Σχετικά με τους κανόνες που διέπουν τους βουλευτές

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποτελείται από 705 βουλευτές εκλεγμένους στα 27 κράτη μέλη της διευρυμένης Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από το 1979, οι ευρωβουλευτές εκλέγονται με άμεση και καθολική ψηφοφορία για περίοδο πέντε ετών.

Φωτογραφία του Ημικυκλίου του Στρασβούργου κατά τη διάρκεια συνόδου ολομέλειας

Κάθε χώρα αποφασίζει για τη μορφή που θα λάβουν οι εκλογές, πρέπει όμως να εξασφαλίζει την ισότητα των φύλων και τη μυστικότητα της ψήφου. Οι ευρωπαϊκές εκλογές γίνονται με αναλογικό σύστημα. Η ηλικία ψήφου ορίζεται στα 16 έτη στην Αυστρία, το Βέλγιο, τη Γερμανία και τη Μάλτα, στα 17 έτη στην Ελλάδα και στα 18 έτη στα υπόλοιπα κράτη μέλη.

Οι έδρες κατανέμονται με κριτήριο τον πληθυσμό κάθε κράτους μέλους. Πάνω από το ένα τρίτο των βουλευτών του ΕΚ είναι γυναίκες. Οι βουλευτές χωρίζονται σε πολιτικές ομάδες και όχι με κριτήριο την εθνικότητα.

Οι βουλευτές μοιράζουν τον χρόνο τους ανάμεσα στην εκλογική περιφέρειά τους, στο Στρασβούργο, όπου διεξάγονται 12 σύνοδοι της ολομέλειας κάθε έτος, και στις Βρυξέλλες, όπου συμμετέχουν σε πρόσθετες συνόδους, καθώς και σε συνεδριάσεις των επιτροπών και των πολιτικών ομάδων τους.

Οι όροι και οι προϋποθέσεις που πρέπει να σέβονται οι βουλευτές προσδιορίζονται στο Καθεστώς των Βουλευτών, που εγκρίθηκε το 2009.

Αναλυτικά:

Ακεραιότητα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποδίδει μεγάλη σημασία στην ακεραιότητα, τη διαφάνεια και τη λογοδοσία των πολιτικών δραστηριοτήτων των βουλευτών του. Για να διασφαλιστεί αυτό, το Κοινοβούλιο έχει θέσει σε εφαρμογή σημαντικό αριθμό κανόνων και μέτρων, τα οποία ενισχύθηκαν περαιτέρω το 2023 στο πλαίσιο μιας συνολικής διαδικασίας αναθεώρησης.

Κώδικας δεοντολογίας για τους βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

Ο κώδικας δεοντολογίας τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2012 και αναθεωρήθηκε για τελευταία φορά το 2023. Θέτει ως κατευθυντήριες αρχές του το γεγονός ότι οι βουλευτές πρέπει να ενεργούν αποκλειστικά και μόνο προς το δημόσιο συμφέρον και να ασκούν το έργο τους με ανιδιοτέλεια, ακεραιότητα, ανοικτό πνεύμα, επιμέλεια, εντιμότητα, αίσθημα ευθύνης και σεβασμό προς το κύρος και την υπόληψη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Ο κώδικας δεοντολογίας ορίζει τις συγκρούσεις συμφερόντων και τον τρόπο με τον οποίο αυτές πρέπει να αντιμετωπίζονται από τους βουλευτές, και περιλαμβάνει κανόνες για την υποχρέωση γνωστοποίησης, τις δραστηριότητες πρώην βουλευτών και την συμβουλευτική επιτροπή δεοντολογίας των βουλευτών.

