PROJEKT REZOLUCJI
16.4.2009
zgodnie z art. 103 ust. 2 Regulaminu
złożyli Daniel Cohn-Bendit, Monica Frassoni i Pierre Jonckheer
w imieniu grupy politycznej Verts/ALE
w sprawie szczytu grupy G20, który odbył się w dniu 2 kwietnia 2009 r. w Londynie
B6‑0186/02009
Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie szczytu grupy G20, który odbył się w dniu 2 kwietnia 2009 r. w Londynie
Parlament Europejski,
– uwzględniając konkluzje szczytu grupy G20, który odbył się w dniach 2-3 kwietnia 2009 r. w Londynie,
– uwzględniając posiedzenie, które zorganizowano w Berlinie w dniu 22 lutego 2009 r. z udziałem przywódców Francji, Wielkiej Brytanii, Włoch i Niemiec, wraz z przywódcami Holandii i Hiszpanii oraz premierem Czech, przewodniczącymi Komisji, Eurogrupy i prezesem Europejskiego Banku Centralnego w sprawie przygotowania szczytu G20 w Londynie w dniach 2-3 kwietnia 2009 r.,
– uwzględniając konkluzje z posiedzenia Rady Europejskiej w Brukseli w dniach 19-20 marca 2009 r.,
– uwzględniając sprawozdanie UNEP zatytułowane „Perspektywa wyjścia z kryzysu” z dnia 16 lutego 2009 r., wzywające państwa grupy G20 do ustanowienia „nowego światowego ładu ekologicznego”,
– uwzględniając sprawozdanie MOP zatytułowane „Kryzys finansowy i gospodarczy: perspektywy godziwej pracy” z dnia 24 marca 2009 r., wzywające państwa grupy G20 do przedstawienia jednolitego pakietu zachęt nakierowanego na opiekę społeczną i tworzenie miejsc pracy,
– uwzględniając projekt konkluzji komisji ekspertów ONZ pod tytułem: „Światowy kryzys finansowy i gospodarczy oraz jego wpływ na rozwój” z dnia 19 marca 2009 r., wzywający do dokonania systemowej reformy światowych mechanizmów zarządzania gospodarczego,
– uwzględniając art. 103 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że kryzys na rynku kredytów typu subprime ukazał ryzyko, na jakie narażone jest wiele obszarów gospodarki i spowodował nagłą falę spekulacji na rynkach papierów wartościowych, surowców i na rynkach walutowych,
B. mając na uwadze, że wraz z narastaniem i wybuchem ogólnoświatowego kryzysu systemu finansowego wyjątkowo gwałtownie wzrosły, a następnie spadły ceny podstawowych surowców na rynku międzynarodowym; mając na uwadze, że znacznemu i utrzymującemu się wzrostowi cen surowców między 2002 r. a połową 2008 r. towarzyszyła rosnąca obecność inwestorów finansowych na rynkach kontraktów terminowych na dostawę surowców,
C. mając na uwadze, że rosnące nierówności handlowe na skalę światową oraz rosnący rozdźwięk między zmianami nominalnych kursów walutowych i kursów uwzględniających inflację w poszczególnych krajach stały się główną przyczyną obecnego kryzysu finansowego i gospodarczego,
D. mając na uwadze, że ośrodki typu offshore umożliwiają nadużycia w postaci obchodzenia podatków i uchylania się od ich płacenia, a także unikanie kontroli finansowej; mając także na uwadze, że obchodzenie podatków i uchylanie się od ich płacenia jest poważną przeszkodą na drodze do osiągnięcia milenijnych celów rozwoju,
E. mając na uwadze, że w erze globalizacji zasadnicze znaczenie ma współpraca gospodarcza i finansowa, co wymaga działań na skalę światową w odpowiedzi na problemy napotykane w związku z regulowaniem bilansu płatniczego, kontrolami finansowymi i nadzorem finansowym, zarządzaniem długami oraz spłacaniem długów; mając na uwadze, że koordynację międzynarodową powinny zapewniać organy spełniające cztery tradycyjne kryteria: skuteczność, prawomocność, reprezentatywność i odpowiedzialność,
