ΚΟΙΝΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ σχετικά με τις συγκρούσεις συμφερόντων και την προστασία του προϋπολογισμού της ΕΕ στην Τσεχική Δημοκρατία
12.12.2018 - (2018/2975(RSP))
που αντικαθιστά τις ακόλουθες προτάσεις ψηφίσματος:
B8-0582/2018 (PPE)
B8-0583/2018 (Verts/ALE)
Ingeborg Gräßle, Petri Sarvamaa εξ ονόματος της Ομάδας PPE
Evžen Tošenovský, Valdemar Tomaševski, Jan Zahradil, Ruža Tomašić, Monica Macovei εξ ονόματος της Ομάδας ECR
Bart Staes, Julia Reda, Philippe Lamberts εξ ονόματος της Ομάδας Verts/ALE
Dennis de Jong, Νεοκλής Συλικιώτης, Laura Agea, Isabella Adinolfi, Tiziana Beghin, Fabio Massimo Castaldo, Ignazio Corrao, Rosa D’Amato, Eleonora Evi, Piernicola Pedicini, Dario Tamburrano, Marco Zullo
Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με τις συγκρούσεις συμφερόντων και την προστασία του προϋπολογισμού της ΕΕ στην Τσεχική Δημοκρατία
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη τις προηγούμενες αποφάσεις και τα προηγούμενα ψηφίσματά του σχετικά με τη χορήγηση απαλλαγής στην Επιτροπή[1] για τα έτη 2014, 2015 και 2016,
– έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) 2018/1046 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Ιουλίου 2018, σχετικά με τους δημοσιονομικούς κανόνες που εφαρμόζονται στον γενικό προϋπολογισμό της Ένωσης[2] (νέος δημοσιονομικός κανονισμός), και ιδίως το άρθρο 61 αυτού περί συγκρούσεων συμφερόντων,
– έχοντας υπόψη τις ερωτήσεις τις οποίες απηύθυνε το τσεχικό Κόμμα Πειρατών προς την Επιτροπή, στις 2 Αυγούστου 2018,
– έχοντας υπόψη την επίσημη καταγγελία που υπέβαλε στην Επιτροπή η οργάνωση Transparency International, τμήμα Τσεχικής Δημοκρατίας, στις 19 Σεπτεμβρίου 2018,
– έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση της Νομικής Υπηρεσίας της Επιτροπής, της 19ης Νοεμβρίου 2018, με τίτλο «Αντίκτυπος του άρθρο 61 του νέου δημοσιονομικού κανονισμού (σύγκρουση συμφερόντων) στις πληρωμές από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (ΕΔΕΤ)»,
– έχοντας υπόψη την παρουσίαση με τίτλο Conflict of Interests Rules in the Financial Regulation 2018 [Η σύγκρουση συμφερόντων στον δημοσιονομικό κανονισμό του 2018] που οργάνωσε η Γενική Διεύθυνση Προϋπολογισμού της Επιτροπής στις 20 Νοεμβρίου 2018 για την κοινοβουλευτική Επιτροπή Ελέγχου του Προϋπολογισμού,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 123 παράγραφος 2 του Κανονισμού του,
A. λαμβάνοντας υπόψη ότι ναι μεν η περί σύγκρουσης συμφερόντων διάταξη του δημοσιονομικού κανονισμού του 2012 δεν ίσχυε ρητώς για την επιμερισμένη διαχείριση, όμως τα κράτη μέλη όφειλαν να εξασφαλίζουν έναν αποτελεσματικό εσωτερικό έλεγχο που να καλύπτει και την αποφυγή περιπτώσεων σύγκρουσης συμφερόντων·
B. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι κανόνες περί σύναψης δημοσίων συμβάσεων (άρθρο 24 οδηγίας 2014/24[3]) υποχρεώνουν τα κράτη μέλη να αποφεύγουν τις συγκρούσεις συμφερόντων, συμπεριλαμβανομένων των άμεσων ή έμμεσων προσωπικών συμφερόντων, και ότι ήδη υπήρχαν κανόνες (π.χ. ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1303/2013[4]) για καταστάσεις εκλαμβανόμενες ως σύγκρουση συμφερόντων και ως ειδική υποχρέωση στο πλαίσιο μιας επιμερισμένης διαχείρισης·
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το Συμβούλιο ενέκρινε τη δική του θέση για τον νέο δημοσιονομικό κανονισμό στις 16 Ιουλίου 2018, η δε τελική πράξη υπεγράφη στις 18 Ιουλίου 2018· λαμβάνοντας υπόψη ότι το άρθρο 61 του δημοσιονομικού κανονισμού, το οποίο απαγορεύει τις συγκρούσεις συμφερόντων, τέθηκε σε ισχύ στις 2 Αυγούστου 2018·
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το άρθρο 61 παράγραφος 1 (σε συνδυασμό με το άρθρο 61 παράγραφος 3) του δημοσιονομικού κανονισμού ορίζει:
(i) αρνητική υποχρέωση των δημοσιονομικών φορέων να αποτρέπουν καταστάσεις σύγκρουσης συμφερόντων σε σχέση με τον προϋπολογισμό της ΕΕ·
(ii) θετική υποχρέωση των δημοσιονομικών φορέων να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για την αποφυγή συγκρούσεων συμφερόντων στα καθήκοντα που τελούν υπό την ευθύνη τους και για την αντιμετώπιση καταστάσεων που μπορεί αντικειμενικά να εκληφθούν ως σύγκρουση συμφερόντων·
E. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης[5], η σύγκρουση συμφερόντων «συνιστά καθεαυτή και αντικειμενικώς σοβαρή δυσλειτουργία, χωρίς να είναι αναγκαίο να ληφθούν υπόψη, για τον χαρακτηρισμό της, οι προθέσεις των ενδιαφερομένων και η καλή ή κακή πίστη τους»· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή είναι υποχρεωμένη να αναστέλλει τις πληρωμές από τα ταμεία της ΕΕ σε περιπτώσεις όπου υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις στη λειτουργία των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου και στις περιπτώσεις στις οποίες έχουν έρθει στο φως μη ανακαλυφθείσες, μη αναφερθείσες και μη διορθωθείσες σοβαρές παρατυπίες που σχετίζονται με σύγκρουση συμφερόντων·
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 19 Σεπτεμβρίου 2018, η οργάνωση Transparency International, τμήμα Τσεχικής Δημοκρατίας, υπέβαλε επίσημη καταγγελία στην Επιτροπή υποστηρίζοντας ότι ο Τσέχος πρωθυπουργός, Andrej Babiš, έχει παραβιάσει συστηματικά τη νομοθεσία της ΕΕ και της Τσεχικής Δημοκρατίας περί συγκρούσεων συμφερόντων·
Ζ. λαμβάνοντας επίσης υπόψη την αποκάλυψη πως ο κ. Babiš είναι ο πραγματικός δικαιούχος της Agrofert, της εταιρείας που ελέγχει τον όμιλο Agrofert Group, μαζί και κάποια σημαντικά τσεχικά δημοσιογραφικά συγκροτήματα, μέσω των καταπιστευματικών ταμείων ΑΒ Ι και ΑΒ ΙΙ, των οποίων είναι ιδρυτής και ταυτόχρονα μοναδικός δικαιούχος·
H. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο κ. Babiš είναι επίσης πρόεδρος του τσεχικού συμβουλίου για τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία·
Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εταιρείες που ανήκουν στον όμιλο Agrofert Group συμμετέχουν σε έργα που επιδοτούνται από το πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης της Τσεχικής Δημοκρατίας, το οποίο με τη σειρά του χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης·
Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι διάφορες εταιρείες που ανήκουν στον όμιλο Agrofert Group έλαβαν σημαντικά ποσά από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (ΕΔΕΤ) κατά την περίοδο 2014-2020, τα οποία κυμάνθηκαν από 42 εκατ. EUR το 2013 έως 82 εκατ. EUR το 2017·
ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η γνωμοδότηση της Νομικής Υπηρεσίας της Επιτροπής διαπιστώνει ότι, σύμφωνα με τη δήλωση εισοδήματος των τσέχων δημόσιων λειτουργών, ο κ. Babiš, μέσω των καταπιστευματικών ταμείων του, είχε εισοδήματα ύψους 3,5 εκατ. EUR το πρώτο εξάμηνο του 2018 από τον όμιλο Agrofert Group·
ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το Κοινοβούλιο έχει επανειλημμένα ζητήσει από την Επιτροπή, στα περί απαλλαγής ψηφίσματά του, να επιταχύνει τη διαδικασία εκκαθάρισης ως προς τη συμμόρφωση, με σκοπό τη συλλογή πληροφοριών σχετικά με τον κίνδυνο σύγκρουσης συμφερόντων όσον αφορά το κρατικό ταμείο γεωργικής παρέμβασης στην Τσεχική Δημοκρατία· και λαμβάνοντας υπόψη ότι το Κοινοβούλιο έχει τονίσει ότι η μη λήψη των αναγκαίων μέτρων για την πρόληψη σύγκρουσης συμφερόντων θα μπορούσε να υποχρεώσει την τσεχική αρχή να ανακαλέσει τη διαπίστευση του οργανισμού πληρωμών και θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει στην εφαρμογή δημοσιονομικής διόρθωσης από την Επιτροπή·
ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, τον Σεπτέμβριο του 2018, η Επιτροπή Ελέγχου του Προϋπολογισμού του Κοινοβουλίου αποφάσισε να ασχοληθεί με το θέμα στο πλαίσιο της ετήσιας διαδικασίας απαλλαγής, ιδίως κατά τις ακροάσεις με τους πλέον ενδιαφερόμενους Επιτρόπους·
ΙΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εν λόγω ακροάσεις δεν παρείχαν στους βουλευτές σαφείς και επαρκείς απαντήσεις σχετικά με την κατάσταση ενδεχόμενης σύγκρουσης συμφερόντων για τον Τσέχο Πρωθυπουργό·
ΙΕ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, την 1η Δεκεμβρίου 2018, ευρωπαϊκά μέσα ενημέρωσης, όπως οι εφημερίδες The Guardian, Le Monde, De Standaard και Süddeutsche Zeitung, δημοσίευσαν πληροφορίες σχετικά με τη νομική γνωμοδότηση την οποία εξέδωσε η Νομική Υπηρεσία της Επιτροπής που επιβεβαίωνε τη σύγκρουση συμφερόντων όσον αφορά τον κ. Babiš·
1. εκφράζει τη βαθιά ανησυχία του για τη μη συμμόρφωση της Τσεχικής Δημοκρατίας με το άρθρο 61 παράγραφος 1 του δημοσιονομικού κανονισμού όσον αφορά τη σύγκρουση συμφερόντων του Τσέχου Πρωθυπουργού και τις σχέσεις του με τον όμιλο Agrofert Group·
