Przewodnicząca – Kolejnym punktem porządku dziennego jest pytanie ustne skierowane do Komisji w sprawie konwencji MOP uzupełnionej o zalecenie w sprawie pracowników domowych, skierowane do Komisji przez panią poseł Pervenche Berès, w imieniu Komisji Zatrudnienia i Spraw Społecznych (O-000092/2011 -– B7-0305/2011).

  Pervenche Berès, autorka – (FR) Pani Przewodnicząca, Panie Komisarzu! Jestem zachwycona, że w przeddzień kolejnego Zgromadzenia Ogólnego Międzynarodowej Organizacji Pracy możemy odbyć debatę na temat tej cieszącej się tak dużym poparciem inicjatywy MOP, w ramach której zaproponowano krajom członkowskim tej organizacji konwencję uzupełnioną o zalecenie dotyczące pracowników domowych.

Panie Komisarzu! W imieniu całego Parlamentu chciałabym podziękować Panu za zgodę na przeprowadzenie tej debaty przed rozpoczęciem konferencji. Uznaję to za przykład dobrej praktyki.

Jak wiemy, praca domowa stanowi między 5 a 9 % całości zatrudnienia w Unii Europejskiej. Patrząc na to, co wspólnie poparliśmy, przyjmując strategię Europa 2020, jasne jest, że tzw. lokalne miejsca pracy, a mianowicie te, które umożliwiają nam opiekowanie się starszymi ludźmi i te, które umożliwiają kobietom z małymi dziećmi powrót do pracy, odpowiadają sytuacjom umożliwiającym rozwój tej pracy domowej.

Sądzę, że w obrębie Unii Europejskiej konieczne jest poparcie tej pożądanej inicjatywy MOP, ponieważ istnieją niepokojące trendy w rozwoju naszych społeczeństw – wiemy, jakie to trendy. Światowe zapotrzebowanie na usługi domowe będzie wzrastać, ale nie możemy, z jednej strony, popierać przyjęciea agendy godnej pracy przez MOP, a z drugiej, pozostawiać ogromną część rynku pracy bez jakiejkolwiek żadnej regulacji i ochrony ustawodawczej.

Unia Europejska musi dawać przykład. Wiem, że czasami jesteśmy skłonni twierdzić, że konwencje MOP nie są dla nas. Nie, my również musimy pełnić wiodącą rolę w tym względzie. Jeżeli chodzi o pracę domową, uważam, że MOP oferuje nam doskonałą sposobność rzucenia światła na funkcjonowanie części naszych rynków pracy, ponieważ praca w gospodarstwie domowym jest niepewna, często niedoceniana i nielegalna. Powiem wprost: zdaję sobie sprawę, że niektórym z pPaństwa zależy na uznaniu lub uregulowaniu nielegalnej imigracji, ale mi zależy na walce z nielegalnym zatrudnieniem w państwach członkowskich. Jeżeli chodzi o pracę w domu, wiemy, że niestety praktyka pracy w szarej strefie staje się coraz powszechniejsza.

Mamy nadzieję, że w czerwcu przyszłego roku, w wyniku rozmów trójstronnych, 100. Konferencja Międzynarodowej Organizacji Pracy przyjmie tę konwencję i to zalecenie. Wierzymy, że są one konieczne do przekształcenia często noszącej znamiona wyzysku pracy w legalne zatrudnienie. Mamy nadzieję, że uznanie pracy domowej w świetle przepisów prawa będzie możliwe. Ci, którzy wykonują pracę na rzecz naszych seniorów i dzieci, muszą uzyskać wolność zrzeszania się orazi prawo do czasu wolnego od pracy i nie wolno już więcej zezwalać, by padali oni ofiarą nękania i uznaniowości.

Musimy również sprawić, by to narzędzie, które proponujemy MOP, umożliwiło nam zdefiniowanie w tym zakresie pojęcia godziwej pracy, czy to pod względem godzin pracy, urlopu wypoczynkowego, czy też problemu warunków mieszkaniowych.

Chciałabym się dowiedzieć, jak Komisja Europejska zamierza podejść do tych negocjacji i do tego projektu konwencji i na podstawie jakiego mandatu od nas będzie działać, tak by jutro w dziedzinie pracy domowej Unia Europejska mogła dawać przykład, a my, byśmy mogli również dać wyraz wartościom Unii Europejskiej.

  László Andor, komisarz – Pani Przewodnicząca! Z zadowoleniem przyjmuję dzisiejszą debatę w sprawie nowego instrumentu MOP dla pracowników domowych.

To ważny wkład w drugą rundę rozmów w sprawie nowych międzynarodowych norm, które zostaną najprawdopodobniej przyjęte za kilka tygodni na 100. Międzynarodowej Konferencji Pracy.

Jak Państwo wiedzą, Komisja Europejska jest zdecydowanym zwolennikiem agendy godziwej pracy MOP. Komisja ściśle monitoruje i ułatwia koordynację wśród państw członkowskich i zabiega poprzez swoje działania zabiega o szybką ratyfikację wielu ważnych instrumentów przyjętych w ostatnim dziesięcioleciu.

Istnieje wiele przyczyn, dla których powinniśmy stworzyć nowe standardy w zakresie pracy w domu. Na przykład, na całym świecie jest wielu pracowników domowych, wśród których wielu należy do grup najbardziej narażonych. Ich niepewna sytuacja i to, że są oni często wypchnięci poza nawias legalnego zatrudnienia, to bardzo poważne problemy.

W Unii Europejskiej zatrudnienie w tym sektorze będzie najprawdopodobniej rosło, zaważywszy na zmiany demograficzne i wyższy odsetek kobiet na rynku pracy. Dlatego tak ważna jest poprawa statusu zawodowego pracowników domowych i ich wizerunku.