Przywracanie zaufania, stymulowanie ekologicznego wzrostu gospodarczego i tworzenie miejsc pracy
1. wyraża ubolewanie, że kwestia globalnych nierówności, które stanowią przyczynę kryzysu finansowego, nie została podjęta podczas szczytu państw G20; przypomina, że, aby zapobiec kryzysowi finansowemu w przyszłości, należy zająć się jego głównymi przyczynami (np. finansowaniem nadmiernego deficytu USA za pomocą znacznych nadwyżek handlowych Chin), które wywierają wpływ w dużym stopniu wykraczający poza sektor bankowości, kontroli finansowej i zarządzania instytucjonalnego;
2. jest zdania, że skuteczne wielostronne rozwiązanie kryzysu wymaga systematycznej wielowymiarowej reformy, tak aby poradzić sobie z problemem niestabilnych kursów walut i cen surowców; wyraża ubolewanie, że podczas londyńskiego szczytu G20 nie podjęto tych kwestii; zwraca się zatem do Rady Europejskiej o przyjęcie wspólnego stanowiska celem rozwiązania tych problemów podczas kolejnego szczytu G20 w Nowym Jorku;
3. popiera utworzenie grupy G20 - w charakterze następcy G7 - jako pierwszy krok na drodze do zwiększenia skuteczności i prawomocności zarządzania gospodarczego na skalę światową; wyraża jednak ubolewanie w związku z faktem, że podczas szczytu tzw. grupa G172 skupiająca państwa najbardziej dotknięte konsekwencjami kryzysu finansowego, żywnościowego, energetycznego i ekologicznego nie mogła zabrać głosu i przedstawić swoich obaw związanych z utworzeniem nowego światowego ładu gospodarczego, zgodnie z projektem sprawozdania komisji ONZ ds. kryzysu;
4. wzywa do wprowadzenia nowych rodzajów reprezentacji w związku z G20 i innymi organami międzynarodowymi, co umożliwiłoby parlamentom poszczególnych krajów zajęcie zdecydowanego stanowiska i sprawowanie kontroli demokratycznej nad negocjacjami i procesami decyzyjnymi prowadzonymi przez ich rządy w ramach takich organów;
5. uważa, że w perspektywie długoterminowej globalne organy decyzyjne powinny zostać objęte zwierzchnictwem ONZ, na przykład poprzez dalsze rozwijanie istniejących organów ONZ, takich jak Rada Gospodarcza i Społeczna;
6. z zadowoleniem przyjmuje zobowiązanie do przeznaczenia 1,1 bln USD na światowy program wsparcia służący odbudowaniu zaufania oraz przywróceniu wzrostu i miejsc pracy; ubolewa jednak nad faktem, że państwom G20 nie udało się wprowadzić skoordynowanego bodźca podatkowego ani uświadomić, jak istotne znaczenie ma harmonizacja działań służących pokonaniu kryzysu gospodarczego z priorytetami w zakresie polityki klimatycznej; zwraca się do międzynarodowych instytucji finansowych, w tym do banków rozwoju wielostronnego o pełne uwzględnienie potrzeb krajów o gospodarkach wschodzących i rozwijających się, w szczególności krajów o niskich dochodach, które najbardziej cierpią w konsekwencji kryzysu finansowego, a nie ponoszą za niego odpowiedzialności;
7. wyraża głębokie ubolewanie w związku z brakiem konkretnych propozycji rzeczywistego bodźca do utworzenia nowego ładu ekologicznego zgodnie ze sprawozdaniem UNEP „Perspektywa wyjścia z kryzysu” z dnia 16 lutego 2009 r., które wzywa do ustanowienia „nowego światowego ładu ekologicznego” jako sposobu kompleksowego poradzenia sobie z potrójnym kryzysem (gospodarczym, społecznym i w dziedzinie środowiska naturalnego);
