SPRAWOZDANIE w sprawie paktu na rzecz inwestycji społecznych – reakcja na kryzys

25.7.2012 - (2012/2003 (INI))

Komisja Zatrudnienia i Spraw Socjalnych
Sprawozdawczyni: Danuta Jazłowiecka

PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie paktu na rzecz inwestycji społecznych – reakcja na kryzys

(2012/2003 (INI))

Parlament Europejski,

–   uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), w szczególności jego art. 5, 6, 9, 147, 149, 151 i 153,

–   uwzględniając komunikat Komisji z dnia 3 marca 2010 r. zatytułowany „Europa 2020 – strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu” (COM(2010)2020),

–   uwzględniając komunikat Komisji z dnia 23 listopada 2010 r. pt. „Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia: europejski wkład w pełne zatrudnienie” (COM(2010)0682) oraz swoją rezolucję w tej sprawie z dnia 26 października 2011 r.[1],

–   uwzględniając komunikat Komisji z dnia 23 listopada 2011 r. w sprawie rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2012 r. (COM(2011)0815) oraz załączony do niego projekt wspólnego sprawozdania w sprawie zatrudnienia, a także swoją rezolucję z dnia 15 lutego 2012 r. w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2012 r.[2],

–   uwzględniając komunikat Komisji z dnia 18 kwietnia 2012 r. zatytułowany „W kierunku odnowy gospodarczej sprzyjającej zatrudnieniu” (COM(2012)0173),

–   uwzględniając komunikat Komisji z dnia 3 października 2008 r. w sprawie zalecenia Komisji dotyczącego aktywnej integracji osób wykluczonych z rynku pracy (COM(2008)0639) i swoją rezolucję w tej sprawie z dnia 6 maja 2009 r.[3],

–   uwzględniając badanie Eurostatu ze stycznia 2012 r. oraz notatkę prasową Eurostatu z dnia 8 lutego 2012 r.[4],

–   uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Europejska platforma współpracy w zakresie walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym: Europejskie ramy na rzecz spójności społecznej i terytorialnej” (COM(2010)0758), opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w tej sprawie[5] i rezolucję z 15 listopada 2011 r. w tej sprawie[6],

–   uwzględniając decyzję Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 października 2008 r. w sprawie Europejskiego Roku Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym (2010)[7],

–   uwzględniając komunikat Komisji z dnia 2 lipca 2008 r. zatytułowany „Odnowiona agenda społeczna: Możliwości, dostęp i solidarność w Europie XXI wieku” (COM(2008)0412) oraz swoją rezolucję w tej sprawie z dnia 6 maja 2009 r.[8],

–   uwzględniając komunikat Komisji dotyczący długoterminowej stabilności finansów publicznych w gospodarce wychodzącej z kryzysu (COM(2009)0545) oraz swoją rezolucję z dnia 20 maja 2010 w tej sprawie[9],

–   uwzględniając komunikat Komisji z dnia 9 czerwca 2010 r. zatytułowany „Nowy bodziec do europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia zawodowego służący wspieraniu strategii Europa 2020” (COM(2010)0296) oraz swoją rezolucję z dnia 8 czerwca 2011 r. w tej sprawie[10],

–   uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 października 2011 r. w sprawie mobilności i integracji osób niepełnosprawnych oraz europejskiej strategii na rzecz osób niepełnosprawnych 2010-2020[11];

–   uwzględniając swoją rezolucję z 1 grudnia 2011 r. w sprawie przeciwdziałania zjawisku przedwczesnego kończenia nauki[12],

–   uwzględniając Komunikat brugijski o ściślejszej europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia zawodowego w latach 2011–2020, który został wydany w dniu 7 grudnia 2010 r.[13],

–   uwzględniając dokument roboczy służb Komisji w sprawie postępów w zakresie realizacji wspólnych europejskich celów dotyczących kształcenia i szkolenia (SEC(2011)0526),

–   uwzględniając swoją rezolucję z dnia 6 lipca 2010 r. w sprawie wspierania dostępu młodzieży do rynków pracy, poprawy statusu osób odbywających staże i praktyki zawodowe[14],

–   uwzględniając przedłożony przez Komisję wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Programu Unii Europejskiej na rzecz przemian i innowacji społecznych (COM(2011)0609),

