SPRAWOZDANIE w sprawie zwiększenia bezpieczeństwa chemicznego, biologicznego, radiologicznego i jądrowego w Unii Europejskiej – plan działania UE w dziedzinie broni chemicznej, biologicznej, radiologicznej i jądrowej (CBRJ)

02.12.2010 - (2010/2114(INI))

Komisja Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych
Sprawozdawca komisji opiniodawczej: Ana Gomes
Sprawozdawczyni komisji opiniodawczej (*): Kartika Tamara Liotard,
Komisja Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności
(*) Procedura obejmująca zaangażowane komisje – art. 50 Regulaminu

Sprostowania/AddendaWybierzERR01

• ERR01 (PDF - 342 KB)
• ERR01 (DOC - 46 KB)

PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie zwiększenia bezpieczeństwa chemicznego, biologicznego, radiologicznego i jądrowego w Unii Europejskiej – plan działania UE w obszarze CBRJ (2010/2114(INI))

Parlament Europejski,

–   uwzględniając art. 3 TUE oraz art. 2 ust. 5, art. 67, 74, 196 i 222 TFUE,

–   uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej[1],

–   uwzględniając program Rady i Komisji z 20 grudnia 2002 r. mający na celu poprawę współpracy wewnątrz Unii Europejskiej w dziedzinie zapobiegania terrorystycznym atakom chemicznym, biologicznym, radiologicznym i nuklearnym oraz ograniczania ich skutków (program CBRJ 2002)[2],

–   uwzględniając decyzję ramową Rady 2002/475/WSiSW z 13 czerwca 2002 r. w sprawie zwalczania terroryzmu[3], zmienioną decyzją ramową Rady 2008/919/WSiSW[4],

–   uwzględniając strategię UE przeciwko rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia i środków jej przenoszenia z 2003 r.,

–   uwzględniając europejską strategię bezpieczeństwa pt. „Bezpieczna Europa w lepszym świecie” z 2003 r., przyjętą przez Radę Europejską na szczycie w Brukseli w dniu 12 grudnia 2003 r., a także strategię bezpieczeństwa wewnętrznego UE z 2010 r.[5] i komunikat Komisji w tej sprawie (COM(2010)673),

–   uwzględniając program solidarności UE z 2004 r. dotyczący skutków zagrożeń i ataków terrorystycznych[6],

–   uwzględniając unijną strategię walki z terroryzmem z 2005 r[7]., przyjętą przez Radę Europejską na szczycie w Brukseli w dniu 1 grudnia 2005 r. oraz plan działania mający służyć jej realizacji[8],

–   uwzględniając plan działania 2005–2015[9] z Hyogo w formie przyjętej podczas światowej konferencji poświęconej ograniczaniu zakresu klęsk żywiołowych, która odbyła się w dniach 18–22 stycznia 2005 r. w Japonii,

–   uwzględniając siódmy program ramowy w zakresie badań i rozwoju technologicznego[10], w szczególności finasowanie w jego ramach projektu w dziedzinie CBRJ Emap[11],

–   uwzględniając decyzję Rady 2007/162/WE, Euratom z dnia 5 marca 2007 r. ustanawiającą instrument finansowy ochrony ludności[12],

–   uwzględniając decyzję Rady 2007/779/WE, Euratom z dnia 8 listopada 2007 r. ustanawiającą wspólnotowy mechanizm ochrony ludności (przekształcenie)[13],

–  uwzględniając rozporzadzenie Rady (WE) nr 428/2009 z dnia 5 maja 2009 r. ustanawiające wspólnotowy system kontroli wywozu, transferu, pośrednictwa i tranzytu w odniesieniu do produktów podwójnego zastosowania[14],

–   uwzględniając dyrektywę Rady 2008/114/WE z dnia 8 grudnia 2008 r. w sprawie rozpoznawania i wyznaczania europejskiej infrastruktury krytycznej oraz oceny potrzeb w zakresie poprawy jej ochrony[15], w szczególności w przypadkach działań mających transgraniczne oddziaływanie, w której m.in. nakreśla się wytyczne dotyczące zintegrowanego podejścia do zwiększenia możliwości ochrony infrastruktury krytycznej na szczeblu UE, w tym potrzebę utworzenia sieci ostrzegania o zagrożeniach dla infrastruktury krytycznej (CIWIN), oraz która zobowiązuje Komisję do sporządzania wniosków i dbania o koordynację w zakresie poprawy ochrony infrastruktury krytycznej,

–   uwzględniając komunikat Komisji skierowany do Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie poprawy bezpieczeństwa chemicznego, biologicznego, radiologicznego i jądrowego w Unii Europejskiej – plan działania UE w obszarze CBRJ (COM(2009)273),

–   uwzględniając konkluzje Rady z 30 listopada 2009 r. w sprawie zwiększenia bezpieczeństwa chemicznego, biologicznego, radiologicznego i jądrowego (CBRJ) w Unii Europejskiej oraz zatwierdzenie planu działania UE w obszarze CBRJ[16],

–   uwzględniając dokument pt. „Program sztokholmski – otwarta i bezpieczna Europa dla dobra i ochrony obywateli”[17],

–   uwzględniając komunikat pt. „Unijna polityka przeciwdziałania terroryzmowi – najważniejsze osiągnięcia i nadchodzące wyzwania” (COM(2010)386),

–   uwzględniając komunikat Komisji pt. „Przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości dla europejskich obywateli. Plan działań służący realizacji programu sztokholmskiego” (COM(2010)171),

–   uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje na tematy dotyczące CBRJ oraz w sprawie zapobiegania kataklizmom i reagowania na nie, a także uwzględniając w tym kontekście własną rezolucję z 10 lutego 2010 r. w sprawie trzęsienia ziemi na Haiti[18], w której wzywa do utworzenia europejskich sił ochrony ludności,

–   uwzględniając swoją rezolucję z dnia 21 września 2010 r. w sprawie komunikatu Komisji w sprawie wspólnotowego podejścia do zapobiegania klęskom żywiołowym oraz katastrofom spowodowanym przez człowieka[19],

–    uwzględniając zmieniony wniosek prezydencji w Radzie z dnia 25 października 2010 r. dotyczący projektu konkluzji Rady w sprawie gotowości i zdolności reagowania w przypadku ataku chemicznego, biologicznego, radiologicznego i jądrowego, sporządzony w oparciu o cele określone w działaniu H.29 dotyczącym poprawy planowania w sytuacjach kryzysowych, zawartym w planie działania UE w obszarze CBJR[20], przyjętym przez Radę w dniu 8 listopada 2010 r.,

–  uwzględniając komunikat Komisji skierowany do Parlamentu Europejskiego i Rady pt. „Wzmacnianie europejskiej zdolności reagowania w przypadku klęsk i katastrof – rola ochrony ludności i pomocy humanitarnej” (COM(2010)600),

–   uwzględniając art. 48 swojego Regulaminu,

–   uwzględniając sprawozdanie Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych oraz opinie Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności, Komisji Spraw Zagranicznych i Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (A7-0349/2010),

A. mając na uwadze, że UE może wykazać się długofalowym zaangażowaniem w programy CBRJ, poczynając od konkluzji Rady Europejskiej na szczycie w Gandawie w dniu 19 października 2001 r. oraz w Laeken w dniach 13–14 grudnia 2001 r.; mając na uwadze, że w 2002 r. przyjęto program CBRJ, który następnie zastąpiono programem solidarności UE w 2004 r., a także mając na uwadze, że w dniu 12 listopada 2009 r. Rada przyjęła nowy plan działania UE w obszarze CBRJ,

B.  mając na uwadze, że katastrofy chemiczne, biologiczne, radiologiczne i jądrowe, czy to w wyniku wypadku, czy też ataku terrorystycznego, stanowią poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa i zdrowia obywateli UE, ponieważ paraliżując kluczową infrastrukturę i możliwości zarządzania, mają wpływ na ich życie, środowisko i majątek, w tym ich dziedzictwo kulturowe i funkcjonowanie społeczeństwa w jednym lub w kilku państwach członkowskich UE,

C.  mając na uwadze zgodną ocenę Rady i Komisji, według której liczba zdarzeń związanych z użyciem materiałów chemicznych, biologicznych, radiologicznych i jądrowych, w tym działań terrorystycznych, jest do tej pory względnie niewielka i mając na uwadze, że do większości katastrof związanych z użyciem substancji chemicznych, biologicznych, radiologicznych i jądrowych dochodzi w wyniku katastrof przemysłowych lub wskutek zwiększenia liczby i ogólnoświatowego rozpowszechnienia groźnych patogenów,

D. mając na uwadze, że stałe utrzymywanie się zagrożenia katastrofami chemicznymi, biologicznymi, radiologicznymi i jądrowymi na obszarze Unii Europejskiej, tak przypadkowymi jak i zamierzonymi, poważnie naraża na szwank pełne korzystanie ze wszystkich podstawowych praw i swobód oraz stoi w sprzeczności z obietnicą i rozwijaniem europejskiej przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości,

E.  mając na uwadze, że jedno z najpoważniejszych zagrożeń chemicznych, biologicznych, radiologicznych i jądrowych wynika z rozprzestrzeniania materiału CBRJ przez organizacje terrorystyczne, a także mając na uwadze, że wobec tego ważny środek dotyczy wzmocnienia systemu nierozprzestrzeniania i rozbrojenia poprzez powszechne i pełne wdrożenie wszystkich odpowiednich traktatów i porozumień międzynarodowych (mianowicie Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej, konwencji o zakazie broni chemicznej i konwencji o zakazie broni biologicznej), a także osiągnięcia porozumienia w sprawie układu o zakazie produkcji materiałów rozszczepialnych dla celów militarnych (Traktat o zakazie produkcji materiałów rozszczepialnych dla broni jądrowej i cywilnych jądrowych instalacji wybuchowych),

F   mając na uwadze, że produkcja, posiadanie, nabywanie, transport, dostarczanie lub wykorzystywanie broni i materiałów wybuchowych lub broni jądrowej, biologicznej lub chemicznej, a także prowadzenie badań naukowych nad bronią biologiczną i chemiczną oraz prowadzenie prac rozwojowych w tej dziedzinie, jak również szkolenie w zakresie produkcji lub wykorzystania materiałów wybuchowych, broni palnej lub innych rodzajów broni do celów niezgodnych z prawem stanowi część unijnej definicji terroryzmu i szkolenia dla celów terrorystycznych, zgodnie z ramowymi decyzjami Rady 2002/475/WSiSW i 2008/919/WSiSW,

G. mając na uwadze, że środki dotyczące materiałów chemicznych, biologicznych, radiologicznych i jądrowych stanowią jedną z podstaw unijnej strategii walki z terroryzmem, a także mając na uwadze, że w rezultacie w dniu 30 listopada 2009 r. Rada zatwierdziła plan działania UE w obszarze CBRJ,

H. mając na uwadze, że problem niewłaściwego stosowania niektórych substancji chemicznych szeroko dostępnych ogółowi społeczeństwa na rynku, jako prekursorów materiałów wybuchowych domowej roboty, może wywołać serię terrorystycznych oraz innych wypadków kryminalnych w UE; mając na uwadze, że wymaga to ścisłego monitorowania i nadzorowania wdrażania wniosku dotyczacego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wprowadzania do obrotu i używania prekursorów materiałów wybuchowych (COM(2010)0473);

I.   mając na uwadze, że po wejściu w życie traktatu lizbońskiego powstaje nowy podział zakresu odpowiedzialności między różnymi instytucjami UE, w tym kompetencji w zakresie obrony, z jednej strony a UE i jej państwami członkowskimi z drugiej strony; mając na uwadze, że utworzenie takich nowych ram stanowi ciągły proces wymagający zrozumienia wspólnych wartości i wspólnego celu,

J.   mając na uwadze, że co do zasady państwa członkowskie są odpowiedzialne za politykę w obszarze CBRJ, mając jednak również na uwadze, że konieczna jest ścisła współpraca i koordynacja na szczeblu UE,

K.  mając na uwadze, że stworzenie Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych (ESDZ) umożliwia dokonanie poprawy ogólnego mechanizmu reagowania UE poprzez działania w ramach Instrumentu na rzecz Stabilności (IfS),

L.  mając na uwadze, że plan działania UE w obszarze CBRJ powinien służyć skutecznemu połączeniu krajowych i unijnych inicjatyw na rzecz ograniczenia zagrożeń CBRJ i przygotowania niezbędnych mechanizmów reagowania, usprawniając zarówno koordynację w płaszczyźnie horyzontalnej między Komisją a państwami członkowskimi, jak i w płaszczyźnie pionowej między instrumentami UE a instrumentami państw członkowskich w celu poprawy skuteczności i szybkości przepływu informacji, wymiany najlepszych praktyk, sprawozdań analitycznych na wszystkich etapach, wspólnego planowania, opracowywania procedur działania, działań operacyjnych i wydajnego pod względem finansowym mobilizowania istniejących zasobów,

M. mając na uwadze, że kilka organów ścigania UE, np. Europol, jest zaangażowanych w działania z obszaru CBRJ poprzez utworzenie europejskiej bazy danych o bombach i systemu wczesnego ostrzegania przed materiałami wybuchowymi oraz materiałami chemicznymi, biologicznymi, radiologicznymi i jądrowymi; mając na uwadze, że wymaga to wprowadzenia odpowiednich procedur w zakresie sprawowania kontroli przez Parlament Europejski i parlamenty krajowe, jak to przewidziano na przykład w art. 88 TFUE,

N. mając na uwadze coraz częstsze pojawianie się zagrożeń dla zdrowia i związane z tym powszechne występowanie niebezpiecznych czynników chorobotwórczych na terenie UE i na całym świecie, czego dowiódł ostatnio wybuch choroby spowodowanej wirusem grypy A/H1N1,

O. mając na uwadze, że incydenty CBRJ mogą wywoływać zanieczyszczenie i skażenie środowiska, w tym o charakterze transgranicznym, dlatego konieczne jest włączenie do polityki UE w zakresie CBRJ strategii naprawy i odkażania,

