Ευρετήριο 
 Προηγούμενο 
 Επόμενο 
 Πλήρες κείμενο 
Διαδικασία : 2009/2761(RSP)
Διαδρομή στην ολομέλεια
Διαδρομή των εγγράφων :

Κείμενα που κατατέθηκαν :

RC-B7-0191/2009

Συζήτηση :

PV 15/12/2009 - 15
CRE 15/12/2009 - 15

Ψηφοφορία :

PV 17/12/2009 - 7.2

Κείμενα που εγκρίθηκαν :

P7_TA(2009)0116

Πληρη πρακτικα των συζητησεων
Τρίτη 15 Δεκεμβρίου 2009 - Στρασβούργο Έκδοση ΕΕ

15. Η απαιτούμενη βελτίωση του νομικού πλαισίου για την πρόσβαση στα έγγραφα μετά τη θέση σε ισχύ της Συνθήκης της Λισαβόνας (συζήτηση)
Βίντεο των παρεμβάσεων
PV
MPphoto
 
 

  Πρόεδρος. – Η ημερήσια διάταξη προβλέπει την κοινή συζήτηση

- της προφορικής ερώτησης προς το Συμβούλιο του Michael Cashman, εξ ονόματος της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων, για την απαιτούμενη βελτίωση του νομικού πλαισίου για την πρόσβαση στα έγγραφα μετά τη θέση σε ισχύ της Συνθήκης της Λισαβόνας (O-0122/2009 - B7-0230/2009)

- της προφορικής ερώτησης προς την Επιτροπή του Michael Cashman, εξ ονόματος της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων, για την απαιτούμενη βελτίωση του νομικού πλαισίου για την πρόσβαση στα έγγραφα μετά τη θέση σε ισχύ της Συνθήκης της Λισαβόνας (O-0123/2009 - B7-0231/2009).

 
  
MPphoto
 

  Michael Cashman, συντάκτης. (ΕΝ) Κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα να ξεκινήσω λέγοντας ότι με χαροποιεί ιδιαίτερα που βλέπω την Επίτροπο Wallström στην αίθουσα, όπως και τη Cecilia Malmström από την εν ενεργεία Προεδρία, επειδή είχαμε αμφότεροι ασχοληθεί με το θέμα από την αρχή, το 1999.

Ενδιαφέρον έχει να σκεφτούμε ότι αυτό που επιτύχαμε στη συμφωνία μας τον Μάιο του 2001 ήταν κατά κάποιον τρόπο ιστορικό, καθώς 15 κράτη μέλη προχώρησαν από τις διαφορετικές παραδόσεις και κουλτούρες, και διαφορετικές προσεγγίσεις, στη διαφάνεια και τον ανοικτό χαρακτήρα. Κατορθώσαμε να επιτύχουμε συμφωνία και, όλως περιέργως, αυτό οφειλόταν κυρίως στην αποφασιστικότητα της τότε σουηδικής Προεδρίας.

Οφειλόταν επίσης στην αποφασιστικότητα της Επιτροπής όσον αφορά την παραδοχή ότι και τα τρία θεσμικά όργανα χρειάζονταν πολιτισμική αλλαγή. Έπρεπε να δούμε ότι η διαφάνεια και ο ανοικτός χαρακτήρας επέτρεψαν στη δημοκρατία όχι μόνο να ανθήσει, αλλά και να βελτιωθεί. Επέτρεψε τη λογοδοσία. Επέτρεψε στους πολίτες να δουν τι ενέργειες πραγματοποιούνταν στο όνομά τους και, ενδεχομένως, μάς βοήθησε να σηκώσουμε το πέπλο και να αποδείξουμε άπαξ διά παντός ότι δεν υπάρχουν τρομερά κρυμμένα μυστικά στα θησαυροφυλάκια της Επιτροπής ή του Συμβουλίου – δεν είμαι και τόσο σίγουρος για το θησαυροφυλάκιο του Κοινοβουλίου, αλλά το ελπίζω!

Θέλω να ευχαριστήσω την κυρία Επίτροπο και, αν μου επιτρέπετε, την αγαπητή πρώην συνάδελφο Cecilia Malmström, για τη δέσμευση αυτή. Τώρα χρειαζόμαστε μια ακόμη δέσμευση. Όπως ανέφερα, επιτύχαμε πάρα πολλά. Έχουμε μητρώο εγγράφων. Έχουμε τη νομολογία του ΔΕΚ, η οποία ορίζει τώρα και ορίζει ξανά αυτά που συμφωνήθηκαν εξαρχής σχετικά με την πρόσβαση σε έγγραφα. Δεχτήκαμε την αρχή ότι όλα τα έγγραφα θα πρέπει να παραμείνουν προσβάσιμα και ότι, αν δεν είναι προσβάσιμα, η πρόσβαση θα πρέπει να είναι αιτιολογημένη σαφώς και συγκεκριμένα σε σχέση είτε με το άρθρο 4 –τις εξαιρέσεις– είτε με το άρθρο 9 – τα ευαίσθητα έγγραφα.

Ωστόσο, όσο προχωρούσαμε, το Κοινοβούλιο ζητούσε επανειλημμένα αναθεώρηση. Πιστεύω ότι η αναθεώρηση που υπέβαλε η Επιτροπή ενώπιον του Κοινοβουλίου, επί της οποίας ψηφίσαμε στη συνέχεια στην επιτροπή και η πρώτη ανάγνωση της οποίας μεταφέρθηκε για φέτος τον Μάρτιο, δεν προχώρησε αρκετά και γνωρίζω ότι έχουμε διαφορά απόψεων επ’ αυτού. Εξίσου υπήρχαν ανησυχίες –και οι ανησυχίες αυτές εξακολουθούν να υπάρχουν ακόμα στο Σώμα– ότι υπήρξε απόπειρα να περιοριστεί η πρόσβαση που είχε χορηγηθεί για έγγραφα, κυρίως όσον αφορά τον επαναχαρακτηρισμό εγγράφων –την έννοια ότι μπορεί να εξαιρεθούν ολόκληρα αρχεία– όπως και μια απόπειρα να επαναπροσδιοριστεί η έννοια της αρνησικυρίας τρίτου.

Ενδιαφέρον έχει το ότι οι πολίτες μας που κάθονται στον εξώστη πρέπει να σκέπτονται ότι μιλούμε για κάτι που συμβαίνει στο διάστημα –άρθρα, αρνησικυρία τρίτων– αλλά ουσιαστικά μιλούμε για έναν νόμο που τους επιτρέπει να διασφαλίζουν τη λογοδοσία μας: καθιστά τους βουλευτές υπεύθυνους γι’ αυτά που πράττουν στο όνομά τους, την Επιτροπή γι’ αυτά που πράττει στο όνομά τους και το ίδιο και για το Συμβούλιο. Πώς μπορούν να το πράξουν αυτό και οι ΜΚΟ επίσης αν ο τρόπος με τον οποίο εργαζόμαστε και οι αρμοδιότητες του καθενός σε όλες τις διαφορετικές μονάδες παραμένουν ένα καλά φυλαγμένο μυστικό, γνωστό μόνο στα μέλη των ομάδων πίεσης και στους δικηγόρους που ξέρουν;

Αυτό πιστεύω ότι βρίσκεται στον πυρήνα της Συνθήκης της Λισαβόνας. Σημαίνει ότι πρέπει να βελτιώσουμε περαιτέρω τη δημοκρατία. Πρέπει να βελτιώσουμε την πρόσβαση στα έγγραφα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το Κοινοβούλιο, σε αυτήν την προφορική ερώτηση, ζητεί να ακολουθηθεί ολόκληρη σειρά συστάσεων. Βασικά, πρόκειται για τη διασφάλιση ότι τα δικαιώματα που διαθέτουμε θα επεκταθούν, δεν θα περιοριστούν, και για την παραδοχή ότι, βάσει της Λισαβόνας, δεν είναι πλέον τα τρία θεσμικά όργανα, αλλά όλοι οι οργανισμοί και οι φορείς που έχουν αυτά συστήσει, περιλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, σε κάποιες περιπτώσεις, του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, της Europol and Eurojust. Όλα αυτά τα θεσμικά όργανα λογοδοτούν πλέον βάσει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1049/2001.