–   uwzględniając przyjęty ostatnio zbiór pięciu rozporządzeń i jednej dyrektywy w sprawie zarządzania gospodarczego w UE[15],

–   uwzględniając komunikat Komisji z dnia 20 grudnia 2011 r. zatytułowany „Inicjatywa »Szanse dla młodzieży«” (COM(2011)0933),

–   uwzględniając komunikat Komisji z dnia 29 czerwca 2011 r. w sprawie wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020 (COM(2011)0398),

–   uwzględniając art. 48 Regulaminu,

–   uwzględniając sprawozdanie Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych (A7-0263/2012),

A. mając na uwadze, że obecny kryzys gospodarczy i finansowy wywrze długotrwałe skutki nie tylko na wzrost gospodarczy, lecz również na wskaźniki zatrudnienia, poziom ubóstwa i wykluczenia społecznego, oszczędności publiczne oraz ilość i jakość inwestycji społecznych w Europie;

B.  mając na uwadze, że w ostatnich latach obciążono sektor publiczny wysokim długiem, a w celu uniknięcia zbyt wysokiego zadłużenia większość niedawnych działań podejmowanych w odpowiedzi na kryzys oparto na celach krótkoterminowych, zmierzających do przywrócenia stabilności finansów publicznych, przy czym były to działania niezbędne do obrony naszej gospodarki, a także mając na uwadze, że środki oszczędnościowe i konsolidacja budżetu powinny być uzupełnione środkami sprzyjającymi wzrostowi, zatrudnieniu, spójności społecznej i konkurencyjności oraz zarządzaniem społecznym, które mogłyby zapewnić sprawny mechanizm nadzoru i monitoringu w odniesieniu do celów w zakresie zatrudnienia i spraw socjalnych w ramach strategii Europa 2020;

C. mając na uwadze, że strategia lizbońska i europejska strategia zatrudnienia nie przyniosły rezultatów oraz że powodzenie strategii „Europa 2020” jest niepewne i wymaga jeszcze silniejszego zaangażowania państw członkowskich i instytucji europejskich w przedsięwzięcie środków wspierających wzrost gospodarczy, zatrudnienie i konkurencyjność;

D. mając na uwadze, że opublikowana ostatnio roczna analiza wzrostu gospodarczego i wspólne sprawozdanie o zatrudnieniu pokazały, że nie poczyniono postępów ku utrzymaniu konsolidacji budżetowej i wciąż traktuje się ją jako priorytet, a także że cele społeczne, w zakresie zatrudnienia i kształcenia określone w strategii „Europa 2020” nie zostały w wystarczającym stopniu uwzględnione przez większość państw członkowskich;

E.  mając na uwadze, że stopa bezrobocia wzrosła z 7,1% w 2008 r. do ponad 10% w styczniu 2012 r. w UE-27, przy czym istnieją w tym względzie wyraźne różnice regionalne, a bezrobocie dotyczy zwłaszcza osób młodych, pracowników o niskich kwalifikacjach i osób długotrwale bezrobotnych oraz że w połączeniu ze starzeniem się społeczeństwa stwarza to poważne niebezpieczeństwo strat w kapitale ludzkim w dłuższej perspektywie i może wywrzeć nieodwracalne konsekwencje na rynku pracy, zwłaszcza w odniesieniu do tworzenia miejsc pracy, wzrostu gospodarczego, konkurencyjności i spójności społecznej;

F.  mając na uwadze, że 80 milionów Europejczyków jest obecnie zagrożonych ubóstwem, a w 2010 roku odsetek dzieci i dorosłych mieszkających w gospodarstwach domowych bez osób pracujących wzrósł do prawie 10%; mając na uwadze, że w połączeniu z ubóstwem dzieci, rosnącą liczbą ubogich osób pracujących oraz wysoką stopą bezrobocia wśród osób młodych spowoduje to jeszcze większe niebezpieczeństwo dziedziczenia ubóstwa i wykluczenia społecznego w przyszłości;

G.  mając na uwadze, że w 2011 r. średnia europejska wartość wskaźnika ubóstwa wśród osób w wieku od 16 do 24 lat wynosiła 21,6%, że wśród młodych ludzi istnieje większe prawdopodobieństwo podjęcia nisko płatnej pracy, pracy na czas określony lub w niepełnym wymiarze godzin oraz że są oni bardziej narażeni na ryzyko bezrobocia; mając na uwadze, że liczba nisko płatnych miejsc pracy w ostatnich latach znacznie wzrosła, a bezrobocie w niektórych krajach gwałtownie się zwiększa;

