SPRAWOZDANIE w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Rady zgodnie z art. 122 ust. 2 Traktatu w sprawie przyjęcia przez Słowację jednej waluty w dniu 1 stycznia 2009 r.

5.6.2008 - (COM(2008)0249 – C6‑0198/2008 – 2008/0095(CNS)) - *

Komisja Gospodarcza i Monetarna
Sprawozdawca: David Casa

Procedura : 2008/0092(CNS)
Przebieg prac nad dokumentem podczas sesji
Dokument w ramach procedury :  
A6-0231/2008

PROJEKT REZOLUCJI LEGISLACYJNEJ PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Rady zgodnie z art. 122 ust. 2 Traktatu w sprawie przyjęcia przez Słowację jednej waluty w dniu 1 stycznia 2009 r.

(COM(2008)0249 – C6‑0198/2008 – 2008/0095(CNS))

(Procedura konsultacji)

Parlament Europejski,

–   uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Radzie (COM(2008)0249),

–   uwzględniając raport Komisji o konwergencji za rok 2008 dotyczący Słowacji (COM(2008)0248) oraz raport Europejskiego Banku Centralnego o konwergencji z maja 2008 r.,

–   uwzględniając zalecenie dotyczące decyzji Rady uchylającej decyzję 2005/182/WE w sprawie istnienia nadmiernego deficytu na Słowacji (SEC(2008)0572),

–   uwzględniając rezolucję Parlamentu z dnia 12 lipca 2007 r. w sprawie rocznego sprawozdania za rok 2007 w sprawie strefy euro[1],

–   uwzględniając rezolucję Parlamentu z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie ulepszenia metody konsultacji z Parlamentem w procedurach dotyczących rozszerzenia strefy euro[2],

–   uwzględniając rezolucję Parlamentu z dnia 1 czerwca 2006 r. w sprawie rozszerzenia strefy euro[3],

–   uwzględniając decyzję Rady 2003/223/WE z dnia 21 marca 2003 r. w sprawie zmiany art. 10 ust. 2 Statutu Europejskiego Systemu Banków Centralnych i Europejskiego Banku Centralnego[4],

–   uwzględniając rezolucję Parlamentu z dnia 13 marca 2003 r. w sprawie zalecenia Europejskiego Banku Centralnego dotyczącego decyzji Rady w sprawie zmiany art. 10 ust. 2 Statutu Europejskiego Systemu Banków Centralnych i Europejskiego Banku Centralnego[5],

–   uwzględniając art. 122 ust. 2 traktatu WE, na mocy którego Rada skonsultowała się z Parlamentem (C6-0198/2008),

–   uwzględniając art. 51 Regulaminu,

–   uwzględniając sprawozdanie Komisji Gospodarczej i Monetarnej (A6-0231/2008),

A. mając na uwadze, że Słowacja spełniła kryteria z Maastricht zgodnie z art. 121 traktatu WE i dołączonym do niego Protokołem w sprawie kryteriów konwergencji,

B.  mając na uwadze, że po raz pierwszy delegacja parlamentarnej Komisji Gospodarczej i Monetarnej pojechała na Słowację, aby ocenić przygotowanie tego kraju do wejścia do obszaru euro,

C. mając na uwadze, że dziesięć lat po utworzeniu unii gospodarczej i walutowej doświadczenie pokazało, iż zachęty do przeprowadzenia reform strukturalnych zmniejszają się po wejściu do strefy euro, a kwestia stabilności zyskała na znaczeniu,

1.  zatwierdza wniosek Komisji;

2.  popiera przyjęcie euro przez Słowację w dniu 1 stycznia 2009 r.;

3.  zauważa, że na podstawie art. 121 traktatu WE określa się, czy osiągnięty został wysoki poziom trwałej konwergencji analizując, w jakim stopniu każde państwo członkowskie spełniło następujące kryteria: osiągnięcie wysokiego stopnia stabilności cen; stabilna sytuacja finansów publicznych; poszanowanie zwykłych marginesów wahań kursów przewidzianych mechanizmem wymiany walut oraz trwały charakter konwergencji osiągniętej przez państwo członkowskie i jego udziału w mechanizmie wymiany walut europejskiego systemu walutowego, co odzwierciedla się w poziomach długoterminowych stóp procentowych;

4.  zauważa, że raport EBC o konwergencji za rok 2008 stwierdza zagrożenia dotyczące stabilności osiągniętej niskiej stopy inflacji, i wzywa do podjęcia koniecznych działań w celu uniknięcia inflacji;

