9, mingħajr ebda limitu kwantitattiv u filwaqt li jiġi evitat l-għadd doppju. 6.  L-Istati Membri għandhom ikunu jistgħu jużaw il-krediti minn proġetti maħruġa skont l-Artikolu 24a(1) tad-Direttiva 2003/87/KE għal konformità skont l-Artikolu 9, mingħajr ebda limitu kwantitattiv u filwaqt li jiġi evitat l-għadd doppju. L-Istati Membri jistgħu jħeġġu l-istabbiliment ta' sħubijiet privati-privati u pubbliċi-privati għal proġetti bħal dawn. Emenda 32 Proposta għal regolament Artikolu 6 – paragrafu 3a (ġdid) 3a.   L-aċċess għall-flessibbiltà stabbilit f'dan l-Artikolu u fl-Anness II għandu jingħata bil-kundizzjoni li l-Istati Membri kkonċernati jimpenjaw ruħhom li jieħdu miżuri f'setturi oħra fejn fil-passat ikunu nkisbu riżultati insuffiċjenti. Il-Kummissjoni għandha tissupplimenta dan ir-Regolament billi tadotta att delegat skont l-Artikolu 12 li jistabbilixxi lista ta' dawn il-miżuri u setturi sal-31 ta' Diċembru 2019. Emenda 55 Proposta għal regolament Artikolu 7 – titolu L-użu addizzjonali ta' mhux aktar minn 280 miljun assorbiment nett minn art deforestata, art afforestata, raba' ġestita u bwar ġestiti L-użu addizzjonali ta' mhux aktar minn 280 miljun assorbiment nett minn użu tal-art, tibdil tal-użu tal-art u forestrija Emenda 34 Proposta għal regolament Artikolu 7 – paragrafu 1 1.  Sal-punt li emissjonijiet ta' Stat Membru jaqbżu l-allokazzjonijiet annwali tal-emissjonijiet tiegħu għal sena partikolari, kwantità ta' mhux aktar mis-somma ta' assorbimenti netti totali u l-emissjonijiet netti totali mill-kategoriji kombinati tal-kontabbiltà ta' art deforestata, art forestali, raba' ġestita u bwar ġestiti msemmija fl-Artikolu 2 tar-Regolament [ ] [LULUCF] tista' titqies għall-konformità tiegħu skont l-Artikolu 9 ta' dan ir-Regolament għal dik is-sena, sakemm: 1.  Sal-punt li emissjonijiet ta' Stat Membru jaqbżu l-allokazzjonijiet annwali tal-emissjonijiet tiegħu għal sena partikolari flimkien ma' kwalunkwe allokazzjoni tal-emissjonijiet imfaddla skont l-Artikolu 5(3), kwantità ta' mhux aktar mis-somma ta' assorbimenti netti totali u l-emissjonijiet netti totali mill-kategoriji kombinati tal-kontabbiltà ta' art deforestata, art forestali, raba' ġestita, bwar ġestiti u art mistagħdra ġestita, fejn applikabbli, u suġġett għal att delegat skont il-paragrafu 2, art forestali ġestita, imsemmija fl-Artikolu 2 tar-Regolament [ ] [LULUCF] tista' titqies għall-konformità tiegħu skont l-Artikolu 9 ta' dan ir-Regolament għal dik is-sena, sakemm: (-a)  l-Istat Membru jippreżenta sal-1 ta' Jannar 2019 pjan ta' azzjoni lill-Kummissjoni li jistabbilixxi miżuri, inklużi, fejn relevanti, l-użu ta' finanzjament mill-Unjoni, għall-agrikoltura effiċjenti mill-att tal-klima u l-użu tal-art u s-setturi forestali u juri kif dawn il-miżuri se jikkontribwixxu biex inaqqsu l-emissjonijiet ta' gassijiet serra skont dan ir-Regolament u li jmorru lil hinn mir-rekwiżiti skont l-Artikolu 4 tar-Regolament [ ][LULUCF] għall-perjodu mill-2021 sal-2030; (a)  il-kwantità kumulattiva li titqies għal dak l-Istat Membru għas-snin kollha tal-perjodu mill-2021 sal-2030 ma taqbiżx il-livell stabbilit fl-Anness III għal dak l-Istat Membru; (a)  il-kwantità kumulattiva li titqies għal dak l-Istat Membru għas-snin kollha tal-perjodu mill-2021 sal-2030 ma taqbiżx il-livell stabbilit fl-Anness III għal dak l-Istat Membru; (b)  din il-kwantità taqbeż ir-rekwiżiti tal-Istat Membru skont l-Artikolu 4 tar-Regolament [ ][LULUCF]; (b)  din il-kwantità murija li taqbeż ir-rekwiżiti tal-Istat Membru skont l-Artikolu 4 tar-Regolament [ ][LULUCF] matul il-perjodi ta' ħames snin stabbiliti fl-Artikolu 12 tar-Regolament [ ][LULUCF]; (c)  l-Istat Membru ma akkwistax aktar assorbimenti netti skont ir-Regolament [ ][LULUCF] mingħand Stati Membri oħra milli jkun ittrasferixxa; kif ukoll (c)  l-Istat Membru ma akkwistax aktar assorbimenti netti skont ir-Regolament [ ][LULUCF] mingħand Stati Membri oħra milli jkun ittrasferixxa; kif ukoll (d)  l-Istat Membru kkonforma mar-rekwiżiti tar-Regolament [ ] [LULUCF]. (d)  l-Istat Membru kkonforma mar-rekwiżiti tar-Regolament [ ] [LULUCF]. B'konformità mal-punt(-a), il-Kummissjoni tista' toħroġ opinjonijiet imressqa mill-Istati Membri dwar il-pjanijiet ta' azzjoni. Emenda 56 Proposta għal regolament Artikolu 7 – paragrafu 2 2.  Fejn ikun adottat l-att delegat biex jiġu aġġornati l-livelli ta' referenza tal-foresti abbażi tal-pjanijiet kontabilistiċi nazzjonali tal-forestrija skont l-Artikolu 8(6) tar-Regolament [LULUCF], il-Kummissjoni għandu jkollha s-setgħa li tadotta att delegat biex temenda l-paragrafu 1 ta' dan l-Artikolu biex ikun jirrifletti kontribut tal-kategorija kontabilistika art forestali ġestita bi qbil mal-Artikolu 12 ta' dan ir-Regolament. 2.  Fejn ikun adottat l-att delegat biex jiġu aġġornati l-livelli ta' referenza tal-foresti abbażi tal-pjanijiet kontabilistiċi nazzjonali tal-forestrija skont l-Artikolu 8(6) tar-Regolament [LULUCF], il-Kummissjoni għandu jkollha s-setgħa li tadotta att delegat biex temenda l-paragrafu 1 ta' dan l-Artikolu u l-kategoriji kontabilistiċi fl-Anness III biex ikun jirrifletti kontribut ibbilanċjat tal-kategorija kontabilistika art forestali ġestita bi qbil mal-Artikolu 12 ta' dan ir-Regolament mingħajr ma jinqabeż l-ammont totali ta' 280 miljun disponibbli taħt dan l-Artikolu. Emenda 36 Proposta għal regolament Artikolu 9 – paragrafu 1 1.  Fl-2027 u fl-2032, jekk l-emissjonijiet ta' gassijiet serra riveduti ta' Stat Membru jaqbżu l-allokazzjoni annwali tal-emissjonijiet tiegħu għal kwalunkwe sena speċifika tal-perjodu, skont il-paragrafu 2 ta' dan l-Artikolu u l-flessibbiltajiet użati skont l-Artikoli 5 sa 7, għandhom japplikaw il-miżuri li ġejjin: 1.  Kull sentejn il-Kummissjoni għandha twettaq verifika tal-konformità tal-Istati Membri ma' dan ir-Regolament. Jekk l-emissjonijiet ta' gassijiet serra riveduti ta' Stat Membru jaqbżu l-allokazzjoni annwali tal-emissjonijiet tiegħu għal kwalunkwe sena speċifika tal-perjodu, skont il-paragrafu 2 ta' dan l-Artikolu u l-flessibbiltajiet użati skont l-Artikoli 5 sa 7, għandhom japplikaw il-miżuri li ġejjin: (a)  żieda maċ-ċifra tal-emissjonijiet ta' Stat Membru tas-sena ta' wara ugwali għall-ammont f'tunnellati ta' ekwivalenti għas-CO2 tal-emissjonijiet ta' gassijiet serra żejda, immultiplikat b'fattur ta' 1,08, skont il-miżuri adottati skont l-Artikolu 11; kif ukoll (a)  żieda maċ-ċifra tal-emissjonijiet ta' Stat Membru tas-sena ta' wara ugwali għall-ammont f'tunnellati ta' ekwivalenti għas-CO2 tal-emissjonijiet ta' gassijiet serra żejda, immultiplikat b'fattur ta' 1,08, skont il-miżuri adottati skont l-Artikolu 11; kif ukoll (b)  l-Istat Membru għandu jkun temporanjament ipprojbit milli jittrasferixxi ebda parti mill-allokazzjoni annwali tal-emissjonijiet tiegħu lil Stat Membru ieħor sakemm jiġi konformi ma' dan ir-Regolament. L-Amministratur Ċentrali għandu jimplimenta din il-projbizzjoni fir-reġistru msemmi fl-Artikolu 11. (b)  l-Istat Membru għandu jkun temporanjament ipprojbit milli jittrasferixxi ebda parti mill-allokazzjoni annwali tal-emissjonijiet tiegħu lil Stat Membru ieħor sakemm jiġi konformi ma' dan ir-Regolament. L-Amministratur Ċentrali għandu jimplimenta din il-projbizzjoni fir-reġistru msemmi fl-Artikolu 11. Emenda 58 Proposta għal regolament Artikolu 9 a (ġdid) Artikolu 9a Riżerva għal azzjoni bikrija 1.  Sabiex tiġi kkunsidrata azzjoni bikrija qabel l-2020, u fuq it-talba ta' Stat Membru, kwantità li ma taqbiżx is-somma totali ta' 90 miljun tunnellata f'allokazzjonijiet annwali ta' emissjonijiet fil-perjodu ta' bejn l-2026 u l-2030 għandha tittieħed in kunsiderazzjoni fir-rigward tal-konformità tal-Istat Membru għall-iskopijiet tal-aħħar kontroll tal-konformità skont l-Artikolu 9 ta' dan ir-Regolament, dment li: (a)  it-total tal-allokazzjonijiet annwali tiegħu tal-emissjonijiet għall-perjodu mill-2013 sal-2020 kif iddeterminat skont l-Artikolu 3(2) u l-Artikolu 10 tad-Deċiżjoni Nru 406/2009/KE jaqbeż it-total tiegħu tal-emissjonijiet annwali ta' gassijiet serra vverifikati għall-perjodu mill-2013 sal-2020; (b)  il-PDG tiegħu per capita għall-prezzijiet tas-suq fl-2013 ikun taħt il-medja tal-UE; (c)  ikun uża l-limitu massimu tal-flessibilitajiet imsemmija fl-Artikoli 6 u 7 għal-livelli stabbiliti fl-Annessi II u III; (d)  ikun uża l-limitu massimu tal-flessibilitajiet imsemmija fl-Artikolu 5(2) u (3) u ma jkunx ittrasferixxa l-allokazzjonijiet tal-emissjonijiet lejn Stat Membru ieħor skont l-Artikolu 5(4) u (5); u (e)  l-Unjoni kollha kemm hi tilħaq il-mira tagħha msemmija fl-Artikolu 1(1). 2.  Is-sehem massimu ta' Stat Membru tas-somma totali msemmija fil-paragrafu 1 li jista' jiġi kkunsidrat fir-rigward tal-konformità għandu jiġi stabbilit abbażi tar-rata ta', minn naħa waħda, id-differenza bejn it-total tal-allokazzjonijiet annwali tiegħu tal-emissjonijiet għall-perjodu mill-2013 sal-2020 u t-total annwali vverifikat dwar l-emissjonijiet ta' gassijiet serra tul l-istess perjodu, u, min-naħa l-oħra, id-differenza bejn it-total tal-allokazzjonijiet annwali tal-emissjonijiet għall-perjodu mill-2013 sal-2020 tal-Istati Membri kollha li jissodisfaw il-kriterju fil-punt (b) tal-paragrafu 1 u t-total annwali vverifikat tal-emissjonijiet ta' gassijiet serra ta' dawk l-Istati Membri fl-istess perjodu. L-allokazzjonijiet annwali tal-emissjonijiet u l-emissjonijiet annwali vverifikati għandhom jiġu ddeterminati skont il-paragrafu 3. 3.  Il-Kummissjoni għandha tadotta atti delegati skont l-Artikolu 12 sabiex tissupplimenta dan ir-Regolament billi tistabbilixxi massimu ta' ishma għal kull Stat Membru f'termini ta' tunnellati ta' CO2 ekwivalenti skont il-paragrafi 1 u 2. Għall-finijiet ta' dawk l-atti delegati, il-Kummissjoni għandha tuża l-allokazzjonijiet annwali tal-emissjonijiet stabbiliti skont l-Artikolu 3(2) u l-Artikolu 10 tad-Deċiżjoni Nru 406/2009/KE u d-data rieżaminata tal-inventarju għas-snin 2013 sal-2020 skont ir-Regolament (UE) Nru 525/2013. Emenda 38 Proposta għal regolament Artikolu 10 – paragrafu 2 2.  L-ammont li jinsab fl-Anness IV ta' dan ir-Regolament għandhom jiżdiedu mal-allokazzjoni għas-sena 2021 għal kull Stat Membru msemmi f'dak l-Anness. 2.  L-ammont li jinsab fl-Anness IV ta' dan ir-Regolament, li jirrapreżenta somma totali ta' 39,14-il miljun tunellata ta' CO2 ekwivalenti għall-Istati Membri kollha, għandu jiżdied mal-allokazzjoni għas-sena 2021 għal kull Stat Membru msemmi f'dak l-Anness. Emenda 39 Proposta għal regolament Artikolu 11 – titolu Ir-Reġistru Ir-Reġistru Ewropew Emenda 40 Proposta għal regolament Artikolu 11 – paragrafu 1 1.  Il-Kummissjoni għandha tiżgura l-kontabbiltà preċiża skont dan ir-Regolament permezz tar-Reġistru tal-Unjoni stabbilit skont l-Artikolu 10 tar-Regolament (UE) Nru 525/2013, inklużi l-allokazzjonijiet annwali tal-emissjonijiet, il-flessibbiltajiet eżerċitati skont l-Artikoli 4 sa 7, il-konformità skont l-Artikolu 9 u t-tibdil fil-kopertura skont l-Artikolu 10 ta' dan ir-Regolament. L-Amministratur Ċentrali għandu jwettaq kontroll awtomizzat fuq kull tranżazzjoni skont dan ir-Regolament u, fejn meħtieġ, iwaqqaf xi tranżazzjonijiet biex jiżgura li ma jkunx hemm irregolaritajiet. Din l-informazzjoni għandha tkun aċċessibbli għall-pubbliku. 1.  Il-Kummissjoni għandha tiżgura l-kontabbiltà preċiża skont dan ir-Regolament permezz tar-Reġistru tal-Unjoni stabbilit skont l-Artikolu 10 tar-Regolament (UE) Nru 525/2013. Il-Kummissjoni għandha, għal dak il-għan, tadotta att delegat f'konformità mal-Artikolu 12 biex tissupplimenta dan ir-Regolament, b'mod partikolari fir-rigward ta' allokazzjonijiet annwali tal-emissjonijiet, il-flessibbiltajiet eżerċitati skont l-Artikoli 4 sa 7, il-konformità skont l-Artikolu 9 u t-tibdil fil-kopertura skont l-Artikolu 10 ta' dan ir-Regolament. L-Amministratur Ċentrali għandu jwettaq kontroll awtomizzat fuq kull tranżazzjoni skont dan ir-Regolament u, fejn meħtieġ, iwaqqaf xi tranżazzjonijiet biex jiżgura li ma jkunx hemm irregolaritajiet. Is-sistema tar-reġistru Ewropew għandha tkun trasparenti u tinkludi l-informazzjoni rilevanti kollha dwar it-trasferiment tal-kwoti bejn l-Istati Membri. Din l-informazzjoni għandha tkun aċċessibbli għall-pubbliku permezz ta' sit web apposta ospitat mill-Kummissjoni. Emenda 41 Proposta għal regolament Artikolu 11 – paragrafu 2 2.  Il-Kummissjoni għandha tingħata s-setgħa li tadotta att delegat biex jiġi implimentat il-paragrafu 1 skont l-Artikolu 12 ta'dan ir-Regolament. imħassar Emenda 42 Proposta għal regolament Artikolu 11a (ġdid) Artikolu 11a L-impatt fuq il-klima tal-finanzjament tal-Unjoni Il-Kummissjoni għandha twettaq studju transsettorjali komprensiv tal-impatt tal-finanzjament mogħti mill-baġit tal-Unjoni jew inkella skont id-dritt tal-Unjoni fuq il-mitigazzjoni tat-tibdil fil-klima. Sal-1 ta' Jannar 2019, il-Kummissjoni għandha tippreżenta lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill ir-rapport dwar is-sejbiet tal-istudju li għandu jkun akkumpanjat, jekk xieraq, minn proposti leġiżlattivi mmirati lejn it-twaqqif ta' kwalunkwe finanzjament tal-Unjoni li ma jkunx kompatibbli mal-miri ta' tnaqqis ta' CO2 jew mal-politiki tal-Unjoni. Dan għandu jinkludi l-proposta ta' kontroll tal-kompatibbiltà klimatika ex-ante obbligatorja li tapplika għal kull investiment ġdid tal-Unjoni mill-1 ta' Jannar 2020 u l-obbligu li r-riżultati jsiru pubbliċi b'mod trasparenti u aċċessibbli. Emenda 43 Proposta għal regolament Artikolu 12 – paragrafu 2 2.  Is-setgħa li tadotta l-atti delegati msemmija fl-Artikoli 7(2) u 11 ta' dan ir-Regolament għandha tingħata lill-Kummissjoni għal perjodu ta' żmien mhux determinat mid-data tad-dħul fis-seħħ ta' dan ir-Regolament. 2.  Is-setgħa li tadotta l-atti delegati msemmija fl-Artikoli 4(3), l-Artikolu 4a, l-Artikolu 6(3a), l-Artikolu 7(2), l-Artikolu 9a u l-Artikolu 11 ta' dan ir-Regolament għandha tingħata lill-Kummissjoni għal perjodu ta' ħames snin minn ... [id-data tad-dħul fis-seħħ ta' dan ir-Regolament]. Il-Kummissjoni għandha tfassal rapport rigward id-delega tas-setgħa mhux aktar tard minn disa' xhur qabel tmiem il-perijodu ta' ħames snin. Id-delega tas-setgħa għandha tiġi estiża awtomatikament għal perjodi ta' żmien identiċi, sakemm il-Parlament Ewropew jew il-Kunsill ma joġġezzjonawx għal tali estensjoni mhux iktar tard minn tliet xhur qabel it-tmiem ta' kull perjodu. Emenda 44 Proposta għal regolament Artikolu 12 – paragrafu 3 3.  Id-delega tas-setgħat msemmija fl-Artikoli 7(2) u 11 jistgħu' jiġu revokati fi kwalunkwe mument mill-Parlament Ewropew jew mill-Kunsill. Deċiżjoni ta' revoka għandha ttemm id-delega tas-setgħa speċifikata f'dik id-deċiżjoni. Din għandha tidħol fis-seħħ fil-jum wara dak tal-pubblikazzjoni tad-deċiżjoni f'Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea jew f'data aktar tard speċifikata fiha. Din ma għandhiex taffettwa l-validità ta' atti delegati diġà fis-seħħ. 3.  Id-delega tas-setgħat msemmija fl-Artikoli 4(3), l-Artikolu 4a, l-Artikolu 6(3a), l-Artikolu 7(2), l-Artikolu 9a u l-Artikolu 11 tista' tiġi revokata fi kwalunkwe mument mill-Parlament Ewropew jew mill-Kunsill. Deċiżjoni ta' revoka għandha ttemm id-delega tas-setgħa speċifikata f'dik id-deċiżjoni. Din għandha tidħol fis-seħħ fil-jum wara dak tal-pubblikazzjoni tad-deċiżjoni f'Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea jew f'data aktar tard speċifikata fiha. Din ma għandhiex taffettwa l-validità ta' atti delegati diġà fis-seħħ. Emenda 45 Proposta għal regolament Artikolu 12 – paragrafu 6 6.  Att delegat li jkun ġie adottat skont l-Artikoli 7(2) u 11 għandu jidħol fis-seħħ biss jekk la l-Parlament Ewropew u lanqas il-Kunsill ma jkunu esprimew xi oġġezzjoni f'perjodu ta' xahrejn min-notifika ta' dak l-att lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill jew jekk, qabel ma jiskadi dak il-perjodu, il-Parlament Ewropew u l-Kunsill ikunu t-tnejn li huma infurmaw lill-Kummissjoni li ma għandhomx oġġezzjonijiet. Dak il-perjodu jiġi estiż b'xahrejn b'inizjattiva tal-Parlament Ewropew jew tal-Kunsill. 6.  Att delegat li jkun ġie adottat skont l-Artikoli 4(3), Artikolu 4a, Artikolu 6(3a) Artikolu 7(2), Artikolu 9a u l-Artikolu 11 għandu jidħol fis-seħħ biss jekk la l-Parlament Ewropew u lanqas il-Kunsill ma jkunu esprimew xi oġġezzjoni f'perjodu ta' xahrejn min-notifika ta' dak l-att lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill jew jekk, qabel ma jiskadi dak il-perjodu, il-Parlament Ewropew u l-Kunsill ikunu t-tnejn li huma infurmaw lill-Kummissjoni li ma għandhomx oġġezzjonijiet. Dak il-perjodu jiġi estiż b'xahrejn b'inizjattiva tal-Parlament Ewropew jew tal-Kunsill. Emenda 46 Proposta għal regolament Artikolu 13 Artikolu 13 imħassar Proċedura ta' kumitat 1.  Il-Kummissjoni għandha tkun mgħejuna mill-Kumitat dwar it-Tibdil fil-Klima stabbilit mir-Regolament (UE) Nru 525/2013. Dak il-Kumitat għandu jkun kumitat skont it-tifsira tar-Regolament (UE) Nru 182/2011. 2.  Fejn issir referenza għal dan il-paragrafu, għandu japplika l-Artikolu 5 tar-Regolament (UE) Nru 182/2011. Emenda 47 Proposta għal regolament Artikolu 14 – paragrafu 1 1.  Fi żmien sitt xhur mid-djalogu faċilitattiv taħt l-UNFCCC fl-2018, il-Kummissjoni għandha tippubblika komunikazzjoni li tivvaluta l-konsistenza tal-atti leġiżlattivi tal-Unjoni dwar il-klima u l-enerġija skont l-għanijiet tal-Ftehim ta' Pariġi. B'mod partikolari, il-komunikazzjoni għandha teżamina r-rwol u l-adegwatezza tal-obbligi stipulati f'dan ir-Regolament biex jintlaħqu dawk l-għanijiet, u l-konsistenza ta' atti leġislattivi tal-Unjoni fil-qasam tal-klima u l-enerġija, inklużi r-rekwiżiti tal-effiċjenza fl-enerġija u l-enerġija rinnovabbli, kif ukoll atti leġislattivi fil-qasam tal-agrikoltura u t-trasport, flimkien mal-impenn tal-UE għat-tnaqqis tal-gassijiet serra. Il-Kummissjoni għandha tirrapporta lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill sat-28 ta' Frar 2024 u kull ħames snin wara dan dwar l-operat ta' dan ir-Regolament, il-kontribut tiegħu għall-mira globali tal-UE tal-2030 ta' tnaqqis tal-emissjonijiet ta' gassijiet serra u l-kontribut tiegħu għall-għanijiet tal-Ftehim ta' Pariġi, u tagħmel il-proposti jekk ikun meħtieġ. 2.   Il-Kummissjoni għandha tirrapporta lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill sat-28 ta' Frar 2024 wara l-ewwel rendikont globali tal-implimentazzjoni tal-Ftehim ta' Pariġi fl-2023 u fi żmien sitt xhur mir-rendikonti globali sussegwenti wara dan, dwar l-operat ta' dan ir-Regolament, il-kontribut tiegħu għall-mira globali tal-UE tal-2030 ta' tnaqqis tal-emissjonijiet ta' gassijiet serra u l-kontribut għall-għanijiet tal-Ftehim ta' Pariġi. Ir-rapport għandu, jekk ikun jixraq, ikun akkumpanjat minn proposti leġiżlattivi biex iżidu t-tnaqqis tal-emissjonijiet tal-Istati Membri. Ir-reviżjoni tat-tnaqqis tal-emissjonijiet tal-Istati Membri għall-perjodu mill-2031 'l quddiem għandu jqis il-prinċipji ta' ġustizzja u kosteffikaċja fid-distribuzzjoni bejn l-Istati Membri. Dan għandu wkoll jieħu kont tal-progress li jkun sar mill-Unjoni u minn pajjiżi terzi lejn l-għanijiet tal-Ftehim ta' Pariġi kif ukoll il-progress li sar biex jistimulaw u jsostnu finanzjament privat bħala appoġġ għat-tranżizzjoni lejn ekonomija b'livell baxx ta' karbonju. Emenda 48 Proposta għal regolament Artikolu 15a (ġdid) Deċiżjoni (UE) 2015/1814 Artikolu 1 – paragrafu 4 Artikolu 15a Emendi għad-Deċiżjoni (UE) 2015/1814 L-Artikolu 1(4) tad-Deċiżjoni (UE) 2015/1814 huwa sostitwit b'dan li ġej: "4. Il-Kummissjoni għandha tippubblika n-numru totali ta' kwoti fiċ-ċirkolazzjoni kull sena, sal-15 ta' Mejju tas-sena sussegwenti. In-numru totali ta' kwoti fiċ-ċirkolazzjoni għal sena partikolari għandu jkun in-numru kumulattiv ta' kwoti maħruġa fil-perjodu mill-1 ta' Jannar 2008, inkluż in-numru maħruġ skont l-Artikolu 13(2) tad-Direttiva 2003/87/KE f'dak il-perjodu u d-drittijiet biex jintużaw il-krediti internazzjonali eżerċitati mill-installazzjonijiet taħt l-EU ETS fir-rigward tal-emissjonijiet sal-31 ta' Diċembru ta' dik is-sena partikolari, li minnu jitnaqqas tunnellati kumulattivi ta' emissjonijiet ivverifikati mill-installazzjonijiet skont l-EU ETS bejn l-1 ta' Jannar 2008 u l-31 ta' Diċembru ta' dik l-istess sena partikolari, kwalunkwe kwota kkanċellata skont l-Artikolu 12(4) tad-Direttiva 2003/87/KE għajr il-kwoti kkanċellati skont l-Artikolu 6(1) tar-Regolament (UE) 2017/... * tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill, u l-għadd ta' kwoti fir-riżerva. Ma għandhomx jitqiesu l-emissjonijiet matul il-perjodu ta' tliet snin li jibda mill-2005 u jispiċċa fl-2007 u l-kwoti maħruġa fir-rigward ta' dawk l-emissjonijiet. L-ewwel pubblikazzjoni għandha sseħħ sal-15 ta' Mejju 2017. ______________ * Ir-Regolament (UE) 2017/… tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar l-azzjoni klimatika biex jiġu onorati l-impenji li saru fil-Ftehim ta' Pariġi, u li jemenda r-Regolament (UE) Nru 525/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar mekkaniżmu għall-monitoraġġ u għar-rapportar ta' emissjonijiet ta' gassijiet serra u ta' informazzjoni oħra relatata mat-tibdil fil-klima ("Regolament dwar l-Azzjoni Klimatika li jimplimenta l-Ftehim ta' Pariġi”) (ĠU L …, …, p. … .).”

(1) Il-każ ġie mgħoddi lura għal negozjati interistituzzjonali lill-kumitat responsabbli skont ir-raba’ subparagrafu tal-Artikolu 59(4) (A8-0208/2017).

Deċiżjoni tal-Parlament Ewropew tal-14 ta' Ġunju 2017 dwar it-talba għat-tneħħija tal-immunità ta' Rolandas Paksas (2016/2070(IMM))

P8_TA(2017)0257 A8-0219/2017

Il-Parlament Ewropew,

–  wara li kkunsidra t-talba għat-tneħħija tal-immunità ta' Rolandas Paksas, mibgħuta fl-31 ta' Marzu 2016 mill-Prosekutur Ġenerali tar-Repubblika tal-Litwanja u mħabbra fis-seduta plenarja fit-13 ta' April 2016,

–  wara li sema' lil Rolandas Paksas skont l-Artikolu 9(6) tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

–  wara li kellu skambju ta' fehmiet mal-Prosekutur Ġenerali tal-Litwanja u mal-Kap Prosekutur tad-Dipartiment tal-Investigazzjoni tal-Kriminalità Organizzata u l-Korruzzjoni tal-Uffiċċju tal-Prosekutur Ġenerali,

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 9 tal-Protokoll Nru 7 dwar il-Privileġġi u l-Immunitajiet tal-Unjoni Ewropea kif ukoll l-Artikolu 6(2) tal-Att dwar l-elezzjoni tal-Membri tal-Parlament Ewropew b'suffraġju universali dirett, tal-20 ta' Settembru 1976,

–  wara li kkunsidra s-sentenzi mogħtija mill-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea fit-12 ta' Mejju 1964, fl-10 ta' Lulju 1986, fil-15 u fil-21 ta' Ottubru 2008, fid-19 ta' Marzu 2010, fis-6 ta' Settembru 2011 u fis-17 ta' Jannar 2013(1),

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 62 tal-Kostituzzjoni tal-Litwanja,

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 4 tal-Liġi dwar l-istatus u l-kundizzjonijiet tax-xogħol tal-Membri tal-Parlament Ewropew eletti fir-Repubblika tal-Litwanja,

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 22 tal-Istatut tas-Seimas,

–  wara li kkunsidra l-Artikoli 5(2) u 6(1) u l-Artikolu 9 tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

–  wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għall-Affarijiet Legali (A8-0219/2017),

A.  billi l-Prosekutur Ġenerali tar-Repubblika tal-Litwanja talab it-tneħħija tal-immunità parlamentari ta' Membru tal-Parlament Ewropew, Rolandas Paksas, b'rabta ma' investigazzjonijiet kriminali;

B.  billi t-talba tal-Prosekutur Ġenerali tirrigwarda suspetti kontra Rolandas Paksas li huwa qabel li jaċċetta tixħima fil-31 ta' Awwissu 2015 biex jinfluwenza l-awtoritajiet pubbliċi u uffiċjali statali fl-eżerċizzju tas-setgħat tagħhom, ħaġa li tkun tikkostitwixxi reat skont il-Kodiċi Kriminali Litwan;

C.  billi, skont l-Artikolu 9 tal-Protokoll Nru 7, waqt is-sessjonijiet tal-Parlament Ewropew, il-Membri tiegħu għandhom igawdu, fit-territorju tal-Istat tagħhom stess, l-immunitajiet mogħtija lil membri tal-parlament tagħhom;

D.  billi skont l-Artikolu 62 tal-Kostituzzjoni tar-Repubblika tal-Litwanja, il-Membri tas-Seimas ma jistgħux jinżammu kriminalment responsabbli jew jiġu detenuti, jew b'xi mod ieħor ikollhom il-libertà tagħhom ristretta, mingħajr il-kunsens tas-Seimas;

E.  billi skont l-Artikolu 4 tal-Liġi dwar l-istatus u l-kundizzjonijiet tax-xogħol tal-Membri tal-Parlament Ewropew eletti fir-Repubblika tal-Litwanja, il-Membri tal-Parlament Ewropew għandhom igawdu l-istess immunità personali fit-territorju tar-Repubblika tal-Litwanja bħal Membru tas-Seimas tar-Repubblika tal-Litwanja, sakemm ma jkunx previst mod ieħor fil-leġiżlazzjoni tal-UE;

F.  billi skont l-Artikolu 22 tal-Istatut tas-Seimas, ma jistgħux jinbdew proċedimenti kriminali kontra Membru tas-Seimas, u dak il-Membru ma jistax jiġi arrestat, u ma jistax jiġi ssuġġettat għal xi restrizzjoni oħra tal-libertà personali mingħajr il-kunsens tas-Seimas, ħlief fil-każijiet meta dak il-Membru jinqabad fl-att li jikkommetti reat, (in flagranti), f'liema każ il-Prosekutur Ġenerali jrid minnufih jinforma lis-Seimas b'dan;

G.  billi skont l-Artikolu 5(2) tar-Regoli tal-Proċedura, l-immunità parlamentari mhix privileġġ personali ta' Membru imma hija garanzija tal-indipendenza tal-Parlament kollu kemm hu u tal-Membri tiegħu;

H.  billi l-iskop tal-immunità parlamentari huwa li l-Parlament u l-Membri tiegħu jiġu protetti minn proċedimenti ġudizzjarji fir-rigward tal-attivitajiet imwettqa fil-qadi tad-dmirijiet parlamentari u li ma jistgħux jiġu separati minn dawk id-dmirijiet;

I.  billi fejn dawn il-proċedimenti ma jikkonċernawx il-qadi tad-dmirijiet ta' Membru, l-immunità għandha titneħħa sakemm ma jkunx jidher li l-intenzjoni wara l-proċedimenti ġudizzjarji tista' tkun li tagħmel ħsara lill-attività politika ta' Membru u għaldaqstant lill-indipendenza tal-Parlament (fumus persecutionis);

J.  billi abbażi ta' informazzjoni estensiva u dettaljata mogħtija f'dan il-każ, ma hemm l-ebda raġuni għalfejn wieħed għandu jissuspetta li l-proċedimenti relatati ma' Rolandas Paksas huma mmotivati minn intenzjoni li ssir ħsara lill-attività politika tiegħu bħala Membru tal-Parlament Ewropew;

K.  billi mhuwiex il-kompitu tal-Parlament Ewropew li jieħu pożizzjoni dwar il-ħtija jew le tal-Membru jew dwar jekk l-atti attribwiti lill-Membru jiġġustifikawx il-ftuħ ta' proċedimenti kriminali, u lanqas li jippronunzja ruħu fuq il-merti relattivi tal-ordinamenti ġuridiċi u ġudizzjarji nazzjonali;

1.  Jiddeċiedi li jneħħi l-immunità ta' Rolandas Paksas;

2.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din id-deċiżjoni u r-rapport tal-kumitat responsabbli tiegħu minnufih lill-awtorità kompetenti fir-Repubblika tal-Litwanja u lil Rolandas Paksas.

(1) Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-12 ta' Mejju 1964, Wagner vs Fohrmann u Krier, 101/63, ECLI:EU:C:1964:28; sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-10 ta' Lulju 1986, Wybot vs Faure et, 149/85, ECLI:EU:C:1986:310; sentenza tal-Qorti Ġenerali tal-15 ta' Ottubru 2008, Mote vs il-Parlament, T-345/05, ECLI:EU:T:2008:440; sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-21 ta' Ottubru 2008, Marra vs De Gregorio u Clemente, C-200/07 u C-201/07, ECLI:EU:C:2008:579; sentenza tal-Qorti Ġenerali tad-19 ta' Marzu 2010, Gollnisch vs il-Parlament, T-42/06, ECLI:EU:T:2010:102; sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-6 ta' Settembru 2011, Patriciello, C-163/10, ECLI: EU:C:2011:543; sentenza tal-Qorti Ġenerali tas-17 ta' Jannar 2013, Gollnisch vs il-Parlament, T-346/11 u T-347/11, ECLI:EU:T:2013:23.

Deċiżjoni tal-Parlament Ewropew tal-14 ta' Ġunju 2017 dwar it-talba għat-tneħħija tal-immunità ta' Mylène Troszczynski (2017/2019(IMM))

P8_TA(2017)0258 A8-0218/2017

Il-Parlament Ewropew,

–  wara li kkunsidra t-talba għat-tneħħija tal-immunità parlamentari ta' Mylène Troszczynski trażmessa fl-1 ta' Diċembru 2016 mill-Ministru Franċiż għall-Ġustizzja, fil-kuntest ta’ investigazzjoni ġudizzjarja li qed titmexxa mill-Prosektur Pubbliku ta' Bobigny bl-akkużi ta’ diffamazzjoni pubblika jew inċitazzjoni għal mibegħda jew vjolenza fil-konfront ta’ persuna jew grupp ta’ persuni minħabba l-oriġini tagħhom jew l-appartenenza tagħhom jew le għal etniċità, nazzjon, razza jew reliġjon partikolari, u mħabbra fil-Plenarja tas-16 ta' Jannar 2017,

–  wara li sema' lil Mylène Troszczynski skont l-Artikolu 9(6) tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 8 u 9 tal-Protokoll Nru 7 dwar il-Privileġġi u l-Immunitajiet tal-Unjoni Ewropea kif ukoll l-Artikolu 6(2) tal-Att dwar l-elezzjoni tal-Membri tal-Parlament Ewropew b'suffraġju universali dirett, tal-20 ta' Settembru 1976,

–  wara li kkunsidra s-sentenzi mogħtija mill-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea fit-12 ta' Mejju 1964, fl-10 ta' Lulju 1986, fil-15 u fil-21 ta' Ottubru 2008, fid-19 ta' Marzu 2010, fis-6 ta' Settembru 2011 u fis-17 ta' Jannar 2013(1),

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 26 tal-Kostituzzjoni tar-Repubblika Franċiża, hekk kif emendata permezz tal-Liġi Kostituzzjonali Nru 95–880, tal-4 ta’ Awwissu 1995,

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 5(2), l-Artikolu 6(1) u l-Artikolu 9 tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

–  wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għall-Affarijiet Legali (A8-0218/2017),

A.  billi l-Prosekutur Pubbliku ta' Bobigny talab it-tneħħija tal-immunità ta' Mylène Troszczynski, Membru tal-Parlament Ewropew u Membru tal-Parlament Reġjonali ta’ Picardie, b’rabta mal-proċedimenti marbuta mat-tqegħid fuq il-kont Twitter tagħha fit-23 ta’ Settembru 2015 ta’ stampa ta' nisa lebsin il-velu li jgħatti l-wiċċ kollu li jidhru li qegħdin fil-kju barra l-uffiċċji tas-CAF (Caisse d’allocation familiale - Fond għall-Allokazzjonijiet tal-Familja), akkumpanjata b’kumment “Rosny-sous-bois CAF fid-9.12.14. L-ilbies tal-velu li jgħatti l-wiċċ kollu suppost ipprojbit bil-liġi [...]”;

B.  billi l-istampa inkriminanti kienet fil-fatt fotomontaġġ abbażi ta’ ritratt meħud f’Londra u li diġà kienet intużat minn ħaddieħor fuq Twitter u billi l-investigazzjoni żvelat li ma kinitx is-Sinjura Troszczynski li ppubblikat il-messaġġ fuq l-internet, iżda l-assistent tagħha, li stqarr li għamel dan;

C.  billi l-prosekutur pubbliku ġibed l-attenzjoni għall-fatt li bħala l-editur tal-kont Twitter tagħha stess, is-Sinjura Troszczynski setgħet tinżamm responsabbli għat-tweet;

D.  billi meta s-Sinjura Troszczynski indunat li r-ritratt kien iffalsifikat, hija neħħietu mill-ewwel mill-kont tagħha ta' Twitter.

