ΣΥΣΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΔΕΥΤΕΡΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ σχετικά με τη του Συμβουλίου σε πρώτη ανάγνωση ενόψει της έκδοσης κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την Κοινή Αλιευτική Πολιτική, που τροποποιεί τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1954/2003 και τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1224/2009 του Συμβουλίου και καταργεί τους κανονισμούς (ΕΚ) αριθ. 2371/2002, (ΕΚ) αριθ. 639/2004 και την απόφαση (ΕΚ) αριθ. 2004/585 του Συμβουλίου

28.11.2013 - (12007/3/2013 – C7‑0375/2013 – 2011/0195(COD)) - ***II

Επιτροπή Αλιείας
Εισηγήτρια: Ulrike Rodust

ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟΥ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με τη του Συμβουλίου σε πρώτη ανάγνωση ενόψει της έκδοσης κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την Κοινή Αλιευτική Πολιτική, που τροποποιεί τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1954/2003 και τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1224/2009 του Συμβουλίου και καταργεί τους κανονισμούς (ΕΚ) αριθ. 2371/2002, (ΕΚ) αριθ. 639/2004 και την απόφαση (ΕΚ) αριθ. 2004/585 του Συμβουλίου

(12007/3/2013 – C7‑0375/2013 – 2011/0195(COD))

(Συνήθης νομοθετική διαδικασία: δεύτερη ανάγνωση)

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–   έχοντας υπόψη τη θέση του Συμβουλίου σε πρώτη ανάγνωση (12007/3/2013 – C7 0375/2013),

–   έχοντας υπόψη τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής που εκδόθηκε στις 28 Μαρτίου 2012[1],

–   έχοντας υπόψη τη γνώμη της Επιτροπής των Περιφερειών που εκδόθηκε στις 4 Μαρτίου 2012[2],

–   έχοντας υπόψη τη θέση του κατά την πρώτη ανάγνωση[3] σχετικά με την πρόταση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο (COM(2011)0425),

–   έχοντας υπόψη το άρθρο 294, παράγραφος 7, της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

–   έχοντας υπόψη το άρθρο 72 του Κανονισμού του,

–   έχοντας υπόψη τη σύσταση για τη δεύτερη ανάγνωση της Επιτροπής Αλιείας (A7-0409/2013),

1.  εγκρίνει τη θέση του Συμβουλίου σε πρώτη ανάγνωση·

2.  εγκρίνει την κοινή δήλωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και την κοινή δήλωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής που επισυνάπτονται στο παρόν ψήφισμα·

3.  διαπιστώνει ότι η πράξη εκδόθηκε σύμφωνα με τη θέση του Συμβουλίου·

4.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να υπογράψει την πράξη, μαζί με τον Πρόεδρο του Συμβουλίου, σύμφωνα με το άρθρο 297, παράγραφος 1, της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης·

5.  αναθέτει στον Γενικό Γραμματέα του να υπογράψει την πράξη, αφού προηγουμένως ελεγχθεί ότι όλες οι διαδικασίες έχουν δεόντως ολοκληρωθεί, και να προβεί, σε συμφωνία με τον Γενικό Γραμματέα του Συμβουλίου, στη δημοσίευσή της στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης·

6.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει τη θέση του Κοινοβουλίου στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή, καθώς και στα εθνικά κοινοβούλια.

• [1]  ΕΕ C 181, της 21.6.2012, σ. 183.
• [2]  ΕΕ C 225, της 27.07.2012, σ. 20.
• [3] Κείμενα που εγκρίθηκαν στις 6.2.2013, P7_TA(2013)0040.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΣΤΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΨΗΦΙΣΜΑ

Δήλωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη συλλογή δεδομένων

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο καλούν την Επιτροπή να δώσει προτεραιότητα στην έγκριση πρότασης για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 199/2008 του Συμβουλίου, ώστε να υλοποιηθούν το συντομότερο δυνατόν οι αρχές και οι στόχοι που διέπουν τη συλλογή δεδομένων που έχουν ουσιώδη χαρακτήρα για τη στήριξη της μεταρρυθμισμένης Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής και ορίζονται στο νέο κανονισμό για την ΚΑλΠ.

Δήλωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής για τα πολυετή σχέδια

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και η Επιτροπή αναλαμβάνουν την υποχρέωση να συνεργαστούν μεταξύ τους ώστε να εξετάσουν διοργανικά ζητήματα και να συμφωνήσουν μια μελλοντική πορεία που να σέβεται τη νομική θέση τόσο του Κοινοβουλίου όσο και του Συμβουλίου και να διευκολύνει την ανάπτυξη και εισαγωγή πολυετών σχεδίων κατά προτεραιότητα σύμφωνα με τους όρους της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και η Επιτροπή έχουν συγκροτήσει μια διοργανική ειδική ομάδα, η οποία αποτελείται από εκπροσώπους των τριών οργάνων, προκειμένου να βοηθήσει στην αναζήτηση πρακτικών λύσεων και της πλέον κατάλληλης μελλοντικής πορείας.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Μετά την έγκριση της θέσης του Κοινοβουλίου σε πρώτη ανάγνωση από την ολομέλεια στις 6 Φεβρουαρίου 2013, άρχισαν ανεπίσημες διαπραγματεύσεις με την ιρλανδική προεδρία, με σκοπό να επιτευχθεί πρόωρη συμφωνία σε δεύτερη ανάγνωση. Μετά από επτά κύκλους τριμερούς διαλόγου, η ομάδα διαπραγματεύσεων του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου κατέληξε σε συμφωνία επί του φακέλου στις 30 Μαΐου 2013. Το κείμενο της συμφωνίας παρουσιάστηκε στην επιτροπή PECH για να τεθεί σε ψηφοφορία προς έγκριση στις 18 Ιουνίου 2013, και εγκρίθηκε με συντριπτική πλειοψηφία. Κατόπιν της έγκρισης, ο πρόεδρος της εν λόγω κοινοβουλευτικής επιτροπής ανέλαβε, με επιστολή του προς τον πρόεδρο του Coreper, να συστήσει στην ολομέλεια να εγκρίνει τη θέση του Συμβουλίου σε πρώτη ανάγνωση χωρίς τροπολογίες. Μετά τη νομική γλωσσική επαλήθευση, το Συμβούλιο ενέκρινε τη θέση του σε πρώτη ανάγνωση επιβεβαιώνοντας τη συμφωνία στις 17 Οκτωβρίου 2013.

Επειδή η θέση σε πρώτη ανάγνωση του Συμβουλίου συνάδει με τη συμφωνία που επετεύχθη στον τριμερή διάλογο, η εισηγήτρια συνιστά να την εγκρίνει η κοινοβουλευτική επιτροπή χωρίς περαιτέρω τροποποιήσεις. Η εισηγήτρια επιθυμεί να υπογραμμίσει κυρίως τα ακόλουθα στοιχεία της συμβιβαστικής λύσης:

Η μεταρρύθμιση αυτή επιλύει επιτέλους το μεγαλύτερο πρόβλημα της κοινής αλιευτικής πολιτικής, που είναι η συνεχιζόμενη υπεραλίευση. Το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης υποχρεώνεται πλέον να λαμβάνει υπόψη τη βιωσιμότητα στις ετήσιες αποφάσεις του σχετικά με τις ποσότητες αλιευμάτων. Η υπεραλίευση πρέπει καταρχήν να εξαλειφθεί, στο μέτρο του δυνατού, έως το 2015, ούτως ώστε να αρχίσουν να αποκαθίστανται τα αποθέματα ιχθύων. Καθίσταται σαφές ότι η προθεσμία επιτρέπεται να μετατεθεί (το αργότερο έως το 2020) μόνο εάν υπάρξει σοβαρός κίνδυνος για την οικονομική και κοινωνική βιωσιμότητα των ενδιαφερόμενων αλιευτικών στόλων. Η διαχείριση όλων των αποθεμάτων στο μέλλον πρέπει να γίνεται σύμφωνα με την αρχή της μέγιστης βιώσιμης απόδοσης (MCY). Σημαντική απαίτηση του Κοινοβουλίου εν προκειμένω ήταν να μην αποτελεί η αρχή της μέγιστης βιώσιμης απόδοσης απλώς δήλωση πολιτικών προθέσεων, αλλά να αποκτήσει πραγματικά νομικά δεσμευτικό χαρακτήρα για όλες τις μελλοντικές αποφάσεις. Περιλαμβάνονται σε αυτό τόσο τα μελλοντικά πολυετή σχέδια όσο και οι αυτόνομες αποφάσεις του Συμβουλίου σχετικά με τα συνολικά επιτρεπόμενα αλιεύματα (TAC) βάσει του άρθρου 43 παράγραφος 3 ΣΛΕΕ.