Pozwolę sobie teraz omówić praktyczne problemy, które wiążą się tym zagadnieniem, wyjaśniając wnajpierw rolę Komisji w toku negocjacji MOP w sprawie nowej konwencji i zalecenia dotyczącego godziwej pracy.

Należy mieć na uwadze kontekst instytucjonalny. Ten nowy instrument będzie umową międzynarodową. Komisja wypełni tym samym rolę nadaną jej na mocy Traktatu w zakresie szczególnych cech MOP, w ramach której Unia Europejska ma jedynie status obserwatora – w przeciwieństwie do państw członkowskich, które mają status członków. Dlatego Unia nie może ratyfikować samej konwencji MOP.

Komisja aktywnie śledziła dyskusje i ułatwiała koordynację wśród ekspertów z państw członkowskich w trakcie pierwszej rundy dyskusji w MOP w 2010 roku. Analizowała wypracowywane instrumenty pod kątem unijnych przepisów. Komisja uważnie przyglądała się szczególnie tym częściom projektu konwencji, które mogłyby negatywnie wpłynąć na swobodę przemieszczania się pracowników.

Ponieważ Jako że konwencja MOP będzie obejmowała zagadnienia mieszczące się w zakresie kompetencji UE, państwa członkowskie muszą zastosować się do unijnego acquis.

W trakcie następnej i ostatniej rundy rozmów w czerwcu Komisja będzie nadal odgrywała rolęrealizowała swoją rolę w zakresie koordynacji i ułatwiania pracy ekspertów z państw członkowskich. Moje departamenty kontaktują się z partnerami społecznymi i wieloma organizacjami pożytku publicznego, które zwróciły się do Komisji, a ponadto skonsultowały się ze sprawozdawcami komisji opiniodawczych Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w zakresie profesjonalizacji pracy w domu.

Po drugie, nasuwa się pytanie o rolę strategii Europa 2020 w zapewnieniu przekształcenia pracy w domu w godziwe, trwałe miejsca pracy. Musimy mieć na uwadze potencjał sektora pod względem tworzenia miejsc pracy i godzenia obowiązków zawodowych i rodzinnych, a tym samym jego rolę w realizacji celów strategii na rzecz zatrudnienia. Nie wolno nam zapominać o potrzebie zapewnienia, by praca w domu – której nie wszystkie jej rodzaje można uznać za pracę niepewną, niedocenianą lub zbyt nisko wynagradzaną – była faktycznie pracą godziwą.

Co więcej, walka z pracą nierejestrowaną, która rozplenia się w sektorze pracy domowej, jest integralną częścią strategii Europa 2020, co potwierdza pierwsza roczna wizja wzrostu gospodarczego. Sposoby zamiany pracy nieformalnej i nierejestrowanej w legalne zatrudnienie zostaną określone w głównych zasadach wspierania warunków sprzyjających tworzeniu miejsc pracy, które Komisja ogłosiła w komunikacie dotyczącym inicjatywy wiodącej strategii Europa 2020 „Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia”. Zaproponujemy te główne zasady w przyszłym roku. Szereg państw członkowskich ma pożyteczne doświadczenia w pracy na rzecz ograniczenia nielegalnego i niepewnego zatrudnienia, na przykład poprzez wprowadzanie programów talonów na usługi.

Po trzecie pozostaje kwestia zmiany obecnych ramowych aktów prawnych dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy – dyrektywy 89/31/EWG – oraz walki z dyskryminacją – dyrektywy 2000/78/WE.

Warto zauważyć, że definicja pracowników domowych w projekcie konwencji MOP jest bardzo szeroka. Nie oObejmuje ona nie tylko pracęy w prywatnych gospodarstwach domowych, ale również na ich rzecz, a także dotyczy osóboby zatrudnianyche za pośrednictwem agencji zatrudnienia.

Pomoc domowa jest wyłączona z zakresu definicji pracowników w rozumieniu dyrektywy ramowej w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy. Jednak, jak się zdaje, unijny ustawodawca przewidział zawężoną interpretację pojęcia pomocy domowej, tak więc nie wszystkie rodzaje pomocy domowej określone w konwencji są wyłączone z zakresu unijnych przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.

Wreszcie unijne prawodawstwo dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy przewiduje wymogi minimalne, a tym samym nie zabrania państwom członkowskim przyjmowania bardziej rygorystycznych przepisów na szczeblu krajowym. W związku z tym państwa członkowskie mają swobodę obejmowania pomocy domowej zakresem krajowych przepisów ustawowych.

Na razie Komisja nie planuje zmiany dyrektywy ramowej w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy. Niemniej Komisja uważa, że obecna inicjatywa MOP jest dobrą okazją do rozważenia sytuacji pomocy domowej w Europie.

Pragnę dodać, że dyrektywa 2000/78/WE ustanawiająca ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy nie obejmuje swym zakresem pracowników domowych, tak więc zmiana tej dyrektywy nie jest konieczna w związku z ratyfikacją konwencji MOP. Komisja opublikowała sprawozdanie w sprawie stosowania dyrektywy w 2008 roku i będzie nadal pilnie śledziła jej stosowanie w państwach członkowskich.

Czwarta kwestia dotyczy sposobów informowania pracowników domowych i wzmacniania ich praw. Chociaż nie wszyscy pracownicy domowi są nisko -wykwalifikowani i nie wszyscy są zatrudnieni na niepewnych warunkach, należsą oni do kategoriią pracowników szczególnie narażonych, w związku z czym Komisja zachęca państwa członkowskie do zapewnienia im należytej ochrony poprzez wzmacnianie i egzekwowanie ich praw pracowniczych.

