Przewodnicząca – Kolejnym punktem porządku obrad jest debata nad pytaniem ustnym skierowanym do Komisji przez pana posła Paola De Castro w imieniu Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi (O-000048/2011 - B7-0304/2011).

  Paolo De Castro, autor – (IT) Pani Przewodnicząca, Panie Komisarzu, Panie i Panowie! Mamy dzisiaj ważką sposobność zająć się w sposób odpowiedzialny i z zaangażowaniem rosnącym problemem oporności na antybiotyki u zwierząt. Jest to kwestia strategiczna dla sektora rolnictwa, a szczególnie dla przyszłości europejskiego systemu hodowli zwierząt.

Dane pokazują, że około 50 % antybiotyków przepisuje się w Europie z przeznaczeniem dla zwierząt. Antybiotyki, jeśli stosować je prawidłowo, są użytecznym narzędziem pomagającym hodowcom podtrzymać zdrowie i produktywność zwierząt i zapewniającym dobrostan zwierząt. Jesteśmy więc tu nie po to, by demonizować wykorzystanie antybiotyków w hodowli, ale by zwrócić się do Komisji o konkretne działanie na rzecz wydajniejszego i skuteczniejszego stosowania antybiotyków w celu obniżenia oporności u zwierząt.

W swojej rezolucji z dnia 5 maja 2010 r. w sprawie planu działań UE dotyczącego dobrostanu zwierząt, Parlament podkreślił związek między zdrowiem zwierząt i zdrowiem publicznym oraz wezwał Komisję i państwa członkowskie, aby w sposób odpowiedzialny zajęły się trudnym problemem oporności zwierząt na antybiotyki. W szczególności wezwaliśmy Komisję do gromadzenia i analizowania danych dotyczących używania środków leczniczych przeznaczonych dla zwierząt, w tym antybiotyków, aby zapewnić skuteczne korzystanie z tego rodzaju środków. Rok później Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi, której mam zaszczyt przewodniczyć, zwraca się do Komisji o wdrożenie wszystkich odpowiednich inicjatyw w celu rozwiązania tego utrzymującego się od dawna problemu, który może nieść również konsekwencje dla zdrowia człowieka.

Pani Przewodnicząca, Panie Komisarzu! Potrzebujemy właśnie konkretnego zobowiązania ze strony Komisji, że wykorzysta zgromadzone dane w celu zastosowania ich w praktyce, nie tylko zachęcając do podejmowania działań w zakresie badań i monitorowania, ale również zapewniając bardziej skuteczne wykorzystanie antybiotyków do zwalczania chorób zwierząt.

Mówiąc o tym froncie chciałbym nadmienić, że niektóre badania wskazują, że karma zwierzęca o niskiej zawartości energii może prowadzić do wzrostu zachorowalności, a zatem i do zwiększonego użycia antybiotyków. Byłoby więc pożądane dokonanie przeglądu zakazu stosowania mączki zwierzęcej dla nieprzeżuwaczy, zgodnie z opinią Europejskiego Naukowego Komitetu Weterynaryjnego. Takie są wnioski skierowane w rezolucji przyjętej 12 kwietnia br. w Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, która to rezolucja zostanie poddana pod głosowanie Parlamentu jutro.

Była to ciężka praca prowadzona przez kilka ostatnich miesięcy i z tego względu chciałbym podziękować osobiście pani poseł Paulsen, kontrsprawozdawcom oraz wszystkim grupom parlamentarnym za ich nieoceniony wkład w ustalenie wspólnego tekstu poświęconego tej kwestii. Przyszła konkurencyjność europejskiego sektora hodowli zwierząt może zależeć od tego jak będziemy radzić sobie z tym problemem, którego przekrojowy charakter wymaga zaangażowania i odpowiedzialności przez przyjęcie skoordynowanego podejścia i okazanie wspólnej woli politycznej.

  László Andor, komisarz – Pani Przewodnicząca! Chciałbym na wstępie podkreślić, że Komisja jest w pełni świadoma tego zagrożenia dla zdrowia publicznego, jakie stanowi oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe, i zaniepokojona nim.

W odpowiedzi pierwsze pytanie powiem, że w 2009 roku Komisja zwróciła się do Europejskiej Agencji Leków (EMA) o pokierowanie gromadzeniem porównywalnych danych na temat stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych u zwierząt. Projekt ten, europejski program nadzorowania konsumpcji weterynaryjnych środków przeciwdrobnoustrojowych, rozpoczął się w trzecim kwartale 2009 roku. Europejska Agencja Leków pracowała nad stworzeniem tego systemu razem z państwami członkowskimi, agencjami UE i odnośnymi zainteresowanymi stronami. Wyniki oparte na danych z dziesięciu państw członkowskich zostaną jak najszybciej opublikowane. Dwanaście następnych państw członkowskich dobrowolnie rozpoczęło gromadzenie takich danych. Celem jest rozszerzenie tego systemu, by objął wszystkie państwa członkowskie UE. Dalszym celem jest uzyskanie danych o wyższym poziomie szczegółowości – na przykład dla poszczególnych gatunków zwierząt.

Dlaczego potrzebujemy tych danych? Potrzebujemy ich, by przyjąć oparte na dowodach naukowych podejście; tylko na podstawie takich danych badacze mogą prawidłowo ocenić rzeczywiste ryzyko oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, które można przypisać stosowaniu tych środków u zwierząt.

Przechodząc do następnego pytania, mogę zapewnić szanownych Państwa Posłów, że Komisja jest świadoma tego, iż opanowanie zjawiska oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe wymaga interdyscyplinarnego podejścia. Dlatego Komisja konsultuje się na bieżąco z własnymi służbami, odnośnymi agencjami państw członkowskich i innymi zainteresowanymi stronami, np. przez spotkania i konsultacje społeczne. Komisja pracuje nad problemem oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe w ścisłej współpracy ze swoimi odpowiednimi agencjami, szczególnie z Europejskim Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób, Europejskim Urzędem ds. Bezpieczeństwa Żywności, Europejską Agencją Leków i laboratorium referencyjnym UE ds. oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe.

W odpowiedzi na trzecie i ostatnie pytanie chciałbym oznajmić, że Komisja opracowuje pięcioletnią strategię dotyczącą oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe. We wspomnianej strategii zastosowano podejście holistyczne i zawarto szereg konkretnych propozycji dalszych działań w kierunku rozwiązania problemu oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, rozpatrywanego w odniesieniu do zdrowia publicznego i zdrowia zwierząt. Przedmiotowa strategia oparta będzie na wnioskach i zaleceniach Rady w sprawie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe i wyniku konsultacji, o których już wspomniałem.

Prace nad zmianą przepisów UE dotyczących weterynaryjnych produktów leczniczych i pasz leczniczych są w toku. Rozważane jest wprowadzenie nowych narzędzi i instrumentów zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, na przykład w formie wariantów w ocenie oddziaływania.

Na podstawie zgromadzonych danych Komisja podejmie decyzję o szczegółach swojego wniosku ustawodawczego. Naszym celem jest zaprezentowanie strategii Komisji 18 listopada 2011 r., kiedy przypada Europejski Dzień Wiedzy o Antybiotykach.

  Elisabeth Jeggle, w imieniu grupyPPE – (DE) Pani Przewodnicząca, Panie Komisarzu Andor! Chciałbym podziękować najpierw Przewodniczącemu Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Panu Posłowi De Castro, za inicjatywę i pytanie skierowane do Komisji w tej ważnej sprawie. Panie Komisarzu Andor! Po wysłuchaniu pańskiego wystąpienia chciałabym przede wszystkim prosić Pana o przejście od teorii do praktyki, ponieważ niezbędne jest podjęcie konkretnych działań.

Oporność na antybiotyki jest tematem, do którego musimy podejść poważnie, a któremu poświęcono zbyt mało uwagi w kontekście hodowli zwierząt. Środki przeciwdrobnoustrojowe są niewątpliwie bardzo użyteczne, jeśli są właściwie stosowane. Pomagają hodowcom podtrzymać zdrowie i produktywność zwierząt, a także zapewnić wysokie poziomy dobrostanu zwierząt. Aby zapewnić dalszą skuteczność antybiotyków w zwalczaniu chorób u zwierząt i u ludzi musimy przyjąć skoordynowane podejście na szczeblu UE.

W ostatnich tygodniach prowadziliśmy intensywne dyskusje na ten temat w Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi i rozpatrzyliśmy tę sprawę szczegółowo. Wspólna rezolucja została przyjęta przez naszą Komisję 12 kwietnia przeważającą większością 34 głosów za jej przyjęciem i dwoma za odrzuceniem. Doskonała współpraca ze wszystkim kontrsprawozdawcami z różnych grup dała wynik w postaci bardzo wyważonego i dobrze przemyślanego tekstu, którego musimy się trzymać, chciałabym zatem zaapelować do Państwa, byście tak właśnie robili w czasie jutrzejszego głosowania na sesji plenarnej. Sprawozdanie jest wyważone, ponieważ jego głównymi punktami są: dobrostan zwierząt, problemy oporności na antybiotyki i opłacalność w odniesieniu do gospodarstw rolnych.

Chciałabym zatem podziękować raz jeszcze wszystkim, którzy uczestniczyli w pracach Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, jak również pani poseł Paulsen, za owocną współpracę. Teraz oczekuję od Komisji Europejskiej podjęcia działań.

  Luis Manuel Capoulas Santos, w imieniu grupy S&D – (PT) Pani Przewodnicząca, Panie Komisarzu, Panie i Panowie! Konsekwencje stosowania antybiotyków w leczeniu chorób zwierzęcych są dobrze znane i budzą coraz większe obawy. Jest to dziedzina już teraz regulowana bardzo wymagającymi normami, którym także Parlament Europejski poświęcił wiele uwagi i w obrębie której zrealizowano szereg pozytywnych inicjatyw, np. sieci gromadzącej dane o oporności na antybiotyki. Inicjatywy te są jednak wciąż niewystarczające.

Wzywam zatem Komisję, by nie ograniczała się do ulepszania mechanizmów monitorowania, ale by podjęła działania na rzecz gromadzenia większego zakresu danych oraz stworzyła sekwencje bodźców zachęcających do stosowania najlepszych praktyk w tym obszarze, aby włączyć je do właśnie opracowywanego pakietu legislacyjnego wspólnej polityki rolnej.

Tekst rezolucji złożonej przez Komisję Rolnictwa i Rozwoju Wsi, której najważniejsze zalecenia uzyskały szerokie poparcie, jak właśnie potwierdziła to moja koleżanka, pani poseł Jeggle, zasługuje na szczegółowe przeanalizowanie przez Komisję. Wspomniane zalecenia muszą przede wszystkim zostać przełożone na praktyczne działania, by można było lepiej chronić zdrowie publiczne i wizerunek jakości europejskich produktów pochodzenia zwierzęcego.

  Marit Paulsen, w imieniu grupy ALDE – (SV) Pani Przewodnicząca, Panie Komisarzu, Panie i Panowie! Myślę, że wykonaliśmy fantastyczną robotę w Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi. To rzadkie, żeby politycznie zróżnicowane zgromadzenie zgadzało się tak bardzo, jak my tym razem.

Oporność na antybiotyki jest rzeczywiście największym zagrożeniem – zarówno dla zdrowia zwierząt, jak i człowieka – przed jakim stoimy. Był taki czas, kiedy choroby zakaźne stanowiły najpowszechniejszą przyczyną śmierci dzieci, ludzi młodych i młodych zwierząt inwentarskich. Nie zapominajmy przy tym, że zarówno te zwierzęta jak i człowiek, to ssaki. Mamy te same mechanizmy obrony odpornościowej i mamy tę samą wrażliwość na stres, co oznacza, że kiedy nie czujemy się dobrze, nasze mechanizmy odpornościowe są osłabione i potrzebujemy antybiotyków, ponieważ bez nich bylibyśmy bardziej podatni na poważne zakażenia.

Rozpatrywaliśmy ten problem w odniesieniu do leczenia ludzi. Podejmowaliśmy środki, próbowaliśmy wprowadzić obostrzenia w zakresie naszej konsumpcji antybiotyków i zrozumieć, co się wtedy stanie. Nie zapominajmy, że jeśli utracimy broń, jaką stanowią antybiotyki, powrócimy do czasów naszych prababek, kiedy choroby zakaźne, o których dziś myślimy jako o błahych przypadłościach, jak np. zapalenie ucha u małego dziecka, mogą stać się znów śmiertelnymi chorobami. Nie jest to sprawa, z którą jest sobie szczególnie łatwo poradzić i musimy ją traktować poważnie. Jak powiedziałam, jestem bardzo zadowolona.

Są oczywiście pewne szczegóły tej rezolucji, które chciałabym rozszerzyć, i inne, które widziałabym inaczej, ale nie jest najważniejsze, żeby wszystkie kropki i przecinki były na swoich miejscach, ważna jest nasza wspólna wola rozpoczęcia tego procesu. I mam nadzieję, że Komisja go właśnie podejmie, wierzę bowiem, że jutro uzyskamy prawie jednomyślne „tak”. Taką mam nadzieję, a także ufam, że będzie to mocnym sygnałem, który skłoni Państwa, by siedzieć do późna i słuchać. Dziękuję Państwu.

  Richard Ashworth, w imieniu grupy ECR – Pani Przewodnicząca! Chciałbym podziękować Panu Przewodniczącemu Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi za podniesienie tej kwestii.

Podzielam jego obawy co do poziomu oporności na antybiotyki stwierdzanego w przypadku bakteryjnych zakażeń u zwierząt inwentarskich. Zgadzam się z nim, że rosnącą obawę powinny budzić dowody przenoszenia się tego zjawiska na populację ludzką, gdzie stwierdzamy znaczące obniżenie skuteczności wielu dotąd niezawodnych antybiotyków, co stwarza zagrożenie dla zdrowia ludzi. Popieram więc intencje przyświecające tej debacie. Zgadzam się również, że ważnym pierwszym krokiem musi być ścisła współpraca z różnymi agencjami i przemysłem farmaceutycznym w celu monitorowania oraz oceny tego problemu.

Chcę jednak powiedzieć, że wbrew powszechnej opinii, nie jest to problem wywołany przez intensywne rolnictwo. Stosowanie antybiotyków w rolnictwie w sposób nieukierunkowany jest – lub było – powszechne we wszystkich gospodarstwach, czy to wielkich, czy małych. Idąc dalej, powiedziałbym, że producenci rolni działający na dużą skalę są obecnie zazwyczaj zintegrowani pionowo w ramach postanowień umów z sektorem przetwórczym, a profilaktyczne stosowanie antybiotyków jest zwykle zabronione lub ograniczone na mocy systemów zapewnienia jakości.

Oczywiste jest jednak, że musi być istnieć w tym względzie pewna doza kontroli i z niecierpliwością oczekuję, by usłyszeć – we właściwym czasie – o szczegółach strategii Pana Komisarza. Chciałbym przedstawić w związku z tym trzy uwagi. Po pierwsze, wszystkie podejmowane środki muszą być oparte na solidnych dowodach naukowych; po drugie, muszą być proporcjonalne; i po trzecie, nie powinny nakładać brzemienia następnych regulacji, a więc i kosztów, na sektory rolnictwa i weterynarii.

  Martin Häusling, w imieniu grupy Verts/ALE – (DE) Pani Przewodnicząca, Panie i Panowie! To bardzo ważny problem. Ma wielkie znaczenie nie tylko dla hodowli zwierząt w przyszłości, ale przede wszystkim dla zdrowia ludzi. Nie wolno nam o tym zapominać. Ostatecznie, nie jest to problem Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, gdyż – jak się raz jeszcze okazało – nie mamy wystarczających danych. Tylko 10 państw członkowskich dostarczyło informacje, a to zbyt mało. Musimy szybciej zająć się tym tematem i potrzebujemy dokładnych kontroli.

W tym kontekście poświęcamy zbyt mało uwagi jednemu z czynników, a mianowicie intensywnej gospodarce rolnej, prowadzonej w wielkich budynkach w pewnych regionach. Musimy się przyjrzeć tej sprawie i zrobić coś, by tej praktyce zapobiegać. Poprzez restrukturyzację naszej polityki rolnej możemy zagwarantować, żeby główny nacisk położony został na prawidłowy dobrostan zwierząt, by żyły one w warunkach odpowiednich dla ich gatunku i by były zdrowe i silne; tym samym będziemy działać zgodnie z zasadą, że zapobieganie jest lepsze od leczenia.

Potrzebujemy też – ale to już jest zadanie dla Komisji – długoterminowego planu obniżenia stosowania antybiotyków w rolnictwie. Główny ciężar skutków oporności na antybiotyki spada na pracowników sektora rolnictwa, innymi słowy na rolników i ich pracowników. Ci ludzie już teraz mają ogromne problemy z opornością w tej dziedzinie. Innym powodem do obaw jest podejrzenie, że oporność na antybiotyki jest przenoszona bezpośrednio przez artykuły spożywcze. Musimy wejrzeć w to zagadnienie w interesie zdrowia ludności Europy. Potrzebne jest pilne działanie.

Ważne jest, żeby jasno stwierdzić, iż 50 % wszystkich antybiotyków zużywanych jest w hodowli i że jest to o wiele za dużo. W długoterminowym interesie rolnictwa i zdrowia publicznego musimy się postarać, by ta wielkość została zredukowana.

  Rareş-Lucian Niculescu (PPE) – (RO) Pani Przewodnicząca! W tym roku hasłem Światowego Dnia Zdrowia obchodzonego 7 kwietnia jest oporność na antybiotyki, uznana za zagrożenie zdrowia publicznego w skali światowej. W całej Europie każdego roku 25 tysięcy ludzi umiera z przyczyn związanych z opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe. Zwierzęta i żywność pochodzenia zwierzęcego mogą odgrywać pewną rolę w powstawaniu oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe u ludzi. Oto dlaczego rezolucja, nad którą dziś debatujemy, jest tak ważnym dokumentem.

W każdej dyskusji na ten temat najważniejszym słowem jest „rozwaga”. To nie antybiotyki są złe, niebezpieczne jest ich nieobliczalne i nieumiarkowane stosowanie. Nie należy demonizować antybiotyków, tylko stosować je u ludzi i zwierząt z rozwagą. Działania proponowane w przedstawionej rezolucji, dotyczące zwiększenia zakresu informacji rozpowszechnianej wśród weterynarzy i rolników, muszą być zatem jak najenergiczniej wdrażane. Jeśli zaś chodzi o zakaz stosowania antybiotyków jako dodatków do pasz, musi on niewątpliwie stać się przedmiotem porozumienia międzynarodowego.

Jedno z ostatnich badań uwypukla fakt, że w Stanach Zjednoczonych prawie połowa próbek mięsa sprawdzonych w sklepach zawierała Staphylococcus aureus, których połowa była oporna na co najmniej trzy klasy antybiotyków. Dowodzi to powszechnego stosowania antybiotyków w hodowli zwierząt i muszę powiedzieć, że rolnicy europejscy nie chcą już dłużej jako jedyni stosować się do przyjętych przepisów, ryzykując spadek swoich dochodów.

  Ulrike Rodust (S&D) – (DE) Pani Przewodnicząca, Panie Komisarzu Andor, Panie i Panowie! Musimy zrobić wszystko, co naszej mocy, żeby przeciwdziałać rozprzestrzenianiu się oporności na antybiotyki. Co do tego jesteśmy całkowicie zgodni. Wymaga to odpowiedzialnego stosowania antybiotyków w leczeniu ludzi i w hodowli zwierząt. Unia Europejska musi podjąć zdecydowane działanie. Nie wolno nam nadal pozwalać, żeby 25 tysięcy ludzi w samej Unii Europejskiej umierało każdego roku z powodu zakażeń powodowanych przez oporne bakterie. Antybiotyki nie mogą być stosowane rutynowo ani zapobiegawczo. Musimy zapewnić, by we wszystkich państwach członkowskich antybiotyki były stosowane odpowiedzialnie.

Jest sprawą pierwszorzędnej wagi, by dołożyć wszelkich możliwych wysiłków w celu podtrzymywania zdrowia inwentarza żywego, począwszy od stadium odchowu aż do dorosłości. Zapewnienie zdrowia zwierząt to najlepszy sposób unikania zakażeń i stosowania antybiotyków. Sposób żywienia zwierząt ma w tym względzie znaczenie decydujące, ale sposób prowadzenia hodowli jest też ważny.

Powinniśmy być też otwarci na stosowanie w hodowli inwentarza metod alternatywnych, takich jak homeopatia i fitoterapia. Potrzebujemy w Europie więcej badań i więcej informacji na temat tych alternatywnych rozwiązań.

  Gerben-Jan Gerbrandy (ALDE) – (NL) Pani Przewodnicząca, Panie Komisarzu, Panie i Panowie! Mój kraj, Holandia, jest mistrzem świata. Niestety nie w piłce nożnej – akurat zaprzepaściliśmy szansę w zeszłym roku – tylko w stosowaniu antybiotyków w hodowli bydła. Żaden inny kraj na świecie nie używa takiej ilości antybiotyków w hodowli zwierząt, co Holandia. Są tego poważne skutki, i nie ograniczają się one do samego poziomu stosowania antybiotyków w Holandii; 25 tysięcy ludzi umiera w Europie co roku wskutek zakażeń bakteryjnych, jak powiedzieli inni posłowie. Bakterie docierają do ludzi przez mięso. 90 % mięsa kurczaków w Holandii zawiera oporne bakterie ESBL, a w zeszłym miesiącu okazało się nawet, że oporne bakterie znaleziono w warzywach, dokąd przeszły poprzez obornik i glebę. Pani Przewodnicząca! To się musi zmienić. Takie państwo jak Dania, pokazało nam, że wszystko można zmienić i że przy pomocy solidnych, rygorystycznych środków można utrzymać silny i zdrowy sektor hodowli bydła, stosując znacznie mniej antybiotyków.

Komisja deklarowała już wcześniej, a dziś wieczór ponownie potwierdziła, że przedstawi znacznie dalej idące środki w listopadzie. Zostaną one następnie rozwinięte w 2012 roku. Chcę zaapelować do Komisji, by naprawdę nadała tej sprawie wysoki priorytet i nie pozwoliła, żeby wspomniane środki zależały od państw członkowskich, które bywają zbyt powolne we wprowadzaniu właściwych środków.

  Mairead McGuinness (PPE) – Pani Przewodnicząca! Jest zupełnie jasne, że mamy ponadpartyjną zgodę co do obaw w kwestii oporności na antybiotyki. Biorąc jednak pod uwagę to, co Komisja właśnie nam przekazała – że mamy dane z 10 państw członkowskich i że nie są one dla nas jeszcze dostępne – to zaiste rozmawiamy o obawach, co do których nie zgromadziliśmy jeszcze szczegółowych faktów. Potrzebujemy tych informacji.

Chciałabym zobaczyć „tabelę ligową” państw członkowskich pokazującą stosowanie leków w przeliczeniu na sztukę w pogłowiu zwierząt, tak byśmy rzeczywiście mogli zobaczyć, które kraje przyjęły najlepszą praktykę i uznać je za punkt odniesienia dla krajów, które tego nie osiągnęły. Nie mam na myśli wytykania palcem tych ostatnich, ale raczej umożliwienie poprawy w zakresie praktyk hodowli zwierząt tym państwom członkowskich, które mogą jeszcze stosować nadmierne ilości antybiotyków.

Należy również powiedzieć, że rolnicy nie stosują antybiotyków gdzie popadnie; używają ich, kiedy zwierzęta są chore. Antybiotyki są kosztowne, więc rolnicy nie stosują ich jakby to było zwykłe napojenie zwierzęcia.

W tej debacie musimy zająć nieco bardziej wyważone stanowisko. Dostańmy najpierw informację. W listopadzie oczekujemy przedstawienia strategii, która ma nam pomóc uniknąć tego nasilającego się problemu Unii Europejskiej, jej zwierząt i jej ludności.

  Peter Jahr (PPE) – (DE) Pani Przewodnicząca! Jestem bardzo wdzięczny autorowi sprawozdania, przewodniczącemu naszej Komisji, za wprowadzenie tego tematu do porządku dziennego. Stosowanie antybiotyków u zwierząt ma blisko powiązane ze sobą zalety i wady. Leki, które pomagają zwierzętom zachować zdrowie, mogą, jeśli nie są prawidłowo stosowane, stanowić wielkie zagrożenie dla ludzi. Tak więc trzeba podejść do tego zagadnienia w sposób skoordynowany, zintegrowany, a przede wszystkim – naukowy, ponieważ będziemy musieli w przyszłości nadal stosować antybiotyki w leczeniu zwierząt. Jednocześnie musimy też zmniejszać zagrożenie dla ludzi.

Przedmiotowe sprawozdanie spełnia dokładnie te wymagania. Mam nadzieję, że Komisja podejmie sugestie, życzenia i wymagania Parlament. Jednak najważniejsza jest, jak powiedziało już wielu przedmówców, konieczność dokonania analizy obecnej sytuacji przez wszystkie państwa członkowskie, w interesie zwierząt, europejskiego rolnictwa, a szczególnie w interesie obywateli Unii Europejskiej.

  Miroslav Mikolášik (PPE) – (SK) Pani Przewodnicząca! Chciałbym wskazać na pewien fakt, który wiąże leczenie zwierząt i leczenie ludzi. Na wszystkich europejskich kongresach mikrobiologów, kiedy mowa jest o oporności na antybiotyki u ludzi, mówi się o tzw. metycylinoopornym staphylococcus aureus. Jest to plaga, na którą w leczeniu ludzi nie mamy już żadnego skutecznego antybiotyku – nie wiemy jak ją leczyć. Każdego roku prawie 25 tysięcy ludzi umiera z jej powodu.

Czy wiedzą Państwo, skąd się ona wzięła? Po prostu z nieodpowiedzialnego stosowania antybiotyków w leczeniu zwierząt. Tony antybiotyków są dosłownie wpychane zwierzętom. W przypadku zwierząt otrzymujących dawkowanie zapobiegawcze, dodaje się je do paszy, a później to również osłabia człowieka i jego zdolność do zwalczania infekcji, nabytych nawet w czasie pobytów w szpitalu poprzez szczepy szpitalne.

Chciałbym ponaglić Komisję, by przyspieszyła gromadzenie wyników badań ze wszystkich państw członkowskich, a także by wspierała nowe badania nad antybiotykami, które będą skuteczne u ludzi i będą ratować im życie.

  Jaroslav Paška (EFD) – (SK) Pani Przewodnicząca! Przenikanie produktów przemysłu chemicznego i farmaceutycznego jest nieuniknioną konsekwencją intensyfikacji produkcji rolnej. Organizm człowieka staje się naturalną ofiarą wysiłków producentów rolnych do produkowania tak dużo, jak to tylko możliwe i tak wydajnie, jak to możliwe.

Musimy zatem bardzo dokładnie monitorować stosowanie nowoczesnych środków chemicznych i farmaceutycznych w rolnictwie, a w interesie ochrony zdrowia naszych obywateli także oceniać bardzo zdecydowanie, systematycznie i w sposób ciągły konsekwencje stosowania tych substancji. Tylko wysokiej klasy ciągły monitoring produktów żywnościowych pozwoli nam wcześnie rozpoznać ryzyko lub zagrożenia, jakie nowe technologie stanowią dla ludzi.

Możemy dziś mówić więcej o antybiotykach i rosnącej oporności na nie, musimy jednak zdecydowanie zwrócić uwagę na ten problem i ocenić go bardziej całościowo. Mam również nadzieję, że Komisja uzna obawy o bezpieczeństwo żywności za spójną strategię.

  László Andor, komisarz – Pani Przewodnicząca! Strategia Komisji w zakresie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, którą planujemy zaprezentować w listopadzie, przedstawi dalsze pomysły dotyczące tego, jak Komisja wraz z państwami członkowskimi i zainteresowanymi stronami może reagować na zjawisko oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe we wszystkich zaangażowanych sektorach. Niektóre z tych działań mogą wymagać zmian przepisów, a inne nie. Sprawą kluczową jest dobranie właściwych narzędzi do zadania, jakie ma się wykonać.

Zgadzam się całkowicie z Państwem, że nie jest to ani jedynie, ani głównie kwestia hodowli zwierząt. Oto dlaczego naszym celem jest ograniczenie rozwoju oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe przypisywane zastosowaniu środków przeciwdrobnoustrojowych u zwierząt.

Narzędzia mamy rozmaite: edukację, kampanie uświadamiające i inne. Zatem uważamy również, że należy zbierać dane, by przyczynić się do lepszego zrozumienia problemu. Obiecujące jest to, państwa członkowskie rzeczywiście okazują zainteresowanie dostarczaniem danych.

Tak, rzeczywiście mamy harmonogram działań. Prace przygotowawcze są w toku, w tym ocena oddziaływania, zmiana przepisów o weterynaryjnych produktach leczniczych i inne. W ślad za nimi, jak już wspomniałem, w 2012 roku zostaną przedstawione wnioski ustawodawcze.

Komisja przyjmuje z wielkim zadowoleniem cenny wkład Parlamentu w tę sprawę i oczekuje dalszej owocnej współpracy z Parlamentem, państwami członkowskimi i zainteresowanymi stronami ze wszystkich sektorów, na rzecz wspólnego celu, jakim jest ochrona zdrowia obywateli w całej Unii Europejskiej.

  Przewodnicząca – Kończąc debatę, informuję, że otrzymałam projekt rezolucji⁽¹⁾.

Zamykam debatę.

Głosowanie odbędzie się w czwartek, 12 maja w południe.

Oświadczenia pisemne (art. 149 Regulaminu)

  Luís Paulo Alves (S&D), na piśmie – (PT) W ostatnich latach oporność na antybiotyki u zwierząt gospodarskich i domowych stała się problemem. W celu opanowania tego rosnącego problemu apeluję o więcej badań i lepszą kontrolę nad jego skutkami w łańcuchu pokarmowym. Antybiotyki stosowane właściwie są skutecznym narzędziem, jednak ponaglam Komisję do wprowadzenia konkretnych środków poprawiających wydajność ich stosowania, by zmniejszyć oporność zwierząt na antybiotyki, gdyż na tym zasadza się istota oddziaływania na cały łańcuch żywnościowym. By osiągnąć poprawę w tym zakresie, budżet dla Biura ds. Żywności i Weterynarii (FVO) i Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) musi objąć fundusze potrzebne do zwiększenia wymiaru prac terenowych i skutecznego monitorowania problemu. Wreszcie, uwzględniając wagę tego zagadnienia, wezwałem Komisję do przygotowania planu jego rozwiązania na szczeblu UE, w którym uwzględniono by cały zakres problemu zwalczania oporności na antybiotyki, a nade wszystko powiązanie pomiędzy zdrowiem zwierząt i stosowaniem antybiotyków, a także powiązanie między zdrowiem człowieka i zwierząt.

  Ismail Ertug (S&D), na piśmie – (DE) Przyjmujemy antybiotyki w naszym jedzeniu, co skutkuje podwyższoną opornością. Antybiotyki to dziedzina postępu w medycynie, którą stopniowo się rujnuje, i wiedzieliśmy o tym od długiego czasu. Pan poseł De Castro odwoływał się do środków, jakie już przyjęto. Popieram propozycje przedstawione w rezolucji. Są tu dwa aspekty, na których chciałbym się skupić.

Same regulacje nie wystarczą. Widzieliśmy w czasie skandalu związanego z dioksynami, jak łatwo mogą one zostać osłabione, jeśli pojedyncza „czarna owca” zachowa się w sposób bardzo nieodpowiedzialny. Oczywiście musimy mieć przepisy i wprowadzać systemy monitorowania, ale to nie jest całe rozwiązanie.

W średnio- i długoterminowej perspektywie rozwiązaniem jest doprowadzenie do sytuacji, w której stosowanie antybiotyków będzie w dużej mierze zbyteczne. Można to osiągnąć, po pierwsze, przez inwestowanie w badania i tworzenie sieci kontaktów oraz przekazywania wiedzy między ekspertami, po drugie, przez przekazywanie tej wiedzy rolnikom i weterynarzom, oraz po trzecie, przez przekazywanie informacji konsumentom.

Musimy sprytnie wykorzystać siły rynkowe, ponieważ w długoterminowej perspektywie to konsumenci decydują, w jaki sposób produkowana jest ich żywność.

  Pavel Poc (S&D), na piśmie – (CS) Według Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób w Europie jest 400 tysięcy pacjentów zakażonych wielolekoopornymi szczepami bakterii. Przyjmuję zatem z zadowoleniem rezolucję Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, w której opowiada się przede wszystkim za żądaniem właściwego zbierania i analizy porównywalnych danych na temat sprzedaży preparatów do zastosowań wetrerynaryjnych i późniejszego stosowania tych preparatów u zwierząt. Zbieranie tych danych powinno być obowiązkowe dla wszystkich państw członkowskich UE. Jeśli UE przyjmie rygorystyczne środki w zakresie stosowania antybiotyków u zwierząt gospodarskich, będziemy mogli również oczekiwać zmian w ustawodawstwie państw trzecich, ze względu na straty finansowe, jakie spowodowałoby ograniczenie eksportu mięsa do Europy. Na przykład, 74 % wszystkich antybiotyków zużywanych w USA stosowanych jest w hodowli zwierząt w celu zapobieżenia chorobom lub przyspieszenia wzrostu zdrowych zwierząt. Połowa produktów skontrolowanych w sklepach w USA zawiera niebezpieczne bakterie (MRSA). O problemie tym wiedziano w USA od 2008 roku, a do dziś nie ma istotnego rozwiązania. Niechorobotwórcze wielolekooporne szczepy bakterii stanowią zagrożenie również ze względu na możliwość transferów transgenicznych i, według najnowszych badań, także oporność przekazywaną innym bakteriom. Pojawianie się nowych, wielolekoopornych szczepów bakterii może pozbawić przyszłe pokolenia możliwości skutecznego stosowania antybiotyków. Tego rodzaju scenariusz może mieć katastrofalne skutki dla zdrowia człowieka. Oporność na antybiotyki stanowi niezwykle ważny problem, który musi być rozwiązany natychmiast i skutecznie.