Wspólny projekt rezolucji - RC-B8-0164/2014Wspólny projekt rezolucji
RC-B8-0164/2014

WSPÓLNY PROJEKT REZOLUCJI w sprawie zamknięcia organizacji pozarządowej Memoriał (laureata Nagrody im. Sacharowa z 2009 r.) w Rosji

22.10.2014 - (2014/2903(RSP))

złożony zgodnie z art. 135 ust. 5 i art. 123 ust. 4 Regulaminu
zastępujący tym samym projekty rezolucji złożone przez następujące grupy:
ECR (B8‑0164/2014)
PPE (B8‑0165/2014)
Verts/ALE (B8‑0168/2014)
S&D (B8‑0170/2014)
ALDE (B8‑0172/2014)

Cristian Dan Preda, Jaromír Štětina, Davor Ivo Stier, Bogdan Brunon Wenta, Giovanni La Via, Tunne Kelam, Luděk Niedermayer, Gabrielius Landsbergis, Agnieszka Kozłowska‑Rajewicz, Andrzej Grzyb, Róża Gräfin von Thun und Hohenstein, Monica Luisa Macovei, Dubravka Šuica, Seán Kelly, Michaela Šojdrová, Petri Sarvamaa, Eduard Kukan, Lara Comi, László Tőkés, Bogdan Andrzej Zdrojewski, Jeroen Lenaers, Andrej Plenković, Jiří Pospíšil, David McAllister, Lorenzo Cesa, Pavel Svoboda, Franck Proust, Ivana Maletić, Arnaud Danjean, Jerzy Buzek w imieniu grupy PPE
Josef Weidenholzer, Knut Fleckenstein, Richard Howitt, Ana Gomes, Liisa Jaakonsaari, Nicola Caputo, Krystyna Łybacka, Tonino Picula, Lidia Joanna Geringer de Oedenberg, Goffredo Maria Bettini, Andi Cristea, Vilija Blinkevičiūtė, Marc Tarabella, Hugues Bayet, Afzal Khan, Doru‑Claudian Frunzulică w imieniu grupy S&D
Charles Tannock, Mark Demesmaeker, Ryszard Antoni Legutko, Anna Elżbieta Fotyga, Tomasz Piotr Poręba, Ryszard Czarnecki, Beata Gosiewska, Karol Karski, Zbigniew Kuźmiuk, Roberts Zīle, Jussi Halla-aho, Branislav Škripek, Marek Józef Gróbarczyk w imieniu grupy ECR
Johannes Cornelis van Baalen, Dita Charanzová, Louis Michel, Juan Carlos Girauta Vidal, Ramon Tremosa i Balcells, Marietje Schaake, Martina Dlabajová, Gérard Deprez, Pavel Telička, Jozo Radoš, Ivan Jakovčić, Izaskun Bilbao Barandica, Petr Ježek, Antanas Guoga, Javier Nart w imieniu grupy ALDE
Tamás Meszerics, Heidi Hautala, Barbara Lochbihler, Peter Eriksson, Helga Trüpel, Bart Staes, Reinhard Bütikofer, Ernest Urtasun, Indrek Tarand, Ulrike Lunacek w imieniu grupy Verts/ALE
Marie-Christine Vergiat, Helmut Scholz, Merja Kyllönen, Ignazio Corrao, Fabio Massimo Castaldo

Procedura : 2014/2903(RSP)
Przebieg prac nad dokumentem podczas sesji
Dokument w ramach procedury :  
RC-B8-0164/2014
Teksty złożone :
RC-B8-0164/2014
Głosowanie :
Teksty przyjęte :

Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie zamknięcia organizacji pozarządowej Memoriał (laureata Nagroda im. Sacharowa z 2009 r.) w Rosji

(2014/2903(RSP))

Parlament Europejski,

–   uwzględniając swoje wcześniejsze zalecenia i rezolucje w sprawie Rosji, zwłaszcza zalecenia dla Rady z dnia 23 października 2012 r.[1] i z dnia 2 kwietnia 2014 r.[2] w sprawie ustanowienia wspólnych ograniczeń wizowych dla urzędników rządu rosyjskiego zamieszanych w sprawę Siergieja Magnickiego oraz rezolucję z dnia 13 czerwca 2013 r. w sprawie rządów prawa w Rosji[3] i z dnia 13 marca 2014 r. w sprawie Rosji: wyroki dla demonstrantów uczestniczących w wydarzeniach na Placu Bołotnym[4],

