Ochrona środowiska i transport ciężarowy wydają się być trudne do pogodzenia. Kiedy trzeba znaleźć wspólne dla tych dwóch dziedzin rozwiązanie, konflikty są nieuchronne. Przykładem niech będzie transport ciężarowego przez Austrię, kraj, którego trasy tranzytowe są równie znane jak piękne krajobrazy górskie. Nic dziwnego, że nie obyło sie bez poważnych sporów zanim deputowani Parlamentu Europejskiego zgodzili się na nowe rozporządzenie o ekopunktach dotyczące transportu ciężarowego w Austrii. Z jednej strony nowe przepisy powinny chronić wrażliwy ekosystem alpejski przed działaniem substancji szkodliwych, z drugiej jednak odpowiadać zasadom wolnego transportu towarów w całej Unii.
Nowe przepisy to rozwiązanie przejściowe na okres od 2004 do - najpóźniej - 2006 r. Stary system ekopunktów przestał obowiązywać w Austrii z końcem 2003 roku, a nie widać jeszcze końca prac związanych z opracowaniem nowego, sprawnie działającego systemu opłat za autostrady na podstawie eurowinietki. Ostatecznym terminem wprowadzenia winietki jest rok 2007 - jeżeli jednak uda się wcześniej, to system ekopunktów przestanie natychmiast obowiązywać.
Po długich dyskusjach z Radą i Komisją deputowani zatwierdzili ostatecznie pod koniec 2003 r. kompromisowy system ekopunktów regulujący od początku tego roku ruch tranzytowy samochodów ciężarowych w całej Austrii. Dzięki systemowi kontyngentów starsze ciężarówki - zanieczyszczające powietrze w większym stopniu - mają być wycofywane z ruchu. Jednocześnie Unia chce wspierać wprowadzanie nowoczesnych, przyjaznych środowisku pojazdów.
Stopień zanieczyszczenia powietrza przez ciężarówki oceniany jest w systemie tzw. ekopunktów, nadawanych w zależności od wydzielanych szkodliwych tlenków azotu - im mniej punktów, tym mniej dana ciężarówka zanieczyszcza środowisko. Każdy kraj, którego ciężarówki jadą tranzytem przez Austrię, otrzymuje od Komisji roczny kontyngent punktów. Wszystkie Państwa Członkowskie mają na rok 2004 łącznie 6,5 milionów punktów. W 2005 liczba ta zostanie obniżona o 5 procent, a w 2006 o kolejne 5. Ponadto nowym państwom członkowskim przydzielono - na wyraźne żądanie Parlamentu - kontyngent punktów na rok 2004, na przykład dla Republiki Czech 80.078, dla Cypru 500. Również te kontyngenty będą co roku obniżane o pięć procent.
Kres ciężarówek najbardziej zanieczyszczajacych środowisko
Zgodnie z nowym rozporządzeniem ciężarówki które najbardziej szkodzą środwisku (a więc te, które otrzymują wysoką liczbę ekopunktów-wyzszą niż osiem) nie mogą w ogóle przejeżdżać przez Austrię. Dla następnej kategorii - sześć do ośmiu punktów - obowiązują kontyngenty przyznane poszczególnym krajom na 2004 r. Nowoczesne ciężarówki, osiągające teoretycznie pięć lub mniej punktów, mogą jeździć po drogach całego kraju bez ograniczeń - w praktyce nie będą one przyczyniać się do zminiejszenia liczby punktów w kontyngentach. Austriaccy deputowani i przedstawiciele austriackiego rządu ostro protestowali przeciwko nowemu rozporządzeniu. Ich zdaniem nowe rozporzadzenie sprawi, że ruch tranzytowy zostanie pozbawiony kontroli.
Deputowani europejscy opowiedzieli się zdecydowanie za zmianami w nowym rozporządzeniu, nie byli jednak w stanie przeforsować wszystkich poprawek. Większość deputowanych była przekonana, że w UE trzeba zachować równowagę między wymogami ochrony środowiska i swobodą transportu towarowego. Ochrona wrażliwych ekosystemów, takich jak odcinki tranzytowe w Alpach nie może blokować transportu towarowego. Krytykowali oni już wcześniej stary system ekopunktów. Według nich doprowadził on tego, że przedsiębiorstwa transportowe omijaja Alpy, wybierając dłuższe odcinki i przesuwając tylko zanieczyszczenia powietrza do innych regionów. Twierdzili, że rozwiązanie to zakłuca warunki konkurencji i narusza zasadę swobodnego przepływu towarów w UE.
Dla parlamentarzystów rzecz dziwna: rozporządzenie obowiązuje w całej Austrii
Podczas przygotowania nowego rozporządzenia deputowani wypowiadali się za jego wprowadzeniem tylko dla ograniczonej ilości odcinków tranzytowych - w okolicach Taurów, Brenner i Pyhm. Ostatecznie doszło do porozumienia między Komisją, Radą i rządem austriackim - rozporządzenie będzie obowiązywać na całym terytorium Austrii.
Najpóźniej z końcem 2006 roku przejściowy system ekopunktów przestanie obowiązywać. Wówczas w Austrii trzeba będzie wprowadzić system winietek. Opłaty, które uda się w tym systemie wygospodarować, mają być wykorzystane do współfinansowania tunelu kolejowego Brenner, który przy planowanej długości pięciu kilometrów, kosztował będzie blisko cztery miliardy euro.
|