ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με τη σκοπιμότητα της έκδοσης ομολόγων σταθερότητας

6.12.2012 - (2012/2028(INI))

Επιτροπή Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής
Εισηγήτρια Sylvie Goulard

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με τη σκοπιμότητα της έκδοσης ομολόγων σταθερότητας

(2012/2028(INI))

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–   έχοντας υπόψη το ενισχυμένο πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένης της «δέσμης έξι μέτρων», των προτάσεων της «δέσμης δύο μέτρων» που αποφάσισε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και του Δημοσιονομικού Συμφώνου,

–   έχοντας υπόψη τις δύο εκθέσεις του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, με τίτλο «Προς μια ουσιαστική Οικονομική και Νομισματική Ένωση», που εκδόθηκαν στις 26 Ιουνίου 2012[1] και στις 12 Οκτωβρίου 2012[2] αντίστοιχα,

–   έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, της 28ης και 29ης Ιουνίου 2012, για τη διερεύνηση τρόπων βελτίωσης της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής αρχιτεκτονικής της ευρωζώνης[3],

–   έχοντας υπόψη το άρθρο 125 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ),

–   έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 18ης Νοεμβρίου 2008 με θέμα «Η ΟΝΕ@10: Τα πρώτα δέκα έτη της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης και οι μελλοντικές προκλήσεις»[4],

–   έχοντας υπόψη το ψήφισμά τους της 6ης Ιουλίου 2011 σχετικά με τη χρηματοπιστωτική, οικονομική και κοινωνική κρίση: συστάσεις για τα ενδεικνυόμενα μέτρα και πρωτοβουλίες[5],

–   έχοντας υπόψη την Πράσινη Βίβλο της Επιτροπής της 23ης Νοεμβρίου 2011 σχετικά με τη σκοπιμότητα εισαγωγής ομόλογων σταθερότητας (COM (2011)0818),

–   έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 15ης Φεβρουαρίου 2012 σχετικά με τη σκοπιμότητα της έκδοσης Ομολόγων Σταθερότητας[6],

–   έχοντας υπόψη τον χάρτη πορείας που επισυνάπτεται στο παρόν ψήφισμα,

–   έχοντας υπόψη το άρθρο 48 του Κανονισμού του,

–   έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής και τις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών και της Επιτροπής Νομικών Θεμάτων (A7-0402/2012),

Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι το Κοινοβούλιο ζήτησε να υποβάλει η Επιτροπή έκθεση σχετικά με τη δυνατότητα έκδοσης ευρωομολόγων, κάτι που αποτελούσε αναπόσπαστο μέρος της συμφωνίας μεταξύ Κοινοβουλίου και Συμβουλίου για τη δέσμη της οικονομικής διακυβέρνησης («δέσμη έξι μέτρων»)·

Β.  λαμβάνοντας υπόψη ότι με την Πράσινη Βίβλο ξεκίνησε ευρεία δημόσια διαβούλευση σχετικά με την ιδέα των ομολόγων σταθερότητας· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Πράσινη Βίβλος αξιολογεί τη σκοπιμότητα της από κοινού έκδοσης κρατικών ομολόγων από τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ και εξετάζει τις απαιτούμενες προϋποθέσεις·

Γ.  επισημαίνοντας, χωρίς να παραβλέπεται η ευρύτερη ενωσιακή προοπτική, ότι η ευρωζώνη αποτελεί μοναδική περίπτωση, δεδομένου ότι τα συμμετέχοντα κράτη μέλη έχουν κοινό νόμισμα αλλά δεν έχουν κοινή δημοσιονομική πολιτική ούτε κοινή αγορά ομολόγων· λαμβάνοντας υπόψη, επομένως, ότι είναι ευπρόσδεκτα τα σχέδια προτάσεων που περιλαμβάνονται στις δύο εκθέσεις «Προς μια πραγματική Οικονομική και Νομισματική Ένωση», που παρουσίασε ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, οι οποίες αποτελούν ένα καλό σημείο εκκίνησης για την πορεία προς μια υγιή και γνήσια ΟΝΕ·

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το άρθρο 125 της ΣΛΕΕ απαγορεύει στα κράτη μέλη να αναλαμβάνουν τις υποχρεώσεις άλλων κρατών μελών·

Ε.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η νομισματική πολιτική που εφαρμόζει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) δεν αποτελεί τη λύση στα δημοσιονομικά και διαρθρωτικά προβλήματα των κρατών μελών και ότι τα μη συμβατικά μέτρα της έχουν όρια στην αποτελεσματικότητά τους·

ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι κανένα ομοσπονδιακό κράτος (συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών και της Γερμανίας) δεν εκδίδει το ισοδύναμο ευρωομολόγων όπως προβλέπονται στις επιλογές 1 και 2 της Πράσινης Βίβλου, γεγονός που ανάγει την έννοια των ευρωομολόγων σε επίπεδο εντελώς νέας έννοιας, μη συγκρίσιμης προς τα δοκιμασμένα και αποδεδειγμένης αξίας treasury bonds των ΗΠΑ και Bundesanleihen της Γερμανίας·

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα κράτη μέλη αντιμετωπίζουν δυσκολίες όσον αφορά την πρόσβαση σε χρηματοδότηση με λογικά επιτόκια, ως αποτέλεσμα της δυσπιστίας της αγοράς όσον αφορά το δημόσιο χρέος, την κατάσταση των ευρωπαϊκών τραπεζών και την ικανότητα των ευρωπαίων ηγετών να λάβουν οριστικά μέτρα για την προάσπιση και ολοκλήρωση του κοινού νομίσματος·

Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι η κρίση δεν κατέδειξε μόνο την αλληλεξάρτηση μεταξύ των κρατών μελών της ζώνης του ευρώ, αλλά και την ανάγκη για μια ισχυρότερη δημοσιονομική ένωση με αποτελεσματικούς μηχανισμούς που να διορθώνουν τις μη βιώσιμες δημοσιονομικές πορείες, τις μακροοικονομικές ανισορροπίες, τα επίπεδα χρέους και τα ανώτερα όρια του δημοσιονομικού υπολοίπου των κρατών μελών·

Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αξιόπιστες δεσμεύσεις για μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης συμβατά με την ανάπτυξη αποτελούν προαπαιτούμενο για οποιαδήποτε βιώσιμη λύση για το υπερβολικό χρέος και το υπερβολικό έλλειμμα στα περισσότερα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ·

Ι.   λαμβάνοντας υπόψη ότι η αμοιβαιοποίηση του δημόσιου χρέους στη ζώνη του ευρώ δεν επαρκεί από μόνη της για να αντισταθμίσει την έλλειψη ανταγωνιστικότητας στη ζώνη του ευρώ·

ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η κοινή έκδοση τίτλων χρέους με από κοινού και εις ολόκληρον ευθύνη και η αυξημένη δημοσιονομική ολοκλήρωση με δημοσιονομική πειθαρχία και έλεγχο είναι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος·

1.  εκφράζει ικανοποίηση για τις ποικίλες προσπάθειες μετριασμού και επίλυσης της κρίσης και υπογραμμίζει το νέο ενισχυμένο πλαίσιο διακυβέρνησης της ΟΝΕ, τις τελευταίες συμφωνίες που επιτεύχθηκαν όσον αφορά τα ταμεία διάσωσης και τις αποφάσεις που έλαβε η ΕΚΤ· πιστεύει όμως ότι εξακολουθεί να χρειάζεται μια συμφωνία για μόνιμη λύση, ώστε να συγκροτηθεί μια ισορροπημένη προσέγγιση που να συνδυάζει την αλληλεγγύη και την υπευθυνότητα εντός της ευρωζώνης· υπενθυμίζει ότι τρία κράτη μέλη εκτός της ζώνης του ευρώ έχουν επίσης λάβει ενίσχυση για την υπέρβαση της κρίσης δημόσιου χρέους τους·

2.   παραμένει εξαιρετικά ανήσυχο για τη συνεχιζόμενη κρίση στη ζώνη του ευρώ και την απειλή την οποία αυτή αντιπροσωπεύει για την ευημερία εκατομμυρίων ανθρώπων που βιώνουν τη φτώχεια και την ανεργία σε ολόκληρη την ΕΕ· επισημαίνει ότι, προκειμένου να διαφυλαχθεί η ακεραιότητα της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης και παράλληλα να επιδιωχθούν διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και μια δημοσιονομική ικανότητα της ευρωζώνης που θα βοηθούσε στην απόσβεση οικονομικών κραδασμών σε επιμέρους χώρες ή θα διευκόλυνε αυτές τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, χρειάζεται να βρεθούν εναλλακτικοί τρόποι για τη διατήρηση της πρόσβασης στις αγορές, ή για τη μείωση του κόστους δανειοληψίας των κρατών μελών, οι οποίοι να μη στηρίζονται αποκλειστικά σε μηχανισμούς διάσωσης σαν τον ΕΜΣ και το ΕΤΧΣ·

3.   επιδοκιμάζει την απόφαση του Συμβουλίου της 30ής Ιουνίου 2012 να ερευνήσει τρόπους για τη βελτίωση της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής αρχιτεκτονικής της ευρωζώνης, με ταυτόχρονη αποτροπή του ηθικού κινδύνου και επίτευξη υγιών και βιώσιμων δημόσιων οικονομικών· θεωρεί ότι ένα μακροπρόθεσμο όραμα για μια ισχυρότερη Ένωση πρέπει να στηρίζεται σε αυξημένη δημοκρατική νομιμοποίηση, να βασίζεται στην κοινοτική μέθοδο και να συνοδεύεται από χάρτη πορείας με χρονοδιάγραμμα·

4.  επισημαίνει ότι ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Χρηματοοικονομικής Σταθεροποίησης (ΕΜΧΣ), η Ευρωπαϊκή Διευκόλυνση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΕΔΧΣ) και ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ΕΜΣ) είναι τα σημαντικότερα «τείχη προστασίας» που έχει σχεδιάσει ώς τώρα η ΕΕ· υπενθυμίζει ότι δεν πρέπει να παραμεληθεί στο μέλλον ο ρόλος του ΕΜΣ όσον αφορά τα ζητήματα φερεγγυότητας και οριοθέτησης· επικροτεί τη δέσμευση που ανέλαβε το Συμβούλιο της ΕΕ στις 18-19 Οκτωβρίου 2012, σύμφωνα με την οποία, όταν συγκροτηθεί ένας αποτελεσματικός ενιαίος εποπτικός μηχανισμός με συμμετοχή της ΕΚΤ, ο ΕΜΣ θα μπορούσε, με απόφαση βάσει συνήθους διαδικασίας, να ανακεφαλαιοποιεί τις τράπεζες της ευρωζώνης απευθείας·