–   uwzględniając fakt, że w 2009 r. Parlament Europejski przyznał Nagrodę im. Sacharowa za wolność myśli rosyjskiej organizacji pozarządowej Memoriał, walczącej m.in. o prawa więźniów politycznych w Rosji,

–   uwzględniając oświadczenie wiceprzewodniczącej Komisji/ wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa z dnia 26 marca 2013 r. dotyczące sytuacji organizacji pozarządowych w Federacji Rosyjskiej,

–   uwzględniając konstytucję Rosji, w szczególności art. 118, który stanowi, że sprawiedliwość w Federacji Rosyjskiej sprawują wyłącznie sądy, oraz art. 120, stanowiący, że sędziowie są niezawiśli i podlegają tylko konstytucji Federacji Rosyjskiej i prawu federalnemu,

–   uwzględniając dotyczące praw człowieka konsultacje między UE a Rosją, które przeprowadzono w dniu 28 listopada 2013 r.,

–   uwzględniając oświadczenie rzecznika praw człowieka Federacji Rosyjskiej Władimira Łukina z dnia 4 marca 2014 r. w sprawie publicznych demonstracji w Moskwie oraz działań podjętych przez organy ścigania,

–   uwzględniając obowiązującą umowę o partnerstwie i współpracy ustanawiającą partnerstwo między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi a Federacją Rosyjską (UPiW), a także uwzględniając zawieszone negocjacje w sprawie nowej umowy między UE a Rosją,

–   uwzględniając „Partnerstwo na rzecz modernizacji” zainicjowane w 2010 r. w Rostowie nad Donem oraz fakt, że rosyjscy przywódcy zobowiązali się, iż zasady praworządności będą podstawą modernizacji Rosji,

–   uwzględniając deklarację ONZ w sprawie obrońców praw człowieka, przyjętą przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w dniu 9 grudnia 1998 r.,

–   uwzględniając art. 135 ust. 5 oraz art. 123 ust. 4 Regulaminu,

A. mając na uwadze, że Federacja Rosyjska jako pełnoprawny członek Rady Europy, Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) oraz ONZ zobowiązała się przestrzegać zasad demokracji i praworządności oraz praw człowieka; mając na uwadze, że w ciągu ostatnich kilku miesięcy doszło w Rosji do serii poważnych naruszeń zasad praworządności i przyjęcia restrykcyjnych przepisów, w wyniku czego rosną obawy co do wypełniania przez Rosję jej zobowiązań międzynarodowych i krajowych; mając na uwadze, że Unia Europejska wielokrotnie oferowała dodatkową pomoc i wiedzę fachową, by wesprzeć Rosję w modernizowaniu i przestrzeganiu porządku konstytucyjnego i prawnego zgodnie ze standardami Rady Europy;

B.  mając na uwadze, że stan poszanowania praw człowieka w Rosji pogorszył się w ostatnich latach, a rosyjskie władze przyjęły serię aktów prawnych zawierających niejednoznaczne przepisy wykorzystywane do dalszego ograniczania działań opozycji i podmiotów społeczeństwa obywatelskiego oraz do utrudniania korzystania z wolności słowa i zgromadzeń;

C. mając na uwadze, że w rosyjskiej ustawie o „obcych agentach”, przyjętej w lipcu 2012 r., nałożono na organizacje pozarządowe otrzymujące środki finansowe z zagranicy i prowadzące „działalność polityczną” wymóg złożenia wniosku o wpisanie na specjalną rządową listę obcych agentów, co oznacza, że organizacje te są odtąd poddane dodatkowej ścisłej kontroli ze strony rządu, a wszystkie ich publikacje, komunikaty prasowe i sprawozdania muszą być opatrzone informacją, że zostały opracowane przez obcego agenta; mając na uwadze, że ustawę nowelizowano w maju 2014 r., by ministerstwo sprawiedliwości mogło samo rejestrować takie organizacje pozarządowe jako „obcych agentów”;

D. mając na uwadze, że wdrażaniu ustawy towarzyszyły takie drastyczne akcje, jak naloty policyjne, konfiskata mienia, grzywny administracyjne i inne środki mające uniemożliwić działalność organizacjom społeczeństwa obywatelskiego i zniechęcić je do dalszej pracy; mając na uwadze, że 13 czołowych grup obrońców praw człowieka wspólnie zaskarżyło ustawę o „obcych agentach” przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka; mając na uwadze, że ta skarga jest obecnie rozpatrywana;