8. wyraża ubolewanie, że konkluzje szczytu G20 nie obejmują konkretnych propozycji utworzenia programu wsparcia, dzięki któremu priorytetem stałoby się tworzenie miejsc pracy i integracja społeczna, do czego wzywa się w sprawozdaniu MOP;
Nadzór finansowy i regulacje finansowe
9. z zadowoleniem przyjmuje decyzję o zastąpieniu Forum Stabilności Finansowej nową Radą Stabilności Finansowej o poszerzonych kompetencjach, jako pierwszy krok w kierunku bardziej otwartego systemu globalnego zarządzania gospodarczego; jest zdania, że na wzór pozostałych organizacji finansowych, takich jak MFW czy Bank Światowy, nowa Rada Stabilności Finansowej powinna podlegać nadzorowi i dawać możliwość uczestnictwa organizacjom społeczeństwa obywatelskiego;
10. przypomina o konieczności reformy zarządzania instytucjami systemu Bretton Woods w celu zmiany praw do głosowania i stworzenia systemu podwójnej większości w oparciu o państwa członkowskie i kapitał akcyjny;
11. wzywa Radę Europejską do poparcia podczas kolejnego posiedzenia G20 propozycji UNCTAD dotyczącej utworzenia nowego wielostronnego systemu zarządzania kursami walutowymi celem powstrzymania spekulacji walutowych i włączenia do przestrzeni politycznej wszystkich państw, tak aby mogły one tworzyć właściwą ekspansywną politykę fiskalną i monetarną, a tym samym chronić miejsca pracy i gospodarki krajowe w obliczu recesji lub kryzysu finansowego;
12. z zadowoleniem przyjmuje decyzję G20 o umocnieniu międzynarodowych ram nadzoru ostrożnościowego oraz zamiar objęcia regulacjami i nadzorem wszystkich systemowo istotnych instytucji finansowych oraz instrumentów i rynków finansowych;
13. uważa, że decyzje i zobowiązania podjęte podczas szczytu G20 stanowią minimum, a nie maksimum; wzywa zatem UE do zainicjowania bardziej ambitnych strategii politycznych, jeśli chodzi o regulacje i nadzór w obrębie Unii, w szczególności w odniesieniu do funduszy hedgingowych i agencji ratingowych;
14. przypomina, że UE musi utworzyć system nadzoru celem gromadzenia i analizowania, wspólnie z bankami centralnymi, danych ostrożnościowych dotyczących skali mikro i makro oraz celem mobilizowania sił szybkiego reagowania w sytuacjach kryzysowych mających wpływ na cały system UE;
15. jest zdania, że z myślą o zapewnieniu stabilności finansowej należy zająć się zasadniczą kwestią systemu wynagrodzeń dla kadry kierowniczej i handlowców w sektorze finansowym; w tym kontekście z zadowoleniem przyjmuje chęć zapewnienia przez państwa grupy G20 spójności systemów kompensacji z długoterminowymi celami spółek i ostrożnym podejmowaniem ryzyka; nalega, by Bazylejski Komitet Nadzoru Bankowego przedstawił w związku z tym konkretne propozycje do jesieni 2009 r.;
Oazy podatkowe i kraje odmawiające współpracy
16. odnotowuje zamiar rozwiązania problemu oaz podatkowych i krajów odmawiających współpracy; uważa jednak, że konkluzje szczytu G20 to jedynie czcza retoryka krytykująca oazy podatkowe i kraje, które odmawiają współpracy i nie stosują ścisłej kontroli finansowej;
17. podkreśla, że potrzebny jest ogólnoświatowy system współpracy i wymiany informacji w kwestiach podatkowych; wyraża głębokie ubolewanie z powodu braku harmonogramu konkretnych mechanizmów nakładania sankcji z myślą o podniesieniu skuteczności w walce z oazami podatkowymi; w tym kontekście przypomina, że zasadnicze znaczenie ma ukrócenie zjawiska wykorzystywania pozornych osób prawnych, by uniknąć opodatkowania; podkreśla także, że w każdym przypadku od tajemnicy bankowej ważniejsza powinna być automatyczna wymiana informacji obejmująca wszystkie państwa UE i terytoria zależne;