Komisja oczekuje, że problem nieregulowanego zatrudnienia obywateli unijnych krajów zostanie rozwiązany po części przez dyrektywę dotyczącą kar wobec pracodawców 2009/52/WE, którą państwa członkowskie są zobowiązane transponować do przepisów krajowych do 20 lipca tego roku. Dyrektywa pozwoli skończyć z wyzyskiwaniem obywateli krajów trzecich nielegalnie przebywających na terytorium UE przez niektórych pracodawców, którzy płacą im niewystarczające pensje i zapewniają im nieodpowiednie warunki pracy.

Krokiem naprzód byłoby zaproponowanie wniosku dotyczącego dyrektywy w sprawie jednolitego pozwolenia na pracę, którye przewidywałoby wspólny zbiór praw dla pracowników z krajów trzecich przebywających nielegalnie w państwach członkowskich.

Pozwolę sobie teraz przejść do ostatniego punktu dotyczącego roli Komisji w promowaniu wymiany najlepszych praktyk w zakresie polityki dotyczącej pracowników domowych. W związku z tym chciałbym wspomnieć o pewnym projekcie, realizowanym obecnie przez Komisjęktóry Komisja realizuje obecnie na wniosek Parlamentu, ai który dotyczącym wspierania zamiany niepewnego zatrudnienia na pracę, której towarzyszą wszystkie należne prawa.

W odpowiedzi na zaproszenie do składania wniosków ogłoszone w wyniku projektu pilotażowego z 2010 roku Komisja współfinansuje projekt skupiający się na następstwach kryzysu finansowo-gospodarczego dla pozbawionych pewności zatrudnienia pracowników domowych będących migrantami, a także na działaniach państw członkowskich na rzecz poprawy ich praw. Projekt zachęca do wymiany najlepszych praktyk, w szczególności z udziałem organizacji reprezentujących pozbawionych pewności zatrudnienia pracowników. Drugie zaproszenie do składania wniosków, które ma zostać ogłoszone w tym roku, będzie dotyczyło – bardziej konkretnie – działań na rzecz poprawy praw najbiedniejszych pracowników, w tym pracowników domowych.

Ten pilotażowy projekt będzie również obejmował studium mające na celu uzyskanie lepszego zrozumienia niepewnego zatrudnienia w 12 państwach członkowskich, a także wspieranie zmiany jego statusu na stosunki zatrudnienia obejmujące więcej praw, w szczególności poprzez przeanalizowanie, co państwa członkowskie mogą uczynić w sensie praktycznym, by zachęcać do tej zamiany i określenia zbioru praw podstawowych. Niedawno przeprowadzono we Włoszech analizę sytuacji migrujących pracowników domowych w związku z projektem w zakresie godziwej pracy i stosunków pracy współfinansowanym przez Komisję.

Wreszcie Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy oraz Komitet Starszych Inspektorów Pracy zaapelowały o przeprowadzenie sektorowych kampanii informacyjnych i uświadamiających w zakresie ochrony bezpieczeństwa i higieny pracy.

  Csaba Őry, w imieniu grupy PPE – (HU) Pani Przewodnicząca! Europejska Partia Ludowa bardzo cieszy się z dzisiejszej debaty. Myślę, że pani poseł Berès należą się podziękowania za rozpoczęcie tej debaty, która, z jednej strony, umożliwiła nam uczestniczenie w inicjatywie MOP, a z drugiej, skłoniła nas do zastanowienia się, co trzeba uczynić dla kategorii pracowników, o których warunkach zatrudnienia często nic nie wiemy, a jeśliskoro już wiemy, to wiedza ta przyprawia nas o ból głowy.

Sądzimy również, że opublikowany projekt decyzji zasługuje na poparcie, a szczególnie te elementy, które podkreślają i uwypuklają to, że celem w tym przypadku jest stworzenie godziwych warunków życia i legalnego zatrudnienia w sferze, w której rzeczywiście zatrudnionych jest wielu pracowników migrujących, szczególnie w niektórych krajach, w całkowicie nieuregulowany sposób, często na zasadach współczesnego niewolnictwa.

Wspomnieliśmy już, że w sferze regulacji prawa pracy jest wiele czarnych dziur. Kwestia ta była omawiana przy okazji nietypowych umów o pracę. Oczywiście może to być kolejny krok ku możliwości zagwarantowania minimalnych warunków pracy i innych praw związanych z zatrudnieniem, i zgadzam się oczywiście rzecz jasna z komisarzem, że najpierw powinniśmy zrobić porządek we własnym domu. Choć inicjatywa MOP jest godna poparcia, powinniśmy wezwać państwa członkowskie Unii Europejskiej do uczynienia wszystkiego, co w ich mocy w ramach własnych przepisów prawa pracy, by ujawnić tę czarną dziurę i odpowiednio ją uregulować.

  Alejandro Cercas, w imieniu grupy S&D – (ES) Pani Przewodnicząca, Panie Komisarzu! Po pierwsze, Najpierw pragnę oświadczyć, że wszyscy socjalistyczni delegaci podpisują się pod słowami Pervenche Berès, przewodniczącej Komisji Zatrudnienia i Spraw Społecznych i że bardzo nas cieszy stanowisko zajęte właśnie przez Ppana Kkomisarza wobec tej inicjatywy Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP).

Socjalistyczni delegaci ogromnie cenią pracę wykonywaną przez MOP od jej zarania. Wierzymy, że wniosła ona bezcenny wkład w historię ludzkości i Europy. Nie ma ponadto wątpliwości, że ta nowa inicjatywa dotycząca pracy domowej jest bardzo ważna, ponieważ pracę tę wykonuje ogromna rzesza ludzi i dotyczy ona w znacznym stopniu kobiet i imigrantów.

My, delegaci socjalistyczni, uważamy, że bardzo dobrze byłoby, gdyby na kolejnym posiedzeniu w czerwcu ten projekt konwencji i zalecenie zostały przyjęte i gdyby Parlament, Komisja i Rada były aktywne – nie bierne, ale aktywne – tak by Europa okazała się słowna, a jej słowa zamieniły się w czyny.