Πιστεύουμε ότι οι προτάσεις που υποβλήθηκαν μετά την έναρξη ισχύος της Συνθήκης της Λισαβόνας δεν ταιριάζουν ούτε με το πνεύμα ούτε με το γράμμα της εν λόγω Συνθήκης ή, πράγματι, με τις υποχρεώσεις που πιστεύουμε ότι περιέχονται στον αρχικό κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1049/2001 ο οποίος, χάριν των ακροατών μας, διέπει τη δημόσια πρόσβαση σε όλα τα έγγραφα που τηρούνται, λαμβάνονται ή εκπονούνται από τα τρία θεσμικά όργανα.

 
  
MPphoto
 

  Cecilia Malmström, Προεδρεύουσα του Συμβουλίου. (SV) Κύριε Πρόεδρε, όπως γνωρίζετε, η αυξημένη διαφάνεια είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό θέμα για τη σουηδική Προεδρία. Έχουμε κάνει αρκετό δρόμο στα θεσμικά μας όργανα της ΕΕ όσον αφορά τη διαφάνεια. Ωστόσο, δεν πρόκειται μόνο για νόμους και κανονισμούς. Η διαφάνεια συνίσταται σε στάσεις και στον τρόπο με τον οποίο οι νόμοι και οι κανονισμοί εφαρμόζονται στην πράξη.

Σήμερα το πρωί, είχα την εξαίρετη χαρά να συναντήσω την Αντιπρόεδρο της Επιτροπής Margot Wallström και την Αντιπρόεδρο του Κοινοβουλίου Diana Wallis στη διοργανική επιτροπή για την πρόσβαση του κοινού σε έγγραφα. Η συνεδρίαση έλαβε χώρα με πρωτοβουλία της σουηδικής Προεδρίας. Η επιτροπή δεν είχε συνεδριάσει για δύο χρόνια. Πραγματοποιήσαμε κάποιες πολύ θετικές και συγκεκριμένες συζητήσεις σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσαμε να βελτιώσουμε τις δυνατότητες των πολιτών να αποκτούν πρόσβαση στα έγγραφα των θεσμικών οργάνων στην πράξη. Θα πρέπει να πραγματοποιούμε συνεδριάσεις πιο συχνά, και αυτό ήταν επίσης ένα από τα κοινά μας συμπεράσματα.

Είμαι ικανοποιημένη που η Συνθήκη της Λισαβόνας προσδίδει εξαίρετη σημασία στη διαφάνεια, τον δημόσιο έλεγχο και τη δημοκρατία. Το επικροτούμε αυτό. Όσον αφορά την αναθεώρηση του κανονισμού (EΚ) αριθ. 1049, στον οποίο αναφερόμαστε ως κανονισμό περί διαφάνειας, η Προεδρία επιθυμεί, κυρίως και πρωτίστως, να επικεντρωθεί στη νέα νομική βάση του κανονισμού. Αυτό περιέχεται στο άρθρο 15, παράγραφος 3, της Συνθήκης της Λισαβόνας. Η πιο σημαντική αλλαγή στη νέα νομική βάση είναι η επέκταση του θεσμικού πεδίου εφαρμογής. Με απλά λόγια αυτό σημαίνει ότι, ενώ το προηγούμενο άρθρο εφαρμοζόταν μόνο στα έγγραφα του Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής, το νέο άρθρο επεκτείνει το δικαίωμα του κοινού να έχει πρόσβαση σε έγγραφα προκειμένου να συμπεριληφθούν όλα τα θεσμικά όργανα, οι φορείς, τα γραφεία και οι οργανισμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Υπάρχουν ορισμένοι περιορισμοί όσον αφορά τα έγγραφα του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, αλλά είναι ένα πεδίο πολύ μεγαλύτερο απ’ ό,τι ήταν προηγουμένως.

Η Επιτροπή ανακοίνωσε ότι θα υποβάλει πρόταση ενώπιον του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου με σκοπό να προσαρμόσει τον ισχύοντα κανονισμό περί διαφάνειας στις νέες διατάξεις της Συνθήκης.

Στο μεταξύ, το έργο του Συμβουλίου σχετικά με την αναθεώρηση του κανονισμού περί διαφάνειας θα συνεχίσει να βασίζεται στην πρόταση που υπέβαλε η Επιτροπή στο Κοινοβούλιο τον Μάιο του 2008.

Από τον Μάιο του 2008, η ομάδα εργασίας του Συμβουλίου για την πληροφόρηση εξέτασε δύο φορές την πρόταση. Η δεύτερη τεχνική εξέταση ολοκληρώθηκε κατά τη διάρκεια του Ιουνίου και του Ιουλίου του 2009 και περιλαμβάνει σειρά τροπολογιών που το Κοινοβούλιο ενέκρινε στη σύνοδο Ολομέλειας τον Μάρτιο του 2009. Τον Μάιο το Κοινοβούλιο αποφάσισε να μην ολοκληρώσει την επίσημη ανάγνωση της πρότασης της Επιτροπής από μέρους του ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Θα ήθελα να υπενθυμίσω στο Κοινοβούλιο ότι η συνάδελφος Beatrice Ask, η σουηδή υπουργός Δικαιοσύνης, εξήγησε στην Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων στις 2 Σεπτεμβρίου 2009, κατά την έναρξη της σουηδικής Προεδρίας, ότι ήταν διατεθειμένη να ξεκινήσει συζητήσεις μεταξύ των θεσμικών οργάνων. Ρώτησε συγκεκριμένα αν το νεοεκλεγέν Κοινοβούλιο είχε την πρόθεση να συνεχίσει να εργάζεται επί των 92 τροπολογιών που είχαν εγκριθεί από το Κοινοβούλιο τον Μάρτιο του 2009. Ο λόγος για το ερώτημά της ήταν ότι, ως Προεδρία, πρέπει να γνωρίζουμε τη θέση του Κοινοβουλίου, ακόμη και όχι απαραίτητα υπό τη μορφή ολοκληρωμένης πρώτης ανάγνωσης.

Όπως το αντιλαμβάνομαι, το νέο Κοινοβούλιο δεν είχε την ευκαιρία να συζητήσει ακόμα την πρόταση της Επιτροπής, αλλά επικεντρώθηκε αντί αυτού στις πιθανές επιπτώσεις της Συνθήκης της Λισαβόνας στη συνεχιζόμενη αναθεώρηση.

Στο Συμβούλιο περιμένουμε την πρόταση της Επιτροπής που ανακοινώθηκε σχετικά με τον αντίκτυπο της Συνθήκης της Λισαβόνας στον κανονισμό περί διαφάνειας. Θα συνεχίσουμε, βέβαια, να είμαστε διατεθειμένοι να συζητήσουμε την παρούσα πρόταση με εσάς και εννοείται πως, σε τέτοιες συζητήσεις, είναι φυσικό να λάβουμε υπόψη τις επιπτώσεις της νέας Συνθήκης.

Κατά την άποψή μου, το άρθρο 15, παράγραφος 3, της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι μια απόλυτα σχετική νομική βάση για την πρόταση βάσει της νέας Συνθήκης. Άλλα άρθρα που σχετίζονται με τον δημόσιο έλεγχο εν γένει, την καλύτερη επικοινωνία μεταξύ των θεσμικών οργάνων και των πολιτών και τη χρηστή διακυβέρνηση είναι ύψιστης σημασίας για το έργο των θεσμικών οργάνων, προκειμένου να ενισχυθεί η δημοκρατία, η αποτελεσματικότητα και η νομιμότητα. Πρέπει επίσης να συζητήσουμε πώς πρέπει να υλοποιηθούν αυτού του είδους οι στόχοι. Ωστόσο, δεν είμαι πεπεισμένη ότι υπάρχει χώρος γι’ αυτούς στο πλαίσιο του κανονισμού περί διαφάνειας. Χάριν σαφήνειας, ο κανονισμός θα πρέπει να περιέχει ξεκάθαρους κανόνες που θα σχετίζονται απλώς με την πρόσβαση του κοινού σε έγγραφα και όχι πολλά άλλα.