5.  wyraża zaniepokojenie w związku z rozbieżnościami dotyczącymi stabilności inflacji w sprawozdaniach o konwergencji przedstawionych przez Komisję i EBC;

6.  zaleca, by rząd Słowacji utworzył organ nadzorujący ceny wybranych podstawowych produktów w kolejnych tygodniach w celu wyeliminowania błędnych wyobrażeń na temat wzrostu cen;

7.  wzywa rząd Słowacji do zagwarantowania kontynuacji koniecznych reform strukturalnych na rynkach pracy, usług i produktów, zapewniając w szczególności wzrost mobilności na rynku pracy i zwiększenie inwestycji w kapitał ludzki; wzywa rząd Słowacji do zagwarantowania konkurencji, zwłaszcza w takich newralgicznych sektorach jak sektor energetyczny;

8.  wzywa rząd Słowacji do zagwarantowania, we współpracy z bankiem centralnym Słowacji, stabilnych warunków niskiej inflacji, które można osiągnąć dzięki dalszej konsolidacji fiskalnej oraz dostatecznie surowej polityce fiskalnej w celu zrównoważenia budżetu w perspektywie średniookresowej; wzywa partnerów społecznych na Słowacji do uzależnienia wzrostu płac od wzrostu wydajności w nieodległej perspektywie;

9.  podkreśla, że polityka państw członkowskich w zakresie opodatkowania należących do obszaru euro powinna być spójna z zasadami dobrego zarządzania w kwestiach podatkowych;

10. podtrzymuje swoją zdecydowaną opinię, że Rada i Komisja powinny zająć stanowisko, zgodnie z którym procedura dotycząca nadmiernego deficytu w danym państwie członkowskim musi zostać zamknięta przed dokonaniem oceny zgodności z kryteriami z Maastricht zgodnie z art. 2 Protokołu w sprawie kryteriów konwergencji; wyraża ubolewanie, że Komisja ponownie nie zastosowała poprawnie traktatu w tym zakresie;

11. wzywa państwa członkowskie do umożliwienia Komisji przeprowadzenia oceny zgodności z kryteriami z Maastricht na podstawie precyzyjnych, aktualnych i wiarygodnych danych wysokiej jakości;

12. wyraża zaniepokojenie z powodu niskiego poparcia obywateli słowackich dla euro; w związku z tym wzywa władze Słowacji do nasilenia społecznej kampanii informacyjnej na rzecz wyjaśnienia korzyści z wprowadzenia jednej waluty i podjęcia wszelkich koniecznych kroków w celu ograniczenia wzrostu cen w okresie wymiany waluty krajowej na euro;

13. odnotowuje wysiłki podjęte przez wszystkie strony w celu poprawy warunków w zakresie dostarczania informacji i dotrzymywania terminów, które umożliwiają Parlamentowi korzystanie z przysługującego mu prawa do konsultacji zgodnie z art. 121 i 122 traktatu WE, i z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę Komisji Gospodarczej i Monetarnej dotyczącą zorganizowania wizyty badawczej na Słowacji w celu dokonania własnej oceny sytuacji;

14. wzywa Komisję i EBC, by zalecając ostateczny kurs wymiany korony słowackiej, uwzględniły wszystkie aspekty;

15. zwraca się do Rady o poinformowanie go w przypadku uznania za stosowne odejścia od tekstu przyjętego przez Parlament;

16. zwraca się do Rady o ponowne skonsultowanie się z Parlamentem w przypadku uznania za stosowne wprowadzenia znaczących zmian do wniosku Komisji;

17. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie, Komisji, Europejskiemu Bankowi Centralnemu, Eurogrupie oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

  • [1]       Teksty przyjęte, P6_TA(2007)0348.
  • [2]       Teksty przyjęte, P6_TA(2007)0276.
  • [3]       Dz.U. C 298 E z 8.12.2006, s. 249.
  • [4]       Dz.U. L 83 z 1.4.2003, s. 66.
  • [5]       Dz.U. C 61 E z 10.3.2004, s. 374.

UZASADNIENIE

W dniu 4 kwietnia 2008 r. Słowacja wystąpiła z wnioskiem o ocenę spełnienia warunków koniecznych do przyjęcia euro z dniem 1 stycznia 2009 r. zgodnie z art. 122 ust. 2 traktatu WE. Treść raportów o konwergencji sporządzanych przez Komisję i ECB jest regulowana art. 121 ust. 1 traktatu WE oraz protokołem w sprawie kryteriów konwergencji dołączonym do traktatu. Słowacja ma obecnie status „państwa członkowskiego objętego derogacją” i tym samym nie jest członkiem strefy euro.