5.   υπογραμμίζει ότι απαιτούνται σε όλα τα κράτη μέλη μια πειστική στρατηγική για τη δημοσιονομική εξυγίανση και διαρθρωτικές αλλαγές για την αποκατάσταση της δημοσιονομικής αξιοπιστίας, τα οποία είναι απαραίτητα για την επίτευξη βιώσιμου ισοζυγίου πληρωμών και υγιών και βιώσιμων δημόσιων οικονομικών· τα υγιή δημόσια οικονομικά είναι αναγκαία για την καθιέρωση και τη λειτουργία κοινού συστήματος έκδοσης τίτλων χρέους·

6.   χαιρετίζει την παρουσίαση της Πράσινης Βίβλου, που ανταποκρίνεται σε μακρόχρονο αίτημα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου· θεωρεί ότι η καθιέρωση ομολόγων σταθερότητας θα αποτελέσει πράξη παρόμοια σε σημασία με την καθιέρωση του κοινού νομίσματος·

7.  επικροτεί τις προσπάθειες των κρατών μελών για δημοσιονομική εξυγίανση και διαρθρωτική μεταρρύθμιση και αναγνωρίζει ότι είναι δύσκολες και απαιτητικές οι προσπάθειες που ζητείται να καταβάλλουν οι ευρωπαίοι πολίτες· καλεί τα κράτη μέλη να συνεχίσουν να τηρούν τις υπάρχουσες δεσμεύσεις και συμφωνίες όσον αφορά τη δημοσιονομική εξυγίανση, λαμβάνοντας παράλληλα δεόντως υπόψη το μακροοικονομικό πλαίσιο, καθώς και να εντείνουν τις προσπάθειές τους για μείωση των υπερβολικών μακροοικονομικών ανισορροπιών·

8.  ανησυχεί έντονα, ωστόσο, για το γεγονός ότι, παρά τις προσπάθειες των κρατών μελών για μεταρρύθμιση και εξυγίανση, οι επενδυτές και οι παράγοντες των χρηματοπιστωτικών αγορών δεν αναγνωρίζουν επαρκώς τις έως τώρα προσπάθειες και συνεχίζουν να ασκούν κερδοσκοπικές πιέσεις στις πολιτικές, πράγμα που αντικατοπτρίζεται στην αύξηση των διαφορών επιτοκίου και στη μεγάλη μεταβλητότητα των τιμών·

9.  πιστεύει ότι υπάρχει επείγουσα ανάγκη να αναληφθεί δράση που θα αποσκοπεί στην υιοθέτηση μακροπρόθεσμης στρατηγικής για τη ζώνη του ευρώ που να εξασφαλίζει υγιή δημόσια οικονομικά, βιώσιμη ανάπτυξη, κοινωνική συνοχή και υψηλά επίπεδα απασχόλησης, αποτρέποντας ταυτόχρονα τον ηθικό κίνδυνο και στηρίζοντας τη σύγκλιση με μια πορεία προς την δημοσιονομική ένωση· επισημαίνει με ικανοποίηση ότι η έκθεση που υπέβαλαν οι Πρόεδροι του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, της Επιτροπής, της Ευρωομάδας και της ΕΚΤ δρομολόγησε έναν διάλογο σχετικά με μία ολοκληρωμένη, φιλόδοξη και αξιόπιστη στρατηγική·

10. αναγνωρίζει σημάδια έντονης ανησυχίας στις αγορές κρατικού και υπο-κρατικού χρέους και στους τρόπους με τους οποίους αυτές συνδέονται με τη δυσπραγία στα αντίστοιχα κράτη μέλη·

11. ζητεί από τα κράτη μέλη με υψηλό υπο-κρατικό χρέος να συστήσουν μηχανισμούς για την έκδοση κοινών ομολόγων σταθερότητας που, σε συνδυασμό με όρους δημοσιονομικής πειθαρχίας, θα μειώνουν το βάρος του υπο-κρατικού χρέους σε επίπεδο αντίστοιχο με εκείνο του συγκεκριμένου κράτους μέλους·

12. χαιρετίζει το γεγονός ότι το ευρώ βρίσκεται στη δεύτερη θέση διεθνώς ως παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα· επισημαίνει ότι είναι μακροπρόθεσμα προς το στρατηγικό συμφέρον της ευρωζώνης να αντλήσει κάθε δυνατό όφελος από το ενιαίο νόμισμα, όπως η δυνατότητα δημιουργίας μιας κοινής αγοράς ομολόγων με πολυμορφία και υψηλή ρευστότητα και η ενίσχυση του ευρώ ως παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος· θεωρεί ότι για τούτο απαιτείται ένα ολοκληρωμένο ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό, οικονομικό και δημοσιονομικό πλαίσιο·

13. επισημαίνει ότι απαιτείται ένα ολοκληρωμένο δημοσιονομικό πλαίσιο ώστε να εξασφαλίζεται η χάραξη υγιούς δημοσιονομικής πολιτικής που να περιλαμβάνει τον συντονισμό, την από κοινού λήψη αποφάσεων, την ενίσχυση της εφαρμογής και αντίστοιχα βήματα προς κοινή έκδοση τίτλων χρέους, και ότι ορισμένα από τα προτεινόμενα σχήματα αμοιβαιοποίησης του δημόσιου χρέους μπορεί να μην είναι συμβατά με τις διατάξεις του συνταγματικού δικαίου ορισμένων κρατών μελών·

14. υπογραμμίζει ότι η τρέχουσα κατάσταση έχει επιφέρει, βραχυπρόθεσμα, μια «φυγή προς την ποιότητα» (αναζήτηση ασφαλών περιουσιακών στοιχείων, ακόμα και με πολύ χαμηλές αποδόσεις) που προκαλεί προβλήματα όσον αφορά τη χρηματοδότηση των τραπεζών και των άλλων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων·

15. εκφράζει την ανησυχία του όσον αφορά την κατοχή από τις τράπεζες μεγάλων ποσοτήτων εγχώριων κρατικών ομολόγων, κάτι που προκαλεί έναν φαύλο κύκλο όπου η πίεση στο κρατικό χρέος μετατρέπεται σε πίεση στις τράπεζες· υπενθυμίζει ότι η διαφοροποίηση των περιουσιακών στοιχείων και των υποχρεώσεων αποτελεί μέσο για την εξασφάλιση σταθερότητας και είναι ένα από τα παραγνωρισμένα πλεονεκτήματα της εσωτερικής αγοράς·

16. τονίζει ότι όλοι οι υφιστάμενοι και μελλοντικοί μηχανισμοί ή θεσμοί που αποτελούν, υπό τη στενή ή ευρεία έννοια, μέρος του πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης της Ένωσης χρειάζονται δημοκρατική νομιμοποίηση·

17. πιστεύει ότι η προοπτική των κοινών ομολόγων μπορεί να στείλει ένα σαφές μήνυμα στις χρηματοπιστωτικές αγορές, να συμβάλει στη διατήρηση της ακεραιότητας της ΟΝΕ, να στηρίξει την αποκατάσταση της οικονομικής σταθερότητας και να μειώσει την αβεβαιότητα, με την προϋπόθεση να σημειωθεί πρόοδος στην ευρωπαϊκή χρηματοπιστωτική και δημοσιονομική ολοκλήρωση και εποπτεία· επαναλαμβάνει την άποψή του ότι η διαδοχή των ενεργειών είναι καθοριστική και πρέπει να εμπεριέχει δεσμευτικό χάρτη πορείας παρόμοιο με τα κριτήρια του Μάαστριχτ για την καθιέρωση του ενιαίου νομίσματος· ζητεί να αποσαφηνιστεί περαιτέρω η πρόταση της Επιτροπής για εξάρτηση της κοινής έκδοσης τίτλων χρέους από τον όρο, για παράδειγμα, της τήρησης του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης·

18. συνιστά στην Επιτροπή να καθορίσει κριτήρια εισόδου και εξόδου που θα έχουν ως βάση την αποφασιστική δημοσιονομική εξυγίανση και τη δημοσιονομική πειθαρχία, λαμβάνοντας επίσης υπόψη την υφιστάμενη κρίση και τις δημοσιονομικές προσαρμογές που πραγματοποιούνται σε μια σειρά από χώρες της ευρωζώνης·

19. επισημαίνει τις θετικές και τις αρνητικές εξελίξεις που έχουν σημειωθεί από το 1999 στη ζώνη του ευρώ και υπογραμμίζει ότι η σύγκλιση των επιτοκίων για τα δημόσια χρέη έχει δώσει κίνητρα για την δημιουργία μη βιώσιμων επιπέδων χρέους· παρατηρεί ότι στο πλαίσιο του δημόσιου και πολιτικού διαλόγου έχουν προταθεί διάφοροι τρόποι για την μερική έκδοση κοινών τίτλων χρέους, όπως η συγκέντρωση ορισμένων βραχυπρόθεσμων χρηματοπιστωτικών μέσων σε περιορισμένη βάση και κάτω από προϋποθέσεις (ευρωγραμμάτια) ή η σταδιακή μετάβαση σε ένα ευρωπαϊκό ταμείο απόσβεσης χρέους·

20. υπογραμμίζει ότι οποιαδήποτε κίνηση προς την κατεύθυνση της κοινής έκδοσης ομολόγων θα πρέπει να λαμβάνει πλήρως υπόψη την προοπτική της ενιαίας αγοράς, εξασφαλίζοντας ότι δεν θα υπάρχει κανένα αδικαιολόγητο εμπόδιο ή ανισορροπία μεταξύ των συμμετεχόντων και των μη συμμετεχόντων κρατών μελών·

21. υπενθυμίζει ότι, ακόμα και στο πλαίσιο κοινής έκδοσης ομολόγων, κάθε κράτος μέλος είναι υποχρεωμένο να αποπληρώσει το χρέος του στο ακέραιο· υπενθυμίζει ότι η κοινή έκδοση ομολόγων δεν αποτελεί εγγύηση ότι ένα κράτος μέλος δεν θα βρεθεί σε αδυναμία εξυπηρέτησης του χρέους του·

22. πιστεύει ότι πρέπει να εξεταστεί η δυνατότητα κοινής έκδοσης μόνο για ομόλογα που εξασφαλίζουν αυστηρό καθεστώς εξοφλητικής προτεραιότητας για τους κατόχους τους, προκειμένου να προστατεύονται οι φορολογούμενοι της ΕΕ·

23. αναγνωρίζει ότι η ανεπαρκής ανταγωνιστικότητας και η αποφυγή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες πραγματικής οικονομίας για τη διαρκή επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης μιας χώρας·

24. επισημαίνει ότι οι περισσότερες προτάσεις για ευρωομόλογα περιλαμβάνουν τρόπους για τη μείωση της πρόσβασης σε αυτά για τα κράτη μέλη των οποίων οι δημοσιονομικές θέσεις ξεφεύγουν από τον έλεγχο· ζητεί, συνεπώς, να διατηρηθούν μηχανισμοί που θα μπορούν να βοηθούν τα κράτη μέλη τα οποία αντιμετωπίζουν δυσκολίες υπό μορφή κρίσης ρευστότητας (σε αντιδιαστολή με την κρίση φερεγγυότητας) και αποκλείονται από την κοινή έκδοση ομολόγων· πιστεύει ότι ο ΕΜΣ θα πρέπει να διατηρηθεί για τον σκοπό αυτό· πιστεύει ότι ο ΕΜΣ πρέπει να υπαχθεί στην κοινοτική μέθοδο·