 
  
MPphoto
 

  Margot Wallström, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής. (ΕΝ) Κύριε Πρόεδρε, αξιότιμοι βουλευτές, θα ήθελα πρώτα να ξεκινήσω από τον κ. Cashman. Νομίζω ότι αυτή είναι η τελευταία δυνατότητα ή ευκαιρία που έχω για να σας ευχαριστήσω. Είστε πράγματι το πρόσωπο του αγώνα για τον κανονισμό αυτόν και για τη διαφάνεια και τον ανοικτό χαρακτήρα στο Κοινοβούλιο. Έχετε γίνει το πρόσωπο, το σύμβολο και ο υπερασπιστής του.

Πιστεύω επίσης ότι διαθέτουμε μεγάλη αξιοπιστία, η Cecilia Malmström και εγώ, καθότι Σουηδές, και δεν πιστεύω ότι οι άνθρωποι αμφιβάλλουν ότι θα συνεχίσουμε τον αγώνα για ανοικτό χαρακτήρα και διαφάνεια. Ταυτόχρονα, είχαμε τις διαφωνίες μας επειδή επίσης διαδραματίζουμε διαφορετικούς ρόλους και κάποιες φορές πρέπει να είμαστε πολύ ρεαλιστικοί σχετικά με το τι μπορούμε να επιτύχουμε και πρέπει να υπερασπιστούμε τις απόψεις μας σε κάθε θεσμικό όργανο. Αυτό δεν είναι πάντα εύκολο. Νομίζω ότι όλο το πολιτικό κλίμα έχει επίσης αλλάξει και η πολιτική ισορροπία έχει τροποποιηθεί και αυτό έχει επηρεάσει τις συζητήσεις μας σε αυτά τα θέματα.

Αλλά η αφετηρία μας, θα έλεγα, είναι ακριβώς η ίδια, και επίσης δηλώνουμε ότι ο εν λόγω κανονισμός για την πρόσβαση στα έγγραφα μάς βοήθησε εξαιρετικά. Στο πέρασμα των χρόνων, ο κανονισμός αποτέλεσε ένα εξαιρετικό εργαλείο το οποίο θέλουμε να χρησιμοποιείται από περισσότερα άτομα και όχι μόνο από τα μέλη των ομάδων πίεσης και εκείνους που πληρώνονται για να βλέπουν όλα τα έγγραφα. Θέλουμε το ευρύ κοινό και οι δημοσιογράφοι να έχουν τη δυνατότητα να το χρησιμοποιήσουν και να έχουν πλήρη πρόσβαση στα έγγραφα. Αυτή είναι η δική μου αφετηρία. Γνωρίζω ότι την άποψή μου τη συμμερίζεται, όπως ακούσατε, η υπουργός.

Νομίζω επίσης ότι η σουηδική Προεδρία έχει μια εξαίρετη ευκαιρία να προωθήσει το θέμα. Τώρα θέλω πραγματικά να ευχαριστήσω το Κοινοβούλιο για την ευκαιρία να πραγματοποιήσουμε αυτήν τη συζήτηση για τη διαφάνεια και τη νέα Συνθήκη της Λισαβόνας, επειδή δίνει μεγαλύτερη έμφαση στον ανοικτό χαρακτήρα και σε αυτό που αποκαλούμε συμμετοχική δημοκρατία. Συμφωνούμε όλοι ότι αυτή είναι μια καλοδεχούμενη εξέλιξη.

Η συγκεκριμένη ερώτηση που τίθεται σήμερα είναι: τι μέτρα θα λάβει η Επιτροπή σε σχέση με την αναθεώρηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1049/2001;

Όπως γνωρίζετε, με τη Συνθήκη της Λισαβόνας, το δικαίωμα του κοινού σε πρόσβαση στα έγγραφα έχει επεκταθεί, όπως ακούσαμε να λέει η υπουργός, σε έγγραφα όλων των θεσμικών οργάνων, φορέων, γραφείων και οργανισμών της Ένωσης, παρόλο που υπάρχουν ορισμένοι περιορισμοί για το Δικαστήριο, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για ευνόητους λόγους.

Σχετικά με την αναθεώρηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1049/2001, θα ήθελα να επισημάνω ότι η νέα νομική βάση, το άρθρο 15, παράγραφος 3, της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι παρόμοια με το πρώην άρθρο 255 και η βασική διαφορά είναι η επέκταση του θεσμικού πεδίου εφαρμογής.

Του θέματος αυτού επιλήφθηκε η Επιτροπή στην ανακοίνωσή μας φέτος στις 2 Δεκεμβρίου. Αυτό είχε στόχο την ευθυγράμμιση των εκκρεμών προτάσεων για παράγωγο δίκαιο στη νέα Συνθήκη. (Ορισμένοι από εσάς μπορεί να τη γνωρίζετε ως «γενική πράξη» όπως λέγεται στην κοινοτική γλώσσα – ας το ξεχάσουμε αυτό κατευθείαν όπως το είπα!)

Σημαίνει ότι όλοι οι νομοθέτες μπορούν τώρα να εισαγάγουν μια τροποποίηση η οποία θα επεκτείνει το πεδίο εφαρμογής του κανονισμού σε άλλους φορείς και θεσμικά όργανα. Έτσι επίσης γνωστοποιείται στο Συμβούλιο ότι υποβλήθηκε από την Επιτροπή και εγκρίθηκε από την Επιτροπή.

Η όποια περαιτέρω πρόοδος στη νομοθετική διαδικασία που οδηγεί στην έγκριση ενός τροποποιημένου κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1049/2001 βρίσκεται στα χέρια των νομοθετών: του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. Είμαστε ακόμη στο στάδιο της πρώτης ανάγνωσης. Δεν έχουμε νομοθετικό ψήφισμα και δεν έχουμε τη θέση του νέου Κοινοβουλίου. Φυσικά, η Επιτροπή θα συνεχίσει να συνεισφέρει ώστε να επιτευχθεί συμφωνία – όπως σε άλλες νομοθετικές διαδικασίες.

Η Συνθήκη της Λισαβόνας ορίζει νομικό πλαίσιο για τη συμμετοχική δημοκρατία. Από την πλευρά της Επιτροπής, έχουμε ήδη λάβει αρκετές πρωτοβουλίες με στόχο τη βελτίωση της δημόσιας διαβούλευσης και συμμετοχής σε νέες προτεινόμενες πολιτικές. Για παράδειγμα, θα αξιολογήσουμε τις κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής περί διαβούλευσης έναντι των νέων διατάξεων της Συνθήκης και θα αποφασίσουμε αν οι προσαρμογές είναι απαραίτητες για την περαιτέρω βελτίωσή τους, και έχουμε ήδη ξεκινήσει το έργο επί της πρωτοβουλίας πολιτών με τη δρομολόγηση δημόσιας διαβούλευσης, ώστε να ακούσουμε τους πολίτες και τα ενδιαφερόμενα μέρη πριν από την υποβολή κάποιας πρότασης.

Η εξαίρετη σημασία της πρωτοβουλίας πολιτών αναγνωρίστηκε και από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο την περασμένη εβδομάδα. Και, εξ όσων έχω αντιληφθεί, και η ισπανική Προεδρία έχει θέσει αυτό το θέμα σε πολύ υψηλή θέση στην ατζέντα της. Θέλουν αποτελέσματα γρήγορα.

Σήμερα το πρωί, όπως έχουμε ακούσει ήδη, η διοργανική επιτροπή για την πρόσβαση του κοινού σε έγγραφα συνήλθε κατόπιν πρόσκλησης της σουηδικής Προεδρίας. Η αποστολή της ομάδας αυτής είναι η ανάλυση βέλτιστων πρακτικών, η εξέταση ενδεχόμενων διαφορών και η συζήτηση των μελλοντικών εξελίξεων περί της πρόσβασης του κοινού στα έγγραφα.

Συνεπώς, αποφασίσαμε από κοινού ότι θα διαθέτουμε δικτυακή πύλη «Διαφάνειας»· τα δημόσια μητρώα εγγράφων των θεσμικών μας οργάνων θα έχουν συμπληρωματικότητα· οι υπηρεσίες πληροφορικής μας θα συζητήσουν μαζί και θα συντονίσουν τις προσπάθειές τους περί πρόσβασης και θα εξετάσουμε τώρα τον αντίκτυπο της πρόσβασης σε έγγραφα όταν τα θεσμικά όργανα δημιουργήσουν ή τροποποιήσουν τα ηλεκτρονικά συστήματα αποθήκευσης.