Ο κώδικας δεοντολογίας υποχρεώνει επίσης τους βουλευτές να υποβάλλουν λεπτομερή δήλωση ιδιωτικών συμφερόντων, δήλωση περιουσιακών στοιχείων και, κατά περίπτωση, δήλωση επίγνωσης σχετικά με συγκρούσεις συμφερόντων. Επιπλέον, ο κώδικας δεοντολογίας υποχρεώνει τους βουλευτές να δημοσιεύουν όλες τις προγραμματισμένες συνεδριάσεις τους, ακόμη και όταν ανατίθενται στους βοηθούς τους, με εκπροσώπους συμφερόντων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Μητρώου Διαφάνειας και με εκπροσώπους δημόσιων αρχών τρίτων χωρών. Οι βουλευτές υποχρεούνται να γνωστοποιούν τη συμμετοχή τους σε εκδηλώσεις που διοργανώνονται από τρίτους εάν η επιστροφή των εξόδων τους ταξιδίου, διαμονής ή παραμονής, ή η απευθείας καταβολή αυτών των εξόδων, καλύπτεται εν όλω ή εν μέρει από τρίτους. Οι πληροφορίες που παρέχονται από τους βουλευτές στις δηλώσεις τους είναι διαθέσιμες στις ατομικές σελίδες των βουλευτών, εκτός από τη δήλωση περιουσιακών στοιχείων, η οποία δεν είναι δημόσια.

Οι βουλευτές οφείλουν επίσης να δηλώνουν τα δώρα που έλαβαν κατά την εκπροσώπηση του Κοινοβουλίου με την επίσημη ιδιότητά τους με κατά προσέγγιση αξία άνω των 150 EUR, υπό τους όρους που προβλέπονται στα μέτρα εφαρμογής του κώδικα δεοντολογίας. Τα εν λόγω δώρα καταγράφονται στο μητρώο δώρων.

Ο Πρόεδρος μπορεί να επιβάλλει κυρώσεις σε οιονδήποτε βουλευτή βρεθεί να παραβαίνει τον κώδικα δεοντολογίας. Η κύρωση ανακοινώνεται από τον Πρόεδρο στην Ολομέλεια και δημοσιεύεται σε ευδιάκριτο σημείο της ιστοσελίδας του Κοινοβουλίου.

See:

Η Συμβουλευτική επιτροπή δεοντολογίας των βουλευτών

Η συμβουλευτική επιτροπή δεοντολογίας των βουλευτών είναι το αρμόδιο όργανο για την παροχή καθοδήγησης στους βουλευτές σχετικά με την ερμηνεία και την εφαρμογή του κώδικα δεοντολογίας. Κατόπιν αιτήματος του Προέδρου ή κατόπιν απευθείας επικοινωνίας, η συμβουλευτική επιτροπή αξιολογεί και τις εικαζόμενες παραβάσεις του κώδικα δεοντολογίας και συμβουλεύει τον Πρόεδρο για την ενδεχόμενη λήψη μέτρων. Η συμβουλευτική επιτροπή παρακολουθεί προορατικά την τήρηση του κώδικα δεοντολογίας και των μέτρων εφαρμογής του από τους βουλευτές.

Η συμβουλευτική επιτροπή απαρτίζεται από 8 μέλη. Τα μέλη αυτά διορίζονται από τον Πρόεδρο με βάση την εμπειρία τους, την πολιτική ισορροπία και την ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων. Η προεδρία ασκείται εκ περιτροπής κάθε έξι μήνες από τα μέλη της συμβουλευτικής επιτροπής. Ο Πρόεδρος ορίζει επίσης ένα εφεδρικό μέλος για κάθε πολιτική ομάδα η οποία δεν εκπροσωπείται στη συμβουλευτική επιτροπή.

Η συμβουλευτική επιτροπή δημοσιεύει έκθεση των εργασιών της σε ετήσια βάση.

See:
7η κοινοβουλευτική περίοδος:
8η κοινοβουλευτική περίοδος:
9η κοινοβουλευτική περίοδος:

Άλλοι κανόνες για τη διαφάνεια και τη δεοντολογία των βουλευτών

Διαφάνεια και λογοδοσία

Πέρα από τις υποχρεώσεις όλων των βουλευτών βάσει του κώδικα δεοντολογίας, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει θεσπίσει μια σειρά ειδικών κανόνων που ενισχύουν τη διαφάνεια και τη δεοντολογία σε όλους τους τομείς δραστηριότητας. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη δεοντολογία της άσκησης πίεσης.

Συμμετοχή εκπροσώπων ομάδων συμφερόντων σε εκδηλώσεις

Οι οργανώσεις που υπόκεινται στους κανόνες του Μητρώου Διαφάνειας επιτρέπεται να διοργανώνουν ή να συνδιοργανώνουν εκδηλώσεις στο Κοινοβούλιο μόνο εάν έχουν καταχωριστεί σωστά στο μητρώο.