25. ζητεί από την Επιτροπή να επεξεργαστεί περαιτέρω τα κριτήρια για τη διάθεση δανείων στα κράτη μέλη, δεδομένου ότι η Πράσινη Βίβλος αναφέρει απλώς ότι αυτό θα γίνει σύμφωνα με τις ανάγκες τους· επιμένει ότι η ικανότητα εξυπηρέτησης του χρέους θα πρέπει να είναι ένα από τα κύρια κριτήρια διάθεσης·

26. επισημαίνει ότι η Πράσινη Βίβλος της Επιτροπής κρίνει ότι το ανώτατο όριο 60% του ΑΕγχΠ που περιλαμβάνεται στις προτάσεις για τα μπλε ομόλογα μπορεί να είναι υπερβολικά υψηλό για να εξασφαλίζεται η σταθερότητα του συστήματος, και ζητεί περαιτέρω διευκρινίσεις σχετικά με το όριο αυτό·

27. πιστεύει ότι είναι σημαντικό να καθιερωθεί ένας χάρτης πορείας προκειμένου, βραχυπρόθεσμα, να βρεθεί έξοδος από την τρέχουσα κρίση, και, μακροπρόθεσμα, να πραγματοποιηθεί η μετάβαση σε μια δημοσιονομική ένωση με τη συμπλήρωση, την ενίσχυση και την εμβάθυνση της οικονομικής και νομισματικής ένωσης·

28. καλεί την Επιτροπή να υποβάλει, το ταχύτερο δυνατόν, έκθεση προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο, η οποία θα εξετάζει τις επιλογές και θα περιλαμβάνει προτάσεις για έναν χάρτη πορείας στην κατεύθυνση της κοινής έκδοσης τίτλων δημοσίου χρέους, λαμβάνοντας υπόψη τις οικονομικές, δημοσιονομικές και νομικές πτυχές· πιστεύει ότι, στο πλαίσιο αυτό και παράλληλα με την ενδιάμεση έκθεση Van Rompuy της 12ης Οκτωβρίου 2012, η Επιτροπή θα πρέπει να δώσει ιδιαίτερη προσοχή στη σκοπιμότητα της καθιέρωσης ενός ταμείου απόσβεσης χρέους που να συνδυάζει την προσωρινή κοινή έκδοση κοινών τίτλων χρέους με αυστηρούς κανόνες δημοσιονομικής προσαρμογής μεταξύ των χωρών των οποίων το χρέος υπερβαίνει το 60% του ΑΕγχΠ, και με συμμετοχή χωρών που αναλαμβάνουν να αποπληρώσουν το χρέος τους, προκειμένου να μπορέσουν όλες οι συμμετέχουσες χώρες να μειώσουν τα υπερβολικά τους χρέη μέσα σε διάστημα 25 ετών κατά μέγιστο, σε διάστημα δηλαδή μεγαλύτερο από το προβλεπόμενο στο ανανεωμένο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης, κάτι που ωστόσο απαιτεί κι αυτό στην πράξη επαρκή οικονομική μεγέθυνση και πολύ αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία·

29. καλεί τα κράτη μέλη να εξετάσουν το ενδεχόμενο έκδοσης κοινών βραχυπρόθεσμων τίτλων χρέους υπό τη μορφή ευρωγραμματίων (eurobills), όπως αναφέρθηκε στην έκθεση Van Rompuy της 12ης Οκτωβρίου 2012, για την προστασία των κρατών μελών με θεμελιωδώς βιώσιμες δημοσιονομικές πολιτικές από κρίσεις ρευστότητας, καθώς και για την προστασία τους από τον φαύλο κύκλο κρίσεων δημόσιου χρέους και τραπεζικών κρίσεων αφενός και εξωτερικού κόστους οφειλόμενου στον πανικό, που προκαλούν μαζικές στρεβλώσεις της αγοράς και συνεπάγονται έμμεσες επιδοτήσεις προς τα κράτη μέλη που επιτυγχάνουν αφύσικα χαμηλά επιτόκια στα κρατικά τους ομόλογα·

30. προτρέπει τα κράτη μέλη να μελετήσουν τη σκοπιμότητα της μετάβασης σε ένα σύστημα ευρωπαϊκών ασφαλών ομολόγων ή άλλες προτάσεις που θα βασίζονται στην έννοια της «δέσμης ομολόγων»·

31. θεωρεί ότι τα ευρωγραμμάτια, που θα μπορούσαν να περιορίζονται χρονικά και ποσοτικά, θα προσφέρουν τον χρόνο και τη σταθερότητα που απαιτούνται για να φέρουν αποτελέσματα άλλα μέτρα, όπως το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης και η «δέσμη δύο μέτρων», και για να ληφθούν περαιτέρω μακροπρόθεσμα μέτρα για τη μελλοντική ολοκλήρωση της ευρωζώνης·

32. καλεί την Επιτροπή να αποσαφηνίσει τους νομικούς περιορισμούς για την κοινή έκδοση ομολόγων, και ιδιαίτερα το άρθρο 125 της ΣΛΕΕ και τις συνέπειές του για τους τρεις πιθανούς τρόπους έκδοσης: την από κοινού ευθύνη, την εις ολόκληρον ευθύνη και την από κοινού και εις ολόκληρον ευθύνη· καλεί την Επιτροπή να αναλύσει την ενδεχόμενη χρήση του άρθρου 352/1 της ΣΛΕΕ, ή οποιασδήποτε άλλης νομικής βάσης, για την εφαρμογή μιας λύσης με μερική κοινή έκδοση χρέους, χωρίς να χρειάζεται τροποποίηση της Συνθήκης, συμπεριλαμβανομένου ενός πλαισίου εποπτείας και υποβολής εκθέσεων βάσει των άρθρων 121 και 136 της ΣΛΕΕ, για την παρακολούθηση σε τριμηνιαία βάση της προόδου που σημειώνουν τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ και η ζώνη του ευρώ στο σύνολό της προς την κατεύθυνση μιας ενισχυμένης και γνήσιας Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης και για τον συντονισμό της έκδοσης τίτλων δημόσιου χρέους που δεν καλύπτονται από κανένα πλαίσιο αμοιβαιοποίησης·

33. εκφράζει ικανοποίηση για τις αρχές στις οποίες βασίστηκε η απόφαση της συνόδου κορυφής της ευρωομάδας στις 29 Ιουνίου 2012 για τη διασφάλιση της σταθερότητας του ευρώ «χρησιμοποιώντας ειδικότερα τα υφιστάμενα μέσα ΕΤΧΣ/ΕΜΣ με ευέλικτο και αποτελεσματικό τρόπο, ώστε να σταθεροποιηθούν οι αγορές των κρατών μελών που τηρούν τις ανά χώρα συστάσεις και τις λοιπές δεσμεύσεις τους, περιλαμβανομένων των σχετικών χρονοδιαγραμμάτων, δυνάμει του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης και της διαδικασίας μακροοικονομικών ανισορροπιών»· επισημαίνει ότι οι προϋποθέσεις θα καθοριστούν με μνημόνιο συνεννόησης και ότι η ΕΚΤ θα «διεκπεραιώνει για λογαριασμό του ΕΤΧΣ/ΕΜΣ πράξεις της αγοράς αποτελεσματικά και αποδοτικά»·

34. πιστεύει ότι, παράλληλα, υπάρχει επείγουσα ανάγκη για ανακεφαλαιοποίηση του ευρωπαϊκού τραπεζικού τομέα και για την ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών της ΕΕ· εκφράζει ικανοποίηση για την πρόταση της Επιτροπής να καθιερώσει έναν ενιαίο ευρωπαϊκό μηχανισμό εποπτείας για τα τραπεζικά ιδρύματα καθώς και ένα ενιαίο ευρωπαϊκό καθεστώς ανάκαμψης και εξυγίανσης, ει δυνατόν παράλληλα με την έναρξη εφαρμογής του ενιαίου εποπτικού μηχανισμού· ζητεί περαιτέρω να μπορεί μελλοντικά ο ΕΜΣ να χρηματοδοτεί τράπεζες που αντιμετωπίζουν δυσκολίες, αμέσως μετά τη θέση σε λειτουργία του ενιαίου εποπτικού μηχανισμού· τονίζει ότι ο ενιαίος εποπτικός μηχανισμός πρέπει να λογοδοτεί στο Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο για τις ενέργειες και τις αποφάσεις που λαμβάνονται στον τομέα της ευρωπαϊκής εποπτείας και να υποβάλλει έκθεση σε τριμηνιαία βάση στην αρμόδια επιτροπή του Κοινοβουλίου·

35. επαναλαμβάνει την ανάγκη να εφαρμοστούν μηχανισμοί διαχείρισης κρίσεων και αναγνωρίζει ότι η ανεπαρκής ρύθμιση του χρηματοπιστωτικού τομέα συνιστά σημαντικό παράγοντα της δυσχερούς δημοσιονομικής κατάστασης σε ορισμένα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ·

36. πιστεύει ότι η κοινή έκδοση τίτλων χρέους με χωριστή ευθύνη, όπως το ομόλογο του ΕΤΧΣ, υπάρχει κίνδυνος να μην είναι αρκετά ελκυστική για τους επενδυτές αν ορισμένα από τα συμμετέχοντα κράτη μέλη εξακολουθούν να μην έχουν βιώσιμα οικονομικά·

37. επισημαίνει ότι μπορεί να υπάρξει ανάγκη επιλογής μεταξύ τριών σεναρίων: πρώτον, ενιαίο επιτόκιο για όλα τα συμμετέχοντα κράτη μέλη, με αποτέλεσμα τη μεταφορά πλούτου μεταξύ χωρών· δεύτερον, διαφοροποιημένο επιτόκιο· και τρίτον, ενιαίο επιτόκιο σε συνδυασμό με σύστημα αντιστάθμισης όπως εκείνο που προτείνει η Επιτροπή, όπου τα κράτη με χαμηλότερη πιστοληπτική αξιολόγηση θα αποζημιώνουν χρηματικά εκείνα που έχουν καλύτερη αξιολόγηση·

38. καλεί την Επιτροπή να αποσαφηνίσει περαιτέρω την πρότασή της για την καθιέρωση συστήματος διαφοροποίησης των επιτοκίων μεταξύ των κρατών μελών με διαφορετικές αξιολογήσεις, και συγκεκριμένα να διευκρινίσει πώς και από ποιον θα καθορίζονται οι αξιολογήσεις αυτές όταν οι μηχανισμοί της αγοράς θα έχουν εξουδετερωθεί με την καθιέρωση των κοινών ομολόγων·