P.  mając na uwadze, że ogólnym celem nowej polityki UE w zakresie CBRJ jest „zmniejszenie zagrożenia incydentami CBRJ i powodowanych przez nie szkód dla obywateli Unii Europejskiej”, a cel ten ma zostać osiągnięty poprzez „zminimalizowanie prawdopodobieństwa występowania incydentów CBRJ i ograniczanie ich skutków, jeżeli do takich incydentów dochodzi”,

Q. mając na uwadze, że w swoim komunikacie pt. „Rola UE w kontekście zdrowia na świecie”[21] Komisja uznaje potrzebę koordynowania środków na szczeblu UE i ogólnoświatowym, aby szybko reagować na zagrożenia dla zdrowia, oraz zobowiązuje się do poprawy mechanizmów gotowości i reagowania w sytuacji epidemii lub wystąpienia choroby, w tym działań zamierzonych, takich jak bioterroryzm,

R.  mając na uwadze, że w porównaniu z technologią jądrową i wcześniejszymi technologiami, materiały biologiczne takie jak wąglik są tańsze i zdecydowanie łatwiejsze do zdobycia i rozprzestrzeniania, co umożliwia niekonwencjonalne zamachy terrorystyczne, które stanowią poważne, długoterminowe zagrożenie dla zdrowia i środowiska, w tym dla rolnictwa i dostaw żywności,

S.  mając na uwadze, że służby interwencyjne, w tym policja, straż pożarna i pogotowie ratunkowe, nie są w stanie pomóc ofiarom na miejscu incydentu CBRJ, nie narażając samych siebie na niebezpieczeństwo, chyba że zapewniono im przedekspozycyjną ochronę w postaci medycznych środków zaradczych i odpowiedniego szkolenia,

T.  mając na uwadze, że regionalne zapasy medycznych środków zaradczych oferują obywatelom właściwą ochronę dzięki równoważeniu ochrony zdrowia publicznego i trudności ekonomicznych, zapewniając jednocześnie odpowiedzialność i solidarność państw członkowskich,

U. mając na uwadze, że Światowa Organizacja Zdrowia za pomocą programu globalnego ostrzegania i reagowania[22] w sytuacji epidemii i pandemii dąży do zwiększenia bezpieczeństwa biologicznego, ochrony biologicznej i gotowości na wypadek wystąpienia ognisk zakażenia niebezpiecznymi i nowo pojawiającymi się czynnikami chorobotwórczymi,

V. mając na uwadze, że za pośrednictwem państw członkowskich i Komisji Europejskiej UE aktywnie uczestniczy w dyskusjach w ramach Ogólnoświatowej Inicjatywy na rzecz Bezpieczeństwa Zdrowotnego, której celem jest podjęcie wspólnie zaplanowanych globalnych działań na rzecz poprawy gotowości w zakresie zdrowia publicznego i reagowania na zagrożenie międzynarodowym terroryzmem biologicznym, chemicznym, radiologicznym i jądrowym,

W. mając na uwadze, że zagrożenie bezpieczeństwa chemicznego, biologicznego, radiologicznego i jądrowego wynika nie tylko z ataków terrorystycznych lub zaniedbania, ale również z obszarów zanieczyszczonych obecnie bronią chemiczną z czasów II wojny światowej, pozostawioną na dnie morza lub na składowiskach odpadów jądrowych w UE,

X. mając na uwadze, że odpowiedni poziom bezpieczeństwa chemicznego, biologicznego, radiologicznego i jądrowego w UE zależy również od poziomu bezpieczeństwa panującego w krajach trzecich,

Y. mając na uwadze, że zagrożenia bezpieczeństwa mogą wynikać z korzystania z nowych technologii przy planowaniu nowych aktów terrorystycznych, podczas gdy normy bezpieczeństwa nie są dostosowywane wystarczająco szybko do postępu technologicznego,

Z.  mając na uwadze, że konieczny jest szczegółowy przegląd obowiązujących obecnie rozmaitych norm w celu określenia niezbędnych i wystarczających wymogów w zakresie bezpieczeństwa,

ZA.     mając na uwadze, że plan działania UE w obszarze CBRJ składa się z trzech głównych części: zapobiegania, wykrywania oraz gotowości i reagowania, a także zawiera czwarty rozdział pt. „Działania w obszarze zapobiegania zdarzeniom CBRJ, ich wykrywania oraz reagowania na nie”; mając również na uwadze, że zrozumienie znaczenia każdego z etapów decyduje o właściwym wdrożeniu wniosków wypływających z ocen ryzyka, reakcjach i środkach zaradczych przy jednoczesnym przyjęciu podejścia przekrojowego i transgranicznego w kwestiach dotyczących materiałów CBRJ, np. poprzez właściwe wyznaczanie na każdym etapie wymiernych celów i działań,

ZB.     mając na uwadze, że zmiany wprowadzone przez Radę do bieżącego planu działania UE w obszarze CBRJ, zaproponowanego przez Komisję, osłabiają ów plan działania, pozbawiając zobowiązania państw członkowskich wiążącego charakteru i łagodząc przewidziane środki, z których wiele utrzymuje się na szczeblu krajowym, zamiast nadać im ogólnoeuropejski charakter, a także osłabiając monitorowanie i kontrolę procesu wdrażania przez Komisję, niekiedy nawet pomijając Komisję jako „podmiot zaangażowany” na równi z państwami członkowskimi,

Ogólne kierunki

1.  zauważa, że plan działania UE w obszarze CBRJ uwzględnia nowy podział kompetencji między państwami członkowskimi a UE po wejściu w życie traktatu lizbońskiego, jak przewidziano w art. 5 TUE w związku z zasadą powierzenia, zasadą pomocniczości i zasadą proporcjonalności; zwraca uwagę, że plan działania UE w obszarze CBRJ obejmuje wspólne kompetencje wewnętrzne (art. 4 TFUE) w odniesieniu do obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, kwestii dotyczących wspólnego bezpieczeństwa i transportu, środków ochrony ludności (art. 196 TFUE), a także działań zewnętrznych UE (art. 21 i 22 TUE);

2.  zauważa jednak, że wdrażanie wspólnego systemu bezpieczeństwa w dziedzinie CBRJ nie powinno zmniejszać kompetencji państw członkowskich w tym obszarze polityki;

3.  uważa, że plan działania odegra kluczową rolę w kwestii zagwarantowania sprawnego powiązania inicjatyw krajowych i europejskich w zwalczaniu zagrożeń w obszarze CBRJ;

4.  przyznaje, że ważne jest zagwarantowanie kompetentnej znajomości przedmiotu i unikanie powielania, fragmentacji i niespójności w odniesieniu do wysiłków instytucji UE lub państw członkowskich w dziedzinie bezpieczeństwa i obrony, gdzie zagrożone jest podstawowe prawo do życia, a skutki niedbalstwa i nieprzestrzegania standardów są trudne do określenia;

5.  podkreśla, że UE powinna wzmocnić wspólne podejście do kwestii zapobiegania, wykrywania i reagowania w obszarze CBRJ poprzez utworzenie konkretnych mechanizmów (instrumentów regulacyjnych, legislacyjnych lub nielegislacyjnych), które zobowiązują do współpracy i udostępniania środków pomocowych w przypadku katastrofy chemicznej, biologicznej, radiologicznej bądź jądrowej w wyniku wypadku lub ataku terrorystycznego; przypomina, że głównym celem instytucji UE powinno być zagwarantowanie skuteczności reagowania na szczeblu krajowym lub ponadnarodowym w odpowiedzi na wypadek lub atak terrorystyczny w obszarze CBRJ w oparciu o solidarność UE, w sposób skoordynowany pod auspicjami Komisji i na skalę europejską;

6.  przypomina, że plan działania UE w obszarze CBRJ stwarza UE i jej państwom członkowskim możliwość znalezienia środków legislacyjnych na rzecz skutecznego wdrożenia klauzuli solidarności zawartej w art. 222 TFUE, oraz że państwa członkowskie muszą wzajemnie informować się o planach i sprawdzonych metodach reagowania na katastrofy chemiczne, biologiczne, radiologiczne i jądrowe oraz przeciwdziałania im bez względu na to, czy są one wynikiem wypadku czy zamierzonego działania, aby móc sobie nawzajem pomagać w sposób skoordynowany i skuteczny;

7.  podkreśla, jak ważne jest poszerzenie zakresu interwencji Komisji o charakterze normatywnym i regulacyjnym, której rola w odniesieniu do wielu przewidzianych celów i działań w obecnej wersji planu działania UE w obszarze CBRJ jest niezbyt jasno określona; w związku z tym wzywa Komisję do wydania wniosków legislacyjnych, jeśli to możliwe we wszystkich dziedzinach objętych planem działania; podkreśla również, że jedynie w przypadku wyraźnie zarysowanej regulacyjnej roli Komisji można zapełnić luki w wysiłkach podejmowanych przez poszczególne państwa członkowskie;

8.  nalega, aby zobowiązanie państw członkowskich dotyczące kontroli w obszarze CBRJ wykraczało poza prostą wymianę najlepszych praktyk i informacji oraz aby wspólnie korzystano z technologii i infrastruktury w celu uniknięcia powielania i marnotrawienia zasobów, tak aby na szczeblu UE powstał cenny efekt synergii, również kosztowej; wzywa państwa członkowskie do osiągnięcia porozumienia w sprawie metod wykrywania katastrof w obszarze CBRJ i zapobiegania im, przenoszenia materiałów CBRJ w UE i środków reagowania, w tym również dzielenia się informacjami dotyczącymi CBRJ oraz pomocy transgranicznej;

9.  wobec tego zachęca państwa członkowskie, które są najbardziej zaawansowane w dziedzinie bezpieczeństwa wewnętrznego, mimo wrażliwej i typowo krajowej specyfiki tej dziedziny, do dzielenia się informacjami, technologiami i infrastrukturą oraz do wspólnego podejmowania strategicznych projektów; wzywa Komisję i Radę do utworzenia i regularnego aktualizowania bazy danych dotyczących dostępnych w państwach członkowskich medycznych środków zaradczych służących reagowaniu w przypadku zdarzeń CBRJ, a także do propagowania dzielenia się istniejącymi zdolnościami i do skoordynowania opłacalnej polityki zakupu tych środków zaradczych;

10. wzywa UE do opracowania norm jakości i bezpieczeństwa, a także do wprowadzenia systemu i sieci laboratoriów na potrzeby certyfikacji sprzętu i technologii w dziedzinie bezpieczeństwa CBRJ; podkreśla, że ścisłe normy bezpieczeństwa i procedur przyjmowania do pracy muszą mieć również zastosowanie do pracowników zatrudnianych w obiektach o dostępie do szkodliwych substancji; wzywa do dzielenia się i najlepszego wykorzystania wiedzy i znajomości przedmiotu zarówno w obszarze cywilnym, jak i wojskowym; podkreśla konieczność zapewnienia – pod przewodnictwem Komisji – funduszy na badania naukowe i rozwój, aby zagwarantować prowadzenie badań stosowanych i realizację programów demonstracyjnych o charakterze ogólnoeuropejskim, oraz – z uwagi na fragmentację tego rynku i akcentując również potrzebę polityki przemysłowej UE w dziedzinie bezpieczeństwa ludności – stymulowania współpracy między przedsiębiorstwami w UE oraz podnoszenia wsparcia dla MŚP oraz małych i średnich branż, które tworzą znaczącą część innowacji w ramach 7. programu ramowego w zakresie badań i rozwoju technologicznego/bezpieczeństwa oraz konieczność wzmacniania wysiłków celem ożywienia współpracy (w szczególności transgranicznej) między europejskimi przedsiębiorstwami; pragnie wyłonienia ogólnego generalnego wykonawcy, który mógłby przejąć w całości projekty bezpieczeństwa w dziedzinie obrony chemicznej, biologicznej, radiologicznej i jądrowej (CBRJ), obejmując wszystkie etapy istnienia zagrożenia w dziedzinie CBRJ, tj. zapobieganie, wykrywanie i reagowanie; wzywa Komisję Europejską do zaproponowania strategii na rzecz rozwoju przemysłu bioobrony w Europie;

11. z zadowoleniem przyjmuje uznanie ochrony w obszarze CBRJ za temat ustanowionych między Komisją, Europejską Agencją Kosmiczną i Europejską Agencją Obrony europejskich ram współpracy na rzecz badań nad bezpieczeństwem i obronnością; podkreśla, że wzajemne uzupełnianie się, koordynacja i synergia między inwestowaniem w badania i technologię w dziedzinie obronności oraz inwestowaniem w badania nad bezpieczeństwem cywilnym przez Komisję w ramach 7. programu ramowego wymagałaby rzeczywistej poprawy odpowiednich warunków prawnych regulujących wymianę informacji w ramach Komitetu Ekonomiczno-Finansowego oraz w ramach działań na szczeblu krajowym i unijnym, zgodnie z decyzją Rady 2006/971/WE z dnia 19 grudnia 2006 r. dotyczącą programu szczegółowego „Współpraca” wdrażającego siódmy program ramowy Wspólnoty Europejskiej w dziedzinie badań, rozwoju technologicznego i demonstracji (2007–2013)[23]; zachęca do rozwoju badań stosowanych o wymiarze europejskim w zakresie bezpieczeństwa urządzeń, aby chronić ludność i środowisko oraz do wdrożenia szeroko zakrojonych programów demonstracyjnych; zachęca do utworzenia ośrodków wiedzy specjalistycznej wyspecjalizowanych w zakresie zagrożeń CBRJ oraz do mobilności naukowców;

12. nalega na wprowadzenie odpowiednich zabezpieczeń i środków bezpieczeństwa przy postępowaniu ze zbiorczymi bazami danych państw członkowskich i poufnymi danymi badawczymi, ponieważ takie skoncentrowanie się na bezpieczeństwie danych zachęci do bliższej współpracy i wymiany informacji między władzami i organami państw członkowskich;

13. podkreśla znaczenie wzmocnionej gotowości i wzywa do systematycznego tworzenia wykazu krajowych zdolności i zasobów, jak również prowadzenia wspólnych ćwiczeń przez państw członkowskie;