Jeżeli uda nam się to uda, pomożemy – przynajmniej – rozszerzyć program godziwej pracy. Pomożemy światu i wielu ludziom, lecz przede wszystkim pomożemy sobie samym być pozostać godziwymi i szanować się nawzajem jako instytucja i jako Europejczycy, ale również przyczynimy się do tegopo to, by nasz kontynent zachował swój model społeczny, którego utrzymanie nie będzie możliwe, jeżeli pozostaniemy tylko wyspą ochrony praw w świecie niedoli i jej braku.

Być może, Panie Komisarzu, nadszedł również czas, by Komisja, Rada i byśmy my wszyscy – byśmy oddali się refleksji nad Europą, ponieważ tu również nie wszystko jest załatwione jak należy. W Europie, w dziedzinie pomocy domowej istnieją formy umów niekorzystne dla imigrantów i kobiet, które są bardzo niepewne i zawierają szereg wad.

Byłbym szczęśliwy, gdybyśmy w ferworze debaty i rozważań zrozumieli, że istnieją pewne luki w przepisach UE oraz niektórych państw członkowskich, które trzeba zlikwidować. Mamy problemy w zakresie bezpieczeństwa i zdrowia tych pracowników. W wielu krajach istnieją problemy związane z formami prawnymi, według których rozwija się ten rodzaj pracy. Ponadto mamy zasadniczy problem w walce z wykorzystywaniem i dyskryminacją imigrantów, którzy licznie znajdują zatrudnienie u europejskich rodzin.

Obecnie dysponujemy wieloma inicjatywami. Panie Komisarzu! Nadeszła pora, by wzmocnić nasze etyczne zaangażowanie w pomoc MOP, byśmy pomogli samym sobie i byśmy wykonali pracę korzystną dla przyszłości ludzkości.

  Marian Harkin, w imieniu grupy ALDE – Pani Przewodnicząca! Moim zdaniem to ważne, że toczymy tę dyskusję w związku ze zbliżającym się przyjęciem konwencji MOP dotyczącej pracowników domowych. Myślę, że my, posłowie do Parlamentu, powinniśmy pogratulować MOP jej doskonałej pracy.

Praca w gospodarstwie domowym – na przykład opieka nad rodziną – odbywa się jedynie w domu rodzinnym. Oczywiście tradycyjnie w UE pracę tę wykonywały kobiety, choć teraz to się zmienia. Prace domowe częściej wykonują też migranci i ludzie ze społeczności bardziej zmarginalizowanych. Wartość pracy domowej nie jest uwzględniana w obliczeniach naszego PKB, między innymi z tego też względu praca domowa jest często niedostrzegana i niedoceniana. Bez wątpienia to sprawia, że pracownicy domowi znajdują się w niepewnej sytuacji i bardzo często muszą liczyć na dobrą wolę pracodawców. To po prostu niedopuszczalne. Jak stwierdzamy w rezolucji, sprawia to, że pracownicy domowi są bardziej narażeni na dyskryminację, i to na wiele jej form dyskryminacji jednocześnie.

Zaletą tej konwencji MOP jest to, że dzięki niej praca domowa zostanie uznana w świetle przepisów. Od teraz pracownicy domowi powinni mieć lepsze możliwości korzystania za swoich praw. Myślę, że niezmiernie ważne jest, by pracownicy mieli prawo do podstawowych norm zatrudnienia. Oczywiście dotyczy to między innymi zabezpieczenia społecznego, ochrony zdrowia i bezpieczeństwa oraz opieki macierzyńskiej, a także uregulowania czasu pracy i czasu wolnego od pracy.

Ponieważ praca domowa jest zasadniczo wykonywana w domu rodzinnym, możliwe, że w grę będą również wchodzić zagadnienia prywatności. Musimy znaleźć innowacyjne i dobrze funkcjonujące rozwiązania na rzecz zapewnienia zdrowia i bezpieczeństwa pracowników domowych, a w bardziej ogólnym kontekście –, zapewnić pełne poszanowanie ich praw. Jednym z rozwiązań może być wprowadzenie standardowych umów. W kantonie genewskim, na przykład, obowiązuje wzór umowy, zawieranej automatycznie przez wszystkich pracodawców i pracowników;: wzór ten obejmuje między innymi takie zagadnienia jak płaca minimalna, zasiłki rodzinne i urlopy. Zdaje się, że podobnego rodzaju umowy funkcjonują w Belgii. Zapewniają one większe bezpieczeństwo pracownikom domowym, upraszczają życie pracodawców i likwidują szarą strefę oraz niejasności.

Chcę również powiedzieć, że bardzo się cieszę z poprawek Grupy Zielonych, w których mowa o uwzględnieniu au pair i pracy nierejestrowanej i które przedstawiają jednocześnie praktyczne propozycje skłonienia nas do proaktywności w zapewnianiu dostępu do otwartego rynku pracy dla pracowników domowych.

I wreszcie, pragnę wyrazić poparcie dla autorki rezolucji, pani poseł Berès, która stwierdza, że Unia Europejska powinna przewodzić w dziedzinie poprawy warunków pracowników domowych. Panie Komisarzu! Zainteresowały mnie Ppańskie słowa dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy i chociaż nie przewiduje Pan rozszerzenia zakresu tej dyrektywy, myślę, że Ppańskie uwagi pozostawiają pewien zakres elastyczności, jeżeli chodzi o zapewnienie pracownikom lepszych warunków bezpieczeństwa i higieny pracy.

  Jean Lambert, w imieniu grupy Verts/ALE – Pani Przewodnicząca! Chciałbym pogratulować Ppani Pposeł Berès inicjatywy w zakresie tego pytania ustnego i rezolucji. Pragnę również podziękować pPanu kKomisarzowi za jego odpowiedź. Zbyt rzadko uzyskujemy konkretną odpowiedź od komisarzy na pytania zadawane w ramach procedury pytania ustnego.

