Jihadistisch terrorisme in de EU sinds 2015
Europa is sinds 2015 slachtoffer geweest van een aantal terroristische aanslagen. Wie zijn de terroristen? Waarom en hoe gaan ze te werk?
Jihadistisch terrorisme is niet nieuw in de EU, maar er is een nieuwe golf van islamitische aanvallen sinds 2015. Wat willen Jihadistische terroristen? Wie zijn ze? Hoe vallen ze aan?
Wat is Jihadistisch terrorisme?
Het doel van jihadistische groepen is de oprichting van een Islamitische Staat die uitsluitend geregeerd wordt volgens de Islamitische wet - de sharia. Ze verwerpen democratie en verkozen parlementen omdat volgens hen god de enige wetgever is.
Europol definieert Jihadisme als “een gewelddadige ideologie die de traditionele Islamitische concepten misbruikt. Jihadisten rechtvaardigen het gebruik van geweld met een referentie naar de klassieke Islamitische doctrine van de Jihad, een term die letterlijk ‘nastreven’ of ‘inspanning’ betekent, maar die in de Islamitische wet beschouwd wordt als religieuze oorlogsvoering.”
Het al-Qaeda netwerk en de zogenaamde Islamitische Staat zijn belangrijke vertegenwoordigers van jihadistische groepen. Jihadisme is een stroming van het Salafisme, een revivalistische soennitische beweging.
Meer lezen over terroristische aanslagen, slachtoffers en arrestaties in de EU in 2020 en in 2019.
Wie zijn Jihadistische terroristen?
In 2018 meldt Europol dat jihadistische aanvallen voornamelijk zijn uitgevoerd door terroristen die zijn opgegroeid en geradicaliseerd in hun thuisland, niet door zogenaamde buitenlandse strijders. Buitenlandse strijders zijn personen die hun thuisland verlaten hebben om zich bij een terroristische groep aan te sluiten in het buitenland.
In 2019 was 60% van de Jihadistische aanslagplegers burger in het land waar de aanval of het complot plaatsvond.
Radicalisering van terroristen van eigen bodem gaat vaak sneller. Dit komt doordat alleen-opererende terroristen geradicaliseerd worden door online propaganda. Hierdoor zijn hun aanslagen geïnspireerd in plaats van geordend door terroristische groeperingen zoals al-Qaeda of IS.
Europol legt uit dat deze terroristen niet noodzakelijk heel religieus zijn. Ze lezen lang niet altijd de Koran, gaan onregelmatig naar de moskee en hebben vaak een rudimentaire en gefragmenteerde kennis van de islam.
In 2016 waren een aanzienlijk aantal van de personen die gemeld werden voor terrorisme bij Europol criminelen van laag niveau. Dit suggereert dat mensen met een criminele geschiedenis of die gesocialiseerd werden in een criminele omgeving vatbaarder zijn voor radicalisering en rekrutering.
Europol concludeert hieruit dat "religie dus niet de eerste of primaire aanjager van het radicaliseringsproces is", maar dat het slechts een "kans biedt om persoonlijke problemen te overwinnen." Het laat hen denken dat een aanslag plegen in hun eigen land hen zal "veranderen in een held."
Het 2020-rapport van Europol toont aan dat de meeste Jihadistische terroristen jongvolwassenen waren. Bijna 70% was tussen 20 en 28 jaar oud en 85% was mannelijk.
Hoe vallen Jihadistische terroristen aan?
Sinds 2015 werden Jihadistische aanvallen gepleegd door alleenstaande terroristen en groepen.
Alleen-opererende jihadisten gebruikten voornamelijk messen en kanonnen. Hun aanvallen waren eenvoudiger en tamelijk ongestructureerd. Groepen gebruikten automatische geweren en explosieven in complexe en goed gecoördineerde aanvallen.
In 2019 werden bijna alle voltooide of mislukte aanvallen gepleegd door iemand die alleen handelde, terwijl de meeste verijdelde plannen meerdere verdachten hadden.
Er is een tendens geweest voor jihadistische terroristen om aanvallen op mensen te richten, in plaats van op gebouwen of institutionele doelen, om een emotionele reactie van het publiek te triggeren.
Terroristen discrimineren niet tussen moslims en niet-moslims. Aanslagen hebben zich gericht op het maximale aantal slachtoffers, zoals in onder andere Londen, Parijs, Nice, Stockholm, Manchester, Barcelona en Cambrils.
De strijd van de EU tegen terrorisme
Er is op nationaal en Europees niveau actie ondernomen om het niveau en de doeltreffendheid van de samenwerking tussen de EU-landen te verhogen. EU-maatregelen om nieuwe aanslagen te voorkomen zijn breed en grondig.
Centraal staan het terugdringen van de financiering van terrorisme, het aanpakken van de georganiseerde misdaad en het versterken van grenscontroles om radicalisering aan te pakken en de politiële en justitiële samenwerking bij het opsporen van verdachten en het vervolgen van daders te verbeteren.
Parlementsleden hebben bijvoorbeeld nieuwe regels aangenomen om het gebruik van wapens en het maken van zelfgemaakte bommen voor terroristen moeilijker te maken.
Ook heeft Europol, het politiebureau van de EU, nieuwe bevoegdheden. Europol kan gespecialiseerde eenheden gemakkelijker opzetten, zoals het Europese Counter Terrorism Center dat in januari 2016 werd opgericht. Daarnaast kan Europol in bepaalde gevallen informatie uitwisselen met particuliere bedrijven en bijvoorbeeld sociale media-platforms verzoeken om content van IS te verwijderen.
In juli 2017 heeft het Europees Parlement een speciale commissie voor terrorisme opgericht om te evalueren hoe terrorisme beter bestrijd kan worden op EU-niveau. Parlementsleden hebben een rapport met concrete maatregelen opgesteld, waarin zij willen dat de Europese Commissie nieuwe wetgeving invoert.
Kom meer te weten over de maatregelen tegen terrorisme van de EU.