2. θεωρεί λυπηρή οποιαδήποτε σύγκρουση συμφερόντων που θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΕΕ και να υπονομεύσει την εμπιστοσύνη των πολιτών της ΕΕ όσον αφορά την ορθή διαχείριση των χρημάτων των φορολογουμένων της ΕΕ· καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι θα εφαρμόζεται πολιτική μηδενικής ανοχής και ότι δεν θα εφαρμόζονται διπλά πρότυπα όσον αφορά τυχόν συγκρούσεις συμφερόντων οποιουδήποτε πολιτικού στην ΕΕ, και να μην δικαιολογεί καμία καθυστέρηση όταν πρόκειται για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης·
3. υπενθυμίζει την απόφασή του, της 27ης Απριλίου 2017, σχετικά με την απαλλαγή για το οικονομικό έτος 2015[6], στην οποία «σημειώνει ότι η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) ξεκίνησε διοικητικές έρευνες [...] στην Τσεχική Δημοκρατία για ένα έργο που είναι γνωστό ως "Φωλιά Πελαργών", στη βάση εικαζόμενων παρατυπιών» και «καλεί την Επιτροπή να ενημερώσει την αρμόδια επιτροπή του μόλις ολοκληρωθούν οι έρευνες»· υπενθυμίζει το ψήφισμά του της 18ης Απριλίου 2018, σχετικά με την απαλλαγή για το οικονομικό έτος 2016[7], στην οποία «εκφράζει την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι η OLAF ολοκλήρωσε τη διοικητική έρευνα σχετικά με το έργο "φωλιά πελαργών" στην Τσεχία» και «εκφράζει τη δυσαρέσκειά του διότι η OLAF εντόπισε σοβαρές παρατυπίες»·
4. τονίζει ότι, δεδομένης της άμεσης ισχύος του άρθρου 61 παράγραφος 1 του δημοσιονομικού κανονισμού σχετικά με τις συγκρούσεις συμφερόντων, όλοι όσοι εμπλέκονται στην εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των αρχηγών κυβερνήσεων, είναι υπεύθυνοι για τη συμμόρφωση με την υποχρέωση πρόληψης των συγκρούσεων συμφερόντων και για την αντιμετώπιση καταστάσεων που αντικειμενικά μπορούν να εκληφθούν ως συγκρούσεις συμφερόντων·
5. θεωρεί λυπηρό το ότι η Επιτροπή παρέμεινε αδρανής για πολύ καιρό, παρά το ότι διέθετε ισχυρές ενδείξεις από το 2014 πως ο κ. Babiš τελούσε σε κατάσταση σύγκρουσης συμφερόντων υπό την ιδιότητά του ως Υπουργού Οικονομικών και αργότερα ως Πρωθυπουργού·
6. υπενθυμίζει την υποχρέωση των εθνικών αρχών να διασφαλίζουν ότι η νομοθεσία της Ένωσης σχετικά με τις συγκρούσεις συμφερόντων εφαρμόζεται σε όλες τις περιπτώσεις και σε όλους·
7. καλεί την Επιτροπή να θεσπίσει μηχανισμό ελέγχου που θα αντιμετωπίζει το θέμα των συγκρούσεων συμφερόντων στα κράτη μέλη και να θέσει ως μία από τις προτεραιότητές της την ενεργό αποτροπή των συγκρούσεων συμφερόντων· καλεί την Επιτροπή να παρεμβαίνει με αποφασιστικότητα, ιδίως όταν οι εθνικές αρχές δεν λαμβάνουν μέτρα για την πρόληψη συγκρούσεων συμφερόντων που αφορούν ανώτατους εκπροσώπους τους·
8. καλεί την Επιτροπή να δώσει χωρίς καθυστέρηση συνέχεια στο θέμα, βάσει της γνωμοδότησης της Νομικής Υπηρεσίας της μετά την καταγγελία της Transparency International, τμήμα Τσεχικής Δημοκρατίας, και να εφαρμόσει τα αναγκαία διορθωτικά μέτρα και διαδικασίες για την διόρθωση κάθε πιθανής παράνομης κατάστασης, συμπεριλαμβανομένης της αναστολής όλων των πληρωμών ΕΕ προς τον όμιλο Agrofert Group, μέχρις ότου διερευνηθεί και διευθετηθεί πλήρως η σύγκρουση συμφερόντων·