Moja grupa gorąco popiera propozycję MOP dotyczącą przyjęcia konwencji i zalecenia w sprawie pracowników domowych. Zdajemy sobie sprawę, że przynajmniej 20 naszych państw członkowskich odniosło się już do projektu i aktywnie uczestniczy w pracach nad nim. Z niecierpliwością oczekujemy wczesnej ratyfikacji przez te państwa członkowskie, a także interesujących sposobów jego wdrożenia.

Wielu z Państwa mówiło, jak bardzo bezbronna jest ta grupa pracowników. Znaczna część tej pracy odbywa się za zamkniętymi drzwiami domów i mieszkań; ta praca jest niewidzialna. Często sami pracownicy są izolowani, a w tej sytuacji dostęp do związków zawodowych jest często bardzo utrudniony. Dość często, jeżeli jesteś zatrudniany jako pracownik do pomocy w domu, musisz być pod telefonem 24 godziny na dobę. Wiemy w tym Parlamencie, że praca na telefon jest bardzo kontrowersyjną sprawą i niezbyt ją lubimy.

Jak już wspomniano, praca domowa jest często niedoceniania lub postrzegana jako tradycyjna praca kobiet, którą „każdy może wykonywać”, ale stwierdziliśmy również, że znaczna część tej pracy wymaga znacznych umiejętności. Może ona dość często obejmować opiekę pielęgniarską i dbanie o różne aspekty rozwoju dziecka. Pracowników domowych często obdarza się ogromnym zaufaniem. Choć wielu pracodawców to docenia, zbyt wielu tego nie potrafi. Na przykład w Wielkiej Brytanii mieliśmy niedawno sprawę, która zakończyła się skazaniem na karę pozbawienia wolności osoby, która dopuściła się handlu pomocą domową. Kobieta, która była pokrzywdzoną w sprawie, straciła cztery lata ze swojego życia u pracodawczyni, która została skazana na dziewięć miesięcy więzienia. Tak więc musimy zastanowić się, w jaki sposób wykrywać tego rodzaju handel.

Zatrudniane imigrantki znajdują się faktycznie w trudnej sytuacji. Spotkaliśmy się na przykład z przypadkami pracowników, którzy wjeżdżali na terytorium kraju z dyplomatami, a i którym następnie odbierano im paszporty; ludzie znajdujący się w takiej sytuacji są praktycznie pozbawieni wolności, brakuje im dostępu do pomocy i nie znają oni swoich praw.

Pragnę poruszyć pewną kwestię związaną z art. 17 proponowanej konwencji, która dotyczy roli agencji. Myślę, że rzeczywiście powinniśmy się przyjrzeć temu problemowi na szczeblu europejskim, ponieważ coraz częściej rola ta jest postrzegana jako słabe ogniwo problemów, wobec których stoimy.

  Thomas Händel, w imieniu grupy GUE/NGL. – (DE) Pani Przewodnicząca, Panie Komisarzu, Szanowni Państwo! Z tego co zrozumiałem z Ppańskiej wypowiedzi, Panie Komisarzu, Komisja Europejska poważnie traktuje ten temat. Jak mi się również zdaje, temat ten jest traktowany ze zbytnią powściągliwością.

Nie jest tak – jak powiedział Ppan poseł Őry – że wiemy zbyt mało na temat tego, czym zajmują się pracownicy domowi w Europie. Wręcz przeciwnie, wiemy tyle, że pilnie potrzebujemy regulacji. Między 5 % a 9 % wszystkich pracowników pracuje w prywatnych gospodarstwach domowych. Jest to najgorzej opłacana grupa pracowników w Europie, którym przysługuje im najmniej praw, a i wśród której ogromna rzesza wśród tych pracowników to pracownicy nielegalni. W sferze tej potrzebne są pilne działania – dotyczy to również Komisji Europejskiej. Sytuacja, w której obecnie się znajdujemy, nie poprawi się dzięki swobodnemu przepływowi pracowników. Dlatego też inicjatywa na rzecz konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) jest bardzo mile widziana i zasługuje na nasze poparcie.

Chciałbym odnieść się do czterech punktów. Po pierwsze, w definicjach zawartych w konwencji MOP istnieje wiele luk. Jeżeli w tym sektorze pracownicy domowi nie będą mogli pracować dorywczo, tymczasowo lub z pominięciem umowy o pracę, już samo to wystarczy, by zapobiegać możliwościom omijania ustawodawstwa. Po drugie, istnieje zachodzi pilna potrzeba wprowadzenia obowiązkowych umów o pracę w tej dziedzinie. Po trzecie, musimy mieć nie tylko sensowne, ogólnie obowiązujące przepisy w sprawie pensji minimalnej, ale również równe prawa zatrudnienia. Po czwarte, pracownicy ci muszą być objęci ustawowym obowiązkiem ubezpieczenia społecznego, zważywszy że jest to sektor, w którym zarobki kształtują się na poziomie pracy minimalnej.

Jestem zadowolony, że pani poseł Berès zaapelowała w swym wystąpieniu o przeprowadzenie kampanii na rzecz unormowania godzin pracy. To dobry pomysł. W przyszłości musimy doprowadzić do zakazania i nietolerowania przez społeczeństwo pracy, która nie pozwala na uzyskanie płacy zapewniającej możliwość utrzymania na minimalnym poziomie.

  Jaroslav Paška, w imieniu grupy EFD – (SK) Pani Przewodnicząca! Z raportu Międzynarodowej Organizacji Pracy wynika, że praca w domu stanowi około 5 % całkowitej liczby miejsc pracy. Jest to swego rodzaju niewidzialna forma zatrudnienia, która nie jest wykonywana w zakładach pracy, sklepach, czy biurach, ale w prywatnych domach. Kobiety stanowią 90 % pracowników domowych i nie pracują w zespole, ale samotnie, w domu. Ich praca nie ma na celu wytwarzania wartości dodanej, ale zapewnianie opieki i usług podobnych do zadań wykonywanych zazwyczaj przez kobiety nieodpłatnie w ich własnych domach.