39. συμμερίζεται την άποψη που εκφράζει η Επιτροπή στην Πράσινη Βίβλο της, ότι τη σταθερότητα ενός συστήματος ευρωομολόγων δεν μπορεί να την επωμίζεται αποκλειστικά μια μικρή ομάδα κρατών μελών με βιώσιμα οικονομικά, και ότι ένα τέτοιο σύστημα θα απαιτούσε ενισχυμένη δημοσιονομική ένωση και μεγαλύτερη δημοσιονομική πειθαρχία και έλεγχο, για να προληφθεί ο ηθικός κίνδυνος·

40. πιστεύει ότι αν κριθεί ότι είναι δυνατό ένα σύστημα αμοιβαιοποίησης του χρέους και ενταχθεί σωστά σε ένα πλαίσιο με γνώμονα τη σταθερότητα, θα πρέπει να προβλεφθεί, στον χάρτη πορείας προς μια γνήσια Οικονομική και Νομισματική Ένωση, μια τροποποίηση της Συνθήκης που θα μπορούσε να οδηγήσει στην έκδοση ομολόγων με από κοινού και εις ολόκληρον ευθύνη·

41. πιστεύει ότι ένα σύστημα μερικής υποκατάστασης της έκδοσης σε εθνικό επίπεδο (όπως τα μπλε/κόκκινα ομόλογα) μπορεί, αφενός, να μειώσει το κόστος δανειοληψίας για τα κράτη μέλη που έχουν υγιή και βιώσιμα οικονομικά και, αφετέρου, να προσφέρει ένα κίνητρο στα υπερχρεωμένα κράτη για να μειώσουν το χρέος τους, δεδομένου ότι ο κίνδυνος που συνοδεύει τα κόκκινα ομόλογα θα είναι υψηλότερος και τα επιτόκια αυξημένα·

42. ζητεί από την Επιτροπή, σε συνεργασία, όπου είναι σκόπιμο, με την ΕΚΤ και την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (ΕΑΤ), και σε διαβούλευση με το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο, να αξιολογήσει προσεκτικά όλα τα τεχνικά ζητήματα που συνδέονται με οποιοδήποτε καθεστώς, όπως: οι εγγυήσεις, η τμηματοποίηση ή οι δομές συγκέντρωσης, οι ενδεχόμενες εμπράγματες ασφάλειες, η ισορροπία μεταξύ της βασιζόμενης σε κανόνες και της βασιζόμενης στην αγορά δημοσιονομικής πειθαρχίας, οι πρόσθετες διασφαλίσεις (ιδίως όσον αφορά τη συμμετοχή σε οποιοδήποτε καθεστώς), η αναδιάρθρωση, η έκδοση, οι σχέσεις με υπάρχοντες μηχανισμούς σταθερότητας, η βάση επενδυτών, οι κανονιστικές απαιτήσεις (π.χ. κεφαλαιακή επάρκεια), η σταδιακή κάλυψη του χρέους και η ληκτότητα· καλεί την Επιτροπή να αναπτύξει προβληματισμό όσον αφορά μια θεμιτή και κατάλληλη μορφή διακυβέρνησης και λογοδοσίας·

43. επισημαίνει ότι, μετά την εφαρμογή των βραχυπρόθεσμων μέτρων για την έξοδο από την κρίση και με τα πρώτα βήματα προς την κατεύθυνση ενός δεσμευτικού χάρτη πορείας, κάθε επακόλουθο μέτρο πρέπει να αποφασιστεί στη βάση της συνήθους νομοθετικής διαδικασίας, με πλήρη δημοκρατική λογοδοσία σε επίπεδο λήψης αποφάσεων· επισημαίνει ότι η Επιτροπή, κατά την εκπόνηση των προτάσεών της, έχει τη δυνατότητα να συγκροτήσει ένα προσωρινό όργανο που θα αποτελείται από μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και εκπροσώπους των κρατών μελών και της ΕΚΤ· υπενθυμίζει ότι θα χρησιμοποιήσει πλήρως τα προνόμια και τα δικαιώματα πρωτοβουλίας του, καθώς και το δικαίωμα να δρομολογήσει τροποποίηση της Συνθήκης· εκτιμά ότι το εν λόγω όργανο πρέπει να εξετάσει επίσης το ενδεχόμενο έκδοσης γνήσιων ομοσπονδιακών ομολόγων, σε συνδυασμό με έναν ενισχυμένο ευρωπαϊκό προϋπολογισμό·

44. τονίζει ότι η Επιτροπή θα πρέπει να εξετάσει τη σκοπιμότητα καθεμιάς από τις επιλογές που περιλαμβάνονται στο παράρτημα του παρόντος ψηφίσματος (τόσο στη φάση 1 όσο και στη φάση 2), οι οποίες δεν είναι κατ’ ανάγκη εναλλακτικές αλλά μπορεί, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, να γίνουν σωρευτικές·

45. γνωρίζει ότι υποβάλλονται διαρκώς προτάσεις για την αμοιβαιοποίηση του χρέους, ιδιαίτερα από τον ακαδημαϊκό τομέα· επισημαίνει ότι οι προτάσεις αυτές διαφέρουν μεταξύ τους σημαντικά·

46. συμμερίζεται τους προβληματισμούς της Επιτροπής σχετικά με λογιστικά ζητήματα που αφορούν τη μεταχείριση των ομολόγων σταθερότητας βάσει του εθνικού δικαίου· προτρέπει την Επιτροπή να προβεί σε αξιολόγηση του αντικτύπου που έχουν οι διάφορες δομές εγγυήσεων των ομολόγων σταθερότητας στους εθνικούς δείκτες χρέους προς ΑΕγχΠ·

47. λαμβάνει υπόψη το πρόβλημα του ηθικού κινδύνου που θίγει στην Πράσινη Βίβλο η Επιτροπή, θεωρεί ωστόσο αναγκαία μια διεξοδική ανάλυση του εν λόγω προβλήματος προκειμένου να καταστεί δυνατή η συναγωγή των σωστών συμπερασμάτων και να βρεθούν ενδεχομένως κατάλληλες λύσεις·

48. θεωρεί ότι το πρόβλημα του ηθικού κινδύνου μπορεί να αντιμετωπιστεί με σαφή προσδιορισμό των εγγυήσεων και των μηχανισμών κινήτρων για την τήρηση της δημοσιονομικής πειθαρχίας·

49. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή και στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

• [1]  http://ec.europa.eu/economy_finance/focuson/crisis/documents/131201_en.pdf
• [2]  http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/en/ec/132809.pdf
• [3]  http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/en/ec/131359.pdf
• [4]  ΕΕ C 16 E της 22.1.2010, σ. 8.
• [5]  Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2011)0331.
• [6]  Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2012)0046.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ο Χάρτης πορείας

Ακολουθεί ένας ενδεχόμενος χάρτης πορείας που συνίσταται σε μια σειρά βημάτων

Βήμα 1 – Άμεσα μέτρα εξόδου από την κρίση

1. Συγκρότηση ενός προσωρινού Ευρωπαϊκού Ταμείου Απόσβεσης Χρέους για τη μείωση του χρέους σε βιώσιμα επίπεδα με προσιτά επιτόκια

Η Επιτροπή υποβάλλει πρόταση για την άμεση συγκρότηση προσωρινού Ευρωπαϊκού Ταμείου Απόσβεσης Χρέους βάσει των ακόλουθων αρχών:

-  εφάπαξ μεταφορά των ποσών χρέους άνω του ποσοστού αναφοράς του Μάαστριχτ, δηλαδή του 60% του ΑΕγχΠ, σε ένα κοινό ταμείο με από κοινού και εις ολόκληρον ευθύνη, μέσα σε διάστημα πέντε ετών· η μεταφορά αυτή θα πρέπει να είναι σταδιακή και να αρχίσει με τη μεταφορά μόνο του 10% του χρέους που υπερβαίνει το όριο του Μάαστριχτ, το 60% του ΑΕγχΠ· οι επόμενες μεταφορές θα πρέπει να γίνουν σταδιακά·

-  περιορισμός της συμμετοχής στα κράτη μέλη που δεν υπόκεινται σε πλήρες πρόγραμμα προσαρμογής· πρόβλεψη για σταδιακή προσχώρηση των κρατών μελών που έχουν ολοκληρώσει επιτυχώς πρόγραμμα προσαρμογής· οι μεταβατικές διευθετήσεις για τη συμμετοχή κρατών μελών που υπόκεινται σε πρόγραμμα προσαρμογής θα πρέπει να αξιολογηθούν κατάλληλα·

-  υποχρέωση των κρατών μελών να εξοφλήσουν αυτόνομα το μεταφερθέν χρέος εντός προθεσμίας αναφοράς 25 ετών·

-– αυστηρή εφαρμογή προϋποθέσεων που μπορούν να έχουν τη μορφή (i) κατάθεσης εμπράγματων εγγυήσεων· (ii) δέσμευσης για την εφαρμογή σχεδίων δημοσιονομικής εξυγίανσης και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων·

-  εφαρμογή των ποσοτικών δημοσιονομικών κανόνων του ενισχυμένου πλαισίου της ΟΝΕ, προκειμένου να περιοριστούν τα χρέη που παραμένουν υπό την αποκλειστική ευθύνη των συμμετεχόντων κρατών μελών σε μέγιστο ποσοστό 60% του ΑΕγχΠ·

-  ενίσχυση του συντονισμού με την εφαρμογή του νέου πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης σε συνδυασμό με μια ενισχυμένη ατζέντα ΕΕ 2020 και δεσμευτικό πρόγραμμα διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων υπό την εποπτεία της Επιτροπής·

-   πρόβλεψη διαφανών και προβλέψιμων διαδικασιών εξόδου για τα κράτη μέλη· θα πρέπει να παρέχονται κίνητρα για την παραμονή τους, και συνεπώς η έξοδος θα πρέπει να είναι δαπανηρή· η αθέτηση των δεσμεύσεων κατά την αρχική φάση θα πρέπει να συνεπάγεται άμεση διακοπή της αρχικής φάσης, ενώ η αθέτηση των δεσμεύσεων σε οποιαδήποτε στιγμή θα πρέπει να συνεπάγεται την κατάπτωση της εμπράγματης ασφάλειας που έχει κατατεθεί στο Ταμείο·

2. Έκδοση ευρωγραμματίων (eurobills) για την προστασία των κρατών μελών από κρίσεις ρευστότητας

Η Επιτροπή υποβάλλει πρόταση για την άμεση συγκρότηση συστήματος έκδοσης κοινών βραχυπρόθεσμων τίτλων χρέους βάσει των ακόλουθων αρχών:

-  σύσταση οργανισμού ή χρήση ήδη υφιστάμενης οντότητας για την έκδοση ευρωγραμματίων, με συμμετοχή όλων των κρατών της ευρωζώνης που δεν υπάγονται σε πλήρες πρόγραμμα προσαρμογής· πρόβλεψη για σταδιακή προσχώρηση των κρατών μελών που έχουν ολοκληρώσει επιτυχώς το πρόγραμμα προσαρμογής τους·

-  τα κράτη μέλη που δεν συμμορφώνονται προς τους κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης μπορεί να επιβαρύνονται με προσαυξημένο επιτόκιο·

-  μέγιστη ληκτότητα των ευρωγραμματίων (που θα ανέρχονται στο 10% του ΑΕγχΠ κατά μέγιστο), ώστε να είναι δυνατή η διαρκής παρακολούθηση και, λόγω της βραχυπρόθεσμης ληκτότητας, η συχνή ανανέωση των εγγυήσεων·

-  τα ευρωγραμμάτια αντικαθιστούν όλους τους βραχυπρόθεσμους τίτλους χρέους που εκδίδονται από τα κράτη μέλη, τα οποία συνεπώς παραμένουν αποκλειστικά υπεύθυνα για την έκδοση δικών τους τίτλων χρέους με μεγαλύτερη ληκτότητα, οι οποίοι θα πρέπει να παρακολουθούνται και να περιορίζονται ανάλογα με τις ανάγκες, τη δημοσιονομική κατάσταση και το ποσοστό χρέους κάθε χώρας·

-  λήψη μέτρων για τον συντονισμό της έκδοσης τίτλων δημόσιου χρέους που δεν καλύπτονται από κανένα πλαίσιο αμοιβαιοποίησης·

-  πρόβλεψη για συμμετοχή των εθνικών κοινοβουλίων, σύμφωνα με τους συνταγματικούς κανόνες κάθε κράτους μέλους.