14. wzywa do ustanowienia w trybie pilnym europejskiego mechanizmu reagowania w sytuacjach kryzysowych, usytuowanego w służbach Komisji, który powinien służyć koordynacji środków cywilnych i wojskowych, gwarantując tym samym, że UE będzie w stanie szybko reagować na katastrofy o charakterze chemicznym, biologicznym, radiologicznym i jądrowym; ponawia jednocześnie wezwanie do utworzenia europejskich sił ochrony ludności w oparciu o istniejący w UE mechanizm ochrony ludności, które umożliwią UE skoncentrowanie zasobów niezbędnych do udzielania pomocy w sytuacjach nagłych, w tym pomocy humanitarnej, w ciągu 24 godzin od chwili wystąpienia katastrofy w obszarze CBRJ na terytorium UE lub poza nim; podkreśla, że należy również zadbać o właściwe powiązania i partnerstwo między takimi organami jak Europol, Interpol i organy ścigania w państwach członkowskich w celu utworzenia odpowiedniej i skutecznej sieci służącej proaktywnej antycypacji sytuacji nagłych i ich monitorowaniu w czasie rzeczywistym, a także działaniom operacyjnym i ich koordynacji w przypadku katastrof związanych z zagrożeniami chemicznymi, biologicznymi, radiologicznymi i jądrowymi, oraz podkreśla również potrzebę informowania Komisji; przypomina o sprawozdaniu Michela Barniera pt. „Europejskie siły ochrony ludności: Europe Aid”, które Parlament zdecydowanie poparł, oraz w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje gotowość Komisji do utworzenia europejskiego mechanizmu reagowania w przypadku klęsk i katastrof, zgodnie z komunikatem Komisji pt. „Wzmacnianie europejskiej zdolności reagowania w przypadku klęsk i katastrof – rola ochrony ludności i pomocy humanitarnej”(COM(2010)600);

15. wzywa do wykorzystywania dwoistego cywilno-wojskowego charakteru technologii jako źródła synergii; w ramach jasno zdefiniowanych osi współpracy strategicznej zachęca do współpracy z Europejską Agencją Obrony, państwami członkowskimi NATO, takimi jak Stany Zjednoczone i Kanada, i wiodącymi w dziedzinie bezpieczeństwa CBRJ krajami trzecimi poprzez wymianę najlepszych praktyk, ustrukturyzowany dialog pomiędzy ekspertami i wspólne rozwijanie zdolności; podkreśla znaczenie prowadzenia przez państwa członkowskie Unii Europejskiej wspólnych ćwiczeń w zakresie zapobiegania zdarzeniom związanym z bezpieczeństwem CBRJ i ich zwalczania, w których będą uczestniczyły siły zbrojne, oddziały ochrony cywilnej państw członkowskich i unijny mechanizm ochrony cywilnej;

16. zauważa, że istniejący w UE mechanizm ochrony ludności, zgodnie z definicją zawartą w decyzji Rady 2007/779/WE, stanowi obecnie właściwy instrument reagowania na katastrofy chemiczne, biologiczne, radiologiczne i jądrowe, a także podkreśla, że struktura ta powinna stanowić miejsce podejmowania decyzji dotyczących przygotowania na wypadek wystąpienia katastrof CBRJ i reagowania na nie; zauważa jednak, że aby osiągnąć ten cel oraz zapewnić należyty stopień prewencji i wykrywalności, konieczna jest współpraca z organami ochrony ludności, ze służbami wywiadowczymi i organami ścigania, a także ze służbami bezpieczeństwa, wojskowymi ośrodkami informacyjno-operacyjnymi w każdym z państw członkowskich i na szczeblu UE, takimi jak Komórka Planowania i Prowadzenia Operacji Cywilnych (CPCC) Komitetu Politycznego i Bezpieczeństwa (KPiB) oraz Wspólne Centrum Sytuacyjne (SitCen); przypomina również o roli Stałego Komitetu Współpracy Operacyjnej w zakresie Bezpieczeństwa Wewnętrznego (COSI), którego zadaniem jest ułatwianie, wspieranie i wzmacnianie współpracy operacyjnej odnośnych władz krajowych państw członkowskich w dziedzinie bezpieczeństwa wewnętrznego;

17. przypomina, że w obrębie nowej Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych uruchomiono Wspólne Centrum Sytuacyjne (SitCen), a jego pracownicy wywodzą się głównie ze służb wywiadowczych i politycznych państw członkowskich; podkreśla, że jego rola ma zasadnicze znaczenie, jeżeli chodzi o wsparcie krajowych centrów zarządzania kryzysowego;

18. wzywa państwa członkowskie do koordynowania swych wysiłków, pod nadzorem Komisji, w celu zwiększenia współdziałania wyposażenia, potencjału i technologii w dziedzinie ochrony ludności, aby skutecznie stosować w praktyce nową klauzulę solidarności w przypadku katastrofy chemicznej, biologicznej, radiologicznej bądź jądrowej (CBRJ);

19. podkreśla, że wzmocnienie potencjału UE w zakresie ochrony ludności oprócz wykorzystania technologii podwójnego zastosowania musi obejmować infrastrukturę i zdolności, a także strategiczną współpracę z Europejską Agencją Obrony (EAO), Europejską Agencją Kosmiczną (ESA), Międzynarodową Agencją Energii Atomowej (MAEA), Organizacją ds. Zakazu Broni Chemicznej (OPCW) i innymi międzynarodowymi ośrodkami CBRJ lub programami doskonałości;

20. wzywa państwa członkowskie do wyznaczenia lub utworzenia organu krajowego, który w przypadku ataku lub katastrofy CBRJ działałby jako główny koordynator wszystkich zaangażowanych organów krajowych i lokalnych, a także wszystkich działań podejmowanych w odpowiedzi na takie zdarzenie;

21 zgadza się z oceną, że ataki bronią CBRJ stanowią poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa mieszkańców UE; popiera w związku z tym wszystkie środki służące poprawie ochrony przed atakami CBRJ;

22. podkreśla, że walka z terroryzmem musi być prowadzona z pełnym poszanowaniem prawa międzynarodowego w dziedzinie praw człowieka i europejskiego prawa w zakresie praw podstawowych, zasad i wartości, w tym zasady praworządności; przypomina o konieczności przestrzegania postanowień Konwencji z Aarhus o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska;

23. przypomina, że uniemożliwienie terrorystom dostępu do materiałów chemicznych, biologicznych, radiologicznych i jądrowych stanowi kluczowy priorytet zarówno w obecnej strategii UE w dziedzinie walki z terroryzmem z 2005 r. i przyszłej strategii w tym zakresie, jak również w strategii UE przeciwko rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia i środków jej przenoszenia z 2003 r.; dlatego postuluje o to, aby koordynator UE ds. walki z terroryzmem regularnie informował Parlament, poprzez właściwe i odpowiednie agencje UE i ekspertów, o stopniu wszelkich potencjalnych zagrożeń chemicznych, biologicznych, radiologicznych i jądrowych w samej UE lub o zagrożeniach dla obywateli UE oraz interesów UE poza jej obszarem; podkreśla, że potrzebne są dalsze wyjaśnienia dotyczące odpowiednich ról różnych organów unijnych i krajowych zaangażowanych w walkę z terroryzmem; w tym kontekście docenia rolę COSI oraz SitCen w zakresie koordynacji; domaga się, aby w ramach swoich uprawnień Parlament – jako jedyny organ wybierany bezpośrednio i demokratycznie w UE – gwarantował demokratyczny nadzór nad tymi dwoma organami oraz był natychmiast i w pełni informowany o ich działalności w sposób pozwalający na utrzymanie ich bezpiecznego funkcjonowania;

24. wzywa instytucje UE do utrzymania demokratycznej kontroli i przejrzystości w odniesieniu do rozwoju i wdrażania wszystkich części unijnego planu działań w zakresie CBRJ, respektujących powszechne prawo dostępu do wszystkich informacji i stosownych dokumentów dotyczących bezpieczeństwa publicznego oraz powszednich zagrożeń związanych z katastrofami CBRJ;

25. wzywa do włączenia środków przewidzianych w planie działania UE w obszarze CBRJ do wszystkich instrumentów polityki zewnętrznej UE dotyczących współpracy gospodarczej i dialogu politycznego z krajami trzecimi (w tym do unijnych klauzul o nierozprzestrzenianiu); apeluje do Komisji i Rady, aby w dialogu politycznym i gospodarczym z krajami trzecimi korzystały ze wszystkich dostępnych środków (w tym z instrumentów wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz instrumentów dotyczących stosunków zewnętrznych) w celu propagowania standardów wykrywania wypadków związanych z CBRJ w krajach trzecich, zapobiegania im i reagowania na nie, w tym dzielenia się informacjami, zgodnie z planem działania.

26. 15. podkreśla ścisły związek między bezpieczeństwem wewnątrz UE a bezpieczeństwem poza nią oraz efekt lustrzanego odbicia pomiędzy nimi; z zadowoleniem przyjmuje zatem działania prowadzone przez regionalne ośrodki doskonałości CBRJ na obszarach napięć poza UE, mające na celu ułatwianie tworzenia sieci ekspertów, zwiększanie zdolności kontroli wywozu i zapobiegania nielegalnemu handlowi substancjami CBRJ oraz wzmocnienie zbioru regulacji tych państw i zacieśnienie współpracy regionalnej w tej dziedzinie; zachęca do kształcenia w Europie międzynarodowych ekspertów ds. państw ryzyka z poszanowaniem odpowiednich zasad bezpieczeństwa i poufności;

27. pilnie wzywa instytucje UE i państwa członkowskie do nieulegania presji ze strony przemysłu i innych zainteresowanych stron dążących do ucieczki od ciężaru, jakim są ściślejsze uregulowania, czego należy oczekiwać (i co wynika również jasno z porównania komisyjnej wersji planu działania UE w obszarze CBRJ z wersją Rady); uważa, że należy uwzględnić obawy przemysłu dotyczące jakości i skutków proponowanych środków regulacyjnych, nie można jednak stracić z oczu celu, jakim jest prawo do życia, wolności i bezpieczeństwa wszystkich ludzi w Europie i ich społeczeństw; podkreśla priorytetowe znaczenie zapewnienia nadzoru i ochrony materiałów CBRJ w całej UE oraz skutecznej reakcji UE na katastrofy, niezależnie od tego, czy następują one przypadkowo, czy wskutek działań celowych oraz znaczenie działania na rzecz wyeliminowania takich zagrożeń;

28. wzywa państwa członkowskie do pełnego uczestnictwa w fazach wdrażania planu działania UE w obszarze CBRJ oraz do współpracy w tym zakresie z organami UE, które przekształcają określone w tym planie cele i działania w konkretne kroki, aby zapewnić bezpieczeństwo w obszarze CBRJ w każdym państwie członkowskim UE;

I.   Zapobieganie

29. wzywa Komisję do działania jako główny organ koordynujący i monitorujący w odniesieniu do tworzenia i regularnej aktualizacji unijnych list substancji chemicznych, biologicznych, radiologicznych i jądrowych, przy czym to do Komisji powinna należeć decyzja w sprawie rozsądnego harmonogramu takich działań; podkreśla, że listy te powinny zawierać również opis ewentualnych środków zapobiegawczych i możliwości reagowania w odniesieniu do każdej substancji chemicznej, biologicznej, radiologicznej i jądrowej, odpowiednio do poziomu powodowanych przez nie zagrożeń, możliwości ich szkodliwego wykorzystania oraz stopnia narażenia na nie;

30 jest zdania, że plan działania UE w obszarze CBRJ musi określać wyższe standardy w oparciu o analizę ryzyka, jeżeli chodzi o kryteria oceny bezpieczeństwa obiektów CBRJ wysokiego ryzyka, i podkreśla rolę i odpowiedzialność władz krajowych za przeprowadzanie regularnych kontroli tych obiektów, ponieważ kryteria zawarte w obecnym planie działania, zmienionym i przyjętym przez Radę, są niewystarczające i określają zadziwiająco niskie standardy, czemu towarzyszy niski poziom odpowiedzialności organizacji zajmujących się materiałami CBRJ, właściwych organów państw członkowskich oraz organów UE; zauważa ponadto, że wszelkie podejmowane działania powinny być współmierne do prawdopodobnych zagrożeń;

31. podkreśla, że ustalenia i wymogi w zakresie bezpieczeństwa dotyczące obiektów CBRJ wysokiego ryzyka w całej UE muszą podlegać uregulowaniom UE, a nie jedynie „dokumentom określającym dobre praktyki”, poprzez spójny proces konsultacji z udziałem organów UE, organów państw członkowskich i organizacji zajmujących się substancjami CBRJ; domaga się, aby do momentu przyjęcia i wprowadzenia w życie takich uregulowań przyznano Komisji większe uprawnienia w zakresie monitorowania i kontroli;

32. z zadowoleniem przyjmuje inicjatywy realizowane przez Wspólne Centrum Badawcze (JRC) w połączeniu z programami Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (IAEA) i czynnościami kontrolnymi w dziedzinie energii jądrowej; zachęca do działań w kierunku wzajemnego udostępniania baz danych i wyników badań w ramach wymiany z państwami członkowskimi;

33. popiera opracowanie strategii na rzecz zwiększania świadomości przedsiębiorstw, środowiska naukowego i akademickiego oraz instytucji finansowych w zakresie zagrożeń związanych z rozprzestrzenianiem materiałów CBRJ i handlem nimi w ramach ich prac i działalności; uważa, ogólnie rzecz ujmując, że poufność jest istotnym elementem składowym skuteczności niektórych środków bezpieczeństwa planu działania, oraz że należy chronić się przed zagrożeniem związanym z ujawnieniem informacji, co mogłoby uczynić takie środki nieskutecznymi;

34. uważa, że Komisja i organy państw członkowskich powinny nadzorować działania prowadzone przez organizacje zajmujące się materiałami CBRJ wysokiego ryzyka oraz powinny zadbać o to, aby organizacje te spełniały oparte na ocenie ryzyka standardy w zakresie ochrony i bezpieczeństwa publicznego, co oznacza, że należy regularnie przeprowadzać odpowiednie kontrole obiektów wysokiego ryzyka;