Στο πλαίσιο αυτό, το Κοινοβούλιο κατάφερε να καταστεί σαφές ότι στόχος όλων των μέτρων είναι η αύξηση των αποθεμάτων, και μάλιστα πάνω από το βιώσιμο επίπεδο. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξασφάλισε με αυτόν τον τρόπο ένα περιθώριο ασφάλειας για το περιβάλλον σύμφωνα με την αρχή της προφύλαξης. Αυτό θα ωφελήσει επίσης τον αλιευτικό τομέα. Εάν τα αποθέματα υπερβούν ελαφρώς τη μέγιστη βιώσιμη απόδοση, θα αυξηθούν και τα κέρδη, διότι το κόστος της αλιευτικής δραστηριότητας μειώνεται κατ' αναλογία προς την πυκνότητα των αποθεμάτων στη θάλασσα.

Παράλληλα, επήλθε συμφωνία όσον αφορά την προταθείσα υποχρέωση εκφόρτωσης όλων των αλιευμάτων (απαγόρευση απορρίψεων). Σύμφωνα με το αίτημα του Κοινοβουλίου κατά την πρώτη ανάγνωση, το κείμενο προβλέπει την υποχρεωτική θέσπιση της απαγόρευσης απορρίψεων εντός σαφώς καθορισμένου χρονικού πλαισίου (σταδιακά από το 2015 έως το 2019). Από την απαγόρευση απορρίψεων εξαιρούνται, μεταξύ άλλων, είδη με υψηλό ποσοστό επιβίωσης σε περίπτωση απόρριψης.

Αντίθετα από την αρχική θέση του Κοινοβουλίου, μπορούν μεν να εφαρμοστούν εξαιρέσεις από την απαγόρευση απορρίψεων (έως 5% όλων των αλιευμάτων, 7% για μια μεταβατική περίοδο), αλλά οι εξαιρέσεις αυτές τίθενται σε ισχύ μόνο κατόπιν ειδικής απόφασης και όχι αμέσως. Υπό κανονικές συνθήκες, η απόφαση αυτή θα πρέπει να ληφθεί με την έγκριση αντίστοιχου πολυετούς σχεδίου στο πλαίσιο της συνήθους νομοθετικής διαδικασίας. Ελλείψει πολυετούς σχεδίου, η Επιτροπή μπορεί να εγκρίνει εξαιρέσεις μέγιστης διάρκειας τριών ετών, μετά τη λήψη σχετικής κοινής σύστασης των ενδιαφερόμενων κρατών μελών μέσω της διαδικασίας της περιφερειοποίησης (βλ. κατωτέρω). Η Επιτροπή μπορεί επίσης να λάβει έμμεση απόφαση μέσω κατ' εξουσιοδότηση πράξης, δηλαδή χωρίς θεσμοθετημένη διαβούλευση με τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη.

Η διαπραγματευτική ομάδα μπόρεσε ακόμη να διασφαλίσει ότι οι εξαιρέσεις θα μπορούν να αποφασίζονται μόνο εάν η επιλεκτικότερη αλιεία είναι πολύ δύσκολη για τους ενδιαφερόμενους αλιείς ή εάν η περαιτέρω επεξεργασία των παρεμπιπτόντων αλιευμάτων προκαλεί δυσανάλογες επιβαρύνσεις.