E.  mając na uwadze, że według doniesień wielu rosyjskich i międzynarodowych organizacji obrońców praw człowieka niewspółmierne środki i agresywne działania sił bezpieczeństwa doprowadziły do wybuchu przemocy, a następnie do arbitralnego aresztowania demonstrantów; mając na uwadze, że przywódcy partii i ruchów opozycyjnych są szykanowani przez rosyjskie władze, a niektórzy spośród nich są przetrzymywani pod różnymi zarzutami;

F.  mając na uwadze, że szereg procesów i postępowań sądowych z minionych kilku lat budzi wątpliwości co do niezawisłości i bezstronności instytucji sądowniczych Federacji Rosyjskiej; mając na uwadze, że procesy te należy postrzegać w szerszym kontekście narastających represji, prześladowań i łamania praw człowieka w Rosji, w tym politycznie umotywowanych aresztowań, uwięzień i procesów, by wymienić tylko najbardziej znane przypadki Siergieja Magnickiego, Michaiła Chodorkowskiego i Aleksieja Nawalnego;

G. mając na uwadze, że rosyjskie władze rozszerzają prowadzone przez siebie programy masowego nadzoru; mając na uwadze, że programy te, w połączeniu z przepisami ograniczającymi swobodę działania organizacji pozarządowych, dają rosyjskim władzom niezwykle silne narzędzie monitorowania i tłumienia głosów opozycji;

I.   mając na uwadze, że Memoriał to rosyjska organizacja zajmująca się badaniami historycznymi i broniąca praw obywatelskich, działająca od 1987 r. na rzecz takich wartości, jak przestrzeganie zasad demokracji, praworządność i podstawowe prawa człowieka w praktyce politycznej i w życiu publicznym, założona z inicjatywy grupy dysydentów z czasów sowieckich, pod auspicjami laureata Pokojowej Nagrody Nobla Andrieja Sacharowa;

J.   mając na uwadze, że rosyjskie ministerstwo sprawiedliwości dąży do likwidacji Memoriału, ponieważ stowarzyszenie to skupia ponad 50 niezależnych podmiotów regionalnych z całego kraju w jednej organizacji parasolowej nieposiadającej siedziby głównej; mając na uwadze, że zgodnie z prawem federalnym daną organizację można zaliczyć do „krajowych” tylko wtedy, gdy jest ona reprezentowana w ponad połowie regionów Rosji przez formalnie zarejestrowane oddziały „regionalne”; mając na uwadze, że ministerstwo sprawiedliwości zarejestrowało Memoriał już w 1992 r.;

K. mając na uwadze, że Memoriał – głosami swoich przywódców – zdecydowanie sprzeciwia się rosyjskiej agresji na Ukrainie i krytykuje tę agresję, apelując do prezydenta Władimira Putina, by położył jej kres;

L.  mając na uwadze, że w 2009 r. Parlament Europejski przyznał organizacji Memoriał Nagrodę im. Sacharowa;

M. mając na uwadze, że w dniu 23 maja 2014 r. moskiewski sąd nakazał zarejestrowanie Ośrodka Praw Człowieka Memoriał jako obcego agenta w związku z jego „działalnością polityczną” w dziedzinie praw człowieka; mając na uwadze, że organizacja ta odmówiła zarejestrowania się pod tym niesprawiedliwym określeniem i zdecydowała, że rozwiąże swoją strukturę i będzie nadal działać mimo braku rejestracji w Federacji Rosyjskiej;

N. mając na uwadze, że w dniu 13 października 2014 r. rosyjskie ministerstwo sprawiedliwości wystąpiło do sądu o likwidację rosyjskiego stowarzyszenia Memoriał, któremu zarzuca – według doniesień – że ani główna organizacja, ani powiązane z nią stowarzyszenia nie zostały należycie zarejestrowane;

O. mając na uwadze, że po tym, jak rosyjski sąd najwyższy w dniu 13 listopada 2014 r. wyda orzeczenie w sprawie wniosku ministerstwa sprawiedliwości, Memoriałowi grozić będzie rozwiązanie;