35. uważa, że należy zmienić plan działania UE w obszarze CBRJ w części dotyczącej kwestii zapobiegania tak, aby skłonić przemysł chemiczny do zastąpienia substancji chemicznych wysokiego ryzyka odpowiednimi substancjami alternatywnymi o niższym ryzyku wszędzie tam, gdzie jest to możliwe z naukowego, technologicznego i środowiskowego punktu widzenia i jednoznacznie skutkuje poprawą bezpieczeństwa; dostrzega koszty gospodarcze, jakie mogą wynikać z tego rodzaju substytucji, a także skutki tych kosztów dla odpowiednich branż przemysłu, wzywa jednak UE, państwa członkowskie i sektor prywatny do przyjęcia, że bezpieczeństwo obywateli UE jest najważniejsze; w związku z tym zaleca ustanowienie specjalnego powiązania z istniejącym rozporządzeniem REACH, do czego słusznie dążyła już wersja planu działania proponowana przez Komisję; wobec powyższego wzywa Komisję do przedłożenia analizy wdrożenia rozporządzenia REACH;

36. podkreśla, że największe zagrożenie CBRJ wynika z rozprzestrzeniania materiałów CBRJ przez ugrupowania terrorystyczne; podkreśla w związku z tym znaczenie zapewnienia większej skuteczności międzynarodowych systemów kontroli oraz poprawy kontroli granicznych i kontroli eksportu;

37. wzywa Radę i Komisję, aby skłoniły wszystkie państwa członkowskie do podpisania i wypełnienia ich zobowiązań wynikających z konwencji o broni chemicznej (CWC) i konwencji o broni biologicznej (BWC) oraz do dołożenia wszelkich starań w celu propagowania uzupełniającego protokołu weryfikacyjnego do konwencji o broni biologicznej, który zawiera wykaz niebezpiecznych czynników biologicznych i patogenów oraz postanowienia dotyczące oświadczeń ujawniających i monitorowania inspekcji; wzywa również państwa członkowskie, Radę, Komisję i społeczność międzynarodową do sporządzenia, w ramach załącznika weryfikacyjnego do konwencji o broni chemicznej, wykazu wszystkich potencjalnie szkodliwych substancji chemicznych, w tym białego fosforu;

38. wzywa ponadto Komisję i Radę do kontynuowania nasilenia działań wspierających system traktatowy, w szczególności konwencje o broni chemicznej i biologicznej, tym samym wzywając wszystkie państwa członkowskie UE do wprowadzenia ścisłego zakazu produkcji i stosowania broni biologicznej i chemicznej oraz do likwidacji posiadanej przez nie broni;

39. zdając sobie sprawę, że rozprzestrzenianie zwiększa zagrożenie niewłaściwego wykorzystania przez grupy terrorystyczne, zachęca UE do dalszych starań na rzecz upowszechniania ram prawnych zwalczania terroryzmu jądrowego oraz do zapewnienia przestrzegania obowiązujących przepisów; popiera projekty współpracy z państwami trzecimi – np. z krajami śródziemnomorskimi – w zakresie zwalczania nielegalnego handlu materiałami jądrowymi i radiologicznymi; wzywa UE do upowszechniania konwencji o zakazie broni chemicznej i konwencji o zakazie broni biologicznej w związku z konferencją przeglądową dotyczącą konwencji o zakazie broni biologicznej i toksycznej w 2011 r.;

40. wzywa Komisję do przedstawienia danych porównawczych i ogólnej oceny sytuacji sektorów przemysłu w Europie, jeżeli chodzi o zapewnianie i zwiększanie kontroli nad materiałami CBRJ wysokiego ryzyka, obejmującej przegląd wszystkich odnośnych przepisów krajowych dotyczących wdrożenia konwencji o zakazie broni chemicznej, konwencji o zakazie broni biologicznej oraz innych instrumentów międzynarodowych dotyczących materiałów CBRJ; przegląd ten powinien zawierać informacje o tym, do jakiego stopnia państwa członkowskie i sektory przemysłu wypełniają swoje zobowiązania międzynarodowe; uznaje jednak, że wprowadzenie takich środków jak konwencja o zakazie broni biologicznej i konwencja o zakazie broni chemicznej mogą nie wystarczyć, aby zapobiec zagrożeniu stwarzanemu przez wykorzystywanie CBRJ przez podmioty niepaństwowe, zwłaszcza siatki terrorystyczne;

41. wzywa Radę i Komisję do propagowania istniejącego projektu konwencji o zakazie prowadzenia badań, produkcji, składowania, transferu i stosowania broni uranowej oraz jej likwidacji, a także do przedłożenia tej konwencji krajom członkowskim ONZ do podpisu i ratyfikacji; wzywa wszystkie państwa członkowskie UE i kraje członkowskie ONZ do wprowadzenia moratorium na stosowanie broni ze zubożonym uranem do czasu uzgodnienia światowego zakazu takiej broni;

42. zachęca do wprowadzenia środków przeciwdziałania finansowaniu rozprzestrzeniania, wzorując się na mechanizmach ustanowionych w dziedzinie walki z finansowaniem terroryzmu;

43. z zadowoleniem przyjmuje działania Komisji podejmowane w ramach instrumentu stabilności mające na celu realizację działań w ramach CBRJ; uznaje te działania za uzupełniające w stosunku do planu działania i wzywa Komisję do rozszerzenia projektów na inne regiony niż jedynie kraje byłego Związku Radzieckiego (SEDE); w oparciu o doświadczenia zdobyte w ramach instrumentu stabilności wzywa Komisję do uruchomienia procedury przetargowej mającej na celu poprawę bezpieczeństwa i ochronę laboratoriów cywilnych, aby uniknąć rozprzestrzeniania broni CBRJ w przyszłości;

44. uważa, że plan działania UE w obszarze CBRJ powinien zawierać jednoznaczne wezwanie do opracowania unijnych wytycznych w sprawie szkoleń z zakresu bezpieczeństwa i standardowych wymogów, które należy wdrożyć we wszystkich 27 państwach członkowskich, a także powinien gwarantować konkretne programy szkoleniowe dla pracowników ochrony mających do czynienia z materiałami CBRJ wysokiego ryzyka, w tym pracowników w sektorach przemysłu i ośrodkach badawczych, w których znajdują się substancje CBRJ wysokiego ryzyka, jak również powinien prowadzić do określenia wymogów dla urzędników zajmujących się materiałami CBRJ (rola, kompetencje i szkolenia); podkreśla, że służbom interwencyjnym należy zapewnić szkolenia z zakresu bezpieczeństwa i podnoszenia poziomu świadomości;

45. podkreśla, że w ramach przyszłego krótkoterminowego przeglądu planu działania UE w obszarze CBRJ nie należy tylko dążyć do samoregulacji zainteresowanych sektorów i nie należy jedynie doradzać sektorom, aby przyjmowały kodeksy postępowania, lecz trzeba rzeczywiście wezwać Komisję do opracowania ogólnoeuropejskich wytycznych i uregulowań mających zastosowanie do wszystkich sektorów zajmujących się substancjami CBRJ wysokiego ryzyka;

46. uważa, że kluczowe znaczenie ma uważne śledzenie wszystkich transakcji z udziałem materiałów CBRJ wysokiego ryzyka w UE oraz że zamiast jedynie „wzywania” przemysłu do przedstawiania sprawozdań z transakcji, Komisja i państwa członkowskie powinny pracować nad właściwymi ramami prawnymi dotyczącymi regulowania i monitorowania transakcji, co poprawi poziom bezpieczeństwa oraz zagwarantuje właściwe i szybkie przekazywanie informacji na temat wszystkich podejrzanych transakcji oraz utraty lub kradzieży materiałów CBRJ; podkreśla, że uregulowania te powinny stanowić odpowiednią podstawę dla pełnej przejrzystości we wszystkich sektorach zajmujących się substancjami CBRJ, a tym samym sprawiać, że przedsiębiorstwa będą pociągane do odpowiedzialności za takie transakcje; uważa, że należy wziąć pod uwagę zdolność sektora prywatnego do egzekwowania odpowiednich przepisów i zasad dotyczących monitorowania zobowiązań w zakresie sprawozdawczości, aby zapewnić prawidłowy nadzór;

47. podkreśla, że zabezpieczenie zarówno transportu, jak i przechowywania materiałów CBRJ jest w sposób niezaprzeczalny i nieunikniony częścią procesu polegającego na maksymalnym utrudnieniu dostępu do tych materiałów oraz rozwiązaniu problemów związanych z bezpieczeństwem w obszarze CBRJ;

48.  podkreśla, że należy prowadzić dalsze badania i konkretne działania w zakresie zagrożeń związanych z handlem substancjami chemicznymi za pośrednictwem Internetu;

49. wzywa do wyjaśnienia kwestii zaostrzenia zasad przywozu i wywozu w odniesieniu do ról państw członkowskich i Komisji; wzywa państwa członkowskie do wdrożenia istniejących uregulowań międzynarodowych oraz do zadbania o to, aby były one stosowane, a Komisję wzywa do prowadzenia działań monitorujących, dokonywania oceny zgodności z przepisami oraz składania sprawozdań na ten temat; zauważa, że biorąc pod uwagę rozwój technologiczny, ważne jest przystąpienie do przeglądu i zmiany przedmiotowego ustawodawstwa i przepisów dotyczących zakupu, przywozu, sprzedaży, bezpiecznego magazynowania i transportu materiałów CBRJ;

50. w kontekście aktów terrorystycznych popełnionych w krajach europejskich poprzez umieszczanie substancji wybuchowych w paczkach przesyłanych pocztą podkreśla potrzebę wzmacniania już istniejących – oraz tworzenia tam, gdzie ich nie ma – mechanizmów kontroli i bezpieczeństwa wszystkich usług pocztowych, w których dochodzi do rozdzielania korespondencji;

II. Wykrywanie

51. wzywa Komisję do przeprowadzenia analizy, we współpracy z organami państw członkowskich, w celu dokonania oceny sytuacji na miejscu, jeżeli chodzi o wykrywanie substancji CBRJ i oceny bezpieczeństwa elektrowni jądrowych w UE i w jej sąsiedztwie na wypadek awarii lub celowego ataku terrorystycznego; zachęca Komisję do wykorzystania wyników takiej oceny i pracy nad wspólnymi wytycznymi UE dotyczącymi sposobów radzenia sobie z takimi wypadkami lub celowymi atakami, w tym znalezienia środków gwarantujących, że państwa członkowskie będą przeznaczać wystarczające zasoby ludzkie i materialne na takie działania;

52. wzywa do wzmocnienia roli Centrum Monitoringu i Informacji (MIC), które zostało powołane w ramach unijnego mechanizmu ochrony ludności celem zapewnienia wymiany informacji i dobrych praktyk między państwami członkowskimi, co doprowadziłoby do powstania ogólnoeuropejskich standardów w zakresie wykrywania działań w obszarze CBRJ;

53. zwraca się do Komisji o monitorowanie zgodności działań państw członkowskich z przepisami, dokonywanie oceny tej zgodności oraz przedstawianie corocznych sprawozdań na ten temat Parlamentowi, a także zwraca się do organów krajowych o zadbanie o to, aby te uregulowania i wytyczne były przestrzegane i stosowane przez odnośne sektory i organizacje mające do czynienia z materiałami CBRJ wysokiego ryzyka;

54. uważa, że konieczne jest przeprowadzenie odpowiednich analiz w celu obowiązkowego zaangażowania wszelkich zainteresowanych organów krajowych i unijnych oraz innych zainteresowanych stron, w tym analizy sposobów szybszej i łatwiejszej wymiany informacji oraz współpracy, które sprawią, że reakcja na zagrożenia dla bezpieczeństwa publicznego będzie skuteczniejsza;

III. Gotowość i reagowanie

55. wzywa Radę do powierzenia Komisji roli „koordynatora”, jeżeli chodzi o planowanie w sytuacjach kryzysowych, aby mogła ona pełnić funkcje monitorujące, a tym samym mogła zadbać o to, aby rzeczywiście istniały lokalne i krajowe plany na wypadek sytuacji kryzysowych; podkreśla, że Komisja powinna przyjąć rolę depozytariusza takich planów, co najlepiej pozwoli jej na identyfikację ewentualnych luk oraz na szybsze podejmowanie odpowiednich działań niż mogą to uczynić odnośne organy;

56. z zadowoleniem przyjmuje zamiar wzmocnienia systemu ochrony ludności UE; zwraca jednak uwagę, że w wielu państwach członkowskich UE organy obrony wojskowej zyskują sprawność dzięki doświadczeniom praktycznym w walce z katastrofami CBRJ; apeluje w związku z tym do państw członkowskich i Komisji, aby prowadziły wymianę wzorcowych praktyk oraz zwiększyły nakłady na staranną koordynację pracy ekspertów cywilnych i wojskowych;

57. wzywa Komisję do dalszego określania potrzeb, które należy zaspokoić, aby poprawić system ochrony ludności, z myślą o wspólnych projektach zamówień publicznych; apeluje w związku z tym o zwrócenie szczególnej uwagi na określenie potrzeb UE w zakresie gotowości i zdolności reagowania na ataki CBRJ, w tym medycznych środków zaradczych, tak aby dostępność medycznych środków zaradczych w przypadku incydentu CBRJ była oceniana zarówno na szczeblu UE, jak i na szczeblu państw członkowskich;

58. wzywa do organizowania wspólnych ćwiczeń państw członkowskich UE oraz państw członkowskich i krajów trzecich, aby zapobiegać niebezpiecznym sytuacjom w zakresie bezpieczeństwa chemicznego, biologicznego, radiologicznego oraz jądrowego;

59. z zadowoleniem przyjmuje planowanie na szczeblu UE ćwiczeń symulujących wypadki lub ataki z wykorzystaniem substancji CBRJ i podkreśla, że plan działania UE w obszarze CBRJ powinien przewidywać, że wyniki i oceny takich ćwiczeń będą uwzględniane w debacie na temat opracowania standardów ogólnoeuropejskich, która powinna mieć charakter ciągły;

60. zwraca uwagę na fakt, że Komisja powinna odgrywać wiodącą rolę w określaniu standardów w oparciu o potrzeby w zakresie potencjału mechanizmów reagowania; podkreśla, że jest to jedyny sposób osiągnięcia najwyższych możliwych standardów bezpieczeństwa w całej UE, ponieważ stanowiłoby to jedyny możliwy sposób zadbania o to, aby wszystkie państwa członkowskie kierowały się tymi samymi wytycznymi i stosowały te same zasady przy tworzeniu i przygotowywaniu odpowiednich zasobów ludzkich i materialnych w odpowiedzi na katastrofę, niezależnie od tego, czy jest ona przypadkowa, czy wywołana celowo;