Η Επιτροπή πρέπει να λάβει υπόψη τα συμπεράσματα της τελικής έκθεσης Van Rompuy σχετικά με μία μια γνήσια Οικονομική και Νομισματική Ένωση.

Βήμα 2 – Μερική κοινή έκδοση τίτλων χρέους – Εισαγωγή των μπλε ομολόγων: ετήσια κατανεμημένο χρέος ≤ 60 % του ΑΕγχΠ, προς έκδοση χωρίς τροποποίηση της Συνθήκης

Η Επιτροπή μελετά και υποβάλλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τα συμπεράσματά της σχετικά με τη δυνατότητα υποβολής προτάσεων για ένα σύστημα κατανομής του χρέους που δεν υπερβαίνει το 60% του ΑΕγχΠ με προοπτική την από κοινού έκδοση τίτλων χρέους, με διασφάλιση μέσω εθνικών φρένων χρέους ή άλλων κατάλληλων μηχανισμών πρόληψης του ηθικού κινδύνου, σύμφωνα με αρχές όπως :

-  περιορισμός της συμμετοχής στα κράτη μέλη που συμμορφώνονται με το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης και το κοινοτικοποιημένο Δημοσιονομικό Σύμφωνο, βάσει του άρθρου 16 της Συνθήκης για τη Σταθερότητα, τον Συντονισμό και τη Διακυβέρνηση (ΣΣΣΔ), και δεν υπόκεινται σε πλήρες πρόγραμμα προσαρμογής·

-  αυστηρός περιορισμός του ποσού του χρέους που θα εκδοθεί με από κοινού και εις ολόκληρον ευθύνη σε ποσοστό μικρότερο του 60% του ΑΕγχΠ, με την υποχρέωση των συμμετεχόντων μελών να μην εκδίδουν τίτλους υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας εκτός της κοινής έκδοσης·

-  η τελική απόφαση για την κατανομή των μπλε ομολόγων και τις αντίστοιχες εγγυήσεις τους λαμβάνεται από τα εθνικά κοινοβούλιο όλων των συμμετεχουσών χωρών·

-  υποχρέωση των συμμετεχόντων κρατών μελών να καταθέτουν εμπράγματες ασφάλειες·

-  σχεδιασμός μηχανισμού κατανομής ο οποίος θα λαμβάνει υπόψη την τήρηση της δημοσιονομικής πειθαρχίας, τον οικονομικό κύκλο και το ιστορικό των διαφορών επιτοκίου και θα σταθμίζεται βάσει των δανειοληπτικών αναγκών.

Βήμα 3 – Πλήρως κοινή έκδοση εθνικού δημόσιου χρέους με τροποποίηση της Συνθήκης

Με βάση το έργο της επιτροπής, μετά από όλες τις ενδεχόμενες τροποποιήσεις του νομικού πλαισίου της ΕΕ και, αν χρειασθεί, της Συνθήκης, και αφού λάβει υπόψη, ενδεχομένως, τροποποιήσεις των συνταγμάτων των κρατών μελών, η Επιτροπή υποβάλλει προτάσεις για τη συγκρότηση συστήματος κοινής έκδοσης ομολόγων σύμφωνα με τις ακόλουθες αρχές:

-  περιορισμός της συμμετοχής στα κράτη μέλη που συμμορφώνονται με τις προϋποθέσεις που ορίζονται στη φάση 2·

-  δημιουργία ευρωπαϊκής υπηρεσίας διαχείρισης χρέους για την έκδοση ομολόγων·

-  δημιουργία κατάλληλων, δημοκρατικά νομιμοποιημένων θεσμικών μηχανισμών, επιφορτισμένων, μεταξύ άλλων, με την εποπτεία και τον συντονισμό των εθνικών δημοσιονομικών πολιτικών και το πρόγραμμα ανταγωνιστικότητας, καθώς και με την εξωτερική εκπροσώπηση της ευρωζώνης στους διεθνείς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς·

Βήμα 4 – Κοινή έκδοση γνήσιων ευρωπαϊκών τίτλων χρέους σε συνδυασμό με έναν ενισχυμένο ευρωπαϊκό προϋπολογισμό με τροποποίηση της Συνθήκης

Η Επιτροπή, αφού επεξεργαστεί όλες τις πιθανές τροποποιήσεις του νομικού πλαισίου της ΕΕ και, ενδεχομένως, του νομικού πλαισίου της ευρωζώνης, υποβάλλει προτάσεις για ενδεχόμενη έκδοση ομολόγων με σκοπό τη χρηματοδότηση ενωσιακών επενδύσεων για δημόσια αγαθά της ΕΕ (π.χ. υποδομές, έρευνα και ανάπτυξη κτλ.), με στόχο τη διευκόλυνση των προσαρμογών στους κραδασμούς που πλήττουν συγκεκριμένες χώρες μέσω της πρόβλεψης κάποιου βαθμού απορρόφησης σε κεντρικό επίπεδο, και τη διευκόλυνση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που βελτιώνουν την ανταγωνιστικότητα και τη δυνητική ανάπτυξη σε σχέση με ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο οικονομικής πολιτικής.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

1. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εισήγαγε την ιδέα των «ευρωομολόγων» στα κείμενα που αφορούν τη διακυβέρνηση της ζώνης του ευρώ («δέσμη έξι μέτρων»)[1] για διάφορους λόγους:

– για τη διασφάλιση βιώσιμης δημοσιονομικής πειθαρχίας, βασιζόμενης σε αγορές με υψηλή ρευστότητα οι οποίες αντικατοπτρίζουν τις αντίστοιχες καταστάσεις που επικρατούν στα κράτη μέλη·

– για την παροχή ρευστοποιήσιμων και ασφαλών στοιχείων ενεργητικού στους επενδυτές, με αξιοποίηση των οφελών του δυναμικού του ευρώ στις παγκόσμιες αγορές·

– για την προστασία της ΕΚΤ, επιτρέποντάς της να εστιάσει στη νομισματική πολιτική.

Ένα άλλο ζήτημα είναι ο κίνδυνος που αντιπροσωπεύει για την ενιαία αγορά η τρέχουσα απόσυρση των επενδυτών έναντι του εθνικού χρέους.

2. Η Πράσινη Βίβλος[2] της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η δημοσίευση της οποίας επιτεύχθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατά τις διαπραγματεύσεις για τη «δέσμη έξι μέτρων», αποτελεί καλή αφετηρία.

3. Στόχος της παρούσας έκθεσης είναι να εμβαθύνει στο εν λόγω ζήτημα, μελετώντας κυρίως τα εμπόδια τα οποία εντοπίστηκαν στο ψήφισμα που εγκρίθηκε στην Ολομέλεια του Κοινοβουλίου με μεγάλη πλειοψηφία[3]: ηθικός κίνδυνος, νομικοί περιορισμοί, πιθανό πρόσθετο κόστος για τις χώρες με αξιολόγηση ΑΑΑ.

4. Δεδομένης της σχέσης που υπάρχει μεταξύ της κρίσης δημόσιου χρέους και της κρίσης στον τραπεζικό τομέα, αναφέρουμε απλώς, χωρίς να είμαστε σε θέση να αναπτύξουμε το θέμα εδώ, τον θετικό αντίκτυπο της σταθεροποίησης των αγορών δημόσιου χρέους για τις τράπεζες. Τα ευρωομόλογα, ωστόσο, δεν αποτελούν πανάκεια που θα επιτρέψει στον κλάδο να αποφύγει τη λήψη εξειδικευμένων μέτρων, όπως η δημιουργία ενός ταμείου εξυγίανσης ή ενός ταμείου εγγύησης καταθέσεων.

5. Ούτε και η ομαδοποίηση του χρέους μπορεί να εξετασθεί ελαφρά τη καρδία. Δεδομένου ότι συνδέεται με την τήρηση αυστηρών προϋποθέσεων, πρέπει να χρησιμοποιηθεί για τη σταθερότητα και όχι για διευκόλυνση, για τον περιορισμό του ηθικού κινδύνου και όχι για την ενθάρρυνσή του.

Το γεγονός ότι η «δέσμη έξι μέτρων», το Δημοσιονομικό Σύμφωνο και η «δέσμη δύο μέτρων» βρίσκονται στο στάδιο της έγκρισης[4] ενισχύει την αμοιβαία δημοσιονομική εποπτεία και τη μακροοικονομική σύγκλιση.

Γι’ αυτό είναι δυνατή πλέον η σχεδίαση ενός χάρτη πορείας που συνδέει όλη την πρόοδο προς τα ευρωομόλογα με τη δημοσιονομική σταθεροποίηση και την οικονομική σύγκλιση[5], αφού οι δύο αυτές διαδικασίες επιβάλλεται να συμβαδίζουν.

6. Προκειμένου να παρασχεθεί στους πολίτες και στις αγορές νέος ορίζοντας, είναι σημαντικό να κοιτάζουμε μεσοπρόθεσμα· ωστόσο, η επιδείνωση της κρίσης απαιτεί την ανάληψη άμεσης δράσης: η ΕΚΤ χρειάστηκε να δρομολογήσει ένα πρόγραμμα για την παροχή ρευστότητας στις τράπεζες (LTRO) και οι διαφορές επιτοκίου (σπρεντ) μεταξύ των κρατών μελών αυξάνουν. Παρά την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων, ορισμένα κράτη μέλη καταβάλλουν υψηλότερα επιτόκια, με κίνδυνο να καταστούν αφερέγγυα, ενώ άλλα απολαμβάνουν άκρως ευνοϊκά επιτόκια, εν μέρει χάρη στις άριστες επιδόσεις τους, εν μέρει λόγω των προβλημάτων των εταίρων τους.