Art. 122 ust. 2 traktatu WE stanowi, że na podstawie sprawozdań sporządzonych przez Komisję i EBC oraz po konsultacji z Parlamentem Europejskim i dyskusji w ramach Rady zebranej w składzie szefów państw lub rządów, Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną na wniosek Komisji, decyduje, które państwa członkowskie objęte derogacją spełniają niezbędne warunki, na podstawie kryteriów określonych w art. 121 ust. 1, i uchyla derogacje w stosunku do danych państw członkowskich. W dniu 7 maja 2008 r. Komisja zaproponowała, że Słowacja przyjmie euro w 2009 r.

Parlament Europejski musi przeanalizować przedłożony raport o konwergencji i wydać opinię. Mimo znaczących zastrzeżeń w poszczególnych kwestiach sprawozdawca zaleca uchylenie derogacji ze skutkiem od dnia 1 stycznia 2009 r.

W odniesieniu do kryteriów konwergencji określonych w art. 121 ust. 1 traktatu WE oraz szczegółowej zgodności z tymi kryteriami, szczególnie istotne jest, czy został osiągnięty wysoki stopień trwałej konwergencji:

1.  Zgodność przepisów prawa krajowego z art. 108 i 109 oraz ze statutem ESBC

W celu wyeliminowania niezgodności stwierdzonych w raporcie o konwergencji za 2006 r. dostosowano odpowiednio ustawę o Narodowym Banku Słowacji. Ocena prawna przeprowadzona przez EBC i Komisję pozwoliła na sformułowanie wniosku, że dzięki tym zmianom w pełni dostosowano przepisy do traktatu i statutu ESBC. Kryterium zostało spełnione.

2.  Osiągnięcie wysokiego stopnia stabilności cen

W okresie referencyjnym (od kwietnia 2007 r. do marca 2008 r.) średnia stopa inflacji na Słowacji wyniosła 2,2%, a więc wyraźnie poniżej wartości referencyjnej ustalonej na poziomie 3,2%. Kryterium zostało w pełni spełnione. Pozostają jednak zastrzeżenia co do stabilności niskiej stopy inflacji w tym kraju. Po pierwsze może okazać się, że niektóre czynniki, które przyczyniały się dotychczas do utrzymania niskiej stopy inflacji, miały charakter tymczasowy. W marcu 2008 r. inflacja wzrosła już do 3,6 %. Po drugie wzrost wartości nominalnego kursu wymiany słowackiej korony miał wpływ na spadek inflacji, co skończy się po wprowadzeniu euro. Po trzecie stosunkowo niski poziom cen na Słowacji (58% średniej UE w 2006 r.) wskazuje na możliwość ich wzrostu w perspektywie długoterminowej. W tym kontekście sprawozdawca uważa za istotne przestrzeganie podjętych zobowiązań politycznych, takich jak deklaracja pracodawców i związków zawodowych dotycząca uzależnienia wzrostu płac od wzrostu wydajności oraz zobowiązanie ze strony rządu do uzyskania zrównoważonego budżetu ogólnego do 2011 r.

3.  Stabilna sytuacja finansów publicznych

W ostatnich latach zmniejszono deficyt państwowy Słowacji, który w 2007 r. wyniósł 2,2% PKB (prognoza na 2008 r.: 2,0%), czyli wyraźnie poniżej wartości referencyjnej ustalonej na poziomie 3%. Nadal istnieją jednak zastrzeżenia co do trwałości niskich deficytów budżetowych na Słowacji, szczególnie że w kontekście zdecydowanych wskaźników wzrostu w ostatnich latach możliwa byłaby surowsza polityka fiskalna, a w przyszłości należy się liczyć z niższymi wskaźnikami wzrostu. Prognoza na 2009 r. wynosząca 2,3% już znacząco przekracza cel krajowy 1,7% PKB. Ponadto spodziewane jest pogorszenie deficytu strukturalnego między rokiem 2007 a 2008, co nie odpowiada paktowi stabilności i wzrostu.

Krajowy wskaźnik długu publicznego do PKB zmniejszył się znacząco od 2000 r., głównie dzięki przychodom z prywatyzacji, i wyniósł 29,4% w 2007 r., tj. wyraźnie poniżej wartości referencyjnej ustalonej na poziomie 60%.