61. podkreśla potrzebę stworzenia regionalnych/unijnych magazynów zasobów antykryzysowych, których rozmiar w miarę możliwości powinien odzwierciedlać obecny stan zagrożenia, w tym magazynów sprzętu medycznego i innych odpowiednich rodzajów sprzętu, w ramach unijnego mechanizmu ochrony ludności, finansowanych przez UE i odpowiadających wspólnie uzgodnionym wytycznym UE; podkreśla znaczenie utrzymywania dobrze zarządzanych magazynów, tak aby zasoby antykryzysowe, sprzęt medyczny i inne odpowiednie rodzaje sprzętu były w pełni funkcjonalne, aktualne i nowoczesne; apeluje, aby do czasu wejścia w życie uregulowań dotyczących gromadzenia zasobów na szczeblu regionalnym/unijnym plan działania UE w obszarze CBRJ wskazywał możliwości dzielenia się przez państwa członkowskie mechanizmami reagowania i zasobami w razie wypadku lub ataku terrorystycznego z wykorzystaniem substancji CBRJ, aby praktycznie stosować nową klauzulę solidarności; podkreśla, że wszelka pomoc udzielana konkretnemu państwu członkowskiemu UE musi być poprzedzona wnioskiem odpowiednich organów politycznych tego państwa i nie powinna kolidować ze zdolnością tego państwa do chrony własnych obywateli;

62. wzywa do dokonania przeglądu zasad europejskiego funduszu solidarności, aby stał się on bardziej dostępny w przypadku klęsk żywiołowych oraz aby był dostępny w przypadku katastrof przemysłowych i tych spowodowanych przez człowieka, i wzywa państwa członkowskie do wykorzystania dostępnych zasobów funduszy strukturalnych na rzecz poprawy środków zapobiegawczych i gotowości;

63. w celu przygotowania się na nieszczęśliwe wydarzenie, jakim jest wypadek, wybuch lub umyślne użycie CBRJ wzywa Komisję do utworzenia mechanizmów przekazywania informacji, aby zapewnić powiązanie między działaniem unijnego mechanizmu ochrony ludności a innymi unijnymi systemami wczesnego ostrzegania w odpowiednich obszarach, takich jak zdrowie, ochrona środowiska, produkcja żywności i dobrostan zwierząt; wzywa również Komisję to stworzenia mechanizmów wymiany informacji i analizy z organami międzynarodowymi, takimi jak Światowa Organizacja Zdrowia, Światowa Organizacja Meteorologiczna i Organizacja NZ ds. Wyżywienia i Rolnictwa;

64. wzywa do utworzenia unijnych/regionalnych wyspecjalizowanych zespołów reagowania, obejmujących personel medyczny, personel organów ścigania i personel wojskowy, i zwraca uwagę, że jeżeli takie zespoły powstaną, należy regularnie organizować specjalne szkolenia i ćwiczenia operacyjne;

65. wzywa Komisję do zapewnienia odpowiedniego finansowania w celu rozwoju lepszego sprzętu do wykrywania i identyfikowania czynników biologicznych na wypadek ataku lub wypadku; wyraża ubolewanie, że obecny sprzęt wykrywający ma ograniczone zdolności i ograniczoną szybkość działania, co oznacza stratę cennego czasu w przypadku sytuacji nagłej; podkreśla, że personel ratunkowy musi być z wyprzedzeniem odpowiednio wyposażony i posiadać ochronę medyczną, tak aby móc bez narażania własnego życia pracować na obszarze katastrofy, na którym możliwa jest obecność szkodliwych patogenów; podkreśla, że lepszy sprzęt do identyfikacji czynników oraz diagnostyki jest również konieczny w szpitalach i innych jednostkach, do których kierowane są ofiary wypadków;

66. wzywa różne organy UE oraz organy krajowe zaangażowane w zbieranie informacji do dokonania przeglądu własnej struktury organizacyjnej i w przypadku stwierdzenia braku odpowiednich osób posiadających ekspertyzę i wiedzę na temat identyfikacji i oceny zagrożeń i ryzyka związanych z CBRJ – do zatrudnienia takich osób;

67. wzywa Komisję do regularnego składania Parlamentowi sprawozdań w sprawie oceny zagrożeń i ryzyka związanego z CBRJ;

68. wzywa do prowadzenia na szczeblu europejskim programów edukacyjnych i uświadamiających, biorąc pod uwagę możliwości, jakie daje Internet jako kluczowe źródło przekazywania obywatelom informacji na temat CBRJ; podkreśla znaczenie koordynacji mechanizmów szybkiego ostrzegania i informowania obywateli UE o zdarzeniach CBRJ; z zainteresowaniem odnotowuje studium wykonalności na temat europejskiego centrum szkoleniowego w zakresie bezpieczeństwa jądrowego we Wspólnym Centrum Badawczym;

IV. Wpływ na środowisko i zdrowie

69. zwraca uwagę na nieskoordynowane nadmierne inwestowanie w szczepionki podczas pandemii A/H1N1; z zadowoleniem przyjmuje projekt konkluzji Rady pt. „Wnioski na przyszłość po pandemii grypy A/H1N1 – bezpieczeństwo zdrowia w Unii Europejskiej” (12665/10), przewidujący opracowanie mechanizmu wspólnego nabywania szczepionek i leków antywirusowych, który ma być stosowany przez państwa członkowskie na zasadzie dobrowolności i zachęca państwa członkowskie do wspólnego opracowania rozwiązań w zakresie gotowości na poziomie regionalnym, w tym wzajemnego udostępniania obecnego potencjału i koordynowania racjonalnego pod względem kosztów zaopatrzenia w medyczne środki zaradcze przy jednoczesnym zapewnieniu w całej UE wysokiego poziomu gotowości w zakresie CBRJ;

70. zwraca uwagę, że prawodawstwo UE (decyzja Rady 1990/424/EWG zmieniona decyzją Rady 2006/965/WE) przewiduje wspólnotowe podejście do zwalczania, kontroli i monitorowania chorób zwierzęcych i odzwierzęcych, w tym nabywania i składowania weterynaryjnych środków zaradczych mających chronić zwierzęta przed zakażeniem; ubolewa nad brakiem takiego wspólnotowego podejścia do koordynacji nabywania i składowania medycznych środków zaradczych mających chronić ludność UE przed zakażeniem niebezpiecznymi biologicznymi czynnikami chorobotwórczymi;

71. zwraca uwagę, że incydent lub zamach z użyciem biologicznych czynników chorobotwórczych – np. wąglika, ale nie tylko – skazi zaatakowany obszar na dziesiątki lat, poważnie szkodząc roślinom, zwierzętom oraz życiu i zdrowiu ludzi, a także pociągając za sobą długotrwałe koszty gospodarcze; wzywa Komisję do włączenia do polityki w zakresie CBRJ strategii naprawy i odkażania;

72. podkreśla, że incydent z użyciem materiałów CBRJ wywierający wpływ na jakość gleby lub na dostawy wody pitnej może powodować niszczące i daleko idące skutki dla zdrowia i jakości życia wszystkich ludzi na obszarze dotkniętym incydentem; wzywa Komisję do uwzględnienia tej kwestii przy sporządzaniu projektu planu działania UE w obszarze CBRJ;

73. podkreśla znaczenie zadbania o skuteczną kontrolę incydentów związanych ze skażeniem wody, które pociągają za sobą zanieczyszczenie środowiska, skażenie gleby, unieszkodliwianie odpadów lub uwolnienie substancji radioaktywnych;

74. ubolewa nad poświęceniem niewystarczającej uwagi problemom gotowości i reagowania w komunikacie Komisji oraz konkluzjach Rady dotyczących planu działania UE w obszarze CBRJ, które zdecydowanie skupiają się na wykrywaniu i zapobieganiu; wzywa Komisję i Radę do poświęcenia większej uwagi opracowaniu mechanizmów gotowości i reagowania wymaganych w celu ochrony zdrowia publicznego i środowiska, w przypadku gdy incydent CBRJ rzeczywiście ma miejsce na terytorium UE;

75. ubolewa nad brakiem w planie działania w dziedzinie CBRJ środków służących ochronie bezpieczeństwa infrastruktury i materiałów radiologicznych i jądrowych, oraz środków na rzecz poprawy planów reagowania w odniesieniu do różnych typów nagłych sytuacji radiologicznych i ich konsekwencji dla ludności i dla środowiska;

76. jest zaniepokojony przypadkami osób lub aktywistów nabywających odpady jądrowe z różnych zakładów przetwarzających w Europie i wzywa do podjęcia pilnych wspólnych działań mających na celu zwiększenie bezpieczeństwa radiologicznych i jądrowych materiałów i infrastruktury;

77. ubolewa nad tym, że w komunikacie Komisji i konkluzjach Rady dotyczących planu działania UE w obszarze CBRJ nie kładzie się nacisku na właściwą ochronę sieci transportu publicznego i zdrowia ich użytkowników, biorąc pod uwagę liczne zamachy terrorystyczne na transport w ostatnich latach i ogólnie zwiększone zagrożenie incydentami CBRJ występującymi podczas transportowania materiałów CBRJ; wzywa państwa członkowskie do zagwarantowania przedekspozycyjnej ochrony służbom interweniującym podczas incydentów CBRJ i poekspozycyjnej opieki ofiarom takich incydentów, w szczególności w przypadku biologicznych czynników chorobotwórczych;

78. zwraca uwagę, że incydent CBRJ może mieć długotrwałe konsekwencje dla wzrostu upraw przeznaczonych do produkcji żywności i w związku z tym może źle wpływać na bezpieczeństwo żywności i dostęp do żywności w UE; wzywa Komisję do uwzględnienia tej kwestii przy sporządzaniu projektu planu działania UE w obszarze CBRJ;

79. zachęca do współpracy i wymiany najlepszych praktyk z krajami, które nabyły fachowego doświadczenia w dziedzinie oceny ryzyka, zapobiegania, wykrywania, informowania i reagowania w zakresie CBRJ, takimi jak Stany Zjednoczone, Australia i Indie;

80. sprzyja wspólnej polityce służącej zaradzaniu skutkom chemicznych, biologicznych, radiologicznych i jądrowych zanieczyszczeń gruntów, tak by gleba i grunty mogły zostać jak najszybciej przywrócone do użytku, co tym samym zmniejszy zagrożenia dla zdrowia i środowiska;

81 wzywa Komisję i Radę do rozważenia opracowania wzorów reakcji, które przewidywałyby idealną odpowiedź w razie incydentów CBRJ, i w ramach których szczególną uwagę poświęcono by placówkom edukacyjnym, placówkom opieki medycznej i ośrodkom opieki geriatrycznej;

82. wzywa państwa członkowskie do poświęcenia szczególnej uwagi potrzebom ludzi starszych, dzieci, osób będących pod opieką lekarską, osób niepełnosprawnych i innych narażonych grup osób przy opracowywaniu planów ewakuacyjnych na wypadek incydentu CBRJ;

83. wzywa państwa członkowskie do przyznania szczególnego znaczenia budowie schronów obrony cywilnej zarówno w instytucjach (publicznych i administracyjnych), jak i na szczeblu lokalnym i regionalnym, w których ludność europejska będzie mogła szukać schronienia w razie katastrofy;

84. pilnie wzywa Komisję, by dążyła do osiągnięcia dotyczącego minimalnych norm bezpieczeństwa porozumienia z sąsiadującymi krajami trzecimi, które posiadają na swoim terytorium obiekty mogące stanowić w razie wypadku poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa środowiska i ludności w UE;

85. wzywa Komisję do przewidzenia w swoim planie działania bardziej elastycznego dostosowywania środków bezpieczeństwa do postępu technologicznego;

86. pilnie wzywa Komisję do dokonania dokładnej oceny istniejących środków bezpieczeństwa pod względem ich wpływu na środowisko i zdrowie, a także do dopilnowania, by nowe środki były wprowadzane tylko w oparciu o wyniki takiej oceny, która powinna być przeprowadzana okresowo;

°

° °

87. wzywa Komisję do opracowania mapy drogowej UE w dziedzinie CBRJ obejmującej okres od chwili obecnej do 2013 r. – kiedy to plan działania UE w dziedzinie CBRJ zostanie poddany przeglądowi i określającej wyzwania dla UE i działania polityczne w tym zakresie, które będą przedmiotem regularnie przedstawianych Parlamentowi przez Komisję sprawozdań na temat aktualnego rozwoju sytuacji i postępów w omawianym zakresie;

88. wzywa państwa członkowskie i Komisję do dokonania szybkiego przeglądu i stosowania planu działania UE w obszarze CBRJ zgodnie z jego zaleceniami oraz oczekuje od nich sprawnego wdrożenia tego planu; wymaga ponadto od Komisji i Rady, aby przedstawiła Parlamentowi kolejny plan działań UE w obszarze CBRJ co najmniej na rok przed jego wejściem w etap realizacji, tak aby Parlament mógł w odpowiednim czasie przedstawić swoją opinię;

89. zobowiązuje przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji oraz parlamentom państw członkowskich.

• [1]  Dz.U. C 83 z 30.3.10., s. 389.
• [2]  14627/02.
• [3]  Dz.U. L 164 z 22.6.02, s. 3.
• [4]  Dz.U. L 330 z 9.12.2008, s. 21.
• [5]  5842/2/10.
• [6]  15480/04.
• [7]  14469/4/05.
• [8]  5771/1/06.
• [9]  http://www.unisdr.org/eng/hfa/hfa.htm
• [10]  Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1982/2006/WE z dnia 18 grudnia 2006 r. dotycząca siódmego programu ramowego Wspólnoty Europejskiej w zakresie badań, rozwoju technologicznego i demonstracji (2007–2013) (Dz.U. L 412 z 30.12.2006, s. 1).
• [11]  https://www.cbrnemap.org
• [12]  Dz.U. L 71 z 10.3.07, s. 9.
• [13]  Dz.U. L 314 z 01.12.07, s. 9.
• [14]  Dz.U. L 134 z 29.5.09, s. 1.
• [15]  Dz.U. L 345 z 23.12.2008, s. 75.
• [16]  15505/1/09 REV 1.
• [17]  Dz.U. C 115 z 4.5.2010., s. 1.
• [18]  Teksty przyjęte, P7_TA (2010)0015
• [19]  Teksty przyjęte, P7_TA (2010)0326.
• [20]  15465/10.
• [21]  Dokument roboczy służb Komisji pt. „Zdrowie na świecie – odpowiedź na wyzwania globalizacji” (SEC(2010)0380), dokument towarzyszący załączony do komunikatu Komisji skierowanego do Rady, Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno‑Społecznego i Komitetu Regionów „Rola UE w kontekście zdrowia na świecie” (COM(2010)128).
• [22]  http://www.who.int/csr/en/                                                                                                           
• [23]  Dz.U. L 400 z 30.12.2006, s. 86.