E.  billi t-tneħħija tal-immunità tas-Sinjura Troszczynski hija marbuta ma' reat allegat ta’ diffamazzjoni pubblika fil-konfront ta’ persuna jew grupp ta’ persuni minħabba l-oriġini tagħhom jew l-appartenenza tagħhom jew le għal etniċità, nazzjon, razza jew reliġjon partikolari, u li dan ir-reat huwa punit skont l-Artikoli 23, 29 (1), 32 (2) u (3), 42, 43, 48-6 tal-Liġi tad-29 ta’ Lulju 1881 u tat-twettiq tar-reat ta' provokazzjoni għad-diskriminazzjoni, għall-mibegħda jew il-vjolenza razzjali, is-suġġetti tal-investigazzjoni li għaddejja bħalissa, kif definiti, u li għalihom il-penali huma stabbiliti fl-Artikoli 24(8), (10), (11) u (12), l-Artikolu 23(1) u l-Artikolu 42 tal-Liġi tad-29 ta’ Lulju 1881 kif ukoll Artikolu 131-26(2) u (3) tal-Kodiċi Penali;

F.  billi l-Artikolu 9 tal-Protokoll Nru 7 dwar il-Privileġġi u l-Immunitajiet tal-Unjoni Ewropea jiddikjara li l-Membri jgawdu, fit-territorju tal-Istat tagħhom stess, l-immunitajiet mogħtija lill-membri tal-parlament ta' dak l-Istat;

G.  billi l-Artikolu 26 tal-Kostituzzjoni Franċiża jipprovdi li l-ebda Membru tal-Parlament ma jista’ jiġi suġġett għal proċeduri kontrih, jiġi mfittex, arrestat, detenut jew iġġudikat minħabba opinjonijiet espressi jew voti mogħtija fil-qadi tad-dmirijiet uffiċjali tiegħu u l-ebda Membru tal-Parlament ma jista’ jiġi arrestat għal reat jew ikun suġġett għal kwalunkwe miżura oħra li ċċaħħad jew li tirrestrinġi l-libertà mingħajr l-awtorizzazzjoni tal-parlament;

H.  billi l-portata tal-immunità mogħtija lill-Membri tal-Parlament Franċiż tikkorrispondi fil-fatt għall-portata tal-immunità mogħtija lill-Membri fis-sens tal-Artikolu 8 tal-Protokoll Nru 7 dwar il-Privileġġi u l-Immunitajiet tal-Unjoni Ewropea; billi l-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea sostniet li, sabiex Membru tal-Parlament Ewropew ikun kopert bl-immunità, opinjoni trid tingħata mill-Membru fil-qadi ta' dmirijietu, u dan jimplika r-rekwiżit ta' rabta bejn l-opinjoni espressa u d-dmirijiet parlamentari; billi tali rabta għandha tkun diretta u ovvja;

I.  billi l-akkużi mhumiex relatati mal-pożizzjoni ta' Mylène Troszczynski bħala Membru tal-Parlament Ewropew u jikkonċernaw minflok attivitajiet ta’ natura reġjonali, peress li l-istampa falsifikata u l-kummenti kienu jirreferu għal dak li allegatament kien qed jiġri f’Rosny-Sous-Bois, bi ksur tad-dritt Franċiż;

J.  billi l-azzjonijiet allegati ma jirreferux għal xi opinjoni espressa jew vot mitfugħ minn Mylène Troszczynski, bħala Membru tal-Parlament Ewropew fil-qadi ta' dmirijietha, fis-sens tal-Artikolu 8 tal-Protokoll Nru 7 dwar il-Privileġġi u l-Immunitajiet tal-Unjoni Ewropea;

K.  billi m’hemm l-ebda suspett ta’ fumus persecutionis, li huwa kwalunkwe tentattiv evidenti biex tiġi mfixkla l-ħidma parlamentari ta' Mylène Troszczynski, wara l-inkjesta ġudizzjarja li nfetħet fuq ilment ibbażat fuq difamazzjoni ta’ amministrazzjoni pubblika, imressaq mill-fond ta' allowances għall-familja ta' Seine-Saint-Denis rappreżentat mill-maniġer ġenerali tiegħu;

1.  Jiddeċiedi li jneħħi l-immunità ta' Mylène Troszczynski;

2.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi minnufih din id-deċiżjoni u r-rapport tal-kumitat responsabbli tiegħu lill-awtorità kompetenti tar-Repubblika Franċiża u lil Mylène Troszczynski.

(1) Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-12 ta' Mejju 1964, Wagner vs Fohrmann u Krier, 101/63, ECLI:EU:C:1964:28; sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-10 ta' Lulju 1986, Wybot vs Faure u oħrajn, 149/85, ECLI:EU:C:1986:310; sentenza tal-Qorti Ġenerali tal-15 ta' Ottubru 2008, Mote vs il-Parlament, T-345/05, ECLI:EU:T:2008:440; sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-21 ta' Ottubru 2008, Marra vs De Gregorio u Clemente, C-200/07 u C-201/07, ECLI:EU:C:2008:579; sentenza tal-Qorti Ġenerali tad-19 ta' Marzu 2010, Gollnisch vs il-Parlament, T-42/06, ECLI:EU:T:2010:102; sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-6 ta' Settembru 2011, Patriciello, C-163/10, ECLI: EU:C:2011:543; sentenza tal-Qorti Ġenerali tas-17 ta' Jannar 2013, Gollnisch vs il-Parlament, T-346/11 u T-347/11, ECLI:EU:T:2013:23.

Deċiżjoni tal-Parlament Ewropew tal-14 ta' Ġunju 2017 dwar it-talba għat-tneħħija tal-immunità ta' Jean-Marie Le Pen (2017/2020(IMM))

P8_TA(2017)0259 A8-0217/2017

Il-Parlament Ewropew,

–  wara li kkunsidra t-talba għat-tneħħija tal-immunità parlamentari ta' Jean-Marie Le Pen, imressqa fit-22 ta' Diċembru 2016 mill-Ministru Franċiż għall-Ġustizzja, is-Sur Jean-Jacques Urvoas, b'rabta ma' talba mill-Prosekutur Ġenerali tal-Qorti tal-Appell ta' Pariġi u mħabbra fil-plenarja tas-16 ta' Jannar 2017,

–  wara li sema' lil Jean-Marie Le Pen skont l-Artikolu 9(6) tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

–  wara li kkunsidra l-Artikoli 8 u 9 tal-Protokoll Nru 7 dwar il-Privileġġi u l-Immunitajiet tal-Unjoni Ewropea kif ukoll l-Artikolu 6(2) tal-Att dwar l-elezzjoni tal-Membri tal-Parlament Ewropew b'suffraġju universali dirett, tal-20 ta' Settembru 1976,

–  wara li kkunsidra s-sentenzi mogħtija mill-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea fit-12 ta' Mejju 1964, fl-10 ta' Lulju 1986, fil-15 u l-21 ta' Ottubru 2008, fid-19 ta' Marzu 2010, fis-6 ta' Settembru 2011 u fis-17 ta' Jannar 2013(1),

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 26 tal-Kostituzzjoni tar-Repubblika Franċiża,

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 5(2), l-Artikolu 6(1) u l-Artikolu 9 tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

–  wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għall-Affarijiet Legali (A8-0217/2017),

A.  billi l-Prosekutur Ġenerali tal-Qorti tal-Appell ta' Pariġi talab it-tneħħija tal-immunità parlamentari ta' Membru tal-Parlament Ewropew, Jean-Marie Le Pen, b'rabta ma' investigazzjonijiet kriminali;

B.  billi t-talba mill-Prosekutur Ġenerali hija relatata ma' allegazzjonijiet li Jean-Marie Le Pen għamlet dikjarazzjoni matul xandira tar-radju li tissarraf f'inċitament għal diskriminazzjoni, mibegħda jew vjolenza razzjali, li hija reat kriminali skont il-Kodiċi Kriminali Franċiż;

C.  billi, skont l-Artikolu 26 tal-Kostituzzjoni tar-Repubblika Franċiża, "l-ebda Membru tal-Parlament [...] ma għandu jkun suġġett għal investigazzjoni, arrest, detenzjoni jew kundanna minn qorti tal-ġustizzja għal opinjonijiet espressi jew voti mitfugħin minnu fit-twettiq ta' dmirijietu", u billi l-ebda Membru tal-Parlament ma għandu "jiġi arrestat jew b'xi mod ieħor imċaħħad, jew ristrett, mil-libertà tiegħu minħabba reat jew reati minuri" mingħajr il-kunsens tal-Parlament;

D.  billi l-Artikolu 8 tal-Protokoll Nru 7 dwar il-Privileġġi u l-Immunitajiet tal-Unjoni Ewropea jistipula li l-Membri tal-Parlament Ewropew m'għandhom ikunu suġġetti għal ebda forma ta' investigazzjoni, detenzjoni jew proċeduri legali, fir-rigward ta' opinjonijiet espressi jew voti mogħtija minnhom fil-qadi ta' dmirijiethom;

E.  billi skont l-Artikolu 5(2) tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu, l-immunità parlamentari mhix privileġġ personali ta' Membru imma hija garanzija tal-indipendenza tal-Parlament kollu kemm hu u tal-Membri tiegħu;

F.  billi d-dispożizzjonijiet dwar l-immunità parlamentari huma interpretati fid-dawl tal-valuri, tal-objettivi u tal-prinċipji tat-Trattati;

G.  billi, għall-Membri tal-Parlament Ewropew, din l-immunità assoluta timplika li l-opinjonijiet ma jistgħux jiġu kkontestati, sew jekk huma espressi waqt il-laqgħat uffiċjali tal-Parlament kif ukoll jekk fi bnadi oħra, pereżempju fil-midja, fejn hemm "rabta bejn l-opinjoni espressa u [...] id-dmirijiet parlamentari"(2);

H.  billi ma hemm l-ebda konnessjoni bejn id-dikjarazzjoni kkontestata u x-xogħol parlamentari ta' Jean-Marie Le Pen, u billi Jean-Marie Le Pen għalhekk ma kinitx qed taġixxi fil-kapaċità tagħha ta' Membru tal-Parlament Ewropew;

I.  billi, skont l-Artikolu 9 tal-Protokoll Nru 7, waqt is-sessjonijiet tal-Parlament Ewropew, il-Membri tiegħu għandhom igawdu, fit-territorju tal-Istat tagħhom stess, l-immunitajiet mogħtija lil membri tal-parlament tagħhom;

J.  billi hija biss l-immunità koperta taħt l-Artikolu 9 li tista' titneħħa(3);

K.  billi l-iskop ta' tali immunità huwa li l-Parlament u l-Membri tiegħu jiġu protetti minn proċedimenti ġudizzjarji fir-rigward tal-attivitajiet imwettqa fil-qadi tad-dmirijiet parlamentari u li ma jistgħux jiġu separati minn dawk id-dmirijiet;

L.  billi fejn dawn il-proċedimenti ma jikkonċernawx il-qadi tad-dmirijiet ta' Membru, l-immunità għandha titneħħa sakemm ma jkunx jidher li l-intenzjoni wara l-proċedimenti ġudizzjarji tista' tkun li ssir ħsara lill-attività politika ta' Membru u għaldaqstant lill-indipendenza tal-Parlament (fumus persecutionis);

M.  billi abbażi tal-informazzjoni mogħtija f'dan il-każ, ma hemm l-ebda raġuni għalfejn wieħed għandu jissuspetta li l-proċedimenti relatati ma' Jean-Marie Le Pen huma mmotivati minn intenzjoni li ssir ħsara lill-attività politika tiegħu bħala Membru tal-Parlament Ewropew;

1.  Jiddeċiedi li jneħħi l-immunità ta' Jean-Marie Le Pen;

2.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din id-deċiżjoni u r-rapport tal-kumitat responsabbli tiegħu minnufih lill-awtorità kompetenti fi Franza u lil Jean-Marie Le Pen.

(1) Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-12 ta' Mejju 1964, Wagner vs Fohrmann u Krier, 101/63, ECLI:EU:C:1964:28; sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-10 ta' Lulju 1986, Wybot vs Faure u oħrajn, 149/85, ECLI:EU:C:1986:310; sentenza tal-Qorti Ġenerali tal-15 ta' Ottubru 2008, Mote vs il-Parlament, T-345/05, ECLI:EU:T:2008:440; sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-21 ta' Ottubru 2008, Marra vs De Gregorio u Clemente, C-200/07 u C-201/07, ECLI:EU:C:2008:579; sentenza tal-Qorti Ġenerali tad-19 ta' Marzu 2010, Gollnisch vs il-Parlament, T-42/05, ECLI:EU:T:2010:102; sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-6 ta' Settembru 2011, Patriciello, C-163/10, ECLI: EU:C:2011:543; sentenza tal-Qorti Ġenerali tas-17 ta' Jannar 2013, Gollnisch vs il-Parlament, T-346/11 u T-347/11, ECLI:EU:T:2013:23. (2) Is-sentenza f'Patriciello, iċċitata iktar 'il fuq, paragrafu 33. (3) Is-sentenza f'Marra, iċċitata iktar 'il fuq, paragrafu 45.

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tal-14 ta' Ġunju 2017 dwar il-ħtieġa ta' strateġija tal-UE biex titwaqqaf u tiġi evitata d-differenza bejn il-pensjonijiet tan-nisa u tal-irġiel (2016/2061(INI))

P8_TA(2017)0260 A8-0197/2017

Il-Parlament Ewropew,

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 2 u l-Artikolu 3(3) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea,

–  wara li kkunsidra l-Artikoli 8, 151, 153, u 157 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (TFUE),

–  wara li kkunsidra l-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea, b'mod partikolari d-dispożizzjonijiet tagħha dwar id-drittijiet soċjali u l-ugwaljanza bejn l-irġiel u n-nisa,

–  wara li kkunsidra l-Artikoli 22 u 25 tad-Dikjarazzjoni Universali tad-Drittijiet tal-Bniedem,

–  wara li kkunsidra l-Kumment Ġenerali Nru 16 tal-Kumitat tan-NU dwar id-Drittijiet Ekonomiċi, Soċjali u Kulturali (CESCR): Id-dritt ugwali tal-irġiel u n-nisa għat-tgawdija tad-drittijiet ekonomiċi, soċjali u kulturali (l-Artikolu 3 tal-Patt Internazzjonali dwar id-Drittijiet Ekonomiċi, Soċjali u Kulturali (ICESCR)),(1) u l-Kumment Ġenerali Nru 19 tal-Kumitat tan-NU dwar id-Drittijiet Ekonomiċi, Soċjali u Kulturali (CESCR): Id-dritt għas-sigurtà soċjali (l-Artikolu 9 tal-ICESCR)(2),

—  wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-3 ta' Marzu 2010 bit-titolu "Ewropa 2020: Strateġija għal tkabbir intelliġenti, sostenibbli u inklussiv" (COM(2010)2020),

–  wara li kkunsidra l-Artikoli 4(2), 4(3), 12, 20 u 23 tal-Karta Soċjali Ewropea,

–  wara li kkunsidra l-konklużjonijiet tal-Kumitat Ewropew tad-Drittijiet Soċjali tal-5 ta' Diċembru 2014(3),

–  wara li kkunsidra d-Direttiva tal-Kunsill 79/7/KEE tad-19 ta' Diċembru 1978 dwar l-implimentazzjoni progressiva tal-prinċipju tat-trattament ugwali tal-irġiel u n-nisa fi kwistjonijiet ta' sigurtà soċjali(4),

–  wara li kkunsidra d-Direttiva tal-Kunsill 2000/78/KE tas-27 ta' Novembru 2000 li tistabbilixxi qafas ġenerali għall-ugwaljanza fit-trattament fl-impjieg u fix-xogħol(5),

–  wara li kkunsidra d-Direttiva tal-Kunsill 2004/113/KE tat-13 ta' Diċembru 2004 li timplimenta l-prinċipju ta' trattament ugwali bejn l-irġiel u n-nisa fl-aċċess għal u l-provvista ta' merkanzija u servizzi(6),

–  wara li kkunsidra d-Direttiva 2006/54/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-5 ta' Lulju 2006 dwar l-implimentazzjoni tal-prinċipju ta' opportunitajiet indaqs u ta' trattament ugwali tal-irġiel u n-nisa fi kwistjonijiet ta' impjiegi u xogħol (tfassil mill-ġdid)(7),

–  wara li kkunsidra l-pjan direzzjonali tal-Kummissjoni ta' Awwissu 2015 intitolat "New start to address the challenges of work-life balance faced by working families" (Bidu ġdid biex jiġu indirizzati l-isfidi li jiffaċċjaw il-familji ta' bilanċ bejn ix-xogħol u l-ħajja tax-xogħol),

–  wara li kkunsidra d-Dokument ta' Ħidma tal-Persunal tal-Kummissjoni tat-3 ta' Diċembru 2015 bit-titolu "Strategic engagement for gender equality 2016-2019" (Involviment strateġiku għall-ugwaljanza bejn is-sessi 2016-2019) (SWD(2015)0278), u b'mod partikolari l-Objettiv 3.2 tiegħu,

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tat-13 ta' Settembru 2011 dwar is-sitwazzjoni tan-nisa li jkunu qed joqorbu lejn l-età tal-pensjoni(8),

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-25 ta' Ottubru 2011 dwar is-sitwazzjoni tal-ommijiet waħedhom(9),

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-24 ta' Mejju 2012 b'rakkomandazzjonijiet lill-Kummissjoni dwar l-applikazzjoni tal-prinċipju ta' paga ugwali għall-ħaddiema rġiel u nisa għal xogħol ugwali jew għal xogħol ta' valur ugwali(10),

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tat-12 ta' Marzu 2013 dwar l-impatt tal-kriżi ekonomika fuq l-ugwaljanza bejn is-sessi u d-drittijiet tan-nisa(11),

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-10 ta' Marzu 2015 dwar il-progress fl-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel fl-Unjoni Ewropea fl-2013(12),

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tad-9 ta' Ġunju 2015 dwar l-istrateġija tal-UE għall-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel wara l-2015(13),

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tat-8 ta' Ottubru 2015 dwar l-applikazzjoni tad-Direttiva 2006/54/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-5 ta' Lulju 2006 dwar l-implimentazzjoni tal-prinċipju ta' opportunitajiet indaqs u ta' trattament ugwali tal-irġiel u n-nisa fi kwistjonijiet ta' impjiegi u xogħol(14),

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tat-13 ta' Settembru 2016 dwar il-ħolqien ta' kundizzjonijiet fis-suq tax-xogħol favorevoli għal bilanċ bejn il-ħajja u dik tax-xogħol(15),

—  wara li kkunsidra l-konklużjonijiet tal-Kunsill tad-18 ta' Ġunju 2015 dwar "Opportunitajiet ta' dħul ugwali għan-nisa u l-irġiel: Intemmu d-differenza bejn il-pensjonijiet tan-nisa u l-irġiel",

—  wara li kkunsidra d-dikjarazzjoni tas-7 ta' Diċembru 2015 tal-Grupp ta' Tliet Presidenzi tal-UE (in-Netherlands, is-Slovakkja u Malta) dwar l-ugwaljanza bejn is-sessi,

–  wara li kkunsidra l-Patt Ewropew għall-Ugwaljanza bejn is-Sessi (2011-2020), adottat mill-Kunsill fis-7 ta' Marzu 2011,

–  wara li kkunsidra l-istudju kkummissjonat mid-Dipartiment tal-Politika għad-Drittijiet taċ-Ċittadini u Affarijiet Kostituzzjonali intitolat "Id-diskrepanza fil-pensjonijiet bejn is-sessi: id-differenzi bejn l-ommijiet u n-nisa li m'għandhomx tfal" (2016) u l-istudju tal-Kummissjoni "Id-diskrepanza fil-pensjonijiet bejn is-sessi fl-UE” (2013),

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 52 tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

–  wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għad-Drittijiet tan-Nisa u l-Ugwaljanza bejn is-Sessi u l-opinjoni tal-Kumitat għall-Impjiegi u l-Affarijiet Soċjali (A8-0197/2017),

A.  billi fl-2015, fl-UE, id-differenza bejn il-pensjonijiet tan-nisa u tal-irġiel, li tista' tiġi definita bħala d-differenza fid-dħul medju qabel it-taxxa li n-nisa jirċievu bħala pensjoni meta mqabbla ma' dik tal-irġiel, kienet ta' 38,3 % għall-faxxa tal-età ta' 65 sena u aktar, u żdiedet f'nofs l-Istati Membri fl-aħħar ħames snin; billi l-kriżi finanzjarja tas-snin riċenti kellha impatt negattiv fuq id-dħul ta' ħafna nisa; billi f'xi Stati Membri bejn 11 % u 36 % tan-nisa m'għandhom ebda aċċess għal xi pensjoni;

B.  billi l-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel hija wieħed mill-prinċipji komuni u fundamentali stabbiliti fl-Artikoli 2 u 3(3) tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea, l-Artikolu 8 tat-TFUE u l-Artikolu 23 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea; billi l-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel jenħtieġ li bl-istess mod tiġi integrata fil-politiki, l-inizjattivi, il-programmi u l-azzjonijiet kollha tal-UE;

C.  billi n-nisa jibbenefikaw minn kopertura aktar dgħajfa mill-irġiel fir-rigward tal-pensjoni fil-biċċa l-kbira tal-Istati Membri u t-tnejn huma rrappreżentati żżejjed fil-kategoriji tal-pensjonijiet l-aktar foqra u mhumiex irrappreżentati biżżejjed fil-kategoriji l-aktar għonja;

D.  billi dawn id-disparitajiet huma inaċċettabbli u jenħtieġ li jitnaqqsu u l-kontribuzzjonijiet kollha tal-pensjonijiet jiġu kkalkolati u miġbura b'mod newtrali fir-rigward tal-irġiel u n-nisa fl-UE, li għandha l-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel bħala wieħed mill-prinċipji fundamentali tagħha, kif ukoll id-dritt tal-persuni kollha għal ħajja dinjituża bħala wieħed mid-drittijiet fundamentali tagħha kif minqux fil-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-UE;

E.  billi persuna minn kull erbgħa fit-28 Stat Membru tal-UE tiddependi mill-pensjoni tagħha bħala sors prinċipali ta' introjtu u billi kien hemm żieda sinifikanti fl-għadd ta' persuni li laħqu l-età tal-irtirar, minħabba l-fatt li l-istennija tal-għomor twalet u l-popolazzjoni b'mod ġenerali xjaħet, dan se jwassal għall-irduppjar f'din il-kategorija sal-2060;

F.  billi, b'riżultat tat-tibdil demografiku, fil-futur anqas u anqas impjegati attivi se jkollhom jipprovdu għal għadd dejjem akbar ta' pensjonanti, li jfisser li l-iskemi tal-pensjonijiet għall-anzjani privati u okkupazzjonali se jsiru dejjem aktar importanti;

G.  billi l-għan tal-politiki tal-pensjonijiet huwa li jiżguraw indipendenza ekonomika, li hija essenzjali għall-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel, u li s-sistemi tas-sigurtà soċjali fl-Istati Membri jagħtu liċ-ċittadini kollha tal-UE dħul tal-irtirar adegwat u diċenti u standard ta' għajxien aċċettabbli u jħarsuhom mir-riskju tal-faqar li jirriżulta minn diversi fatturi jew mill-esklużjoni soċjali, biex b'hekk jiġu ggarantiti parteċipazzjoni soċjali, kulturali u politika attiva u ħajja b'dinjituża fix-xjuħija, sabiex ikomplu jkunu parti mis-soċjetà;

H.  billi r-responsabilità individwali li qed tikber għal deċiżjonijiet rigward tfaddil li jinvolvu riskji differenti tfisser ukoll li l-individwi jridu jiġu informati b'mod ċar dwar il-possibbiltajiet disponibbli u r-riskji assoċjati; billi kemm in-nisa kif ukoll l-irġiel, u b'mod partikolari n-nisa, iridu jiġu appoġġjati fit-titjib tal-livell tal-litteriżmu finanzjarju tagħhom, sabiex ikunu jistgħu jieħdu deċiżjonijiet informati dwar kwistjoni dejjem iżjed kumplessa;

I.  billi d-differenza bejn il-pensjonijiet għandha t-tendenza li taggrava s-sitwazzjoni tan-nisa fir-rigward tal-vulnerabbiltà ekonomika u tħallilhom esposti għall-esklużjoni soċjali, il-faqar u d-dipendenza ekonomika permanenti, b'mod partikolari mill-konjuġi jew membri oħra tal-familja tagħhom; billi d-differenza bejn il-pagi u l-pensjonijiet hija saħansitra aktar qawwija għan-nisa b'diversi żvantaġġi jew li jagħmlu parti minn minoranzi razzjali, etniċi, reliġjużi u lingwistiċi, peress li dawn spiss ikunu f'impjiegi li jeħtieġu inqas ħiliet b'inqas responsabbiltà;

J.  billi l-pensjonijiet marbuta ma' dritt individwali u mhux derivat jistgħu jgħinu biex jiggarantixxu l-indipendenza ekonomika ta' kulħadd, inaqqsu d-diżinċentivi għall-parteċipazzjoni fix-xogħol formali, u jnaqqsu l-istereotipi bbażati fuq il-ġeneru;

K.  billi, minħabba l-istennija ta' għomor itwal tagħhom, bħala medja n-nisa aktarx ikollhom ħtiġijiet ta' dħul ogħla mill-irġiel matul il-perjodu kollu wara li jirtiraw; billi tali dħul addizzjonali jistgħu jkunu disponibbli lilhom minn mekkaniżmi ta' pensjonijiet tas-superstiti;

L.  billi n-nuqqas ta' data kumparabbli, kompluta, affidabbli u aġġornata regolarment li tippermetti l-evalwazzjoni tal-entità tad-differenza bejn il-pensjonijiet u l-piż tal-fatturi li jikkontribwixxu għal dan jitfgħu ċerta inċertezza fuq il-mezzi l-aktar effiċjenti li għandhom jiġu implimentati għall-ġlieda kontra din id-differenza;

M.  billi din id-differenza hija ikbar għall-kategorija tal-etajiet bejn il-65 u l-74 sena (aktar minn 40 %) meta mqabbla mal-medja li għandhom aktar minn 65 sena, b'mod partikolari fir-rigward tat-trasferimenti tad-drittijiet, bħal dawk marbuta mal-irmulija, li jeżistu f'ċerti Stati Membri;

N.  billi t-tnaqqis u l-iffriżar tal-pensjonijiet iżidu r-riskju ta' faqar fix-xjuħija, b'mod partikolari fost in-nisa; billi l-perċentwal ta' nisa anzjani f'riskju ta' faqar u esklużjoni soċjali kien ta' 20,2 % fl-2014, meta mqabbel ma' 14,6 % tal-irġiel, u sal-2050 il-proporzjon tal-persuni li għandhom iktar minn 75 sena f'riskju ta' faqar jista' jiżdied sa 30 % fil-biċċa l-kbira tal-Istati Membri;

O.  billi l-persuni 'l fuq minn 65 sena għandhom dħul li jilħaq madwar 94 % tal-medja tal-popolazzjoni kollha kemm hi; billi, madankollu, madwar 22 % tan-nisa 'l fuq minn 65 sena jgħixu taħt is-soll ta' riskju tal-faqar;

P.  billi l-medja tad-differenza bejn il-pensjonijiet fl-UE kollha fl-2014 kienet taħbi disparitajiet kbar bejn l-Istati Membri; billi, bħala paragun, l-inqas differenza bejn il-pensjonijiet tan-nisa u tal-irġiel hija ta' 3,7 % u l-ogħla hija ta' 48,8 %, filwaqt li d-differenza taqbeż it-30 % f'14-il Stat Membru;

Q.  billi l-perċentwal tal-popolazzjoni li tirċievi pensjoni tvarja ħafna bejn l-Istati Membri, u fl-2013 kien 15,1 % f'Ċipru u 31.8 % fil-Litwanja, filwaqt li l-maġġoranza tal-benefiċjarji tal-pensjonijiet fil-biċċa l-kbira tal-Istati Membri tal-UE fl-2013 kienu nisa;

R.  billi d-differenza bejn il-pagi, ibbażata fuq realtà li tolqot diversi fatturi, hija xhieda tal-iżbilanċi bejn is-sitwazzjoni tal-irġiel u tan-nisa fir-rigward tal-karrieri professjonali u l-ħajja familjari tagħhom, kif ukoll l-opportunitajiet li jagħmlu kontribuzzjonijiet għall-pensjonijiet, il-pożizzjoni fl-istruttura tal-familja u l-mod kif jiġi kkalkolat id-dħul għall-finijiet ta' pensjoni; billi tirrifletti wkoll is-segregazzjoni tas-suq tax-xogħol u l-ogħla proporzjon ta' nisa li jaħdmu part-time, b'pagi fis-siegħa aktar baxxi, b'interruzzjonijiet fil-karriera u b'anqas snin fl-impjieg minħabba x-xogħol mhux imħallas imwettaq min-nisa bħala ommijiet u bħala l-indokraturi fil-familji tagħhom; billi, għalhekk, id-differenza bejn il-pensjonijiet jenħtieġ li titqies bħala indikatur ewlieni tal-inugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel fis-suq tax-xogħol, aktar u aktar minħabba li l-livell attwali tad-differenza bejn il-pensjonijiet tan-nisa u tal-irġiel hija qrib ħafna d-differenza fil-qligħ totali (39,7 % fl-2015);

S.  billi l-portata sħiħa tad-differenza bejn il-pensjonijiet, li hija l-prodott tal-iżbilanċi u l-inugwaljanzi kollha bejn in-nisa u l-irġiel – f'termini, pereżempju, ta' aċċess tul il-ħajja għas-setgħa u r-riżorsi finanzjarji – li jiżviluppaw matul il-ħajja tax-xogħol tan-nies u huma riflessi fl-ewwel u fit-tieni pilastri tal-pensjonijiet, tista' tkun moħbija minn mekkaniżmi korrettivi;

T.  billi d-differenza bejn il-pensjonijiet, meta tiġi eżaminata fi kwalunkwe mument speċifiku, hija riflessjoni tal-kundizzjonijiet tas-suq soċjali u tax-xogħol fuq perjodu li jmur lura diversi deċennji; billi dawk il-kundizzjonijiet huma soġġetti, kultant, għal bidliet kbar li jkollhom effett indirett fuq il-ħtiġijiet ta' diversi ġenerazzjonijiet ta' pensjonanti nisa;

U.  billi d-differenza bejn il-pensjonijiet tvarja minn pensjonanta mara għal oħra skont l-istatus personali, soċjali, taż-żwieġ u/jew tal-familja; billi, fid-dawl ta' dan, approċċ "wieħed tajjeb għal kulħadd" mhux bilfors jipproduċi l-aħjar riżultati;

V.  billi l-familji b'ġenitur wieħed huma partikolarment vulnerabbli peress li jirrappreżentaw 10 % tal-familji kollha li għandhom tfal dipendenti, u 50 % minnhom huma f'riskju ta' faqar u esklużjoni soċjali, jiġifieri d-doppju tar-rata għall-popolazzjoni kollha kemm hi; billi hemm korrelazzjoni pożittiva bejn id-differenza bejn il-pensjonijiet u n-numru ta' tfal imrobbija, u billi d-differenza bejn il-pensjonijiet tan-nisa u tal-irġiel tan-nisa miżżewġin u tal-ommijiet hija ferm akbar minn dik tan-nisa waħedhom mingħajr tfal; billi, fid-dawl ta' dan, l-inugwaljanzi mġarrba mill-ommijiet, speċjalment l-ommijiet waħedhom, x'aktarx li jaggravaw meta jirtiraw;

W.  billi t-tqala u l-leave tal-ġenituri għandhom it-tendenza li jimbotta lill-ommijiet – li jirrappreżentaw 79,76 % tal-persuni li jnaqqsu l-ħin tax-xogħol tagħhom sabiex jieħdu ħsieb it-tfal ta' anqas minn tmien snin – lejn impjiegi b'paga baxxa jew part-time jew interruzzjonijiet fil-karriera mhux mixtieqa biex jieħdu ħsieb it-tfal tagħhom; billi l-leave tal-maternità, tal-paternità u tal-ġenituri huwa strument meħtieġ u vitali għall-kondiviżjoni aħjar tal-kompiti relatati mal-kura, it-titjib tal-bilanċ bejn ix-xogħol u l-ħajja privata u l-minimizzazzjoni tal-interruzzjonijiet fil-karriera tan-nisa;

X.  billi l-livell tal-pagi u għalhekk l-intitolamenti tal-pensjoni tal-missirijiet mhumiex affettwati, jew jistgħu saħansitra jiġu affettwati b'mod pożittiv, mill-għadd ta' tfal tagħhom;

Y.  billi r-rata tal-qgħad fost in-nisa hija sottovalutata, minħabba l-fatt li ħafna nisa mhumiex irreġistrati bħala qiegħda, partikolarment dawk li jgħixu f'żoni rurali jew remoti, li ħafna minnhom jiddedikaw ruħhom esklussivament ukoll għall-kompiti domestiċi u l-kura tat-tfal; billi dan joħloq disparitajiet fil-pensjonijiet tagħhom;

Z.  billi l-arranġamenti tradizzjonali tal-ħin tax-xogħol jagħmluha diffiċli għal koppji fejn iż-żewġ ġenituri jkunu jixtiequ jaħdmu full-time li jsibu bilanċ bejn ix-xogħol u l-ħajja privata;

AA.  billi l-krediti tal-pensjoni għall-irġiel u n-nisa bħala forma ta' allokazzjoni għall-indukrar tat-tfal jew il-membri tal-familja jistgħu jgħinu biex jiżguraw li l-interruzzjonijiet fil-karriera għal raġunijiet ta' indukrar ma jkollhomx impatt negattiv fuq il-pensjonijiet, u huwa rrakkomandat li tali skemi jiġu estiżi jew miżjuda fl-Istati Membri kollha;

AB.  billi l-krediti tal-pensjoni li japplikaw għal forom differenti ta' xogħol jistgħu jgħinu lill-ħaddiema kollha jiksbu dħul mill-pensjoni;

AC.  billi, minkejja li saru xi sforzi biex din is-sitwazzjoni titranġa, ir-rata ta' inseriment tan-nisa fis-suq tax-xogħol għadha taħt l-objettivi tal-Istrateġija Ewropea 2020, u għadha ferm iktar baxxa minn dik fost l-irġiel; billi l-parteċipazzjoni tiżdied tan-nisa fis-suq tax-xogħol tikkontribwixxi għall-isforzi biex titnaqqas id-differenza bejn il-pensjonijiet tan-nisa u tal-irġiel fl-UE, minħabba li hemm rabta diretta bejn il-parteċipazzjoni fis-suq tax-xogħol u l-livell tal-pensjonijiet; billi, madankollu, ir-rata tal-impjieg ma fiha ebda informazzjoni dwar id-durata jew it-tip ta' impjieg u għalhekk hija limitata f'dak li tista' tgħidilna dwar il-livelli tal-pagi u tal-pensjonijiet;

AD.  billi l-għadd ta' snin maħduma għandu impatt dirett fuq id-dħul mill-pensjoni; billi l-karrieri tan-nisa, bħala medja, huma aktar minn għaxar snin iqsar minn dawk tal-irġiel, u billi d-differenza bejn il-pensjonijiet hija darbtejn akbar għan-nisa li ħadmu għal anqas minn 14-il sena (64 %) minn dawk li ħadmu għal perjodu itwal (32 %);

AE.  billi huwa aktar probabbli li n-nisa jieħdu interruzzjonijiet fil-karriera mill-irġiel, jieħdu forom mhux standard ta' impjieg, jaħdmu part-time (32 % tan-nisa meta mqabbla ma' 8,2 % tal-irġiel) jew mingħajr ħlas, speċjalment meta jipprovdu l-kura għat-tfal u l-qraba u jkunu kważi unikament responsabbli mill-kura u x-xogħol tad-dar minħabba l-inugwaljanzi persistenti bejn in-nisa u l-irġiel, u dan huwa kollu ta' detriment għall-pensjonijiet tagħhom;

AF.  billi l-investiment fl-iskejjel, fl-edukazzjoni ta' qabel l-iskola, fl-universitajiet u fil-kura tal-anzjani jistgħu jgħinu biex jinħoloq bilanċ aħjar bejn ix-xogħol u l-ħajja privata u jista' jirriżulta fit-tul mhux biss fil-ħolqien tal-impjiegi, iżda anke fil-fatt li n-nisa jiksbu impjieg ta' kwalità għolja u jkunu jistgħu jibqgħu fis-suq tax-xogħol għal żmien itwal, li fuq perjodu twil ta' żmien ikollu effett pożittiv fuq il-pensjonijiet tagħhom;

AG.  billi l-kura informali hija pilastru fundamentali tas-soċjetà tagħna u fil-biċċa l-kbira issir min-nisa, u dan l-iżbilanċ huwa rifless fid-differenza bejn il-pensjonijiet tan-nisa u tal-irġiel; billi dan it-tip ta' xogħol inviżibbli mhuwiex rikonoxxut biżżejjed , b’mod partikolari meta jiġu kkunsidrati d-drittijiet tal-pensjoni;

AH.  billi għad hemm differenza kbira bejn il-pagi tan-nisa u tal-irġiel fl-UE; billi dik id-differenza, li kienet ta' 16,3 % fl-2014, hija kkawżata b'mod partikolari mid-diskriminazzjoni u s-segregazzjoni li jirriżultaw fis-sovrarappreżentanza tan-nisa f'setturi fejn il-paga hija aktar baxxa minn dik f'setturi ddominati prinċipalment mill-irġiel; billi fatturi oħra, bħall-interruzzjonijiet fil-karriera jew il-bidu ta' xogħol part-time involontarju biex jinstab bilanċ bejn ir-responsabbiltajiet tax-xogħol u tal-familja, l-istereotipi, is-sottovalutar tax-xogħol tan-nisa, u d-differenzi fil-livelli tal-edukazzjoni u l-esperjenza professjonali jikkontribwixxu wkoll għad-differenza bejn il-pagi tan-nisa u tal-irġiel;

AI.  billi l-objettiv tal-UE li tinkiseb protezzjoni soċjali adegwata huwa minqux fl-Artikolu 151 tat-TFUE; billi, għalhekk, l-UE għandha tappoġġja l-Istati Membri billi tagħmel rakkomandazzjonijiet dwar kif ittejjeb il-protezzjoni għall-persuni anzjani li għandhom dritt għal pensjoni fid-dawl tal-età jew is-sitwazzjoni personali tagħhom;

AJ.  billi t-tisħiħ tar-rabta bejn il-kontribuzzjoni u r-remunerazzjoni, li jmur pari passu maż-żieda tat-tieni u tat-tielet pilastru fl-organizzazzjoni tal-iskemi tal-irtirar għandu tendenza li jittrasferixxi r-riskji tal-fatturi relatati speċifikament mal-ġeneri fid-differenza bejn il-pensjonijiet lill-atturi privati;

AK.  billi ma twettqet l-ebda valutazzjoni ex ante jew ex post tal-impatt fir-rigward tal-ġeneru għar-riformi fis-sistemi tal-pensjoni stabbiliti fil-white paper tal-Kummissjoni dwar il-pensjonijiet tal-2012;

AL.  billi l-Istati Membri għandhom ir-responsabbiltà unika għall-organizzazzjoni tas-sistemi tas-sigurtà soċjali u s-sistemi tal-pensjonijiet pubbliċi; billi l-UE għandha primarjament kompetenza ta' appoġġ fil-qasam tal-iskemi tal-pensjonijiet, b'mod partikolari skont l-Artikolu 153 tat-TFUE;

Rimarki ġenerali

1.  Jitlob lill-Kummissjoni taħdem mill-qrib mal-Istati Membri fit-tfassil ta' strateġija biex tiġi eliminata d-differenza bejn il-pensjonijiet tan-nisa u tal-irġiel fl-Unjoni Ewropea u tgħinhom jistabbilixxu linji gwida f'dan ir-rigward;

2.  Jendorsja u jappoġġja l-appell tal-Kunsill għal inizjattiva ġdida tal-Kummissjoni li tistabbilixxi strateġija għall-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel għall-2016-2020, biex din tieħu l-forma ta' komunikazzjoni bħalma kien il-każ bi strateġiji preċedenti, u biex l-impenn strateġiku tal-UE għall-ugwaljanza bejn is-sessi jkun imtejjeb, billi jintrabat mill-qrib mal-istrateġija Ewropa 2020;

