ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ σχετικά με το πρόγραμμα παρακολούθησης της Εθνικής Υπηρεσίας Ασφάλειας των ΗΠΑ, τα όργανα παρακολούθησης σε διάφορα κράτη μέλη και τον αντίκτυπό τους στην ιδιωτική ζωή των πολιτών της ΕΕ
1.7.2013 - (2013/2682(RSP))
σύμφωνα με το άρθρο 110 παράγραφος 2 του Κανονισμού
Δημήτριος Δρούτσας, Claude Moraes, Juan Fernando López Aguilar, Sylvie Guillaume εξ ονόματος της Ομάδας S&D
Βλ. επίσης την κοινή πρόταση ψηφίσματος RC-B7-0336/2013
B7‑0343/2013
Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με το πρόγραμμα παρακολούθησης της Εθνικής Υπηρεσίας Ασφάλειας των ΗΠΑ, τα όργανα παρακολούθησης σε διάφορα κράτη μέλη και τον αντίκτυπό τους στην ιδιωτική ζωή των πολιτών της ΕΕ
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη τα άρθρα 2 και 6 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ) και το άρθρο 16 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
– έχοντας υπόψη τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
– έχοντας υπόψη την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΣΔΑ),
– έχοντας υπόψη τη Συμφωνία Αμοιβαίας Δικαστικής Συνδρομής μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής[1],
– έχοντας υπόψη τη Σύμβαση για το έγκλημα στον κυβερνοχώρο (CETS No 185),
– έχοντας υπόψη τη συμφωνία του ασφαλούς λιμένα μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ, και συγκεκριμένα το άρθρο 3 της συμφωνίας αυτής, καθώς και τον κατάλογο των συμμετεχόντων στη συμφωνία,
– έχοντας υπόψη τα παλαιότερα ψηφίσματά του για το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή και στην προστασία των δεδομένων, κυρίως δε το ψήφισμά του της 5ης Σεπτεμβρίου 2001 σχετικά με την ύπαρξη ενός παγκοσμίου συστήματος παρακολούθησης της ιδιωτικής και οικονομικής επικοινωνίας (σύστημα παρακολούθησης ECHELON)[2],
– έχοντας υπόψη το νόμο περί τρομοκρατίας (Patriot Act) και το νόμο για την παρακολούθηση ξένων υπηρεσιών πληροφοριών (FISA)) των ΗΠΑ καθώς και τις επακόλουθες τροποποιητικές πράξεις επί αυτών,
– έχοντας υπόψη την συζήτηση με την Επίτροπο Reding στις 15 Φεβρουαρίου 2012 σχετικά με την νομοθεσία τρίτων χωρών και τους νόμους της ΕΕ για την προστασία των δεδομένων (PV 15/02/2012 – 19),
– έχοντας υπόψη την τρέχουσα αναθεώρηση της οδηγίας περί προστασίας των δεδομένων (οδηγία 95/46/ΕΚ),
– έχοντας υπόψη τη εν εξελίξει διαπραγμάτευση για μια συμφωνία πλαίσιο μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ σχετικά με την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα όταν αυτά μεταφέρονται και υφίστανται επεξεργασία για λόγους αστυνομικής και δικαστικής συνεργασίας (η «συμφωνία πλαίσιο»),
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την αξιοποίηση των δυνατοτήτων του υπολογιστικού νέφους στην Ευρώπη (COM(2012)0529),
– έχοντας υπόψη το άρθρο 110 παράγραφος 2, του Κανονισμού του,