UZASADNIENIE

Ze względu na ponadnarodowy charakter i masowość ofiar zagrożenia chemiczne, biologiczne, radiologiczne i jądrowe (CBRJ) wnoszą nowy wymiar do ewentualnych ataków terrorystycznych, wypadków, klęsk żywiołowych lub pandemii. Odpowiednia reakcja na takie zagrożenie nie obejmuje jedynie programów interwencji ex post, ale rozpoczyna się znacznie wcześniej, mianowicie na etapie obchodzenia się z takimi materiałami, ich należytego przechowywania, ograniczonego dostępu do nich, kontroli itp. Jednocześnie interwencja będąca następstwem zdarzenia wymaga współpracy na dużą skalę między różnymi organami krajowymi w danym państwie członkowskim (ochrona ludności, wojsko, organy ścigania itp.), jak i między władzami krajowymi różnych państw członkowskich a instytucjami UE. Dlatego też potrzebne jest skoordynowane podejście uwzględniające wszelkie możliwe zagrożenia.

W przeszłości UE zainicjowała i opracowała kilka mechanizmów w zakresie transgranicznych kwestii w obszarze CBRJ. Długofalowe zaangażowanie UE w programy CBRJ rozpoczęło się deklaracją na szczycie Rady Europejskiej w Gandawie w dniu 19 października 2001 r. i koncentrowało się na zwalczaniu terroryzmu „pod każdą postacią i na całym świecie”[1], stanowiąc bezpośrednią reakcję na ataki z 11 września 2001 r. w Nowym Jorku, po czym nastąpiły konkluzje Rady Europejskiej na szczycie w Laeken w dniach 13–14 grudnia 2001 r[2]. W 2002 r. przyjęto „Program poprawy współpracy w UE w zakresie prewencji i ograniczania skutków zagrożeń terrorystycznych o charakterze chemicznym, biologicznym, radiologicznym lub jądrowym”[3], który w 2004 r. został zastąpiony programem solidarności UE[4]. W 2008 r. Komisja utworzyła zespół zadaniowy ds. CBRJ, aby przygotować główne elementy nowego planu.

Nowy plan działania UE w obszarze CBRJ przedłożono Komisji w czerwcu 2009 r[5]., a jego przyjęcie przez Radę nastąpiło w listopadzie 2009 r[6]. Plan działania UE w obszarze CBRJ będzie realizowany przez trzy kolejne lata (2010–2012) i składa się z trzech głównych części: zapobiegania, wykrywania oraz gotowości i reagowania. Zrozumienie znaczenia każdego z tych czterech etapów w odniesieniu do obchodzenia się z materiałami CBRJ decyduje o właściwym wdrożeniu wniosków wypływających z ocen ryzyka, reakcjach i środkach zaradczych. Wyraźna staje się również potrzeba przyjęcia podejścia przekrojowego i transgranicznego w kwestiach dotyczących materiałów CBRJ, a to poprzez właściwe wyznaczenie wymiernych celów i działań w każdej z trzech części, z których składa się plan działania.

Sprawozdawca w pełni zgadza się z celem przyjętego planu działania w obszarze CBRJ – powinien on zagwarantować skuteczne współdziałanie inicjatyw krajowych i unijnych w ograniczaniu zagrożeń związanych z CBRJ oraz w przygotowywaniu niezbędnych mechanizmów reagowania. Sprawozdawca uważa jednak, że przyjęty plan działania UE w obszarze CBRJ jest słaby i w wielu kwestiach niespójny.

Niezmiernie ważne znaczenie ma podkreślenie, że plan działania w obszarze CBRJ daje cenną możliwość wdrożenia klauzuli solidarności zawartej w traktacie lizbońskim. Niestety, plan działania przyjęty przez Radę nie zawiera nawet odniesienia do klauzuli solidarności.

Należy podkreślić, że źródłem zagrożeń chemicznych, biologicznych, radiologicznych i jądrowych nie są jedynie państwa, ale również podmioty niepaństwowe i w związku z tym najważniejszą kwestią jest wzmocnienie systemu zasad dotyczących nierozprzestrzeniania i rozbrojenia poprzez powszechne i pełne wdrożenie wszystkich odnośnych traktatów i porozumień międzynarodowych (tj. Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej, konwencji o zakazie broni chemicznej i konwencji o zakazie broni biologicznej), a także poprzez osiągnięcie porozumienia w sprawie układu o zakazie produkcji materiałów rozszczepialnych dla celów militarnych (Traktat o zakazie produkcji materiałów rozszczepialnych dla broni jądrowej i cywilnych jądrowych instalacji wybuchowych).

Aby uświadomić sobie skutki przyjętego planu działania UE, należy go porównać z wcześniejszą wersją, przesłaną Radzie przez Komisję w czerwcu 2009 r. Zmiany wprowadzone przez Radę osłabiają ten plan działania i wiążący charakter przewidywanych w nim środków, jak również obniżają poziom monitorowania i kontroli wdrażania tych środków. Plan działania powinien wzmacniać normatywną i regulacyjną rolę Komisji Europejskiej, przewidywać utworzenie wyspecjalizowanego europejskiego mechanizmu reagowania w sytuacjach kryzysowych, określając zdolności cywilne i wojskowe, aby zagwarantować, że UE będzie zdolna do szybkiej reakcji w przypadku katastrofy w obszarze CBRJ.

Mając na uwadze, że wypadki lub ataki z wykorzystaniem substancji CBRJ stanowią poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa osób mieszkających w Unii Europejskiej i mogą sparaliżować kluczową infrastrukturę i normalne funkcjonowanie społeczeństw w dowolnym państwie członkowskim lub w wielu państwach członkowskich, bez względu na granice, Parlament Europejski wzywa Radę i Komisję do szybkiego dokonania przeglądu tego planu działania oraz do wzmocnienia go zgodnie z zaleceniami przedstawionymi w niniejszym sprawozdaniu, a także do zagwarantowania jego sprawnego wdrożenia.

• [1]  SN 4296/2/01.
• [2]  SN 300/1/01.
• [3]  14627/02.
• [4]  15480/04.
• [5]  COM(2009)273.
• [6]  15505/1/09 i 16868/09.

OPINIA Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności (10.11.2010)

dla Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych

w sprawie zwiększenia bezpieczeństwa chemicznego, biologicznego, radiologicznego i jądrowego w Unii Europejskiej – plan działania UE w dziedzinie broni chemicznej, biologicznej, radiologicznej i jądrowej (CBRJ)
(2010/2114 (INI))

Sprawozdawczyni komisji opiniodawczej(*): Kartika Tamara Liotard

(*) Procedura obejmująca zaangażowane komisje – art. 50 Regulaminu

WSKAZÓWKI

Komisja Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności zwraca się do Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych właściwej dla tej sprawy o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

A. mając na uwadze, że co do zasady państwa członkowskie są odpowiedzialne za politykę w zakresie broni chemicznej, biologicznej, radiologicznej i jądrowej (CBRJ), mając jednak również na uwadze, że konieczna jest ścisła współpraca i koordynacja na poziomie UE,

B.  mając na uwadze coraz częstsze pojawianie się zagrożeń dla zdrowia i związane z tym powszechne występowanie niebezpiecznych czynników chorobotwórczych na terenie UE i na całym świecie, czego dowiódł ostatnio wybuch choroby spowodowanej wirusem grypy A/H1N1,

C. mając na uwadze, że incydenty CBRJ mogą wywoływać zanieczyszczenie i skażenie środowiska, w tym o charakterze transgranicznym, dlatego konieczne jest włączenie do polityki UE w zakresie CBRJ strategii naprawy i odkażania,

D. mając na uwadze, że ogólnym celem nowej polityki UE w zakresie CBRJ jest „zmniejszenie zagrożenia incydentami CBRJ i powodowanych przez nie szkód dla obywateli Unii Europejskiej”, a cel ten ma zostać osiągnięty poprzez „zminimalizowanie prawdopodobieństwa występowania incydentów CBRJ i ograniczanie ich skutków, jeżeli do takich incydentów dochodzi”,

E.  mając na uwadze, że w swoim komunikacie pt. „Rola UE w kontekście zdrowia na świecie”[1] Komisja Europejska uznaje potrzebę koordynowania środków na szczeblu UE i ogólnoświatowym, aby szybko reagować na zagrożenia dla zdrowia, oraz zobowiązuje się do poprawy mechanizmów gotowości i reagowania w sytuacji epidemii lub wystąpienia choroby, w tym działań zamierzonych, takich jak bioterroryzm,

F.  mając na uwadze, że w porównaniu z technologią jądrową i wcześniejszymi technologiami, materiały biologiczne takie jak wąglik są tańsze i zdecydowanie łatwiejsze do zdobycia i rozprzestrzeniania, co umożliwia niekonwencjonalne zamachy terrorystyczne, które stanowią poważne, długoterminowe zagrożenie dla zdrowia i środowiska, w tym dla rolnictwa i dostaw żywności,

G. mając na uwadze, że służby interwencyjne, w tym policja, straż pożarna i pogotowie ratunkowe, nie są w stanie pomóc ofiarom na miejscu incydentu CBRJ, nie narażając samych siebie na niebezpieczeństwo, chyba że zapewniono im przedekspozycyjną ochronę w postaci medycznych środków zaradczych i odpowiedniego szkolenia,

H. mając na uwadze, że regionalne zapasy medycznych środków zaradczych oferują obywatelom właściwą ochronę dzięki równoważeniu ochrony zdrowia publicznego i trudności ekonomicznych, zapewniając jednocześnie odpowiedzialność i solidarność państw członkowskich,

I.   mając na uwadze, że Światowa Organizacja Zdrowia za pomocą programu globalnego ostrzegania i reagowania[2] w sytuacji epidemii i pandemii dąży do zwiększenia bezpieczeństwa biologicznego, ochrony biologicznej i gotowości na wypadek wystąpienia ognisk zakażenia niebezpiecznymi i nowo pojawiającymi się czynnikami chorobotwórczymi,

J.   mając na uwadze, że za pośrednictwem państw członkowskich i Komisji Europejskiej UE aktywnie uczestniczy w dyskusjach w ramach Ogólnoświatowej Inicjatywy na rzecz Bezpieczeństwa Zdrowotnego, której celem jest podjęcie wspólnie zaplanowanych globalnych działań na rzecz poprawy gotowości w zakresie zdrowia publicznego i reagowania na zagrożenie międzynarodowym terroryzmem biologicznym, chemicznym, radiologicznym i jądrowym,

K. mając na uwadze, że zagrożenie bezpieczeństwa chemicznego, biologicznego, radiologicznego i jądrowego wynika nie tylko z ataków terrorystycznych lub zaniedbania, ale również z obecnych obszarów zanieczyszczonych bronią chemiczną z czasów II wojny światowej pozostawioną na dnie morza lub na składowiskach odpadów jądrowych w UE,

L.  mając na uwadze, że odpowiedni poziom bezpieczeństwa chemicznego, biologicznego, radiologicznego i jądrowego w UE zależy również od poziomu bezpieczeństwa panującego w krajach trzecich,

M. mając na uwadze, że zagrożenia bezpieczeństwa mogą wynikać z korzystania z nowych technologii przy planowaniu nowych aktów terrorystycznych, podczas gdy normy bezpieczeństwa nie są dostosowywane wystarczająco szybko do postępu technologicznego,

N. mając na uwadze, że konieczny jest szczegółowy przegląd obowiązujących obecnie rozmaitych norm w celu określenia niezbędnych i wystarczających wymogów w zakresie bezpieczeństwa,

1.  zwraca uwagę na nieskoordynowane nadmierne inwestowanie w szczepionki podczas pandemii A/H1N1; z zadowoleniem przyjmuje projekt konkluzji Rady pt. „Wnioski na przyszłość po pandemii grypy A/H1N1 – bezpieczeństwo zdrowia w Unii Europejskiej” (12665/10) , przewidujący opracowanie mechanizmu wspólnego nabywania szczepionek i leków antywirusowych, który ma być stosowany przez państwa członkowskie na zasadzie dobrowolności i zachęca państwa członkowskie do wspólnego opracowania rozwiązań w zakresie gotowości na poziomie regionalnym, w tym wzajemnego udostępniania obecnego potencjału i koordynowania racjonalnego pod względem kosztów zaopatrzenia w medyczne środki zaradcze przy jednoczesnym zapewnieniu w całej UE wysokiego poziomu gotowości w zakresie CBRJ;

2.  zwraca uwagę, że prawodawstwo UE (decyzja Rady 1990/424/EWG zmieniona decyzją Rady 2006/965/WE) przewiduje wspólnotowe podejście do zwalczania, kontroli i monitorowania chorób zwierzęcych i odzwierzęcych, w tym nabywania i składowania weterynaryjnych środków zaradczych mających chronić zwierzęta przed zakażeniem; ubolewa nad brakiem takiego wspólnotowego podejścia do koordynacji nabywania i składowania medycznych środków zaradczych mających chronić ludność UE przed zakażeniem niebezpiecznymi biologicznymi czynnikami chorobotwórczymi;

3.  zwraca uwagę, że incydent lub zamach z użyciem biologicznych czynników chorobotwórczych – np. wąglika, ale nie tylko – skazi zaatakowany obszar na dziesiątki lat, poważnie szkodząc roślinom, zwierzętom oraz życiu i zdrowiu ludzi, a także pociągając za sobą długotrwałe koszty gospodarcze; wzywa Komisję do włączenia do polityki w zakresie CBRJ strategii naprawy i odkażania;