18. wzywa UE do podjęcia działań w celu zlikwidowania oaz podatkowych, walki z uchylaniem się od płacenia podatków i nielegalną ucieczką kapitału z krajów rozwijających się; zwraca się zatem o zawarcie nowego wiążącego porozumienia, zmuszającego korporacje międzynarodowe do automatycznego ujawniania zysków odnotowywanych we wszystkich krajach rozwijających się, w których działają, a także uiszczanych w nich podatków;
19. z zadowoleniem przyjmuje i całkowicie popiera wniosek z dnia 8 kwietnia 2009 r. skierowany przez Zgromadzenie Parlamentarne EUROLAT do państw Ameryki Łacińskiej, Karaibów i UE nawołujący do „natychmiastowego działania w celu likwidacji wszystkich oaz podatkowych na swoim terytorium oraz do działania na szczeblu międzynarodowym celem zlikwidowania pozostałych oaz podatkowych, a także do objęcia sankcjami spółek i osób prywatnych korzystających z ich usług”;
Standardy rachunkowości
20. z zadowoleniem przyjmuje decyzję o zmianie standardów rachunkowości w zakresie wyceny instrumentów finansowych oraz o podjęciu przed końcem 2009 r. działań służących zwiększeniu zaangażowania zainteresowanych stron poprzez zmianę aktu założycielskiego Rady Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (RMSR);
21. przypomina w tym kontekście, że Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (RMSR) powinna w ramach Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej dotyczących sprawozdawczości w zakresie segmentów działalności zawrzeć wymóg, zgodnie z którym międzynarodowe korporacje winny składać sprawozdania ze wszystkich transakcji w poszczególnych krajach (koszty pracy, koszty finansowe, dochody przed opodatkowaniem itp.); uważa, że dałoby to inwestorom, udziałowcom i władzom podatkowym kompleksowy obraz każdej z korporacji, a tym samym umożliwiło skuteczniejsze i bardziej przejrzyste ustalanie podstawy opodatkowania na skalę międzynarodową;
22. jest zdania, że należy zmienić akt założycielski RMSR tak, aby organizacja ta przestała być prywatną spółką, której finanse kontrolowane są przez duże biura rachunkowe, i stała się międzynarodową agencją w charakterze wyspecjalizowanej komisji Rady Gospodarczej i Społecznej;
Finansowanie i reforma międzynarodowego systemu finansowego w celu pokonania kryzysu
23. odnotowuje zainteresowanie zwiększoną rolą MFW jako kredytodawcy ostatniej szansy oraz umocnienie zdolności udzielania kredytów przez MFW poprzez przyznanie środków w wysokości ok. 500 mld USD; w szczególności pochwala udostępnienie 250 mld USD w postaci specjalnych praw ciągnienia (SDR); jest jednak zawiedziony, że nowe SDR zostaną przyznane 186 członkom MFW na podstawie ich udziałów i liczby głosów, co doprowadzi do poważnego niedofinansowania potrzeb krajów o średnich dochodach i ubogich państw rozwijających się, które otrzymają SDR jedynie o wartości 80 mld USD;
24. uznaje za poważną porażkę nieprzeforsowanie przez G20 jakiejkolwiek reformy działań MFW, która powinna iść w parze ze zwiększeniem jego roli jako kredytodawcy ostatniej szansy; wyraża głębokie zaniepokojenie faktem, że niedawne warunki udzielenia kredytów krajom dotkniętym kryzysem (w tym Węgrom i Łotwie) obejmowały wprowadzenie pełnej procyklicznej polityki fiskalnej i monetarnej podobnej do tej, która pogłębiła kryzys gospodarczy w krajach azjatyckich w latach 1997-1998;