Γνωρίζω ότι αυτή είναι η εποχή του χρόνου κατά την οποία συντάσσετε καταλόγους με επιθυμίες. Αλλά νομίζω ότι όσον αφορά τη διαφάνεια και τον ανοικτό χαρακτήρα, δεν θα πρέπει να βασίζεστε στον Άγιο Βασίλη. Νομίζω ότι εμείς πρέπει να παράγουμε αποτελέσματα τώρα: το Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και η Επιτροπή. Πραγματική, συγκεκριμένη και άμεση παραγωγή αποτελεσμάτων. Νομίζω ότι έχουμε ήδη ξεκινήσει και πρέπει να συνεχίσουμε την πορεία αυτή και αδημονώ για τη συζήτησή μας.

 
  
MPphoto
 

  Renate Sommer, εξ ονόματος της Ομάδας PPE. (DE) Κύριε Πρόεδρε, συμφωνήσαμε με τον εισηγητή και τους σκιώδεις εισηγητές από τις άλλες Ομάδες να υποβάλουμε προφορική ερώτηση σχετικά με το καθεστώς της διαδικασίας και τις επόμενες ενέργειες. Βάσει της απάντησης από το Συμβούλιο και την Επιτροπή, προγραμματίσαμε να συζητήσουμε πώς θα προχωρήσουμε. Μόλις λάβαμε αυτήν την απάντηση καταρχήν. Δεν μου είναι εντελώς σαφές γιατί ο εισηγητής, σε αντίθεση με τη συμφωνία μεταξύ των Ομάδων, υπέβαλε αιφνιδίως ψήφισμα στο οποίο προωθούσε τη δική του άποψη. Τι απάντηση επιθυμεί από την Επιτροπή και το Συμβούλιο; Κύριε Cashman, σας εκτιμώ ιδιαίτερα, αλλά όλα αυτά συνέβησαν αθόρυβα και κρυφά, με παντελή έλλειψη διαφάνειας. Αναιρείτε τον ισχυρισμό σας ότι αγωνίζεστε για τη διαφάνεια. Προσπαθήσατε να μας παρακάμψετε. Επιπλέον, πιστεύω ότι η νομιμότητα αυτού του ψηφίσματος είναι εξαιρετικά αμφισβητήσιμη βάσει των όρων του εσωτερικού Κανονισμού. Σε κάθε περίπτωση, το περιεχόμενο του ψηφίσματος είναι επανάληψη της υφιστάμενης έκθεσής σας από την τελευταία κοινοβουλευτική θητεία και, συνεπώς, είναι εντελώς περιττό.

Γνωρίζω ότι προσπαθήσατε να διαπραγματευτείτε με τους σκιώδεις εισηγητές για την εισαγωγή κοινού ψηφίσματος, αλλά είμαι εντελώς αντίθετη προς αυτό το ψήφισμα. Η έναρξη ισχύος της Συνθήκης της Λισαβόνας δεν έχει επιφέρει, κατά την άποψή μου, τέτοια τροποποίηση στη νομική βάση του φακέλου η οποία να οδήγησε σε αλλαγή στον ρόλο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Η έκθεση ήταν και είναι φάκελος που εμπίπτει στη διαδικασία συναπόφασης. Αυτό εξηγεί επίσης και τις ανησυχίες της Ομάδας μου σχετικά με τη νομιμότητα του ψηφίσματος βάσει των όρων του εσωτερικού Κανονισμού.

Δεν επιθυμώ να συζητήσω το περιεχόμενο. Συγκεντρώνετε πολλά διαφορετικά πράγματα, περιλαμβανομένων παραπομπών από τη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και από τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, όλες εκτός περικειμένου, προκειμένου να νομιμοποιήσετε την πρόταση ψηφίσματός σας. Σίγουρα δεν είναι νομικά ορθό στην απόλυτη μορφή με την οποία παρουσιάζεται. Δεν έχετε δεσμευθεί για εμπιστευτικότητα, η οποία είναι προφανώς απαραίτητη τουλάχιστον σε ορισμένο βαθμό. Απαιτείται, για παράδειγμα, στο πλαίσιο διεθνών συμφωνιών από τρίτα μέρη ως προϋπόθεση εκ των ων ουκ άνευ. Σκεφτείτε μόνο τη συμφωνία με τις ΗΠΑ για το σύστημα SWIFT. Επίσης δεν υπάρχει λύση διαμεσολάβησης, για παράδειγμα, υπό τη μορφή διαφάνειας εκ των υστέρων. Δεν προβλέπετε κάτι τέτοιο. Επιπλέον, άλλα προστατευόμενα από τον νόμο δικαιώματα όπως η προστασία δεδομένων ή το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή, παραβλέπονται.

Δεν θα πρέπει να εγκρίνουμε αυτό το ψήφισμα. Λάβαμε μια καλή απάντηση από την Επιτροπή και το Συμβούλιο και θα πρέπει να συνεχίσουμε σε αυτήν τη βάση, με άλλα λόγια, την απάντηση στην προφορική μας ερώτηση. Σας ζητώ, κύριε Cashman, να αποσύρετε την πρόταση ψηφίσματός σας.

 
  
MPphoto
 

  Vilija Blinkevičiūtė, εξ ονόματος της Ομάδας S&D. (LT) Σας ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι. Συμφωνώ απόλυτα με την άποψη του συναδέλφου μας κ. Cashman ότι μετά την έναρξη ισχύος της Συνθήκης της Λισαβόνας και την αλλαγή στη νομική κατάσταση, τώρα είναι ο πλέον κατάλληλος καιρός να δρομολογήσουμε εκ νέου συζητήσεις για τον κανονισμό του 2001 σχετικά με τη δυνατότητα πρόσβασης του κοινού σε έγγραφα, και τη θεμελιώδη βελτίωση και τροποποίηση του κανονισμού αυτού.

Με τη Συνθήκη της Λισαβόνας, έχουμε ως στόχο πολύ μεγαλύτερη διαφάνεια για την κοινωνία, κάτι που σημαίνει ότι οι αποφάσεις πρέπει να λαμβάνονται με όσο το δυνατόν περισσότερο ανοικτό χαρακτήρα και να είναι όσο το δυνατόν πιο εύληπτες από τους πολίτες. Πόσο μάλλον εφόσον η κρίση για το έργο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η εμπιστοσύνη στο έργο της συνδέονται με το κατά πόσον κατανοούν οι πολίτες μας το έργο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τα έγγραφα που εγκρίνονται και τη δυνατότητα πρόσβασης σε αυτά.

Ο ανοικτός χαρακτήρας, ειδικότερα, είναι απαραίτητος για την ενίσχυση των αρχών της δημοκρατίας και του σεβασμού προς τα θεμελιώδη δικαιώματα. Συνεπώς, η δυνατότητα της κοινωνίας να έχει πρόσβαση σε έγγραφα πρέπει να καταστεί θεμελιώδης αρχή, και η μυστικότητα πρέπει να εφαρμόζεται μόνο σε έκτακτες περιστάσεις.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει ήδη επιτελέσει αρκετό έργο στον τομέα αυτόν. Φέτος τον Μάρτιο, ετοίμασε την έκθεσή του σχετικά με την πρόταση της Επιτροπής περί τροποποίησης του ισχύοντος κανονισμού, και αυτή η νέα πρόταση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συνιστά κατάλληλη βάση για νέες συζητήσεις. Ωστόσο, δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι εδώ συζητούμε την τροποποίηση ενός κανονισμού και, συνεπώς, είναι επιτακτική η συνεχιζόμενη συνεργασία όλων των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η κοινή συμφωνία για την αναθεώρηση των κανόνων διαφάνειας.

Ένας βελτιωμένος κανονισμός θα επιφέρει μεγαλύτερη διαφάνεια. Καθώς η Συνθήκη της Λισαβόνας ενισχύει τις αρχές που υπερασπίζονται τη μεγαλύτερη διαφάνεια στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τη στενότερη συνεργασία με πολίτες, είναι σημαντικό να θεσπίσουμε συγκεκριμένα μέτρα και υπόβαθρο για τη διαχείριση των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης προκειμένου να επιτευχθεί αυτός ο στόχος.