4.  podkreśla, że incydent z użyciem materiałów CBRJ wywierający wpływ na jakość gleby lub na dostawy wody pitnej może powodować niszczące i daleko idące skutki dla zdrowia i jakości życia wszystkich ludzi na obszarze dotkniętym incydentem; wzywa Komisję do uwzględnienia tej kwestii przy sporządzaniu projektu planu działania UE w obszarze CBRJ;

5   podkreśla znaczenie zadbania o skuteczną kontrolę incydentów związanych ze skażeniem wody, które pociągają za sobą zanieczyszczenie środowiska, skażenie gleby, unieszkodliwianie odpadów lub uwolnienie substancji radioaktywnych;

6.  ubolewa nad poświęceniem niewystarczającej uwagi problemom gotowości i reagowania w komunikacie Komisji oraz konkluzjach Rady dotyczących planu działania UE w obszarze CBRJ, które zdecydowanie skupiają się na wykrywaniu i zapobieganiu; wzywa Komisję i Radę do poświęcenia większej uwagi opracowaniu mechanizmów gotowości i reagowania wymaganych w celu ochrony zdrowia publicznego i środowiska, w przypadku gdy incydent CBRJ rzeczywiście ma miejsce na terytorium UE;

7.  ubolewa nad brakiem w planie działania w dziedzinie CBRJ środków służących ochronie bezpieczeństwa infrastruktury i materiałów radiologicznych i jądrowych, oraz środków na rzecz poprawy planów reagowania w odniesieniu do różnych typów nagłych sytuacji radiologicznych i ich konsekwencji dla ludności i dla środowiska;

8.  jest zaniepokojony przypadkami osób lub aktywistów nabywających odpady jądrowe z różnych zakładów przetwarzających w Europie i wzywa do podjęcia pilnych wspólnych działań mających na celu zwiększenie bezpieczeństwa radiologicznych i jądrowych materiałów i infrastruktury;

9.  ubolewa nad tym, że w komunikacie Komisji i konkluzjach Rady dotyczących planu działania UE w obszarze CBRJ nie kładzie się nacisku na właściwą ochronę sieci transportu publicznego i zdrowia ich użytkowników, biorąc pod uwagę liczne zamachy terrorystyczne na transport w ostatnich latach i ogólnie zwiększone zagrożenie incydentami CBRJ występującymi podczas transportowania materiałów CBRJ; wzywa państwa członkowskie do zagwarantowania przedekspozycyjnej ochrony służbom interweniującym podczas incydentów CBRJ i poekspozycyjnej opieki ofiarom takich incydentów, w szczególności w przypadku biologicznych czynników chorobotwórczych;

10. zwraca uwagę, że incydent CBRJ może mieć długotrwałe konsekwencje dla wzrostu upraw przeznaczonych do produkcji żywności i w związku z tym może źle wpływać na bezpieczeństwo żywności i dostęp do żywności w UE; wzywa Komisję do uwzględnienia tej kwestii przy sporządzaniu projektu planu działania UE w obszarze CBRJ;

11. zachęca do współpracy i wymiany najlepszych praktyk z krajami, które nabyły fachowego doświadczenia w dziedzinie oceny ryzyka, zapobiegania, wykrywania, informowania i reagowania w zakresie CBRJ, takimi jak Stany Zjednoczone, Australia i Indie;

12. sprzyja wspólnej polityce służącej zaradzaniu skutkom chemicznych, biologicznych, radiologicznych i jądrowych zanieczyszczeń gruntów, tak by gleba i grunty mogły zostać jak najszybciej przywrócone do użytku, co tym samym zmniejszy zagrożenia dla zdrowia i środowiska;

13. podkreśla, że działania antyterrorystyczne muszą być prowadzone z pełnym poszanowaniem prawa międzynarodowego, w tym praw człowieka i zasady praworządności, a poufność niektórych rodzajów informacji powinna być należycie uwzględniana; przypomina o konieczności przestrzegania postanowień Konwencji z Aarhus o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska;

14. wzywa Komisję i Radę do rozważenia opracowania wzorów reakcji, które przewidywałyby idealną odpowiedź w razie incydentów CBRJ, i w ramach których szczególną uwagę poświęcono by placówkom edukacyjnym, placówkom opieki medycznej i ośrodkom opieki geriatrycznej;

15. wzywa państwa członkowskie do poświęcenia szczególnej uwagi potrzebom ludzi starszych, dzieci, osób będących pod opieką lekarską, osób niepełnosprawnych i innych narażonych grup osób przy opracowywaniu planów ewakuacyjnych na wypadek incydentu CBRJ;

16. wzywa państwa członkowskie do przyznania szczególnego znaczenia budowie schronów obrony cywilnej zarówno w instytucjach (publicznych i administracyjnych), jak i na szczeblu lokalnym i regionalnym, w których ludność europejska będzie mogła szukać schronienia w razie katastrofy;

17. wzywa Komisję do opracowania mapy drogowej UE w dziedzinie CBRJ obejmującej okres od chwili obecnej do 2013 r. – kiedy to plan działania UE w dziedzinie CBRJ zostanie poddany przeglądowi i określającej wyzwania dla UE i działania polityczne w tym zakresie, które będą przedmiotem regularnie przedstawianych Parlamentowi Europejskiemu przez Komisję sprawozdań na temat aktualnego rozwoju sytuacji i postępów w omawianym zakresie;

18. pilnie wzywa Komisję, by dążyła do osiągnięcia dotyczącego minimalnych norm bezpieczeństwa porozumienia z sąsiadującymi krajami trzecimi, które posiadają na swoim terytorium obiekty mogące stanowić w razie wypadku poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa środowiska i ludności w UE;

19. zauważa, że wdrażanie wspólnego systemu bezpieczeństwa w dziedzinie CBRJ nie powinno zmniejszać kompetencji państw członkowskich w tym obszarze polityki;

20. wzywa Komisję do przewidzenia w swoim planie działania bardziej elastycznego dostosowywania środków bezpieczeństwa do postępu technologicznego;

21. pilnie wzywa Komisję do dokonania dokładnej oceny istniejących środków bezpieczeństwa pod względem ich wpływu na środowisko i zdrowie, a także do dopilnowania, by nowe środki były wprowadzane tylko w oparciu o wyniki takiej oceny, która powinna być przeprowadzana okresowo;

22. wzywa do dokonania oceny bezpieczeństwa elektrowni jądrowych w UE i jej sąsiedztwie, szczególnie na wypadek ataków terrorystycznych;

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia	9.11.2010
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	48 0 0
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	János Áder, Elena Oana Antonescu, Kriton Arsenis, Pilar Ayuso, Paolo Bartolozzi, Sandrine Bélier, Martin Callanan, Bairbre de Brún, Esther de Lange, Anne Delvaux, Bas Eickhout, Edite Estrela, Jill Evans, Elisabetta Gardini, Julie Girling, Françoise Grossetête, Satu Hassi, Jolanta Emilia Hibner, Dan Jørgensen, Christa Klaß, Jo Leinen, Corinne Lepage, Kartika Tamara Liotard, Radvilė Morkūnaitė-Mikulėnienė, Miroslav Ouzký, Gilles Pargneaux, Antonyia Parvanova, Andres Perello Rodriguez, Mario Pirillo, Pavel Poc, Vittorio Prodi, Frédérique Ries, Anna Rosbach, Oreste Rossi, Daciana Octavia Sârbu, Horst Schnellhardt, Richard Seeber, Theodoros Skylakakis, Bogusław Sonik, Anja Weisgerber, Sabine Wils, Marina Yannakoudakis
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Matthias Groote, Romana Jordan Cizelj, Miroslav Mikolášik, Bill Newton Dunn, Michèle Rivasi, Csaba Sándor Tabajdi

• [1]  Dokument roboczy służb Komisji pt. „Zdrowie na świecie – odpowiedź na wyzwania globalizacji”. Dokument stanowi załącznik do komunikatu Komisji dla Rady, Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów pt. „Rola UE w kontekście zdrowia na świecie” (COM(2010) 128) (SEC(2010) 381) (SEC(2010) 382).
• [2]  http://www.who.int/csr/en/                                                                               

OPINIA Komisji Spraw Zagranicznych (29.10.2010)

dla Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych

w sprawie poprawy bezpieczeństwa chemicznego, biologicznego, radiologicznego i jądrowego w Unii Europejskiej – plan działania UE w obszarze CBRJ
(2010/2114 (INI))

Sprawozdawca komisji opiniodawczej: Gabriele Albertini

WSKAZÓWKI

Komisja Spraw Zagranicznych zwraca się do Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, właściwej dla tej sprawy, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

1.  zgadza się z oceną, że ataki bronią CBRJ stanowią poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa mieszkańców UE; popiera w związku z tym wszystkie środki służące poprawie ochrony przed atakami CBRJ;

2.  podziela pogląd, że obchodzenie się z takimi substancjami jest niezwykle trudne, w związku z czym prawdopodobieństwo wystąpienia tego rodzaju ataków jest raczej niewielkie; podkreśla jednak, że konsekwencje takich ataków byłyby katastrofalne; dlatego uważa, że ważne jest regularne dokonywanie oceny zagrożenia i ryzyka; zauważa również, że wszelkie podejmowane działania powinny być współmierne do prawdopodobnych zagrożeń; zwraca uwagę, że zabezpieczenie zarówno transportu, jak i przechowywania materiałów CBRJ jest niezaprzeczalną i nieuniknioną częścią unijnego procesu polegającego na możliwie największym utrudnieniu dostępu do tych materiałów, co pociąga za sobą konieczność rozwiązania problemu związanej z nimi niepewności;

3.  podkreśla, że największe zagrożenie CBRJ wynika z rozprzestrzeniania materiałów CBRJ przez ugrupowania terrorystyczne; podkreśla w związku z tym znaczenie zapewnienia większej skuteczności międzynarodowych systemów kontroli oraz poprawy kontroli granicznych i kontroli eksportu;

4.  podkreśla, że do wzmocnienia nierozprzestrzeniania broni masowego rażenia i rozbrojenia w istotny sposób przyczyniłoby się:

     – wezwanie Rady i Komisji do propagowania istniejącego projektu konwencji o zakazie prowadzenia badań, produkcji, składowania, transferu i stosowania broni uranowej oraz jej likwidacji, a także do przedłożenia tej konwencji krajom członkowskim ONZ do podpisu i ratyfikacji; wzywa wszystkie państwa członkowskie UE i kraje członkowskie ONZ do wprowadzenia moratorium na stosowanie broni ze zubożonym uranem do czasu uzgodnienia światowego zakazu takiej broni;

     – dalsze prowadzenie i nasilenie działań wspierających system traktatowy, w szczególności konwencje o broni chemicznej i biologicznej; wzywa zatem państwa członkowskie do wprowadzenia ścisłego zakazu produkcji i stosowania broni biologicznej i chemicznej oraz do likwidacji posiadanej przez nie broni;

5.  uznaje, że wprowadzenie takich środków jak konwencja o broni biologicznej oraz uzupełniający protokół weryfikacyjny do niej nie wystarczy, aby zapobiec zagrożeniu stwarzanemu przez podmioty niepaństwowe, dlatego też wzywa Komisję do oceny aktualnego zakresu dostępnych środków zaradczych – obronnych oraz medycznych – umożliwiających odpowiednią reakcję na najbardziej niebezpieczne substancje, jakie podmioty niepaństwowe mogłyby zdobyć i wykorzystać;

6.  wzywa państwa członkowskie, Radę, Komisję i społeczność międzynarodową do sporządzenia, w ramach załącznika weryfikacyjnego do konwencji o broni chemicznej, wykazu wszystkich potencjalnie szkodliwych substancji chemicznych, w tym białego fosforu;

7.   przyznaje, że gotowość w zakresie CBRJ należy w głównej mierze do kompetencji krajowych, ale gorąco zachęca państwa członkowskie do stworzenia regionalnych ram współpracy obejmujących również wspólne szkolenie sił oraz wspólne zdolności logistyczne, takie jak medyczne środki zaradcze, aby zwiększyć koordynację i opłacalność; uważa, że modele regionalne pozwoliłyby na osiągnięcie właściwej równowagi pomiędzy kompetencjami krajowymi a równym dostępem do zasobów przez państwa członkowskie;

8.  z zadowoleniem przyjmuje zamiar wzmocnienia systemu ochrony ludności UE; zwraca jednak uwagę, że w wielu państwach członkowskich UE organy obrony wojskowej zyskują sprawność dzięki doświadczeniom praktycznym w walce z katastrofami CBRJ; apeluje w związku z tym do państw członkowskich i Komisji, aby prowadziły wymianę wzorcowych praktyk oraz zwiększyły nakłady na staranną koordynację pracy ekspertów cywilnych i wojskowych; wzywa Komisję, aby zaproponowała połączenie krajowych sił cywilnych i stworzenie europejskich sił ochrony cywilnej w celu poprawy skuteczności unijnych mechanizmów zapobiegania i działania;

9.  wzywa Komisję do dalszego określania potrzeb, które należy zaspokoić, aby poprawić system ochrony ludności, z myślą o wspólnych projektach zamówień publicznych; apeluje w związku z tym o zwrócenie szczególnej uwagi na określenie potrzeb UE w zakresie gotowości i zdolności reagowania na ataki CBRJ, w tym medycznych środków zaradczych, tak aby dostępność medycznych środków zaradczych w przypadku incydentu CBRJ była oceniana zarówno na szczeblu UE, jak i na szczeblu państw członkowskich;

10. nalega, by Komisja sporządziła analizę bezpieczeństwa elektrowni atomowych w UE i ich ochrony przed zamachami terrorystycznymi;

11. wzywa Komisję do regularnego składania Parlamentowi sprawozdań w sprawie oceny zagrożeń i ryzyka związanego z CBRJ;

12. z zadowoleniem przyjmuje działania Komisji podejmowane w ramach Instrumentu na rzecz Stabilności mające na celu realizację działań związanych z CBRJ; uznaje te działania za uzupełniające w stosunku do planu działania w obszarze CBRJ i wzywa Komisję do rozszerzenia projektów na regiony poza terytorium byłego Związku Radzieckiego;