A zatem wartość tej pracy jest często niedoszacowana i często praca ta nie jest traktowana jak normalne zatrudnienie w świetle prawa pracy, w związku z czym pracownicy są narażeni na traktowanie sprzeczne z prawem i niesprawiedliwe. Praca ta jest bardzo często niezarejestrowana, ai pracownicy pochodzący z obszarów wiejskich lub z za granicy mają niskie kwalifikacje, nie znają swoich prac i są pozostają bezbronni. Niezarejestrowana praca pozbawia pracowników ochrony społecznej a społeczeństwo składek na ubezpieczenia społeczne. Jeżeli chcemy, by praca w domu przestała mieć charakter pracy nierejestrowanej, powinniśmy nadać jej status prawdziwego zawodu i pokonać stereotypy, zgodnie z którymi praca ta jest pozbawiona wartości.

Dlatego powinniśmy uczynić z niej zawód. Aby to jednak uczynić, musimy wprowadzić do systemów zatrudnienia poszczególnych państw członkowskich nowe środki, w tym szczegółowe przepisy w dziedzinach podatków, zabezpieczenia społecznego, a także praw pracowniczych i obywatelskich uwzględniających specyfikę pracy wykonywanej w ten sposób. Istnieją zasadniczo względy zawodowe związane z obecną tendencją do świadczenia i wykonywania niezarejestrowanej pracy w domu, ponieważ praca nierejestrowana jest korzystniejsza dla obu stron niż oficjalnie zarejestrowana praca, która – pomijając opodatkowanie i ulgi – obciąża obie strony nadmiernymi wymogami biurokratycznymi.

Celem działań państw członkowskich powinno być zatem zmodyfikowanie lub nawet wyeliminowanie korzyści pracy nierejestrowanej, tak by praca w domu stała się szczególną formą godnego zatrudnienia.

  Elisabeth Morin-Chartier (PPE) – (FR) Pani Przewodnicząca! Po W pierwszej kolejności pragnę podziękować pani poseł Berès, przewodniczącej Komisja Zatrudnienia i Spraw Społecznych, za umożliwienie nam przeprowadzenia tej debaty w przededniu konferencji Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP), a także komisarzowi Andorowi za zgodę na przeprowadzenie tej debaty między Parlamentem a Komisją.

Pragnę na początek podkreślić pewną zasadniczą kwestię. Wielu przedmówców wspomniało o naszej wiedzy, czy też raczej jej braku, na temat pracy domowej. Po prostu, fakt, że mówimy z wahaniem w głosie, iże pracownicy domowi stanowią między 5 % a 9 % wszystkich pracowników, oznacza, że nie znamy świata pracy domowej. Stosunek wynosi 1:2. Dlatego apeluję, byśmy zapewnili sobie możliwość uzyskania, na szczeblu europejskim, lepszego zrozumienia świata pracy domowej, co umożliwi nam lepszą jej ochronę.

Druga kwestia jest taka, że – choć ustanowiliśmy strategię Europa 2020 i wiemy, że w Europie roku 2020 praca niewymagająca wysokich kwalifikacji będzie szczególnie zagrożona –, musimy uczynić wszystko, co w naszej mocy, tu, w świecie pracy domowej, by zapewnić bezwzględne uznawanie specjalizacji.

Pani poseł Lambert powiedziała właśnie, że znaczna część pracy domowej wymaga wysokich umiejętności, w związku z czym musimy określić tę pracę i promować ją, a także promować umiejętności potrzebne do jej wykonywania.

Po trzecie Europa nie może rozwijać się w oparciu o wyznawanie wartości wynikających z praw człowieka i praw społecznych, ani udoskonalać unijnego acquis, bez jednoczesnej poprawy ochrony płac, ochrony godzin pracy, ochrony zdrowia, wiedzy na temat zapotrzebowania na pracę domową i bez zapewnienia pracownikom domowym pewnej liczby gwarancji. I jeszcze słowo ostrzeżenia:; nie powinno to prowadzić do integracji pracowników o zupełnie nielegalnym statusie. Musimy przecież wiedzieć, jak zapobiegać zawłaszczaniu wartości, których bronimy.

  Edite Estrela (S&D) – (PT) Pani Przewodnicząca! Całkowicie zgadzam się z tym, o czym przed chwilą wspomnieli moi koledzy z Grupy Postępowego Sojuszu Socjalistów i Demokratów w Parlamencie Europejskim. Chcę pogratulować przewodniczącej Komisji Zatrudnienia i Spraw Społecznych, pani poseł Berès, tej inicjatywy, która umożliwia nam omówienie bardzo ważnego tematu. Chcę również podziękować za Ppańskie zaangażowanie, Panie Komisarzu, i za wrażliwość, jaką Pan okazał.

Praca w domu jest ważna z gospodarczego i społecznego punktu widzenia, ale jest to praca słabo opłacana, rutynowa i niedoceniana przez społeczeństwo. Jak już wspomniano, praca domowa jest głównie wykonywana przez kobiety, które padają ofiarą wszelkiego rodzaju dyskryminacji. A propos dyskryminacji, chciałabym wspomnieć, że w swoim sprawozdaniu w sprawie zmiany dyrektywy o urlopie macierzyńskim popieram objęcie pracowników domowych zakresem tej dyrektywy.

Pracownicy domowi są obecnie wyłączeni z zakresu dyrektywy o urlopie macierzyńskim i europejskiego ustawodawstwa gwarantującego prawo do opieki macierzyńskiej, i nie są nawet objęci zakresem dyrektywy ramowej o bezpieczeństwie i higienie pracy. To niedopuszczalna dyskryminacja, której trzeba zaradzić.