Περισσότερες πληροφορίες:

Κανόνες για πρώην βουλευτές

Απαγορεύεται στους πρώην βουλευτές να ασκούν πιέσεις από ομάδες συμφερόντων στο Κοινοβούλιο για τους πρώτους έξι μήνες μετά τη λήξη της θητείας τους. Εάν ασκούν δραστηριότητες πίεσης από ομάδες συμφερόντων μετά τους έξι μήνες, πρέπει να εγγραφούν στο Μητρώο Διαφάνειας. Πρώην βουλευτές επιτρέπεται να εισέρχονται στα κτίρια του Κοινοβουλίου υπό την ιδιότητα αυτή, αλλά δεν μπορούν να χρησιμοποιούν την εν λόγω πρόσβαση για την άσκηση δραστηριοτήτων άσκησης πίεσης από ομάδες συμφερόντων.

Περισσότερες πληροφορίες:

Μισθοί και συντάξεις

Μισθός των βουλευτών του ΕΚ

Οι βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου λαμβάνουν γενικά τον ίδιο μισθό, σύμφωνα με το ενιαίο καθεστώς που τέθηκε σε ισχύ τον Ιούλιο του 2009.

Ο μηνιαίος μισθός των βουλευτών του ΕΚ ανέρχεται, πριν από την αφαίρεση του φόρου, σύμφωνα με το ενιαίο καθεστώς, σε 10.075,18 EUR από 1.7.2023. Ο μισθός προέρχεται από τον προϋπολογισμό του Κοινοβουλίου και υπόκειται σε φόρο της ΕΕ και σε ασφαλιστικές εισφορές, μετά την παρακράτηση των οποίων ο μισθός ανέρχεται σε 7.853,89 EUR. Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να υποβάλλουν τον μισθό σε εθνικούς φόρους. Ο βασικός μισθός έχει οριστεί στο 38,5 % του βασικού μισθού δικαστή του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Υπάρχουν κάποιες εξαιρέσεις: Οι βουλευτές που ασκούσαν εντολή στο Κοινοβούλιο πριν από τις εκλογές του 2009 είχαν τη δυνατότητα να επιλέξουν να διατηρήσουν το προηγούμενο εθνικό σύστημα αποδοχών, μεταβατικής αποζημίωσης και συντάξεων.

Συντάξεις

Βάσει του καθεστώτος, οι πρώην βουλευτές δικαιούνται σύνταξη γήρατος από την ηλικία των 63 ετών. Η σύνταξη ισούται με το 3,5 % του μισθού των βουλευτών για κάθε πλήρες έτος άσκησης μιας εντολής και το ένα δωδέκατο του ποσού αυτού για κάθε επιπλέον πλήρη μήνα θητείας, αλλά δεν υπερβαίνει το 70 % του συνολικού μισθού των βουλευτών του ΕΚ. Το κόστος αυτών των συντάξεων καλύπτεται από τον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το επικουρικό συνταξιοδοτικό καθεστώς που θεσπίστηκε για τους βουλευτές το 1989 έπαψε να δέχεται νέα μέλη από τον Ιούλιο του 2009 και καταργείται σταδιακά.

Αποζημιώσεις για του βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

Όπως οι βουλευτές των εθνικών κοινοβουλίων έτσι και οι βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου λαμβάνουν αποζημιώσεις για την κάλυψη εξόδων που αντιμετωπίζουν κατά την εκτέλεση των κοινοβουλευτικών τους καθηκόντων.

Αποζημίωση γενικών εξόδων

Αυτή η αποζημίωση αποσκοπεί στην κάλυψη εξόδων στο κράτος μέλος εκλογής, όπως τα έξοδα διοίκησης του γραφείου του βουλευτή, τα τηλεφωνικά και ταχυδρομικά τέλη, καθώς και την αγορά, λειτουργία και συντήρηση ηλεκτρονικού και τηλεματικού εξοπλισμού. Η απoζημίωση μειώvεται κατά τo ήμισυ για τoυς βoυλευτές πoυ απoυσιάζoυv αδικαιoλόγητα στις μισές τoυλάχιστov ημέρες τωv συvόδωv. (από Σεπτέμβριο μέχρι Αύγουστο).