Α. εκτιμώντας ότι δημοσιεύματα στο διεθνή τύπο στις αρχές Ιουνίου 2013 αποκάλυψαν στοιχεία σύμφωνα με τα οποία οι αρχές των ΗΠΑ έχουν πρόσβαση, μέσω προγραμμάτων όπως το PRISM, στα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα των πολιτών της ΕΕ τα οποία επεξεργάζονται σε μεγάλη κλίμακα όταν χρησιμοποιούν παρόχους επιγραμμικών υπηρεσιών των ΗΠΑ·
Β. εκτιμώντας ότι η Επίτροπος Reding απηύθυνε επιστολή προς τον Υπουργό Δικαιοσύνης των ΗΠΑ, κ. Eric Holder, εγείροντας τις ευρωπαϊκές ανησυχίες και ζητώντας διευκρινίσεις και εξηγήσεις για το πρόγραμμα PRISM και άλλα προγράμματα του είδους μέσω των οποίων συλλέγονται και ερευνώνται δεδομένα, και σχετικά με τους νόμους βάσει των οποίων μπορούν να επιτρέπονται τέτοια προγράμματα·
Γ. εκτιμώντας ότι δεν έχει ακόμη παραληφθεί από τις αρχές των ΗΠΑ εμπεριστατωμένη απάντηση, παρά τις συζητήσεις που έλαβαν χώρα κατά την συνάντηση των Υπουργών Δικαιοσύνης ΕΕ-ΗΠΑ στο Δουβλίνο στις 14 Ιουνίου 2013·
Δ. εκτιμώντας ότι στα τέλη Ιουνίου 2013 ο διεθνής τύπος δημοσίευσε καταγγελίες σύμφωνα με τις οποίες οι αρχές των ΗΠΑ παρακολουθούσαν συστηματικά τα γραφεία των οργάνων της ΕΕ στην Ουάσινγκτον και την Νέα Υόρκη, καθώς τα κτίρια των οργάνων της ΕΕ στις Βρυξέλλες, μέσω της τοποθέτησης συσκευών υποκλοπών στα γραφεία, της χρήσης ηλεκτρονικών εμφυτευμάτων και κεραιών και της διείσδυσης στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και στα τηλεφωνικά δίκτυα·
Ε. εκτιμώντας ότι τα δημοσιεύματα του τύπου αναφέρονται επίσης στην παρακολούθηση κρατών μελών της ΕΕ·
ΣΤ. εκτιμώντας ότι, σε περίπτωση που αποδειχθούν πραγματικά τα δημοσιεύματα, αυτός ο τύπος παρακολούθησης και συγκέντρωσης στοιχείων δεν μπορεί να δικαιολογηθεί στα πλαίσια της λήψης μέτρων κατά της τρομοκρατίας και για την προστασία της εθνικής ασφάλειας·
Ζ. εκτιμώντας ότι έχουν ζητηθεί επίσημες εξηγήσεις και διευκρινίσεις από τις αρχές των ΗΠΑ·
Η. εκτιμώντας ότι η διατλαντική εταιρική σχέση μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ πρέπει να βασίζεται στην αμοιβαία εμπιστοσύνη και στον σεβασμό, στην καλόπιστη και αμοιβαία συνεργασία, και στον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου,
Θ. εκτιμώντας ότι, βάσει της συμφωνίας του ασφαλούς λιμένα, έχει ανατεθεί στα κράτη μέλη και στην Επιτροπή το καθήκον της εγγύησης της ασφάλειας και της ακεραιότητας των προσωπικών δεδομένων· εκτιμώντας ότι, δυνάμει του άρθρου 3, η Επιτροπή έχει καθήκον, σε περίπτωση μη τήρησης των διατάξεων της συμφωνίας, να ακυρώσει ή να αναστείλει την ισχύ της συμφωνίας·
Ι. εκτιμώντας ότι, όπως αναφέρεται στο διεθνή τύπο, οι εταιρίες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα PRISM είναι όλες συμβαλλόμενα μέρη της συμφωνίας του ασφαλούς λιμένα·