Obecnie moc prawną ma decyzja Rady, według której na Słowacji utrzymuje się nadmierny deficyt. Zgodnie z art. 2 protokołu w sprawie kryteriów konwergencji dla uzyskania pozytywnej oceny konieczne jest, aby „w chwili dokonywania oceny” nie obowiązywała żadna decyzja Rady na mocy art. 104 ust. 6 traktatu, dotycząca nadmiernego deficytu utrzymującego się w danym państwie członkowskim. Kryterium to zostanie spełnione tylko, jeżeli Rada podejmie decyzję o anulowaniu procedury dotyczącej nadmiernego deficytu wobec Słowacji, co oznacza, że w chwili obecnej i w czasie oceny kryterium nie zostało spełnione.

W swojej rezolucji z dnia 18 czerwca 2007 r. w sprawie ulepszenia metody konsultacji z Parlamentem w procedurach dotyczących rozszerzenia strefy euro Parlament Europejski wezwał Komisję i Radę do przyjęcia stanowiska, zgodnie z którym każda procedura dotycząca deficytu w danym państwie członkowskim musi zostać zamknięta przed dokonaniem oceny zgodności z kryteriami z Maastricht. Uniknięcie procedury dotyczącej nadmiernego deficytu jest dla państw członkowskich znaczącym testem sprawdzającym, czy są one w stanie i chcą dostosować się do paktu stabilności i wzrostu, który stanowi podstawę mechanizmu zarządzania unią gospodarczą i walutową. Nie można zignorować faktu, że po raz kolejny zaproponowano uchylenie derogacji dla danego państwa członkowskiego, mimo że nie zamknięto procedury dotyczącej nadmiernego deficytu.

4.  Przestrzeganie zwykłych marginesów wahań kursów przewidzianych mechanizmem kursów wymiany walut II (ERM II) od co najmniej 2 lat

Od dnia 28 listopada 2005 r. Słowacja uczestniczy w ERM II. Od tego czasu wzrosła wartość korony słowackiej w stosunku do euro. Ze skutkiem od 19 marca 2007 r. centralny kurs korony słowackiej w ramach ERM II został podwyższony o 8,5% w celu odzwierciedlenia tego umocnienia. Od tego czasu korona słowacka nadal się umacniała i choć utrzymuje się w ramach marginesów wahań kursów, to jednak znacznie powyżej obecnego parytetu centralnego. Jednak w związku z tym, że w ciągu ostatnich dwóch lat nie nastąpiła dewaluacja, kryterium zostało spełnione.

5.  Trwałość konwergencji przejawiająca się na poziomie długoterminowych stóp procentowych

Średnia długoterminowa stopa procentowa w okresie referencyjnym wyniosła 4,5%, czyli wyraźnie poniżej wartości referencyjnej ustalonej na poziomie 6,5%. Kryterium zostało spełnione.

6.  Integracja gospodarcza a konwergencja

Zgodnie z ostatnią częścią ust. 1 art. 121 traktatu konieczne jest również przeanalizowanie innych czynników związanych z integracją gospodarczą i konwergencją, takich jak integracja rynków finansowych i rynków produktów oraz rozwój bilansu płatniczego.

Gospodarka słowacka jest w dużym stopniu zintegrowana z UE, co obrazują wielostronne stosunki handlowe z innymi państwami członkowskimi oraz bezpośrednie inwestycje zagraniczne innych państw członkowskich na Słowacji, a sektor finansowy jest ściśle powiązany z gospodarką UE. Choć saldo zewnętrzne (tj. połączony rachunek obrotów bieżących i kapitałowych bilansu płatniczego) było bardzo niestabilne w ostatnich latach, deficyty udawało się zawsze pokryć wpływami z bezpośrednich inwestycji zagranicznych netto. W 2006 r. Słowacja osiągnęła PKB na jednego mieszkańca wyrażony wartością siły nabywczej na poziomie 63,7% średniej UE 27. Kryterium zostało spełnione.

7.  Warunki głosowania w Radzie Prezesów EBC

Zgodnie z art. 10 ust. 2 statutu ESBC warunki głosowania w Radzie Prezesów EBC zmienią się, kiedy liczba prezesów reprezentujących krajowe banki centralne obszaru euro przekroczy 15, co nastąpi po wejściu Słowacji do tej strefy euro.