H.  mając na uwadze, że częściowo z uwagi na brak inwestycji, edukacji i szkoleń rezultaty kształcenia w Unii Europejskiej są nadal niewystarczające do tego, aby sprostać potrzebom rynku pracy, i są niedopasowane do dostępnych miejsc pracy wymagających coraz wyższych kwalifikacji i do umiejętności potrzebnych w przyszłych sektorach sprzyjających tworzeniu miejsc pracy;

I.   mając na uwadze, że zwiększyła się presja wywierana na systemy pomocy społecznej ze względu na wyższe wydatki, obniżenie przychodów oraz presję na cięcie kosztów; mając na uwadze, że słaby wzrost gospodarczy, utrzymująca się wysoka stopa długotrwałego bezrobocia, rosnąca liczba ubogich osób pracujących, stopa zatrudnienia w szarej strefie i wzrost bezrobocia wśród ludzi młodych prawdopodobnie zaostrzą tę tendencję;

J.   mając na uwadze, że dobrze ukierunkowane inwestycje społeczne są istotne dla zapewnienia w przyszłości właściwego poziomu zatrudnienia kobiet i mężczyzn, ustabilizowania gospodarki, poszerzenia wiedzy i umiejętności siły roboczej i zwiększenia konkurencyjności Unii Europejskiej;

K. mając na uwadze, że MŚP mają wysoki potencjał do tworzenia miejsc pracy i odgrywają kluczową rolę w procesie przechodzenia na nową zrównoważoną gospodarkę;

Odnowione podejście do inwestycji społecznych w Europie

1.  przypomina, że inwestycje społeczne, polegające na zapewnieniu i wykorzystaniu środków finansowych do wytworzenia zysków społecznych i gospodarczych, są ukierunkowane na powstające zagrożenia i niezaspokojone potrzeby społeczne oraz koncentrują się na politykach publicznych i strategiach inwestowania w kapitał ludzki, które przygotowują pojedyncze osoby, rodziny i społeczeństwa do dostosowania się do różnych przemian i radzenia sobie ze zmianami na rynkach pracy, a także sprostania innym wyzwaniom, np. polegającym na zdobywaniu nowych umiejętności w przyszłych sektorach sprzyjających tworzeniu miejsc pracy;

2.  stwierdza, że m.in. wszystkie świadczenia społeczne i świadczenia opieki zdrowotnej, świadczenia edukacyjne i usługi świadczone w tym zakresie przez prywatnych dostawców można traktować jako inwestycje społeczne, i przypomina o tym, że na mocy Traktatów wchodzą one w zakres prawa krajowego;

3.  podkreśla, że jedną z najważniejszych cech inwestycji społecznych jest ich zdolność do pogodzenia celów społecznych i gospodarczych, w związku z czym należy je traktować nie tylko jako wydatki, lecz w przypadku właściwego wykorzystania środków przede wszystkim jako inwestycje o podwójnej dywidendzie, które przyniosą realne zyski w przyszłości;

4.  zwraca zatem uwagę, że celowościowe inwestycje społeczne powinny być istotną częścią polityki gospodarczej i polityki zatrudnienia UE i jej państw członkowskich oraz działań UE podejmowanych w odpowiedzi na kryzys, zmierzających do osiągnięcia celów dotyczących zatrudnienia, celów społecznych i celów w zakresie kształcenia określonych w strategii „Europa 2020”;

5    jest zdania, że wspieranie przedsiębiorczości społecznej oraz koncentrowanie się na niej i na dostępie do mikrofinansowania dla słabszych grup społecznych i tych najbardziej oddalonych od rynku pracy mają kluczowe znaczenie w kontekście inwestycji społecznych, ponieważ umożliwiają tworzenie trwałych miejsc pracy, które są oferowane mimo wahań cyklu gospodarczego;