ΙΑ. εκτιμώντας ότι οι ΗΠΑ έχουν υπογράψει και κυρώσει την Σύμβαση για το έγκλημα στον κυβερνοχώρο, η οποία άρχισε να ισχύει το 2007, και ότι οι ρήτρες και οι αρχές της έχουν ως εκ τούτου καταστεί τμήμα του εσωτερικού δικαίου των ΗΠΑ·
ΙΒ. εκτιμώντας ότι η Σύμβαση για το έγκλημα στον κυβερνοχώρο προβλέπει ότι όλα τα μέτρα για την «συλλογή στοιχείων σε ηλεκτρονική μορφή» ενδεχόμενων ποινικών αδικημάτων (άρθρο 14) πρέπει να παρέχουν επαρκή προστασία των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συγκεκριμένα εκείνων που ορίζονται στην ΕΣΑΔ (άρθρο 8, Ιδιωτική ζωή), πρέπει να διασφαλίζουν τη συμμόρφωση προς την «αρχή της αναλογικότητας» και να υπόκεινται σε διασφαλίσεις που θα περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, δικαστική ή άλλη ανεξάρτητη εποπτεία, τους λόγους που επιτρέπουν την εφαρμογή, και τον περιορισμό της εμβέλειας και της διάρκειας τέτοιων διαδικασιών (άρθρο 15)·
ΙΓ. εκτιμώντας ότι θα ήταν ατυχές εάν επηρεάζονταν από τις πρόσφατες καταγγελίες οι προσπάθειες σύναψης διατλαντικής εταιρικής σχέσης συναλλαγών και επενδύσεων (TTIP), η οποία αποδεικνύει τη δέσμευση για περαιτέρω ενίσχυση της εταιρικής σχέσης μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ·
ΙΔ. εκτιμώντας ότι η συμφωνία μεταξύ ΕΕ-ΗΠΑ σχετικά με την αμοιβαία δικαστική συνδρομή, όπως αυτή επικυρώθηκε από την Ένωση και το Κογκρέσο, ορίζει τους όρους συγκέντρωσης και ανταλλαγής πληροφοριών, αλλά και απαίτησης και παροχής συνδρομής για τη συγκέντρωση αποδεικτικών στοιχείων σε μια συγκεκριμένη χώρα προς διευκόλυνση ποινικών ερευνών ή διώξεων σε κάποια άλλη·
ΙΕ. εκτιμώντας ότι στις 14 Ιουνίου 2013 η Επίτροπος Malmström ανακοίνωσε τη σύσταση μιας διατλαντικής ομάδας εμπειρογνωμόνων·
ΙΣΤ. εκτιμώντας ότι ο διεθνής τύπος έχει επίσης αναφέρει την υποτιθέμενη συνεργασία και εμπλοκή κρατών μελών της ΕΕ στο πρόγραμμα PRISM και σε άλλα παρεμφερή προγράμματα, ή το γεγονός ότι αυτά απέκτησαν δυνατότητα πρόσβασης στις βάσεις δεδομένων που δημιουργήθηκαν·
ΙΖ. εκτιμώντας ότι ο διεθνής τύπος αναφέρθηκε επίσης στην υποτιθέμενη συνεργασία κρατών μελών στην διαβίβαση παρόμοιου τύπου δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από τα κράτη μέλη στις ΗΠΑ·
ΙΗ. εκτιμώντας ότι ορισμένα κράτη μέλη έχουν προγράμματα παρακολούθησης ή συζητούν την εφαρμογή τέτοιων προγραμμάτων·
ΙΘ. εκτιμώντας ότι σύμφωνα με την νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ένα τέτοιο πρόγραμμα θα πρέπει να είναι καταφανώς αναλογικό και απαραίτητο σε μια δημοκρατική κοινωνία·
Κ. εκτιμώντας ότι η μεταρρύθμιση της προστασίας των δεδομένων είναι σε εξέλιξη σε επίπεδο ΕΕ, μέσω της αναθεώρησης της οδηγίας 95/46/ΕΚ και της αντικατάστασής της από τον προτεινόμενο Γενικό Κανονισμό για την Προστασία των Δεδομένων και την οδηγία για την Προστασία των Δεδομένων σχετικά με την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από τις αρμόδιες αρχές για την πρόληψη, τη διερεύνηση, τη διαπίστωση ή τη δίωξη αξιόποινων πράξεων ή για την εκτέλεση ποινικών κυρώσεων, και την ελεύθερη διακίνηση τέτοιων δεδομένων·