Συνεπώς, ζητώ από τη νέα Επιτροπή να υποβάλει πρόταση το συντομότερο δυνατόν και να αποφασίσει επί μιας κοινής θέσης με το Συμβούλιο, προκειμένου να διασφαλίσει πλήρως έναν ανοικτό και συνεχή διάλογο με τους πολίτες και με τις ενώσεις που τους εκπροσωπούν.

 
  
MPphoto
 

  Diana Wallis, εξ ονόματος της Ομάδας ALDE. (ΕΝ) Κύριε Πρόεδρε, είμαι πολύ ικανοποιημένη με την ερώτηση και ευγνώμων προς τον κ. Cashman που εξέθεσε τις απόψεις του. Πράγματι, πίστευα ότι όλες οι πολιτικές ομάδες σε αυτό το Σώμα ήταν σύμφωνες όσον αφορά το ψήφισμα. Αυτό μου αναφέρθηκε ως το αποτέλεσμα της συζήτησης που πραγματοποιήθηκε σήμερα το απόγευμα.

Είναι σαφές ότι με την έναρξη ισχύος της Συνθήκης της Λισαβόνας, μπορούμε να προχωρήσουμε με μια αλλαγή πλεύσης επί του συνολικού θέματος της διαφάνειας. Καθώς είμαι η αρμόδια για τη διαφάνεια Αντιπρόεδρος του Σώματος, δεν το θεωρούσα πάντοτε εύκολο θέμα, αλλά πιστεύω ότι τώρα έχουμε την ευκαιρία να κάνουμε καλύτερο έργο και να προσεγγίσουμε ακόμα περισσότερο τους πολίτες μας. Σε αυτό το Σώμα, εξετάζουμε τις δικές μας ρυθμίσεις για την πρόσβαση στα έγγραφα και την πρόσβαση σε πληροφορίες. Για εμένα, ήταν μια πραγματική ευχαρίστηση σήμερα το πρωί που συναντήθηκα με τη Cecilia Malmström και τη Margot Wallström, ώστε να κατορθώσουν μία φορά τα τρία θεσμικά μας όργανα να συναντηθούν και να σημειώσουν όντως κάποια πρόοδο. Έχει ήδη αναφερθεί –και νομίζω ότι αυτό είναι για εμάς το μεγάλο επίτευγμα– ότι, αντί αυτός ο διοργανικός φορέας να συνέρχεται μια στο τόσο, με διαφορά δύο και τριών ετών, δώσαμε στον εαυτό μας διορία έξι μηνών για να συναντηθούμε ξανά και ένα πολύ πιο τακτικό χρονοδιάγραμμα. Είμαστε σοβαροί, και αυτή είναι μια σοβαρή ένδειξη ότι θα το καταφέρουμε μαζί, ότι έχουμε ως στόχο μια πραγματική πύλη διαφάνειας μεταξύ όλων μας, ότι έχουμε στόχο να διασφαλίσουμε ότι οι πολίτες μας μπορούν να δουν τη νομοθετική διαδικασία καθώς αλλάζει στάδια και ότι μπορούν πραγματικά να συνεισφέρουν και να γνωρίζουν τι ακριβώς κάνουμε.

Οπότε η Ομάδα μου –και πιστεύω όλες οι Ομάδες– συμφώνησε σε τροπολογίες που θα αντανακλούν τη σημερινή πρόοδο. Το μόνο που απομένει να πω είναι, σας ευχαριστώ, εκ μέρους και των τριών κυρίων, που κατορθώσαμε να σημειώσουμε κάποια πρόοδο στο θέμα αυτό.

 
  
MPphoto
 

  Zbigniew Ziobro, εξ ονόματος της Ομάδας ECR. (PL) Κύριε Πρόεδρε, κατά την άποψη πολλών πολιτικών αρθρογράφων που ασχολούνται με την Ευρωπαϊκή Ένωση, αυτό που είναι γνωστό ως δημοκρατικό έλλειμμα είναι προφανές στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα εδώ και πολλά χρόνια. Αυτή η κατηγορία καμιά φορά διατυπώνεται αδίκως, αλλά κάποιες άλλες στιγμές έχει βάση σε πραγματικά περιστατικά. Στην τελευταία περίπτωση, επισημαίνεται ότι, όταν λαμβάνονται σημαντικές αποφάσεις οι οποίες φαίνεται να ελήφθησαν από ανώνυμους ευρωπαίους υπαλλήλους κάπου στις μακρινές Βρυξέλλες, ο δημοκρατικός μηχανισμός δεν λειτουργεί σωστά. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πρέπει να τονιστεί ότι ο ανοικτός χαρακτήρας είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό στοιχείο της δραστηριότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η εξουσία πρέπει να λογοδοτεί στην κοινωνία. Αλλιώς, όπως έχει δείξει η ιστορία, η εξουσία διαφθείρει.

Η ευρωπαϊκή κοινωνία αποτελείται από διαφορετικά έθνη που ζουν σε συγκεκριμένες χώρες. Συνεπώς, τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να λογοδοτούν στους πολίτες κάθε κράτους μέλους και ο τρόπος για να διασφαλιστεί η συνεχής εποπτεία κάθε εξουσίας που έχει εκχωρηθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι να επιτραπεί η πλήρης πρόσβαση στα έγγραφα. Σκέφτομαι πρωτίστως τα έγγραφα εργασίας, τις αναλύσεις και τις διαβουλεύσεις που διεξήχθησαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή το Συμβούλιο. Είναι απαραίτητο η επιρροή των ομάδων συμφερόντων στην εκπόνηση κανονισμών να καταγράφεται και να έχει ο καθένας πρόσβαση σε αυτήν. Είναι σημαντικό να μην έχει μόνο το Κοινοβούλιο πλήρη πρόσβαση σε αυτά τα έγγραφα. Οι πολίτες όλων των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα δημοκρατικής εποπτείας, ώστε να επωφελείται από αυτήν κάθε ενδιαφερόμενη οργάνωση στην κοινωνία και κάθε δημοσιογράφος. Μόνο η διαφάνεια μπορεί να εγγυηθεί ότι οι αρχές και το προσωπικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις εξουσίες που τους έχουν εκχωρηθεί για το κοινό καλό των πολιτών των κρατών μελών.

 
  
MPphoto
 

  Rui Tavares, εξ ονόματος της Ομάδας GUE/NGL.(PT) Κυρίες και κύριοι, αυτή η συζήτηση θέτει ζήτημα εμπιστοσύνης. Τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα ζητούν πάντοτε από τους πολίτες να τους εμπιστευθούν. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας της Συνθήκης της Λισαβόνας, σε κάθε περίπτωση, ζήτησαν από τους πολίτες να τους εμπιστευθούν. Ξεκίνησε η οικονομική κρίση, και ζήτησαν από τους πολίτες να τους εμπιστευθούν. Λοιπόν, η εμπιστοσύνη είναι σχέση αμφίδρομη, και δεν μπορείτε πάντοτε να ζητείτε από τους πολίτες να σας εμπιστευθούν αν, ταυτόχρονα, δεν εμπιστεύεστε τους πολίτες τόσο ώστε να τους αποκαλύψετε όλες τις διαδικασίες και τις εσωτερικές διεργασίες που κινούν την Επιτροπή. Αυτοί που κατέχουν εξουσία δεν μπορούν να παραπονούνται ότι οι πολίτες δεν εμπιστεύονται τους πολιτικούς αν οι ίδιοι οι πολιτικοί δεν δείχνουν εμπιστοσύνη στους πολίτες.

Αυτό είναι πρόβλημα δημοκρατίας· και όχι μόνο αυτό, είναι και πρόβλημα σπατάλης. Η κοινωνία είναι από μόνη της ένα τεράστιο απόθεμα γνώσης που θα σπαταληθεί αν δεν βοηθήσουμε ώστε οι πολίτες να συμμετάσχουν στη διαδικασία καθοδήγησης και διακυβέρνησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δεν έχω κανέναν απολύτως δισταγμό να πω, λοιπόν, ότι στηρίζω πλήρως τις προσπάθειες του εισηγητή, ότι επιτελεί έργο για τη δημοκρατία και ότι θα πρέπει να κινηθούμε όχι μόνο προς τη διαφάνεια αλλά, κυρίως, προς τη διασφάλιση ότι η διαφάνεια δεν είναι απλώς μια ωραία λέξη αλλά σημαίνει κάτι συγκεκριμένο.