Είναι καθήκον μας να λάβουμε μέτρα για την εξάλειψη των στρεβλώσεων της αγοράς και τη σταθεροποίηση της ζώνης του ευρώ: εάν συνεχιστεί η κατάσταση αυτή, θα πληγεί η καρδιά του ευρωπαϊκού σχεδίου, η αρμονία μεταξύ των πολιτών. Θα επηρεαστεί επίσης η αξιοπιστία μας έναντι τρίτων, όπως κατέδειξε η G8 στο Camp David.

Μέρος Ι. Το άμεσο παρόν

Για τον περιορισμό των διαφορών επιτοκίου μπορούν να χρησιμοποιηθούν δύο μηχανισμοί, μεμονωμένα ή σε συνδυασμό, με παράλληλη διατήρηση της πειθαρχίας.

I.1. Το Ταμείο Απόσβεσης Δημόσιου Χρέους («Ταμείο Απόσβεσης»)

Προτάθηκε από το γερμανικό συμβούλιο οικονομικών εμπειρογνωμόνων και συνεπάγεται τη μεταφορά[6] του χρέους των κρατών μελών που υπερβαίνει το 60% του εθνικού ΑΕγχΠ σε ένα ταμείο, με από κοινού ευθύνη και με διάρκεια ζωής περίπου 25 ετών. Τα κράτη μέλη που συμμετέχουν δεσμεύονται να τηρούν αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία και να προβούν σε μεταρρυθμίσεις (ανταγωνιστικότητα/ανάπτυξη). Στο ταμείο διατίθενται, εκτός από εκ των προτέρων εγγυήσεις (εμπράγματες ασφάλειες), ορισμένα φορολογικά έσοδα.

Η πεπερασμένη διάρκεια ζωής μειώνει τον ηθικό κίνδυνο και τα νομικά εμπόδια του κοινού χρέους[7]. Ασφαλώς, το επιπρόσθετο κόστος του χρέους που εξακολουθεί να εκδίδεται σε εθνικό επίπεδο (60% του ΑΕγχΠ) ενδέχεται να προκαλέσει προβλήματα για ορισμένες χώρες (την Ιταλία λόγου χάρη), ενώ άλλες (η Ισπανία λόγου χάρη) θα αντλούσαν περιορισμένο όφελος. Εντούτοις, η «δέσμη έξι μέτρων» απαιτεί ήδη δραστική μείωση του χρέους. Χωρίς ένα εργαλείο περιορισμού των επιτοκίων, θα καταστεί πιο δύσκολη η τήρηση της δέσμευσης αυτής.

Για αυτό η Επιτροπή Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ζήτησε τη δημιουργία του εν λόγω ταμείου όταν ψηφίστηκε η «δέσμη δύο μέτρων», στις 14 Ιουνίου 2012.

I.2. Ευρωγραμμάτια (eurobills)

Σε μια πολύ διαφορετική λογική, η δημιουργία ευρωγραμματίων[8] αποσκοπεί στην εξάλειψη του κινδύνου ρευστότητας με την κοινή χρηματοδότηση μέρους του χρέους βραχυπρόθεσμα (10% του ΑΕγχΠ κατά μέγιστο/ ληκτότητα κάτω του ενός έτους) των συμμετεχόντων κρατών μελών (ή περίπου 900 δισεκατομμύρια ευρώ). Τα κράτη μέλη συνεχίζουν να αποφασίζουν το χρονοδιάγραμμα έκδοσης. Η έκδοση πραγματοποιείται από κοινού (από υπηρεσία διαχείρισης χρέους) και είναι αποκλειστική· η εγγύηση είναι «από κοινού και εις ολόκληρον». Υπάρχει δυνατότητα αποχώρησης από το σύστημα, σύμφωνα με όρους που αποφασίζονται εκ των προτέρων.

Επειδή η κοινή δέσμευση των κρατών μελών μπορεί να ακυρωθεί ανά πάσα στιγμή, υπάρχουν ορισμένες νομικές επιφυλάξεις που πρέπει να ξεπεραστούν. Διασφαλίζοντας τη ρευστότητα της αγοράς δημόσιου χρέους, οι τίτλοι αυτοί θα μπορούσαν επίσης να διευκολύνουν τη σταδιακή κατάργηση του προγράμματος LTRO της ΕΚΤ, που έχει σχεδιαστεί για τις τράπεζες. Σε συνδυασμό με τους κανόνες κεφαλαιακών απαιτήσεων (που εφαρμόζονται μέσω της «Βασιλείας ΙΙΙ»), τα ευρωγραμμάτια θα μπορούσαν να αποτελέσουν ιδιαίτερα ελκυστική επένδυση.

Τέλος, οι τίτλοι αυτοί αναμένεται να οδηγήσουν έμμεσα σε χαμηλότερα μακροπρόθεσμα επιτόκια, καθώς και να διευκολύνουν τη «μετάδοση» της νομισματικής πολιτικής και της διαχείρισης κινδύνου της ΕΚΤ.

Η C. Lagarde και ο O. Blanchard (ΔΝΤ) έχουν εκφρασθεί στον Τύπο υπέρ των γραμματίων αυτών.

I.3. Πώς έχει η κατάσταση όσον αφορά τα υφιστάμενα μέσα (ΕΤΧΣ/ΕΜΣ);

Με το ΕΤΧΣ, το οποίο δημιουργήθηκε το 2010, έχουν ήδη εκδοθεί κοινά ευρωπαϊκά χρεόγραφα, στο πνεύμα της «3ης επιλογής» της Πράσινης Βίβλου (εις ολόκληρον ευθύνη). Η συζήτηση σχετικά με τα ευρωομόλογα χρειάζεται να ενταχθεί σε ένα ευρύτερο πλαίσιο. Όλα εξαρτώνται από το για ποιο πράγμα μιλάμε.

Το «ξεκίνημα από χαμηλά», χωρίς από κοινού εγγυήσεις, φαίνεται δελεαστικό, όμως τα χρεόγραφα αυτά πρέπει κάποιος να τα αγοράσει[9], χωρίς υπέρμετρες εμπράγματες ασφάλειες. Για τον λόγο αυτόν, αποκλείουμε μια επιλογή τέτοιου τύπου. Από την άλλη πλευρά, προς αποφυγή επικαλύψεων, το ΕΤΧΣ, ή σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό ο ΕΜΣ, θα μπορούσε να αναλάβει κάποιον ρόλο, ως «υπηρεσία διαχείρισης χρέους» παραδείγματος χάρη.

Εν πάση περιπτώσει, το Κοινοβούλιο θα ήθελε να επισημάνει την ανάγκη βελτίωσης της δημοκρατικής νομιμότητας: το ΕΤΧΣ, εταιρεία που υπάγεται στη νομοθεσία του Λουξεμβούργου, υπόκειται σε έλεγχο μόνο από τα εθνικά κοινοβούλια των συνεισφερόντων κρατών μελών, ενώ ο ΕΜΣ δεν ελέγχεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Όποιες επιλογές κι αν κάνουν οι κυβερνήσεις στο μέλλον, τις καλούμε να εξετάσουν σοβαρά την ανάγκη λογοδοσίας (σπουδαιότητα των γενικών προσανατολισμών, επιλογές διαχείρισης) και λογιστικής εποπτείας σε επίπεδο ΕΕ.

Μέρος 2. Βραχυπρόθεσμα (στο πλαίσιο της υφιστάμενης Συνθήκης)

Η πιο προχωρημένη πρόταση είναι το «μπλε ομόλογο»[10] που πρότεινε η Επιτροπή στην επιλογή 2 της Πράσινης Βίβλου: συνίσταται στον διαχωρισμό κάθε εθνικού δημόσιου χρέους μεταξύ «μπλε» χρέους, κάτω του 60% του ΑΕγχΠ (διασφαλισμένου) και «κόκκινου» χρέους άνω του 60% (μη διασφαλισμένου)· το μπλε χρέος αντιστοιχεί σε από κοινού και εις ολόκληρον ευθύνη· το κόκκινο χρέος παραμένει εθνικό. Μια υπηρεσία διαχείρισης χρέους (ή κοινοπραξία εθνικών υπηρεσιών) εκδίδει μικτό μπλε χρέος και επιστρέφει τα κεφάλαια που συγκεντρώνονται σύμφωνα με προκαθορισμένη κλείδα κατανομής.

Διατηρούμε το ισχυρό κίνητρο μείωσης του κόκκινου χρέους, τη δημιουργία αγοράς που ισοδυναμεί σε μέγεθος, ποιότητα και ρευστότητα με την αμερικανική αγορά δημόσιου χρέους, καθώς και τον καθορισμό των όγκων από ανεξάρτητο ευρωπαϊκό φορέα υπό τον έλεγχο των εθνικών κοινοβουλίων (γεγονός που θα πρέπει να μας δώσει τη δυνατότητα να εργαστούμε με τις υφιστάμενες Συνθήκες και να αποφύγουμε την τροποποίηση ορισμένων εθνικών συνταγμάτων). Εξακολουθούν να υπάρχουν ασφαλώς πολλά αναπάντητα ερωτήματα, κυρίως όσον αφορά το πρόσθετο κόστος του κόκκινου χρέους, που είναι πολύ αποθαρρυντικό για ορισμένες χώρες.

Προκειμένου να αποφευχθούν οι υπερβολικές επιπτώσεις στις χώρες με αξιολόγηση ΑΑΑ, είναι απολύτως κατανοητό να προβλεφθούν επιτόκια διαμορφωμένα ανάλογα με τη χώρα, κυρίως ανάλογα με την τήρηση της δημοσιονομικής πειθαρχίας και τις μακροοικονομικές προσπάθειες που καταβάλλει[11].

Μέρος 3. Μεσοπρόθεσμα (με νέα Συνθήκη)

Όταν διασφαλιστεί η πειθαρχία και η μακροοικονομική σύγκλιση, θα καταστεί ευκολότερος ο σχεδιασμός των από κοινού και εις ολόκληρον ευρωομολόγων. Θα απαιτηθούν αναθεώρηση της Συνθήκης και, σε ορισμένα κράτη μέλη, συνταγματικές προσαρμογές, όπως υπενθυμίζεται στην επιλογή 1 της Πράσινης Βίβλου.

Λαμβάνοντας υπόψη τις προκλήσεις αυτού του τρόπου ενεργείας, προτείνουμε και πάλι να ακολουθηθεί η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε για το ενιαίο νόμισμα: «Επιτροπή Delors», επιπρόσθετος ρόλος για την ΕΚΤ και δημοκρατική νομιμοποίηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο μέσω του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου· αντιπρόσωποι των κρατών μελών (ανεξάρτητοι από τις κυβερνήσεις), συνεργαζόμενοι με την Επιτροπή και την ΕΚΤ, θα υποβάλλουν προτάσεις οι οποίες θα τίθενται σε δημόσια συζήτηση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο προκειμένου να δημιουργηθούν ομόλογα με όλες τις απαιτούμενες εγγυήσεις· αυστηροί δημοσιονομικοί όροι και μακροοικονομική σύγκλιση, δημιουργία ευρωπαϊκού δημόσιου ταμείου, αυξημένη δημοκρατική νομιμότητα, εξωτερική εκπροσώπηση του ευρώ.