6.  zwraca uwagę, że kryzys wymaga unowocześnienia europejskiego modelu społecznego, ponownego przemyślenia krajowych polityk społecznych oraz przekształcenia państwa opiekuńczego, które działa tylko w związku z pojawiającymi się szkodami spowodowanymi niedoskonałością rynku, w „aktywizujące państwo opiekuńcze”, które inwestuje w ludzi, zapewnia narzędzia i zachęty po to, by tworzyć trwałe miejsca pracy i wzrost oraz zapobiegać społecznym zakłóceniom; zauważa, że kryzys dodatkowo zwiększył potrzebę inwestowania w przedsiębiorczość społeczną;

Aktywizujące państwo opiekuńcze

7.  w związku z powyższym wzywa państwa członkowskie i Komisję do utrzymania równowagi między działaniami dotyczącymi bezpośrednich wyzwań wynikających z kryzysu a działaniami o charakterze średnio- i długofalowym oraz do nadania szczególnej wagi działaniom, które mają na celu:

a)  pomoc bezrobotnym w powrocie do pracy poprzez stworzenie innowacyjnego i dynamicznego otoczenia oraz zastosowanie indywidualnie dostosowanych rozwiązań i niezbędnego szkolenia; pomoc ludziom wchodzącym na rynek pracy w poszukiwaniu zatrudnienia, a także stworzenie warunków do łatwiejszego wejścia w życie zawodowe po ukończeniu edukacji i szkoleń zawodowych,

b)  zwalczanie bezrobocia wśród młodzieży i umożliwienie trwałej integracji młodych ludzi z rynkiem pracy z uwzględnieniem tych, którzy nie mają zatrudnienia ani nie uczestniczą w kształceniu lub szkoleniu;

c)  napędzanie wzrostu gospodarczego dla tworzenia trwałych miejsc pracy wysokiej jakości dla kobiet i mężczyzn, zwłaszcza w MŚP; poprawę wydajności pracy i podziału pracy;

d)   poprawę zadowolenia z wykonywanej pracy i ograniczenie czynników decydujących o wycofaniu się z życia zawodowego, np. wypadków przy pracy, mobbingu i innych niekorzystnych warunków pracy,

e)  inwestowanie w edukację i kształcenie się przez całe życie dla wszystkich grup wiekowych, przy podkreśleniu wczesnej edukacji dzieci i dostępu do edukacji wyższej, współpracy między biznesem i szkołami, doskonalenia zawodowego w miejscu pracy i specjalnego szkolenia w sektorach dotkniętych niedoborem pracowników, a także kształcenia zawodowego;

f)  inwestycje w innowacje z jednoczesnym wspieraniem wytwarzania innowacyjnych produktów i świadczenia innowacyjnych usług, zwłaszcza powiązanych ze zmianą klimatu, efektywnością energetyczną, zdrowiem i starzeniem się społeczeństwa;

g) wyeliminowanie przyczyn segregacji płciowej na rynku pracy,

h) zwiększenie równowagi między elastycznością a bezpieczeństwem stosunków pracy w celu poprawy jakości zatrudnienia oraz pomoc w godzeniu życia rodzinnego i zawodowego,

i)  dostosowanie systemów emerytalnych do zmieniających się warunków gospodarczych i demograficznych, wprowadzenie niezbędnych reform uwzględniających aspekt zrównoważonego rozwoju i niezawodność oraz zmniejszenie wskaźnika zależności ekonomicznej dzięki np. stworzeniu warunków dla dłuższej pracy na zasadzie dobrowolności, takich jak lepsze BHP, rozmaite zachęty i elastyczne modele zatrudnienia oraz zwiekszenie zatrudnienia we wszystkich grupach wiekowych;

j)  walkę z ubóstwem i wykluczeniem społecznym i medycznym ze szczególnym naciskiem na ukierunkowane działania zapobiegawcze.

8.   wzywa państwa członkowskie i Komisję, by podjęły działania na rzecz: rozwoju polityki sprzyjającej wzrostowi i zatrudnieniu (np. skuteczniejsze wsparcie dla MŚP oraz skuteczniejsza, lepiej ukierunkowana i aktywizująca polityka przeciwdziałania bezrobociu i takież systemy zabezpieczeń społecznych); wprowadzenia specjalnych szkoleń i przekwalifikowania w celu podtrzymania zdolności do zatrudnienia osób długotrwale bezrobotnych oraz do promowania podnoszenia kwalifikacji, projektów warsztatowych, szkolenia zawodowego i praktyk zawodowych ze szczególnym naciskiem na młode osoby bezrobotne i pracowników o niskich kwalifikacjach; sprawienia, by pracownicy zatrudnieni w pełnym wymiarze czasu pracy mogli utrzymać się ze swojej pracy;