ΚΑ. εκτιμώντας ότι τα κράτη μέλη υποχρεούνται να σέβονται τις θεμελιώδεις αξίες που κατοχυρώνονται στο άρθρο 2 της ΣΕΕ και στο Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων·
1. εκφράζει σοβαρή ανησυχία για το πρόγραμμα PRISM και άλλα συναφή προγράμματα που αφορούν στην συγκέντρωση δεδομένων, τα οποία, εφόσον επιβεβαιωθούν οι πληροφορίες που διαθέτουμε έως σήμερα, θα μπορούσαν να αποτελέσουν σοβαρή παράβαση των θεμελιωδών δικαιωμάτων των πολιτών της ΕΕ για την ιδιωτική ζωή και την προστασία των δεδομένων·
2. εκφράζει σοβαρή ανησυχία για τους ισχυρισμούς για κατασκοπεία εκ μέρους των αρχών των ΗΠΑ στα γραφεία των οργάνων της ΕΕ και στα ηλεκτρονικά ταχυδρομεία και τις τηλεφωνικές συνδιαλέξεις των υπαλλήλων τους· θεωρεί, σε περίπτωση που οι ισχυρισμοί αυτοί αποδειχθούν σωστοί, ότι αυτοί οι τύποι δράσης είναι απολύτως απαράδεκτοι και ζημιώνουν σοβαρά την διατλαντική εταιρική σχέση· εκφράζει προβληματισμό για το κατά πόσον αυτό ισοδυναμεί με σοβαρή παραβίαση του διεθνούς δικαίου, και ιδιαίτερα της Σύμβασης της Βιέννης περί διπλωματικών σχέσεων,
3. καλεί τις αρχές των ΗΠΑ να παράσχουν στην ΕΕ, χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση, πλήρη στοιχεία σχετικά με το πρόγραμμα PRISM και τα άλλα συναφή προγράμματα που ασχολούνται με τη συγκέντρωση δεδομένων, όπως επίσης ζήτησε η Επίτροπος Reding στης επιστολή της στις 10 Ιουνίου 2013 προς τον Υπουργό Δικαιοσύνης Eric Holder·
4. καλεί τις αρχές των ΗΠΑ να παράσχουν στα όργανα της ΕΕ, χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση, πλήρεις διευκρινίσεις και εξηγήσεις σχετικά με τους ισχυρισμούς περί κατασκοπευτικών δραστηριοτήτων των αρχών τους σε βάρος των γραφείων των οργάνων της ΕΕ στην Ουάσινγκτον, στην Νέα Υόρκη και στις Βρυξέλλες·
5. καλεί τις αρχές των ΗΠΑ να ελέγξουν την νομιμότητα του προγράμματος PRISM και άλλων παρεμφερών προγραμμάτων που αφορούν στην συγκέντρωση δεδομένων, και το κατά πόσον συνάδουν, και μπορεί να αποδειχθεί ότι συνάδουν, με τις νομικές υποχρεώσεις που ορίζονται στην Σύμβαση για το έγκλημα στον κυβερνοχώρο, κυρίως δε την απαίτηση για αναλογικότητα και κατάλληλες διασφαλίσεις όπως ανεξάρτητη εποπτεία και περιορισμός της εμβέλειας και της διάρκειας·
6. ζητεί να προβλεφθεί για τη διατλαντική ομάδα εμπειρογνωμόνων, την οποία ανήγγειλε η Επίτροπος Malmström και στην οποία θα συμμετάσχει το Κοινοβούλιο, κατάλληλο επίπεδο διαβάθμισης ασφαλείας και δυνατότητα πρόσβασης σε όλα τα κατάλληλα έγγραφα, ώστε να μπορέσει αυτή να εργασθεί σωστά και εντός καθορισμένης προθεσμίας· ζητεί περαιτέρω αυτή η ομάδα εμπειρογνωμόνων να καταλήξει σε συμπεράσματα και σε σειρά από συστάσεις·