13. wzywa Komisję, aby w oparciu o doświadczenia zdobyte w ramach Instrumentu na rzecz Stabilności uruchomiła – jako narzędzie zapobiegania konfliktom – procedurę przetargową mającą na celu poprawę bezpieczeństwa i poziomu ochrony laboratoriów cywilnych, by uniknąć rozprzestrzeniania broni CBRJ w przyszłości;

14. wzywa do organizowania wspólnych ćwiczeń państw członkowskich UE oraz państw członkowskich i krajów trzecich, aby zapobiegać niebezpiecznym sytuacjom w zakresie bezpieczeństwa chemicznego, biologicznego, radiologicznego oraz jądrowego;

15. przypomina, że w obrębie nowej Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych uruchomiono Wspólne Centrum Sytuacyjne (SitCen), a jego pracownicy wywodzą się głównie ze służb wywiadowczych i politycznych państw członkowskich; podkreśla, że jego rola ma zasadnicze znaczenie, jeżeli chodzi o wsparcie krajowych centrów zarządzania kryzysowego;

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia	28.10.2010
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	49 2 0
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Gabriele Albertini, Pino Arlacchi, Franziska Katharina Brantner, Frieda Brepoels, Elmar Brok, Arnaud Danjean, Mário David, Marietta Giannakou, Ana Gomes, Andrzej Grzyb, Takis Hadjigeorgiou, Anneli Jäätteenmäki, Tunne Kelam, Andrey Kovatchev, Eduard Kukan, Vytautas Landsbergis, Sabine Lösing, Ulrike Lunacek, Kyriakos Mavronikolas, Alexander Mirsky, María Muñiz De Urquiza, Annemie Neyts-Uyttebroeck, Raimon Obiols, Kristiina Ojuland, Pier Antonio Panzeri, Alojz Peterle, Hans-Gert Pöttering, José Ignacio Salafranca Sánchez-Neyra, Nikolaos Salavrakos, Jacek Saryusz-Wolski, Werner Schulz, Adrian Severin, Charles Tannock, Zoran Thaler, Johannes Cornelis van Baalen, Geoffrey Van Orden, Kristian Vigenin, Graham Watson
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Christian Ehler, Kinga Gál, Georgios Koumoutsakos, Barbara Lochbihler, Norbert Neuser, Vittorio Prodi, Jacek Protasiewicz, Potito Salatto, Judith Sargentini, Marietje Schaake, Traian Ungureanu, Renate Weber
Zastępca(y) (art. 187 ust. 2) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Catherine Soullie

OPINIA Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (4.10.2010)

dla Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych

w sprawie zwiększenia bezpieczeństwa chemicznego, biologicznego, radiologicznego i jądrowego w Unii Europejskiej – plan działania UE w dziedzinie broni chemicznej, biologicznej, radiologicznej i jądrowej (CBRJ)
(2010/2114(INI))

Sprawozdawca komisji opiniodawczej: Gaston Franco

WSKAZÓWKI

Komisja Przemysłu, Badań Naukowych i Energii zwraca się do Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, właściwej dla tej sprawy, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

1.  uznaje plan działania za bardzo ważne narzędzie dla zapewnienia odpowiedniego powiązania inicjatyw krajowych i europejskich w zwalczaniu zagrożeń CBRJ (chemicznych, biologicznych, radiologicznych i jądrowych) i zwraca się do państw członkowskich o jego szybkie wdrożenie;

2.  zachęca państwa członkowskie, które są bardziej zaawansowane w dziedzinie bezpieczeństwa wewnętrznego, mimo wrażliwej i wysoce krajowej specyfiki tej dziedziny, do dzielenia się informacjami, technologiami i infrastrukturą oraz do wspólnego wprowadzania strategicznych projektów, aby uniknąć rozproszenia i powielania działań i w ten sposób uzyskać synergię w wymiarze europejskim; wzywa Komisję i Radę do utworzenia i regularnego aktualizowania bazy danych dotyczących dostępnych w państwach członkowskich medycznych środków zaradczych służących reagowaniu w przypadku zdarzeń CBRJ, a także do propagowania dzielenia się istniejącymi zdolnościami i do skoordynowania opłacalnej polityki zakupu tych środków zaradczych;

3.  nalega na wprowadzenie odpowiednich zabezpieczeń i środków bezpieczeństwa przy postępowaniu ze zbiorczymi bazami danych państw członkowskich i poufnymi danymi badawczymi, ponieważ takie skoncentrowanie się na bezpieczeństwie danych zachęci do bliższej współpracy i wymiany informacji między władzami i organami państw członkowskich;

4.   wnosi o ustanowienie europejskich norm jakości i bezpieczeństwa oraz opracowanie europejskiego systemu certyfikacji sprzętu i technologii bezpieczeństwa w dziedzinie broni chemicznej, biologicznej, radiologicznej i jądrowej (CBRJ);

5.  podkreśla potrzebę europejskiej polityki przemysłowej w dziedzinie ochrony ludności w Europie, biorąc pod uwagę rozdrobnienie tego rynku; opowiada się za wzmocnieniem pomocy dla MŚP, które tworzą znaczną część innowacji w ramach 7. programu ramowego w zakresie badań i rozwoju technologicznego/bezpieczeństwa, i pobudzaniem współpracy (zwłaszcza transgranicznej) pomiędzy przedsiębiorstwami europejskimi; pragnie wyłonienia ogólnego generalnego wykonawcy, który mógłby przejąć w całości projekty bezpieczeństwa w dziedzinie obrony chemicznej, biologicznej, radiologicznej i jądrowej (CBRJ), obejmując wszystkie etapy istnienia zagrożenia w dziedzinie CBRJ, tj. zapobieganie, wykrywanie i reagowanie; wzywa Komisję Europejską do zaproponowania strategii na rzecz rozwoju przemysłu bioobrony w Europie;

6.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do zachęcenia przemysłu do zastępowania substancji chemicznych wysokiego ryzyka substancjami alternatywnymi, które wiążą się z mniejszym ryzykiem;

7.  wzywa Komisję, aby w ramach klasyfikowania list czynników CBRJ, rozważyła skutki dla przemysłu europejskiego, by uniknąć wprowadzania przepisów nakładających kary na przemysł europejski;

8.  przypomina, że narażenie na działanie jakiejkolwiek substancji CBRJ nie jest nieszkodliwe i może stanowić zagrożenie dla zdrowia;

9.  podkreśla, że należy prowadzić dalsze badania i konkretne działania w zakresie zagrożeń związanych z handlem substancjami chemicznymi za pośrednictwem Internetu;

10. podkreśla potrzebę utrzymania finansowania przez Wspólnotę badań i rozwoju w dziedzinie bezpieczeństwa CBRJ; zachęca do rozwoju badań stosowanych o wymiarze europejskim w zakresie bezpieczeństwa urządzeń, aby chronić ludność i środowisko oraz do wdrożenia szeroko zakrojonych programów demonstracyjnych; zachęca do utworzenia eksperckich ośrodków wyspecjalizowanych w zakresie zagrożeń CBRJ oraz do mobilności naukowców;

11. opowiada się za stworzeniem sieci laboratoriów oceny w celu poświadczania efektywności technologii i dobrych praktyk, wykorzystując również wiedzę praktyczną społeczeństwa obywatelskiego i prywatnych przedsiębiorstw, aby maksymalnie zwiększyć środki zainwestowane w ramach 7. programu ramowego w zakresie badań i rozwoju technologicznego/bezpieczeństwa;

12. wzywa do wykorzystywania dwoistego cywilno-wojskowego charakteru technologii jako źródła synergii; w ramach jasno zdefiniowanych osi współpracy strategicznej zachęca do współpracy z Europejską Agencją Obrony, państwami członkowskimi NATO, takimi jak Stany Zjednoczone i Kanada, i wiodącymi w dziedzinie bezpieczeństwa CBRJ krajami trzecimi poprzez wymianę najlepszych praktyk, ustrukturyzowany dialog pomiędzy ekspertami i wspólne rozwijanie zdolności; podkreśla znaczenie prowadzenia przez państwa członkowskie Unii Europejskiej wspólnych ćwiczeń w zakresie zapobiegania zdarzeniom związanym z bezpieczeństwem CBRJ i ich zwalczania, w których będą uczestniczyły siły zbrojne, oddziały ochrony cywilnej państw członkowskich i wspólnotowy mechanizm ochrony cywilnej;

13. z zadowoleniem przyjmuje inicjatywy realizowane przez Wspólne Centrum Badawcze w połączeniu z programami Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej i czynnościami kontrolnymi w dziedzinie energii jądrowej; zachęca do działań w kierunku wzajemnego udostępniania baz danych i wyników badań w ramach wymiany z państwami członkowskimi;

14. wzywa do prowadzenia na szczeblu europejskim programów edukacyjnych i uświadamiających, biorąc pod uwagę możliwości, jakie daje Internet jako kluczowe źródło przekazywania obywatelom informacji na temat CBRJ; podkreśla znaczenie koordynacji mechanizmów szybkiego ostrzegania i informowania obywateli europejskich o zdarzeniach CBRJ; z zainteresowaniem odnotowuje studium wykonalności na temat europejskiego centrum szkoleniowego w zakresie bezpieczeństwa jądrowego we Wspólnym Centrum Badawczym;

15. podkreśla ścisły związek między bezpieczeństwem wewnątrz UE a bezpieczeństwem poza nią oraz efekt lustrzanego odbicia pomiędzy nimi; z zadowoleniem przyjmuje zatem działania prowadzone przez regionalne ośrodki doskonałości CBRJ na obszarach napięć poza UE, mające na celu ułatwianie tworzenia sieci ekspertów, zwiększanie zdolności kontroli wywozu i zapobiegania nielegalnemu handlowi substancjami CBRJ oraz wzmocnienie zbioru regulacji tych państw i zacieśnienie współpracy regionalnej w tej dziedzinie; zachęca do kształcenia w Europie międzynarodowych ekspertów ds. państw ryzyka z poszanowaniem odpowiednich zasad bezpieczeństwa i poufności;

16. popiera opracowanie strategii na rzecz zwiększania świadomości przedsiębiorstw, środowiska naukowego i akademickiego oraz instytucji finansowych w zakresie zagrożeń związanych z rozprzestrzenianiem materiałów CBRJ i handlem nimi w ramach ich prac i działalności; ponadto uważa na ogół, że poufność jest istotnym elementem składowym skuteczności niektórych środków bezpieczeństwa planu działania, oraz że należy chronić się przed zagrożeniem związanym z ujawnieniem informacji, co mogłoby uczynić takie środki nieskutecznymi;

17. zdając sobie sprawę, że rozprzestrzenianie zwiększa zagrożenie niewłaściwego wykorzystania przez grupy terrorystyczne, zachęca UE do dalszych starań na rzecz upowszechniania ram prawnych zwalczania terroryzmu jądrowego oraz do zapewnienia przestrzegania obowiązujących przepisów; popiera projekty współpracy z państwami trzecimi – np. z krajami śródziemnomorskimi – w zakresie zwalczania nielegalnego handlu materiałami jądrowymi i radiologicznymi; wzywa UE do upowszechniania Konwencji o zakazie broni chemicznej i Konwencji o zakazie broni biologicznej w związku z konferencją przeglądową dotyczącą Konwencji o zakazie broni biologicznej i toksycznej w 2011 r.;

18. zachęca do wprowadzenia środków przeciwdziałania finansowaniu rozprzestrzeniania, wzorując się na mechanizmach ustanowionych w dziedzinie walki z finansowaniem terroryzmu.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia	30.9.2010
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	42 6 1
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Ivo Belet, Bendt Bendtsen, Jan Březina, Reinhard Bütikofer, Maria Da Graça Carvalho, Jorgo Chatzimarkakis, Christian Ehler, Lena Ek, Ioan Enciu, Adam Gierek, Norbert Glante, Fiona Hall, Jacky Hénin, Edit Herczog, Romana Jordan Cizelj, Lena Kolarska-Bobińska, Béla Kovács, Philippe Lamberts, Bogdan Kazimierz Marcinkiewicz, Marisa Matias, Jaroslav Paška, Anni Podimata, Miloslav Ransdorf, Herbert Reul, Paul Rübig, Amalia Sartori, Konrad Szymański, Britta Thomsen, Evžen Tošenovský, Ioannis A. Tsoukalas, Claude Turmes, Niki Tzavela, Marita Ulvskog, Vladimir Urutchev, Kathleen Van Brempt, Alejo Vidal-Quadras, Henri Weber
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Antonio Cancian, Vicky Ford, Matthias Groote, Françoise Grossetête, Jolanta Emilia Hibner, Yannick Jadot, Silvana Koch-Mehrin, Bernd Lange, Algirdas Saudargas, Silvia-Adriana Ţicău, Catherine Trautmann
Zastępca(y) (art. 187 ust. 2) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Norica Nicolai

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia	25.11.2010
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	47 0 3
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Jan Philipp Albrecht, Sonia Alfano, Roberta Angelilli, Rita Borsellino, Simon Busuttil, Philip Claeys, Carlos Coelho, Rosario Crocetta, Cornelis de Jong, Agustín Díaz de Mera García Consuegra, Tanja Fajon, Hélène Flautre, Kinga Göncz, Nathalie Griesbeck, Sylvie Guillaume, Ágnes Hankiss, Anna Hedh, Salvatore Iacolino, Sophia in ‘t Veld, Lívia Járóka, Teresa Jiménez-Becerril Barrio, Juan Fernando López Aguilar, Baroness Sarah Ludford, Clemente Mastella, Véronique Mathieu, Louis Michel, Claude Moraes, Jan Mulder, Antigoni Papadopoulou, Georgios Papanikolaou, Carmen Romero López, Judith Sargentini, Birgit Sippel, Renate Sommer, Rui Tavares, Wim van de Camp, Axel Voss, Manfred Weber, Renate Weber, Tatjana Ždanoka
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Edit Bauer, Anna Maria Corazza Bildt, Anne Delvaux, Ioan Enciu, Evelyne Gebhardt, Ana Gomes, Ádám Kósa, Petru Constantin Luhan, Marie-Christine Vergiat, Cecilia Wikström