P.  mając na uwadze, że problemy Memoriału z rosyjską administracją mają długą historię, m.in. w lipcu 2014 r. organizacja została przez ministerstwo sprawiedliwości zaliczona do „obcych agentów”, była też zmuszona zamknąć swoje biuro w Czeczenii po tym, jak zamordowano obrończynię praw człowieka Natalię Estemirową, która badała sprawy uprowadzeń i zabójstw, a ponadto Memoriał był pierwszą organizacją, która otrzymała nakaz likwidacji, dotyczący ośrodka walki z dyskryminacją w Petersburgu (propagującego prawa rosyjskich Romów, imigrantów zarobkowych z Azji Środkowej i Kaukazu oraz etnicznych Tatarów mieszkających na Krymie), za niedopełnienie obowiązku rejestracji w charakterze „obcego agenta”;

Q. mając na uwadze, że na podstawie przyjętych w lutym 2014 r. kolejnych zmian do ustawy o informacji, technologiach informacyjnych i ochronie informacji zablokowano strony internetowe niezależnych serwisów internetowych online; mając na uwadze, że do tych stron internetowych należą: Grani.ru, Kasparov.ru, EJ.ru, a także blog działacza opozycyjnego Aleksieja Nawalnego na stronie stacji radiowej Echo Moskwy oraz Livejournal.com; mając na uwadze, że na niektórych obszarach uniemożliwiono nadawanie programu niezależnej opozycyjnej telewizji kablowej Dożd (Deszcz);

1.  zdecydowanie potępia wniosek rosyjskiego ministerstwa sprawiedliwości do sądu najwyższego o zamknięcie niezależnej organizacji obrońców praw człowieka Memoriał i zapowiedzianą na 13 listopada 2014 r. rozprawę oraz apeluje do ministerstwa sprawiedliwości, by wycofało wniosek przed zaplanowaną datą rozprawy; podkreśla, że Memoriał odgrywa kluczową rolę w rozwoju wartości demokratycznych i wspieraniu praw człowieka w Rosji;

2.  apeluje do władz rosyjskich, by zaprzestały szykanowania stowarzyszenia Memoriał, Ośrodka Praw Człowieka Memoriał, ich członków i wszystkich obrońców prawa człowieka w Federacji Rosyjskiej, w tym nękania z wykorzystaniem sądów, a także by zapewniły im możliwość prowadzenia ich zgodnej z prawem działalności w każdych okolicznościach i bez jakiejkolwiek ingerencji;

3.  zaznacza, że Michaił Fiedotow, przewodniczący rady ds. społeczeństwa obywatelskiego i praw człowieka przy prezydencie Federacji Rosyjskiej, stwierdził wyraźnie, że nie ma podstaw prawnych do zamknięcia Memoriału, a rozprawę sądu najwyższego należy przenieść na późniejszy termin, po planowanej na 19 listopada 2014 r. konferencji Memoriału, na której organizacja ma ogłosić wprowadzenie zmian w swojej strukturze organizacyjnej w celu dostosowania się do rosyjskich przepisów;

4.  uważa, że ustawa o „obcych agentach” stanowi naruszenie zobowiązań podjętych przez Rosję w Radzie Europy i OBWE; jest ponadto zdania, że definicja „działalności politycznej” prowadzonej przez organizacje pozarządowe otrzymujące wsparcie finansowe z zagranicy jest zbyt obszerna i w praktyce umożliwia rządowi kontrolowanie dowolnej zorganizowanej działalności związanej z życiem publicznym; dlatego też apeluje do Rosji o uchylenie przepisów zawierających przepisy niezgodne z międzynarodowymi i konstytucyjnymi zobowiązaniami Rosji w dziedzinie praw człowieka;

5.  wyraża szczególnie głębokie zaniepokojenie z powodu kolejnych, wprowadzonych w maju 2014 r. zmian do ustawy o „obcych agentach”, która pozwala obecnie ministrowi sprawiedliwości na dyskrecjonalne rejestrowanie danych grup jako „obcych agentów” bez ich zgody;

6.  zauważa, że po tej nowelizacji ustawy ministerstwo sprawiedliwości niezwłocznie zarejestrowało pierwszych 15 grup, a niektóre organizacje pozarządowe bezskutecznie walczą w sądach z władzami usiłującymi zmusić je go rejestracji;