3.  Jemmen li din l-istrateġija għandha tfittex mhux biss li tindirizza fil-livell tal-Istati Membri l-impatt tad-differenza bejn il-pensjonijiet, b'mod partikolari fuq l-aktar gruppi vulnerabbli, iżda anke li tevita li dan jerġa' jseħħ fil-futur billi jiġu miġġielda l-kawżi tiegħu, bħalma huma l-inugwaljanzi fil-pożizzjonijiet bejn in-nisa u l-irġiel fis-suq tax-xogħol f'termini ta' paga, avvanz fil-karriera u opportunitajiet ta' xogħol full-time, kif ukoll is-segregazzjoni tas-suq tax-xogħol; iħeġġeġ, f'dan ir-rigward, id-djalogu intergovernattiv u l-iskambju tal-aħjar prattiki fost l-Istati Membri;

4.  Jenfasizza li approċċ multidimensjonali, b'taħlita ta' azzjonijiet fil-qafas ta' politiki differenti li jkollhom l-għan li jtejbu l-ugwaljanza bejn is-sessi, huwa meħtieġ sabiex jagħmel suċċess mill-istrateġija, li jeħtieġ tħaddan approċċ tul il-ħajja għall-pensjonijiet, billi tqis il-ħajja tax-xogħol kollha tal-persuna, kif ukoll billi tindirizza l-inugwaljanzi bejn l-irġiel u n-nisa f'termini ta' livell ta' impjieg, karrieri, u possibilitajiet ta' ħlas ta' kontribuzzjonijiet tal-pensjoni, kif ukoll dawk li jirriżultaw mill-mod li bih huma organizzati s-sistemi pensjonistiċi; jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jagħtu segwitu għall-konklużjonijiet tal-Kunsill tat-18 ta' Ġunju 2015 bit-titlu "Opportunitajiet ugwali ta' dħul għan-nisa u l-irġiel: intemmu d-differenza bejn il-pensjonijiet tan-nisa u l-irġiel";

5.  Jiġbed l-attenzjoni lejn ir-rwol importanti li jaqdu s-sħab soċjali fid-diskussjoni tal-kwistjonijiet relatati mal-paga minima filwaqt li jiġi rrispett il-prinċipju ta' sussidjarjetà; jenfasizza r-rwol importanti tat-trade unions u tal-arranġamenti ta' negozjar kollettivi biex jiġi żgurat li l-persuni ta' età akbar ikollhom aċċess għal pensjonijiet pubbliċi f'konformità mal-prinċipju tas-solidarjetà bejn il-ġenerazzjonijiet u l-prinċipju tal-ugwaljanza bejn is-sessi; jenfasizza kemm hu importanti li jitqiesu kif xieraq is-sħab soċjali meta jkunu qed jittieħdu deċiżjonijiet politiċi li jbiddlu aspetti ġuridiċi sinifikanti tal-kundizzjonijiet tal-eliġibilità għall-intitolament għall-pensjonijiet; jistieden lill-UE u lill-Istati Membri biex, b'kooperazzjoni mas-sħab soċjali u mal-organizzazzjonijiet favur l-ugwaljanza bejn is-sessi, jistabbilixxu u jimplimentaw politiki li jeliminaw id-differenza bejn il-pagi tal-irġiel u tan-nisa; jirrakkomanda li l-Istati Membri jikkunsidraw li jwettqu l-immappjar tal-pagi fuq bażi regolari biex jikkomplementaw dawn l-isforzi;

6.  Jistieden lill-Istati Membri jistabbilixxu miżuri rispettużi u li jipprevjenu l-faqar għall-ħaddiema li s-saħħa tagħhom ma tippermettilhomx li jaħdmu sal-età legali tal-irtirar; jemmen li l-arranġamenti ta' rtirar bikri għandhom jibqgħu fis-seħħ għall-ħaddiema esposti għal kundizzjonijiet tax-xogħol iebsa ħafna jew perikolużi; iqis li żieda fir-rati tal-impjieg permezz ta' impjiegi ta' kwalità tista' tgħin biex titnaqqas konsiderevolment iż-żieda futura ta' persuni li ma jkunux jistgħu jaħdmu sal-età legali tal-irtirar u, b'hekk, tgħin biex jittaffa l-piż finanzjarju tat-tixjiħ;

7.  Jinsab profondament imħasseb minħabba l-impatt li r-Rakkomandazzjonijiet Speċifiċi għall-Pajjiż (CSRs) xprunati mill-awsterità għandhom fuq l-iskemi tal-pensjoni u fuq is-sostenibilità tagħhom u fuq l-aċċess għall-pensjonijiet ibbażati fuq il-kontribuzzjonijiet f'għadd dejjem jikber ta' Stati Membri, u minħabba l-effetti negattivi tar-Rakkomandazzjonijiet Speċifiċi għall-Pajjiż fuq il-livelli ta' dħul u fuq it-trasferimenti soċjali meħtieġa biex jinqerdu l-faqar u l-esklużjoni soċjali;

8.  Jenfasizza li l-prinċipju tas-sussidjarjetà jeħtieġ jiġi applikat b'mod strett anke fil-qasam tal-pensjonijiet;

Valutazzjoni u sensibilizzazzjoni għal azzjoni aktar effikaċi biex tiġi indirizzata d-differenza bejn il-pensjonijiet

9.  Jistieden lill-Istati Membri u lill-Kummissjoni jkomplu jinvestigaw id-differenza bejn il-pensjonijiet tan-nisa u tal-irġiel u jaħdmu flimkien mal-Eurostat u l-Istitut Ewropew għall-Ugwaljanza bejn is-Sessi (EIGE) fl-iżvilupp ta' indikaturi formali u affidabbli tad-differenza bejn il-pensjonijiet tan-nisa u tal-irġiel, kif ukoll l-identifikazzjoni tal-fatturi differenti warajha, sabiex iwettqu monitoraġġ tagħha u jistabbilixxu miri ta' tnaqqis ċari, u jistedinhom jirrapportaw lill-Parlament Ewropew; jistieden lill-Istati Membri jipprovdu lill-Eurostat, fuq bażi annwali, statistika dwar id-differenza bejn il-pagi u bejn il-pensjonijiet tan-nisa u tal-irġiel, sabiex ikunu jistgħu jiġu vvalutati l-iżviluppi fl-UE kollha u l-mezzi biex tiġi indirizzata l-kwistjoni;

10.  Jistieden lill-Kummissjoni twettaq valutazzjoni dettaljata tal-impatt fuq l-aktar gruppi vulnerabbli, u b'mod partikolari fuq in-nisa, tar-rakkomandazzjonijiet tal-White Paper tal-2012 dwar il-Pensjonijiet, li għandha l-għan li tiġġieled il-kawżi tad-differenza bejn il-pensjonijiet tan-nisa u tal-irġiel, kif ukoll tistabbilixxi indikatur formali tad-differenza bejn il-pensjonijiet tan-nisa u tal-irġiel u twettaq monitoraġġ sistematiku; jitlob li jkun hemm evalwazzjoni adegwata tar-rakkomandazzjonijiet jew il-miżuri meħuda s'issa u monitoraġġ tal-impatt tagħhom fir-rigward tas-sessi; jistieden lill-Kummissjoni tappoġġja l-iżvilupp ta' statistika diżaggregata skont is-sess u riċerka bil-ħsieb li jitjiebu l-monitoraġġ u l-evalwazzjoni tal-effetti tar-riforma tal-pensjonijiet fuq il-prosperità u l-benessri tan-nisa;

11.  Jistieden lill-Istati Membri jippromwovu azzjoni biex tintemm id-differenza bejn il-pensjonijiet tan-nisa u tal-irġiel permezz tal-politiki soċjali tagħhom, iqajmu kuxjenza fost dawk li jieħdu d-deċiżjonijiet f'dan il-qasam, u jiżviluppaw programmi li joffru lin-nisa aktar informazzjoni dwar l-implikazzjonijiet li din id-differenza għandha għalihom, kif ukoll joffrulhom l-għodod li jeħtieġu sabiex jippjanaw strateġiji ta' finanzjament tal-pensjoni li jkunu sostenibbli u mfassla għall-ħtiġijiet speċifiċi tan-nisa, kif ukoll dwar l-aċċess tan-nisa għall-pensjonijiet tat-tieni u t-tielet pilastru, partikolarment f'setturi prevalentement femminili fejn l-adeżjoni tista' tkun baxxa; jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jestendu u jqajmu aktar kuxjenza fost il-pubbliku rigward l-ugwaljanza fil-pagi u d-differenza bejn il-pensjonijiet, kif ukoll id-diskriminazzjoni diretta u indiretta fil-konfront tan-nisa fil-post tax-xogħol;

12.  Itenni l-ħtieġa ta' definizzjonijiet armonizzati sabiex jiġi ffaċilitat it-tqabbil fil-livell tal-UE ta' termini bħal "differenza bejn il-pagi tan-nisa u tal-irġiel" u "differenza bejn il-pensjonijiet tan-nisa u tal-irġiel";

13.  Jistieden lill-Istati Membri u l-istituzzjonijiet tal-Unjoni jippromwovu studji dwar l-effetti tad-differenza bejn in-nisa u l-irġiel fuq il-pensjonijiet u l-indipendenza finanzjarja tan-nisa, fid-dawl ta' kwistjonijiet bħat-tixjiħ tal-popolazzjoni, id-differenzi bejn is-sessi fil-kundizzjonijiet tas-saħħa u l-istennija tal-għomor, kif l-istrutturi tal-familja nbidlu u l-għadd ta' djar okkupati minn persuna waħda żdied, u d-differenzi fis-sitwazzjonijiet personali tan-nisa; jistedinhom ukoll ifasslu strateġiji fattibbli biex tintemm id-differenza bejn il-pensjonijiet tan-nisa u tal-irġiel;

It-tnaqqis tal-inugwaljanzi fir-rigward tal-kapaċitajiet kontributorji

14.  Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jiżguraw li l-leġiżlazzjoni tal-UE dwar id-diskriminazzjoni diretta u indiretta bejn is-sessi tiġi implimentata kif suppost u jkun hemm monitoraġġ sistematiku tal-progress tagħha, u li jinfetħu proċeduri ta' ksur f'każ ta' nonkonformità, u possibbilment jirreveduha sabiex ikun żgurat li l-irġiel u n-nisa jkollhom l-istess kapaċità li jħallsu l-kontribuzzjonijiet tal-pensjoni;

15.  Jikkundanna d-disparità fil-pagi bejn is-sessi u l-komponent "inspjegabbli" tiegħu li jirriżulta mid-diskriminazzjoni fil-post tax-xogħol, u jtenni t-talba tiegħu biex id-Direttiva 2006/54/KE, li ġiet trasposta b'mod ċar u suffiċjenti f'żewġ Stati Membri biss, tiġi riveduta biex jiġi żgurat trattament aktar ugwali tal-irġiel u n-nisa fi kwistjonijiet ta' impjiegi u pagi, bl-applikazzjoni tal-prinċipju ta' paga ugwali għal xogħol ugwali bejn in-nisa u l-irġiel, li ilu ggarantit mit-Trattat sa mill-fondazzjoni tal-KEE;

16.  Jistieden lill-Istati Membri u lill-Kummissjoni jiżguraw l-applikazzjoni tal-prinċipju ta' nondiskriminazzjoni u ugwaljanza fis-suq tax-xogħol u fl-aċċess għall-impjieg, u, b'mod partikolari, jadottaw miżuri ta' protezzjoni soċjali biex jiżguraw li l-intitolamenti tan-nisa għal paga u għal benefiċċji, inklużi l-pensjonijiet, ikunu konformi mal-prinċipju ta' pagi ugwali għall-ħaddiema rġiel u nisa għal xogħol ugwali jew xogħol ta' valur ugwali; jistieden lill-Istati Membri jistabbilixxu miżuri xierqa biex irażżnu l-vjolazzjonijiet tal-prinċipju ta' paga ugwali għal xogħol ugwali jew xogħol ta' valur ugwali għan-nisa u għall-irġiel;

17.  Iħeġġeġ lill-Istati Membri, lil min iħaddem u lit-trade unions ifasslu u jimplimentaw għodod ta' evalwazzjoni prattiċi u speċifiċi tax-xogħol biex jiddeterminaw ix-xogħol ta' valur ugwali u b'hekk jiżguraw li l-irġiel u n-nisa jirċievu paga ugwali u għaldaqstant, fil-futur, pensjonijiet ugwali; iħeġġeġ lill-impriżi jwettqu verifiki annwali dwar l-ugwaljanza fil-pagi, jippubblikaw id-data bl-akbar trasparenza, u jnaqqsu d-differenza bejn il-pagi tan-nisa u tal-irġiel;

18.  Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jindirizzaw is-segregazzjoni orizzontali u vertikali fis-suq tax-xogħol billi jeliminaw l-inugwaljanzi u d-diskriminazzjoni bejn is-sessi fl-impjiegi u jħeġġu, b'mod partikolari permezz tal-edukazzjoni u s-sensibilizzazzjoni fost il-bniet u n-nisa, l-istudju, l-impjieg u l-karrieri f'setturi innovattivi ta' tkabbir li fil-preżent huma ddominati mill-irġiel minħabba l-persistenza tal-istereotipi;

19.  Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri joffru lin-nisa aktar inċentivi biex jaħdmu aktar fit-tul u b'inqas interruzzjonijiet, sabiex jiżdied il-livell ta' indipendenza ekonomika tagħhom illum u fil-futur;

20.  Jirrimarka l-importanza, f'kuntest fejn il-piż tar-responsabbiltà għall-pensjonijiet qiegħed jiċċaqlaq minn fuq is-sistemi pensjonistiċi tal-Istat għal skemi ta' finanzjament personali, li jiġi żgurat li l-aċċess għas-servizzi finanzjarji skont id-Direttiva 2004/113/KE ma jkunx diskriminatorju u jkun ibbażat fuq kriterji attwarji "unisex"; jinnota li l-applikazzjoni tar-regola "unisex" tgħin biex titnaqqas id-differenza bejn il-pensjonijiet tan-nisa u tal-irġiel; jistieden lill-Istati Membri u lill-Kummissjoni jżidu t-trasparenza, l-aċċess għall-informazzjoni u ċ-ċertezza għall-membri u l-benefiċjarji tal-iskemi pensjonistiċi okkupazzjonali, filwaqt li jitqiesu l-prinċipji tal-UE ta' nondiskriminazzjoni u ugwaljanza bejn is-sessi;

21.  Jenfasizza li l-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea għamlitha ċara li l-iskemi tal-pensjonijiet okkupazzjonali għandhom jitqiesu bħala paga u li għalhekk il-prinċipju ta' trattament ugwali japplika għal dawn l-iskemi wkoll;

22.  Jistieden lill-Istati Membri jagħtu attenzjoni speċjali lin-nisa, li sikwit ma jkunux akkwistaw drittijiet pensjonistiċi u għalhekk ikunu nieqsa mill-indipendenza ekonomika, b'mod speċjali f'każ ta' divorzju;

It-tnaqqis tal-inugwaljanzi bejn l-irġiel u n-nisa f'dak li għandu x'jaqsam mal-karriera

23.  Jilqa' l-fatt li l-Kummissjoni wieġbet għas-sejħa tiegħu biex ittejjeb ir-rikonċiljazzjoni tal-ħajja professjonali u privata, permezz ta' proposti mhux leġiżlattivi u proposta leġiżlattiva li toħloq diversi tipi ta' leave bil-għan li jiġu indirizzati l-isfidi tas-seklu 21; jenfasizza li l-proposti magħmula mill-Kummissjoni huma bażi tajba biex jiġu ssodisfati l-aspettativi taċ-ċittadini Ewropej; jistieden lill-istituzzjonijiet kollha biex iwettqu dan il-pakkett kemm jista' jkun malajr;

24.  Iħeġġeġ lill-Istati Membri jirrispettaw u jinfurzaw il-leġiżlazzjoni dwar id-drittijiet għall-maternità sabiex in-nisa ma jsofrux żvantaġġi f'termini ta' pensjonijiet għax ikunu saru ommijiet matul il-ħajja tax-xogħol tagħhom;

25.  Jistieden lill-Istati Membri jikkunsidraw li l-impjegati jingħataw il-possibbiltà li jinnegozjaw arranġamenti flessibbli volontarji f'dak li għandu x'jaqsam mal-ħinijiet tax-xogħol, inklużi metodi aġevolati ta' ħidma ("smart working"), f'konformità mal-prattika nazzjonali u indipendentement mill-età tat-tfal jew is-sitwazzjoni familjari, u b'hekk jippermettu lin-nisa u l-irġiel jilħqu bilanċ aħjar bejn ix-xogħol u l-ħajja privata, b'tali mod li ma jkollhomx jagħżlu bejn waħda u oħra meta jassumu responsabbiltajiet ta' kura;

26.  Jinnota l-proposta tal-Kummissjoni dwar il-leave tal-persuni li jindukraw fid-Direttiva dwar il-bilanċ bejn ix-xogħol u l-ħajja privata għall-ġenituri u għall-persuni li jindukraw, u jfakkar l-appell tiegħu għal remunerazzjoni u protezzjoni soċjali adegwati; iħeġġeġ lill-Istati Membri jintroduċu, abbażi ta' kondiviżjoni tal-aħjar prattika, u għall-benefiċċju sew tan-nisa kif ukoll tal-irġiel, "care credits" li jpattu għal interruzzjonijiet mill-impjieg biex tingħata kura informali lil membri tal-familja u għal perjodi ta' kura formali, bħal leave tal-maternità, tal-paternità u tal-ġenituri, u li jgħoddu b'mod ġust dawn il-krediti mad-drittijiet tal-pensjoni; iqis li dawn il-krediti għandhom jingħataw għal perjodu qasir u stabbilit, sabiex ma jkunx hemm stereotipi u inugwaljanzi ulterjuri;

27.  Jitlob lill-Istati Membri jfasslu strateġiji biex jirrikonoxxu l-importanza tal-kura informali mwettqa għal membri tal-familja u persuni dipendenti oħra, u t-tqassim ġust tagħhom bejn in-nisa u l-irġiel, li n-nuqqas tiegħu jista' jkun kawża ta' interruzzjonijiet fil-karrieri u xogħol prekarju fost in-nisa u b'hekk jipperikola d-drittijiet pensjonistiċi tagħhom; jenfasizza, f'dan il-kuntest, l-importanza li jingħataw inċentivi għall-irġiel biex jagħmlu użu mil-leave tal-ġenituri u tal-paternità;

28.  Jistieden lill-Istati Membri jippermettu t-trasferiment lura tal-impjegati għal arranġament komparabbli ta' xogħol wara l-leave tal-maternità jew il-leave tal-ġenituri;

29.  Jirrimarka li ma jistax jintlaħaq bilanċ xieraq bejn ix-xogħol u l-ħajja privata għall-irġiel u n-nisa jekk ma jkunx hemm faċilitajiet lokali ta' kwalità għolja, affordabbli u aċċessibbli, għall-kura għat-tfal, l-anzjani u l-persuni dipendenti u mingħajr ma jitħeġġeġ it-tqassim ugwali tar-responsabbiltajiet, l-ispejjeż u l-kura; jistieden lill-Istati Membri jżidu l-investiment fis-servizzi għat-tfal, jenfasizza l-ħtieġa li jkun hemm faċilitajiet għall-kura tat-tfal fiż-żoni rurali kollha, u jħeġġeġ lill-Kummissjoni tappoġġja lill-Istati Membri, inkluż permezz tal-għoti ta' fondi disponibbli mill-UE, fil-ħolqien ta' faċilitajiet bħal dawn f'forma li tkun aċċessibbli għal kulħadd; jistieden lill-Istati Membri biex mhux biss jilħqu l-miri ta' Barċellona malajr kemm jista' jkun u sa mhux aktar tard mill-2020, iżda jiddefinixxu wkoll miri simili għal servizzi ta' kura fit-tul, u fl-istess ħin joffru lill-familji li jippreferu mudell ta' kura ta' tfal differenti l-libertà li jagħżlu; jifraħ lil dawk l-Istati Membri li diġà laħqu ż-żewġ settijiet ta' miri;

L-impatt tas-sistemi pensjonistiċi fuq id-differenza bejn il-pensjonijiet

30.  Jistieden lill-Istati Membri jivvalutaw, abbażi ta' data preċiża u komparabbli, l-impatt li s-sistemi pensjonistiċi tagħhom qed ikollhom fuq id-differenza bejn il-pensjonijiet u l-fatturi li jikkawżawha, sabiex tiġi miġġielda d-diskriminazzjoni u tinħoloq trasparenza fis-sistemi pensjonistiċi tal-Istati Membri;

31.  Jenfasizza li s-sostenibbiltà tas-sistemi pensjonistiċi għandha tqis l-isfidi tal-bidliet demografiċi, it-tixjiħ tal-popolazzjoni, ir-rata tat-twelid, u l-proporzjon bejn il-persuni f'impjieg bi qligħ u dawk fl-età tal-pensjoni; ifakkar li s-sitwazzjoni ta' dawn tal-aħħar tiddependi ħafna fuq l-għadd ta' snin li matulhom ikunu ħadmu u ħallsu kontribuzzjonijiet;

32.  Jistieden lill-Istati Membri jwettqu b'urġenza l-bidliet strutturali meħtieġa fis-sistemi pensjonistiċi, sabiex tiġi żgurata sigurtà soċjali sostenibbli fid-dawl taż-żieda fl-istennija tal-għomor fl-UE;

33.  Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jistudjaw f'aktar dettall kif id-differenza bejn il-pensjonijiet tista' tintlaqat minn bidla minn pensjonijiet statutorji tal-Istat għal arranġamenti aktar flessibbli fi skemi okkupazzjonali u privati għall-kontribuzzjonijiet tal-pensjoni, kemm fir-rigward tal-kalkolu tat-tul tal-kontribuzzjoni għas-sistema pensjonistika kif ukoll fir-rigward tal-progressività tal-irtirar;

34.  Iwissi dwar ir-riskji għall-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel irrappreżentati miċ-ċaqliqa mill-pensjonijiet tas-sigurtà soċjali għall-pensjonijiet iffinanzjati personalment, peress li l-pensjonijiet personali huma bbażati fuq kontribuzzjonijiet individwali u ma jikkumpensawx għaż-żminijiet imqatta' fl-indukrar tat-tfal u ta' qraba dipendenti oħra, jew għall-perjodi ta' qgħad, leave minħabba mard, jew diżabilità; jiġbed l-attenzjoni lejn il-fatt li r-riformi tas-sistemi tal-pensjonijiet li jorbtu l-benefiċċji soċjali mat-tkabbir, u mal-istat tas-swieq tax-xogħol u dawk finanzjarji, jiffokaw biss fuq aspetti makroekonomiċi u jinjoraw l-għan soċjali tal-pensjonijiet;

35.  Jistieden lill-Istati Membri jneħħu l-elementi tas-sistemi pensjonistiċi tagħhom, u tar-riformi implimentati, li jżidu mal-iżbilanċi fil-pensjonijiet (speċjalment l-iżbilanċi bejn is-sessi bħalma hija d-differenza eżistenti bejn il-pensjonijiet), filwaqt li jitqies l-impatt fuq is-sessi tar-riformi tal-pensjonijiet futuri, kif ukoll jimplimentaw miżuri biex tinqered din id-diskriminazzjoni; jenfasizza li kwalunkwe bidla fil-politika relatata mal-pensjonijiet għandha titkejjel mal-impatt tagħha fuq id-differenza bejn in-nisa u l-irġiel, b'analiżi speċifika li tqabbel l-impatt tal-bidliet proposti fuq in-nisa u l-irġiel, u li dan għandu jkun karatteristika tal-proċessi ta' ppjanar, tfassil, implimentazzjoni u evalwazzjoni tal-politika pubblika;

36.  Jistieden lill-Kummissjoni tħeġġeġ il-kondiviżjoni tal-aħjar prattika sabiex jiġu identifikati kemm il-mekkaniżmi korrettivi l-aktar effikaċi kif ukoll dawk li jistgħu jiġġieldu l-fatturi li jikkontribwixxu għad-differenza bejn il-pensjonijiet;

37.  Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jintroduċu tariffi tal-ħajja "unisex" fl-iskemi tal-pensjonijiet u l-"care credits", kif ukoll il-benefiċċji derivati, sabiex in-nisa jkunu jistgħu jirċievu l-istess ħlasijiet ta' pensjoni għal kontribuzzjonijiet ugwali, anke jekk mistennija jgħixu aktar mill-irġiel, u jiżguraw li l-istennija tal-għomor tan-nisa ma titqajjimx bħala skuża għal diskriminazzjoni, b'mod partikolari fil-kalkolu tal-pensjonijiet;

38.  Jappella għal rieżami tal-inċentivi kollha disponibbli taħt is-sistemi tat-tassazzjoni u tal-pensjonijiet u tal-impatt tagħhom fuq id-diskrepanza fil-pensjonijiet bejn is-sessi, b'enfasi partikolari fuq familji mmexxija minn ommijiet waħedhom; jappella wkoll għat-tneħħija ta' inċentivi kontroproduttivi u l-individwalizzazzjoni tal-intitolamenti;

39.  Jenfasizza r-rwol importanti li għandhom il-pensjonijiet tas-superstiti fil-ħarsien u s-salvagwardja ta' ħafna anzjani nisa mir-riskju akbar ta' faqar u esklużjoni soċjali li jħabbtu wiċċhom magħhom meta mqabbel mal-anzjani rġiel; jistieden lill-Istati Membri jirriformaw, jekk ikun meħtieġ, is-sistemi tagħhom għall-pensjonijiet tas-superstiti u l-pensjonijiet tar-romol sabiex in-nisa mhux miżżewġa ma jkunux penalizzati; jistieden lill-Istati Membri biex, bl-appoġġ tal-Kummissjoni, jistudjaw l-effetti ta' sistemi differenti li jipprovdu pensjonijiet tas-superstiti fid-dawl tar-rati għolja ta' divorzju, l-inċidenza ta' faqar fost il-koppji mhux miżżewġin u l-esklużjoni soċjali tal-anzjani nisa, u jikkunsidraw li jipprevedu strumenti legali li jiżguraw drittijiet pensjonistiċi kondiviżi f'każ ta' divorzju;

40.  Jenfasizza l-fatt li kulħadd għandu d-dritt għal pensjoni pubblika aċċessibbli universalment, u jfakkar li l-Artikolu 25 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni jirrikonoxxi d-dritt tal-persuni anzjani għal ħajja deċenti u indipendenti, u li l-Artikolu 34 tal-Karta jirrikonoxxi d-dritt għal aċċess għall-benefiċċji tas-sigurtà soċjali u għas-servizzi soċjali li jiggarantixxu protezzjoni f'każijiet bħall-maternità, il-mard, l-inċidenti fil-post tax-xogħol, id-dipendenza jew ix-xjuħija, kif ukoll f'każ ta' telf ta' impjieg; jenfasizza l-importanza tas-sistemi tas-sigurtà soċjali pubbliċi ffinanzjati mill-kontribuzzjonijiet bħala element importanti għal pensjoni adegwata;

41.  Jistieden lill-Istati Membri jiżguraw li kemm l-irġiel kif ukoll in-nisa jkollhom iċ-ċans jilħqu l-perjodi kontributorji kollha, u jiżguraw ukoll li kulħadd ikollu d-dritt għal pensjoni, bil-ħsieb li titneħħa d-differenza fil-pensjonijiet permezz tal-ġlieda kontra d-diskriminazzjoni bejn is-sessi fl-impjiegi, jiġu aġġustati l-edukazzjoni u l-ippjanar tal-karriera, jittejjeb il-bilanċ bejn ix-xogħol u l-ħajja privata u jissaħħaħ l-investiment fil-kura tat-tfal u l-anzjani; iqis bħala rilevanti wkoll l-introduzzjoni ta' regolamenti sodi dwar is-saħħa u s-sikurezza fil-post tax-xogħol li jqisu r-riskji okkupazzjonali kif ukoll psikosoċjali skont is-sessi, l-investiment fis-servizzi pubbliċi tal-impjiegi li jistgħu jiggwidaw nisa ta' kull età li jkunu qed ifittxu impjieg, u l-introduzzjoni ta' regoli flessibbli għat-tranżizzjoni mix-xogħol għall-pensjoni;

42.  Jinnota li fil-Kumment Ġenerali tiegħu Nru 16 (2005) dwar id-dritt ugwali tal-irġiel u tan-nisa għat-tgawdija tad-drittijiet ekonomiċi, soċjali u kulturali kollha, il-Kumitat għad-Drittijiet Ekonomiċi, Soċjali u Kulturali tan-NU stabbilixxa r-rekwiżiti tal-Artikolu 3 b'rabta mal-Artikolu 9 tal-ICESCR, inkluż ir-rekwiżit li l-età tal-irtirar obbligatorja tkun l-istess kemm għall-irġiel kif ukoll għan-nisa u li jiġi żgurat li n-nisa jibbenefikaw bl-istess mod fil-qafas tal-iskemi pensjonistiċi pubbliċi u privati;

o
o   o

43.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill u lill-Kummissjoni.

(1) 11 ta' Awwissu 2005, E/C.12/2005/4. (2) 4 ta' Frar 2008, E/C.12/GC/19. (3) XX-3/def/GRC/4/1/EN, (4) ĠU L 6, 10.1.1979, p. 24. (5) ĠU L 303, 2.12.2000, p. 16. (6) ĠU L 373, 21.12.2004, p. 37. (7) ĠU L 204, 26.7.2006, p. 23. (8) ĠU C 51 E, 22.2.2013, p. 9. (9) ĠU C 131 E, 8.5.2013, p. 60. (10) ĠU C 264 E, 13.9.2013, p. 75. (11) ĠU C 36, 29.1.2016, p. 6. (12) ĠU C 316, 30.8.2016, p. 2. (13) ĠU C 407, 4.11.2016, p. 2. (14) Testi adottati, P8_TA(2015)0351. (15) Testi adottati, P8_TA(2016)0338.

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tal-14 ta' Ġunju 2017 dwar ir-Rapport tal-Kummissjoni 2016 dwar is-Serbja (2016/2311(INI))

P8_TA(2017)0261 A8-0063/2017

Il-Parlament Ewropew,

–  wara li kkunsidra l-konklużjonijiet tal-Presidenza tal-Kunsill Ewropew ta' Salonka tad-19 u l-20 ta' Ġunju 2003 dwar il-prospettiva tal-adeżjoni tal-pajjiżi tal-Balkani tal-Punent mal-Unjoni Ewropea,

–  wara li kkunsidra d-Deċiżjoni tal-Kunsill 2008/213/KE tat-18 ta' Frar 2008 dwar il-prinċipji, il-prijoritajiet, u l-kundizzjonijiet kontenuti fis-Sħubija Ewropea mas-Serbja u li tħassar id-Deċiżjoni 2006/56/KE(1),

–  wara li kkunsidra l-opinjoni tal-Kummissjoni tat-12 ta' Ottubru 2011 dwar l-applikazzjoni tas-Serbja għall-adeżjoni mal-Unjoni Ewropea (SEC(2011)1208), id-deċiżjoni tal-Kunsill Ewropew tat-2 ta' Marzu 2012 biex jingħata status ta' kandidat lis-Serbja u d-deċiżjoni tal-Kunsill Ewropew tas-27-28 ta' Ġunju 2013 biex jinfetħu n-negozjati mas-Serbja,

–  wara li kkunsidra l-Ftehim ta' Stabbilizzazzjoni u Assoċjazzjoni (FSA) bejn il-Komunitajiet Ewropej u l-Istati Membri tagħhom u r-Repubblika tas-Serbja, li daħal fis-seħħ fl-1 ta' Settembru 2013,

–  wara li kkunsidra r-Riżoluzzjoni 1244 (1999) tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU, l-Opinjoni Konsultattiva tal-Qorti Internazzjonali tal-Ġustizzja (QIĠ) tat-22 ta' Lulju 2010 dwar il-konformità mad-dritt internazzjonali tad-dikjarazzjoni unilaterali ta' indipendenza fir-rigward tal-Kosovo, u r-riżoluzzjoni 64/298 tad-9 ta' Settembru 2010 tal-Assemblea Ġenerali tan-NU li rrikonoxxiet il-kontenut tal-opinjoni tal-QIĠ u laqgħet id-disponibbiltà tal-UE li taġevola d-djalogu bejn is-Serbja u l-Kosovo,

–  wara li kkunsidra d-dikjarazzjoni u r-rakkomandazzjonijiet adottati fil-ħames laqgħa tal-Kumitat Parlamentari ta' Stabbilizzazzjoni u Assoċjazzjoni UE-Serbja tat-22-23 ta' Settembru 2016,

–  wara li kkunsidra r-Rapport dwar il-Politika għall-Impriża u l-Industrija adottat fis-7 ta' Ottubru 2016 mill-Kumitat Konsultattiv Konġunt tas-Soċjetà Ċivili UE-Serbja,

–  wara li kkunsidra r-rapport finali relatat mal-missjoni ta' osservazzjoni elettorali limitata tal-OSKE/ODHIR dwar l-elezzjonijiet parlamentari bikrin fis-Serbja tad-29 ta' Lulju 2016,

–  wara li kkunsidra r-Rapport tal-Kummissjoni 2016 dwar is-Serbja tad-9 ta' Novembru 2016 (SWD(2016)0361),

–  wara li kkunsidra l-valutazzjoni tal-Kummissjoni dwar il-Programm ta' Riforma Ekonomika tas-Serbja (2016-2018) (SWD(2016)0137),

–  wara li kkunsidra l-Konklużjonijiet Konġunti tad-Djalogu Ekonomiku u Finanzjarju bejn l-UE u l-Balkani tal-Punent u t-Turkija tas-26 ta' Mejju 2016 (9500/2016),

–  wara li kkunsidra l-konklużjonijiet tal-Presidenza tat-13 ta' Diċembru 2016,

–  wara li kkunsidra t-tielet laqgħa tal-Kunsill ta' Stabbilizzazzjoni u ta' Assoċjazzjoni UE-Serbja li saret fit-13 ta' Diċembru 2016,

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-4 ta' Frar 2016 dwar ir-Rapport tal-2015 dwar is-Serbja(2),

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 52 tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

–  wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għall-Affarijiet Barranin (A8-0063/2017),

A.  billi s-Serbja, bħal kull pajjiż li jaspira li jaderixxi mal-UE, għandha tiġi ġġudikata abbażi tal-merti proprji tagħha li tissodisfa, timplimenta u tkun konformi mal-istess ġabra ta' kriterji, u billi l-kwalità tar-riformi neċessarji u d-dedikazzjoni lejhom jiddeterminaw il-kalendarju tal-adeżjoni;

B.  billi l-progress tas-Serbja fil-kapitoli 23 u 24 dwar l-istat tad-dritt u fil-kapitolu 35 dwar il-proċess ta' normalizzazzjoni tar-relazzjonijiet mal-Kosovo għadu fundamentali għar-ritmu kumplessiv tal-proċess tan-negozjati, f'konformità mal-Qafas ta' Negozjar;

C.  billi s-Serbja għamlet passi importanti lejn in-normalizzazzjoni tar-relazzjonijiet mal-Kosovo, li rriżultaw fl-Ewwel Ftehim dwar il-Prinċipji ta' Normalizzazzjoni tar-Relazzjonijiet tad-19 ta' April 2013 u l-ftehimiet ta' Awwissu 2015, iżda għad hemm ħafna xi jsir f'dan ir-rigward; billi huma meħtieġa b'urġenza miżuri ulterjuri sabiex il-kwistjonijiet pendenti kollha bejn iż-żewġ pajjiżi jiġu ttrattati, isir progress fihom u jiġu solvuti;

D.  billi s-Serbja baqgħet impenjata li toħloq ekonomija tas-suq li tiffunzjona u kompliet timplimenta l-Ftehim ta' Stabbilizzazzjoni u Assoċjazzjoni (FSA);

E.  billi l-implimentazzjoni tal-qafas ġuridiku dwar il-protezzjoni tal-minoranzi jeħtieġ li tkun garantita bis-sħiħ, partikolarment fl-oqsma tal-edukazzjoni, l-użu tal-lingwa, l-aċċess għall-midja u għas-servizzi reliġjużi bil-lingwi minoritarji u r-rappreżentanza politika adegwata tal-minoranzi nazzjonali fil-livelli lokali, reġjonali u nazzjonali;

1.  Jilqa' pożittivament il-ftuħ tan-negozjati dwar il-Kapitoli 23 (Ġudikatura u Drittijiet Fundamentali) u 24 (Ġustizzja, Libertà u Sigurtà) bħala l-kapitoli ewlenin fl-approċċ tal-UE għal tkabbir ibbażat fuq l-istat tad-dritt, inkwantu l-progress f'dawn il-kapitoli jibqa' fundamentali għar-ritmu kumplessiv tal-proċess tan-negozjati; jilqa' pożittivament il-ftuħ tal-Kapitoli 32 (Kontroll Finanzjarju) u 35 (Kwistjonijiet Oħra), il-ftuħ tan-negozjati dwar il-Kapitolu 5 (Akkwist Pubbliku) u l-ftuħ u l-għeluq provviżorju tal-Kapitolu 25 (Xjenza u Riċerka) il-ftuħ tan-negozjati dwar il-Kapitolu 20 (Impriża u Politika Industrijali) u l-ftuħ u l-għeluq provviżorju tal-Kapitolu 26 (Edukazzjoni u Kultura) ; jistenna bil-ħerqa l-ftuħ tal-kapitoli addizzjonali li tħejjew mil-lat tekniku;

2.  Jilqa' l-impenn kontinwu tas-Serbja fit-triq lejn l-integrazzjoni fl-UE u l-approċċ kostruttiv u mħejji tajjeb tagħha f'dak li għandu x'jaqsam man-negozjati, li huwa sinjal ċar ta' determinazzjoni u rieda politika; jistieden lis-Serbja tkompli tippromwovi u tikkomunika b'mod attiv din id-deċiżjoni strateġika fost il-popolazzjoni Serba, anki billi tippromwovi sensibilizzazzjoni msaħħa taċ-ċittadini Serbi dwar il-finanzjament mill-baġit tal-UE dirett lejn is-Serbja; jistieden lill-awtoritajiet Serbi jastjenu mir-retorika u mill-messaġġi kontra l-UE diretti lejn il-pubbliku; jissottolinja l-bżonn ta' dibattiti informati, trasparenti u kostruttivi dwar l-UE, l-istituzzjonijiet tagħha u l-implikazzjonijiet ta' adeżjoni; jieħu nota tat-titjib fid-djalogu u fil-konsultazzjonijiet pubbliċi mal-partijiet interessati u mas-soċjetà ċivili rilevanti kif ukoll l-involviment tagħhom fil-proċess ta' integrazzjoni tal-UE;

3.  Jissottolinja li l-implimentazzjoni bir-reqqa tar-riformi u tal-politiki tibqa' indikatur ewlieni tas-suċċess tal-proċess ta' integrazzjoni; ifaħħar l-adozzjoni tal-Programm Nazzjonali għall-Adozzjoni tal-Acquis (PNAA); jistieden lis-Serbja ttejjeb l-ippjanar, il-koordinament u l-monitoraġġ tal-implimentazzjoni tal-leġiżlazzjoni u tal-politiki l-ġodda, billi titwaqqaf kapaċità amministrattiva adegwata u effiċjenti, u twettaq sforzi ulterjuri biex tiżgura l-inklużjoni sistematika tas-soċjetà ċivili fid-djalogi ta' politika, inkluż fil-proċess ta' adeżjoni, bħala strument għat-titjib tal-istandards tal-governanza demokratika; jilqa' b'sodisfazzjon l-inizjattivi kontinwi min-naħa tal-Uffiċċju tal-Gvern għall-Kooperazzjoni mas-Soċjetà Ċivili mmirati biex itejbu l-kooperazzjoni bejn l-Istat u s-settur ċivili;

4.  Josserva dewmien fl-assorbiment tal-għajnuna ta' qabel l-adeżjoni, anki minħabba l-qafas istituzzjonali inadegwat; iħeġġeġ lill-awtoritajiet ifittxu eżempji pożittivi u l-aħjar prattiki fost l-Istati Membri; jissottolinja l-bżonn li tiġi stabbilita sistema istituzzjonali aktar effikaċi u komprensiva fil-livell nazzjonali, reġjonali u lokali, għall-assorbiment tal-IPA (Strument għall-Assistenza ta' Qabel l-Adeżjoni) u ta' fondi oħra disponibbli;