Το ποσό αυτής της αποζημίωσης ανέρχεται στα 4 950 ευρώ μηνιαίως για το 2024.

Έξοδα ταξιδίου
)

Οι περισσότερες συνεδριάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, όπως οι σύνοδοι της Ολομέλειας και οι συνεδριάσεις των κοινοβουλευτικών επιτροπών και των πολιτικών ομάδων, διεξάγονται στις Βρυξέλλες ή στο Στρασβούργο. Το πραγματικό κόστος των εισιτηρίων που αγοράζουν οι βουλευτές για να παραστούν στις εν λόγω συνεδριάσεις επιστρέφεται σε αυτούς κατόπιν προσκομίσεως των σχετικών δικαιολογητικών έως την τιμή αεροπορικού εισιτηρίου διακεκριμένης θέσης «Δ» ή παρόμοιας, την τιμή σιδηροδρομικού εισιτηρίου πρώτης θέσης ή σε κατ’ αποκοπή ποσό 0,58 ευρώ ανά χιλιόμετρο (με ανώτατο όριο τα 1000 χιλιόμετρα) για τα ταξίδια με αυτοκίνητο, επιπλέον των κατ’ αποκοπή αποζημιώσεων που υπολογίζονται σε συνάρτηση με την απόσταση και τη διάρκεια της αποστολής και προορίζονται να καλύπτουν τα υπόλοιπα έξοδα που συνδέονται με το ταξίδι (για παράδειγμα, διόδια αυτοκινητοδρόμων, υπέρβαρο αποσκευών ή έξοδα κράτησης).

Λοιπά έξοδα ταξιδιών

Οι βουλευτές οφείλουν κατά την άσκηση των καθηκόντων τους να ταξιδεύουν συχνά εκτός ή εντός του κράτους μέλους εκλογής τους, για σκοπούς άλλους από τις επίσημες συνεδριάσεις (για παράδειγμα, για να παραστούν σε διάσκεψη ή για να πραγματοποιήσουν επίσκεψη εργασίας).

Εν προκειμένω, για τις δραστηριότητες εκτός του κράτους μέλους εκλογής τους οι βουλευτές μπορούν να τύχουν επιστροφής των εξόδων ταξιδίου και στέγασης καθώς και των συναφών εξόδων έως το ποσό των 4 886 ευρώ ετησίως. Για τις δραστηριότητες στο κράτος μέλος εκλογής τους, επιστρέφονται μόνο τα μεταφορικά έξοδα με ανώτατο ετήσιο ποσό που καθορίζεται ανά χώρα.

Ημερήσια αποζημίωση
  • Το Κοινοβούλιο καταβάλλει κατ' αποκοπή αποζημίωση 350 ευρώ ανά ημέρα για να καλύψει το σύνολο των άλλων εξόδων στα οποία υποβάλλονται οι βουλευτές κατά τις περιόδους κοινοβουλευτικών δραστηριοτήτων, με την προϋπόθεση ότι βεβαιώνουν την παρουσία τους υπογράφοντας έναν από τους επίσημους καταλόγους που έχουν ανοιχτεί για το σκοπό αυτό.
  • Η αποζημίωση μειώνεται κατά το ήμισυ εάν οι βουλευτές δεν συμμετέχουν σε περισσότερες από τις μισές ψηφοφορίες με ονομαστική κλήση κατά τις ημέρες ψηφοφορίας στην Ολομέλεια, ακόμη και εάν είναι παρόντες. Για τις συνεδριάσεις που οργανώνονται εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η αποζημίωση ανέρχεται σε 175 ευρώ (πάντα υπό την προϋπόθεση της υπογραφής καταλόγου παρουσιών), ενώ τα έξοδα στέγασης επιστρέφονται χωριστά.

Διατάξεις σχετικά με το προσωπικό

Οι βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου μπορούν να επιλέγουν οι ίδιοι τους βοηθούς τους εντός των ορίων ενός συνολικού κονδυλίου που καθορίζεται από το Κοινοβούλιο και υπό τους όρους που καθορίζονται στο κεφάλαιο πέντε των μέτρων εφαρμογής του καθεστώτος των βουλευτών.