Μέρος 4. Μακροπρόθεσμα, ομοσπονδιακό χρέος για τη ζώνη του ευρώ;

Ακόμη και στην πιο ολοκληρωμένη μορφή που προβλέπεται στο μέρος 3, τα ευρωομόλογα παραμένουν διαφορετικά από τα ομόλογα που εκδίδονται από ομοσπονδιακά κράτη διότι χρηματοδοτούν, κατά τρόπο συνολικό, το χρέος των κρατών μελών και όχι της ζώνης του ευρώ.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, τα ομόλογα που εκδίδονται από το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ συνυπάρχουν με τα ομόλογα που εκδίδονται από τις ομόσπονδες πολιτείες, τα οποία αποτελούν αποκλειστικά δική τους ευθύνη (είναι δυνατή η αθέτηση, δεν υπάρχει «διάσωση»).

Θεωρητικά, αυτή η «Επιτροπή Delors 2» θα πρέπει να μελετήσει επίσης την εν καιρώ δημιουργία, με όλες τις απαραίτητες εγγυήσεις, ενός χρέους της ευρωζώνης βάσει φορολογικών ίδιων πόρων, με προϋπολογισμό που θα μπορούσε να διαδραματίζει αντικυκλικό ρόλο και να χρηματοδοτεί παραγωγικές επενδύσεις, κυρίως σε ευρωπαϊκά «δημόσια αγαθά» (παραδείγματος χάρη περιβάλλον και ασφάλεια).

Η επιλογή αυτή αξίζει να εξεταστεί, προκειμένου να διατηρηθεί η συλλογική σταθερότητα της ζώνης του ευρώ με δημοσιονομική ελευθερία κάθε κράτους μέλους. Στο παρόν στάδιο, όπου το πρόβλημά μας είναι πως έχουμε την πρώτη ενώ έχουμε ήδη περιορίσει τη δεύτερη, η απαιτούμενη αμοιβαία εποπτεία αποδεικνύεται μάλλον ενοχλητική.

Η απόρριψη κάθε ομοσπονδιακής λύσης έχει κι αυτή το κόστος της, το οποίο, αν και αναφέρεται σπανίως, δεν παύει να είναι πραγματικό.

• [1]  Σχέδιο έκθεσης, 11/01/2011, PR\853146EN· Έκθεση, 2/5/2011, A7-0180/2011· Πρώτη ανάγνωση, 28/9/2011, T7-0422/2011 – το νομοθέτημα τέθηκε σε ισχύ στα τέλη του 2011.
• [2]  Σκοπιμότητα της έκδοσης ομολόγων σταθερότητας, COM(2011) 0818 τελικό, 23/11/2011.
• [3]  Ψήφισμα της 15.2.2012 σχετικά με τη σκοπιμότητα της έκδοσης ομολόγων σταθερότητας.
• [4]  Σχέδια κανονισμών σχετικά με κοινές διατάξεις για την παρακολούθηση και την αξιολόγηση των σχεδίων δημοσιονομικών προγραμμάτων και τη διασφάλιση της διόρθωσης του υπερβολικού ελλείμματος των κρατών μελών στη ζώνη του ευρώ.
• [5]  Τα ευρωομόλογα δεν πρέπει να συγχέονται με τα «ομόλογα έργου» (ομόλογα που εκδίδονται για τη χρηματοδότηση έργων υποδομής με την εγγύηση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων).
• [6]  Ετήσια έκθεση 2011/12 του γερμανικού συμβουλίου οικονομικών εμπειρογνωμόνων, Κεφάλαιο III «Η κρίση στη ζώνη του ευρώ» και Πράσινη Βίβλος (Πλαίσιο 3).
• [7]  § 191 «Το σύμφωνο απόσβεσης θα παρέμενε σίγουρα αλώβητο σε περίπτωση ελέγχου από το Ανώτατο Δικαστήριο της Γερμανίας. Σύμφωνα με απόφασή του της 7.9.2011, το γερμανικό Κοινοβούλιο δεν δύναται να μεταβιβάσει την αρμοδιότητά του για τον προϋπολογισμό σε άλλους παράγοντες μέσω απροσδιόριστων εξουσιοδοτήσεων δημοσιονομικής πολιτικής.
  Αποφασιστική σημασία έχει εν προκειμένω, πρώτον, η επιλογή του γερμανού νομοθέτη να αποφασίζει κατά περίπτωση όσον αφορά πληρωμές στήριξης προς τους ευρωπαίους εταίρους του οι οποίες επηρεάζουν τις δαπάνες. Δεύτερον, το ενδεχόμενο βάρος στον γερμανικό ομοσπονδιακό προϋπολογισμό πρέπει να περιορίζεται εν καιρώ και ουσιωδώς όσον αφορά το μέγεθός του.»
• [8]  Eurobills, not Eurobonds, Ch. Hellwig και T. Philippon, voxeu.org
• [9]  Η δημιουργία μιας «δέσμης ομολόγων» ή «eurogovies» (δέσμη ομολόγων των κρατών μελών της ζώνης του ευρώ) είναι έξυπνη ιδέα, αλλά δεν ανταποκρίνεται στην ανάγκη ενός «ευρωπαϊκού» στοιχείου ενεργητικού.
• [10]  The Blue bond proposal, Bruegel Policy Brief, Delpla/von Weizsäcker, Μάιος 2010.
• [11]  An Eurobond without a free rider, Natixis, Cuillière/El Moutawakil, Οκτώβριος 2011 ή «Gains for All: A Proposal for a Common Euro Bond»”, De Grauwe/Moesen, Intereconomics, Μάιος/Ιούνιος 2009.

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ (16.7.2012)

προς την Επιτροπή Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής

σχετικά με τη σκοπιμότητα της έκδοσης ομολόγων σταθερότητας
(2012/2028(INI))

Συντάκτης γνωμοδότησης: António Fernando Correia de Campos

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η Επιτροπή Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών καλεί την Επιτροπή Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να συμπεριλάβει στην πρόταση ψηφίσματός της τις ακόλουθες προτάσεις:

1.  τονίζει ότι η ύπαρξη ενός βιώσιμου δημοσιονομικού πλαισίου αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την από κοινού έκδοση ομολόγων· πιστεύει ότι, επί τη βάσει μιας κουλτούρας σταθερότητας και ανάπτυξης και μιας αξιόπιστης συμφωνίας, τα ομόλογα σταθερότητας θα μπορούσαν να προωθήσουν τη σταθερότητα στη ζώνη του ευρώ· επισημαίνει ότι η εισαγωγή ομολόγων σταθερότητας θα μπορούσε να απαλύνει την πίεση επί του δημόσιου χρέους, δημιουργώντας χώρο για ανάπτυξη και απασχόληση, τονώνοντας την ανάπτυξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και συμβάλλοντας στην ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς·

2.  επισημαίνει ότι τα κοινά ομόλογα σταθερότητας συνιστούν συγκέντρωση των κινδύνων επιτοκίου και ενισχύουν τα χαρακτηριστικά προβλήματα του ηθικού κινδύνου του ασφαλισμένου, που τα χρεωμένα κράτη θα πρέπει να αντιμετωπίσουν υιοθετώντας αυστηρή πειθαρχία στη δημοσιονομική πολιτική, προκειμένου να επιτευχθούν υγιή δημόσια οικονομικά και να κερδηθεί η εμπιστοσύνη των χρηματαγορών· επισημαίνει ότι η αμοιβαιοποίηση του χρέους θα μπορούσε να βάλει τα κράτη μέλη στον πειρασμό να μειώσουν τις προσπάθειές τους για την τήρηση της δημοσιονομικής πειθαρχίας, εάν δεν υπάρξουν αυστηροί όροι και μηχανισμοί εποπτείας·

3.  θεωρεί ότι το πρόβλημα του ηθικού κινδύνου μπορεί να αντιμετωπιστεί με σαφή προσδιορισμό των εγγυήσεων και των μηχανισμών των κινήτρων τήρησης δημοσιονομικής πειθαρχίας·

4.  θεωρεί ότι τα ομόλογα σταθερότητας θα μπορούσαν μέσω της συμπερίληψης απαιτήσεων για τη δημοσιονομική πειθαρχία και της βελτιωμένης οικονομικής διακυβέρνησης, να προωθήσουν την εφαρμογή βιώσιμων και υπεύθυνων δημοσιονομικών πρακτικών·

5.  επισημαίνει ότι η έκδοση κοινών κρατικών ομολόγων πρέπει υποχρεωτικά να συνδυαστεί με μέτρα, τα οποία συνεπάγονται το διαρκή περιορισμό του δημόσιου χρέους, από κοινού με διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στα κράτη μέλη και με την εφαρμογή υγιών δημοσιονομικών πολιτικών·

6.  διακρίνει στα κοινά ομόλογα σταθερότητας το τελικό αποτέλεσμα μιας διαδικασίας οικονομικής και δημοσιονομικής σύγκλισης, πιστεύει όμως ότι η έκδοση κοινών ομολόγων, αφ' ης στιγμής ικανοποιηθούν πλήρως οι απαραίτητες προϋποθέσεις και κριτήρια, θα μπορούσε να συμβάλει μακροπρόθεσμα στην αντιμετώπιση της κρίσης χρέους και ότι άλλα μέσα χρηματοδοτικής πολιτικής είναι περισσότερο κατάλληλα για τη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και την αύξηση της ρευστότητάς τους·

7.  εκφράζει ικανοποίηση διότι, όσον αφορά τα πιθανά συστήματα ομολόγων σταθερότητας, ένα φάσμα επιλογών βρίσκεται υπό ανάλυση, πιστεύει όμως ότι πρέπει να εκτιμηθούν όλες οι υπάρχουσες προτάσεις που αναφέρονται στο παράρτημα 2 της πράσινης βίβλου, καθώς και η πρόταση που υπέβαλε προσφάτως το Γερμανικό Συμβούλιο Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων· θεωρεί ότι είναι σημαντικό να εξετασθεί περαιτέρω σε ποιο βαθμό μπορεί να περιοριστεί ο ηθικός κίνδυνος που συνεπάγεται η επιλογή 1 μέσω της επιβολής διαφοροποιημένων επιτοκίων στις διάφορες χώρες·

8.  επισημαίνει στην Επιτροπή ότι θα πρέπει να ληφθούν υπόψη τα δικαιώματα των τωρινών κατόχων ομολόγων, σε περίπτωση που τα νέα ομόλογα σταθερότητας που θα εκδοθούν έχουν προτεραιότητα σε σχέση με τα υπάρχοντα ομόλογα χρέους·

9.  καλεί την Επιτροπή να διευκρινίσει υπό ποίες συνθήκες τα μη συμμορφούμενα κράτη μέλη θα μπορούσαν να τίθενται υπό την αυξημένη επιτήρηση και έλεγχο της Ένωσης και ποιες εξουσίες παρέμβασης θα μπορούσαν να ανατεθούν στην Ένωση, ώστε να αρχίσει η αναγκαία πολιτική συζήτηση και δημόσια διαβούλευση σχετικά με τη σκοπιμότητα έκδοσης ομολόγων σταθερότητας, επισημαίνοντας παράλληλα ότι τα αναγκαία μέτρα για την αποτροπή του ηθικού κινδύνου μπορεί να έχουν συνέπειες στη δημοσιονομική κυριαρχία των κρατών μελών, και να διευκρινισθούν οι μηχανισμοί συντονισμού και επιτήρησης που απαιτούνται για την ταχεία επιβολή των οικονομικών και θεσμικών όρων που είναι απαραίτητοι για την έκδοση ομολόγων σταθερότητας·

10. θεωρεί ότι για την έκδοση ομολόγων σταθερότητας είναι αναγκαία η θέσπιση συνεκτικής νομοθεσίας της ΕΕ.