5.  Jilqa' l-progress li sar mis-Serbja fl-iżvilupp ta' ekonomija tas-suq li tiffunzjona u t-titjib fis-sitwazzjoni ekonomika globali fil-pajjiż; jenfasizza li s-Serbja għamlet progress pożittiv hija u tindirizza wħud mid-dgħufijiet politiċi tagħha, partikolarment fir-rigward tad-defiċit tal-baġit li llum jinsab inqas mil-livell iffissat fil-kriterji ta' Maastricht; jenfasizza li l-prospettivi tat-tkabbir tjiebu u l-iżbilanċi interni u esterni tnaqqsu; jilqa' favorevolment il-fatt li r-ristrutturar tal-impriżi ta' proprjetà pubblika mexa 'l quddiem, partikolarment fil-qasam tal-enerġija u tat-trasport ferrovjarju, u jissottolinja l-importanza tat-tmexxija professjonali tagħhom sabiex isiru aktar effikaċi, kompetittivi u ekonomiċi; jissottolinja r-rilevanza tal-impjieg fis-settur pubblika fis-Serbja u l-importanza tar-rispett tad-drittijiet tal-ħaddiema;

6.  Jieħu nota tar-riżultati tal-elezzjonijiet presidenzjali li saru fit-2 ta' April 2017; jikkundanna bil-qawwa r-retorika li ntużat matul il-kampanja presidenzjali mill-uffiċjali tal-gvern u l-midja favur il-gvern kontra kandidati presidenzjali oħra; jiddispjaċih dwar l-aċċess mhux uniformi tal-kandidati għall-midja matul il-kampanja elettorali, kif ukoll il-fatt li l-parlament kien wieqaf matul il-kampanja, u b'hekk il-politiċi tal-oppożizzjoni ċċaħdu minn forum pubbliku; jistieden lill-awtoritajiet jinvestigaw b'mod adegwat allegazzjonijiet ta' diversi tipi ta' irregolaritajiet, vjolenza u intimidazzjoni matul l-elezzjonijiet; jirrikonoxxi l-protesti li kienu qed iseħħu matul dak iż-żmien f'bosta bliet Serbi u jħeġġeġ lill-awtoritajiet iqisu t-talbiet tagħhom f'konformità mal-istandards demokratiċi u l-ispirtu tad-demokrazija;

7.  Jissottolinja r-rwol kruċjali tal-impriżi żgħar u ta' daqs medju (SMEs) għall-ekonomija Serba u jistieden lill-pajjiż ikompli jtejjeb l-ambjent tan-negozju għas-settur privat; jistieden lill-Gvern Serb u lill-istituzzjonijiet tal-UE jespandu l-opportunitajiet ta' finanzjament tagħhom favur l-SMEs, speċjalment fil-qasam tal-IT u tal-ekonomija diġitali; ifaħħar l-isforzi tas-Serbja rigward l-edukazzjoni dupliċi ta' taħriġ professjonali biex ikun indirizzat il-qgħad fost iż-żgħażagħ u jissottolinja l-importanza tal-organizzazzjoni ta' taħriġ aktar adegwat għad-domanda tas-suq tax-xogħol; iħeġġeġ lis-Serbja tippromwovi l-imprenditorija, b'mod partikolari fost iż-żgħażagħ; josserva t-tendenzi demografiċi sfavorevoli u l-fenomenu tal-"eżodu tal-imħuħ" u jistieden lis-Serbja tintroduċi programmi nazzjonali maħsuba biex jippromwovu l-impjieg fost iż-żgħażagħ;

8.  Jilqa' l-iżvolġiment tal-elezzjonijiet parlamentari fl-24 ta' April 2016 li kienu valutati b'mod pożittiv mill-osservaturi internazzjonali; jistieden lill-awtoritajiet jindirizzaw bis-sħiħ ir-rakkomandazzjonijiet tal-missjoni ta' osservazzjoni elettorali tal-OSKE/ODIHR, partikolarment fir-rigward tal-kopertura medjatika mhux imparzjali, tal-vantaġġ indebitu għal dawk fil-kariga, ta' distinzjoni vaga bejn l-attivitajiet statali u tal-partiti, tal-proċess ta' reġistrazzjoni u tan-nuqqas ta' trasparenza fil-finanzjament tal-partiti politiċi u tal-kampanja elettorali; jenfasizza li l-finanzjament tal-partiti politiċi għandu jkun f'konformità mal-ogħla standards internazzjonali; jistieden lill-awtoritajiet jinvestigaw bir-reqqa l-akkużi ta' irregolaritajiet, vjolenza u intimidazzjoni li tqajmu matul il-proċess elettorali; jistieden lis-Serbja tiżgura elezzjonijiet ħielsa u ġusti f'April 2017;

9.  Josserva li l-Prim Ministru Aleksandar Vučić irċieva 55,08% tal-voti fl-elezzjoni presidenzjali tal-2 ta' April 2017; jenfasizza li delegazzjoni multipartitika mill-Assemblea Parlamentari tal-Kunsill tal-Ewropa osservat l-elezzjoni u li l-OSKE/ODIHR bagħtet missjoni ta' valutazzjoni elettorali;

10.  Itenni l-appell tiegħu lis-Serbja, konformement mar-rekwiżiti tal-istatus ta' kandidat tagħha, biex tallinja progressivament il-politika estera u ta' sigurtà tagħha ma' dik tal-UE, inkluża l-politika tagħha fil-konfront tar-Russja; iqis deplorevoli l-iżvolġiment ta' taħriġ militari konġunt bejn is-Serbja u r-Russja; huwa mħasseb bil-preżenza ta' faċilitajiet tal-ajru Russi f'Nis; jiddispjaċih li, f'Diċembru 2016 li għadda, is-Serbja kienet wieħed mis-26 pajjiż li ma tax is-sostenn tiegħu lir-riżoluzzjoni dwar il-Krimea fi ħdan in-Nazzjonijiet Uniti li tagħmel appell għal missjoni ta' osservazzjoni internazzjonali dwar is-sitwazzjoni tad-drittijiet tal-bniedem fil-peniżola; jilqa' l-kontribut importanti tas-Serbja għal bosta missjonijiet u operazzjonijiet PSDK tal-UE (EUTM Mali, EUTM Somalia, EUNAVFOR Atalanta u EUTM RCA) u l-parteċipazzjoni kontinwa tagħha fl-operazzjonijiet internazzjonali ta' żamma tal-paċi; jinkoraġġixxi u jsostni bil-qawwa lis-Serbja fin-negozjati dwar l-adeżjoni mad-WTO;

11.  Ifaħħar l-approċċ kostruttiv u umanitarju tas-Serbja fil-mod kif tittratta l-kriżi migratorja; jistieden lis-Serbja trawwem dan l-approċċ kostruttiv anki mal-pajjiżi ġirien; josserva b'mod pożittiv l-isforzi sostanzjali li s-Serbja għamlet biex tiżgura li ċ-ċittadini ta' pajjiżi terzi jingħataw kenn u provvisti umanitarji bl-appoġġ tal-UE u tal-komunità internazzjonali; jenfasizza li s-Serbja għandha tadotta u timplimenta l-liġi l-ġdida dwar l-asil; jistieden lill-awtoritajiet Serbi jkomplu jipprovdu lir-rifuġjati u lill-migranti kollha s-servizzi bażiċi bħal djar, ikel, sanità u assistenza għas-saħħa ta' livell adegwat; jistieden lill-Kummissjoni u lill-Kunsill jipprovdu appoġġ kontinwu favur is-Serbja bil-għan li tindirizza l-isfidi tal-migrazzjoni u tissorvelja mill-qrib l-applikazzjoni tas-sussidji finanzjarji għall-organizzazzjoni u għall-ġestjoni tal-flussi migratorji; jinkoraġġixxi lis-Serbja ssostni t-tendenza dekrexxenti ta' persuni li jfittxu asil li jidħlu fl-UE mis-Serbja; jistieden lis-Serbja tirrispetta bis-sħiħ id-drittijiet tal-applikanti għall-asil u tiżgura li l-minorenni mhux akkumpanjati u separati jiġu identifikati u mħarsa; jistieden lill-Kummissjoni tkompli l-ħidma dwar kwistjonijiet relatati mal-migrazzjoni flimkien mal-pajjiżi kollha tal-Balkani tal-Punent, b'mod li tiżgura l-konformità man-normi u mal-istandards Ewropej u internazzjonali;

Stat tad-dritt

12.  Jinnota li, filwaqt li sar xi progress fil-qasam relatat mal-ġudikatura, b'mod partikolari billi ttieħdu passi għall-armonizzazzjoni tal-ġurisprudenza u l-promozzjoni ulterjuri ta' sistema ta' reklutaġġ meritokratika, l-indipendenza ġudizzjarja mhijiex assigurata fil-prattika, u dan ma jħallix lill-imħallfin u lill-prosekuturi jattwaw il-leġiżlazzjoni adottata; jistieden lill-awtoritajiet jallinjaw il-qafas kostituzzjonali u leġiżlattiv mal-istandards Ewropej sabiex titnaqqas l-influwenza politika fir-reklutaġġ u fil-ħatra tal-imħallfin u tal-prosekuturi; jenfasizza li l-kwalità u l-effiċjenza tal-ġudikatura u l-aċċess għall-ġustizzja jibqgħu taħt pressjoni minħabba distribuzzjoni inugwali ta' volum ta' xogħol, kwantità tqila ta' xogħol ġudizzjarju li baqa' lura u assenza ta' assistenza legali mingħajr ħlas, li jeħtieġ li tkun stabbilita; jappella għall-eżekuzzjoni tas-sentenzi tal-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem;

13.  Jinsab imħasseb bin-nuqqas ta' progress fil-ġlieda kontra l-korruzzjoni u jħeġġeġ lis-Serbja turi rieda politika u impenn ċari biex jinstab tarf ta' din il-kwistjoni, anki permezz ta' titjib u tisħiħ b'mod totali tal-qafas ġuridiku; jistieden lis-Serbja tintensifika l-implimentazzjoni tal-istrateġija nazzjonali kontra l-korruzzjoni u l-pjan ta' azzjoni, u jitlob li jitfassal l-ewwel bilanċ tal-investigazzjonijiet, tal-prosekuzzjonijiet u tal-kundanni għal korruzzjoni ta' livell għoli; japprezza l-progress fil-finalizzazzjoni tal-abbozz ta' liġi dwar l-Aġenzija kontra l-Korruzzoni u fl-implimentazzjoni tal-attivitajiet dwar il-prevenzjoni u l-ġlieda kontra l-korruzzjoni previsti bis-saħħa tal-proġett ta' ġemellaġġ tal-UE li għadu kemm ġie stabbilit; iħeġġeġ lis-Serbja temenda u timplimenta t-taqsima tal-Kodiċi Kriminali dwar ir-reati ekonomiċi u ta' korruzzjoni sabiex jipprevedu qafas kredibbli u prevedibbli tad-dritt kriminali; huwa mħasseb bl-iżvelar ripetut lill-midja dwar l-investigazzjonijiet li għaddejjin; jistieden lill-awtoritajiet Serbi jinvestigaw bis-serjetà għadd ta' kawżi ta' profil għoli li fihom provi ta' allegata mġiba ħażina ġew ippreżentati mill-ġurnalisti; itenni l-appell tiegħu għal riforma adegwata tar-reat tal-abbuż tal-uffiċċju u tal-abbuż tar-responsabbiltajiet sabiex ikun evitat l-użu ħażin jew l-interpretazzjoni arbitrarja; jisħaq fuq il-fatt li r-rikors eċċessiv għad-dispożizzjoni dwar l-abbuż tal-uffiċċju fis-settur privat jagħmel ħsara lill-klima tan-negozju u jxekkel iċ-ċertezza tad-dritt; jistieden lis-Serbja tiggarantixxi n-newtralità u l-kontinwità tal-amministrazzjoni pubblika;

14.  Jilqa' b'sodisfazzjon ir-rwol attiv tas-Serbja fil-kooperazzjoni ġudizzjarja u tal-pulizija fuq livell internazzjonali u reġjonali, fil-progress li sar fil-ġlieda kontra l-kriminalità organizzata u fl-adozzjoni, min-naħa tas-Serbja, tal-ewwel valutazzjoni tat-theddid gravi tal-kriminalità organizzata (SOCTA); jistieden lis-Serbja tintensifika l-isforzi biex tinvestiga netwerks kriminali usa', ittejjeb l-investigazzjonijiet finanzjarji u l-attivitajiet tal-pulizija bbażati fuq l-intelligence u tiżviluppa każistika solida ta' kundanni definittivi; jistieden lis-Serbja timplimenta b'mod sħiħ il-liġi ta' Frar 2016 dwar il-pulizija, tallinja mar-regoli tal-UE dwar il-konfiska tal-assi kriminali u tistabbilixxi pjattaforma sigura għall-iskambju tal-intelligence bejn l-aġenziji inkarigati mill-eżekuzzjoni tal-liġi; japprezza l-bidliet reċenti fil-liġi dwar il-proprjetà pubblika u jisħaq fuq il-fatt li l-implimentazzjoni trasparenti u nondiskriminatorja tagħha trid tkun garantita, u li jridu jiġu adottati miżuri oħrajn biex tkun stabbilita totalment iċ-ċarezza tad-dritt rigward id-drittijiet tal-proprjetà; jagħmel appell għal sforzi addizzjonali biex tkun indirizzata l-kwistjoni tal-kamp ta' applikazzjoni, tal-implimentazzjoni u tal-implikazzjonijiet tal-Liġi dwar l-Organizzazzjoni u l-Kompetenzi tal-Awtoritajiet Statali fil-Proċeduri tad-Delitti tal-Gwerra; jistieden lill-awtoritajiet jittrattaw il-każijiet ta' użu eċċessiv tal-poter min-naħa tal-pulizija fil-konfront taċ-ċittadini; ħa nota, bi tħassib, tal-avvenimenti kontroversjali li ġraw fid-distrett ta' Savamala ta' Belgrad, partikolarment fir-rigward tat-twaqqigħ tal-proprjetà privata; jesprimi tħassib dwar il-fatt li għaddiet sena sħiħa mingħajr ma saru xi żviluppi fl-investigazzjoniu jitlob ir-riżoluzzjoni rapida tagħha kif ukoll il-kooperazzjoni totali mal-awtoritajiet ġudizzjarji fl-investigazzjonijiet biex min hu responsabbli jiġi mħarrek; jistieden lill-Ministeru tal-Intern tas-Serbja u lill-awtoritajiet tal-belt ta' Belgrad jikkooperaw bis-sħiħ mal-prosekutur pubbliku f'dan il-każ; jistieden lill-awtoritajiet iżommu lura milli jagħmlu akkużi, pressjoni u attakki indirizzati lejn il-membri tal-moviment ċivili ''Let's not drown Belgrade'';

15.  Jilqa' pożittivament ir-rwol attiv tas-Serbja fil-ġlieda kontra t-terroriżmu, u jfakkar li fl-2014 is-Serbja diġà kkriminalizzat l-attivitajiet tal-ġellieda barranin konformement mar-riżoluzzjoni 2178 (2014) tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU; iħeġġeġ l-adozzjoni tal-istrateġija nazzjonali għall-prevenzjoni u għall-ġlieda kontra t-terroriżmu finalizzata f'Marzu 2016; jistieden lis-Serbja timplimenta b'mod sħiħ ir-rakkomandazzjonijiet tar-rapport ta' evalwazzjoni tal-Kumitat ta' Esperti tal-Kunsill tal-Ewropa dwar l-Evalwazzjoni ta' Miżuri Kontra l-Ħasil tal-Flus u l-Finanzjament tat-Terroriżmu (Moneyval), u partikolarment ir-rakkomandazzjonijiet tat-Task Force ta' Azzjoni Finanzjarja (FATF) dwar il-finanzjament tat-terroriżmu u l-ħasil tal-flus; jilqa' favorevolment il-kooperazzjoni kontinwa fuq livell internazzjonali u reġjonali min-naħa tas-Serbja fil-ġlieda kontra d-drogi iżda jenfasizza li hemm bżonn aktar sforzi biex jiġu identifikati u mħarrka n-netwerks kriminali involuti fit-traffikar tal-bnedmin; iqis li strateġija reġjonali u kooperazzjoni msaħħa fir-reġjun huma fundamentali biex jiġu miġġielda l-korruzzjoni u l-kriminalità organizzata;

Demokrazija

16.  Jilqa' b'sodisfazzjon il-miżuri meħuda biex jitjiebu t-trasparenza u l-proċess ta' konsultazzjoni fi ħdan il-Parlament, inklużi seduti ta' smigħ pubbliċi u laqgħat u konsultazzjonijiet regolari mal-Konvenzjoni Nazzjonali dwar l-Integrazzjoni Ewropea, speċjalment billi huma partijiet importanti tal-proċedura tan-negozjati; jibqa' mħasseb dwar l-użu estensiv ta' proċeduri urġenti fl-adozzjoni tal-leġiżlazzjoni; jisħaq fuq il-fatt li l-użu frekwenti tal-proċeduri urġenti u l-bidliet tal-aħħar minuta lill-aġenda parlamentari jimminaw l-effikaċja parlamentari, il-kwalità u t-trasparenza tal-proċess leġiżlattiv u fl-istess ħin ma jippermettux biżżejjed konsultazzjoni mal-partijiet interessati u mal-pubbliku ġenerali; jenfasizza li jeħtieġ li tissaħħaħ is-sorveljanza tal-Parlament fuq l-eżekuttiv; jitlob koordinament aħjar fil-livelli kollha u adozzjoni immedjata ta' kodiċi tal-kondotta tal-parlament; jiddispjaċih li, minħabba tfixkil, id-Delegazzjoni tal-UE lis-Serbja ma setgħetx tippreżenta r-rapport tal-Kummissjoni fi ħdan il-Kumitat għall-Integrazzjoni Ewropea tal-Parlament Serb; jenfasizza li l-Kap tad-Delegazzjoni tal-UE jeħtieġ li jkun jista' jippreżenta dan ir-rapport mingħajr ostakli bla bżonn u dan se jippermetti wkoll sorveljanza adegwata tal-proċess ta' adeżjoni min-naħa tal-Parlament Serb;

17.  Jinnota li l-Kostituzzjoni teħtieġ reviżjoni biex b'hekk tirrifletti b'mod sħiħ ir-rakkomandazzjonijiet tal-Kummissjoni ta' Venezja, b'mod partikolari fir-rigward tar-rwol tal-Parlament f'ħatriet ġudizzjarji, il-kontroll tal-partiti politiċi fuq il-mandat tal-Membri tal-Parlament, l-indipendenza tal-istituzzjonijiet ewlenin u l-protezzjoni tad-drittijiet fundamentali;

18.  Jilqa' favorevolment l-adozzjoni tal-programm pubbliku dwar ir-riforma tal-ġestjoni finanzjarja, l-istrateġija tal-gvern elettroniku, strateġija dwar riforma regolatorja u t-tfassil tal-politika, liġijiet ġodda dwar proċeduri amministrattivi ġenerali, salarji pubbliċi u impjegati pubbliċi fil-livell tal-gvern provinċjali u lokali; jinnota li f'xi oqsma l-implimentazzjoni tal-pjan ta' azzjoni relatat mar-riforma tal-amministrazzjoni pubblika kienet bil-mod, u li ma sar l-ebda progress fl-emendar tal-qafas ġuridiku għall-impjegati pubbliċi tal-gvern ċentrali; jissottolinja li hemm bżonn aktar sforz biex l-amministrazzjoni tkompli tkun professjonalizzata u depolitiċizzata u biex il-proċeduri ta' reklutaġġ u ta' sensja jsiru aktar trasparenti;

19.  Itenni l-importanza ta' entitajiet regolatorji indipendenti bħall-Ombudsman, il-Kummissarju għall-Informazzjoni ta' Importanza Pubblika u l-Protezzjoni tad-Data Personali, l-Istitut Statali tal-Awditjar, l-Aġenzija Kontra l-Korruzzjoni u l-Kunsill Kontra l-Korruzzjoni fil-garanzija tas-sorveljanza u tal-obbligu ta' rendikont tal-eżekuttiv; jisħaq fuq il-bżonn ta' trasparenza u obbligu ta' rendikont tal-istituzzjonijiet statali; jistieden lill-awtoritajiet jipprovdu bis-sħiħ l-indipendenza ta' dawn l-entitajiet regolatorji, joffru sostenn politiku u amministrattiv totali għal ħidmithom u jiżguraw segwitu adegwat tar-rakkomandazzjonijiet tagħhom; jistieden lill-awtoritajiet jastjenu milli jagħmlu akkużi u attakki politiċi mhux fondati diretti kontra l-Ombudsman;

20.  Jissottolinja l-bżonn li tkun żgurata sistema edukattiva aċċessibbli b'kurrikulu komplet u bbilanċjat, anki rigward l-importanza tad-drittijiet tal-bniedem u l-miżuri kontra d-diskriminazzjoni kif ukoll opportunitajiet ta' xogħol u ta' taħriġ għaż-żgħażagħ u l-promozzjoni tal-programmi ta' studju Ewropej, bħall-programm Erasmus;

Drittijiet tal-bniedem

21.  Jissottolinja li l-qafas leġiżlattiv u istituzzjonali għall-osservanza tad-dritt internazzjonali fil-qasam tad-drittijiet tal-bniedem huwa fis-seħħ; jenfasizza li hija meħtieġa implimentazzjoni konsistenti fil-pajjiż kollu; josserva li hemm bżonn sforzi sostnuti ulterjuri biex titjieb is-sitwazzjoni tal-persuni li jagħmlu parti mill-gruppi vulnerabbli, inklużi r-Rom, il-persuni b'diżabbiltà, il-persuni bl-HIV/AIDS, il-persuni LGBTI, il-migranti u dawk li jfittxu l-asil kif ukoll il-minoranzi etniċi; jissottolinja l-bżonn għall-awtoritajiet Serbi, għall-partiti politiċi kollha u għall-personalitajiet pubbliċi kollha jippromwovu klima ta' tolleranza u inklużjoni fis-Serbja; jistieden lill-awtoritajiet jiżguraw implimentazzjoni adegwata tal-leġiżlazzjoni adottata kontra d-diskriminazzjoni, speċjalment fir-rigward tar-reati ta' mibegħda; jesprimi t-tħassib tiegħu fir-rigward tal-Liġi dwar id-Drittijiet tal-Vittmi Ċivili tal-Gwerra, li teskludi ċerti gruppi ta' vittmi tal-vjolenza matul il-kunflitt, u jistieden lill-awtoritajiet jeżaminaw mill-ġdid din il-liġi;

22.  Itenni t-tħassib tiegħu dwar il-fatt li ma sar ebda progress biex titjieb is-sitwazzjoni fir-rigward tal-libertà ta' espressjoni, tal-awtoċensura u tal-midja li jikkostitwixxi fenomenu dejjem aktar gravi; jisħaq fuq il-fatt li l-indħil politiku, it-theddid, il-vjolenza u l-intimidazzjoni kontra l-ġurnalisti, inklużi l-aggressjonijiet fiżiċi, it-theddid bil-fomm u bil-miktub u l-attakki fuq il-proprjetà jibqgħu kwistjoni ta' tħassib; jistieden lill-awtoritajiet jikkundannaw pubblikament u inekwivokabbilment dawn l-attakki kollha, joffru riżorsi adegwati għall-investigazzjoni b'mod aktar proattiv tal-każijiet ta' attakki kontra l-ġurnalisti u l-mezzi tal-komunikazzjoni u jħarrku malajr lil dawk responsabbli; jesprimi tħassib dwar il-fatt li l-kawżi ċivili ta' malafama u l-kampanji denigratorji qegħdin jimmiraw b'mod sproporzjonat il-mezzi ta' komunikazzjoni u l-ġurnalisti kritiċi u dwar ir-riperkussjonijiet possibbli fuq il-libertà tal-mezzi ta' komunikazzjoni tad-deċiżjonijiet tal-ġudikatura fir-rigward tal-malafama; jesprimi tħassib dwar kampanja negattiva kontra ġurnalisti investigattivi li jirrappurtaw dwar il-korruzzjoni, u jistieden lill-uffiċjali tal-gvern joqogħdu lura milli jinvolvu ruħhom f'kampanji bħal dawn; jitlob li jkun hemm implimentazzjoni sħiħa tal-liġijiet tal-mezzi ta' komunikazzjoni; jilqa' pożittivament l-iffirmar tal-ftehim dwar il-kooperazzjoni u l-protezzjoni tal-ġurnalisti bejn il-prosekuturi, il-pulizija, il-ġurnalisti u l-assoċjazzjonijiet tal-istampa u jistenna b'interess l-implimentazzjoni tiegħu; jissottolinja l-ħtieġa ta' trasparenza sħiħa fis-sjieda tal-mezzi ta' komunikazzjoni u l-finanzjament tagħhom; jinkoraġġixxi lill-gvern jiggarantixxi l-indipendenza u s-sostenibbiltà finanzjarja tal-organizzazzjonijiet tal-mezzi ta' komunikazzjoni tas-servizz pubbliku kif ukoll il-fattibbiltà finanzjarja tal-kontenut medjatiku bil-lingwi minoritarji, u jżid ir-rwol tax-xandara pubbliċi f'dan is-settur;

23.  Jinsab imħasseb bil-fatt li l-Liġi dwar ir-Reklamar ġiet adottata fl-2015 mingħajr konsultazzjoni pubblika adegwata, u aboliet dispożizzjonijiet importanti bħal dawk relatati mal-projbizzjoni tar-reklamar tal-awtoritajiet pubbliċi u tar-reklamar politiku barra mill-kampanji elettorali;

24.  Jiddeplora r-rekwiżit għall-użu tal-fondi IPA li jesiġi li l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili (OSĊ) isiru sħab tal-Istat biex l-applikazzjonijiet tagħhom jintemmu b'suċċess;

25.  Jikkundanna l-kampanja negattiva tal-gvern u tal-mezzi ta' komunikazzjoni mmexxijin mill-gvern kontra l-OSĊ; huwa mħasseb bil-ħolqien min-naħa tal-gvern ta' istituzzjonijiet fittizji ta' OSĊ f'oppożizzjoni għall-OSĊ indipendenti; iqis li huwa inaċċettabbli li tinħtieġ sħubija mal-gvern sabiex l-applikazzjonijiet tal-OSĊ għall-fondi IPA jintemmu b'suċċess;

Rispett u protezzjoni tal-minoranzi

26.  Itenni li l-promozzjoni u l-protezzjoni tad-drittijiet tal-bniedem, inklużi d-drittijiet tal-minoranzi nazzjonali hija kundizzjoni preliminari fundamentali għall-adeżjoni mal-UE; jilqa' pożittivament l-adozzjoni ta' pjan ta' azzjoni għar-realizzazzjoni tad-drittijiet tal-minoranzi nazzjonali, u l-adozzjoni ta' digriet li jistabbilixxi fond għall-minoranzi nazzjonali, li hemm bżonn isir operattiv; jappella għall-implimentazzjoni totali tal-pjan ta' azzjoni u tal-anness tiegħu b'mod komprensiv u trasparenti, bl-involviment kostruttiv tal-partijiet kollha; itenni l-appell tiegħu lis-Serbja tiżgura implimentazzjoni konsistenti tal-leġiżlazzjoni dwar il-protezzjoni tal-minoranzi u tagħti attenzjoni partikolari lit-trattament nondiskriminatorju tal-minoranzi nazzjonali fil-pajjiż kollu, inkluż fir-rigward tal-edukazzjoni, l-użu tal-lingwi, ir-rappreżentanza adegwata fil-ġudikatura, l-amministrazzjoni pubblika, il-parlament nazzjonali u l-entitajiet lokali u reġjonali kif ukoll aċċess għall-mezzi ta' komunikazzjoni u għas-servizzi reliġjużi bil-lingwi minoritarji; jilqa' b'sodisfazzjon l-adozzjoni ta' standards edukattivi ġodda għat-tagħim tas-Serb bħala lingwa mhux materna u l-progress fit-traduzzjoni tal-kotba tal-iskola fil-lingwi minoritarji, u jinkoraġġixxi lill-awtoritajiet Serbi jiżguraw is-sostenibbiltà ta' dawn il-proċessi; jistieden lis-Serbja timplimenta b'mod sħiħ it-trattati internazzjonali kollha li jikkonċernaw id-drittijiet tal-minoranzi;

27.  Josserva li d-diversità multietnika, multikulturali u multikonfessjonali tal-Vojvodina tikkontribwixxi wkoll għall-identità tas-Serbja; jissottolinja li l-Vojvodina żammet grad għoli ta' protezzjoni tal-minoranzi u li s-sitwazzjoni interetnika baqgħet tajba; jenfasizza li l-awtonomija tal-Vojvodina jenħtieġ li ma tiddgħajjifx u li l-liġi dwar ir-riżorsi tal-Vojvodina għandha tiġi adottata mingħajr aktar dewmien, kif previst mill-Kostituzzjoni; jilqa' b'sodisfazzjon ir-riżultat tal-belt Serba ta' Novi Sad li ntgħażlet bħala l-Kapitali Ewropea tal-Kultura fl-2021;

28.  Josserva l-adozzjoni tal-istrateġija l-ġdida għall-inklużjoni soċjali tar-Rom 2016-2025, li tkopri l-edukazzjoni, is-saħħa, id-djar, l-impjiegi, il-protezzjoni soċjali, il-miżuri kontra d-diskriminazzjoni u l-ugwaljanza tal-ġeneru; jitlob l-implimentazzjoni sħiħa u malajr tal-istrateġija l-ġdida għall-inklużjoni tar-Rom, billi huma l-grupp l-aktar dgħajjef, emarġinat u diskriminat fis-Serbja, l-adozzjoni urġenti tal-pjan ta' azzjoni u l-ħolqien ta' korp għall-koordinament tal-implimentazzjoni tal-pjan ta' azzjoni; jikkundanna l-qerda tal-insedjamenti informali tar-Rom min-naħa tal-awtoritajiet, mingħajr avviż jew offerti ta' alloġġ alternattiv; jinsab estremament imħasseb bin-nuqqas ta' ħruġ ta' dokumenti personali lill-popolazzjoni Rom, fatt li jillimita d-drittijiet fundamentali tagħhom; huwa tal-fehma li l-kwistjonijiet kollha msemmija hawn fuq jissarrfu f'għadd kbir ta' persuni Rom mis-Serbja jfittxu asil fl-UE;

Kooperazzjoni reġjonali u relazzjonijiet ta' bon viċinat

29.  Jilqa' pożittivament il-fatt li s-Serbja tibqa' b'mod kostruttiv impenjata lejn relazzjonijiet bilaterali ma' pajjiżi oħrajn tat-tkabbir u ma' Stati Membri ġirien tal-UE; jinkoraġġixxi lis-Serbja ssaħħaħ l-involviment proattiv u pożittiv tagħha mal-ġirien tagħha u mar-reġjun tal-madwar, tippromwovi relazzjonijiet ta' bon viċinat u tintensifika l-isforzi mal-pajjiżi ġirien biex issolvi l-kwistjonijiet bilaterali skont id-dritt internazzjonali; itenni l-appell tiegħu lill-awtoritajiet biex jiffaċilitaw l-aċċess għall-arkivji li jikkonċernaw lil dawk li kienu r-repubbliki tal-Jugoslavja; jistieden lis-Serbja timplimenta b'mod sħiħ il-ftehimiet bilaterali mal-pajjiżi ġirien; jissottolinja li tilwim bilaterali pendenti ma għandux ikollu effett ta' detriment fuq il-proċess ta' adeżjoni; jinkoraġġixxi lis-Serbja ssaħħaħ il-kooperazzjoni mal-Istati Membri tal-UE ġirien, partikolarment fiż-żoni tal-fruntiera, bil-għan li jkun faċilitat l-iżvilupp ekonomiku;

30.  Ħa nota pożittiva tal-fatt li s-Serbja wriet impenn kostruttiv dejjem jikber f'inizjattivi ta' kooperazzjoni reġjonali bħall-Istrateġija tad-Danubju, il-Proċess ta' Kooperazzjoni fl-Ewropa tax-Xlokk, il-Kunsill għall-Kooperazzjoni Reġjonali, il-Ftehim dwar il-Kummerċ Ħieles tal-Ewropa Ċentrali, l-Inizjattiva Adrijatika-Jonika, il-proċess Brdo-Brijuni, l-inizjattiva tas-Sitta tal-Balkani tal-Punent u l-aġenda ta' konnettività tagħha u l-proċess ta' Berlin; jilqa' favorevolment il-Prim Ministri tal-Bulgarija, tar-Rumanija u tas-Serbja dwar il-kooperazzjoni tal-infrastrutturi enerġetiċi u tat-trasport u jsostni l-idea ta' format permanenti tal-laqgħat tal-"Grupp ta' Craiova"; jisħaq fuq l-importanza tal-Uffiċċju għall-Kooperazzjoni Reġjonali fost iż-Żgħażagħ tal-Balkani tal-Punent fil-promozzjoni tar-rikonċiljazzjoni; jistieden lis-Serbja timplimenta l-miżuri tar-riforma tal-konnettività assoċjati mal-aġenda tal-konnettività kif ukoll il-konklużjonijiet tal-Konferenza ta' Pariġi tal-2016 dwar il-Balkani tal-Punent u r-regolament TEN-T; ifaħħar ir-rwol tal-Kamra tal-Kummerċ u tal-Industrija tas-Serbja biex tippromwovi l-kooperazzjoni reġjonali u tikkontribwixxi għat-twaqqif tal-Forum tal-Investiment tal-Kamra tal-Balkani tal-Punent;

31.  Jilqa' favorevolment l-adozzjoni ta' strateġija nazzjonali għall-investigazzjoni u l-prosekuzzjoni ta' delitti tal-gwerra; jistieden lis-Serbja tippromwovi klima ta' rispett u ta' tolleranza u tikkundanna kull forma ta' inċitament għall-mibegħda, approvazzjoni pubblika jew tiċħid ta' ġenoċidji, delitti kontra l-umanità u delitti tal-gwerra; jinnota li l-mandat tal-ex Prosekutur tad-Delitti tal-Gwerra skada f'Diċembru 2015; jenfasizza li l-ħatra tas-suċċessur tiegħu hija kwistjoni ta' tħassib serju; jappella għall-implimentazzjoni ta' din l-istrateġija nazzjonali u għall-adozzjoni tal-istrateġija operattiva dwar il-prosekuzzjoni bi qbil mal-prinċipji u mar-regoli tad-dritt internazzjonali u tal-istandards internazzjonali; jappella għal kooperazzjoni reġjonali msaħħa fit-trattament tad-delitti tal-gwerra u fir-riżoluzzjoni tal-kwistjonijiet pendenti kollha f'dan ir-rigward, anki bis-saħħa tal-kooperazzjoni bejn l-Uffiċċji tal-Prosekuturi tad-Delitti tal-Gwerra fir-reġjun dwar kwistjonijiet ta' interess reċiproku; jitlob li jkun hemm kooperazzjoni sħiħa mat-Tribunal Kriminali Internazzjonali għal dik li kienet il-Jugoslavja (ICTY), li għadha essenzjali; jitlob li d-delitti tal-gwerra jiġu ttrattati mingħajr ebda diskriminazzjoni, billi l-impunità tiġi indirizzata u l-obbligu ta' rendikont jiġi żgurat; iħeġġeġ lill-awtoritajiet ikomplu jaħdmu dwar il-kwistjoni tad-destin tal-persuni li għebu, tal-lokalizzazzjoni tal-oqbra tal-massa u tal-garanzija tad-drittijiet tal-vittmi u tal-familji tagħhom; itenni l-appoġġ tiegħu favur l-inizjattiva biex titwaqqaf Kummissjoni reġjonali għall-aċċertament tal-fatti dwar id-delitti tal-gwerra u ksur gravi ieħor tad-drittijiet tal-bniedem kommess f'dik li kienet il-Jugoslavja u jħeġġeġ lill-Gvern Serb ikollu rwol ta' tmexxija f'dan l-aċċertament;

32.  Jesprimi t-tħassib tiegħu dwar il-parteċipazzjoni ta' xi uffiċjali Serbi ta' grad għoli fiċ-ċelebrazzjonijiet tad-9 ta' Jannar 2017 ta' Jum ir-Republika Srpska, li saru bi ksur tad-deċiżjonijiet tal-Qorti Kostituzzjonali tal-Bożnija-Ħerzegovina; jenfasizza li kemm is-Serbja, bħala pajjiż kandidat, kif ukoll il-Bożnija-Ħerzegovina, bħala pajjiż potenzjalment kandidat, għandhom jiddefendu u jippromwovu b'azzjonijiethom l-istat tad-dritt; jistieden lill-awtoritajiet Serbi jappoġġaw ir-riformi kostituzzjonali fil-Bożnija-Ħerzegovina bil-għan li tissaħħaħ il-kapaċità tal-pajjiż biex jiffunzjona u jipparteċipa fit-taħditiet dwar l-adeżjoni mal-UE;

33.  Ifaħħar il-ftuħ ta' tliet punti ta' qsim tal-fruntiera bejn is-Serbja u r-Rumanija bħala żvilupp pożittiv u jirrakkomanda l-ftuħ ta' tliet punti ta' qsim tal-fruntiera ttardjati mal-Bulgarija f'Salash–Novo Korito, f'Bankya–Petachinci u fi Treklyano–Bosilegrad;

34.  Ifaħħar kemm lis-Serbja kif ukoll lill-Albanija għall-impenn kontinwu tagħhom biex itejbu r-relazzjonijiet bilaterali u jsaħħu l-kooperazzjoni reġjonali fuq livell politiku u soċjetali, pereżempju permezz tal-Uffiċċju għall-Kooperazzjoni Reġjonali fost iż-Żgħażagħ (RYCO), bis-sede f'Tirana; jinkoraġġixxi liż-żewġ pajjiżi jkomplu bil-kooperazzjoni tajba tagħhom sabiex jippromwovu r-rikonċiljazzjoni fir-reġjun;

35.  Jilqa' pożittivament l-impenn kontinwu tas-Serbja fil-proċess ta' normalizzazzjoni mal-Kosovo, u l-impenn tagħha għall-implimentazzjoni tal-ftehimiet milħuqa fid-djalogu ffaċilitat mill-UE; itenni li l-progress fid-Djalogu għandu jitkejjel f'termini tal-implimentazzjoni tiegħu fil-post; jistieden, għaldaqstant, liż-żewġ partijiet javvanzaw bl-implimentazzjoni sħiħa, f'bona fide u b'mod tempestiv, tal-ftehimiet kollha li diġà ntlaħqu u jkomplu b'mod determinat il-proċess ta' normalizzazzjoni, inkluża l-kwistjoni tal-Komunità tal-Muniċipalitajiet Serbi; jinkoraġġixxi lis-Serbja u lill-Kosovo jidentifikaw oqsma ġodda ta' diskussjoni għad-djalogu, bil-għan li titjieb ħajjet iċ-ċittadini u jinnormalizzaw b'mod komprensiv ir-relazzjonijiet bejniethom; itenni l-appell tiegħu lis-Servizz Ewropew għall-Azzjoni Esterna (SEAE) biex iwettaq evalwazzjoni tal-prestazzjoni taż-żewġ naħat biex jissodisfaw l-obbligi tagħhom;

36.  Jiddispjaċih, madankollu, fir-rigward tad-deċiżjoni meħuda mill-awtoritajiet Serbi li ma jħallux lill-eks President tal-Kosovo, Atifete Jahjaga, tattendi l-festival "Mirëdita, Dobar Dan", fejn hija kienet mistiedna tagħmel diskors dwar il-vittmi tal-vjolenza sesswali waqt il-gwerra tal-Kososvo; jiddispjaċih ukoll fir-rigward tal-miżura reċiproka adottata mill-awtoritajiet tal-Kosovo li ma jħallux lill-Ministru tax-Xogħol tas-Serbja, Aleksandar Vulin, jidħol il-Kosovo; jenfasizza li tali deċiżjonijiet huma fi ksur tal-Ftehim ta' Brussell dwar il-libertà ta' moviment konkluż mis-Serbja u mill-Kosovo fi ħdan il-qafas tal-proċess ta' normalizzazzjoni tar-relazzjonijiet ta' bejn iż-żewġ pajjiżi;

37.  Jesprimi tħassib serju dwar t-tensjonijiet reċenti bejn is-Serbja u l-Kosovo rigward l-ewwel traġitt ferrovjarju bejn Belgrad u Mitrovica tat-Tramuntana, inklużi d-dikjarazzjonijiet ta' propaganda tal-gwerra u r-retorika anti-UE; jisħaq fuq il-bżonn li kemm Belgrad kif ukoll Pristina jastjenu minn kwalunkwe azzjoni li taf tikkomprometti l-progress miksub sal-lum u jastjenu minn azzjonijiet provokattivi u retorika inutli tista' tostakola l-proċess ta' normalizzazzjoni;

38.  Jilqa' b'sodisfazzjon l-appoġġ li wrew l-awtoritajiet Serbi lill-Montenegro fl-investigazzjoni tiegħu tal-attakki falluti ppjanati għall-ġurnata tal-elezzjonijiet Montenegrini fl-2016; josserva li l-awtoritajiet Serbi arrestaw żewġ suspettati b'segwitu għall-ħruġ tal-mandat ta' arrest min-naħa tal-Montenegro; jinkoraġġixxi lill-awtoritajiet Serbi jkomplu jikkooperaw mal-Montenegro biex jaqblu dwar l-estradizzjoni tas-suspettati lejn il-Montenegro skont it-termini tal-ftehim bilaterali dwar l-estradizzjoni taż-żewġ pajjiżi;

39.  Jistieden lill-Kummissjoni tagħmel sforzi ulterjuri biex tappoġġa proċess ta' rikonċiljazzjoni ġenwin fir-reġjun, partikolarment permezz ta' appoġġ għal proġetti kulturali li jittrattaw il-passat reċenti u l-promozzjoni ta' fehim komuni u kondiviż tal-istorja u kultura pubblika u politika ta' tolleranza, inklużjoni u rikonċiljazzjoni;

Enerġija

40.  Jistieden lis-Serbja timplimenta bis-sħiħ il-miżuri ta' riforma ta' konnettività fis-settur tal-enerġija; jinkoraġġixxi lis-Serbja tiżviluppa l-kompetizzjoni fis-suq tal-gass u tieħu miżuri biex ittejjeb l-allinjament mal-acquis fis-setturi tal-effiċjenza enerġetika, tal-enerġija rinnovabbli u tal-ġlieda kontra t-tibdil fil-klima, inkluża l-adozzjoni ta' politika komprensiva dwar il-klima; jappella għar-ratifika tal-Ftehim ta' Pariġi dwar il-klima; jappella għall-iżvilupp ta' strateġija għall-enerġija idroelettrika għall-Balkani tal-Punent fl-intier tagħhom bi qbil mal-leġiżlazzjoni ambjentali tal-UE u jistieden lill-awtoritajiet jużaw il-finanzjament addizzjonali tal-UE li jammonta għal EUR 50 miljun għall-iżvilupp tal-potenzjal idroelettriku tar-reġjun; ifaħħar lis-Serbja talli stabbiliet sistema ta' finanzjament għall-ambjent permezz tal-Fond Ekoloġiku; jisħaq fuq il-bżonn li jkunu żviluppati l-interkonnessjonijiet tal-gass u tal-elettriku tas-Serbja mal-ġirien tagħha; jinkoraġġixxi lis-Serbja taċċelera l-preparamenti tekniċi u baġitarji għall-interkonnettur tal-gass bejn il-Bulgarija u s-Serbja;

41.  Jindika li s-Serbja għad trid tadotta formalment l-Istrateġija dwar il-Ġestjoni tal-Ilma u għadha ma għamlitx reviżjoni tal-Liġi dwar l-Ilma u l-Pjan Nazzjonali ta' Ġestjoni tal-Baċir Idrografiku tad-Danubju; jenfasizza li dawn il-liġijiet huma ta' importanza fundamentali għall-allinjament ulterjuri mal-acquis tal-UE u għat-titjib tal-implimentazzjoni tad-direttivi UE fis-settur tal-ilma;

o
o   o

42.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu sabiex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill, lill-Kummissjoni u lill-Gvern u lill-Parlament tas-Serbja.