25. wyraża rozczarowanie w związku z całkowitym brakiem pomocy państwom rozwijającym się ze strony państw G20 w uniknięciu dotkliwego kryzysu kredytowego poprzez ograniczony w czasie międzynarodowy system umarzania długów lub porozumień w sprawie spłaty długów, poprzez utworzenie międzynarodowego mechanizmu w przypadku bankructwa, bądź inne narzędzie umożliwiające spłatę jedynie tych części pożyczki, których wartość rynkowa spadła, tak jak pozwala się to czynić obecnie coraz częściej spółkom lub bankom mającym kłopoty finansowe; zwraca się o określenie na nowo programu redukcji zadłużenia międzynarodowych instytucji finansowych, a także stworzenie wielostronnych ram odpowiedzialnego udzielania pożyczek;
26. uważa, że MFW musi przyczynić się do osiągnięcia milenijnych celów rozwoju; wzywa w związku z tym do lepszej koordynacji i zwiększonej spójności strategii politycznych MFW, agend ONZ (UNDP, UNEP, UNCTAD, MOP itp.) odpowiedzialnych za kwestie społeczne i gospodarcze, a także UE;
27. za największą porażkę uznaje fakt, że podczas szczytu G20 nie opracowano żadnego planu uregulowania działalności transgranicznej instytucji finansowych ani transgranicznego przepływu kapitału, a przynajmniej wzmocnienia zdolności państw do regulowania przepływu funduszy transgranicznych;
Promowanie globalnego handlu i inwestycji
28. przyjmuje z zadowoleniem podjęte na londyńskim szczycie zobowiązanie do przeznaczenia do 250 mld USD w postaci gwarancji umożliwiających handlowcom dostęp do kredytów; ubolewa jednak, że plan ten nie wyjaśnia, w jaki sposób gwarancje kredytów eksportowych mogłyby zostać rozszerzone na najbardziej potrzebujące kraje rozwijające się, w szczególności w Afryce Subsaharyjskiej, w których w tym roku eksport spadł dotychczas o 40%, głównie z powodu utrudnionego dostępu do kredytów handlowych;
29. odnotowuje ciągle ponawiany podczas szczytu G20 apel o zakończenie negocjacji WTO w ramach dauhańskiej agendy rozwoju; ponownie wyraża swoje przekonanie, że negocjacje w Ad-Dausze nie przyniosą rozwiązania obecnego kryzysu gospodarczego i finansowego oraz że muszą one zostać poddane gruntownej reformie w celu przywrócenia sprawiedliwego i sprzyjającego rozwojowi wielostronnego systemu handlu; wzywa WTO do przedstawienia szczegółowych propozycji systemu zawieszenia długów przy wdrażaniu podjętych już zobowiązań w zakresie liberalizacji w odniesieniu do transgranicznych usług finansowych – dopóty, dopóki nie ustanowi się ogólnoświatowego systemu nadzoru;
Zapewnienie powszechnego, sprawiedliwego i trwałego wyjścia z kryzysu
30. uważa, że walka z ubóstwem powinna opierać się na uznaniu prawa państw i regionów do niezależności żywnościowej oraz prawa do demokratycznego określania swoich kierunków działania, priorytetów i strategii tak, aby chronić źródła utrzymania ludności oraz jej prawa społeczne, gospodarcze i kulturowe; jest też zdania, że zasady te powinny być ważniejsze od liberalizacji handlu, deregulacji i prywatyzacji;
31. nalega, by Komisja przedstawiła wnioski w sprawie wprowadzenia ogólnowspólnotowego podatku od transakcji finansowych, który mógłby pomóc w finansowaniu inwestycji w krajach rozwijających się, tak aby wesprzeć je w przezwyciężaniu najpoważniejszych konsekwencji kryzysu i w dalszym dążeniu do realizacji milenijnych celów rozwoju;