9.  domaga się, aby zatrudnienie ludzi młodych było najważniejszym elementem strategii na rzecz inwestycji społecznych; zachęca państwa członkowskie do opracowania ambitnych strategii mających na celu niedopuszczenie do tego, by obecne pokolenie zostało pokoleniem straconym, oraz polepszenie dostępu młodych ludzi do rynków pracy poprzez:

a) rozwój współpracy pomiędzy szkołami a ośrodkami doskonalenia zawodowego i lokalnymi lub regionalnymi przedsiębiorstwami,

b) zapewnienie szkoleń i wysokiej jakości staży dla młodych ludzi, systemów doskonalenia zawodowego we współpracy z przedsiębiorstwami i zachęt dla pracodawców do zorganizowania opieki ze strony starszych pracowników w celu zatrudniania i przyuczania młodych ludzi do zawodu,

c) promowanie przedsiębiorczości i europejskie gwarancje dla młodzieży, tworzenie zachęt do zatrudniania absolwentów przez pracodawców,

d) zapewnienie lepszego przejścia od nauki do pracy oraz promowanie mobilności europejskiej i regionalnej;

10. podkreśla odpowiedzialność osobistą, mając na uwadze, że poszczególne jednostki również powinny myśleć o tym, co mogą zrobić, aby odnieść korzyści z wojny o talent;

11. wzywa państwa członkowskie i Komisję do podjęcia wszelkich możliwych środków w celu poprawy systemów kształcenia na wszystkich poziomach poprzez: położenie silnego nacisku na strategię rozwoju we wczesnym dzieciństwie; tworzenie włączającego środowiska w szkole; zapobieganie zjawisku przedwczesnego kończenia nauki; poprawę kształcenia na poziomie średnim oraz wprowadzenie poradnictwa i doradztwa, zapewnienie lepszych warunków umożliwiających młodym ludziom rozpoczęcie kształcenia na poziomie wyższym lub uzyskanie dostępu do rynku pracy; opracowanie instrumentów mających na celu lepsze przewidywanie przyszłego zapotrzebowania na umiejętności oraz współpracę między instytucjami oświatowymi, przedsiębiorstwami i służbami zatrudnienia; poprawę uznawania kwalifikacji zawodowych oraz opracowanie krajowych ram umiejętności;

12. wzywa Komisję i państwa członkowskie do zagwarantowania właściwej równowagi pomiędzy bezpieczeństwem a elastycznością na rynku pracy, np. kompleksowego wdrożenia zasad flexicurity, oraz do rozwiązania problemu segmentacji rynku pracy poprzez zapewnienie zarówno odpowiedniej ochrony socjalnej osobom w okresach transformacji lub zatrudnionym na umowy na czas określony albo pracującym w niepełnym wymiarze godzin, jak i dostępu do szkolenia, możliwości rozwoju kariery i pracy w pełnym wymiarze godzin; zachęca państwa członkowskie do inwestowania w usługi – takie jak przystępna cenowo, świadczona w pełnym wymiarze godzin opieka na dziećmi o wysokiej jakości, całodzienne szkoły i ośrodki opieki nad osobami starszymi – które pomagają w promowaniu równości płci, sprzyjają większej równowadze życia zawodowego i tworzą ramy, w których umożliwiają wejście lub powrót na rynek pracy;

13. zachęca państwa członkowskie, które jeszcze tego nie zrobiły, do wprowadzenia niezbędnych reform w celu nadania trwałego, pewnego i właczającego charakteru ich systemom emerytalnym, a także do zmniejszenia wskaźnika zależności ekonomicznej w celu utrzymania wystarczająco dużej siły roboczej, a także do połaczenia tych środków z ciągłą poprawą warunków pracy i realizacją programów uczenia się przez całe życie umożliwiających wydłużenie kariery zawodowej w lepszych warunkach BHP;

Lepsze zarządzanie za pomocą paktu na rzecz inwestycji społecznych

14.      zwraca uwagę, że do osiągnięcia celów w zakresie zatrudnienia i celów społecznych niezbędne jest usprawnienie monitorowania polityki zatrudnienia i polityki społecznej; wzywa Radę Europejską i Komisję do lepszego monitorowania wdrażania i osiągania celów w zakresie zatrudnienia i celów społecznych określonych w strategii „Europa 2020”;

15. zwraca uwagę, że w celu zapewnienia właściwego osiągnięcia celów w zakresie zatrudnienia i celów społecznych opracowany ostatnio system nadzoru makroekonomicznego i budżetowego w UE trzeba uzupełnić lepszym monitorowaniem polityki zatrudnienia i polityki społecznej; wzywa zatem Komisję do rozważenia możliwości opracowania tabeli wyników obejmującej wspólne wskaźniki inwestycji społecznych umożliwiające monitorowanie postępów poczynionych w państwach członkowskich i na poziomie unijnym w tym zakresie oraz do wspierania odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstw, a zwłaszcza MŚP, poprzez stworzenie europejskiego społecznego znaku jakości;

16. wzywa państwa członkowskie do rozważenia możliwości przystąpienia do „paktu na rzecz inwestycji społecznych”, który wyznacza cele inwestycyjne i tworzy wzmocniony mechanizm kontroli umożliwiający zwiększenie wysiłków na rzecz osiągnięcia celów w zakresie zatrudnienia, celów społecznych i celów w zakresie kształcenia określonych w strategii „Europa 2020”; przedmiotowy „pakt na rzecz inwestycji społecznych”, tak jak np. pakt euro plus, mógłby zawierać listę konkretnych środków w formie inwestycji społecznych, które państwa członkowskie powinny przedsięwziąć w określonym przedziale czasowym, aby osiągnąć cele w zakresie zatrudnienia, cele społeczne i cele w zakresie kształcenia, zgodnie z roczną analizą wzrostu gospodarczego i krajowymi programami reform; środki te powinny podlegać stałemu nadzorowi, w którym istotną rolę pełniłaby Komisja Europejska i Parlament Europejski i w który zaangażowane byłyby wszystkie właściwe struktury Rady;

17. wzywa Komisję do podjęcia wszelkich możliwych środków, aby zachęcić państwa członkowskie do podpisania „paktu na rzecz inwestycji społecznych” i udzielić im niezbędnej pomocy, oraz do wprowadzenia oceny osiągnięcia celów społecznych i celów w zakresie kształcenia do semestru europejskiego w roku 2013;

18. wzywa państwa członkowskie do dopilnowania, aby wieloletnie ramy finansowe na lata 20142020 zawierały stosowne środki budżetowe na rzecz pobudzania i wspierania inwestycji społecznych w Europie oraz aby dostępne fundusze mogły zostać wykorzystane w sposób racjonalny i efektywny, a także aby fundusze strukturalne, zwłaszcza Europejski Fundusz Społeczny, wspierały inwestycje społeczne, przy zapewnieniu odzwierciedlenia konkretnych potrzeb państw członkowskich w jego priorytetach; wzywa Komisję do tego, by – jeżeli uzna to za stosowane – udostępniła państwom członkowskim inne ewentualne źródła finansowania do celów inwestycji społecznych;

19. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

• [1]  Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0466.
• [2]  Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0047.
• [3]  Dz.U. C 212E z 5.8.2010, s. 23.
• [4]  Notatka prasowa Eurostatu 21/2012, s. 1.
• [5]  Dz.U. C 238 z 25.8.2011, s. 130.
• [6]  Teksty przyjęte, P7-TA(2011)0495.
• [7]  Dz.U. L 298 z 7.11.2008, s. 20.
• [8]  Teksty przyjęte, P6_TA(2009)0370.
• [9]  Teksty przyjęte, P7_TA(2010)0190.
• [10]  Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0263.
• [11]  Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0453.
• [12]  Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0531.
• [13]  IP/10/1673.
• [14]  Teksty przyjęte, P7_TA(2010)0262.
• [15]  Dz.U. L 306 z 23.11.2011, s. 1.

UZASADNIENIE

Obecny kryzys gospodarczy i finansowy niewątpliwie wywrze długotrwałe i intensywne skutki nie tylko na gospodarkę europejską, lecz również na wskaźnik zatrudnienia, oszczędności publiczne i inwestycje społeczne w Europie. Większość ostatnich i obecnych reakcji na kryzys opiera się na krótkoterminowych celach ukierunkowanych głównie na przywrócenie stabilności finansów publicznych, co jest bardzo istotne dla gospodarki UE. W tym kontekście nie należy jednak ignorować negatywnych skutków, które te środki oszczędnościowe mogłyby wywrzeć na zatrudnienie i konkurencyjność w Europie, natomiast należałoby uzupełnić je środkami sprzyjającymi wzrostowi gospodarczemu i zatrudnieniu, takimi jak dobrze ukierunkowane inwestycje społeczne.

Wyzwania wynikające z przyszłości

Na skutek kryzysu gospodarczego i społecznego stopa bezrobocia w styczniu 2012 r. wyniosła ponad 10% w UE-27. Ponadto Europa stoi w obliczu wyjątkowo poważnych problemów związanych z bezrobociem młodzieży, co w połączeniu z jeszcze większą trudnością rozpoczęcia pracy po nauce szkolnej stwarza niebezpieczeństwo oderwania od rynku pracy i strat w kapitale ludzkim w dłuższej perspektywie. Inną pilną kwestią jest sytuacja pracowników o niskich kwalifikacjach, którzy stoją w obliczu stale obniżającego się zapotrzebowania na siłę roboczą na skutek zmiany sektorowej w kierunku działalności wykorzystującej bardziej zaawansowaną technologię i wiedzę, oraz zwiększająca się liczba osób żyjących w ubóstwie i zagrożonych wykluczeniem społecznym.

Trudną sytuację na rynku pracy pogarszają dodatkowo problemy systemów kształcenia i starzenie się społeczeństw. Z jednej strony, niezadowalające rezultaty kształcenia w Unii Europejskiej są niewystarczające do tego, aby sprostać potrzebom rynku pracy, i niedopasowane do dostępnych miejsc pracy wymagających coraz wyższych kwalifikacji. Z zaniepokojeniem należy odnotować, że w 2010 14,1% młodych osób w wieku pomiędzy 18 a 24 rokiem życia opisywano jako osoby, które przedwcześnie skończyły naukę, a ponad 20% wszystkich dzieci nie osiągnęło podstawowego poziomu umiejętności czytania, pisania i liczenia. Z drugiej strony, ze względu na starzenie się społeczeństw maleje liczba osób wchodzących na rynek pracy, a liczba osób w wieku aktywności zawodowej zacznie się zmniejszać od 2012 r., co spowoduje, że w 2060 r. na jedną osobę w wieku 65 lat i powyżej przypadać będzie tylko dwóch pracujących obywateli. Te tendencje demograficzne będą miały poważne konsekwencje dla rynku pracy, potencjału wzrostu gospodarczego i oszczędności publicznych.

Ponadto wskutek kryzysu w wielu krajach zwiększyła się presja wywierana na systemy pomocy społecznej, a przychody systemów emerytalno-rentowych, systemów zasiłków dla bezrobotnych i systemów ochrony zdrowia znacznie się zmniejszyły. Wysoka stopa długotrwałego bezrobocia prawdopodobnie zaostrzy tę tendencję.

Niestety wydaje się, że większości ostatnich reakcji na kryzys brakuje wymiaru polityki społecznej i polityki zatrudnienia. Opublikowana ostatnio roczna analiza wzrostu gospodarczego i wspólne sprawozdanie o zatrudnieniu pokazały, że ze względu na konieczność utrzymania konsolidacji budżetowej jako priorytetu cele społeczne oraz cele w zakresie zatrudnienia i kształcenia określone w strategii „Europa 2020” nie zostały w wystarczającym stopniu uwzględnione przez wszystkie państwa członkowskie.

Znaczenie inwestycji społecznych

W celu przywrócenia zrównoważonego wzrostu w Europie konieczna jest reakcja na wymienione powyżej wyzwania za pomocą ukierunkowanych inwestycji społecznych, które służyłyby do przygotowania pojedynczych osób, rodzin i społeczeństw do dostosowania się do zmieniających się warunków gospodarczych i potrzeb rynku pracy. Państwa członkowskie powinny zapewnić stabilność finansów publicznych, a jednocześnie powinny w równym stopniu skoncentrować się na pomocy osobom bezrobotnym, zwłaszcza bezrobotnym długoterminowo, w powrocie do pracy, tworzeniu trwałych miejsc pracy o wysokiej jakości, poprawie wydajności pracy i podziale pracy, inwestowaniu w kształcenie i szkolenie, poprawie rezultatów kształcenia oraz dopasowaniu umiejętności absolwentów i pracowników do potrzeb rynku pracy, zwiększeniu równowagi między elastycznością a bezpieczeństwem oraz pomocy w godzeniu życia rodzinnego i zawodowego, reformie systemów emerytalno-rentowych i stworzeniu warunków umożliwiających dłuższą pracę, walce z ubóstwem i wykluczeniem społecznym.