(1) ĠU L 80, 19.3.2008, p. 46. (2) Testi adottati, P8_TA(2016)0046.

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tal-14 ta' Ġunju 2017 dwar ir-Rapport tal-Kummissjoni 2016 dwar il-Kosovo (2016/2314(INI))

P8_TA(2017)0262 A8-0062/2017

Il-Parlament Ewropew,

–  wara li kkunsidra l-konklużjonijiet tal-Presidenza tal-Kunsill Ewropew ta' Salonka tad-19 u l-20 ta' Ġunju 2003 dwar il-prospettiva tal-adeżjoni tal-pajjiżi tal-Balkani tal-Punent mal-Unjoni Ewropea,

–  wara li kkunsidra l-Ftehim ta' Stabbilizzazzjoni u Assoċjazzjoni bejn l-UE u l-Kosovo, li daħal fis-seħħ fl-1 ta' April 2016,

–  wara li kkunsidra l-iffirmar ta' ftehim qafas mal-Kosovo dwar il-parteċipazzjoni fil-programmi tal-Unjoni,

–  wara li kkunsidra l-Ewwel Ftehim dwar il-Prinċipji li Jirregolaw in-Normalizzazzjoni tar-Relazzjonijiet, iffirmat mill-Prim Ministri Hashim Thaçi u Ivica Dačić fid-19 ta' April 2013, u l-Pjan ta' Azzjoni għall-Implimentazzjoni tat-22 ta' Mejju 2013,

–  wara li kkunsidra d-Deċiżjoni tal-Kunsill (PESK) 2016/947 tal-14 ta' Ġunju 2016 li temenda l-Azzjoni Konġunta 2008/124/PESK dwar il-Missjoni tal-Unjoni Ewropea għall-Istat tad-Dritt fil-Kosovo (EULEX Kosovo),

–  wara li kkunsidra r-rapporti tas-Segretarju Ġenerali tan-Nazzjonijiet Uniti dwar l-attivitajiet li għaddejjin tal-Missjoni Temporanja ta' Amministrazzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti fil-Kosovo (UNMIK) u l-iżviluppi li għandhom x'jaqsmu magħhom, inkluż l-aktar rapport reċenti maħruġ fis-26 ta' Ottubru 2016, u d-dibattitu tal-Kunsill tas-Sigurtà dwar l-UNMIK li sar fis-16 ta' Novembru 2016,

–  wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni mill-Kummissjoni tad-9 ta' Novembru 2016 dwar il-Politika tat-Tkabbir tal-UE (COM(2016)0715),

–  wara li kkunsidra r-rapport mill-Kummissjoni tal-2016 dwar il-Kosovo tad-9 ta' Novembru 2016 (SWD(2016)0363),

–  wara li kkunsidra l-valutazzjoni tal-Kummissjoni tat-18 ta' April 2016 dwar il-Programm ta' Riforma Ekonomika 2016-2018 tal-Kosovo (SWD(2016)0134),

–  wara li kkunsidra l-Konklużjonijiet Konġunti tad-Djalogu Ekonomiku u Finanzjarju bejn l-UE u l-Balkani tal-Punent u t-Turkija tas-26 ta' Mejju 2016 (9500/2016),

–  wara li kkunsidra l-Aġenda Ewropea għar-Riforma mnedija fil-11 ta' Novembru 2016 fi Pristina,

–  wara li kkunsidra l-konklużjonijiet tal-Presidenza tat-13 ta' Diċembru 2016 dwar it-tkabbir u l-proċessi ta' stabbilizzazzjoni u assoċjazzjoni,

–  wara li kkunsidra l-konklużjonijiet tal-laqgħat tal-Kunsill Affarijiet Ġenerali tas-7 ta' Diċembru 2009, tal-14 ta' Diċembru 2010 u tal-5 ta' Diċembru 2011, li enfasizzaw u affermaw mill-ġdid, rispettivament, li l-Kosovo, mingħajr preġudizzju għall-pożizzjoni tal-Istati Membri dwar l-istatus tiegħu, jenħtieġ li jgawdi wkoll mill-prospettiva tal-liberalizzazzjoni eventwali tal-viża, ladarba jiġu ssodisfati l-kundizzjonijiet kollha,

–  wara li kkunsidra l-proposta tal-Kummissjoni għal regolament dwar il-liberalizzazzjoni tal-viża għall-persuni mill-Kosovo tal-1 ta' Ġunju 2016 (COM(2016)0277) u r-raba' rapport tal-Kummissjoni tal-4 ta' Mejju 2016 dwar il-progress li għamel il-Kosovo biex jissodisfa r-rekwiżiti tal-pjan direzzjonali dwar il-liberalizzazzjoni tal-viża (COM(2016)0276),

–  wara li kkunsidra r-Riżoluzzjoni 1244 (1999) tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU, l-Opinjoni Konsultattiva tal-Qorti Internazzjonali tal-Ġustizzja (QIĠ) tat-22 ta' Lulju 2010 dwar il-konformità mad-dritt internazzjonali tad-dikjarazzjoni unilaterali ta' indipendenza fir-rigward tal-Kosovo, u r-Riżoluzzjoni 64/298 tad-9 ta' Settembru 2010 tal-Assemblea Ġenerali tan-NU, li rrikonoxxiet il-kontenut tal-opinjoni tal-QIĠ u laqgħet id-disponibbiltà tal-UE li taġevola d-djalogu bejn is-Serbja u l-Kosovo,

–  wara li kkunsidra d-dikjarazzjonijiet konġunti tal-laqgħat interparlamentari bejn il-Parlament Ewropew u l-Kosovo tat-28-29 ta' Mejju 2008, tas-6-7 ta' April 2009, tat-22-23 ta' Ġunju 2010, tal-20 ta' Mejju 2011, tal-14-15 ta' Marzu 2012, tat-30-31 ta' Ottubru 2013 u tad-29-30 ta' April 2015, u d-dikjarazzjonijiet u r-rakkomandazzjonijiet adottati fl-ewwel u t-tieni laqgħa tal-Kumitat Parlamentari ta' Stabbilizzazzjoni u Assoċjazzjoni UE-Kosovo tas-16-17 ta' Mejju 2016 u tat-23-24 ta' Novembru 2016 rispettivament, u l-ewwel laqgħa tal-Kunsill ta' Stabbilizzazzjoni u ta' Assoċjazzjoni li saret fil-25 ta' Novembru 2016,

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjonijiet preċedenti tiegħu,

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 52 tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

–  wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għall-Affarijiet Barranin (A8-0062/2017),

A.  billi 114 mill-193 stat membru tan-NU, inklużi 23 mit-28 Stat Membru tal-UE, jirrikonoxxu l-indipendenza tal-Kosovo;

B.  billi kull pajjiż (potenzjalment) kandidat jiġi ġġudikat fuq il-merti tiegħu stess, u billi r-rapidità u l-kwalità tar-riformi meħtieġa jiddeterminaw il-kalendarju għall-adeżjoni;

C.  billi l-UE tenniet bosta drabi r-rieda tagħha li tassisti l-iżvilupp ekonomiku u politiku tal-Kosovo permezz ta' perspettiva Ewropea ċara, f'konformità mal-perspettiva Ewropea tar-reġjun, u l-Kosovo wera aspirazzjoni għall-mixja tiegħu lejn l-integrazzjoni Ewropea;

D.  billi l-UE poġġiet l-istat tad-dritt, id-drittijiet fundamentali, it-tisħiħ tal-istituzzjonijiet demokratiċi, inkluża r-riforma tal-amministrazzjoni pubblika, kif ukoll ir-relazzjonijiet ta' bon viċinat, l-iżvilupp ekonomiku u l-kompetittività, fil-qalba tal-politika ta' tkabbir tagħha;

E.  billi aktar minn 90 % tal-Kosovari jinsabu f'riskju ta' qgħad u iktar minn 30 % jirċievu bejn EUR 0 u EUR 120 fix-xahar;

1.  Jilqa' d-dħul fis-seħħ tal-Ftehim ta' Stabbilizzazzjoni u Assoċjazzjoni UE-Kosovo (FSA) tal-1 ta' April 2016 bħala l-ewwel relazzjoni kuntrattwali u pass essenzjali biex jitkompla l-proċess ta' integrazzjoni tal-Kosovo mal-UE; jilqa' t-tnedija tal-Aġenda ta' Riforma Ewropea fil-11 ta' Novembru 2016 u l-adozzjoni tal-istrateġija nazzjonali għall-implimentazzjoni tal-FSA bħala pjattaforma biex tiffaċilita l-implimentazzjoni tal-FSA, u jistieden lill-Kosovo jkompli juri rieda politika ċara u determinazzjoni biex jimplimenta l-pjan direzzjonali miftiehem, inkluż it-twaqqif tal-mekkaniżmu ta' koordinazzjoni għall-implimentazzjoni tal-FSA, u jaħtaf il-momentum pożittiv maħluq mill-FSA sabiex jimplimenta u jistituzzjonalizza r-riformi u jtejjeb l-iżvilupp soċjoekonomiku tal-Kosovo, jistabbilixxi kooperazzjoni mal-UE f'diversi oqsma li jżidu l-integrazzjoni kummerċjali u ta' investiment tal-Kosovo, imexxi 'l quddiem ir-relazzjonijiet mal-pajjiżi ġirien u jikkontribwixxi għall-istabbiltà fir-reġjun; jistieden lill-Gvern tal-Kosovo jiffoka fuq l-implimentazzjoni tar-riformi komprensivi meħtieġa biex jonora l-obbligi tiegħu taħt l-FSA; jilqa' l-fatt li fit-23-24 ta' Novembru 2016 sar it-Tieni Kumitat Parlamentari ta' Stabbilizzazzjoni u Assoċjazzjoni u li fil-25 ta' Novembru 2016 kien hemm l-ewwel laqgħa tal-Kunsill ta' Stabbilizzazzjoni u Assoċjazzjoni bejn l-UE u l-Kosovo; jinnota kemm hu kruċjali għall-ġejjieni demokratiku tal-Kosovo kif ukoll għall-futur fil-proċess ta' integrazzjoni tiegħu mal-UE, li l-elezzjonijiet ġenerali bikrija u l-elezzjonijiet muniċipali li se jsiru fit-tieni parti tal-2017 ikunu ħielsa, ġusti u trasparenti;

2.  Jilqa' l-iżvolġiment ġeneralment paċifiku u ordnat tal-elezzjonijiet ġenerali bikrija li saru fil-11 ta' Ġunju 2017; jiddispjaċih, madankollu, li, parzjalment minħabba ż-żmien qasir għad-dispożizzjoni, uħud mir-rakkomandazzjonijiet tal-Uffiċċju għall-Istituzzjonijiet Demokratiċi u d-Drittijiet tal-Bniedem (ODIHR) tal-OSKE tal-2014 ma ġewx indirizzati; jesprimi t-tħassib tiegħu dwar il-problemi osservati mill-osservaturi tal-UE matul il-kampanja elettorali fir-rigward, partikolarment, tal-indħil, min-naħa ta' ċerti partiti politiċi, li ħarbat l-indipendenza tal-mezzi tal-komunikazzjoni, kemm dawk privati kif ukoll pubbliċi, u tat-theddid u tal-atti ta' intimidazzjoni fil-konfront tal-membri u tal-kandidati tal-komunità Serba tal-Kosovo li kkontestaw l-elezzjoni mal-Lista Serba (Srpska Lista); iħeġġeġ lill-partiti jifformaw malajr gvern biex ikompli fit-triq li qabad il-Kosovo lejn l-UE u jimpenjaw ruħhom li jirratifikaw ftehim ta' demarkazzjoni tal-konfini mal-Montenegro u jkomplu r-riżultati pożittivi f'dawk li huma l-kundanni għal korruzzjoni f'livell għoli u għall-kriminalità organizzata bil-għan li titwitta t-triq għall-eżenzjoni mill-obbligu ta' viża għaċ-ċittadini Kosovari;

3.  Jesprimi tħassib dwar il-polarizzazzjoni estrema persistenti tax-xena politika; jistieden lill-partijiet kollha juru responsabbiltà u sjieda u joħolqu l-kundizzjonijiet għal soluzzjoni li tagħti l-frott u għal djalogu orjentat lejn ir-riżultati, bil-għan li titbatta t-tensjoni, u jintlaħaq kompromess sostenibbli sabiex jiġi ffaċilitat il-progress tal-pajjiż fil-mixja Ewropea tiegħu;

4.  Iħeġġeġ lill-mexxejja tal-komunità Kosovo-Serba jieħdu posthom u r-rwol tagħhom bis-sħiħ fl-istituzzjonijiet tal-pajjiż, filwaqt li jaġixxu b'mod indipendenti minn Belgrad u b'mod kostruttiiv għall-benefiċċju taċ-ċittadini kollha tal-Kosovo, u jħeġġeġ lill-Kosovo jkompli jappoġġa l-aċċess tas-Serbi tal-Kosovo fl-istituzzjonijiet tal-Kosovo; jilqa' f'dan ir-rigward l-integrazzjoni ta' persunal ġudizzjarju, tal-pulizija u l-protezzjoni ċivili Serbi tal-Kosovo fi ħdan is-sistema tal-Kosovo; jistieden lill-awtoritajiet tal-Kosovo jkomplu jibnu fiduċja reċiproka bejn il-komunitajiet filwaqt li jippromwovu l-integrazzjoni ekonomika tagħhom;

5.  Jikkundanna bl-aktar mod qawwi l-isfrattar vjolenti ta' attivitajiet minn xi membri tal-oppożizzjoni li seħħ fil-parlament tal-Kosovo fl-ewwel nofs tal-2016, u jilqa' l-fatt li l-oppożizzjoni reġgħet bdiet tipparteċipa fix-xogħlijiet tal-Assemblea dwar il-maġġorparti tal-kwistjonijiet, u li kien hemm involviment kostruttiv min-naħa tal-membri kollha tad-delegazzjoni parlamentari konġunta tal-Parlament Ewropew u l-Assemblea tal-Kosovo matul l-parti finali tal-leġiżlatura uxxenti; jenfasizza l-importanza tad-djalogu politiku, il-parteċipazzjoni attiva u kostruttiva tal-partiti politiċi kollha fil-proċessi tat-teħid tad-deċiżjonijiet u l-ħidma parlamentari mingħajr xkiel bħala kundizzjonijiet essenzjali għal progress fil-proċess ta' integrazzjoni mal-UE;

6.  Jissottolinja li t-triq lejn l-integrazzjoni mal-UE tirrikjedi viżjoni strateġika fit-tul u impenn sostnut fl-adozzjoni u l-implimentazzjoni tar-riformi meħtieġa;

7.  Jinnota li ħames Stati Membri ma rrikonoxxewx lill-Kosovo; jenfasizza li r-rikonoxximent ikun ta' benefiċċju għan-normalizzazzjoni tar-relazzjonijiet bejn il-Kosovo u s-Serbja u jżid il-kredibbiltà tal-UE fir-rigward tal-politika esterna tagħha; jilqa' b'mod pożittiv l-approċċ kostruttiv tal-Istati Membri kollha biex jiġu ffaċilitati u msaħħa r-relazzjonijiet bejn l-UE u l-Kosovo sabiex jitrawmu l-iżvilupp soċjoekonomiku, l-istat tad-dritt u l-konsolidament demokratiku għall-benefiċċju tal-poplu tal-Kosovo; jinkoraġġixxi approċċ pożittiv fir-rigward tal-parteċipazzjoni tal-Kosovo f'organizzazzjonijiet internazzjonali;

8.  Jilqa' l-proposta tal-Kummissjoni għall-għoti ta' liberalizzazzjoni tal-viża, li jkun jikkostitwixxi pass pożittiv ħafna għall-Kosovo fit-triq lejn l-integrazzjoni Ewropea; jinnota b'mod pożittiv it-tnaqqis fit-talbiet għall-asil minn ċittadini tal-Kosovo, kemm fl-UE kif ukoll f'pajjiżi assoċjati Schengen, u jilqa' l-introduzzjoni tal-fond u ta' programmi ta' integrazzjoni mill-ġdid għaċ-ċittadini tal-Kosovo li rritornaw; jesprimi t-tħassib tiegħu dwar l-istaġnar fl-Assemblea uxxenti fir-rigward tar-ratifika tal-ftehim ta' demarkazzjoni mal-Montenegro, u jenfasizza li l-liberalizzazzjoni tal-viża tista' tingħata biss ladarba l-Kosovo jissodisfa l-kriterji kollha, inkluż f'dak li għandu x'jaqsam mal-ħolqien ta' każistika f'dawk li huma kundanni ta' livell għoli għall-korruzzjoni u l-kriminalità organizzata, li ġie appoġġat bil-kbir mill-mekkaniżmu ta' traċċar tal-IT għal każijiet ta' profil għoli li l-Kosovo juża għal reati ta' livell għoli - mekkaniżmu li jenħtieġ li jiġi estiż ukoll għal każijiet kriminali oħrajn; jistieden, għalhekk, lill-awtoritajiet jintensifikaw l-isforzi tagħhom biex jittrattaw kwistjonijiet ta' ħasil tal-flus, traffikar tad-drogi, traffikar ta' bnedmin, kummerċ fl-armi u pussess illegali tal-armi;

9.  Iqis li huwa vitali li l-politika estera u ta' sigurtà tal-Kosovo tiġi allinjata mal-Politika Estera u ta' Sigurtà Komuni tal-UE;

10.  Jilqa' l-progress li sar fl-implimentazzjoni tad-diversi ftehimiet iffirmati minn Awwissu 2016 fil-proċess ta' normalizzazzjoni mas-Serbja, wara xhur ta' ftit li xejn progress; jenfasizza li l-implimentazzjoni sħiħa tal-ftehimiet hija essenzjali għall-evoluzzjoni ulterjuri b'suċċess tad-djalogu bejn Pristina u Belgrad; jistieden lill-Kosovo u lis-Serbja juru aktar impenn u rieda politika sostnuta fir-rigward tan-normalizzazzjoni tar-relazzjonijiet, u biex iżommu lura minn kwalunkwe azzjoni li tista' tipperikola l-progress miksub sa issa f'dan il-proċess; ifakkar li din hija kundizzjoni għall-adeżjoni mal-UE; jieħu nota tal-fatt li sar xi progress dwar kwistjonijiet tekniċi oħra bħall-katasti, id-diplomi universitarji u l-pjanċi tar-reġistrazzjoni, u dwar l-implimentazzjoni tal-ftehim dwar il-Pont ta' Mitrovica; kien qed isegwi bi tħassib l-iżviluppi dwar il-Pont ta' Mitrovica u jappoġġa l-ftehim reċenti; jilqa' l-allokazzjoni ta' kodiċi telefoniku indipendenti u internazzjonali lill-Kosovo; itenni l-appell tiegħu lis-Servizz Ewropew għall-Azzjoni Esterna biex iwettaq evalwazzjoni fuq bażi regolari tal-prestazzjoni tal-partijiet fir-rigward tar-rispett tal-obbligi tagħhom, u biex jirrapporta s-sejbiet tiegħu lill-Parlament Ewropew; jenfasizza li l-ftehimiet milħuqa jenħtieġ li jtejbu l-ħajja ta' kuljum taċ-ċittadini komuni; jinnota li l-benefiċċji tad-djalogu mhumiex evidenti għaċ-ċittadini tal-Kosovo u tas-Serbja u jenfasizza l-bżonn tal-akbar trasparenza fil-komunikazzjoni tar-riżultati tad-djalogu, b'mod partikolari fit-Tramuntana tal-Kosovo; jenfasizza l-importanza ta' relazzjonijiet tajba mal-viċinat fir-rigward tal-pajjiżi kollha tal-Balkani tal-Punent;

11.  Jikkundanna bil-qawwa l-azzjoni li tintbagħat ferrovija nazzjonalista Serba minn Belgrad għat-Tramuntana tal-Kosovo; jesprimi tħassib serju dwar dikjarazzjonijiet ta' propoganda tal-gwerra u retorika kontra l-UE; jinnota d-deċiżjoni tal-qorti ta' Colmar (Franza) li tirrifjuta l-estradizzjoni lejn is-Serbja u l-ħelsien tas-Sur Ramush Haradinaj, li li kien ġie lliberat mill-akkużi mit-Tribunal Kriminali Internazzjonali għal dik li kienet il-Jugoslavja (ICTY) fl-2008 u l-2012 u arrestat fi Franza fl-4 ta' Jannar 2017 fuq il-bażi ta' mandat ta' arrest internazzjonali maħruġ mis-Serbja fl-2004 skont il-liġi tagħha dwar l-Organizzazzjoni u l-Kompetenzi tal-Awtoritajiet tal-Istat fl-ambitu tal-Proċedimenti tad-Delitti tal-Gwerra; jiddispjaċih li din il-liġi minn dak iż-żmien 'l hemm intużat b'mod ħażin għat-tfittxija ta' ċittadini minn pajjiżi li qabel kienu jiffurmaw parti mill-Jugoslavja, kif juri dan l-aħħar każ; iħeġġeġ liż-żewġ partijiet iżommu lura minn passi provokattivi u retorika inutli li jistgħu jxekklu l-proċess ta' normalizzazzjoni; jistieden lill-UE, il-Kosovo u s-Serbja jiddiskutu dawn il-kwistjonijiet b'mod kostruttiv fil-qafas tan-negozjati għall-adeżjoni mal-UE;

12.  Jinnota li l-Assoċjazzjoni tal-Muniċipalitajiet Serbi għadha ma ġietx stabbilita, li l-istatut korrispondenti għadu ma ġiex abbozzat u li l-istabbiliment tal-assoċjazzjoni huwa responsabbiltà tal-gvern tal-Kosovo; iħeġġeġ lill-Kosovo jistabbilixxi l-assoċjazzjoni mingħajr aktar dewmien, f'konformità mal-ftehim milħuq fil-qafas tad-djalogu ffaċilitat mill-UE u mas-sentenza tal-Qorti Kostituzzjonali tal-Kosovo; iħeġġeġ f'dan ir-rigward lill-awtoritajiet tal-Kosovo biex jaħtru grupp ta' ħidma ta' livell għoli b'mandat ċar u marbut biż-żmien biex jipproponi statut għal kontribut pubbliku u rieżami parlamentari; jesprimi tħassib dwar il-preżenza kontinwa ta' strutturi paralleli tas-Serbja, inkluż permezz tal-appoġġ finanzjarju kontinwu tagħhom, u jitlob li dawn jiżżarmaw; iħeġġeġ lill-partijiet ikkonċernati kollha jsibu soluzzjoni fit-tul aċċettabbli u li jista' jaqbel magħha kulħadd għall-istatus taċ-ċentru ta' minjieri Trepca;

13.  Jistieden lill-forzi politiċi jiżguraw li jiġu rispettati l-libertajiet ċivili u s-sigurtà tal-komunità Serba u tal-postijiet ta' qima tagħhom;

14.  Jilqa' t-twaqqif ta' Awli Speċjalizzati għall-Kosovo u ta' Uffiċċju ta' Prosekutur Speċjalizzat fl-Aja bħala pass essenzjali biex jiġu żgurati ġustizzja u rikonċiljazzjoni; jenfasizza li l-ħarsien tax-xhieda huwa kruċjali għas-suċċess tal-Qorti Speċjali, u għalhekk jistieden lill-awtoritajiet jippermettu liċ-ċittadini jibbenefikaw minn din is-sistema mingħajr biża' ta' tpattija; jistieden lill-UE u lill-Istati Membri jkomplu jappoġġaw il-Qorti, inkluż permezz ta' finanzjament xieraq; jilqa' r-rieda tan-Netherlands biex tospita l-Qorti;

15.  Jappella lill-Kosovo biex jindirizza l-kwistjoni ta' persuni nieqsa, inkluż: billi jiggarantixxi b'mod effettiv id-drittijiet tal-proprjetà, jipprojbixxi l-ħtif ta' proprjetajiet u jiggarantixxi r-ritorn u l-integrazzjoni mill-ġdid ta' persuni spustati; jistieden lill-Kosovo jiżgura kumpens effettiv għall-vittmi ta' stupru waqt gwerra kif iddikjarat fil-Pjan ta' Azzjoni Nazzjonali; jinnota bi tħassib il-progress kajman fl-investigazzjonijiet, il-prosekuzzjonijiet u l-kundanni f'każijiet ta' delitti tal-gwerra, inkluż f'każijiet ta' vjolenza sesswali matul il-gwerra tal-Kosovo 1998-1999, u jħeġġeġ lill-Kosovo jintensifika l-isforzi tiegħu f'dan ir-rigward;

16.  Jiddispjaċih dwar il-fatt li s-soċjetà ċivili ma tiġix ikkonsultata regolarment bħala parti mill-proċess tat-teħid ta' deċiżjonijiet; jinsisti fuq il-bżonn li s-soċjetà ċivili tingħata aktar setgħa, u jappella biex tintwera aktar rieda politika biex ikun hemm involviment tas-soċjetà ċivili, u dan billi jiġu implimentati standards minimi għall-konsultazzjoni pubblika;

17.  Jitlob lill-forzi politiċi kollha jiggarantixxu, jirrispettaw, jappoġġaw u jintensifikaw l-isforzi biex jitjieb l-istat tad-dritt, inkluża l-indipendenza tal-ġudikatura, u billi ssir distinzjoni ċara bejn l-aspirazzjoni leġittima tal-poplu tal-Kosovo għal-libertà u l-ġustizzja u l-azzjonijiet ta' individwi li allegatament wettqu delitti tal-gwerra, li għandhom ikunu debitament imħarrka mill-awtoritajiet ġudizzjarji kompetenti;

18.  Jinnota li l-Ombudsman beda jimplimenta l-liġi dwar l-Ombudsman tal-2015 b'rappurtar miżjud u mtejjeb, u jħeġġeġ l-adozzjoni ta' leġiżlazzjoni sekondarja relatata; jistieden lill-assemblea u lill-gvern tal-Kosovo jiżguraw l-indipendenza finanzjarja, funzjonali u organizzattiva tal-Ombudsman, f'konformità mal-istandards internazzjonali dwar l-istituzzjonijiet nazzjonali tad-drittijiet tal-bniedem; iħeġġeġ lill-gvern jagħti segwitu għar-rapporti u r-rakkomandazzjonijiet tal-Uffiċċju tal-Awditur Ġenerali u l-Ombudsman;

19.  Jenfasizza l-ħtieġa għal funzjonament tajjeb tal-istituzzjoni tal-Ombudsman, u l-ħtieġa li jiġi żgurat li jirċievi r-riżorsi kollha meħtieġa biex iwettaq l-attivitajiet tiegħu;

20.  Jinnota li, filwaqt li sar xi progress fl-adozzjoni tal-leġiżlazzjoni għall-funzjonament xieraq tal-ġudikatura, l-amministrazzjoni tal-ġustizzja xorta waħda għadha kajmana u ineffiċjenti u mxekkla min-nuqqasijiet li fadal tal-leġiżlazzjoni kriminali, il-konvenjenzi politiċi u ekonomiċi, l-indħil politiku, in-nuqqas ta' responsabbiltà u riżorsi finanzjarji u umani limitati, inkluż fl-Uffiċċju għall-Prosekuzzjoni Speċjali; iħeġġeġ lill-Kosovo jindirizza dawn il-kwistjonijiet bħala kwistjoni ta' prijorità sabiex tiġi żgurata ċertezza tad-dritt fir-rigward tad-drittijiet ta' proprjetà ta' investituri barranin; jinnota l-isforzi li saru mill-pulizija u l-uffiċċju tal-prosekutur kontra l-kriminalità organizzata; jirrikonoxxi l-isforzi tal-awtoritajiet kompetenti biex jinvestigaw il-mewt fil-ħabs tas-Sur Astrit Dehari, u jħeġġeġ lill-awtoritajiet kompetenti jiffinalizzaw l-investigazzjoni;

21.  Jilqa' l-iffirmar ta' ftehim qafas għall-parteċipazzjoni tal-Kosovo fil-programmi tal-UE, u jinkoraġġixxi biex wara l-approvazzjoni tal-Parlament Ewropew il-ftehim jidħol fis-seħħ malajr kemm jista' jkun u b'implimentazzjoni xierqa;

22.  Jesprimi tħassib serju dwar in-nuqqas ta' progress li sar fir-rigward tal-protezzjoni tal-libertà ta' espressjoni u l-libertà tal-midja, kif ukoll dwar iż-żieda fl-indħil politiku u l-pressjoni u l-intimidazzjoni eżerċitati fuq il-midja; jinsab imħasseb ħafna dwar iż-żieda fl-għadd ta' theddid dirett u attakki fuq ġurnalisti, kif ukoll dwar l-awtoċensura mifruxa; iħeġġeġ lill-awtoritajiet tal-Kosovo jirrikonoxxu u jipproteġu bis-sħiħ il-libertà tal-espressjoni f'konformità mal-istandards tal-UE, u jtemmu l-impunità għal attakki kontra l-ġurnalisti, filwaqt li dawk responsabbli jinġiebu quddiem il-ġustizzja; iħeġġeġ lill-gvern jiggarantixxi l-indipendenza u s-sostenibbiltà tal-midja tas-servizz pubbliku RTK u jintroduċi skema ta' finanzjament adegwata; jitlob l-adozzjoni ta' leġiżlazzjoni soda dwar id-drittijiet tal-awtur u li tiġi żgurata t-trasparenza tas-sjieda tal-midja;

23.  Jistieden lill-Gvern tal-Kosovo jiżgura li każijiet ta' attakki fiżiċi kontra ġurnalisti u forom oħrajn ta' pressjoni jiġu investigati fil-pront, iħaffef u jsaħħaħ l-aġġudikazzjoni tal-każijiet mill-ġudikatura, ikompli jikkundanna mingħajr tlaqliq l-attakki kollha kontra ġurnalisti u mezzi ta' komunikazzjoni, u jiżgura t-trasparenza fis-sjieda tal-midja biex jiġu miġġielda r-riskji dejjem jiżdiedu ta' pressjoni eċċessiva fuq l-edituri u l-ġurnalisti;

24.  Jilqa' l-ftehim iffirmat mill-Kosovo u s-Serbja fit-30 ta' Novembru 2016 dwar il-passi finali għall-implimentazzjoni tal-Ftehim dwar il-Ġustizzja, milħuq fi ħdan id-Djalogu tad-9 ta' Frar 2015, li se jippermetti lill-istituzzjonijiet ġudizzjarji tal-pajjiż isiru operattivi fit-territorju kollu tal-Kosovo;

25.  Jenfasizza li l-korruzzjoni sistemika tmur kontra l-valuri fundamentali tal-UE tat-trasparenza u l-indipendenza tal-ġudikatura; itenni t-tħassib tiegħu dwar il-progress kajman ħafna fil-ġlieda kontra l-korruzzjoni u l-kriminalità organizzata, u jappella għal sforzi mġedda u rieda politika ċara biex jiġu indirizzati dawn il-kwistjonijiet - kwistjonijiet li min-naħa tagħhom ixekklu progress ekonomiku sinifikanti; jiddispjaċih li l-korruzzjoni u l-kriminalità organizzata mhumiex penalizzati f'ċerti żoni tal-Kosovo, b'mod partikolari fit-Tramuntana; jinsab imħasseb dwar il-fatt li l-każistika f'dawk li huma investigazzjonijiet, prosekuzzjonijiet u kundanni finali għadha dgħajfa u li l-konfiska u s-sekwestru ta' assi kriminali jintużaw rarament, minkejja li dawn huma għodda essenzjali fil-ġlieda kontra l-korruzzjoni, u għaldaqstant jirrakkomanda l-iffriżar fil-pront tal-assi u żieda fl-għadd ta' konfiski finali; iħeġġeġ lill-Aġenzija kontra l-Korruzzjoni tal-Kosovo tieħu approċċ aktar proattiv fl-investigazzjonijiet; jesprimi tħassib li l-partiti politiċi u l-finanzjament tal-kampanji mhumiex koperti kif xieraq minn sorveljanza regolatorja; huwa tal-fehma li l-liġi dwar il-kunflitti ta' interess hemm bżonn li tinġieb f'konformità mal-istandards Ewropej, u li tiġi applikata fil-prattika t-tneħħija effettiva ta' uffiċjali pubbliċi akkużati jew misjuba ħatja ta' reati serji jew marbuta mal-korruzzjoni; jesprimi tħassib dwar in-nuqqas ta' koordinazzjoni effettiva bejn l-istituzzjonijiet responsabbli għall-identifikazzjoni, l-investigazzjoni u l-prosekuzzjoni ta' każijiet ta' korruzzjoni; jesprimi tħassib serju dwar l-involviment ta' gruppi armati kriminali f'attivitajiet kriminali transkonfinali, u jitlob kooperazzjoni diretta u effikaċi bejn il-Kosovo u s-Serbja, kif ukoll bejn il-pajjiżi kollha fir-reġjun, fil-ġlieda kontra l-kriminalità organizzata; jenfasizza li s-sħubija tal-Kosovo mal-Interpol u l-kooperazzjoni mal-Europol jiffaċilitaw dawn l-isforzi;

26.  Jesprimi tħassib dwar il-fatt li l-Kosovo għadu pajjiż ta' ħżin u tranżitu għal drogi qawwijin; jinnota bi tħassib in-nuqqas ta' ħżin sikur għad-drogi maqbuda qabel ma dawn jinqerdu; jesprimi tħassib serju dwar ir-rata baxxa ta' kundanni f'kawżi kontra t-traffikar tal-bnedmin, minkejja li l-Kosovo huwa għajn, tranżitu u destinazzjoni għan-nisa u t-tfal ittraffikati; jinnota bi tħassib l-eżistenza ta' gruppi armati u l-involviment tagħhom f'attivitajiet kriminali organizzati bħat-traffikar tal-armi, kif ukoll l-impunità evidenti li biha huma kapaċi joperaw bejn il-fruntieri;

27.  Jistieden lill-Kosovo jagħmel sforzi ulterjuri biex iwaqqaf il-vjolenza abbażi tal-ġeneru u jiżgura t-tgawdija sħiħa tad-drittijiet tan-nisa; jistieden lill-istituzzjonijiet tal-Kosovo jallokaw finanzjament adegwat għall-implimentazzjoni tal-istrateġija nazzjonali dwar il-vjolenza domestika, li tinkludi mekkaniżmi internazzjonali bħall-Konvenzjoni ta' Istanbul; jilqa' l-appoġġ politiku ta' livell għoli għad-drittijiet tal-persuni LGBTI; jilqa' l-organizzazzjoni tat-tieni "pride parade", iżda jtenni li għad hemm biża' fost il-komunità LGBTI;

28.  Jistieden lill-awtoritajiet tal-Kosovo jindirizzaw l-integrazzjoni tal-perspettiva tal-ġeneri bħala prijorità, u jiżguraw li l-korpi regolatorji u l-awtoritajiet imexxu bl-eżempju; jinsab imħasseb dwar l-isfidi strutturali li jxekklu l-implimentazzjoni tal-liġi dwar l-ugwaljanza bejn il-ġeneri, u jibqa' mħasseb dwar is-sottorappreżentanza tan-nisa f'karigi li jinvolvu t-teħid tad-deċiżjonijiet; iħeġġeġ lill-Kosovo jibqa' jinkoraġġixxi lin-nisa li jkunu qed ifittxu karigi ta' livell għoli; jesprimi tħassib dwar il-livell baxx ta' sjieda ta' proprjetà fost in-nisa, u jistieden lill-awtoritajiet jiżguraw b'mod attiv li d-drittijiet tal-proprjetà tan-nisa, fosthom id-drittijiet għall-wirt, jiġu garantiti; jilqa' l-adozzjoni ta' strateġija nazzjonali dwar il-vjolenza domestika u jitlob l-implimentazzjoni sħiħa tagħha sabiex ikun hemm progress fil-ġlieda kontra l-vjolenza domestika u l-vjolenza abbażi tal-ġeneru; itenni r-rabta bejn il-vjolenza sesswali matul il-gwerer u l-kunflitti u n-normalizzazzjoni u l-livelli għolja ta' vjolenza bbażata fuq il-ġeneru f'pajjiżi li jkunu għaddew minn kunflitt, meta dawn il-kwistjonijiet ma jiġux indirizzati kif suppost; iħeġġeġ lill-awtoritajiet jinkoraġġixxu pubblikament u jdaħħlu fis-seħħ mekkaniżmi ta' protezzjoni u miżuri ta' kenn għan-nisa li ma jibqgħux fommhom sieket u jirrappurtaw il-vjolenza domestika; iħeġġeġ il-ħidma tal-NGOs dwar din il-kwistjoni;

