PROJEKT REZOLUCJI w sprawie sytuacji w Burundi
9.12.2015 - (2015/2973(RSP))
zgodnie z art. 123 ust. 2 Regulaminu
Maria Heubuch, Heidi Hautala, Bodil Valero, Judith Sargentini w imieniu grupy Verts/ALE
Patrz też projekt wspólnej rezolucji RC-B8-1348/2015
Parlament Europejski,
– uwzględniając zmienioną umowę z Kotonu,
– uwzględniając Porozumienie z Aruszy w sprawie pokoju i pojednania w Burundi z dnia 28 sierpnia 2000 r.,
– uwzględniając konstytucję Burundi, w szczególności jej art. 96,
– uwzględniając Afrykańską kartę na rzecz demokracji, wyborów i dobrych rządów (ACDEG),
– uwzględniając Afrykańską kartę praw człowieka i ludów,
– uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka,
– uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych,
– uwzględniając rezolucję Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych nr 2248 (2015) z dnia 12 listopada 2015 r. w sprawie sytuacji w Burundi,
– uwzględniając wspólne oświadczenie w sprawie Burundi z dnia 12 listopada 2015 r. wydane przez zastępcę sekretarza generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych Jana Eliassona, przewodniczącą Unii Afrykańskiej Nkosazanę Dlamini-Zumę oraz wiceprzewodniczącą Komisji / wysoką przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa Federikę Mogherini,
– uwzględniając decyzje Rady Pokoju i Bezpieczeństwa Unii Afrykańskiej (UA) z dnia 13 czerwca, 17 października i 13 listopada 2015 r. w sprawie sytuacji w Burundi,
– uwzględniając oświadczenia Wspólnoty Wschodnioafrykańskiej z dnia 31 maja i 6 lipca 2015 r. w sprawie sytuacji w Burundi,
– uwzględniając oświadczenie współprzewodniczących Wspólnego Zgromadzenia Parlamentarnego AKP–UE z dnia 17 czerwca 2015 r. w sprawie sytuacji w Burundi,
– uwzględniając rozporządzenie Rady (WPZiB) 2015/1755 z dnia 1 października 2015 r. w sprawie środków ograniczających w związku z sytuacją w Burundi[1],
– uwzględniając konkluzje Rady z dnia 16 marca, 18 maja, 22 czerwca i 16 listopada 2015 r. w sprawie Burundi,
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 9 lipca 2015 r. w sprawie sytuacji w Burundi[2],
– uwzględniając list zatwierdzony przez Radę w dniu 26 października 2015 r. zawierający wniosek o podjęcie konsultacji z władzami burundyjskimi przewidzianych w art. 96 umowy z Kotonu,
– uwzględniając art. 123 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze niedawną wojnę domową w Burundi, szerzącą się przemoc polityczną, zacofanie gospodarcze i ubóstwo;
B. mając na uwadze, że prezydent Pierre Nkurunziza rozpoczął sprawowanie trzeciej kadencji, co jest powszechnie uznawane za niezgodne z Porozumieniem z Aruszy na rzecz pokoju i pojednania oraz z konstytucją Burundi;
C. mając na uwadze, że w czasie ogłaszania kandydatury i w okresie poprzedzającym wybory drastycznie prześladowano burundyjską opozycję, działaczy na rzecz praw człowieka, podmioty społeczeństwa obywatelskiego i media, w tym doszło do zabójstwa lidera opozycji Zediego Feruziego;
D. mając na uwadze, że w czerwcu i lipcu 2015 r. odbyły się w Burundi wybory prezydenckie, parlamentarne i samorządowe, które zostały zbojkotowane przez opozycję; mając na uwadze, że Unia Afrykańska i inne organizacje międzynarodowe nie uznały tych wyborów za wolne i uczciwe z powodu licznych przypadków prześladowania opozycji;
E. mając na uwadze, że rząd Burundi zlekceważył decyzje i zalecenia UA oraz Wspólnoty Wschodnioafrykańskiej przyjęte odpowiednio w dniu 13 czerwca 2015 r. i 6 lipca 2015 r., których pełne wdrożenie dałoby podstawy do wiarygodnych i powszechnych wyborów;
F. mając na uwadze, że według Biura Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR) od dnia 26 kwietnia 2015 r. w starciach między siłami policyjnymi a aktywistami opozycyjnymi oraz między uzbrojonymi grupami zginęło co najmniej 200 osób, w tym jedna trzecia tylko w październiku;
G. mając na uwadze, że uzbrojone grupy młodzieży powiązane z partią rządzącą systematycznie terroryzują i zastraszają osoby, które uznawane są za wspierające opozycję lub krytyczne wobec rządu;
