Akty delegowane i wykonawcze: kontrola PE nad wdrażaniem prawa UE

Jako współlegislator Parlament Europejski jest zaangażowany w tworzenie prawa w tak zróżnicowanych dziedzinach jak bezpieczeństwo żywności, ochrona danych osobowych czy walka z terroryzmem. Równie ważne jak uchwalenie prawa jest to, w jaki sposób będzie ono stosowane w praktyce. Z tego powodu posłowie coraz częściej zajmują się aktami delegowanymi i wykonawczymi. Co kryje się pod powyższymi pojęciami? Wyjaśniamy w artykule.

Dlaczego potrzebujemy aktów delegowanych i wykonawczych?

Dyrektywy czy rozporządzenia ustanawiają przede wszystkim ogólne zasady i polityki, podczas gdy szczegóły formułowane są w kolejnych przepisach. Dlatego w 2009 roku na mocy traktatu lizbońskiego zostały wprowadzone akty delegowane i wykonawcze.

Akty delegowane

Akty delegowane mają funkcję legislacyjną, tj. zmieniają lub uzupełniają przepisy.

Parlament Europejski i Rada (państw członkowskie) moga przekazać Komisji Europejskiej uprawnienia do przyjmowania aktów o charakterze nieustawodawczym o zasięgu ogólnym, które uzupełniają lub zmieniają niektóre, inne niż istotne, elementy aktu ustawodawczego (np. aneks). PE i Rada wyraźnie określają cele, treść, zakres oraz czas obowiązywania przekazanych uprawnień. Przekazanie uprawnień nie może dotyczyć istotnych elementów. Parlament i Rada mają prawo do odwołania przekazanych uprawnień lub wyrażenia sprzeciwu względem aktu delegowanego, jeśli nie są z niego zadowolone.

Akty wykonawcze

Akty wykonawcze dotyczą wdrażania już uchwalonego prawa. Zdarza się, że niektóre akty prawa UE wymagają jednak jednolitych warunków wykonywania we wszystkich państwach członkowskich. W takich przypadkach Komisji (lub w niektórych przypadkach - Radzie) powierza się uprawnienia do przyjmowania aktów wykonawczych.

Kontrola nad  wykonywaniem przez Komisję powyższych uprawnień sprawowana jest za pomocą komietów złożonych z przedstawicieli krajów UE, którym przewodniczy przedstawiciel Komisji. Wszelkie projekty aktów wykonawczych przedkłada komitetowi jego przewodniczący.

Parlament może sprzeciwić się aktowi wykonawczemu - Komisja Europejska musi wziąć ten sprzeciw pod uwagę, ale nie jest zobowiązana go przyjąć.

Przykłady

W ostatnich tygodniach posłowie odrzucili akt delegowany dotyczący zawartości cukru w żywności dla dzieci. 

Posłowie na lutowej sesji plenarnej odrzucili propozycję zawetowania aktu delegowanego ustanawiającego nowe pułapy emisji spalin z samochodów diesla.

Posłowie sprzeciwili się aktowi wykonawczemu dotyczącemu autoryzacji trzech typów soji GMO. 

Więcej informacji

• (otwórz w nowej zakładce) Akty delegowane: pytania i odpowiedzi (EN)
• (otwórz w nowej zakładce) Akty delegowane i wykonawcze
• (otwórz w nowej zakładce) Sprawozdanie ws. aktów delegowanych i wykonawczych (12.2013)