29.  Jinnota, filwaqt li jfaħħar l-istabbiliment ta' Grupp ta' Koordinazzjoni Interministerjali għad-Drittijiet tal-Bniedem fl-2016, li hemm bżonn li jsiru aktar sforzi biex jiġu protetti d-drittijiet tal-minoranzi kollha fil-Kosovo, inklużi l-komunitajiet Rom, Ashkali, Eġizzjani u Gorani, u dan permezz tal-implimentazzjoni sħiħa tal-leġiżlazzjoni rilevanti u l-allokazzjoni ta' riżorsi suffiċjenti; jistieden lill-awtoritajiet nazzjonali u lokali kompetenti jwettqu bħala kwistjoni ta' prijorità l-miżuri leġiżlattivi u prattiċi neċessarji kollha biex tiġi limitata d-diskriminazzjoni, u biex jaffermaw id-drittijiet tad-diversi minoranzi etniċi, inklużi d-drittijiet kulturali, lingwistiċi u tal-proprjetà, sabiex jikkontribwixxu għall-iżvilupp ta' soċjetà multietnika; jistieden lill-Kosovo jiżgura li r-rifuġjati li jirritornaw, li ħafna minnhom huma Rom, jiġu integrati bis-sħiħ u jerġgħu jingħataw drittijiethom bħala ċittadini, biex b'hekk tintemm l-apolidija; jistieden lill-Kosovo jadotta strateġija u pjan ta' azzjoni ġodda għall-integrazzjoni tal-komunitajiet Rom, Ashkali u Eġizzjani;

30.  Jilqa' ż-żieda fl-isforzi għall-għelib, il-ġlieda u l-prevenzjoni tal-estremiżmu vjolenti u r-radikalizzazzjoni, u jirrikonoxxi l-ħidma importanti mwettqa mill-Kosovo f'dan il-qasam; jinnota li għadd kbir ta' ġellieda barranin irritornaw lejn il-Kosovo u jistieden lill-awtoritajiet jiżguraw li dawn jiġu mmonitorjati u mħarrka, u biex jistabbilixxu approċċ komprensiv permezz ta' politiki effikaċi għall-prevenzjoni, id-deradikalizzazzjoni u, fejn ikun il-każ, l-integrazzjoni mill-ġdid; jappella għal aktar identifikazzjoni, prevenzjoni u qtugħ tal-fluss ta' ġellieda barranin u ta' flejjes li ma jistgħux jiġu rintraċċati maħsuba għar-radikalizzazzjoni; jenfasizza l-ħtieġa ta' programmi komunitarji effettivi li jindirizzaw l-ilmenti li jinstigaw l-estremiżmu vjolenti u r-radikalizzazzjoni, u biex jinbnew relazzjonijiet li jippromwovu t-tolleranza u d-djalogu;

31.  Jilqa' t-titjib fil-qagħda ekonomika u ż-żieda fid-dħul mit-taxxa li qed jagħmlu aktar riżorsi disponibbli għall-gvern biex iwettaq il-politiki tiegħu; jesprimi t-tħassib tiegħu, madankollu, dwar is-sostenibbiltà tal-baġit tal-Kosovo fir-rigward, b'mod partikolari, tal-ammont ta' benefiċċji allokati lill-veterani tal-gwerra, u jitlob li jkun hemm riforma tal-liġi rilevanti f'dan ir-rigward kif miftiehem mal-Fond Monetarju Internazzjonali; itenni li riformi strutturali soċjoekonomiċi huma kruċjali biex jiġi appoġġat it-tkabbir fit-tul; jenfasizza l-bżonn li tissaħħaħ l-industrija lokali bħala kwistjoni ta' urġenza, filwaqt li jkun hemm enfasi fuq il-kompetittività ta' prodotti manifatturati lokalment sabiex ikunu jistgħu jissodisfaw l-istandards tal-importazzjoni tal-UE; jinsab imħasseb dwar id-dipendenza fuq ir-rimessi tal-migranti; jesprimi tħassib dwar it-teħid ta' deċiżjonijiet ta' finanzjament ad hoc, li qed jimmina l-istabbiltà li għandhom bżonn in-negozji; itenni l-ħtieġa li titħaffef ir-reġistrazzjoni ta' negozji ġodda, li attwalment huma mxekkla minn amministrazzjoni mingħajr obbligu ta' rendikont, infrastruttura sottożviluppata, stat tad-dritt dgħajjef u korruzzjoni; iħeġġeġ lill-Kosovo jsegwi r-rakkomandazzjonijiet li rriżultaw mill-valutazzjoni tal-Att dwar in-Negozji ż-Żgħar tal-UE u li jiġu introdotti valutazzjonijiet tal-impatt regolatorji biex jitnaqqas il-piż amministrattiv fuq l-SMEs, u jistieden lill-Kummissjoni żżid l-assistenza lill-SMEs; jistieden lill-Kosovo jimplimenta bis-sħiħ ir-rakkomandazzjonijiet tal-Programm ta' Riforma Ekonomika 2016-2018 u l-Aġenda Ewropea għar-Riforma mnedija fil-11 ta' Novembru 2016;

32.  Jinnota bi tħassib ir-rata għolja ta' qgħad, speċjalment il-qgħad fost iż-żgħażagħ, u jesprimi tħassib dwar id-diskriminazzjoni kontra n-nisa fis-suq tax-xogħol, speċjalment fil-proċess ta' reklutaġġ; jistieden lill-Kosovo jintensifika l-isforzi tiegħu sabiex iżid il-livell tal-impjieg u jtejjeb il-kundizzjonijiet tas-suq tax-xogħol; jenfasizza l-ħtieġa li ssir enfasi fuq it-titjib tal-kwalità tal-edukazzjoni, inkluż billi jitjieb it-taħriġ tal-għalliema, u b'hekk tiġi appoġġata t-tranżizzjoni mill-iskola għax-xogħol u l-kompetenzi edukattivi jitlaqqgħu mal-ħtiġijiet tal-impjiegi, li jikkostitwixxi pass essenzjali fil-ġlieda kontra r-rata għolja ħafna ta' qgħad fost iż-żgħażagħ; jitlob li jsiru aktar sforzi biex tiżdied l-edukazzjoni konġunta tal-komponenti kollha tas-soċjetà tal-Kosovo; jenfasizza l-ħtieġa li jittejbu l-mekkaniżmi ta' infurzar, b'mod partikolari l-ispettorati tax-xogħol u l-qrati, u biex jissaħħaħ id-djalogu, permezz tal-Kunsill Ekonomiku u Soċjali tal-Kosovo, bejn l-istituzzjonijiet pubbliċi u s-sħab soċjali; jilqa' l-konklużjonijiet tas-summit ta' Pariġi tal-2016 u l-istabbiliment tal-ewwel Uffiċċju tal-Kooperazzjoni Reġjonali fost iż-Żgħażagħ;

33.  Jiddispjaċih dwar il-pass kajman tal-isforzi tal-Kosovo rigward il-bini ta' kapaċità amministrattiva adegwata u effiċjenti, li qed jimpedixxi lill-pajjiż milli jimplimenta bis-sħiħ il-liġijiet adottati u juża l-fondi tal-UE b'mod effikaċi; jesprimi d-dispjaċir tiegħu dwar il-korruzzjoni endemika, l-indħil politiku u l-politiċizzazzjoni ta' persunal fl-amministrazzjoni pubblika fil-livelli kollha, kif ukoll dwar ħatriet f'diversi istituzzjonijiet u aġenziji indipendenti li ma jsirux b'mod suffiċjenti fuq kriterji professjonali, iżda fuq il-bażi ta' affiljazzjoni politika; jitlob li jsiru aktar sforzi biex ikun żgurat reklutaġġ meritokratiku, li huwa neċessarju għal garanzija ta' amministrazzjoni pubblika effikaċi, effiċjenti u professjonalment indipendenti; jappella biex isiru investigazzjonijiet dwar l-allegazzjoni reċenti ta' ndħil politiku fir-reklutaġġ u l-proċessi tat-teħid ta' deċiżjonijiet f'korpi pubbliċi;

34.  Jinnota li l-ispeċifikazzjonijiet tas-sejħa għall-offerti għal applikazzjonijiet għal kwalunkwe tip ta' kuntratt taħt il-finanzjament tal-IPA huma tant diffiċli li kumpaniji Kosovari jew reġjonali spiss ma jkunux jistgħu japplikaw għalihom, u jitlob, għal dan l-għan, li tingħata attenzjoni speċjali għall-għoti ta' gwida u istruzzjonijiet lill-partijiet interessati; iħeġġeġ lill-awtoritajiet jidderieġu l-assistenza li fadal, li għadha ma ġietx ipprogrammata, lejn proġetti b'impatt aktar dirett fuq l-ekonomija tal-Kosovo;

35.  Jilqa' l-estensjoni tal-mandat tal-EULEX Kosovo u jħeġġeġ lill-Kosovo jkompli jikkoopera b'mod attiv għall-eżekuzzjoni sħiħa u bla xkiel tal-mandat tal-EULEX; jappella biex l-UE tkompli bl-isforzi tagħha sabiex jissaħħu ulterjorment is-sistemi indipendenti tal-ġustizzja, il-pulizija u d-dwana lil hinn mill-2018 bil-għan li l-Kosovo jieħu sjieda sħiħa ta' dawn il-funzjonijiet; jitlob li jkun hemm tranżizzjoni bla xkiel u effiċjenti tal-każijiet ġudizzjarji ttrattati minn prosekuturi tal-EULEX lill-prosekuturi nazzjonali, b'salvagwardji xierqa li jiggarantixxu li l-vittmi ta' ksur imwettaq fil-passat ikollhom aċċess għall-verità, il-ġustizzja u r-riparazzjoni;

36.  Jinnota t-tmiem tal-investigazzjoni kriminali dwar l-allegazzjonijiet ta' korruzzjoni fil-missjoni EULEX; jesprimi s-sodisfazzjon tiegħu dwar il-fatt li l-uffiċjali tal-UE involuti ġew meħlusa minn kull għemil ħażin; jistieden lill-EULEX tiżgura aktar effikaċja, trasparenza sħiħa u responsabbiltà akbar fir-rigward tal-missjoni tul il-mandat tagħha, u li timplimenta bis-sħiħ ir-rakkomandazzjonijiet kollha li saru mill-espert indipendenti Jean-Paul Jacqué fir-rapport tiegħu tal-2014;

37.  Jinnota li s'issa, il-Kosovo għad mhuwiex rotta ewlenija ta' tranżitu għal rifuġjati u migranti li jivvjaġġaw fuq ir-'rotta tal-Balkani tal-Punent'; iħeġġeġ lill-awtoritajiet tal-Kosovo jiżguraw li dawk li jkunu għaddejjin jiġu ttrattati skont id-dritt Ewropew u internazzjonali, inkluża l-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-UE u tal-Konvenzjoni dwar l-Istatus tar-Rifuġjati tal-1951; itenni li l-finanzjament, fost dispożizzjonijiet oħra fl-intestatura IPA II, jenħtieġ li jkun disponibbli u lest biex jiġi mobilizzat u implimentat b'rapidità u b'effikaċja fi żminijiet ta' kriżi u ta' bżonn;

38.  Jilqa' l-fatt li bosta siti reliġjużi u kulturali Serbi li sfortunatament inqerdu fl-2004, ġew rinnovati b'finanzjament pubbliku tal-Kosovo, kif seħħ fir-rigward tal-Katidral Ortodoss; jirrikonoxxi l-impenn tal-Kosovo biex jipproteġi siti ta' wirt kulturali, u jistieden lill-awtoritajiet jimplimentaw il-konvenzjonijiet kollha tan-NU dwar il-wirt kulturali fil-livelli kollha, ikun xi jkun l-istatus tal-Kosovo fir-rigward tal-UNESCO, permezz tal-adozzjoni ta' strateġija xierqa u ta' leġiżlazzjoni nazzjonali, u jiżguraw il-protezzjoni adegwata u l-ġestjoni tas-siti ta' wirt kulturali fil-Kosovo kollu; jilqa', f'dan ir-rigward, il-programm iffinanzjat mill-UE mmirat lejn il-protezzjoni u r-rikostruzzjoni ta' siti ta' wirt kulturali żgħar, bil-ħsieb li jitrawwem id-djalogu interkulturali u interreliġjuż fil-muniċipalitajiet multietniċi kollha; itenni l-ħtieġa li jiġi adottat l-abbozz ta' liġi dwar il-libertà tar-reliġjon, u li dan jenħtieġ li jinkorpora r-rakkomandazzjonijiet tal-Kummissjoni ta' Venezja dwar din il-kwistjoni;

39.  Jilqa' bil-ħerqa d-deċiżjoni tal-Kunsill tal-Ewropa dwar l-għoti tal-istatus ta' osservatur lill-Kosovo fl-Assemblea Parlamentari tiegħu minn Jannar 2017 fir-rigward tas-sessjonijiet relatati mal-Kosovo; jappoġġa l-isforzi tal-Kosovo biex jintegra fil-komunità internazzjonali; jitlob, f'dan ir-rigward, li jkun hemm parteċipazzjoni tal-Kosovo fl-organizzazzjonijiet reġjonali u internazzjonali rilevanti kollha u jħeġġeġ lis-Serbja ma tibqax tindaħal f'dan il-proċess;

40.  Iħeġġeġ lill-awtoritajiet tal-Kosovo jadottaw strateġija kredibbli fit-tul dwar l-enerġija u qafas leġiżlattiv ibbażat fuq l-effiċjenza enerġetika, id-diversifikazzjoni tas-sorsi tal-enerġija u l-iżvilupp tal-enerġiji rinnovabbli; jenfasizza l-ħtieġa li titkompla l-ħidma lejn grilji tal-elettriku affidabbli u biex is-settur tal-enerġija jsir aktar sostenibbli, kemm f'termini ta' sigurtà kif ukoll ta' standards ambjentali; jistieden lill-awtoritajiet jiffirmaw il-Memorandum ta' Qbil tal-Balkani tal-Punent 6 dwar l-iżvilupp tas-suq reġjonali tal-elettriku, u dwar it-twaqqif ta' qafas għal kollaborazzjoni futura ma' pajjiżi oħra; jenfasizza li fl-2017 il-Kosovo se jkollu l-presidenza tat-Trattat tal-Komunità tal-Enerġija, u jfakkar lill-awtoritajiet fl-obbligu ġuridiku tal-Kosovo skont dan it-trattat li jiżgura li 25 % tal-elettriku kollu jiġi minn sorsi rinnovabbli sal-2020; jistieden lill-gvern jirrispetta l-ftehim dwar id-dekummisjonament tal-impjant tal-elettriku Kosovo A u t-tiġdid tal-impjant tal-elettriku Kosovo B, bl-użu tas-EUR 60 miljun allokati għal dan l-għan mill-UE fi ħdan il-qafas tal-fondi tal-IPA; jitlob li jkun hemm strateġija tal-idroenerġija għar-reġjun kollu tal-Balkani tal-Punent;

41.  Jesprimi t-tħassib tiegħu dwar il-livell allarmanti ta' tniġġis tal-arja fil-Kosovo, b'mod partikolari fiż-żona urbana ta' Pristina, u jitlob lill-awtoritajiet lokali u tal-istat biex b'mod urġenti jieħdu miżuri adegwati biex jittrattaw din l-emerġenza; jenfasizza li l-istrateġija nazzjonali dwar il-kwalità tal-arja hemm bżonn li tiġi infurzata kif xieraq; jinsab imħasseb dwar il-fatt li l-ġestjoni tal-iskart tibqa' waħda mill-problemi l-aktar viżibbli fil-Kosovo u li l-leġiżlazzjoni attwali ma tindirizzax bis-sħiħ din l-isfida;

42.  Jilqa' t-tnedija tal-proġett ta' konnettività ferrovjarja ġdida għall-Kuritur Orjent/Mediterran tal-Lvant, li jinkludi linji ġodda u stazzjonijiet tal-ferrovija fil-Kosovo u jikkostitwixxi l-uniku konnessjoni tal-Kosovo għar-reġjun tal-madwar; jistieden lill-gvern tal-Kosovo jappoġġa bis-sħiħ l-implimentazzjoni tal-proġett;

43.  Jilqa' l-isforzi li saru mill-Kummissjoni sabiex tiġi żblukkata l-grilja ta' interkonnessjoni tal-elettriku bejn l-Albanija u l-Kosovo, li ilha mblukkata għal xahar mis-Serbja, u jappella għal kooperazzjoni kostruttiva bejn l-awtoritajiet tal-elettriku Serbi u Kosovari; ifakkar lis-Serbja li l-iskadenza stabbilita mill-Komunità tal-Enerġija biex jitneħħa l-imblokk kienet il-31 ta' Diċembru 2016 l-aktar tard;

44.  Jistieden lill-Kummissjoni tkompli ħidmietha fi kwistjonijiet relatati mal-migrazzjoni flimkien mal-pajjiżi kollha tal-Balkani tal-Punent, b'mod li tiżgura l-konformità man-normi u l-istandards Ewropej u internazzjonali; jilqa' l-ħidma li saret sa issa f'dan ir-rigward;

45.  Jistieden lill-Kummissjoni tagħmel sforzi ulterjuri biex tappoġġa proċess ta' rikonċiljazzjoni ġenwin fir-reġjun, partikolarment permezz ta' appoġġ għal proġetti kulturali li jittrattaw il-passat reċenti u l-promozzjoni ta' fehim komuni u kondiviż tal-istorja u kultura pubblika u politika ta' tolleranza, inklużjoni u rikonċiljazzjoni;

46.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill, lill-Kummissjoni, lis-Servizz Ewropew għall-Azzjoni Esterna kif ukoll lill-Gvern u lill-Assemblea Nazzjonali tal-Kosovo.

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tal-14 ta' Ġunju 2017 dwar ir-Rapport tal-Kummissjoni 2016 dwar l-Eks-Repubblika Jugoslava tal-Maċedonja (2016/2310(INI))

P8_TA(2017)0263 A8-0055/2017

Il-Parlament Ewropew,

–  wara li kkunsidra l-konklużjonijiet tal-Presidenza tal-Kunsill Ewropew ta' Thessaloniki tad-19 u l-20 ta' Ġunju 2003 dwar il-prospettiva tal-adeżjoni tal-pajjiżi tal-Balkani tal-Punent mal-Unjoni,

–  wara li kkunsidra l-Ftehim ta' Stabbilizzazzjoni u Assoċjazzjoni (FSA) bejn il-Komunitajiet Ewropej u l-Istati Membri tagħhom, minn naħa waħda, u l-Eks-Repubblika Jugoslava tal-Maċedonja, min-naħa l-oħra(1),

–  wara li kkunsidra l-Ftehim Qafas konkluż f'Ohrid u ffirmat fi Skopje fit-13 ta' Awwissu 2001 (Ftehim Qafas ta' Ohrid, "l-OFA"),

–  wara li kkunsidra d-deċiżjoni tal-Kunsill Ewropew tas-16 ta' Diċembru 2005 li jagħti lill-pajjiż l-istatus ta' kandidat għal sħubija fl-UE, u l-konklużjonijiet tal-Kunsill Ewropew ta' Ġunju 2008, il-konklużjonijiet tal-Kunsill ta' Diċembru 2008, Diċembru 2012, Diċembru 2014 u Diċembru 2015, u l-konklużjonijiet tal-Presidenza tat-13 ta' Diċembru 2016, li ġew appoġġati mill-maġġoranza l-kbira tad-delegazzjonijiet u li tennew l-impenn qawwi u inekwivokabbli fil-proċess ta' adeżjoni tal-pajjiż mal-UE,

–  wara li kkunsidra t-13-il laqgħa tal-Kumitat ta' Stabbilizzazzjoni u Assoċjazzjoni bejn il-pajjiż u l-Kummissjoni, li saret fi Skopje fil-15 ta' Ġunju 2016,

–  wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tad-9 ta' Novembru 2016 bit-titolu "Il-Politika tat-Tkabbir tal-UE" (COM(2016)0715), akkumpanjata mid-dokument ta' ħidma tal-persunal tal-Kummissjoni bit-titolu "Rapport tal-2016 dwar l-Eks-Repubblika Jugoslava tal-Maċedonja" (SWD(2016)0362),

–  wara li kkunsidra r-Rapport Speċjali tal-Qorti Ewropea tal-Awdituri ta' Ġunju 2016 dwar l-Eks Repubblika Jugoslava tal-Maċedonja,

–  wara li kkunsidra l-Prijoritajiet ta' Riforma Urġenti tal-Kummissjoni għall-Eks-Repubblika Jugoslava tal-Maċedonja ta' Ġunju 2015,

–  wara li kkunsidra r-Rakkomandazzjonijiet tal-Grupp ta' Esperti ta' Livell Għoli dwar Kwistjonijiet Sistematiċi tal-Istat tad-Dritt fir-rigward tal-interċettazzjoni ta' komunikazzjonijiet żvelata fir-rebbiegħa tal-2015,

–  wara li kkunsidra l-ftehim politiku (l-hekk imsejjaħ "Ftehim ta' Pržino") li ntlaħaq bejn l-erba' partiti politiċi ewlenin fi Skopje fit-2 ta' Ġunju u l-15 ta' Lulju 2015, u l-ftehim bejn l-erba' partijiet dwar l-implimentazzjoni tiegħu tal-20 ta' Lulju u l-31 ta' Awwissu 2016,

–  wara li kkunsidra d-Dikjarazzjoni Finali tal-President tas-Summit dwar il-Balkani tal-Punent, li sar f'Pariġi fl-4 ta' Lulju 2016 kif ukoll ir-Rakkomandazzjonijiet tal-Organizzazzjonijiet tas-Soċjetà Ċivili għas-Summit ta' Pariġi tal-2016,

–  wara li kkunsidra s-sejbiet u l-konklużjonijiet preliminari , kif ukoll ir-rapport finali tal-OSKE/ODIHR dwar l-elezzjoni parlamentari preċedenti tal-11 ta' Diċembru 2016,

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjonijiet 817 (1993) u 845 (1993) tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU, kif ukoll ir-riżoluzzjoni 47/225 tal-Assemblea Ġenerali tan-NU u l-Ftehim Interim tat-13 ta' Settembru 1995,

–  wara li kkunsidra d-deċiżjoni tal-Qorti Internazzjonali tal-Ġustizzja dwar l-Applikazzjoni tal-Ftehim Interim tat-13 ta' Settembru 1995,

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjonijiet preċedenti tiegħu dwar il-pajjiż,

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 52 tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

–  wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għall-Affarijiet Barranin (A8-0055/2017),

A.  billi, wara li ġiet posposta darbtejn, l-elezzjoni parlamentari bikrija fl-Eks Repubblika Jugoslava tal-Maċedonja saret fil-11 ta' Diċembru 2016 f'atmosfera kalma u normali, f'konformità mal-istandards internazzjonali u skont ir-rakkomandazzjonijiet tal-OSKE/ODIHR; billi saret mingħajr inċidenti kbar, kienet ġeneralment amministrata sew u l-ammont ta' votanti kien kbir;

B.  billi r-riformi u l-preparazzjonijiet għall-adeżjoni qed jiġu mxekkla minn polarizzazzjoni politika, nuqqas kbir ta' fiduċja reċiproka u nuqqas ta' djalogu ġenwin bejn il-partijiet; billi jista' jiġi osservat rigress b'mod kontinwu f'xi żoni importanti; billi d-demokrazija u l-istat tad-dritt kontinwament ġew sfidati, b'mod partikolari bħala riżultat ta' manipulazzjoni tal-istat li taffettwa l-funzjonament tal-istituzzjonijiet demokratiċi u l-oqsma ewlenin tas-soċjetà;

C.  billi, fis-27 ta' April 2017, Talat Xhaferi ġie elett bħala l-Ispeaker il-ġdid tal-Parlament tal-Maċedonja; billi, fis-17 ta' Mejju 2017, il-President tar-Repubblika tal-Maċedonja ta l-mandat lill-kap tal-SDSM, Zoran Zaev, biex jifforma gvern ġdid; billi, fil-31 ta' Mejju 2017, il-gvern il-ġdid immexxi mill-Prim Ministru Zoran Zaev ġie approvat mill-Parlament tal-Maċedonja;

D.  billi xi wħud mill-kwistjonijiet ewlenin fil-proċess ta' riforma jinkludu riforma tal-ġudikatura, l-amministrazzjoni pubblika u l-midja, il-qgħad fost iż-żgħażagħ u rieżami tal-implimentazzjoni tal-OFA;

E.  billi huwa meħtieġ impenn serju mill-forzi politiċi kollha sabiex il-pajjiż ikompli jaħdem favur l-integrazzjoni fl-UE u d-direzzjoni Ewro-Atlantika; billi gvern ġdid għandu bżonn jadotta u jimplimenta bis-sħiħ riformi robusti kkaratterizzati minn riżultati konkreti, partikolarment fl-oqsma tal-istat tad-dritt, il-ġustizzja, il-korruzzjoni, id-drittijiet fundamentali, l-affarijiet interni u r-relazzjonijiet tajba tal-viċinat;

F.  billi hemm fehim komuni bejn il-Kummissjoni, il-Kunsill u l-Parlament li ż-żamma tar-rakkomandazzjoni pożittiva biex jinfetħu n-negozjati dwar l-adeżjoni għadha dipendenti fuq/subordinata għal progress fl-implimentazzjoni tal-Ftehim ta' Pržino u progress sostanzjali fl-implimentazzjoni tal-Prijoritajiet ta' Riforma Urġenti;

G.  billi l-Kunsill qed jimblokka l-progress minħabba l-kwistjoni mhux solvuta dwar l-isem mal-Ġreċja; billi l-kwistjonijiet bilaterali jenħtieġ li ma jintużawx bħala skuża biex ifixklu l-bidu rapidu tan-negozjati mal-UE;

H.  billi t-tilwim bilaterali jenħtieġ li ma jintużax biex ixekkel il-proċess ta' adeżjoni mal-UE, u lanqas il-ftuħ tan-negozjati ta' adeżjoni, iżda jenħtieġ li jiġi indirizzat fi spirtu kostruttiv u f'konformità mal-istandards tal-UE u tan-NU; billi jenħtieġ li jsiru l-isforzi kollha biex jinżammu relazzjonijiet tajbin fil-viċinat u interetniċi;

I.  billi l-pajjiżi kandidati (potenzjali) jiġu ġġudikati fuq il-merti tagħhom stess, u r-rapidità u l-kwalità tar-riformi meħtieġa jiddeterminaw il-kalendarju għall-adeżjoni; billi jenħtieġ li jiġi garantit il-ftuħ ta' negozjati dwar l-adeżjoni wara li jiġu ssodisfati l-kundizzjonijiet meħtieġa; billi l-pajjiż tqies għal bosta snin bħala wieħed mill-aktar pajjiżi kandidati avvanzati f'termini ta' allinjament mal-acquis;

J.  billi l-proċess tal-adeżjoni mal-UE huwa inċentiv ewlieni għal aktar riformi, b'mod partikolari fir-rigward tal-istat tad-dritt, l-indipendenza tal-ġudikatura, il-ġlieda kontra l-korruzzjoni, u l-libertà tal-midja; billi l-kooperazzjoni reġjonali u r-relazzjonijiet tajbin fil-viċinat huma elementi essenzjali tal-proċess tat-tkabbir, il-Proċess ta' Stabbilizzazzjoni u Assoċjazzjoni u l-proċess ta' adeżjoni tal-pajjiż;

K.  billi fl-20 ta' Lulju u l-31 ta' Awwissu 2016 il-mexxejja tal-erba' partiti politiċi ewlenin laħqu ftehim dwar l-implimentazzjoni tal-Ftehim ta' Pržino, li kien jinkludi l-istabbiliment tal-11 ta' Diċembru 2016 bħala d-data għal elezzjoni parlamentari bikrija u biex jiddikjaraw l-appoġġ tagħhom għall-ħidma tal-Prosekutur Speċjali; billi huma tennew ukoll l-impenn tagħhom biex jimplimentaw l-"Prijoritajiet ta' Riforma Urġenti";

L.  billi l-kriżi politika reċenti wriet in-nuqqas ta' sistema effettiva ta' kontrokontrolli fl-istituzzjoinjiet tal-Maċedonja u l-ħtieġa li jiżdiedu t-trasparenza u r-responsabilità pubblika;

M.  billi l-ġlieda kontra l-kriminalità organizzata u l-korruzzjoni għadha fundamentali sabiex tiġi miġġielda l-infiltrazzjoni kriminali tas-sistemi politiċi, ġuridiċi u ekonomiċi;

1.  Jilqa' l-formazzjoni ta' gvern ġdid fil-31 ta' Mejju 2017; iħeġġeġ lill-partiti politiċi kollha biex jaġixxu fi spirtu ta' rikonċiljazzjoni, fl-interess komuni taċ-ċittadini kollha u jaħdmu mal-gvern biex terġa' tiġi restawrata l-fiduċja fil-pajjiż u fl-istituzzjonijiet tiegħu, inkluż permezz tal-implimentazzjoni sħiħa tal-Ftehim ta' Przino u tal-Prijoritajiet ta' Riforma Urġenti;

2.  Jilqa' b'sodisfazzjon ir-rispett għal-libertajiet fundamentali muri matul l-elezzjoni bikrija fil-11 ta' Diċembru 2016, li kienet amministrata sew, saret b'mod trasparenti u inklużiv u mingħajr inċidenti kbar; jinnota li l-OSKE/ODIHR ikkunsidrat li l-elezzjoni kienet kompetittiva; jilqa' b'sodisfazzjon il-fatt li l-partiti politiċi kollha aċċettaw ir-riżultati tagħha fl-interess tal-istabilità domestika u jenfasizza r-responsabilità tagħhom li jiżguraw li ma jkun hemm l-ebda rigress fi kriżi politika; jistieden lill-partijiet kollha biex iżommu lura milli b'xi mod jostakolaw il-funzjonament effettiv tal-parlament; iħeġġeġ lill-gvern il-ġdid biex jipproċedi malajr bir-riformi neċessarji, biex tiġi żgurata l-integrazzjoni Ewro-Atlantika tal-pajjiż u biex titmexxa 'l quddiem il-perspettiva Ewropea tiegħu għall-benefiċċju taċ-ċittadini; iqis li l-kooperazzjoni bejn il-partiti u interetnika hija essenzjali għall-indirizzar tal-isfidi urġenti interni u dawk relatati mal-UE, u għaż-żamma tar-rakkomandazzjoni pożittiva biex jinfetħu n-negozjati ta' adeżjoni mal-UE;

3.  Jilqa' b'sodisfazzjon it-titjib fil-proċess elettorali, inkluż il-qafas ġuridiku, il-lista tal-votanti u l-kopertura tal-midja; jilqa' l-fatt li r-rappreżentanti tas-soċjetà ċivili osservaw l-elezzjoni fil-biċċa l-kbira tal-postijiet tal-votazzjoni; jistieden lill-awtoritajiet kompetenti jindirizzaw b'mod effettiv l-allegati irregolaritajiet u nuqqasijiet, inklużi l-intimidazzjoni tal-votanti, ix-xiri ta' voti, u l-użu ħażin ta' riżorsi amministrattivi, il-pressjoni politika fuq il-midja, kif ukoll il-lingwa ta' konfrontazzjoni u l-attakki verbali fuq il-ġurnalisti, anke fil-perspettiva tal-elezzjoni lokali f'Mejju 2017; iħeġġeġ lill-awtoritajiet kompetenti biex jindirizzaw ir-rakkomandazzjonijiet li saru mill-OSKE/ODIHR u l-Kummissjoni ta' Venezja u biex jistabbilixxu rekord kredibbli ta' skrutinju effettiv tal-finanzjament tal-partiti politiċi u l-kampanja elettorali; jenfasizza l-ħtieġa ta' iktar trasparenza u depolitiċizzazzjoni tal-ħidma tal-amministrazzjoni elettorali sabiex tiżdied il-fiduċja tal-pubbliku fl-elezzjonijiet futuri;

4.  Iqis li huwa importanti li jitwettaq ċensiment tal-popolazzjoni (l-aħħar ċensiment sar fl-2002), sakemm ikun hemm qbil madwar il-pajjiż dwar il-metodoloġija li għandha tiġi applikata, sabiex tinkiseb stampa realistika u aġġornata tad-demografija tal-popolazzjoni tal-Maċedonja, biex jiġu ssodisfati aħjar il-ħtiġijiet ta' u jiġu offruti servizzi liċ-ċittadini tal-Maċedonja, u tkompli tiġi aġġornata l-lista tal-votanti u jitnaqqsu kwalunkwe irregolaritajiet u nuqqasijiet fil-ġejjieni;

5.  Jistenna li l-gvern il-ġdid, bħala l-ewwel prijorità, f'kooperazzjoni ma' partiti oħra, jaċċellera r-riformi relatati mal-UE; itenni l-appoġġ tiegħu għall-ftuħ tan-negozjati ta' adeżjoni, li jiddependi fuq il-progress tal-implimentazzjoni tal-Ftehim ta' Pržino biex jiġu żgurati l-implimentazzjoni sħiħa, tanġibbli u sostenibbli tiegħu u progress sostanzjali fl-implimentazzjoni tal-Prijoritajiet ta' Riforma Urġenti dwar riformi sistemiċi; jistieden lill-Kunsill biex jindirizza l-kwistjoni tan-negozjati dwar l-adeżjoni mill-aktar fis possibbli; jibqa' konvint li n-negozjati jistgħu jiġġeneraw ir-riformi tant meħtieġa, joħolqu dinamika ġdida, jagħtu ħajja mill-ġdid lill-perspettiva Ewropea u jinfluwenzaw b'mod pożittiv ir-riżoluzzjoni ta' tilwim bilaterali sabiex ma jfixkilx il-proċess ta' adeżjoni mal-UE;

6.  Jenfasizza l-importanza strateġika ta' aktar progress fil-proċess tal-adeżjoni mal-UE u jitlob għal darb'oħra li jintwerew ir-rieda politika u s-sjieda mill-partijiet kollha fl-implimentazzjoni sħiħa tal-Prijoritajiet ta' Riforma Urġenti u l-Ftehim ta' Pržino; jenfasizza li l-implimentazzjoni tal-Ftehim ta' Pržino hija importanti ħafna wkoll wara l-elezzjoni biex jiżgura l-istabilità u s-sostenibilità politika fil-ġejjieni; jistieden lill-Kummissjoni tivvaluta, mill-aktar fis possibbli iżda qabel tmiem l-2017, il-progress tal-pajjiż fl-implimentazzjoni u tirrapporta lura lill-Parlament u lill-Kunsill; filwaqt li jfakkar li jeħtieġ li jitniedu u jiġu implimentati r-riformi li misshom ilhom li ttieħdu, jappoġġa l-kontinwazzjoni tad-Djalogu ta' Livell Għoli dwar l-Adeżjoni ħalli jgħin lill-pajjiż b'mod sistematiku f'dan ir-rigward; jiddispjaċih li l-ebda laqgħa ma saret taħt id-Djalogu ta' Livell Għoli dwar l-Adeżjoni u li ftit li xejn kien hemm progress fl-ilħuq tal-miri preċedenti; jiġbed l-attenzjoni għall-konsegwenzi politiċi, ta' sigurtà u soċjoekonomiċi negattivi potenzjali ta' dewmien ulterjuri fil-proċess ta' integrazzjoni Ewro-Atlantika tal-pajjiż; barra minn hekk jistieden lill-Kummissjoni u lis-SEAE biex iżidu l-viżibilità tal-proġetti ffinanzjati mill-UE fil-pajjiż sabiex l-UE toqrob lejn iċ-ċittadini tal-pajjiż;

7.  Jenfasizza l-progress sinifikanti li għamel il-pajjiż fil-proċess ta' integrazzjoni fl-UE u jenfasizza l-konsegwenzi negattivi ta' dewmien ulterjuri tal-proċess ta' integrazzjoni, inkluża t-theddida għall-kredibilità tal-politika ta' tkabbir tal-UE u r-riskju ta' instabilità fir-reġjun;

8.  Jirrimarka li l-isfidi attwali li qed tiffaċċja l-Unjoni Ewropea (Brexit, il-migrazzjoni, ir-radikaliżmu, eċċ.) jenħtieġ li ma jxekklux il-proċess ta' tkabbir, iżda pjuttost li dawn l-isfidi wrew il-ħtieġa li jiġu integrati bis-sħiħ il-Balkani tal-Punent fl-istrutturi tal-UE biex tissaħħaħ u tiġi approfondita s-sħubija u jingħelbu l-kriżijiet internazzjonali;

9.  Jilqa' b'sodisfazzjon il-livell għoli ta' allinjament leġiżlattiv mal-acquis communautaire u jirrikonoxxi l-prijorità mogħtija lill-implimentazzjoni effettiva u l-infurzar ta' oqfsa ġuridiċi u politiċi eżistenti, bħal fil-każ ta' pajjiżi li diġà huma impenjati fin-negozjati tal-adeżjoni;

10.  Jifraħ lill-pajjiż dwar it-tkomplija tal-issodisfar tal-impenji tiegħu taħt l-FSA; jistieden lill-Kunsill biex jadotta l-proposta tal-Kummissjoni tal-2009 biex jimxi għat-tieni stadju tal-FSA, b'konformità mad-dispożizzjonijiet rilevanti;

11.  Iħeġġeġ lill-partijiet kollha biex juru r-rieda politika u r-responsabilità biex jingħelbu l-ambjent politiku diviżiv, il-polarizzazzjoni u n-nuqqas ta' kultura ta' kompromess u biex jinvolvu ruħhom mill-ġdid fi djalogu; jenfasizza għal darb'oħra r-rwol ewlieni tal-parlament fl-iżvilupp demokratiku tal-pajjiż u bħala l-forum għad-djalogu politiku u r-rappreżentanza politika; jitlob li l-funzjonijiet ta' sorveljanza jiġu msaħħa u li jiġu stabbiliti limiti fuq il-prattika ta' bidliet leġiżlattivi frekwenti għal-liġijiet u l-użu ta' proċeduri mqassra għall-adozzjoni, mingħajr biżżejjed konsultazzjoni jew valutazzjoni tal-impatt; iħeġġeġ l-operazzjoni bla xkiel tal-kumitati parlamentari fuq l-interċettazzjoni ta' komunikazzjonijiet u fuq is-sigurtà u l-kontrospjunaġġ, u l-aċċess bla xkiel tagħhom għad-data u t-testimonjanzi meħtieġa sabiex jiġi pprovdut kontroll parlamentari kredibbli fuq is-servizzi rilevanti; jirrikonoxxi r-rwol kostruttiv li għandha s-soċjetà ċivili fl-appoġġ u t-titjib tal-proċessi demokratiċi;

12.  Jinnota xi progress fir-riforma tal-amministrazzjoni pubblika inklużi l-passi biex jiġi implimentat il-qafas ġuridiku ġdid dwar il-ġestjoni tar-riżorsi umani; jappella għal aktar impenn biex jiġu implimentati r-rakkomandazzjonijiet tal-Kummissjoni; jibqa' mħasseb dwar l-amministrazzjoni pubblika politiċizzata u minħabba li l-impjegati taċ-ċivil huma soġġetti għal pressjoni politika; iħeġġeġ lill-gvern il-ġdid biex juri impenn politiku qawwi biex jitjiebu l-professjonaliżmu, il-mertu, in-newtralità u l-indipendenza fil-livelli kollha permezz tal-implimentazzjoni tal-programmi ġodda ta' reklutaġġ abbażi tal-mertu u l-proċedura ta' evalwazzjoni; jenfasizza l-ħtieġa li titlesta l-istrateġija għar-riforma tal-amministrazzjoni pubblika 2017-2022, inkluż billi jsiru biżżejjed allokazzjonijiet tal-baġit għall-implimentazzjoni tagħha, u li tissaħħaħ il-kapaċità amministrattiva rilevanti; jitlob lill-gvern li jmiss biex jistabbilixxi linji ta' responsabilità trasparenti u effettivi bejn u fi ħdan l-istituzzjonijiet; jirrakkomanda li l-komunitajiet kollha jkunu rrappreżentati b'mod ġust fil-livelli kollha tal-amministrazzjoni pubblika;