Ponieważ inwestycje społeczne obejmują wiele różnych polityk, są istotne dla zapewnienia w przyszłości właściwego poziomu zatrudnienia i zwiększenia konkurencyjności Europy. Ponieważ mają one na celu pogodzenie celów społecznych i gospodarczych, rządy powinny traktować je nie tylko jako wydatki, lecz również jako inwestycje, które przyniosą realne zyski w przyszłości. Ponadto wydaje się, że kryzys wymaga ponownego przemyślenia przez państwa członkowskie polityk społecznych oraz przekształcenia „czynnego państwa opiekuńczego” w „aktywizujące państwo opiekuńcze”, które inwestuje w ludzi oraz daje obywatelom narzędzia i zachęty, a nie działa tylko w związku z pojawiającymi się szkodami spowodowanymi niedoskonałością rynku. Biorąc powyższe pod uwagę, należy dopilnować, aby inwestycje społeczne były istotną częścią europejskich polityk gospodarczych i zatrudnienia oraz działań UE podejmowanych w odpowiedzi na kryzys.

Wymiar UE i lepsze zarządzanie

Wydaje się, że istnieje pilna konieczność określenia skoordynowanego unijnego podejścia do inwestycji społecznych. Pierwsza próba podjęcia na szczeblu UE skoordynowanych działań ukierunkowanych na politykę zatrudnienia i politykę społeczną w Europie – strategia lizbońska i europejska strategia zatrudnienia – zakończyła się niepowodzeniem ze względu na słabe zarządzanie i niestety, z tego, co można zaobserwować, powodzenie strategii „Europa 2020” jest niepewne i wymaga silniejszego zaangażowania państw członkowskich. Z tego powodu sprawozdawczyni uważa, że określone ostatnio zarządzanie gospodarcze i nadzór makroekonomiczny należy uzupełnić monitorowaniem polityk zatrudnienia i polityk społecznych. W tym kontekście sprawozdawczyni zwraca się do państw członkowskich o przystąpienie do „paktu na rzecz inwestycji społecznych”, za pomocą którego mogłyby one utworzyć lepszy mechanizm zarządzania i kontroli nad wdrażaniem celów w zakresie zatrudnienia, celów społecznych i celów w zakresie kształcenia określonych w strategii „Europa 2020”. Sprawozdawczyni wzywa również Komisję do opracowania tabeli wyników obejmującej wspólne wskaźniki inwestycji społecznych w celu monitorowania postępów w krajach UE. Prawdziwa strategia inwestycji społecznych wymaga odpowiedniego finansowania, w związku z czym sprawozdawczyni wzywa Radę do dopilnowania, by omawiane obecnie wieloletnie ramy finansowe na lata 2014–2020 zawierały stosowne środki budżetowe niezbędne do dokonania inwestycji społecznych w Europie oraz aby fundusze strukturalne, zwłaszcza Europejski Fundusz Społeczny, wspierały inwestycje społeczne.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia	10.7.2012
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	35 2 0
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Regina Bastos, Edit Bauer, Heinz K. Becker, Phil Bennion, Pervenche Berès, Vilija Blinkevičiūtė, Philippe Boulland, David Casa, Ole Christensen, Minodora Cliveti, Emer Costello, Frédéric Daerden, Karima Delli, Sari Essayah, Marian Harkin, Nadja Hirsch, Stephen Hughes, Danuta Jazłowiecka, Ádám Kósa, Jean Lambert, Veronica Lope Fontagné, Olle Ludvigsson, Thomas Mann, Csaba Őry, Siiri Oviir, Konstantinos Poupakis, Sylvana Rapti, Elisabeth Schroedter, Nicole Sinclaire, Joanna Katarzyna Skrzydlewska, Jutta Steinruck
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Georges Bach, Kinga Göncz, Svetoslav Hristov Malinov, Anthea McIntyre, Antigoni Papadopoulou, Evelyn Regner