11. υπενθυμίζει ότι το άρθρο 125 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) απαγορεύει στα κράτη μέλη να αναλάβουν τις υποχρεώσεις άλλων κρατών μελών·

12. καλεί την Επιτροπή να διευκρινίσει με ποιον τρόπο θα πραγματοποιούταν η έκδοση κοινών ομολόγων σταθερότητας όσον αφορά την απαλλακτική ρήτρα η οποία ορίζεται συμβατικά στο άρθρο 125 της ΣΛΕΕ, και κατά πόσον θα ήταν αναγκαία η αναθεώρηση της εθνικής νομοθεσίας των κρατών μελών·

13. ζητεί από την Επιτροπή να προσδιορίσει το νομικό καθεστώς των ομολόγων και να καθορίσει τα όργανα που θα είναι αρμόδια σε περίπτωση διαφοράς, διευκολύνοντας έτσι την έγκαιρη πρόβλεψη προστατευτικών μηχανισμών για τους πολίτες-επενδυτές·

14. συνιστά στην Επιτροπή να καθορίσει κριτήρια εισόδου και εξόδου που θα έχουν ως βάση την αυστηρή δημοσιονομική εξισορρόπηση και τη δημοσιονομική πειθαρχία, λαμβάνοντας επίσης υπόψη την υφιστάμενη κρίση και τις δημοσιονομικές προσαρμογές που πραγματοποιούνται σε μια σειρά από χώρες της ευρωζώνης.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης	10.7.2012
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	23 7 2
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Pablo Arias Echeverría, Adam Bielan, Cristian Silviu Buşoi, Sergio Gaetano Cofferati, Birgit Collin-Langen, Lara Comi, Anna Maria Corazza Bildt, António Fernando Correia de Campos, Cornelis de Jong, Vicente Miguel Garcés Ramón, Evelyne Gebhardt, Louis Grech, Philippe Juvin, Sandra Kalniete, Edvard Kožušník, Toine Manders, Hans-Peter Mayer, Sirpa Pietikäinen, Phil Prendergast, Mitro Repo, Robert Rochefort, Heide Rühle, Andreas Schwab, Catherine Stihler, Emilie Turunen, Barbara Weiler
Αναπληρωτής(ές) παρών(όντες) κατά την τελική ψηφοφορία	Raffaele Baldassarre, Jürgen Creutzmann, María Irigoyen Pérez, Emma McClarkin, Sabine Verheyen, Anja Weisgerber

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΝΟΜΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ (4.6.2012)

προς την Επιτροπή Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής

σχετικά με τη σκοπιμότητα της έκδοσης ομολόγων σταθερότητας
(2012/2028(INI))

Συντάκτης γνωμοδότησης: Raffaele Baldassarre

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η Επιτροπή Νομικών Θεμάτων καλεί την Επιτροπή Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να συμπεριλάβει στην πρόταση ψηφίσματός της τις ακόλουθες προτάσεις:

1.  επικροτεί την πράσινη βίβλο της Επιτροπής η οποία αποτελεί σημαντικό σημείο εκκίνησης για την αξιολόγηση των πιθανών λύσεων με σκοπό την ενίσχυση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, της δημοσιονομικής πειθαρχίας και της οικονομικής ανάπτυξης εντός της ΕΕ· υπενθυμίζει ότι τα ομόλογα σταθερότητας μπορούν να αποτελέσουν ένα μέσον εξασφάλισης της σταθερότητας μεσοπρόθεσμα και ότι καθίσταται αναγκαία η λήψη συμπληρωματικών μέτρων για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της κρίσης του δημόσιου χρέους·

2.  επισημαίνει ότι, μεταξύ των διαφόρων προτάσεων, η πλήρης αντικατάσταση των εθνικών ομολόγων με τα ομόλογα σταθερότητας, θα συνιστούσε την καλύτερη απάντηση στην κρίση του δημόσιου χρέους· θεωρεί, ωστόσο, ότι ακόμα δεν έχουν πληρωθεί οι σχετικές προϋποθέσεις από άποψη οικονομικής, χρηματοπιστωτικής και πολιτικής ενοποίησης· φρονεί, συνεπώς, ότι η πρόοδος πρέπει να είναι σταδιακή, ιδιαίτερα όσον αφορά τη νομική εφαρμογή των ομολόγων σταθερότητας· καλεί την Επιτροπή να διασαφήσει το ταχύτερο δυνατόν όλες τις νομικές πτυχές που αφορούν το νομικό πλαίσιο για την εφαρμογή των ομολόγων σταθερότητας, και εν συνεχεία να υποβάλει σχετικές προτάσεις, με τη συμμετοχή του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, εάν αποδειχθεί αναγκαίο·

3.  θεωρεί ότι προϋπόθεση για την έκδοση ομολόγων σταθερότητας είναι η συμβατότητα με το δίκαιο της ΕΕ· ως εκ τούτου, υπογραμμίζει την ανάγκη ενός στερεού νομικού πλαισίου με στόχο τη σταθεροποίηση της χρηματοπιστωτικής αγοράς, κατά τρόπο που να συμβιβάζεται με τη Συνθήκη, μειώνοντας τους ηθικούς κινδύνους, καθώς και την ανάγκη ενίσχυσης της δημοσιονομικής πειθαρχίας και να τεθεί η βάση για περαιτέρω μέτρα, τα οποία θα συμβάλουν στην σταθερότητα της αγοράς και στη βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους·

4.  κατανοεί ότι η έκδοση ομολόγων σταθερότητας μπορεί να βελτιώσει την εφαρμογή των δημοσιονομικών πολιτικών σε επίπεδο κρατών μελών· υπογραμμίζει παράλληλα ότι η λήψη περαιτέρω μέτρων στον τομέα της οικονομικής διακυβέρνησης θα μπορούσε να απαιτήσει τροποποιήσεις της Συνθήκης· καλεί την Επιτροπή να αξιολογήσει ενδεχόμενα νέα μέτρα με γνώμονα την αντιμετώπιση της κρίσης του δημοσίου χρέους·

5.  συμμερίζεται τους προβληματισμούς της Επιτροπής σχετικά με λογιστικά ζητήματα που αφορούν τη διαχείριση των ομολόγων σταθερότητας βάσει του εθνικού δικαίου· ζητεί επιτακτικά από την Επιτροπή να προβεί σε αξιολόγηση των επιπτώσεων που έχουν οι διάφορες δομές εγγυήσεων των ομολόγων σταθερότητας στους εθνικούς δείκτες χρέους προς το ΑΕΠ·

6.  λαμβάνει υπόψη το πρόβλημα του ηθικού κινδύνου που θίγει στην πράσινη βίβλο η Επιτροπή, θεωρεί ωστόσο αναγκαία μια διεξοδική ανάλυση του εν λόγω προβλήματος προκειμένου να καταστεί δυνατή η συναγωγή των σωστών συμπερασμάτων γι’ αυτό και να βρεθούν ενδεχομένως κατάλληλες λύσεις·

7.  ζητεί από την Επιτροπή να διερευνήσει περαιτέρω τους πιθανούς συνδυασμούς προσεγγίσεων μέσω μιας σταδιακής εφαρμογής· προς τούτο, κρίνει ότι η καθιέρωση των ομολόγων σταθερότητας βασισμένη σε μια μερική προσέγγιση θα μπορούσε να διευκολύνει την αποδοχή της αγοράς, υπερπηδώντας συγχρόνως ορισμένους νομικούς περιορισμούς.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης	31.5.2012
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	20 1 2
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Raffaele Baldassarre, Luigi Berlinguer, Sebastian Valentin Bodu, Françoise Castex, Christian Engström, Marielle Gallo, Giuseppe Gargani, Lidia Joanna Geringer de Oedenberg, Sajjad Karim, Klaus-Heiner Lehne, Antonio Masip Hidalgo, Evelyn Regner, Francesco Enrico Speroni, Rebecca Taylor, Alexandra Thein, Cecilia Wikström, Zbigniew Ziobro, Tadeusz Zwiefka
Αναπληρωτής(ές) παρών(όντες) κατά την τελική ψηφοφορία	Sergio Gaetano Cofferati, Luis de Grandes Pascual, Eva Lichtenberger, Axel Voss
Αναπληρωτής(ές) (άρθρο 187, παρ. 2) παρών(όντες) κατά την τελική ψηφοφορία	Elisabeth Morin-Chartier

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης	29.11.2012
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	19 12 7
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Jean-Paul Besset, Sharon Bowles, Udo Bullmann, Leonardo Domenici, Diogo Feio, Markus Ferber, Elisa Ferreira, Jean-Paul Gauzès, Sven Giegold, Sylvie Goulard, Liem Hoang Ngoc, Othmar Karas, Jürgen Klute, Ρόδη Κράτσα-Τσαγκαροπούλου, Philippe Lamberts, Hans-Peter Martin, Arlene McCarthy, Ivari Padar, Άννυ Ποδηματά, Antolín Sánchez Presedo, Peter Simon, Theodor Dumitru Stolojan, Kay Swinburne, Sampo Terho, Marianne Thyssen, Corien Wortmann-Kool, Pablo Zalba Bidegain
Αναπληρωτής(ές) παρών(όντες) κατά την τελική ψηφοφορία	Philippe De Backer, Herbert Dorfmann, Ashley Fox, Sophia in ‘t Veld, Marisa Matias, Nils Torvalds
Αναπληρωτής(ές) (άρθρο 187, παρ. 2) παρών(όντες) κατά την τελική ψηφοφορία	Evelyne Gebhardt, Monika Hohlmeier, Christa Klaß, Christa Klaß, Jan Kozłowski, Edvard Kožušník, Jo Leinen, Peter Liese