13.  Jirrakkomanda li l-gvern li jmiss jiżviluppa strateġija komprensiva dwar il-governanza elettronika flimkien ma' aktar żvilupp tas-servizzi elettroniċi għaċ-ċittadini u n-negozji sabiex inaqqsu l-piż burokratiku għall-istat, għaċ-ċittadini u għan-negozji; jenfasizza li l-governanza elettronika u s-servizzi elettroniċi jtejbu l-prestazzjoni ekonomika tal-pajjiż u jżidu t-trasparenza u l-effiċjenza tal-amministrazzjoni pubblika u tas-servizzi pubbliċi; jenfasizza d-dritt taċ-ċittadini għall-aċċess għall-informazzjoni pubblika u jappella għal aktar sforzi biex jiġi żgurat li dan id-dritt bl-ebda mod ma jkun ostakolat; iħeġġeġ is-sejba ta' soluzzjonijiet elettroniċi innovattivi sabiex ikun żgurat aċċess faċli għall-informazzjoni pubblika u biex titnaqqas il-burokrazija relatata;

14.  Jiddeplora r-rigress kontinwu fir-riforma tal-ġudikatura, li jenħtieġ li tiġi mħeġġa sabiex taħdem b'mod indipendenti; jiddeplora l-interferenza politika rikorrenti fil-ħidma tagħha, inkluż fil-ħatra u l-promozzjoni tal-imħallfin u l-prosekuturi, kif ukoll in-nuqqas ta' responsabilità u l-każijiet ta' ġustizzja selettiva; għal darb'oħra jistieden lill-awtoritajiet kompetenti jindirizzaw b'mod effettiv il-kwistjonijiet pendenti kif identifikati fil-'Prijoritajiet ta' Riforma Urġenti' u biex juru rieda politika biex isir progress fir-riforma tas-sistema ġudizzjarja, inkluż permezz tat-titjib fil-liġi u fil-prattika, it-trasparenza fil-proċeduri ta' ħatra u promozzjoni u billi jitnaqqas it-tul tal-proċedimenti fil-qorti; jirrikonoxxi li saru xi sforzi biex tittejjeb it-trasparenza; jistieden, barra minn hekk, lill-awtoritajiet jiżguraw il-professjonalità tal-Kunsill Ġudizzjarju u tal-Kunsill tal-Prosekuturi u l-indipendenza funzjonali tas-sistema ġudizzjarja kollha kemm hi;

15.  Itenni l-importanza ta' investigazzjoni komprensiva u indipendenti, mingħajr xkiel, dwar l-allegazzjonijiet ta' azzjonijiet ħżiena li nkixfu bl-interċettazzjonijiet telefoniċi u n-nuqqasijiet relatati tas-sorveljanza; ifakkar fl-importanza tal-mandat u l-ħidma kemm tal-Prosekutur Speċjali kif ukoll tal-Kumitat Parlamentari ta' Inkjesta li jinvestigaw ir-responsabilità ġuridika u r-responsabilità politika, rispettivament; jinnota li l-Prosekutur Speċjali qajjem l-ewwel akkużi kriminali dwar in-nuqqasijiet li jirriżultaw mill-interċettazzjoni telefonika;

16.  Huwa mħasseb dwar l-attakki politiċi kontra u l-ostakli amministrattivi u ġudizzjarji għall-ħidma tal-Uffiċċju tal-Prosekutur Speċjali u n-nuqqas ta' kooperazzjoni minn istituzzjonijiet oħra; ifakkar lill-qrati kriminali li ma jirrispondux għal talbiet uffiċjali mill-Istati tal-Uffiċċju tal-Prosekutur Speċjali li għandhom obbligu legali biex jgħinuh; iqis li huwa essenzjali għall-proċess demokratiku li l-Uffiċċju tal-Prosekutur Speċjali jkun jista' jwettaq il-funzjonijiet kollha tiegħu u jwettaq investigazzjonijiet bir-reqqa b'awtonomija sħiħa, mingħajr xkiel u bil-mezzi neċessarji; jitlob li jingħata appoġġ sħiħ lill-Uffiċċju tal-Prosekutur Speċjali u l-kondizzjonijiet u ż-żmien meħtieġ biex titlesta l-ħidma importanti tiegħu; jitlob li jintemmu l-ostakli fil-qrati kontra r-riferiment ta' provi lill-Prosekutur Speċjali, u li jiġu appoġġati emendi fil-liġi bl-għan li tiġi żgurata l-awtorità awtonoma tiegħu fir-rigward tal-protezzjoni tax-xhieda f'każijiet li jaqgħu taħt ir-responsabilità tiegħu; jemmen bis-sħiħ li r-riżultati tal-investigazzjonijiet jikkostitwixxu pass importanti lejn il-kisba mill-ġdid tal-fiduċja fl-istituzzjonijiet nazzjonali; jenfasizza, barra minn hekk, il-ħtieġa li jiġu adottati emendi għal-Liġi dwar il-Protezzjoni tax-Xhieda;

17.  Jibqa' mħasseb li l-korruzzjoni għadha problema serja u li l-ġlieda kontra l-korruzzjoni qed tiġi mminata mill-interferenza politika; jenfasizza l-ħtieġa li jkun hemm rieda politika qawwija biex din tiġi indirizzata; jenfasizza l-ħtieġa li tissaħħaħ l-indipendenza tal-pulizija, il-prosekuzzjoni u l-Kummissjoni Statali għall-Prevenzjoni tal-Korruzzjoni; jitlob li tittieħed azzjoni biex titjieb it-trasparenza u biex jiġu żgurati għażla u ħatra abbażi tal-mertu tal-membri tal-Kummissjoni Statali għall-Prevenzjoni tal-Korruzzjoni; jitlob, bħala kwistjoni ta' urġenza, biex isiru sforzi li jiżguraw il-prevenzjoni u s-sanzjoni effikaċi tal-kunflitti ta' interess u li jiġi stabbilit rekord kredibbli dwar il-korruzzjoni f'livell għoli, inklużi l-implimentazzjoni tal-qafas ġuridiku dwar il-protezzjoni tal-informaturi f'konformità mal-istandards Ewropej, il-Prijoritajiet ta' Riforma Urġenti u r-rakkomandazzjonijiet tal-Kummissjoni ta' Venezja; iħeġġeġ għal darb'oħra lill-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili indipendenti u lill-midja biex jikxfu l-korruzzjoni u jappoġġaw investigazzjonijiet indipendenti u imparzjali; jistieden lill-awtoritajiet biex jappoġġaw il-ħidma tal-Ombudsman b'miżuri adegwati rigward il-persunal u l-baġit;

18.  Jinsab imħasseb dwar l-għaqda ta' attivitajiet tal-midja, politiċi u tal-gvern, b'mod partikolari fir-rigward tal-infiq pubbliku; jikkundanna bil-qawwa l-eżistenza ta' rabtiet ekonomiċi, politiċi u tal-familja illegali f'dak li għandu x'jaqsam mal-infiq ta' fondi pubbliċi; jistieden lill-gvern biex jadotta qafas leġiżlattiv li jirregola kunflitti ta' interess u jagħmel disponibbli għall-pubbliku l-assi ta' persuni li jokkupaw karigi statali għoljin bħala miżura addizzjonali biex tiġi miġġielda l-korruzzjoni;

19.  Jilqa' b'sodisfazzjon il-fatt li l-qafas leġiżlattiv u l-istrateġiji għall-ġlieda kontra l-kriminalità organizzata huma fis-seħħ; jilqa' l-eliminazzjoni tan-netwerks kriminali u r-rotot relatati mat-traffikar tal-bnedmin u d-drogi u jitlob għal aktar intensifikazzjoni tal-isforzi biex tiġi miġġielda l-kriminalità organizzata; iħeġġeġ aktar titjib fil-kooperazzjoni bejn l-aġenziji tal-infurzar tal-liġi kemm fil-pajjiż kif ukoll ma' pajjiżi fil-viċinat, u t-tisħiħ tas-setgħat u r-riżorsi tal-qrati; iqis li huwa essenzjali li tiġi żviluppata aktar il-kapaċità tal-infurzar tal-liġi biex jiġu investigati r-reati finanzjarji u jiġu kkonfiskati l-assi;

20.  Japprezza l-isforzi kontinwi biex jiġu miġġielda r-radikalizzazzjoni Iżlamika u l-ġellieda terroristiċi barranin; jilqa' l-adozzjoni tal-istrateġija 2013-2019 għall-ġlieda kontra t-terroriżmu, li tiddefinixxi wkoll il-kunċetti ta' estremiżmu vjolenti, radikalizzazzjoni, prevenzjoni u integrazzjoni mill-ġdid; jitlob li tiġi implimentata permezz ta' aktar kooperazzjoni bejn l-aġenziji tas-sigurtà u l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili, il-mexxejja reliġjużi, il-komunitajiet lokali u l-istituzzjonijiet l-oħra tal-istat fl-oqsma tal-edukazzjoni, tas-saħħa u tas-servizzi soċjali biex jiġu indirizzati l-istadji differenti ta' radikalizzazzjoni u l-iżvilupp ta' għodod għal reintegrazzjoni u riabilitazzjoni; jitlob li jkun hemm monitoraġġ kontinwu ta' ġellieda barranin li jirritornaw mis-servizzi tas-sigurtà, biex jintegraw sew mill-ġdid fis-soċjetà, kif ukoll skambju kontinwu ta' informazzjoni mal-awtoritajiet tal-pajjiżi tal-UE u dawk fil-viċinat;

21.  Jinsab imħasseb dwar sinjali li ġejjin mill-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili li jirreferu għad-deterjorament tal-klima li joperaw fiha; jibqa' mħasseb dwar l-attakki pubbliċi radikali fuq l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili u r-rappreżentanti barranin mill-politiċi u l-midja; jirrikonoxxi u jħeġġeġ ir-rwol importanti tas-soċjetà ċivili fil-monitoraġġ, l-appoġġ u t-titjib tal-proċessi demokratiċi, inkluż il-proċess elettorali, u l-iżgurar ta' kontrokontrolli; huwa mħasseb dwar l-impenn limitat tal-gvern u l-kooperazzjoni insuffiċjenti mal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili fil-livelli kollha; jenfasizza l-importanza ta' djalogu regolari u kostruttiv u kooperazzjoni mal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili u jħeġġeġ lill-awtoritajiet kompetenti biex jinkluduhom fit-tfassil tal-politika b'mod regolari u strutturat; jistieden lill-awtoritajiet biex ma jiddiskriminawx kontra l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili abbażi ta' affiljazzjoni politika, fehmiet reliġjużi jew kompożizzjoni etnika; jemmen li l-libertà ta' għaqda u ta' assoċjazzjoni jenħtieġ li ma tiġi miċħuda lil ebda grupp ta' nies mingħajr ġustifikazzjoni serja;

22.  Iħeġġeġ lill-awtoritajiet biex ikomplu x-xogħol taċ-ċensiment tal-popolazzjoni interrott li jista' jipprovdi statistika preċiża, li tista' sservi bħala bażi għal programmi ta' żvilupp tal-gvern u l-ippjanar baġitarju adegwat;

23.  Ifakkar lill-gvern u lill-partiti politiċi dwar ir-responsabilitajiet tagħhom fit-tfassil, bil-liġi u fil-prattika, ta' kultura ta' inklużjoni u tolleranza; jilqa' l-adozzjoni tal-istrateġija nazzjonali għall-ugwaljanza u n-nuqqas ta' diskriminazzjoni 2016-2020; huwa mħasseb dwar l-imparzjalità u l-indipendenza tal-Kummissjoni għall-Protezzjoni mid-Diskriminazzjoni u jitlob għal proċess ta' għażla trasparenti għall-membri tagħha; itenni l-kundanna tiegħu ta' diskors ta' mibegħda kontra l-gruppi diskriminati; huwa mħasseb li l-intolleranza, id-diskriminazzjoni u l-attakki kontra l-persuni lesbjani, omosesswali, bisesswali, transesswali u intersesswali (LGBTI) jippersistu; itenni t-talba tiegħu biex il-Liġi kontra d-Diskriminazzjoni tiġi allinjata mal-acquis tal-Unjoni fir-rigward tad-diskriminazzjoni abbażi tal-orjentazzjoni sesswali; jenfasizza għal darb'oħra l-ħtieġa li jiġu miġġielda l-preġudizzju u d-diskriminazzjoni kontra r-Rom, u li jiġu ffaċilitati l-integrazzjoni tagħhom u l-aċċess tagħhom għas-sistema tal-edukazzjoni u s-suq tax-xogħol; huwa mħasseb dwar il-kundizzjonijiet fiżiċi inumani u l-popolazzjoni eċċessiva fil-ħabsijiet, minkejja żieda sinifikanti fil-baġit tal-ħabs; jitlob li r-rakkomandazzjonijiet tal-Ombudsman ikunu rrispettati;

24.  Jappella għal sforzi ulterjuri biex tiġi promossa l-ugwaljanza bejn il-ġeneri u tiżdied il-parteċipazzjoni tan-nisa fil-ħajja politika u fl-impjieg, biex tittejjeb is-sitwazzjoni soċjoekonomika tagħhom u jissaħħu d-drittijiet tan-nisa b'mod ġenerali; jistieden lill-awtoritajiet kompetenti biex itejbu l-implimentazzjoni tal-Liġi dwar l-Opportunitajiet Indaqs, biex jindirizzaw in-nuqqas ta' rappreżentanza tan-nisa f'pożizzjonijiet ewlenin ta' teħid ta' deċiżjonijiet fil-livelli kollha u biex isaħħu l-effikaċja ta' mekkaniżmi istituzzjonali għall-avvanz tal-ugwaljanza bejn l-irġiel u n-nisa; iħeġġeġ lill-awtoritajiet kompetenti jagħmlu allokazzjonijiet baġitarji suffiċjenti għall-implimentazzjoni tagħha; jinsab imħasseb dwar in-nuqqas ta' aċċess tan-nisa għal ċerti servizzi tas-saħħa bażiċi kif ukoll dwar ir-rata persistentement għolja ta' mortalità tat-trabi;

25.  Iħeġġeġ lill-gvern biex jieħu miżuri biex jirrieżamina l-Liġi dwar il-Prevenzjoni ta' u l-Ħarsien kontra l-Vjolenza Domestika u liġijiet oħra rilevanti, sabiex jipprovdi protezzjoni xierqa għall-vittmi kollha tal-vjolenza domestika u l-vjolenza sessista u biex itejjeb is-servizzi ta' appoġġ għall-vittmi ta' vjolenza domestika, inkluż għadd adegwat ta' postijiet ta' kenn; barra minn hekk, iħeġġeġ lill-gvern jiżgura li każijiet ta' vjolenza domestika jiġu investigati bir-reqqa u l-persuni li wettqu dawn l-atti jiġu soġġetti għal proċediment kriminali, u jkompli jqajjem kuxjenza dwar il-vjolenza domestika;

26.  Itenni li s-sitwazzjoni interetnika għadha fraġli; iħeġġeġ lill-partiti politiċi u lill-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili kollha biex jippromwovu b'mod attiv soċjetà multietnika, multikulturali u multireliġjuża inklużiva u tolleranti u biex isaħħu l-koeżistenza u d-djalogu; jemmen li huma meħtieġa miżuri speċifiċi sabiex tinkiseb il-koeżjoni soċjali fost id-diversi komunitajiet etniċi, nazzjonali u reliġjużi; ifakkar lill-gvern u lill-mexxejja tal-partiti dwar l-impenn tagħhom għall-implimentazzjoni sħiħa tal-Ftehim Qafas ta' Ohrid b'mod inklużiv u trasparenti, biex jiffinalizzaw ir-rieżami pendenti mingħajr aktar dewmien, inklużi rakkomandazzjonijiet ta' politika, u sabiex jiġi żgurat li jkun hemm baġit suffiċjenti għall-implimentazzjoni tiegħu; jikkundanna kull forma ta' irridentiżmu u kwalunkwe tentattiv li jiġu ddiżintegrati gruppi soċjali differenti; jenfasizza l-importanza li jinbeda ċ-ċensiment tant mistenni mingħajr aktar dewmien;

27.  Jistieden lill-Kummissjoni tagħmel sforzi ulterjuri biex tappoġġa proċess ta' rikonċiljazzjoni ġenwin fir-reġjun, partikolarment permezz ta' appoġġ għal proġetti kulturali li jittrattaw il-passat reċenti u l-promozzjoni ta' fehim komuni u kondiviż tal-istorja u kultura pubblika u politika ta' tolleranza, inklużjoni u rikonċiljazzjoni;

28.  Itenni li l-awtoritajiet u s-soċjetà ċivili jenħtieġ li jieħdu miżuri xierqa biex tinkiseb ir-rikonċiljazzjoni storika sabiex tingħeleb il-firda bejn u fi ħdan id-diversi gruppi etniċi u nazzjonali, inklużi ċ-ċittadini ta' identità Bulgara;

29.  Iħeġġeġ lill-gvern jibgħat sinjali ċari lill-pubbliku u lill-mezzi ta' komunikazzjoni li d-diskriminazzjoni abbażi tal-identità nazzjonali mhijiex tollerata fil-pajjiż, inkluż fir-rigward tas-sistema ġudizzjarja, tal-midja, tal-impjieg u tal-opportunitajiet soċjali; jissottolinja l-importanza ta' dawn l-azzjonijiet għall-integrazzjoni tad-diversi komunitajiet etniċi u l-istabilità u l-integrazzjoni Ewropea tal-pajjiż;

30.  Iħeġġeġ lill-awtoritajiet jirkupraw l-arkivji tas-servizzi sigrieti Jugoslavi rilevanti mis-Serbja; huwa tal-fehma li l-ġestjoni trasparenti tal-imgħoddi totalitarju, inkluż il-ftuħ tal-arkivji tas-servizzi sigrieti, hija pass 'il quddiem lejn aktar demokratizzazzjoni, responsabilità u saħħa istituzzjonali;

31.  Itenni l-importanza tal-libertà u l-indipendenza tal-midja bħala wieħed mill-valuri fundamentali tal-UE u l-pedament ta' kull demokrazija; għadu mħasseb dwar il-libertà ta' espressjoni u tal-midja, l-użu ta' diskors ta' mibegħda, il-każijiet ta' intimidazzjoni u ta' awtoċensura, l-interferenza politika sistemika fi u l-pressjoni fuq il-politiki editorjali, in-nuqqas ta' rappurtar investigattiv, oġġettiv u preċiż, kif ukoll ir-rappurtar żbilanċjat tal-attivitajiet tal-gvern; itenni t-talba tiegħu għal rappurtar ta' varjetà ta' opinjonijiet permezz tal-midja prinċipali, partikolarment tax-xandar pubbliku;

32.  Jistieden lill-gvern il-ġdid jiżgura li l-intimidazzjoni jew il-vjolenza kontra l-ġurnalisti tiġi investigata kif xieraq u li dawk reponsabbli jitressqu quddiem il-ġustizzja; jenfasizza l-ħtieġa għal sostenibilità u awtonomija politika u finanzjarja tas-servizz pubbliku tax-xandir sabiex tiġi żgurata l-indipendenza finanzjarja u editorjali, u d-dritt ta' aċċess għal informazzjoni imparzjali; jappella għal korpi ta' rappreżentanza tal-interessi tal-midja inklużivi; jappella għall-istabbiliment ta' kodiċi ta' kondotta professjonali aċċettat kemm mill-midja pubblika kif ukoll minn dik privata; iħeġġeġ ħidma konġunta bejn l-uffiċjali tal-gvern, l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili u l-organizzazzjonijiet tal-ġurnalisti dwar ir-riforma tal-midja;

33.  Jibqa' mħasseb li s-sitwazzjoni politika tirrappreżenta riskju serju lill-ekonomija Maċedonjana; jiqba' mħasseb dwar l-infurzar dgħajjef tal-kuntratti, id-daqs tal-ekonomija informali u d-diffikultà fil-ksib ta' aċċess għall-finanzi; jenfasizza li l-ekonomija moħbija mdaqqsa hija ostakolu importanti għan-negozju; jenfasizza l-ħtieġa li jittieħdu miżuri li jsaħħu l-kompetittività u l-ħolqien tal-impjiegi fis-settur privat, u jistieden lill-awtoritajiet kompetenti jindirizzaw ukoll l-effiċjenza ġudizzjarja;

34.  Jilqa' l-fatt li nżammu l-istabilità makroekonomika, it-tnaqqis tar-rata tal-qgħad u l-impenn kontinwu tal-gvern biex jippromwovi t-tkabbir u l-impjiegi permezz ta' politiki ekonomiċi bbażati fuq is-suq, iżda jinsab imħasseb dwar is-sostenibilità tad-dejn pubbliku u dwar il-fatt li l-qgħad għadu għoli b'parteċipazzjoni baxxa ħafna fis-suq tax-xogħol, speċjalment fost iż-żgħażagħ, in-nisa u l-persuni b'diżabilità; iħeġġeġ ukoll lill-awtoritajiet kompetenti jindirizzaw il-qgħad fit-tul u strutturali, jippromwovu l-kooperazzjoni tal-politika ekonomika, jallinjaw aħjar l-edukazzjoni mad-domanda tas-suq tax-xogħol u jiżviluppaw strateġija mmirata dwar kif iż-żgħażagħ u n-nisa jistgħu jiġu integrati b'mod aħjar fis-suq tax-xogħol; jinsab imħasseb dwar it-tluq ta' professjonisti żgħażagħ b'edukazzjoni għolja u jappella lill-gvern biex jiżviluppa programmi biex jippermetti lill-professjonisti żgħażagħ b'edukazzjoni għolja jirritornaw u jipparteċipaw fil-proċessi politiċi u ta' teħid ta' deċiżjonijiet; jitlob li tittieħed azzjoni biex titjieb id-dixxiplina fiskali u t-trasparenza u tiżdied il-kapaċità tal-ippjanar tal-baġit; jinkoraġġixxi l-prinċipju ta' baġits ibbilanċjati; jinnota li l-ambjent regolatorju affidabbli u prevedibbli għan-negozji jwassal għal żieda fl-istabilità makroekonomika u t-tkabbir; jitlob li jkun hemm konsultazzjoni adegwata mal-partijiet interessati kollha f'dan ir-rigward;

35.  Jilqa' b'mod pożittiv il-progress li sar fil-modernizzazzjoni tan-netwerks tat-trasport, tal-enerġija u tat-telekomunikazzjonijiet u, b'mod partikolari, l-isforzi biex jitlesta l-Kuritur X(2); fid-dawl tal-importanza ta' kollegamenti ferrovjarji fil-qafas ta' sistema sostenibbli ta' trasport, jilqa' b'mod pożittiv l-intenzjoni tal-gvern li jimmodernizza jew jibni kollegamenti ferrovjarji minn Skopje sal-kapitali tal-pajjiżi fil-viċinat u jappella għal aktar progress, speċjalment fil-finalizzazzjoni tal-kollegamenti ferrovjarji u bit-triq fi ħdan il-Kuritur VIII(3);

36.  Jilqa' l-livell tajjeb ta' tħejjija fil-qasam tal-komunikazzjonijiet elettroniċi u s-soċjetà tal-informazzjoni; jappella għal aktar progress fil-qasam tas-sigurtà ċibernetika u jissottolinja l-ħtieġa biex tiġi żviluppata u adottata strateġija nazzjonali għaċ-ċibersigurtà sabiex tiżdied ir-reżiljenza ċibernetika;

37.  Huwa mħasseb dwar in-nuqqasijiet sinifikanti fil-qasam tal-ambjent, b'mod partikolari fil-qasam tat-tniġġis industrijali u t-tniġġis tal-arja u tal-ilma; jinnota li l-kundizzjoni attwali tas-sistema tal-provvista tal-ilma hija ġeneralment ħażina, li tirriżulta fi kwistjonijiet ta' telf kbir tal-ilma u l-kwalità tal-ilma; jenfasizza l-ħtieġa li tiġi żviluppata u implimentata politika dwar l-iskart sostenibbli, u jitlob li jkun hemm politika u strateġija komprensiva dwar l-azzjoni klimatika li tkun konformi mal-qafas tal-UE tal-2030 għall-politika dwar il-klima, u għar-ratifika u l-implimentazzjoni tal-Ftehim ta' Pariġi dwar il-Klima;

38.  Jilqa' r-rwol kostruttiv tal-pajjiż fil-kooperazzjoni reġjonali, b'mod partikolari l-inizjattiva tas-Sitt Pajjiżi tal-Balkani tal-Punent u l-aġenda ta' konnettività; jinnota, madankollu, li r-rabtiet tal-infrastruttura tat-trasport u l-enerġija mal-ġirien reġjonali u l-konnessjoni man-netwerk TEN-T għadhom limitati; jilqa' l-progress li sar fis-sigurtà tal-provvista, kif ukoll fil-qasam ta' interkonnetturi ta' trażmissjoni tal-elettriku u interkonnessjonijiet tal-gass; jinnota l-ftehim iffirmat mal-pajjiżi tal-Balkani tal-Punent dwar l-iżvilupp ta' suq reġjonali tal-elettriku; jenfasizza l-ħtieġa li jsir progress fil-ftuħ tas-suq tal-elettriku biex tiġi żviluppata l-kompetizzjoni fis-suq tal-enerġija u tal-gass, b'ħidma għal separazzjoni tal-utilitajiet f'konformità mat-Tielet Pakkett dwar l-Enerġija tal-UE; jitlob titjib sostanzjali fir-rigward tal-effiċjenza fl-użu tal-enerġija, il-produzzjoni tal-enerġija rinnovabbli u l-ġlieda kontra t-tibdil fil-klima; jappella għar-ratifika tal-Ftehim ta' Pariġi dwar il-klima;

39.  Iħeġġeġ lill-awtoritajiet biex isaħħu l-kapaċitajiet amministrattivi u ta' finanzjament sabiex ikun żgurat reġim ta' akkwist pubbliku trasparenti, effiċjenti u effettiv, jipprevjenu kwalunkwe irregolarità u jimplimentaw il-fondi tal-UE b'mod xieraq u f'waqtu, u biex jipprovdu, fl-istess ħin, rapporti regolari dettaljati dwar l-ipprogrammar u l-użu tal-fondi tal-Komunità; jinnota bi tħassib li l-Kummissjoni reġgħet naqqset l-għajnuna finanzjarja għall-Istrument għall-Assistenza ta' Qabel l-Adeżjoni b'madwar EUR 27 miljun bħala konsegwenza ta' nuqqas ta' impenn politiku biex jitwettqu riformi fil-ġestjoni finanzjarja pubblika; jistieden lill-Kummissjoni tinkludi fir-rapporti tagħha informazzjoni dwar l-appoġġ tal-Istrument għall-Assistenza ta' Qabel l-Adeżjoni għall-pajjiż u l-effikaċja tal-miżuri implimentati, b'mod partikolari l-appoġġ tal-Istrument għall-Assistenza ta' Qabel l-Adeżjoni allokat għall-implimentazzjoni tal-prijoritajiet ewlenin u l-proġetti rilevanti;

40.  Ifaħħar lill-pajjiż għar-rwol kostruttiv u l-kooperazzjoni tiegħu u għall-isforzi enormi tiegħu fl-indirizzar tal-isfidi tal-kriżi tal-migrazzjoni, biex b'hekk jikkontribwixxi b'mod sostanzjali għas-sigurtà u l-istabilità tal-UE; f'dan ir-rigward, jistieden lill-Kummissjoni biex tipprovdi lill-pajjiż bl-għodod kollha meħtieġa biex tittaffa l-kriżi; jirrakkomanda aktar miżuri u azzjonijiet f'konformità mad-dritt umanitarju internazzjonali biex titjieb is-sistema tal-ażil, sabiex tiġi żgurata l-kapaċità meħtieġa biex jiġi evitat u miġġieled it-traffikar ta' bnedmin u migranti, inkluż ftehimiet ta' kooperazzjoni ma' Stati fil-viċinat fil-ġlieda kontra l-kriminalità, u biex tiġi żgurata l-implimentazzjoni effettiva tal-ġestjoni tal-fruntieri;

41.  Jinnota li l-pajjiż jinsab fuq l-hekk imsejjaħ "rotta tal-Balkani tal-Punent" u li bejn wieħed u ieħor 600 000 rifuġjat u migrant, inklużi gruppi vulnerabbli bħalma huma t-tfal u l-anzjani, s'issa vvjaġġaw minnha fi triqithom lejn l-Ewropa; iħeġġeġ lill-awtoritajiet tiegħu jiżguraw li l-migranti u r-rifuġjati li japplikaw għal ażil fil-pajjiż jew li jkunu qegħdin jivvjaġġaw fit-territorju tiegħu, jiġu trattati b'konformità mad-dritt internazzjonali u tal-UE, inklużi l-Konvenzjoni tar-Rifuġjati tal-1951 u l-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-UE;

42.  Jistieden lill-Kummissjoni tkompli l-ħidma dwar kwistjonijiet relatati mal-migrazzjoni flimkien mal-pajjiżi kollha tal-Balkani tal-Punent, b'mod li tiżgura l-konformità man-normi u l-istandards Ewropej u internazzjonali;

43.  Jenfasizza l-importanza tal-kooperazzjoni reġjonali bħala għodda biex jitmexxa 'l quddiem il-proċess tal-integrazzjoni tal-UE, u jfaħħar l-isforzi kostruttivi tal-pajjiż u l-kontribuzzjonijiet proattivi fil-promozzjoni tar-relazzjonijiet bilaterali mal-pajjiżi kollha fir-reġjun;

44.  Jemmen li l-kooperazzjoni reġjonali hija element essenzjali fil-proċess tal-adeżjoni mal-UE, iġġib l-istabilità u l-prosperità fir-reġjun, u jenħtieġ li tkun prijorità għall-gvern; jilqa' r-rwol kostruttiv kontinwu tal-pajjiż u l-kontributi proattivi li jippromwovu l-kooperazzjoni bilaterali, reġjonali u internazzjonali, kif ukoll il-parteċipazzjoni tiegħu fl-operazzjonijiet ta' ġestjoni ta' kriżijiet ċivili u militari; ifaħħar iż-żieda fl-allinjament mal-politika barranija tal-UE (73 %); jistieden lill-awtoritajiet tal-Maċedonja biex jallinjaw ukoll il-miżuri restrittivi tal-UE kontra r-Russja wara l-annessjoni illegali tal-Krimea; itenni l-importanza li jiġu finalizzati n-negozjati dwar trattat ta' ħbiberija u ta' viċinanza tajba mal-Bulgarija; jitlob lill-awtoritajiet jirrispettaw id-drittijiet politiċi, soċjali u kulturali taċ-ċittadini tal-pajjiż li jqisu lilhom infushom bħala ċittadini Bulgari;

45.  Iħeġġeġ it-twaqqif ta' kumitati ta' esperti konġunti dwar l-istorja u l-edukazzjoni mal-pajjiżi fil-viċinat, li twassal għal interpretazzjoni tal-istorja oġġettiva u bbażata fuq il-fatti, it-tisħiħ tal-kooperazzjoni akkademika u l-promozzjoni ta' attitudnijiet pożittivi fiż-żgħażagħ fir-rigward tal-ġirien tagħhom;

46.  Jilqa' b'sodisfazzjon ir-riżultati tanġibbli mill-inizjattiva għal miżuri ta' bini ta' fiduċja bejn dan il-pajjiż u l-Greċja, li jista' jikkontribwixxi għal fehim aħjar u relazzjonijiet bilaterali aktar b'saħħithom, biex b'hekk titwitta t-triq għal soluzzjoni aċċettabbli għaż-żewġ naħat rigward il-kwistjoni tal-isem, u jirrikonoxxi l-iżviluppi pożittivi fir-rigward tal-implimentazzjoni tagħhom; jenfasizza l-importanza li jkunu evitati attitudnijiet, azzjonijiet kontroversjali u dikjarazzjonijiet li jista' jkollhom impatt negattiv fuq ir-relazzjonijiet tajbin bejn il-pajjiżi fil-viċinat; itenni bil-qawwa l-istedina tiegħu lill-Viċi President/Rappreżentant Għoli (VP/RGħ) u lill-Kummissjoni biex jiżviluppaw inizjattivi ġodda sabiex jingħelbu d-differenzi li jkun baqa' u biex jaħdmu, f'kooperazzjoni maż-żewġ pajjiżi u r-Rappreżentant Speċjali tan-NU, fuq soluzzjoni aċċettabbli għaż-żewġ naħat dwar il-kwistjoni tal-isem u biex jirrapportaw lura lill-Parlament dwar dan;

47.  Jilqa' b'sodisfazzjon l-attivitajiet imwettqa fil-qafas tal-Proċess ta' Berlin, li juru appoġġ politiku b'saħħtu għall-perspettiva Ewropea tal-pajjiżi tal-Balkani tal-Punent; jirrimarka dwar l-importanza ta' dan il-proċess għall-promozzjoni tal-iżvilupp ekonomiku tal-pajjiżi fir-reġjun permezz ta' investimenti f'netwerks ewlenin u proġetti bilaterali fl-oqsma tal-infrastruttura, l-ekonomija u l-interkonnettività; itenni l-importanza ta' parteċipazzjoni attiva f'inizjattivi reġjonali relatati maż-żgħażagħ, bħal pereżempju l-Uffiċċju Reġjonali tal-Kooperazzjoni taż-Żgħażagħ tal-Balkani tal-Punent; jilqa' t-twaqqif tal-Fond tal-Balkani tal-Punent, u jħeġġeġ lill-Kummissjoni biex tqis l-inizjattivi u l-proġetti proposti;

48.  Jifraħ lill-pajjiż dwar il-presidenza tiegħu tal-IEĊ fejn matul l-2015 il-fokus kien fuq il-kooperazzjoni ekonomika u l-opportunitajiet ta' negozju, l-infrastruttura u l-iżvilupp ekonomiku ġenerali, inkluż l-iżvilupp rurali u t-turiżmu, u fuq il-kollegament tal-makroreġjuni;

49.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill, lill-Viċi President/Rappreżentant Għoli, lill-Kummissjoni, lill-gvernijiet u lill-parlamenti tal-Istati Membri u lill-gvern u lill-parlament tal-pajjiż.

(1) ĠU L 84, 20.3.2004, p. 13. (2) Il-Kuritur X huwa wieħed mill-għaxar kurituri tat-trasport pan-Ewropej u jmur minn Salzburg (l-Awstrija) sa Salonka (il-Greċja). (3) Il-Kuritur VIII huwa wieħed mill-kurituri tat-trasport pan-Ewropej u jmur minn Durrës (l-Albanija) sa Varna (il-Bulgarija). Jgħaddi wkoll minn Skopje.