 
  
MPphoto
 

  William (The Earl of) Dartmouth, εξ ονόματος της Ομάδας EFD.(ΕΝ) Κύριε Πρόεδρε, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει στη χώρα μου και αλλού μια ευρέως διαδεδομένη φήμη ότι λαμβάνει τις αποφάσεις της κρυφά, μυστικά και απόρρητα. Θα υπέθετε κανείς, λοιπόν, ότι η Επιτροπή θα κάνει το παν τώρα για να είναι διαφανής και με ανοικτό χαρακτήρα. Αντί αυτού, η Επιτροπή εκπόνησε αυτήν την πρόταση –νομίζω την πρόταση με αριθμό 1049– μέρος της οποίας περιορίζει στην πραγματικότητα την πρόσβαση σε έγγραφα που είναι επί του παρόντος δημόσια.

Πέραν αυτού, υπάρχει μια σημαντική αντικειμενική άποψη την οποία θυμάμαι από την εποχή μου στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ και είναι η εξής: αποφάσεις που λαμβάνονται χωρίς διαφάνεια και χωρίς κατάλληλο δημόσιο έλεγχο έχουν έμφυτη την τάση να είναι κακές αποφάσεις. Θα πρέπει να παραδεχθείτε ότι η έλλειψη διαφάνειας είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους υποβάλλει η Επιτροπή προτάσεις οι οποίες δεν έχουν μελετηθεί αρκετά, δεν έχουν εξεταστεί αρκετά, είναι ακατάλληλες και δεν έχουν εκπονηθεί σωστά και τις οποίες εμείς στην Αγγλία και σε άλλες χώρες πρέπει να ανεχθούμε. Οπότε, στο θέμα αυτού του νομικού πλαισίου θα ήθελα να παροτρύνω την Επιτροπή να το ξανασκεφτεί, αν βέβαια κάτι τέτοιο συνιστά πράγματι επιλογή για ένα θεσμικό όργανο με ψεγάδια σε ένα σύστημα διακυβέρνησης με ψεγάδια.

 
  
MPphoto
 

  Salvatore Iacolino (PPE).(IT) Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, άκουσα πολύ προσεκτικά τις ομιλίες της Επιτροπής, της Προεδρίας και των συναδέλφων βουλευτών. Το πρόγραμμα της Στοκχόλμης πράγματι αποσαφήνισε περαιτέρω τη σημασία του δικαιώματος πρόσβασης σε έγγραφα που παρήχθησαν από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ.

Η Συνθήκη της Λισαβόνας επίσης επιβεβαιώνει το δικαίωμα πρόσβασης σε έγγραφα από φυσικά ή νομικά πρόσωπα, με την παράλληλη διασφάλιση ωστόσο ότι θα θεσπιστούν κριτήρια και περιορισμοί σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά κάθε φορέα. Όπως ήδη αναφέρθηκε, φέτος, το Κοινοβούλιο είχε ήδη την ευκαιρία να ασχοληθεί με την πρόσβαση σε έγγραφα και οι απόψεις διέφεραν κάπως τότε.

Σήμερα, όλοι συμφωνούμε ότι απαιτείται να προσαρμοστεί στην πραγματικότητα ο κανονισμός του 2001, αλλά η λύση που προτείνει ο κ. Cashman δεν φαίνεται να είναι πειστική, καθώς εκτείνεται πέρα από κάθε λογικό όριο η δυνατότητα να αποκτήσουμε έγγραφα τα οποία θα μπορούσαν στην πραγματικότητα να αντιβαίνουν στο κυρίαρχο συμφέρον του κοινού. Θα αναφέρω μερικά παραδείγματα: οι διαπραγματεύσεις με τρίτες χώρες ή άλλες ευαίσθητες δραστηριότητες απαιτούν σαφή ορισμό, αντιστάθμιση μεταξύ του νόμιμου δικαιώματος στη διαφάνεια, την κοινοποίηση και τη γνώση και της άρνησης πρόσβασης σε έγγραφα σύμφωνα με το κυρίαρχο και αναγνωρισμένο δημόσιο συμφέρον.

Παραμένουμε πεπεισμένοι για την ανάγκη να προωθήσουμε το δικαίωμα πρόσβασης σε έγγραφα από φυσικά και νομικά πρόσωπα, γνωρίζοντας ότι πρέπει να ορίσουμε μια λογική αρχή για να εξισορροπήσουμε αντικρουόμενες ανάγκες: επέκταση του ρόλου του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή, προσδιορισμός ακριβών και κατάλληλων κριτηρίων πρόσβασης και εισαγωγή μεταβατικών διατάξεων οι οποίες σταδιακά θα οδηγήσουν σε κανόνες σύμφωνα με τις ανάγκες των πολιτών, συμβατούς με την κατάλληλη λειτουργία των θεσμικών οργάνων. Βασιζόμαστε στον ρόλο της τρέχουσας Προεδρίας, της ισπανικής Προεδρίας και στις δραστηριότητες της Επιτροπής για να το επιτύχουμε αυτό.

 
  
MPphoto
 

  Cornelis de Jong (GUE/NGL).(NL) Κύριε Πρόεδρε, ποιο έγγραφο ψάχνετε ακριβώς; Ποιος είναι ο αριθμός του εγγράφου; Αυτές είναι κάποιες απαντήσεις που μπορούν να περιμένουν οι πολίτες όταν υποβάλλουν ένα ερώτημα στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα. Οι πολίτες θέλουν πληροφορίες, ωστόσο, όχι προωθητικό υλικό ή δυσανάγνωστα έγγραφα πολιτικής, και συνεπώς χρειάζεται φυσικά μια δραστική αλλαγή. Το επίκεντρο πρέπει να είναι οι πολίτες. Αυτό αποτελεί τη βάση για τα ερωτήματα του κ. Cashman, τον οποίο θα ήθελα να ευχαριστήσω για την εξαίρετη –και το λέω αυτό και στην κ. Sommer, η οποία δυστυχώς αποχώρησε από την αίθουσα ήδη– και ιδιαίτερα διαφανή συνεργασία του τους τελευταίους μήνες.

Θα ήθελα να δω τμήμα του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού πληροφόρησης να δαπανάται ώστε να διασφαλίζεται, μέσω τόσο ψηφιακών μέσων ενημέρωσης όσο και ανθρώπινης επαφής, ότι οι πολίτες θα λαμβάνουν αυθεντική, ολοκληρωμένη πληροφόρηση και απαντήσεις σε ερωτήσεις όπως «Μπορείτε να μου πείτε την ακριβή πρόοδο των αποφάσεων που λαμβάνονται από την Ευρώπη για την ευρωπαϊκή προσπάθεια κατά τη διάρκεια της διάσκεψης της Κοπεγχάγης για την αλλαγή του κλίματος;» Αυτό θέλουν να ξέρουν οι πολίτες, και ζητώ από την Επιτροπή, το Συμβούλιο και, ειδικά, τους βουλευτές του ΕΚ, να στηρίξουν τις πρωτοβουλίες μας για μεγαλύτερη διαφάνεια. Αυτό μού φαίνεται το μοναδικό πραγματικά σαφές μήνυμα.

 
  
MPphoto
 

  Heidi Hautala (Verts/ALE).(FI) Κύριε Πρόεδρε, η πρόσβαση του κοινού σε έγγραφα σημαίνει το δικαίωμα των πολιτών να συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων και στην απόκτηση πληροφοριών προκειμένου να πράξουν κάτι τέτοιο. Η Συνθήκη της Λισαβόνας κατοχυρώνει αυτό το θεμελιώδες δικαίωμα των πολιτών της ΕΕ. Αν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν υπερασπιστεί αυτό το θεμελιώδες δικαίωμα, τότε ποιος θα το κάνει;

Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να εγκρίνουμε μια σθεναρή και σαφή θέση υπέρ της διαφάνειας σε αυτήν τη σύνοδο. Δεν πρέπει να δεχθούμε ενέργειες που μας γυρίζουν πίσω ή εκείνες που προτείνει η Επιτροπή.

Μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι κυκλοφορούν πολλές εσφαλμένες αντιλήψεις σχετικά με το τι αποφασίζουμε εδώ. Δεν θέλουμε να θέσουμε σε κίνδυνο διεθνείς διαπραγματεύσεις, αλλά πιστεύουμε ότι οι πολίτες έχουν δικαίωμα να γνωρίζουν ποια θέματα συζητούνται με ξένες δυνάμεις τα οποία επηρεάζουν τα δικαιώματά τους. Ούτε συμπεραίνουμε εδώ ότι κάθε βουλευτής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου θα πρέπει να δημοσιοποιεί τα περιεχόμενα της ηλεκτρονικής του αλληλογραφίας. Αν κάποιος φοβάται κάτι τέτοιο, δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος.

 
  
MPphoto
 

  Andreas Mölzer (NI). (DE) Κύριε Πρόεδρε, το ζήτημα της διαφάνειας και της πρόσβασης των πολιτών σε έγγραφα της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι αναμφίβολα σημαντικό εφόσον οι άνθρωποι σε όλη την Ευρώπη παραμένουν εξαιρετικά δυσαρεστημένοι με την ευρωπαϊκή πολιτική ολοκλήρωσης.

Στην Αυστρία μεγάλο ποσοστό των πολιτών δεν είναι ικανοποιημένοι ή αντιμετωπίζουν με δυσπιστία την Ευρωπαϊκή Ένωση, επειδή έχουν την αίσθηση ότι δεν υπάρχει διαφάνεια και πρόσβαση στην πολιτική. Οι διαδικασίες εισαγωγής και στη συνέχεια προώθησης της Συνθήκης της Λισαβόνας, μαζί με την εκλογή του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και της Ύπατης Εκπροσώπου, έδωσαν στους πολίτες την αίσθηση ότι δεν μπορούν να δουν τι συμβαίνει, ότι δεν υπάρχει διαφάνεια και ότι δεν έχουν ιδέα γιατί συνέβησαν όλα αυτά. Πιστεύω ότι για να αποτελέσει η Συνθήκη της Λισαβόνας επιτυχία για τους πολίτες της Ευρώπης, είναι σημαντικό να δώσουμε στους ανθρώπους την αίσθηση ότι μπορούν να εντοπίσουν ποιος λαμβάνει αποφάσεις στην Ένωση και γιατί και πώς αυτές λαμβάνονται.

 
  
MPphoto
 

  Michael Cashman, συντάκτης. (ΕΝ) Κύριε Πρόεδρε, νομίζω ότι είναι απαραίτητο να θίξω δύο σημεία.

Η κ. Sommer βρίσκεται ακόμα στην αίθουσα και θεώρησα ότι είναι δέον, ακόμα και αν δεν ακούει, να απαντήσω σε αυτά που είπε. Διατύπωσε σειρά κατηγοριών. Η μία εξ αυτών ήταν ότι δεν υπήρξα διαφανής. Μπορώ να διορθώσω τα πρακτικά και να πω ότι όλες οι πολιτικές ομάδες και όλοι οι εισηγητές προσκλήθηκαν σε όλες τις συνεδριάσεις; Όταν δεν μπορούσαν να παρίστανται, οι θέσεις τους παρουσιάζονταν πιστά σε εκείνες τις συνεδριάσεις. Όλες οι αποφάσεις που ελήφθησαν στη συνέχεια κοινοποιήθηκαν σε όλους τους σκιώδεις εισηγητές και σε όλες τις πολιτικές ομάδες.

Υπήρξε η υπόδειξη ότι θα πρέπει κατά κάποιον τρόπο να αποσύρουμε αυτήν την πρόταση ψηφίσματος που η κ. Sommer ισχυρίζεται ότι είναι αντιδημοκρατική και αδιαφανής – και ότι η Ομάδα της δεν γνώριζε τίποτα γι’ αυτήν. Λοιπόν, αυτό έχει ενδιαφέρον, καθώς εγώ διαπραγματευόμουν το απόγευμα με την Ομάδα της, την Κοινοβουλευτική Ομάδα τoυ Ευρωπαϊκoύ Λαϊκoύ Κόμματoς (Χριστιαvoδημoκράτες), σχετικά με το σχέδιο πρότασης ψηφίσματός τους επί της προφορικής ερώτησης. Οπότε το μόνο που μπορώ να σκεφτώ είναι ότι έχει εσφαλμένη πληροφόρηση και, βάσει αυτής της γενναιόδωρης βάσης, ανυπομονώ να διαπραγματευτώ ειλικρινά και καλή τη πίστει με την Κοινοβουλευτική Ομάδα τoυ Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (Χριστιανοδημοκράτες) και όλες τις άλλες Ομάδες.

Τέλος, υπήρξα αμελής. Είναι η τελευταία φορά που αντικρίζουμε ο ένας τον άλλον εγώ και η κυρία Wallström σε αυτήν την αίθουσα και θα ήθελα απλώς να καταγραφεί στα πρακτικά, αν είναι δυνατόν, ότι εγώ και το Κοινοβούλιο δεν αμφισβητήσαμε ποτέ την προσήλωσή σας στον ανοικτό χαρακτήρα και τη διαφάνεια. Είχατε απόλυτο δίκιο: έπρεπε πάντοτε να υπερασπιζόμαστε τις αρχές μας για τα δικά μας θεσμικά όργανα και εσείς πάντοτε υπερασπιζόσασταν τις δικές σας θαυμάσια, αλλά χωρίς να παρεκκλίνετε ποτέ από την αρχή του ανοικτού χαρακτήρα και της διαφάνειας.

Υπήρξατε και θα παραμείνετε, είμαι βέβαιος, μια αξιοθαύμαστη δημόσια λειτουργός με υποδειγματικό μητρώο. Πάντοτε πράττατε αυτό που θεωρούσατε σωστό και δίκαιο και πρέπον και, εξ ονόματος των ανθρώπων που δεν θα έχουν ποτέ το προνόμιο να σας συναντήσουν, σας ευχαριστώ.

 
  
MPphoto
 

  Cecilia Malmström, Προεδρεύουσα του Συμβουλίου. (SV) Κύριε Πρόεδρε, η νομοθεσία σχετικά με την πρόσβαση του κοινού σε έγγραφα, με άλλα λόγια αυτό που αναφέρουμε εδώ ως κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1049, μας έχει φανεί χρήσιμος. Είμαι πολύ υπερήφανη που διαδραμάτισα κάποιον ρόλο, σε συνεργασία με τον κ. Cashman, και με συνεισφορές από την Επιτροπή μέσω της κ. Wallström, στη θέσπισή του.

Η Συνθήκη της Λισαβόνας μάς παρέχει τη δυνατότητα να προχωρήσουμε ένα βήμα παραπέρα, καθώς το πεδίο εφαρμογής επεκτείνεται. Αυτό είναι κάτι πολύ θετικό. Λυπάμαι που δεν ήταν δυνατή η δρομολόγηση διοργανικού διαλόγου με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου. Περιμέναμε τη γνωμοδότηση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προτού μπορέσουμε να συνεχίσουμε. Πιστεύω ότι και η ισπανική Προεδρία θα χρειάζεται κάποια ένδειξη για τη θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σε αυτό το θέμα, προκειμένου να καταστεί δυνατή η πρόοδος στις διοργανικές συνομιλίες.

Εν αναμονή αυτού, μπορούμε να κάνουμε πολλά. Τόσο η κ. Wallström όσο και η κ. Wallis αναφέρθηκαν στη συνεδρίαση που πραγματοποιήσαμε σήμερα το πρωί, κάτι που συνιστά απτό τρόπο προώθησης της διαφάνειας και της πρόσβασης σε έγγραφα, καθώς και τρόπο να καταστούν τα θεσμικά μας όργανα πιο φιλικά στον χρήστη. Ένα από τα θέματα που συζητήσαμε ήταν ο τρόπος με τον οποίο μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα συστήματα πληροφορικής μας έτσι ώστε οι πολίτες, οι δημοσιογράφοι, οι ΜΚΟ και άλλοι να μπορούν να παρακολουθούν την πρόοδο μιας νομοθετικής πράξης από τότε που προτείνεται από την Επιτροπή μέχρι την έγκρισή της μέσω ψηφοφορίας.