Το 2024, το διαθέσιμο ανώτατο μηνιαίο ποσό ανέρχεται σε 28 696 € ανά βουλευτή. Το ποσό αυτό δεν καταβάλλεται στους βουλευτές αλλά χορηγείται ως μισθός στους βοηθούς που πληρούν τους σχετικούς όρους και διαθέτουν έγκυρη σύμβαση καθώς και στους οργανισμούς που έχουν αναλάβει να εισπράττουν τους φόρους επί των μισθών.

Οι βουλευτές μπορούν να επικουρούνται από διάφορες κατηγορίες βοηθών.

Οι διαπιστευμένοι βοηθοί, που προσλαμβάνονται στις Βρυξέλλες (ή στο Λουξεμβούργο/Στρασβούργο), εξαρτώνται άμεσα από τη διοίκηση του Κοινοβουλίου. Οι βουλευτές μπορούν να προσλαμβάνουν τρεις διαπιστευμένους βοηθούς, και μάλιστα τέσσερεις υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Τουλάχιστον το 25% του συνολικού κονδυλίου για την βουλευτική επικουρία προορίζεται για τους διαπιστευμένους βοηθούς.

Τοπικοί βοηθοί επικουρούν τους βουλευτές στο κράτος μέλος της εκλογής τους. Τις σχετικές συμβάσεις διαχειρίζεται εξουσιοδοτημένος εντολοδόχος πληρωμών που διασφαλίζει τη τήρηση των διατάξεων σχετικά με την κοινωνική ασφάλιση και το φορολογικό καθεστώς. Οι συμβάσεις των τοπικών βοηθών αποτελούν είτε συμβάσεις εργασίας, είτε συμβάσεις παροχής υπηρεσιών.

Ασκούμενοι υπάλληλοι μπορούν να πραγματοποιούν πρακτική άσκηση είτε στους χώρους του Κοινοβουλίου, είτε στο κράτος μέλος της εκλογής του βουλευτή.

Το συνολικό κόστος για τους τοπικούς βοηθούς και τους ασκούμενους δεν μπορεί να υπερβαίνει το 75% του συνολικού κονδυλίου για τη βουλευτική επικουρία. Ωστόσο το κόστος μόνο για τους παρόχους υπηρεσιών δεν μπορεί να υπερβαίνει το 25% αυτού του συνολικού κονδυλίου.

Περισσότερες πληροφορίες για τις αμοιβές εδώ.

Ανάλογα ανώτατα όρια έχουν καθοριστεί για τους παρόχους που είναι νομικά πρόσωπα ή τους εντολοδόχους πληρωμών.

Πλείονες βουλευτές μπορούν να συγκροτήσουν μεταξύ τους ομάδα για την πρόσληψη ενός ή περισσοτέρων διαπιστευμένων βοηθών ή βοηθών που προσλαμβάνονται στα κράτη μέλη. Καθορίζουν μεταξύ τους τις κλείδες κατανομής του κόστους.

Οι βουλευτές δεν μπορούν να προσλαμβάνουν στενούς συγγενείς ως βοηθούς. Οι βοηθοί τους οφείλουν να απέχουν από εξωτερικές δραστηριότητες που ενδέχεται να συνεπάγονται σύγκρουση συμφερόντων.

Τα ονόματα ή οι εταιρικές επωνυμίες όλων των βοηθών δημοσιεύονται στον ιστότοπο του Κοινοβουλίου καθ' όλη τη διάρκεια των συμβάσεών τους, εκτός εάν τους χορηγηθεί εξαίρεση αποκλειστικά και μόνο για δεόντως αιτιολογημένους λόγους ασφάλειας.

Στοιχεία για τα αποτελέσματα των ευρωπαϊκών και εθνικών εκλογών

Η δημοσίευση αυτή είναι η πιο ολοκληρωμένη και περιεκτική βάση δεδομένων που καλύπτει την εξέλιξη του πολιτικού φάσματος σε ολόκληρη την ΕΕ, με αναδρομή σε προηγούμενα εκλογικά αποτελέσματα και στη σύνθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από τις πρώτες άμεσες εκλογές του 1979 και έπειτα. Επιπλέον, η επιθεώρηση παρέχει μια επισκόπηση των πρόσφατων εθνικών εκλογών σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ.