Projekt rezolucji - B6-0221/2008Projekt rezolucji
B6-0221/2008

PROJEKT REZOLUCJI

14.5.2008

zamykającej debatę nad oświadczeniami Rady i Komisji
zgodnie z art. 103 ust. 2 Regulaminu
złożyli Friedrich-Wilhelm Graefe zu Baringdorf, Alyn Smith, Milan Horáček, Marie-Hélène Aubert, Alain Lipietz, Frithjof Schmidt, Rebecca Harms, Caroline Lucas, Carl Schlyter, Bart Staes, Marie Anne Isler Béguin, Mikel Irujo Amezaga, Raül Romeva i Rueda, Kathalijne Maria Buitenweg, Jill Evans
w imieniu grupy politycznej Verts/ALE
w sprawie wzrostu cen żywności w UE i w krajach rozwijających się

Procedura : 2008/2564(RSP)
Przebieg prac nad dokumentem podczas sesji
Dokument w ramach procedury :  
B6-0221/2008
Teksty złożone :
B6-0221/2008
Teksty przyjęte :

B6‑0221/2008

Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie wzrostu cen żywności w UE i w krajach rozwijających się

Parlament Europejski,

–  uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka, której art. 25 ust. 1 dotyczy prawa do wyżywienia,

–  uwzględniając niedawne zalecenia międzynarodowej grupy roboczej ds. oceny wpływu nauk i technologii rolniczych na rozwój (IAASTD), dotyczące produkcji żywności na świecie, których opracowanie zainicjowano i przeprowadzono przy wsparciu Programu Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju, Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa, Banku Światowego i innych organów społeczności międzynarodowej,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 października 2007 r. w sprawie podwyżki cen paszy i żywności[1],

–  uwzględniając art. 103 ust. 2 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że gwałtowny wzrost cen żywności doprowadził w krajach rozwijających się do zamieszek na tym tle, a zdaniem Banku Światowego co najmniej 33 kraje importujące żywność mogą stanąć w obliczu niepokojów społecznych będących konsekwencją coraz bardziej ograniczonego dostępu osób ubogich do żywności,

B.  mając na uwadze, że według szacunków Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) 826 milionów ludzi cierpi głód i niedożywienie, a kolejnych wiele milionów stanie wobec takiego zagrożenia, jeśli szybko nie polepszy się ich dostęp do środków produkcji żywności i do samej żywności,

C.  mając na uwadze, że codziennie na świecie z głodu i niedożywienia umiera 25 000 osób, w tym co najmniej 11 000 dzieci,

D.  mając na uwadze, że według szacunków Światowego Programu Żywnościowego (WFP) wdrożenie programów zaplanowanych na 2008 r. wymaga zwiększenia finansowania o co najmniej 500 milionów dolarów; mając na uwadze, że publiczne i prywatne zapasy zbóż spadły do poziomu, jakiego nie notowano już od 40 lat,

E.  mając na uwadze, że w ostatnich dziesięcioleciach Bank Światowy, Międzynarodowy Fundusz Walutowy i Światowa Organizacja Handlu zmusiły kraje rozwijające się do liberalizacji handlu, co w wielu krajach doprowadziło do powstania dominującego modelu rolnictwa wielkotowarowego nastawionego na eksport ze szkodą dla trwałej lokalnej produkcji żywności i lokalnych rynków żywności,

F.  mając na uwadze, że fakt, iż władze krajów rozwijających się i międzynarodowe instytucje finansowe nie inwestują w badania naukowe w dziedzinie rolnictwa, w rozwój obszarów wiejskich i w szkolenie rolników, naraża małe gospodarstwa w szczególności na nieuczciwą konkurencję, zwiększając ich ubóstwo i podatność na zagrożenia i obniżając ich zdolność do produkowania wystarczającej ilości żywności,

G.  mając na uwadze, że stosowane przez dziesięciolecia dopłaty do eksportu i pomoc żywnościowa, zwłaszcza z USA i UE, doprowadziły do likwidacji produkcji rolnej na własne potrzeby oraz małych gospodarstw w krajach rozwijających się i sprawiły, że miliony rodzin zostały bez ziemi i bez wystarczającego dostępu do żywności,

H.  mając na uwadze, że w milenijnych sprawozdaniach oceniających ekosystemy przewiduje się, że jeżeli obecna tendencja się utrzyma, to liczba osób ubogich w Afryce Subsaharyjskiej wzrośnie z 315 milionów w 1999 r. do 404 milionów w 2015 r.,

I.  mając na uwadze, że w UE i na świecie ceny produktów rolnych uzyskiwane przez gospodarstwa przez dziesięciolecia spadały ze względu na interwencje rynkowe i politykę dopłat do eksportu, co faworyzowało duże gospodarstwa i koncentrację ponadnarodowego sektora przetwórstwa żywności, w związku z czym ceny te nie pokrywają już kosztów produkcji większości małych producentów,

J.  mając na uwadze, że w wyniku opisanej sytuacji przemysł żywnościowy i paszowy podnosił ceny wyrobów przetworzonych, wykorzystując swoją siłę rynkową do zwiększania zysków, wykraczających daleko poza rozsądny procent cen zakupu surowców rolnych,

K.  mając na uwadze, że obecny kryzys żywnościowy jest również konsekwencją narastającej spekulacji towarami rolnymi i żywnościowymi, a także coraz częstszymi suszami i powodziami, wynikającymi ze zmian klimatycznych, nasilającej się konkurencji między produkcją żywności a produkcją paliw pochodzenia rolniczego, niepohamowanej liberalizacji handlu, rosnącej liczby ludności na świecie, wzrostu cen ropy, a przez to i nakładów w rolnictwie, a także zwiększonego światowego popytu na pasze, spowodowanego zmianami w jadłospisie mieszkańców krajów wschodzących w różnych częściach świata,

L.  mając na uwadze, że w świetle światowego kryzysu finansowego wzrost wykorzystania towarów rolnych do produkcji mięsa i paliw pochodzenia rolniczego zachęcił do spekulacji towarami rolnymi, którą trzeba pilnie zahamować i kontrolować na szczeblu światowym,

M.  mając na uwadze, że głos UE w negocjacjach dwu- i wielostronnych, jako podmiotu świadczącego pomoc na rzecz rozwoju i ważnego partnera handlowego, ma swoją wagę, co należy odpowiedzialnie wykorzystywać, między innymi wspierając korzystanie z instrumentów sprzyjających stosowaniu w handlu zasad społecznie sprawiedliwych i środowiskowo racjonalnych, np. zaproponowanej przez Parlament Europejski koncepcji warunkowego dostępu do rynku,

1.  uważa, że dostęp do żywności i dobrobytu żywieniowego to jedno z podstawowych praw człowieka, które należy zagwarantować również mieszkańcom krajów rozwijających się; dlatego też wzywa do podjęcia odpowiednich działań w celu wdrożenia postanowień Powszechnej deklaracji praw człowieka w sprawie prawa do wyżywienia;

2.  jest głęboko zaniepokojony negatywnymi skutkami wzrostu cen żywności dla osób ubogich, coraz powszechniejszym niedożywieniem i głodem; przestrzega jednak, że ceny uzyskiwane przez gospodarstwa rolne muszą pokrywać koszty małych producentów, aby można było zagwarantować bezpieczeństwo żywnościowe, zwłaszcza w krajach rozwijających się, oraz że należy odpowiednio zahamować i kontrolować tendencję monopolizowania rynków żywności przez firmy handlujące materiałem nasiennym i hurtowników żywności; wzywa Komisję, by zaproponowała kompleksowe ramy porozumienia o sprawiedliwym handlu, ponieważ wykazano, że ta konkretna koncepcja handlu chroni przed niestabilnością cen żywności i sprzyja uzyskiwaniu przez producentów sprawiedliwych cen;

Polityka zewnętrzna

3.  jest zdania, że rzeczywista walka z głodem wymaga globalnej trwałej polityki rozwojowej w celu umożliwienia krajom rozwijającym się produkowania i zapewnienia ludności dostaw wystarczającej ilości wody i żywności oraz w celu wyeliminowania handlu produktami rolnymi oraz pomocy żywnościowej, które zagrażają bezpieczeństwu żywnościowemu;

4.  uznaje istotny wkład małych i średnich gospodarstw w stabilność zaopatrzenia w żywność i związku z tym wzywa, aby znacząco wspierać systemy racjonalnego rolnictwa, kryteria dobrego zarządzania w odniesieniu do inicjatyw w zakresie reformy gruntowej, programy szkoleniowe dotyczące zrównoważonych praktyk rolnych oraz promocję dostępu do gruntów w ramach programów rozwojowych;

5.  uważa, że walka z głodem musi opierać się na uznawaniu prawa danego kraju lub regionu do przyjmowania środków i strategii związanych z bezpieczeństwem żywnościowym i niezależnością żywnościową, mających za zadanie chronić źródła utrzymania oraz prawa socjalne, ekonomiczne i kulturalne ludności;

6.  w związku z powyższym wzywa Komisję, jako negocjatora na szczeblu WTO, do wzmożonych starań o to, aby w szczególności biedniejsze kraje rozwijające się uzyskały możliwość ochrony swojej lokalnej produkcji żywnościowej oraz aby powstrzymano się od wywierania na nie presji – np. w negocjacjach dotyczących umów o partnerstwie gospodarczym (EPA) – mającej na celu skłonienie ich do rezygnacji z ceł eksportowych lub z kontroli ilości eksportu, jeżeli instrumenty te są uzasadnione krajowymi problemami związanymi z bezpieczeństwem żywnościowym;

7.  wzywa UE i inne kraje uprzemysłowione, a także międzynarodowe instytucje finansowe, aby nie zmuszały krajów rozwijających się do liberalizacji lub prywatyzacji podstawowych sektorów gospodarczych i usług publicznych, które mają istotne znaczenie dla ludności;

8.  z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę administracji USA na rzecz odejścia od wiązanej pomocy żywnościowej i uznaje tę inicjatywę za pierwszy ważny krok w kierunku zreformowania całego programu pomocy żywnościowej, tak aby w pełni uwzględniona została potrzeba proaktywnego wspierania wzmocnionego regionalnego i lokalnego bezpieczeństwa żywnościowego, któremu w przeszłości często zagrażała wiązana pomoc żywnościowa USA;

9.  wzywa Komisję, aby w ramach WTO wystąpiła z inicjatywą oceny stabilizacji cen artykułów spożywczych oraz oceny innych narzędzi zarządzania podażą; wzywa EBI do rozważenia możliwości niezwłocznego utworzenia funduszu gwarancyjnego wspierającego krajowe systemy mikrokredytów oraz systemy ograniczania ryzyka, których działalność jest bliska potrzebom lokalnych producentów żywności, szczególnie w biedniejszych krajach rozwijających się;

10.  wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby przeznaczały znaczną część swych budżetów pomocy żywnościowej na badania naukowe w dziedzinie rolnictwa oraz na szkolenie rolników i wymianę najlepszych praktyk wśród rolników w celu promowania regionalnej i lokalnej produkcji zorientowanej rynkowo, a także aby dalej rozwijały wydajne i zrównoważone systemy uprawy, takie jak uprawa rotacyjna i mieszana uprawa zbóż oraz hodowla roślin i zwierząt niezmodyfikowanych genetycznie oparta na uczestnictwie lokalnej społeczności i dostosowana do lokalnych warunków, z myślą o stabilizacji lokalnej podaży żywności oraz utworzeniu systemów racjonalnego rolnictwa, cechujących się, w perspektywie długoterminowej, niską energochłonnością;

11.  jest przekonany, że obniżający się poziom bezpieczeństwa żywnościowego w większości krajów rozwijających się jest nierozerwalnie związany z nasilającą się liberalizacją w handlu produktami rolnymi; wzywa Komisję do przeprowadzenia oceny oddziaływania obecnej polityki liberalizacji handlu na głód i ubóstwo w krajach rozwijających się;

Polityka wewnętrzna

12.  wyraża opinię, że – w świetle wzmożonej konkurencji między produkcją żywności a produkcją paliw pochodzenia rolniczego – wykorzystanie materii organicznej do produkcji energii może przyczyniać się do zrównoważonego doboru źródeł energii, o ile do produkcji biogazu stosowane są materiały pochodzące z odpadów i nawozy naturalne pochodzenia zwierzęcego;

13.  jest zdania, że modele konsumpcyjne charakteryzujące się wysokim spożyciem produktów pochodzenia zwierzęcego, takich jak mleko, mięso, jajka, skutkują zwiększonym ogólnym popytem na towary rolne i podwyższonym poziomem emisji gazów cieplarnianych, w związku z czym wzywa do umieszczania na etykietach produktów żywnościowych informacji o całkowitym zużyciu energii do ich produkcji;

14.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do zapobiegania dalszemu masowemu zajmowaniu gruntów ornych do celów budowlanych i transportowych, w związku z czym wzywa Komisję, aby w ramach ocen oddziaływania na środowisko opracowała kryteria, które ograniczyłyby wykorzystanie gruntów w projektach budowlanych i transportowych;

15.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do dokonania przeglądu WPR w celu określenia trwałej równowagi między produkcją żywności, paszy i energii na podstawie oceny oddziaływania w dziedzinie bezpieczeństwa żywnościowego;

16.  wzywa Komisję do przygotowania pełnej oceny oddziaływania polityki i programów UE w dziedzinie energii, rozwoju, rolnictwa, handlu zewnętrznego oraz przemysłu w celu przyjęcia pełnej odpowiedzialności za poprawę globalnych instrumentów i środków związanych z bezpieczeństwem żywnościowym;

17.  zobowiązuje przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji i stronom Konwencji o różnorodności biologicznej.