Ένα άλλο θέμα που προκάλεσε συζητήσεις μεταξύ των θεσμικών οργάνων ήταν ο μελλοντικός τρόπος αντιμετώπισης της πλεονάζουσας αλιευτικής ικανότητας η οποία παρατηρείται σε ορισμένα τμήματα του στόλου της ΕΕ. Το συμβιβαστικό κείμενο ορίζει ότι τα κράτη μέλη πρέπει καταρχήν να διασφαλίζουν ότι η αλιευτική τους ικανότητα είναι αντίστοιχη των πόρων. Το Κοινοβούλιο κατάφερε να διασφαλίσει ότι τα κράτη μέλη υποχρεούνται να εξετάζουν την αλιευτική ικανότητα των στόλων τους ανά έτος σύμφωνα με τα κριτήρια που καθορίζει η Επιτροπή. Εάν η εξέταση αποδείξει ότι ο στόλος είναι υπερβολικά μεγάλος, το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος πρέπει να υποβάλει σχέδιο για μείωση της πλεονάζουσας ικανότητας και να λάβει τα κατάλληλα μέτρα. Σε περίπτωση μη τήρησης των εν λόγω διατάξεων, η Επιτροπή δύναται να επιβάλει οικονομικές κυρώσεις.

Στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης τέθηκαν επίσης τα θεμέλια για μεγαλύτερη αποκέντρωση της λήψης αποφάσεων (περιφερειοποίηση). Στόχος είναι να διασφαλιστεί ότι οι ρυθμίσεις, ιδίως όσον αφορά λεπτομερή τεχνικά ζητήματα για συγκεκριμένες θαλάσσιες περιοχές, πραγματοποιούνται εγγύτερα στους ενδιαφερόμενους και όχι πλέον σε κεντρικό επίπεδο από τις Βρυξέλλες. Η ΕΕ θα συνεχίσει να εξετάζει, όπως οφείλει, εάν τηρούνται οι βασικοί στόχοι της αλιευτικής πολιτικής της ΕΕ.

Ο βασικός μηχανισμός της περιφερειοποίησης, δηλαδή η από κοινού υποβολή συστάσεων από ομάδες κρατών μελών, θα μπορούσε να αξιοποιηθεί επίσης για την ταχύτερη εφαρμογή των παραμέτρων των περιβαλλοντικών οδηγιών της ΕΕ που σχετίζονται με την αλιεία (πχ της οδηγίας πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική). Σε περίπτωση όμως που τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη δεν μπορούν να συμφωνήσουν, η Επιτροπή δύναται να λάβει τα κατάλληλα μέτρα για περιορισμένο χρονικό διάστημα, εάν, διαφορετικά, ελλοχεύει κίνδυνος για τους στόχους της περιβαλλοντικής οδηγίας περί προστασίας.

Η περιφερειοποίηση πρέπει να αξιοποιηθεί επίσης για να προωθηθεί περαιτέρω η δημιουργία επιπλέον θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών και ζωνών απαγόρευσης αλιείας από την ΕΕ.

Στο πλαίσιο της περιφερειοποίησης, τα περιφερειακά γνωμοδοτικά συμβούλια που δημιουργήθηκαν κατά την προηγούμενη μεταρρύθμιση διαδραματίζουν σημαντικότερο ρόλο, καθώς αποτελούν σημαντικό φόρουμ για την επίτευξη συναίνεσης εντός μιας περιφέρειας. Η σύνθεση των εν λόγω γνωμοδοτικών συμβουλίων θα είναι πιο ισόρροπη, ούτως ώστε, στο μέλλον, το 40% των μελών τους να αποτελείται από εκπροσώπους εκτός του αλιευτικού τομέα (πχ ΜΚΟ). Αυτό υπήρξε ένα αίτημα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Το κείμενο ορίζει επιπλέον ότι η ΕΕ δεν πρέπει να συμβάλλει στην υπεραλίευση σε ξένα ύδατα. Θα πρέπει να αλιεύει μόνο το πλεόνασμα που δεν αξιοποιείται από τρίτες χώρες, όπως προβλέπει η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας. Οι μελλοντικές συμφωνίες αλιείας με τρίτες χώρες θα περιλαμβάνουν ρήτρα περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δηλαδή η ισχύς τους θα μπορεί να αναστέλλεται σε περίπτωση παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Επιπλέον, οι μελλοντικές συμφωνίες αλιείας με τρίτες χώρες θα πρέπει να περιλαμβάνουν ρήτρα αποκλειστικότητας (δηλαδή δεν θα μπορούν να καταστρατηγηθούν από ιδιωτικές συμβάσεις μεταξύ των αλιέων και των κυβερνήσεων των τρίτων χωρών). Παράλληλα, η ΕΕ λαμβάνει μέτρα κατά της μετανηολόγησης αλιευτικών σκαφών.