Przedmiotowa konwencja Międzynarodowej Organizacji Pracy jest zatem korzystna i należy ją poprzeć, tak by możliwe było zapewnienie godnego traktowania pracy domowej i zagwarantowanie tym kobietom należnych im praw.

  Kyriacos Triantaphyllides (GUE/NGL) – (EL) Pani Przewodnicząca! Z licznych badań przeprowadzanych w państwach członkowskich wynika, że pracownicy domowi stoją w obliczu licznych wielu problemów, do których należą niskie zarobki, dyskryminacja, duże obciążenie pracą, niegodne traktowanie ze strony pracodawców, a nawet molestowanie seksualne. Problemy te potęguje fakt, że nie są oni traktowani jak pracownicy , a zatem nie mają ochrony na mocy konwencji międzynarodowych lub ani unijnego orzecznictwa. Termin „pracownik domowy” należy zatem zamienić na termin „zatrudniony w domu” i pilnie uregulować kwestię umów i warunków zatrudnienia.

Zatwierdzenie konwencji MOP dotyczącej pracowników domowych byłoby pierwszym krokiem ku zlikwidowaniu istniejących różnic, poprzez zagwarantowanie praw w związku z ich zatrudnieniem, podwyżek, przyjęcie kryteriów dla pracowników lub nawet przez wyjaśnienie, że pracownicy domowi nie muszą koniecznie pozostawać w domu pracodawcy. W ramach tych wysiłków Unia Europejska, we współpracy z państwami członkowskimi, powinna zabiegać o zmianę istniejących przepisów, tak by uwzględnić pracowników domowych, a co najważniejsze –, by zachęcać do współpracy między państwami członkowskimi i wymiany najlepszych praktyk.

  Thomas Mann (PPE) – (DE) Pani Przewodnicząca, Panie Komisarzu, Szanowni Państwo! W Niemczech pracownicy domowi nie są objęci przepisami o ochronie zatrudnienia. Nie są również objęci europejską dyrektywą ramową. Jest tak dlatego, że państwu nie wolno kontrolować zgodności z przepisami w prywatnych domach. Podobne przeszkody występują w innych państwach członkowskich. Łącznie 15 z nich nie uwzględnia pracowników domowych w swoich przepisach o ochronie praw pracowników.

Pracownicy ci zasługują jednak na szczególną ochronę. Dlatego jestem za przyjęciem konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy, ale nie uważam, by rozsądne było włączanie dużych części konwencji do unijnych przepisów. Uniemożliwiłoby to parlamentom krajowym podjęcie niezależnych decyzji w sprawie ratyfikacji indywidualnych konwencji MOP. W każdym razie pragnę podziękować grupom roboczym MOP za ich doskonałą pracę.

Nadal istnieje kilka problemów, na przykład w zakresie definicji. Artykuł 1 powinien obejmować nie tylko pracę domową, ale również pomoc domową. Problematyczny jest również artykuł dotyczący okresów odpoczynku. Każdemu pracownikowi musi przysługiwać jeden dzień odpoczynku w tygodniu, ale nie koniecznie w tym samym tygodniu. Państwa członkowskie muszą same uzgodnić te okresy, ponieważ konieczna jest pewna doza elastyczności.

Zakaz przekazywania w związku z wykonywaną pracą wynagrodzenia w naturze, np. munduru, narzędzi lub wyposażenia ochronnego, wydaje mi się całkowicie niezrozumiały. Podejrzewam, że chodzi o to, że nie wolno go odliczać od pensji. Innymi słowy potrzebujemy zakazu odejmowania od pensji wypłat w naturze.

Jak tylko niespójności te zostaną wyeliminowane, sądzę, że powinniśmy podpisać konwencję MOP w sprawie pracowników domowych. Dziękuję bardzo, Pani Poseł Berès, za Pani inicjatywę i dziękuję wszystkim, którzy zadeklarowali chęć pomocy ludziom, którzy, jak wszyscy wiemy, zasługują na ochronę.

  Elena Băsescu (PPE) – (RO) Pani Przewodnicząca! Z zadowoleniem przyjmuję inicjatywę na rzeczy przyjęcia uzupełnienia konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy w formie zalecenia w sprawie pracowników domowych. Pragnę przypomnieć, że stanowią oni 9 % całkowitej siły roboczej, ale nie przysługuje im ta sama ochrona socjalna. Nierejestrowanie tej działalności jest szkodliwe zarówno dla samych pracowników, jak i dla państwa, które nie może wyegzekwować od nich podatków. Sądzę, że ta kategoria pracowników jest szczególnie narażona na nadużycia ze strony pracodawców. W wielu przypadkach pracownicy domowi to imigranci bez papierów, co uniemożliwia im kontakt z władzami w razie wykorzystywania. Wzywam Komisję, by pilnie przyjęła pakiet środków, które zapewnią im ochronę i konieczne informacje. Potrzebna jest ścisła współpraca między władzami krajowymi a instytucjami europejskimi na rzecz poprawy warunków pracy tej kategorii pracowników.

  Silvia-Adriana Ţicău (S&D) – (RO) Pani Przewodnicząca! Starzenie się ludności zwiększa zapotrzebowanie na usługi domowe. W wyniku kryzysu gospodarczego stopa bezrobocia wzrosła do około 10 %, a wśród ludzi młodych do 20 %. W wielu państwach członkowskich programy odbudowy skutkują zmniejszeniem wydatków na opiekę zdrowotną, co już teraz doprowadziło do zwolnienia wielu pracowników z tego sektora.