W 2003 r. Rada przyjęła decyzję dotyczącą nowych warunków głosowania w oparciu o zalecenie EBC, wprowadzając tę zmianę w celu utrzymania zdolności Rady Prezesów EBC do skutecznego i planowego podejmowania decyzji w rozszerzonym obszarze euro. Na mocy decyzji wprowadzono system rotacji oparty na podziale krajów na trzy kategorie w zależności och ich wielkości zgodnie z PKB i działalnością bankową. Jednak Parlament Europejski odrzucił zalecenie ECB w swojej rezolucji i opowiedział się za utrzymaniem istniejącej zasady, zgodnie z którą wszyscy prezesi krajowych banków centralnych w obszarze euro mają pełne i nieograniczone prawo głosu, lub za alternatywnym wprowadzeniem systemu, w którym decyzje operacyjne, takie jak określenie stóp procentowych przejąłby Zarząd w składzie rozszerzonym do dziewięciu członków. To drugie rozwiązanie wymagałoby jednak zmiany traktatu WE.

Choć Rada Prezesów EBC mogłaby zdecydować większością głosów dwóch trzecich swoich członków o przesunięciu wprowadzenia systemu rotacji do momentu, kiedy liczba prezesów przekroczy 18, sprawozdawca jest jednak zdania, że należy jak najszybciej określić warunki systemu rotacji, tj. w jakim porządku i z jaką częstotliwością będzie następować rotacja prawa głosu, w celu przygotowania się na kolejne rozszerzenia obszaru euro.

8.  Konsultacje z Parlamentem Europejskim

Po stwierdzeniu, że trudne jest przeprowadzenie pełnej i obiektywnej oceny kryteriów konwergencji zgodnie z warunkami określonymi w traktacie WE dotyczącymi przyjęcia euro przez Słowenię, Cypr i Maltę, Parlament Europejski przyjął rezolucję w sprawie ulepszenia metody konsultacji z Parlamentem w procedurach dotyczących rozszerzenia strefy euro. Komisja poczyniła pewne starania, aby zapewnić Parlamentowi Europejskiemu więcej czasu na rozważania, przyjmując raport o konwergencji 2008 krótko po opublikowaniu przez Eurostat danych dotyczących deficytu i długu. Urząd ten również zgodził się upublicznić te dane przed upływem wymaganego prawem terminu. Należy wysoko ocenić te wysiłki, jednak ramy czasowe dla Parlamentu Europejskiego są nadal napięte.

PROCEDURA

Tytuł

Przyjęcie przez Słowację wspólnej waluty w dniu 1 stycznia 2009 r.

Odsyłacze

COM(2008)0249 – C6-0198/2008 – 2008/0095(CNS)

Data konsultacji z PE

19.5.2008

Komisja przedmiotowo właściwa

       Data ogłoszenia na posiedzeniu

ECON

22.5.2008

Sprawozdawca(y)

       Data powołania

David Casa

10.7.2007

 

 

Rozpatrzenie w komisji

19.5.2008

2.6.2008

 

 

Data przyjęcia

3.6.2008

 

 

 

Wynik głosowania końcowego

+:

–:

0:

33

4

8

Posłowie obecni podczas głosowania końcowego

Mariela Velichkova Baeva, Zsolt László Becsey, Pervenche Berès, Sharon Bowles, Udo Bullmann, David Casa, Manuel António dos Santos, Jonathan Evans, Elisa Ferreira, José Manuel García-Margallo y Marfil, Donata Gottardi, Dariusz Maciej Grabowski, Benoît Hamon, Karsten Friedrich Hoppenstedt, Sophia in ‘t Veld, Othmar Karas, Piia-Noora Kauppi, Wolf Klinz, Christoph Konrad, Guntars Krasts, Kurt Joachim Lauk, Andrea Losco, Astrid Lulling, Florencio Luque Aguilar, Hans-Peter Martin, John Purvis, Alexander Radwan, Bernhard Rapkay, Dariusz Rosati, Eoin Ryan, Antolín Sánchez Presedo, Olle Schmidt, Peter Skinner, Margarita Starkevičiūtė, Ivo Strejček, Ieke van den Burg, Cornelis Visser

Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego

Dragoş Florin David, Mia De Vits, Ján Hudacký, Janusz Lewandowski, Vladimír Maňka, Theodor Dumitru Stolojan

Zastępca(y) (art. 178 ust. 2) obecny(i) podczas głosowania końcowego

Edit Bauer, Tobias Pflüger

Data złożenia

5.6.2008