Ο νέος βασικός κανονισμός περιλαμβάνει τη θεμελιώδη απόφαση ότι τα κονδύλια των ταμείων της ΕΕ στον τομέα της αλιείας διατίθενται μόνον εφόσον τηρούνται οι κανόνες της κοινής αλιευτικής πολιτικής. Αυτό ισχύει τόσο για τα κράτη μέλη όσο και για τις μεμονωμένες αλιευτικές επιχειρήσεις. Οι λεπτομέρειες της ρύθμισης αυτής θα καθοριστούν στον κανονισμό για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (EMFF).

Μεγάλη επιτυχία της διαπραγματευτικής ομάδας ήταν η καθιέρωση των επονομαζόμενων κριτηρίων πρόσβασης. Στο μέλλον, τα κράτη μέλη θα πρέπει να κατανέμουν τις αλιευτικές δυνατότητες (ποσοστώσεις) στους αλιείς σύμφωνα με αντικειμενικά και διαφανή κριτήρια. Στα κριτήρια αυτά πρέπει να περιλαμβάνονται οικολογικές, κοινωνικές και οικονομικές προϋποθέσεις. Η ρύθμιση αυτή θα μπορούσε να ωφελήσει τα τμήματα του στόλου που αποδεικνύουν ότι δημιουργούν θέσεις απασχόλησης άνω του μέσου όρου και επιβαρύνουν το περιβάλλον κάτω του μέσου όρου.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν διασφάλισε απλώς μεγαλύτερη διαφάνεια στην κατανομή των ποσοστώσεων, αλλά εξασφάλισε επίσης ότι τα επιστημονικά δεδομένα που συλλέγουν τα κράτη μέλη σχετικά με την κατάσταση των ιχθυαποθεμάτων θα διατίθενται σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, τηρώντας παράλληλα τις διατάξεις περί προστασίας δεδομένων.

Η επιτυχία της αλιευτικής πολιτικής εξασφαλίζεται μόνο με την τήρηση των κανόνων. Προκειμένου να διασφαλιστεί η ποιοτική βελτίωση και επέκταση των δυνατοτήτων ελέγχου των κρατών μελών, μια ομάδα εμπειρογνωμόνων για τη συμμόρφωση θα καθιστά δυνατό στο μέλλον το συνεχή διάλογο επί του θέματος, ούτως ώστε να επικρατήσουν μελλοντικά οι βέλτιστες πρακτικές στον τομέα αυτόν.

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

Τίτλος	Kοινή αλιευτική πολιτική
Έγγραφα αναφοράς	12007/3/2013 – C7-0375/2013 – 2011/0195(COD)
Ημερομ. 1ης ανάγνωσης του ΕΚ – Αριθ. P	6.2.2013                     T7-0040/2013
Πρόταση της Επιτροπής	COM(2011)0425 - C7-0198/2011
Ημερομηνία αναγγελίας στη συνεδρίαση της παραλαβής της θέσης του Συμβουλίου σε πρώτη ανάγνωση	24.10.2013
Επιτροπή αρμόδια επί της ουσίας        Ημερομ. αναγγελίας στην ολομέλεια	PECH 24.10.2013
Εισηγητής(ές)        Ημερομηνία ορισμού	Ulrike Rodust 26.9.2011
Εξέταση στην επιτροπή	4.11.2013
Ημερομηνία έγκρισης	27.11.2013
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	21 1 0
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	John Stuart Agnew, Carmen Fraga Estévez, Pat the Cope Gallagher, Dolores García-Hierro Caraballo, Ian Hudghton, Werner Kuhn, Isabella Lövin, Gabriel Mato Adrover, Maria do Céu Patrão Neves, Crescenzio Rivellini, Ulrike Rodust, Raül Romeva i Rueda, Struan Stevenson, Nils Torvalds, Jarosław Leszek Wałęsa
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Luis Manuel Capoulas Santos, Jean Louis Cottigny, Jim Higgins, Jens Nilsson
Αναπληρωτές (άρθρο 187, παρ. 2) παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	María Auxiliadora Correa Zamora, Salvador Garriga Polledo, Francisco José Millán Mon, Younous Omarjee, Ivo Vajgl, Luis Yáñez-Barnuevo García
Ημερομηνία κατάθεσης	28.11.2013