9. καλεί όλες τις εθνικές αρχές και τους κυβερνητικούς αξιωματούχους να θέσουν προορατικά σε εφαρμογή τον νέο δημοσιονομικό κανονισμό, και ιδίως το άρθρο 61 περί συγκρούσεων συμφερόντων, προκειμένου να αποφευχθούν καταστάσεις για το κύρος της ΕΕ, των κρατών μελών της, της δημοκρατίας, και των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ, και να δίνουν το παράδειγμα ότι προσπαθούν για το δημόσιο καλό και όχι για το προσωπικό όφελος·
10. καλεί τα εθνικά κοινοβούλια των κρατών μελών να διασφαλίσουν ότι καμία εθνική νομοθεσία περί πρόληψης των συγκρούσεων συμφερόντων δεν θα αντιβαίνει στο γράμμα και στο πνεύμα του νέου δημοσιονομικού κανονισμού·
11. λαμβάνει υπό σημείωση τη γνωμοδότηση της Νομικής Υπηρεσίας της Επιτροπής σχετικά με πιθανή σύγκρουση συμφερόντων του σημερινού πρωθυπουργού της Τσεχικής Δημοκρατίας, κ. Babiš, υπό την ιδιότητά του ως υπουργού οικονομικών το 2014· ζητεί από την Επιτροπή να διερευνήσει πλήρως τη νομιμότητα όλων των επιδοτήσεων της ΕΕ που έχουν καταβληθεί στον όμιλο Agrofert Group από τότε που ο κ. Babiš εισήλθε στην κυβέρνηση της Τσεχικής Δημοκρατίας, λαμβάνοντας υπόψη τον προηγούμενο δημοσιονομικό κανονισμό που ίσχυε πριν από την 2 Αυγούστου 2018 και το τμήμα του εκείνο που αφορούσε τις συγκρούσεις συμφερόντων·
12. ζητεί από την Επιτροπή να δημοσιεύσει όλα τα έγγραφα που έχει στη διάθεσή της σχετικά με πιθανή σύγκρουση συμφερόντων του Πρωθυπουργού της Τσεχικής Δημοκρατίας και του Υπουργού Γεωργίας, και να εξηγήσει ποια μέτρα προτίθεται να λάβει για την αντιμετώπιση της κατάστασης·
13. προτρέπει την Επιτροπή να ανακτήσει όλα τα κονδύλια που έχουν καταβληθεί παράνομα ή παράτυπα·
14. τονίζει ότι πρέπει να υπάρχει πλήρης διαφάνεια όσον αφορά οποιαδήποτε σχέση του κ. Babiš με τον όμιλο Agrofert Group, και ότι η σχέση αυτή δεν πρέπει να επηρεάζει τον ρόλο του ως Πρωθυπουργού της Τσεχικής Δημοκρατίας·
15. καλεί το Συμβούλιο να λάβει όλα τα αναγκαία και κατάλληλα μέτρα για την πρόληψη των συγκρούσεων συμφερόντων στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για τον μελλοντικό προϋπολογισμό της ΕΕ και το επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο, σε συμφωνία με το άρθρο 61 παράγραφος 1 του δημοσιονομικού κανονισμού·
16. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στην Επιτροπή, στο Συμβούλιο, καθώς και στην κυβέρνηση και το κοινοβούλιο της Τσεχικής Δημοκρατίας.
- [1] ΕΕ L 246 της 14.9.2016, σ. 1· ΕΕ L 252 της 29.9.2017, σ. 1· και ΕΕ L 248 της 3.10.2018, σ. 1.
- [2] ΕΕ L 193 της 30.7.2018, σ. 1.
- [3] ΕΕ L 94 της 28.3.2014, σ. 65.
- [4] ΕΕ L 347 της 20.12.2013, σ. 320.
- [5] Ismeri Europa Srl κατά Ελεγκτικού Συνεδρίου, απόφαση της 15.6.1999, υπόθεση T-277/97, ECLI:EU:T:1999:124.
- [6] ΕΕ L 252 της 29.9.2017, σ. 28.
- [7] Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2018)0121.