Niezgłaszanie pracy domowej lub usług sprzątania pozbawia tych pracowników szansy na godziwe życie, a w szczególności na godziwe emerytury. Zważywszy że pracownikami w tych sektorach są głownie głównie kobiety, które zazwyczaj zajmują się również własną rodziną, wychowując dzieci i opiekując się starszymi, chcę zapytać Komisję, czy dostępne są statystyki dotyczące pracy domowej na poziomie UE i poszczególnych państw członkowskich. Chcę również zapytać, jakie działania zamierza podjąć Komisja, by zapewnić nie tylko konieczną elastyczność, ale również poszanowanie praw tych pracowników.

  Ilda Figueiredo (GUE/NGL) – (PT) Pani Przewodnicząca! Uznaję debatę, którą tu toczymy za ważną, podobnie jak inicjatywę naszego przewodniczącego Komisji Zatrudnienia i Spraw Społecznych w sprawie potrzeby uznania wartości pracowników domowych, z których większość to kobiety świadczące pomoc domową, usługi sprzątania i gotowania, a i którzy powszechnie padają ofiarą poważnego wykorzystywania i dyskryminacji, przybierającychmi jeszcze dotkliwsze formy w przypadku imigrantów. Dlatego zmierzenie się z tym problemem jest tak ważne.

Uważam ponadto, że nowa konwencja i zalecenie Międzynarodowej Organizacji Pracy mogą być bardzo pomocne i powinny zostać przyjęte – o ile będzie to możliwe – na 100. konferencji Międzynarodowej Organizacji Pracy. Bez wątpienia niezmiernie ważna może być rola Komisji – Ppańska rola, Panie Komisarzu – w zakresie zachęcania państw członkowskich, a także propagowania treści konwencji. Nalegam jednak, by poświęcił się Pan pracy nad unijnym ustawodawstwem, tak by zagwarantować ochronę pracy, płac, praw macierzyńskich i opieki zdrowotnej, a także praw zabezpieczenia społecznego pracowników domowych, zarówno mężczyzn, jak i kobiet.

  Elisabeth Schroedter (Verts/ALE) – (DE) Pani Przewodnicząca! Pragnę raz jeszcze odnieść się do wystąpienia pPana kKomisarza. Zapytał on w sposób bardzo asekuracyjny, czy Komisja Europejska ma prawa i obowiązki w tym obszarze. Uważam, że ma większe obowiązki w szczególności w zakresie swobody przepływu pracowników.

Od razu nasuwają się na myśl pracownicy delegowani. Dobrym przykładem jest Berlin, gdzie związki zawodowe założyły centrum doradztwa dla pracowników delegowanych. Największą grupą pracowników zgłaszających się do tego centrum, nie tylko z Berlina, ale również z całych Niemiec, są pielęgniarki i pielęgniarze zatrudnieni w domu, często w strasznych i wielce niepewnych warunkach pracy. To jeden ze sposobów na omijanie minimalnych warunków pracy. Niektóre z tych osób mają nawet fikcyjne samozatrudnienie. Dlatego zgłosiliśmy tę poprawkę. Większość tych ludzi to pracownicy z innych państw członkowskich UE i z krajów trzecich. To dowodzi, że Komisja faktycznie ma obowiązek podjęcia działań i wprowadzenia standardów minimalnych w tym obszarze.

  László Andor, komisarz – Pani Przewodnicząca! Niniejsza dDebata ta świadczy o centralnej roli MOP w świecie pracy. Uważam, że powinniśmy kontynuować ścisłą współpracę z MOP, ponieważ jej działalność w tym obszarze, i rzecz jasna w innych obszarach, dotyczy w znacznym stopniu sytuacji w Europie.

Ale z dyskusji wynika również to, że wiele problemów w zakresie polityki zatrudnienia i społecznej, którymi się zajmujemy, dotyczy de facto pracowników domowych, mimo że uznaje się, iże stanowią oni osobną grupę.

Rozwój kwalifikacji, bezpieczeństwo i higiena pracy, godziwe wynagrodzenie i zabezpieczenie społeczne, opracowywanie umów – mógłbym oczywiście jeszcze długo tak wymieniać – to wszystko są aspekty, które należy uwzględnić przy okazji zajmowania się kwestią pracy domowej, i rzeczywiście Unia Europejska musi byćc w tym zakresie jednym z liderów.

Musimy bardzo ściśle współpracować z państwami członkowskimi, ponieważ na szczeblu państwa członkowskiego można znaleźć wiele możliwości działania, i musimy kontynuujemyować wymianę najlepszych praktyk w tym obszarze.

Jak wspomniałem w swoim wystąpieniu na wstępie, realizujemy obecnie projekt pilotażowy, na wniosek Parlamentu, którego przedmiotem jest przekształcenie niepewnego zatrudnienia w godziwe zatrudnienie, a ponadto wczoraj pojawiły się dwa zaproszenia do składania wniosków. Drugie zaproszenie, opublikowane wcześniej, jest poświęcone działaniom na rzecz wzmocnienia praw najuboższych pracowników;, a ponadto zostanie przeprowadzona analiza, która umożliwi lepsze zrozumienie, między innymi, zjawiska niepewnego zatrudnienia.

Co się tyczy pytania o ustawodawstwo dotyczące ochrony zdrowia i bezpieczeństwa i sposobów jego stosowania wobec pracowników domowych, Komisja nie planuje obecnie rozszerzenia zakresu dyrektywy o bezpieczeństwie i zdrowiu w pracy, ale jednak mamy teraz sposobność pomyślenia o nowych przepisach w odniesieniu do pracowników domowych jako grupy. Należy zauważyć, że państwa członkowskie mogą oczywiście wprowadzać bardziej rygorystyczne przepisy krajowe. Mogą na przykład obejmować pracowników domowych przepisami krajowymi wykraczającymi poza wymogi minimalne.

  Przewodnicząca – Na zakończenie debaty otrzymałam dwa projekty rezolucji⁽¹⁾.

Zamykam debatę.

Głosowanie odbędzie się w czwartek, 12 maja, w południe.