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tal-14 ta' Ġunju 2017 dwar is-sitwazzjoni fir-Repubblika Demokratika tal-Kongo (2017/2703(RSP))

P8_TA(2017)0264 RC-B8-0397/2017

Il-Parlament Ewropew,

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjonijiet preċedenti tiegħu, b'mod partikolari dawk dwar ir-Repubblika Demokratika tal-Kongo (RDK) tat-23 ta' Ġunju 2016(1), tal-1 ta' Diċembru 2016(2) u tat-2 ta' Frar 2017(3),

–  wara li kkunsidra d-dikjarazzjonijiet li saru mir-Rappreżentant Għoli tal-Unjoni għall-Affarijiet Barranin u l-Politika ta' Sigurtà / Viċi President tal-Kummissjoni Federica Mogherini u mill-kelliem tagħha dwar is-sitwazzjoni fir-RDK,

–  wara li kkunsidra d-dikjarazzjonijiet tad-Delegazzjoni tal-UE għar-RDK dwar is-sitwazzjoni tad-drittijiet tal-bniedem fil-pajjiż,

–  wara li kkunsidra l-ftehim politiku li ntlaħaq fir-RDK fil-31 ta' Diċembru 2016,

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tal-Assemblea Parlamentari Konġunta AKP-UE tal-15 ta' Ġunju 2016 dwar is-sitwazzjoni preelettorali u s-sitwazzjoni tas-sigurtà fir-RDK,

–  wara li kkunsidra l-konklużjonijiet tal-Kunsill tas-17 ta' Ottubru 2016 u tas-6 ta' Marzu 2017 dwar ir-RDK,

–  wara li kkunsidra r-rapport tas-Segretarju Ġenerali tan-NU tal-10 ta' Marzu 2017 dwar il-Missjoni ta' Stabbilizzazzjoni tan-NU fir-RDK,

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjonijiet tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU dwar ir-RDK, b'mod partikolari r-riżoluzzjoni 2293 (2016) dwar it-tiġdid tar-reġim ta' sanzjonijiet fuq ir-RDK u l-mandat tal-Grupp ta' Esperti, u r-riżoluzzjoni 2348 (2017) dwar it-tiġdid tal-mandat tal-Missjoni ta' Stabbilizzazzjoni tan-NU fir-RDK (MONUSCO),

–  wara li kkunsidra d-dikjarazzjoni konġunta dwar ir-RDK mill-Unjoni Afrikana, min-Nazzjonijiet Uniti, mill-Unjoni Ewropea u mill-Organizzazzjoni Internazzjonali tal-Frankofonija tas-16 ta' Frar 2017,

–  wara li kkunsidra l-Ftehim ta' Sħubija ta' Cotonou rivedut,

–  wara li kkunsidra l-Karta Afrikana tad-Drittijiet tal-Bniedem u tal-Popli ta' Ġunju 1981,

–  wara li kkunsidra l-Karta Afrikana dwar id-Demokrazija, l-Elezzjonijiet u l-Governanza,

–  wara li kkunsidra l-Kostituzzjoni tar-RDK, adottata fit-18 ta' Frar 2006,

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 123(2) u (4) tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

A.  billi r-RDK ġarrbet ċikli kontinwi ta' kunflitt u ta' repressjoni politika brutali; billi l-kriżi umanitarja u ta' sigurtà fir-RDK komplet sejra għall-agħar minħabba l-kriżi politika kkawżata mill-fatt li l-President Joseph Kabila naqas milli jikkonforma mal-limitu ta' żewġ mandati stabbilit mill-kostituzzjoni;

B.  billi l-kunflitt qed iseħħ fil-kuntest ta' kriżi politika fir-RDK; billi ftehim li ntlaħaq fil-31 ta' Diċembru 2016 taħt l-awspiċi tal-Konferenza Episkopali Nazzjonali tal-Kongo (CENCO) jipprevedi tranżizzjoni politika li twassal għal elezzjonijiet presidenzjali ħielsa u ġusti sa tmiem l-2017, mingħajr bidla fil-kostituzzjoni; billi sal-lum ma sar l-ebda progress fuq l-implimentazzjoni tal-ftehim;

C.  billi f'Awwissu 2016 ġlied armat seħħ bejn l-armata Konġoliża u l-milizzji lokali fil-provinċja ta' Kasai Ċentrali u nfirex fil-provinċji ġirien ta' Kasai tal-Lvant, Lomami u Sankuru, b'tali mod li kkawża kriżi umanitarja u wassal għall-ispostament intern ta' aktar minn miljun persuna ċivili; billi rapporti tan-NU ddokumentaw vjolazzjonijet massivi tad-drittijiet tal-bniedem, inkluż il-massakru ta' aktar minn 500 persuna ċivili, kif ukoll l-eżistenza ta' aktar minn 40 qabar tal-massa; billi, skont in-NU, kważi 400 000 tifel u tifla jinsabu f'xifer il-mewt bil-ġuħ; billi 165 organizzazzjoni tas-soċjetà ċivili u difensuri tad-drittijiet tal-bniedem Kongoliżi talbu li ssir investigazzjoni internazzjonali indipendenti dwar il-vjolazzjonijiet massivi tad-drittijiet tal-bniedem fil-provinċji ta' Kasai u Lomami, filwaqt li enfasizzaw li kemm forzi governattivi kif ukoll ġellieda tal-milizzji huma implikati f'dawn id-delitti;

D.  billi żewġ esperti tan-NU, flimkien ma' membri tal-persunal ta' appoġġ, inħatfu u nqatlu fil-provinċja ta' Kasai f'Marzu 2017;

E.  billi l-Uffiċċju għall-Koordinazzjoni tal-Affarijiet Umanitarji (OCHA) tan-NU nieda appell għal USD 64,5 miljun f'April 2017 għal assistenza umanitarja urġenti fir-reġjun ta' Kasai;

F.  billi organizzazzjonijiet tad-drittijiet tal-bniedem qed jirrapportaw kontinwament dwar is-sitwazzjoni teħżien fil-pajjiż fir-rigward tad-drittijiet tal-bniedem u l-libertà ta' espressjoni, ta' għaqda u ta' dimostrazzjoni, dwar żieda fl-għadd ta' proċessi għal motivi politiċi u dwar l-użu ta' forza eċċessiva kontra dimostranti paċifiċi, ġurnalisti u l-oppożizzjoni politika, b'mod partikolari mwettqa mill-armata u l-milizzji; billi n-nisa u t-tfal huma l-ewwel vittmi tal-kunflitt, u billi atti ta' vjolenza sesswali u ta' vjolenza bbażata fuq il-ġeneru, li spiss jintużaw bħala tattika tal-gwerra, huma mifruxa;

G.  billi, skont il-mandat tagħha li f'April 2017 ġie mġedded għal sena oħra, il-MONUSCO għandha tikkontribwixxi għall-protezzjoni tal-persuni ċivili fost l-eskalazzjoni tal-vjolenza, u għandha tappoġġja l-implimentazzjoni tal-ftehim politiku tal-31 ta' Diċembru 2016, filwaqt li l-kontinġent tal-MONUSCO għandu jaħdem ukoll bil-qies debitu ta' prijoritajiet ta' sigurtà u umanitarji ġodda;

H.  billi l-UE fit-12 ta' Diċembru 2016 adottat miżuri restrittivi kontra seba' individwi b'reazzjoni għall-ostakolar tal-proċess elettorali u l-ksur tad-drittijiet tal-bniedem, u fid-29 ta' Mejju 2017 kontra disa' individwi oħra li għandhom pożizzjonijiet ta' responsabbiltà fl-amministrazzjoni statali u fil-katina tal-kmand tal-forzi tas-sigurtà tar-RDK;

1.  Għadu mħasseb serjament dwar id-deterjorament tas-sitwazzjoni politika, tas-sigurtà u umanitarja fir-RDK; jikkundanna bil-qawwa kull vjolazzjoni tad-drittijiet tal-bniedem, inklużi l-atti ta' vjolenza mill-perpetraturi kollha, il-każijiet kollha ta' ħtif, qtil, tortura, vjolenza sesswali, kif ukoll l-arresti arbitarji u d-detenzjonijiet illegali;

2.  Jitlob li jitwaqqaf kumitat ta' inkjesta indipendenti u komprensiv, li jħaddan fih esperti tan-NU, bil-għan li jixħet dawl fuq il-vjolenza fir-reġjun ta' Kasai u jiżgura li dawk li wettqu dawn il-massakri jinżammu responsabbli għall-azzjonijiet tagħhom; jistieden lill-Istati Membri jappoġġjaw kumitat ta' inkjesta politikament u finanzjarjament;

3.  Ifakkar li huwa l-gvern tar-RDK li għandu r-responsabbiltà primarja li jipproteġi lill-persuni ċivili li jinsabu fit-territorju tiegħu u li huma soġġetti għall-ġurisdizzjoni tiegħu, inkluż li jipproteġihom minn delitti kontra l-umanità u delitti tal-gwerra;

4.  Jiddeplora bil-qawwa d-dewmien fl-organizzazzjoni tal-elezzjonijiet presidenzjali u leġiżlattivi li jmiss fir-RDK, li jikkostitwixxi vjolazzjoni tal-kostituzzjoni tal-Kongo; jiddeplora wkoll in-nuqqas ta' progress fl-implimentazzjoni tal-ftehim politiku tal-31 ta' Diċembru 2016 għal arranġamenti tranżizzjonali; ifakkar l-impenn meħud mill-Gvern tar-RDK għal elezzjonijiet trasparenti, ħielsa u ġusti li għandhom isiru b'mod kredibbli qabel tmiem l-2017, li jiżguraw il-protezzjoni tad-drittijiet u l-libertajiet politiċi, jikkonformaw mal-ftehim politiku u jwasslu għal trasferiment paċifiku tal-poter; itenni li huwa importanti li jiġi ppubblikat kalendarju politiku dettaljat, filwaqt li jilqa' l-proċess ta' reġistrazzjoni elettorali; jitlob l-implimentazzjoni bikrija tal-impenji li fih il-ftehim, b'mod partikolari l-emendar u l-adozzjoni tal-liġijiet meħtieġa fil-parlament Kongoliż qabel tmiem is-sessjoni parlamentari; jitlob li l-liġi elettorali tiġi emendata bil-għan li tiggarantixxi r-rappreżentanza tan-nisa permezz ta' miżuri adatti;

5.  Jissottolinja li l-Kummissjoni Elettorali Nazzjonali Indipendenti għandha r-responsabbiltà li tkun istituzzjoni imparzjali u inklussiva fl-implimentazzjoni ta' proċess elettorali kredibbli u demokratiku; jitlob il-ħolqien immedjat ta' kunsill nazzjonali għall-monitoraġġ tal-ftehim u tal-proċess elettorali, f'konformità mal-ftehim politiku tal-2016;

6.  Ifakkar li gvern huwa fid-dmir li jirrispetta, jipproteġi u jippromwovi l-libertajiet fundamentali bħala bażi tad-demokrazija; iħeġġeġ lill-awtoritajiet Kongoliżi jreġġgħu lura ambjent li jiffavorixxi l-eżerċizzju liberu u paċifiku tal-libertà ta' espressjoni, ta' assoċjazzjoni u ta' għaqda u tal-libertà tal-istampa; jesiġi r-rilaxx immedjat ta' dawk kollha li ġew arrestati b'mod illegali, inklużi ġurnalisti, membri tal-oppożizzjoni u rappreżentanti tas-soċjetà ċivili; jitlob lill-partijiet interessati politiċi kollha jfittxu djalogu politiku;

7.  Jikkundanna l-vjolazzjonijiet kollha tad-dritt umanitarju internazzjonali mwettqa mill-awtoritajiet nazzjonali u mis-servizzi ta' sigurtà; huwa mħasseb ukoll dwar rapporti ta' vjolazzjonijiet gravi tad-drittijiet tal-bniedem minn milizzji lokali, inkluż ir-reklutaġġ u l-użu illegali ta' suldati tfal, atti li jistgħu jikkostitwixxu delitti tal-gwerra skont id-dritt internazzjonali; iqis li t-tmiem tal-fenomenu tas-suldati tfal irid ikun prijorità għall-awtoritajiet u għall-komunità internazzjonali;

8.  Itenni t-tħassib profond tiegħu dwar is-sitwazzjoni umanitarja allarmanti fir-RDK, li tinkludi spostamenti, nuqqas ta' sigurtà tal-ikel, epidemiji u diżastri naturali; iħeġġeġ lill-UE u lill-Istati Membri tagħha jkattru l-għajnuna finanzjarja u umanitarja permezz ta' organizzazzjonijiet affidabbli, biex jilqgħu għall-ħtiġijiet urġenti tal-popolazzjoni, b'mod partikolari fil-provinċja ta' Kasai; jikkundanna bil-qawwa l-attakki kollha mwettqa fuq il-membri tal-persunal umanitarju u fuq il-faċilitajiet umanitarji, u jinsisti li l-awtoritajiet tal-Kongo jiżguraw li l-għajnuna mill-organizzazzjonijiet umanitarji titwassal lill-popolazzjoni bla intoppi u f'waqtha;

9.  Jilqa' t-tiġdid tal-mandat tal-MONUSCO u l-ħidma mwettqa mir-Rappreżentant Speċjali tas-Segretarju Ġenerali għar-RDK biex jipproteġi lill-persuni ċivili u jsostni d-drittijiet tal-bniedem fil-kuntest elettorali; jenfasizza li l-mandat oriġinali u kurrenti, li japplika għat-truppi kollha tan-NU fil-pajjiż, huwa li "jinnewtralizzaw il-gruppi armati"; jitlob li l-forza kollha tal-MONUSCO tintervjeni bis-sħiħ u tipproteġi lill-popolazzjoni minn gruppi armati, tipproteġi lin-nisa mill-istupri u minn forom oħra ta' vjolenza sesswali, u li ma tippermetti l-ebda limitazzjoni fuq il-bażi ta' kmand nazzjonali;

10.  Jinnota bi tħassib ir-riskju ta' destabilizzazzjoni reġjonali; itenni l-appoġġ tiegħu għan-Nazzjonijiet Uniti, għall-Organizzazzjoni Internazzjonali tal-Frankofonija u għall-Unjoni Afrikana fil-medjazzjoni tagħhom favur djalogu politiku; jitlob li l-ħidma fir-reġjun tal-Lagi l-Kbar tiġi intensifikata biex tipprevjeni destabilizzazzjoni ulterjuri;

11.  Ifakkar li huwa importanti li l-individwi jinżammu responsabbli għal abbużi tad-drittijiet tal-bniedem u għal azzjonijiet oħra li jimminaw soluzzjoni kunsenswali u paċifika fir-RDK; jappoġġja l-użu ta' sanzjonijiet immirati tal-UE kontra l-individwi responsabbli għal vjolazzjonijiet gravi tad-drittijiet tal-bniedem; jitlob li, f'konformità mal-investigazzjonijiet imwettqa mill-Grupp ta' Esperti tan-NU, isiru aktar investigazzjonijiet dwar il-persuni responsabbli, fl-ogħla livell tal-gvern, għall-vjolenza u d-delitti mwettqa fir-RDK u għas-serq tar-riżorsi naturali tagħha, u li sanzjonijiet jiġu estiżi kontra dawn il-persuni; jenfasizza li s-sanzjonijiet iridu jinkludu l-iffriżar tal-assi u l-projbizzjoni tad-dħul fl-UE;

12.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill, lill-Kummissjoni, lill-Viċi President tal-Kummissjoni / Rappreżentant Għoli tal-Unjoni għall-Affarijiet Barranin u l-Politika ta' Sigurtà, lill-Unjoni Afrikana, lill-Parlament Pan-Afrikan, lill-Kunsill tal-Ministri u lill-Assemblea Parlamentari Konġunta AKP-UE, lis-Segretarju Ġenerali tan-NU u lill-President, lill-Prim Ministru u lill-Parlament tar-Repubblika Demokratika tal-Kongo.

(1) Testi adottati, P8_TA(2016)0290. (2) Testi adottati, P8_TA(2016)0479. (3) Testi adottati, P8_TA(2017)0017.

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tal-14 ta' Ġunju 2017 Dwar is-sitwazzjoni attwali tal-implimentazzjoni tal-Patt dwar is-Sostenibbiltà fil-Bangladesh (2017/2636(RSP))

P8_TA(2017)0265 B8-0396/2017

Il-Parlament Ewropew,

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tas-26 ta' Novembru 2015 dwar il-libertà ta' espressjoni fil-Bangladesh(1),

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tad-29 ta' April 2015 dwar it-tieni anniversarju tat-tiġrif tal-bini Rana Plaza u l-progress tal-Patt dwar is-Sostenibbiltà tal-Bangladesh(2),

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tat-18 ta' Settembru 2014 dwar ksur tad-drittijiet tal-bniedem fil-Bangladesh(3),

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tas-27 ta' April 2017 dwar inizjattiva ewlenija tal-UE għas-settur tal-ħwejjeġ(4),

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjonijiet preċedenti tiegħu dwar il-Bangladesh, b'mod partikolari dawk tas-16 ta' Jannar 2014(5), tal-21 ta' Novembru 2013(6) u tal-14 ta' Marzu 2013(7),

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjonijiet tiegħu tal-25 ta' Novembru 2010 dwar id-drittijiet tal-bniedem u l-istandards soċjali u ambjentali fil-ftehimiet ta' kummerċ internazzjonali(8) u dwar ir-responsabilità soċjali tal-kumpaniji fil-ftehimiet kummerċjali internazzjonali(9),

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjonijiet tiegħu tas-6 ta' Frar 2013 dwar ''Ir-Responsabbiltà Soċjali Korporattiva: imġiba kummerċjali responsabbli u trasparenti u tkabbir sostenibbli"(10), u dwar ''Ir-Responsabbiltà Soċjali Korporattiva: promozzjoni tal-interessi tas-soċjetà u triq lejn l-irkupru sostenibbli u inklużiv"(11),

–  wara li kkunsidra d-dokument ta' ħidma tal-persunal tal-Kummissjoni tal-24 ta' April 2017 dwar katini ta' valur tal-ħwejjeġ sostenibbli permezz ta' azzjoni tal-UE għall-iżvilupp (SWD(2017)0147),

–  wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni bit-titolu "Strateġija rinnovata tal-UE 2011-14 għar-Responsabbiltà Soċjali Korporattiva" (COM(2011)0681) u r-riżultati tal-konsultazzjoni pubblika dwar il-ħidma tal-Kummissjoni fir-rigward tad-direzzjoni tal-politika dwar ir-responsabbiltà soċjali korporattiva (CSR) tagħha wara l-2014,

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-5 ta' Lulju 2016 dwar strateġija futura ġdida progressiva u innovattiva dwar il-kummerċ u l-investiment(12),

–  wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tas-14 ta' Ottubru 2015 bit-titolu "Kummerċ għal Kulħadd - Lejn politika aktar responsabbli għall-kummerċ u l-investiment'' (COM(2015)0497),

–  wara li kkunsidra l-Ftehim ta' Kooperazzjoni bejn il-Komunità Ewropea u r-Repubblika Popolari tal-Bangladesh dwar is-Sħubija u l-Iżvilupp,

–  wara li kkunsidra l-Patt ta' Sostenibbiltà għal Titjib Kontinwu fir-rigward tad-Drittijiet tax-Xogħol u s-Sikurezza tal-Fabbriki fl-Industrija tal-Ħwejjeġ Lesti Biex Jintlibsu u tal-Maljerija fil-Bangladesh,

–  wara li kkunsidra r-Rapporti tal-Kummissjoni dwar l-Istatus Tekniku tal-Patt ta' Sostenibbiltà tal-Bangladesh ta' Lulju 2016 u tal-24 ta' April 2015,

–  wara li kkunsidra r-rapport ta' missjoni tat-23 ta' Jannar 2017 tal-Kumitat għall-Kummerċ Internazzjonali wara ż-żjara tad-delegazzjoni ad hoc fil-Bangladesh (Dhaka) mill-15 sas-17 ta' Novembru 2016,

–  wara li kkunsidra l-programm tal-Bangladesh għal Xogħol Aħjar tal-Organizzazzjoni Internazzjonali tax-Xogħol (ILO), imniedi f'Ottubru 2013,

–  wara li kkunsidra r-Rapport tal-Missjoni Tripartitika ta' Livell Għoli tal-ILO, u l-osservazzjonijiet tal-2017 tal-Kumitat ta' Esperti tal-ILO dwar l-Applikazzjoni tal-Konvenzjonijiet u r-Rakkomandazzjonijiet dwar il-Konvenzjonijiet 87 u 98,

–  wara li kkunsidra l-paragrafu speċjali fir-rapport tal-Kumitat tal-ILO dwar l-Applikazzjoni tal-Istandards tal-Konferenza tal-ILO tal-2016,

–  wara li kkunsidra l-ilment imressaq fl-2017 quddiem il-Kumitat tal-ILO dwar il-Libertà ta' Assoċjazzjoni rigward it-trażżin ta' ħaddiema ta' fabbriki tal-ħwejjeġ f'Ashulia mill-gvern f'Diċembru 2016 u l-ilment imressaq quddiem il-Mandati Speċjali tan-NU, anki dan dwar it-trażżin f'Ashulia,

–  wara li kkunsidra d-Dikjarazzjoni ta' Johannesburg tan-NU dwar il-konsum u l-produzzjoni sostenibbli għall-promozzjoni tal-iżvilupp soċjali u ekonomiku,

–  wara li kkunsidra l-Qafas tal-Politika tal-Investiment tal-UNCTAD għall-Iżvilupp Sostenibbli (2015),

–  wara li kkunsidra l-Prinċipji Gwida tan-NU dwar il-Kummerċ u d-Drittijiet tal-Bniedem, li jistabbilixxu qafas kemm għall-gvernijiet kif ukoll għall-kumpaniji biex jipproteġu u jirrispettaw id-drittijiet tal-bniedem, kif approvati mill-Kunsill tad-Drittijiet tal-Bniedem tan-NU f'Ġunju 2011,

–  wara li kkunsidra l-Patt Dinji tan-NU dwar id-drittijiet tal-bniedem, ix-xogħol, l-ambjent u l-ġlieda kontra l-korruzzjoni,

–  wara li kkunsidra l-Linji Gwida tal-OECD għall-Intrapriżi Multinazzjonali,

–  wara li kkunsidra r-Rapport Aggregat Trimestrali tal-Ftehim dwar il-progress tar-rimedjazzjoni fil-fabbriki tal-industrija tal-ħwejjeġ lesti biex jintlibsu koperti mill-Ftehim tal-31 ta' Ottubru 2016,

–  wara li kkunsidra l-mistoqsija lill-Kummissjoni dwar is-sitwazzjoni attwali tal-implimentazzjoni tal-Patt dwar is-Sostenibbiltà fil-Bangladesh' (O-000037/2017 – B8-0217/2017),

–  wara li kkunsidra l-mozzjoni għal riżoluzzjoni tal-Kumitat għall-Kummerċ Internazzjonali,

–  wara li kkunsidra l-Artikoli 128(5) u 123(2) tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

A.  billi l-Bangladesh sar it-tieni l-akbar produttur tal-ħwejjeġ madwar id-dinja u s-settur tat-tessuti tiegħu huwa responsabbli għal kważi 81 % tal-esportazzjonijiet totali; billi 60 % tal-produzzjoni tal-ħwejjeġ tal-Bangladesh tmur għall-UE, li hija s-suq ewlieni għall-esportazzjoni tal-pajjiż;

B.  billi l-industrija tal-ħwejjeġ lesti biex jintlibsu attwalment timpjega 4,2 miljun persuna f'mhux inqas minn 5 000 fabbrika u b'mod indirett issostni l-għajxien ta' 40 miljun ruħ – madwar kwart tal-popolazzjoni tal-Bangladesh; billi l-industrija tal-ħwejjeġ lesti biex jintlibsu kienet ta' kontribut importanti għat-tnaqqis tal-faqar u għall-awtonomizzazzjoni tan-nisa; billi n-nisa, l-aktar dawk minn żoni rurali, jirrappreżentaw 80 % tas-settur tal-ħwejjeġ lesti biex jintlibsu fil-Bangladesh; billi, minkejja dan, 80 % tal-ħaddiema għadhom impjegati fis-settur informali; billi n-natura kumplessa tal-katina tal-provvista tal-ħwejjeġ u l-livell baxx ta' trasparenza tagħha jiffaċilitaw il-ksur tad-drittijiet tal-bniedem u jżidu l-isfruttament; billi l-paga minima fis-settur tal-ħwejjeġ lesti biex jintlibsu baqgħet taħt is-soll tal-faqar tal-Bank Dinji;

C.  billi l-ugwaljanza bejn is-sessi hija xprun tal-iżvilupp; billi d-drittijiet tan-nisa jaqgħu taħt l-ispettru tad-drittijiet tal-bniedem; billi l-Artikolu 8 tat-Trattat dwar il-Funżjonament tal-Unjoni Ewropea jistabbilixxi b'mod ċar li "Fl-azzjonijiet kollha tagħha l-Unjoni għandha tfittex li telimina l-inugwaljanzi, u li tinkoraġixxi ugwaljanza, bejn l-irġiel u n-nisa." u, għalhekk, l-UE għandha d-dmir li tintegra l-ugwaljanza bejn is-sessi fil-politiki kollha tagħha, sabiex jiġi żgurat li l-irġiel u n-nisa jibbenefikaw b'mod ugwali mill-bidliet soċjali, mit-tkabbir ekonomiku u mill-ħolqien ta' impjiegi deċenti, filwaqt li titneħħa d-diskriminazzjoni u jitħeġġeġ ir-rispett tad-drittijiet tan-nisa fid-dinja;

D.  billi madwar 10 % tal-forza tax-xogħol fis-settur tal-ħwejjeġ lesti biex jintlibsu hija impjegata f'Żoni ta' Pproċessar għall-Esportazzjoni; billi l-Att dwar ix-Xogħol rigward iż-Żoni ta' Pproċessar għall-Esportazzjoni ma jagħtix drittijiet bażiċi suffiċjenti lill-ħaddiema apparagun ta' ħaddiema oħra fi bnadi oħra tal-Bangladesh; billi huwa ppjanat li ssir espansjoni kbira taż-Żoni ta' Pproċessar għall-Esportazzjoni;

E.  billi l-preferenzi kummerċjali unilaterali ġenerużi skont l-inizjattiva ''Kollox ħlief armi'' għall-pajjiżi l-anqas żviluppati (LDCs), minquxa fir-regolament tal-SĠP tal-UE, li jagħtu aċċess mingħajr tariffi għat-tessuti tal-Bangladesh skont regoli flessibbli ta' oriġini, ikkontribwixxew b'mod sinifikanti għall-istorja ta' suċċess tal-esportazzjonijiet imdaqqsa tal-ħwejjeġ u tat-tkabbir tal-impjiegi tal-Bangladesh;

F.  billi dawn il-preferenzi kummerċjali huma minquxa fil-prinċipju tal-UE tal-promozzjoni ta' kummerċ ġust u ħieles, u għalhekk jippermettu li l-UE tissospendi l-benefiċċji tal-SĠP fil-każijiet l-aktar serji ta' ksur tad-drittijiet tal-bniedem abbażi tal-Kapitolu V, Artikolu 19(1)(a) tar-Regolament SĠP, li jistipula li t-trattament preferenzjali jista' jiġi rtirat temporanjament minħabba għadd ta' raġunijiet, inkluż minħabba ksur serju u sistematiku tal-prinċipji stabbiliti fil-konvenzjonijiet elenkati fil-Parti A tal-Anness VIII, fosthom it-tmien konvenzjonjiet fundamentali tal-ILO;

G.  billi abbażi ta' dawn id-dispożizzjonijiet, il-Kummissjoni u s-SEAE nedew, fil-bidu tal-2017, djalogu msaħħaħ dwar id-drittijiet tax-xogħol u tal-bniedem bl-għan li tinkiseb konformità aħjar mal-prinċipji ta' dawk il-konvenzjonijiet;

H.  billi l-ILO ddedikat paragrafu speċjali għall-Bangladesh fir-rapport tal-Kumitat tagħha dwar l-Applikazzjoni tal-Istandards mill-konferenza tagħha fl-2016, u sabet li l-pajjiż wettaq ksur serju tal-obbligi tiegħu skont il-Konvenzjoni 87 (il-libertà ta' assoċjazzjoni); billi fl-2015, l-ILO rrapportat li 78 % tal-applikazzjonijiet għar-reġistrazzjoni ta' trade unions ġew irrifjutati, minħabba taħlita ta' ostilità fir-rigward tal-unions min-naħa ta' diriġenti tal-fabbrika u ċerti politiċi u inkapaċità amministrattiva biex dawn jiġu rreġistrati;

I.  billi, skont diversi rapporti, mill-2006, kien hemm mijiet ta' ħaddiema fis-settur tal-ħwejjeġ li mietu f'diversi nirien f'fabbriki fil-Bangladesh, iżda sfortunatament il-bosta diriġenti u sidien tal-fabbriki responsabbli qatt ma tressqu quddiem il-ġustizzja; billi huwa stmat li kull sena jinqatlu madwar 11 700 ħaddiem f'inċidenti fatali u 24 500 oħra jmutu minn mard relatat max-xogħol, fis-setturi kollha;

J.  billi l-paga minima attwali ta' 5 300 takas (BDT) jew USD 67 fix-xahar ilha ma tiżdied mill-2013 u l-bord dwar il-paga minima ma ġiex imsejjaħ;

K.  billi mill-21 ta' Diċembru 2016, wara l-istrajks u d-dimostrazzjonijiet tal-ħaddiema tas-settur tal-ħwejjeġ tal-Bangladesh favur pagi ogħla, l-awtoritajiet arrestaw u żammew b'mod arbitrarju mill-inqas 35 kap ta' union jew avukat, għalqu uffiċċji tal-NGOs u tal-unions, u ssospendew jew keċċew madwar 1 600 ħaddiem minħabba li pprotestaw kontra l-pagi baxxi fl-industrija tal-ħwejjeġ;

L.  billi l-Bangladesh jinsab fil-145 post minn 177 pajjiż fl-Indiċi tat-Trasparenza; billi l-korruzzjoni hija endemika fil-katina tal-provvista globali tal-ħwejjeġ u tinvolvi kemm il-klassi politika kif ukoll l-amministrazzjonijiet lokali;

M.  billi għadd ta' inizjattivi promettenti mmexxija mis-settur privat, bħall-Ftehim tal-Bangladesh dwar is-Sikurezza kontra n-Nirien u s-Sikurezza tal-Bini (il-Ftehim), ikkontribwixxew b'mod moderatament pożittiv għat-titjib tal-istandards tal-katina tal-provvista u tas-sikurezza tal-forza tax-xogħol matul dawn l-aħħar 20 sena f'termini ta' żieda tad-drittijiet tal-ħaddiema fil-katina tal-provvista tal-ħwejjeġ;

N.  billi l-konklużjonijiet tar-rieżamijiet suċċessivi tal-Ftehim fl-2014, l-2015 u l-2016 jirrappurtaw li l-awtoritajiet tal-Bangladesh kisbu titjib tanġibbli f'ċerti oqsma, u jirrikonoxxu l-kontribut tal-Ftehim għat-titjib moderat tas-saħħa u s-sikurezza fil-fabbriki u tal-kundizzjonijiet tax-xogħol fl-industrija tal-ħwejjeġ lesti biex jintlibsu; billi l-progress relatat mad-drittijiet tal-ħaddiema kien aktar diffiċli u f'dawn l-aħħar snin ma ġiet osservata l-ebda evoluzzjoni sostanzjali f'dan il-qasam; billi skont l-ILO, in-nuqqasijiet fl-emendar u l-implimentazzjoni tal-Att dwar ix-Xogħol tal-Bangladesh tal-2013 qed jirriżultaw f'ostakli gravi għall-eżerċizzju tad-dritt tal-libertà ta' assoċjazzjoni u għar-reġistrazzjoni tat-trade unions, speċjalment fis-settur tal-ħwejjeġ lesti biex jintlibsu fiż-żoni ta' pproċessar għall-esportazzjoni; billi l-ħaddiema fiż-żoni ta' pproċessar għall-esportazzjoni ġew miċħuda d-dritt li jissieħbu ma' trade union;

O.  billi wara d-diżastru, kien hemm domanda bla preċedent min-naħa tal-konsumaturi Ewropej għal aktar informazzjoni dwar l-oriġini tal-prodotti u dwar il-kundizzjoni li fihom jiġu prodotti; billi ċ-ċittadini Ewropej ressqu għadd kbir ta' petizzjonijiet u organizzaw kampanji biex jesiġu responsabbiltà akbar mid-ditti tal-ħwejjeġ biex jiżguraw li l-prodotti tagħhom ikunu manifatturati b'mod etiku;

Negozju responsabbli fil-Bangladesh - primarjament kompitu nazzjonali

1.  Jenfasizza li minkejja rekord impressjonanti fit-tkabbir u l-iżvilupp tul dawn l-aħħar snin, hemm bżonn li l-Bangladesh jagħmel sforzi mdaqssa fuq tul ta' żmien sabiex jikseb tkabbir ekonomiku sostenibbli u aktar inklużiv; jenfasizza li f'dan is-sens huwa essenzjali li r-riformi strutturali jwasslu għal żieda fil-produttività u diversifikazzjoni ulterjuri tal-esportazzjonijiet u jissieltu kontra l-korruzzjoni;

2.  Jistieden lill-Gvern tal-Bangladesh biex, bħala kwistjoni tal-ogħla prijorità, isaħħaħ il-livell ta' impenn tiegħu rigward it-titjib tas-sikurezza, tal-kundizzjonijiet tax-xogħol u tad-drittijiet tal-ħaddiema fis-settur tal-ħwejjeġ, u jsaħħaħ l-implimentazzjoni tal-leġiżlazzjoni dwar is-sikurezza tal-bini u tal-fabbriki, ikompli jżid il-finanzjament tal-gvern għall-ispettorat tax-xogħol, ikompli jingaġġa u jħarreġ iżjed spetturi tal-fabbriki, jipprevedi kundizzjonijiet biex inaqqas ir-rata ta' ċaqliq tal-ispetturi tax-xogħol, jistabbilixxi pjan ta' ħidma annwali għal spezzjonijiet ta' segwitu ta' fabbriki soġġetti għal rimedju, u jestendi l-ispezzjonijiet tal-bini u tal-fabbriki għal setturi oħra;

3.  Jistieden lill-Gvern tal-Bangladesh jemenda l-Att tax-Xogħol tal-2013 sabiex jindirizza l-libertà ta' assoċjazzjoni u n-negozjar kollettiv b'mod effettiv, jippromwovi d-djalogu soċjali, jiżgura r-reġistrazzjoni rapida u mhux arbitrarja tat-trade unions, jiżgura l-investigazzjoni u l-prosekuzzjoni effikaċi tal-allegazzjonijiet ta' diskriminazzjoni kontra l-unions u prattiki tax-xogħol inġusti, jiggarantixxi qafas leġiżlattiv għall-kwistjonijiet tax-xogħol li jkun konformi b'mod sħiħ mal-istandards internazzjonali, b'mod partikolari b'konformità sħiħa mal-Konvenzjonijiet Nru 87 u 98 tal-ILO dwar il-libertà ta' assoċjazzjoni u negozjar kollettiv, u jiżgura li jiġi implimentat b'mod effettiv; iħeġġeġ ukoll lill-gvern biex jiżgura li l-liġi li tirregola ż-Żoni tal-Ipproċessar għall-Esportazzjoni tippermetti l-libertà sħiħa ta' assoċjazzjoni b'konformità mal-istess standards internazzjonali, u jinvestiga b'mod attiv, bħala kwistjoni ta' urġenza, l-atti kollha ta' diskriminazzjoni kontra l-unions;

4.  Iħeġġeġ lill-Gvern tal-Bangladesh, lill-assoċjazzjonijiet tal-industrija u lis-sidien tal-fabbriki biex iwettqu ħidma ta' rimedju għall-fabbriki kollha tal-ħwejjeġ lesti biex jintlibsu orjentati lejn l-esportazzjoni, u jiżguraw li t-tiswijiet u l-ispezzjonijiet ta' segwitu l-oħra jitwettqu u jiġu mmonitorjati mill-awtoritajiet pubbliċi rilevanti, filwaqt li jiġu rikonoxxuti l-utilità tal-fondi mmobilizzati mid-donaturi u l-importanza ta' appoġġ finanzjarju effikaċi;

5.  Iħeġġeġ lill-Gvern tal-Bangladesh biex immedjatament jerġa' jlaqqa' l-bord dwar il-paga minima u jistabbilixxi frekwenza iqsar għar-reviżjoni tal-pagi;

Inizjattivi tas-settur privat - kontribuzzjoni effettiva u siewja

6.  Jistieden lill-bejjiegħa bl-imnut u d-ditti internazzjonali u lis-settur privat tal-Bangladesh jibqgħu impenjati li jħarsu l-liġijiet tax-xogħol u jimplimentaw miżuri ta' responsabbiltà soċjali korporattiva, u jtejbu r-rekord tagħhom fir-rigward tal-prattiki ta' negozju responsabbli, inkluż billi jiġu żgurati kundizzjonijiet tax-xogħol deċenti għall-ħaddiema fis-settur tal-ħwejjeġ tal-Bangladesh u jiġi ffaċilitat l-għoti ta' informazzjoni trasparenti dwar liema fabbriki qed jipproduċu l-oġġetti, u mekkaniżmi ta' koordinazzjoni bejn l-inizjattivi rilevanti; jinkoraġġixxi t-tkomplija tal-ħidma tad-ditti u l-bejjiegħa bl-imnut globali biex jiġi adottat kodiċi ta' kondotta unifikat għall-awditjar tal-fabbriki fil-Bangladesh;

7.  Jenfasizza l-kisbiet tal-involviment tas-settur tan-negozju privat, f'kooperazzjoni mal-Gvern tal-Bangladesh u l-organizzazzjonijiet internazzjonali fil-pajjiż, permezz tal-Ftehim dwar is-Sikurezza kontra n-Nirien u s-Sikurezza tal-Bini; jinnota, madankollu, li minkejja l-progress miksub rigward is-sikurezza kontra n-nirien u s-sikurezza tal-bini, is-sħab tal-Ftehim xorta għadhom imħassba dwar il-pass kajman biex jiġu rimedjati kompletament il-kwistjonijiet kritiċi ta' sikurezza; jistieden lill-partijiet tal-Ftehim itawlu l-impenn tagħhom permezz tiegħu għal perjodu ieħor ta' ħames snin, qabel ma jispiċċa l-ftehim attwali fit-12 ta' Mejju 2018; jistieden lill-gvern, kif ukoll lis-settur tan-negozju tal-Bangladesh, jirrikonoxxu l-utilità tal-impenn tal-bejjiegħa bl-imnut fil-Bangladesh permezz tal-Ftehim, u jappoġġaw l-estensjoni tal-mandat mogħti lis-sħab tal-Ftehim fil-Bangladesh;

8.  Jistieden lill-Gvern tal-Bangladesh u lis-settur privat ikomplu bl-inizjattivi tagħhom immirati lejn il-kumpens finanzjarju u r-riabilitazzjoni tal-vittmi, jiżviluppaw strateġija effettiva ta' impjieg mill-ġdid u joffru appoġġ għall-ħiliet intraprenditorjali u tal-għajxien;

L-UE u l-komunità internazzjonali - responsabbiltà kondiviża

9.  Jappoġġa l-attivitajiet ta' segwitu tal-Patt dwar is-Sostenibbiltà tal-Bangladesh u d-djalogu msaħħaħ tal-Kummissjoni u s-SEAE dwar id-drittijiet tax-xogħol u tal-bniedem mal-Bangladesh, bl-għan li jkun hemm konformità aħjar mal-prinċipji tal-konvenzjonijiet elenkati fir-regolament tal-SĠP;

10.  Jappoġġa l-eżami mill-Kummissjoni tal-possibilità ta' inizjattiva madwar l-UE kollha b'rabta mas-settur tal-ħwejjeġ, b'inizjattivi volontarji u kodiċi ta' kondotta stretti bħala l-prinċipji ewlenin tagħha; jieħu nota tad-dokument ta' ħidma tal-Kummissjoni tal-24 ta' April 2017 dwar katini ta' valur tal-ħwejjeġ sostenibbli permezz ta' azzjoni tal-UE għall-iżvilupp, u jtenni t-talba tiegħu li ma tillimitax ruħha biss għal dak id-dokument ta' ħidma, iżda li tinkludi l-kunsiderazzjoni possibbli ta' leġiżlazzjoni vinkolanti dwar id-diliġenza dovuta; jenfasizza barra minn hekk li l-koordinazzjoni, il-kondiviżjoni tal-informazzjoni u l-iskambju tal-aħjar prattiki u l-impenn tal-gvernijiet li jistabbilixxu kundizzjonijiet ta' qafas xierqa jistgħu jikkontribwixxu biex tiżdied l-effiċjenza tal-inizjattivi privati u pubbliċi tal-katina tal-valur u jgħinu biex jinkisbu riżultati pożittivi b'rabta mal-iżvilupp sostenibbli; jenfasizza l-importanza kemm tas-sensibilizzazzjoni tal-konsumaturi sabiex tiżdied it-trasparenza, kif ukoll tal-appoġġ tal-isforzi favur it-titjib tal-istandards tax-xogħol u dawk ambjentali, is-sikurezza tal-prodotti u l-konsum sostenibbli;

11.  Huwa tal-fehma li l-Patt dwar is-Sostenibbiltà tal-Bangladesh, fejn l-UE hija attur ewlieni, jista' jservi bħala mudell għat-twaqqif ta' sħubiji simili ma' pajjiżi terzi; jistieden lill-Unjoni tkompli u tintensifika l-kooperazzjoni tagħha fil-livell internazzjonali ma' organizzazzjonijiet bħall-ILO, l-OECD u n-NU fil-qasam tal-iżvilupp sostenibbli u s-CSR;

12.  Jappoġġa l-isforzi tal-grupp ta' ħidma miftuħ tan-NU, stabbilit bl-għan li jfassal trattat vinkolanti tan-NU dwar in-negozju u d-drittijiet tal-bniedem; jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jinvolvu ruħhom b'mod attiv ffin-negozjati li jirriżultaw;

13.  Jenfasizza li jekk is-sitwazzjoni tas-sigurtà ma tmurx għall-aħjar u t-theddid li mill-estremisti fil-Bangladesh ma jiġix indirizzat b'mod sistematiku, dan se jkollu effett dirett fuq l-investiment fil-pajjiż, li fl-aħħar mill-aħħar se jżomm lura l-iżvilupp fit-tul u l-ħajjiet taċ-ċittadin komuni;

Konklużjonijiet

14.  Jenfasizza li s-settur tal-ħwejjeġ ta' kwalità għolja huwa essenzjali għall-iżvilupp ekonomiku u soċjali tal-Bangladesh, u li l-espansjoni tiegħu ippermettiet lil numru kbir ta' ħaddiema, speċjalment lin-nisa, jimxu mill-ekonomija informali għal dik formali; iwissi kontra inizjattivi li jistgħu jwasslu għad-diżimpenn ta' negozji tal-UE u oħrajn mill-Bangladesh, u li jkunu ta' ħsara mhux biss għar-reputazzjoni tal-pajjiż iżda, l-aktar importanti, għall-prospetti futuri ta' żvilupp tiegħu;

15.  Jenfasizza li huwa l-kompitu kondiviż tal-Gern tal-Bangladesh, is-settur privat lokali, il-komunità internazzjonali u s-sħab kummerċjali li jikkontribwixxu għall-għan prijoritarju ta' aġir ta' negozju responsabbli;

o
o   o

16.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill, lis-Servizz Ewropew għall-Azzjoni Esterna, lill-Viċi President tal-Kummissjoni / Rappreżentant Għoli tal-Unjoni għall-Affarijiet Barranin u l-Politika ta' Sigurtà, lir-Rappreżentant Speċjali tal-UE għad-Drittijiet tal-Bniedem, lill-gvernijiet u lill-parlamenti tal-Istati Membri, lill-Kunsill tad-Drittijiet tal-Bniedem tan-NU, lill-Gvern u lill-Parlament tal-Bangladesh, u lid-Direttur Ġenerali tal-ILO.

(1) Testi adottati, P8_TA(2015)0414. (2) ĠU C 346, 21.9.2016, p. 39. (3) ĠU C 234, 28.6.2016, p. 10. (4) Testi adottati, P8_TA(2017)0196. (5) ĠU C 482, 23.12.2016, p. 149. (6) ĠU C 436, 24.11.2016, p. 39. (7) ĠU C 36, 29.1.2016, p. 145. (8) ĠU C 99 E, 3.4.2012, p. 31. (9) ĠU C 99 E, 3.4.2012, p. 101. (10) ĠU C 24, 22.1.2016, p. 28. (11) ĠU C 24, 22.1.2016, p. 33. (12) Testi adottati, P8_TA(2016)0299.