H. mając na uwadze, że regularnie dochodzi do ukierunkowanych zabójstw; mając na uwadze próbę zamachu wymierzonego przeciwko szefowi sztabu armii Burundi; mając na uwadze, że jeden z głównych generałów i bliski współpracownik prezydenta Pierre'a Nkurunzizy został zabity w ataku rakietowym na jego samochód w stolicy Bużumburze; mając na uwadze, że siły policyjne były celami ataków i zabójstw; mając na uwadze, że według doniesień co najmniej dziewięcioro cywili straciło życie w zbiorowej egzekucji dokonanej przez jednostkę policji API w dniu 13 października 2015 r.;
I. mając na uwadze, że według informacji ONZ ponad 200 000 Burundyjczyków stało się ofiarami wewnętrznych wysiedleń w wyniku aktów przemocy lub uciekło do krajów sąsiednich;
J. mając na uwadze, że w regionie Wielkich Jezior występuje poważne ryzyko konfliktów wewnętrznych, które mogą rozprzestrzenić się na kraje sąsiednie;
K. mając na uwadze, że wielu znaczących krytyków władzy udało się na wygnanie i wszyscy oni otrzymywali pogróżki w następstwie wypowiedzi, w których sprzeciwiali się trzeciej kadencji prezydenta Nkurunzizy;
L. mając na uwadze, że przywódcy polityczni uciekają się do stosowania mowy nienawiści etnicznej w regionie nadal naznaczonym ludobójstwem w Rwandzie w 1994 r.;
M. mając na uwadze, że urzędnicy ONZ donoszą o ryzyku ludobójstwa w Burundi;
N. mając na uwadze, że Rada Pokoju i Bezpieczeństwa Unii Afrykańskiej (AUPSC) wezwała do jak najszybszego wznowienia procesu mediacji pod przywództwem prezydenta Ugandy Yoweriego Museveniego oraz do pełnej współpracy rządu Burundi i wszystkich pozostałych stron z tym mediatorem; mając na uwadze, że AUPSC nałożyła sankcje na wszystkie strony przyczyniające się do stosowania przemocy i utrudniające rozwiązanie kryzysu oraz zdecydowała o wszczęciu skrupulatnego śledztwa w sprawie naruszeń praw człowieka i innych nadużyć wymierzonych w cywili w Burundi, a także o rozmieszczeniu dodatkowych obserwatorów praw człowieka i ekspertów wojskowych; mając na uwadze, że AUPSC wezwała Unię Afrykańską do przyspieszenia i sfinalizowania planowania ewentualnościowego w związku z możliwym rozmieszczeniem misji przeciwko przemocy prowadzonej przez stronę afrykańską;
O. mając na uwadze, że w dniu 30 listopada 2015 r. sekretarz generalny ONZ Ban Ki Moon przedstawił Radzie Bezpieczeństwa trzy wnioski w sprawie rewizji mandatu obecności ONZ w Burundi w związku z rozwojem sytuacji w celu umożliwienia przeprowadzenia misji pokojowej w przypadku nasilenia się kryzysu;
P. mając na uwadze, że na podstawie art. 96 umowy z Kotonu w dniu 26 października 2015 r. UE zaapelowała o podjęcie konsultacji w sprawie zbadania nieprzestrzegania istotnych założeń umowy, w szczególności przestrzegania praw człowieka, zasad demokracji i praworządności; mając na uwadze, że konsultacje te rozpoczęły się dnia 8 grudnia 2015 r.
Q. mając na uwadze, że UA, UE i Stany Zjednoczone zamroziły aktywa i nałożyły zakaz podróżowania na przywódców rządu i opozycji, których działania i oświadczenia przyczyniają się do istnienia przemocy oraz stanowią przeszkodę w dochodzeniu do politycznego rozwiązania kryzysu w Burundi;
R. mając na uwadze, że w drodze dekretu 530/1597 władze Burundi zawiesiły działalność dziesięciu organizacji praw człowieka, a mianowicie ACAT-Burundi, APRODH, AMINA, FOCODE, FORSC, Fontaine-ISOKO, Maison Shalom, PARCEM, RCP i SPPDF, a także zablokowały ich rachunki bankowe;
1. jest głęboko zaniepokojony sytuacją w Burundi, która ponownie stwarza poważne zagrożenie wybuchem wojny domowej i dalszą destabilizacją już napiętej sytuacji w regionie Wielkich Jezior; wzywa rząd Burundi, siły bezpieczeństwa i opozycję do zachowania najwyższej powściągliwości;
2. uważa prezydenta Pierre'a Nkurunzizę za głównego odpowiedzialnego za poważne pogorszenie sytuacji politycznej w Burundi oraz zachęca go do natychmiastowego przystąpienia do poważnego dialogu z siłami opozycyjnymi w Burundi w celu znalezienia rozwiązania obecnego kryzysu; jest zdania, że rozwiązanie takie musi opierać się na Porozumieniu z Aruszy na rzecz pokoju i pojednania oraz na konstytucji Burundi;