7. καλεί την Επιτροπή και τις αρχές των ΗΠΑ να επαναλάβουν χωρίς καθυστέρηση τις διαπραγματεύσεις για τη συμφωνία πλαίσιο σχετικά με την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα όταν αυτά μεταφέρονται και υφίστανται επεξεργασία για λόγους αστυνομικής και δικαστικής συνεργασίας·
8. καλεί την Επιτροπή να προβεί σε πλήρη επανεξέταση της συμφωνίας του ασφαλούς λιμένα υπό το πρίσμα των πρόσφατων πληροφοριών, σύμφωνα με το άρθρο 3 της συμφωνίας·
9. εκφράζει σοβαρή ανησυχία για τις αποκαλύψεις σχετικά με τα υποτιθέμενα προγράμματα παρακολούθησης που χρησιμοποιούν τα κράτη μέλη, είτε με την συνδρομή της Εθνικής Υπηρεσίας Ασφάλειας των ΗΠΑ είτε μονομερώς·
10. καλεί τα κράτη μέλη να μεριμνήσουν ώστε οι αντίστοιχες νομοθεσίες τους και πρακτικές να είναι απολύτως σύμφωνες με τις αρχές της αναγκαιότητας και αναλογικότητας, την ΕΣΑΔ και τη σχετική νομολογία και, σε περίπτωση που δεν είναι, να τις αναθεωρήσουν ανάλογα·
11. καλεί κατεπειγόντως το Συμβούλιο να επιταχύνει τις εργασίες του σχετικά με το σύνολο της δέσμης για την προστασία των δεδομένων, και ιδιαίτερα την πρόταση οδηγίας για την προστασία των δεδομένων, προκειμένου να επικαιροποιήσει την ευρωπαϊκή νομοθεσία για την προστασία των δεδομένων, το συντομότερο δυνατό, σύμφωνα με την παρούσα ανάγκη να προστατευθούν τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα και το δικαίωμα του ατόμου για ιδιωτικότητα·
12. καλεί την Επιτροπή να μεριμνήσει στις τρέχουσες διαπραγματεύσεις για τη δέσμη περί προστασία των δεδομένων, ώστε να μην υπονομευθούν τα πρότυπα της ΕΕ για την προστασία των δεδομένων ως αποτέλεσμα της TTIP με τις ΗΠΑ·
13. τονίζει ότι όλες οι εταιρίες που παρέχουν υπηρεσίες στην ΕΕ πρέπει να συμμορφώνονται με το δίκαιο της ΕΕ χωρίς εξαίρεση και είναι υπεύθυνες για οποιεσδήποτε παραβιάσεις·
14. τονίζει ότι οι εταιρίες που υπάγονται στην δικαιοδοσία τρίτης χώρας πρέπει να παρέχουν στους χρήστες που έχουν την έδρα τους στην ΕΕ σαφή και ευδιάκριτη προειδοποίηση ως προς το ενδεχόμενο τα δεδομένα τους προσωπικού χαρακτήρα να υποστούν επεξεργασία από τις αρχές επιβολής του νόμου και τις υπηρεσίες πληροφοριών κατόπιν μυστικής ή δικαστικής εντολής·
15. αναθέτει στην Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων να διεξάγει εμπεριστατωμένη έρευνα για το PRISM και άλλα παρεμφερή προγράμματα που αφορούν στην συγκέντρωση δεδομένων, καθώς και για τις κατηγορίες κατασκοπείας στα γραφεία της ΕΕ, και να υποβάλει έκθεση στην ολομέλεια το συντομότερο δυνατόν·
16. αναθέτει στον πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, στο Συμβούλιο της Ευρώπης, στις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια των κρατών μελών, στον Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών, στην Γερουσία των Ηνωμένων Πολιτειών και στην Βουλή των Αντιπροσώπων, στην Υπουργό Εσωτερικής Ασφάλειας των ΗΠΑ και στον Υπουργό Δικαιοσύνης των ΗΠΑ.