Πιστεύω ότι μπορεί να βοηθήσει ώστε να αυξηθεί σε τεράστιο βαθμό η κατανόηση και η γνώση, όπως και η εμπιστοσύνη, στην ΕΕ. Όπως ειπώθηκε εδώ, η διαφάνεια είναι κάτι καλό και είναι απαραίτητο και σημαντικό. Αυξάνει την αποτελεσματικότητα των αποφάσεων, αυξάνει την εμπιστοσύνη στις αποφάσεις και μειώνει τον κίνδυνο παρατυπιών και την καχυποψία.

Αν η νομιμότητα της ΕΕ αυξηθεί σε σχέση με αποφάσεις, αυτό θα είναι καλό και για την ποιότητα των αποφάσεών μας. Είναι συνεπώς εξαιρετικό που το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πραγματοποιεί αυτήν τη συζήτηση και ελπίζω ότι θα προχωρήσει περαιτέρω, ακόμα και αν η σουηδική Προεδρία δεν έχει την ευκαιρία να πράξει κάτι τέτοιο. Ευχαριστούμε τον κ. Cashman και το Κοινοβούλιο που έθιξαν αυτό το ζήτημα.

 
  
MPphoto
 

  Margot Wallström, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής. (ΕΝ) Κύριε Πρόεδρε, αυτός ήταν ένας πολύ αποτελεσματικός τρόπος για να με «μαλακώσετε» καθώς μιλάω για τελευταία φορά εδώ. Δεν θα μπορούσα να έχω επιλέξει καλύτερο θέμα για να κάνω την τελευταία μου παρέμβαση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο –κατά πάσα πιθανότητα– από τον ανοικτό χαρακτήρα και τη διαφάνεια.

Επιτρέψτε μου να αναφέρω κάποια βασικά γεγονότα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε πρόταση. Είναι η μοναδική πρόταση στο τραπέζι. Το πράξαμε υπό τη μορφή αναδιατύπωσης, κάτι που σημαίνει ότι πιστεύουμε πως οι βασικές αρχές σε αυτόν τον κανονισμό είναι ορθές· είναι εντάξει. Μπορούμε να τις χρησιμοποιήσουμε, αλλά πρέπει να τις εκσυγχρονίσουμε, να τις αναβαθμίσουμε και να τις κάνουμε πιο αποτελεσματικές. Αυτή ήταν η όλη ιδέα πίσω από την αναδιατύπωση.

Έχουμε διαφορετικές απόψεις για ορισμένα πράγματα –τρόπος χαρακτηρισμού των εγγράφων κ.λπ.– αλλά πρόκειται για διαπραγματεύσεις στις οποίες πρέπει να συμμετάσχουμε και να βεβαιωθούμε ότι θα υπάρξει πρόοδος. Για να το πράξουμε αυτό, χρειαζόμαστε μια πρώτη ανάγνωση από το Κοινοβούλιο. Αυτό είναι το βασικό μήνυμα από την πλευρά μας.

Επίσης πιστεύουμε, βάσει της νέας Συνθήκης, ότι μπορούμε να το πράξουμε επεκτείνοντας το πεδίο εφαρμογής του κανονισμού αυτού. Αυτή είναι η βασική διαφορά, όπως το βλέπουμε στην Επιτροπή. Θα καλύπτει τώρα όλους τους φορείς, οργανισμούς κ.λπ. της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εδώ βρισκόμαστε σήμερα, οπότε ακόμα ελπίζουμε ότι το Κοινοβούλιο θα παράσχει τώρα, το συντομότερο δυνατόν, μια πρώτη ανάγνωση. Τότε θα μπορούμε να λάβουμε τις απόψεις του Συμβουλίου, ώστε να μπορέσουμε να προχωρήσουμε σε κατάλληλες συζητήσεις και διαπραγματεύσεις για να λάβουμε τελικά μια απόφαση.

Σχετικά με σειρά σημαντικών θεμάτων που έχετε επίσης θίξει, κύριε Cashman, στην έκθεσή σας: πιστεύω πως υπάρχουν άλλα μέσα που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε, καθώς βρίσκονται λιγάκι εκτός του πεδίου εφαρμογής του εν λόγω κανονισμού. Αλλά παραμένουν πολύ σημαντικές πρωτοβουλίες. Έχουν να κάνουν με μητρώα, με πράγματα που συζητήσαμε –σήμερα, για παράδειγμα– στα οποία μπορούμε να βελτιώσουμε τον ανοικτό χαρακτήρα και τη διαφάνεια μέσω άλλων μεθόδων και όχι μόνο μέσω του κανονισμού. Στον τομέα αυτόν θα συνεχίσουμε. Γνωρίζω ότι δεν σας αρέσει και πολύ, αλλά ανέλαβα την πρωτοβουλία να συντάξω ένα σχέδιο δράσης για τη διαφάνεια, μέρη του οποίου συζητήσαμε σήμερα, όπου μπορούμε να ενώσουμε τα χέρια και να καταβάλουμε προσπάθειες για να συνεχίσουμε στον τομέα της διαφάνειας και του ανοικτού χαρακτήρα και να αγωνιστούμε γι’ αυτά.

Με αυτό το θετικό μήνυμα –πραγματικά επιθυμώ να είναι θετικό μήνυμα– θα ήθελα να σας ευχαριστήσω όλους και επίσης θέλω να επωφεληθώ της ευκαιρίας και να ευχηθώ «καλά Χριστούγεννα και ευτυχισμένο το νέο έτος».

 
  
MPphoto
 

  Πρόεδρος. – Επιτρέψτε μου να επωφεληθώ της ευκαιρίας και να σας ευχαριστήσω και πάλι για τη συνεργασία σας όλα αυτά τα χρόνια. Σας εύχομαι καλά Χριστούγεννα και κάθε ευτυχία.

Έλαβα πέντε προτάσεις ψηφίσματος(1) σύμφωνα με το άρθρο 115, παράγραφος 5, του Κανονισμού.

Η συζήτηση έληξε.

Η ψηφοφορία θα διεξαχθεί την Πέμπτη 17 Δεκεμβρίου 2009.

Γραπτές δηλώσεις (άρθρο 149 του Κανονισμού)

 
  
MPphoto
 
 

  Bogdan Kazimierz Marcinkiewicz (PPE), γραπτώς. (PL) Κύριε Πρόεδρε, το πρόβλημα της πρόσβασης σε έγγραφα των οργανισμών και των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, το οποίο συζητούμε σήμερα, είναι εξαιρετικά σημαντικό για τη νομοθετική διαδικασία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η διαφάνεια εδώ είναι ουσιώδης, χάρη στην οποία κάθε πολίτη της ΕΕ έχει δικαίωμα πρόσβασης σε έγγραφα τα οποία, κατά την ερμηνεία του άρθρου 15, παράγραφος 3, της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, περιλαμβάνουν όχι μόνο τμήματα της κυρίαρχης έννομης τάξης, αλλά και σχέδια νομικών πράξεων. Αυτό σημαίνει ότι κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που κατοικεί ή έχει την επίσημη έδρα του στην ΕΕ μπορεί να επηρεάσει άμεσα τη νέα νομοθεσία, και αυτό συνιστά μια ιδιαίτερη μορφή δημόσιου ελέγχου. Ο επί του παρόντος ισχύων κανονισμός αριθ. 1049/2001 διασφαλίζει την κατάλληλη πρόσβαση σε έγγραφα της ΕΕ, αλλά με την έναρξη ισχύος της Συνθήκης της Λισαβόνας την 1η Δεκεμβρίου 2009, ήλθαμε αντιμέτωποι με μια εξαιρετική πρόκληση, στην οποία ο ρόλος και η πραγματική συμμετοχή των πολιτών της ΕΕ αυξήθηκε. Η απεριόριστη πρόσβαση σε έγγραφα είναι, συνεπώς, ένας σημαντικός αποφασιστικός παράγοντας της μελλοντικής μορφής και λειτουργίας της ΕΕ.

 
  

(1)Βλ. Συνοπτικά Πρακτικά

Ανακοίνωση νομικού περιεχομένου - Πολιτική απορρήτου