3. uważa, że wybory parlamentarne i prezydenckie, które odbyły się w czerwcu i lipcu 2015 r., nie były ani wolne, ani uczciwe oraz że władze Burundi systematycznie utrudniały siłom opozycyjnym prowadzenie kampanii wyborczej przez uniemożliwianie publicznych demonstracji i zastraszanie opozycyjnych polityków i podmiotów społeczeństwa obywatelskiego, przez co wielu z nich udało się na wygnanie;
4. potępia drastyczne represje przeciwko siłom opozycyjnym w Burundi, terror wywoływany przez bojówki młodzieżowe partii rządzącej Imbonerakure oraz ograniczenie działalności niezależnych mediów;
5. wzywa władze Burundi do zapewnienia przeprowadzenia pełnego dochodzenia w sprawie tych wydarzeń oraz postawienia osób odpowiedzialnych przed wymiarem sprawiedliwości; z zadowoleniem przyjmuje powołanie przez prokuratora generalnego Burundi komisji śledczej badającej zabójstwa dokonane przez siły policyjne API w dniu 13 października 2015 r.;
6. potępia zabójstwo generała Adolphe'a Nshimirimany, próbę zamachu na generała Prime Niyongabo oraz ataki i zabójstwa dokonane przez siły bezpieczeństwa Burundi;
7. wzywa do natychmiastowego rozbrojenia bojówek Imbonerakure;
8. przypomina o zobowiązaniach Burundi wynikających z umowy z Kotonu w odniesieniu do poszanowania praw człowieka, wartości demokratycznych i rządów prawa; przypomina, że takie prawa są także zapisane w konstytucji Burundi;
9. wzywa władze Burundi do poszanowania i ochrony praw podstawowych wszystkich Burundyjczyków, w tym wolności słowa i wolności zgromadzeń zwolenników opozycji, do natychmiastowego otwarcia mediów, umożliwienia powrotu do kraju liderom opozycji znajdującym się na wygnaniu, bezwarunkowego uwolnienia wszystkich więźniów politycznych oraz zakończenia prześladowania organizacji społeczeństwa obywatelskiego i obrońców praw człowieka;
10. z zadowoleniem przyjmuje decyzję AUPSC o wszczęciu śledztwa w sprawie przypadków łamania praw człowieka w Burundi i o nałożeniu ukierunkowanych sankcji przeciwko stronom przyczyniającym się do szerzenia się przemocy w kraju; z zadowoleniem przyjmuje jej apel o rozpoczęcie planowania ewentualnościowego misji pokojowej prowadzonej przez stronę afrykańską w celu zapobiegania przemocy oraz wzywa ESDZ do zbadania, w jaki sposób mogłaby ona wesprzeć taką misję;
11. z zadowoleniem przyjmuje wysłanie do Burundi obserwatorów praw człowieka i ekspertów wojskowych przez UA w celu monitorowania sytuacji w dziedzinie praw człowieka oraz podkreśla znaczenie współpracy z nimi, aby ułatwić im realizację zadań; ponadto wzywa Międzynarodowy Trybunał Karny do zbadania przypadków domniemanego naruszenia praw człowieka, podlegających jego jurysdykcji, do których doszło w czasie ostatniego kryzysu;
12. z zadowoleniem przyjmuje otwarcie konsultacji na podstawie art. 96 umowy z Kotonu oraz przyjęcie przez UA, UE i Stany Zjednoczone ograniczeń w podróżowaniu i zamrożenia środków finansowych w odniesieniu do obywateli Burundi;
13. przyjmuje z zadowoleniem i popiera działania mediacyjne ONZ, Unii Afrykańskiej i Wspólnoty Wschodnioafrykańskiej oraz wzywa do ich intensyfikacji;
14. jest głęboko zaniepokojony stałym napływem uchodźców do sąsiednich krajów i przypomina o swoim poparciu dla obecnych w regionie organizacji humanitarnych;
15. jest zaniepokojony ponownym nasileniem się mowy nienawiści w Burundi i wzywa wszystkie strony do zachowania powściągliwości;
16. wzywa do uchylenia dekretu 530/1597 ustanawiającego tymczasowe zawieszenie działalności dziesięciu organizacji praw człowieka oraz do niezwłocznego odblokowania ich kont bankowych, by organizacje te mogły prowadzić działalność w sposób nieograniczony;
17. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, państwom członkowskim, rządowi Burundi i rządom krajów Regionu Wielkich Jezior, rządom Wspólnoty Wschodnioafrykańskiej, wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa Federice Mogherini, Unii Afrykańskiej, sekretarzowi generalnemu ONZ, współprzewodniczącym Wspólnego Zgromadzenia Parlamentarnego AKP-UE oraz Parlamentowi Panafrykańskiemu.
- [1] Dz.U. L 257 z 2.10.2015, s. 1.
- [2] Teksty przyjęte, P8_TA(2015)0275.