7.  podkreśla, że te organizacje pozarządowe (Ośrodek Praw Człowieka Memoriał, Fundacja Werdykt Publiczny, AGORA i JURIX) są szczególnie dobrze znane z udzielania pomocy prawnej ofiarom politycznego manipulowania wymiarem sprawiedliwości, prześladowanym działaczom społeczeństwa obywatelskiego i pokojowym demonstrantom, działaczom broniącym praw osób LGBT i ofiarom aktów przemocy popełnianych przez policję, a przy tym odgrywają one kluczową rolę w rozwoju wartości demokratycznych i wspieraniu praw człowieka w Rosji;

8.  wzywa władze rosyjskie, by w każdych okolicznościach zapewniały przestrzeganie praw człowieka i podstawowych wolności zgodnie z Powszechną deklaracją praw człowieka oraz z ratyfikowanymi przez Federację Rosyjską międzynarodowymi i regionalnymi instrumentami dotyczącymi praw człowieka, a także by szanowały prawo wszystkich obywateli do korzystania z podstawowych wolności i powszechnych praw człowieka; wzywa władze rosyjskie, by wypełniały postanowienia deklaracji Komitetu Ministrów Rady Europy w sprawie działań Rady Europy na rzecz lepszej ochrony obrońców praw człowieka i wspierania ich działań;

9.  jest głęboko zaniepokojony faktem, że Rosja nie przestrzega międzynarodowych zobowiązań prawnych, które podjęła jako członek Rady Europy i OBWE, a także podstawowych praw człowieka i zasad praworządności zapisanych w Europejskiej konwencji praw człowieka oraz w Międzynarodowym pakcie praw obywatelskich i politycznych;

10. wyraża głębokie zaniepokojenie pogarszającą się sytuacją krytycznie nastawionych podmiotów społeczeństwa obywatelskiego w Rosji, zwłaszcza organizacji działających na rzecz praw człowieka i wolności demokratycznych oraz krytykujących politykę państwa; z całą mocą wzywa Rosję, by odwróciła obecną tendencję, zapewniła tym obywatelom i organizacjom możliwość prowadzenia bez przeszkód ich zgodnej z prawem działalności oraz wspierała udziału krytycznie nastawionego społeczeństwa obywatelskiego w życiu publicznym;

11. podkreśla, że wolność zgromadzeń gwarantuje w Federacji Rosyjskiej art. 31 rosyjskiej konstytucji oraz Europejska konwencja praw człowieka, której Rosja jest sygnatariuszem, co zobowiązuje władze rosyjskie do jej przestrzegania; wzywa Federację Rosyjską do poszanowania zasad praworządności oraz wolności słowa i zgromadzeń;

12. wzywa wiceprzewodniczącą Komisji/ wysoką przedstawiciel Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa oraz Europejską Służbę Działań Zewnętrznych (ESDZ), by zagwarantowały, że w rozmowach z rosyjskimi partnerami będą poruszane sprawy wszystkich osób prześladowanych z przyczyn politycznych, a przedstawiciele Rosji obecni na takich spotkaniach – formalnie wzywani do udzielenia odpowiedzi w każdej z tych spraw;

13. wzywa przewodniczących Rady i Komisji oraz wiceprzewodniczącą Komisji/ wysoką przedstawiciel, by nadal uważnie śledzili te sprawy, poruszali te kwestie w różnych formach i na różnych spotkaniach z przedstawicielami Rosji oraz składali Parlamentowi sprawozdania z rozmów z władzami rosyjskimi;

14. wzywa wiceprzewodniczącą Komisji/ wysoką przedstawiciel, a także ESDZ do zagwarantowania, że Unia Europejska wykorzysta wszelkie możliwości dalszych kontaktów z rosyjskimi organizacjami społeczeństwa obywatelskiego i wspierania ich, w tym jeśli chodzi o organizacje propagujące wartości demokratyczne, prawa człowieka i zasady praworządności;

15. apeluje do Komisji i ESDZ, by w związku ze zbliżającym się etapem programowania instrumentów finansowych UE zwiększyły pomoc finansową dla rosyjskiego społeczeństwa obywatelskiego oraz by objęły instrumentem partnerstwa forum społeczeństwa obywatelskiego UE-Rosja w celu zapewnienia mu trwałego i wiarygodnego wsparcia długoterminowego;

16. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji wiceprzewodniczącej Komisji/ wysokiej przedstawiciel Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Radzie, Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich, Radzie Europy, Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie oraz prezydentowi, rządowi i parlamentowi Federacji Rosyjskiej.