SPRAWOZDANIE w sprawie dążenia do odnowy konsensusu w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej: plan działania UE

18.5.2015 - (2014/2151(INI))

Komisja Prawna
Sprawozdawca: Pavel Svoboda

Procedura : 2014/2151(INI)

Przebieg prac nad dokumentem podczas sesji

Dokument w ramach procedury :

A8-0169/2015

Teksty złożone :

A8-0169/2015

Debaty :

PV 08/06/2015 - 15
CRE 08/06/2015 - 15

Głosowanie :

PV 09/06/2015 - 4.4
Wyjaśnienia do głosowania

Teksty przyjęte :

P8_TA(2015)0220

PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO
OPINIA Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów
OPINIA Komisji Kultury i Edukacji
WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie dążenia do odnowy konsensusu w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej: plan działania UE

(2014/2151(INI))

Parlament Europejski,

– uwzględniając dyrektywę 2004/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej (dyrektywa w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej)[1],

– uwzględniając art. 17 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej,

– uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 386/2012 z dnia 19 kwietnia 2012 r. w sprawie powierzenia Urzędowi Harmonizacji Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) zadań związanych z egzekwowaniem praw własności intelektualnej, w tym zwoływania posiedzeń przedstawicieli sektora publicznego i prywatnego w charakterze europejskiego obserwatorium do spraw naruszeń praw własności intelektualnej[2],

– uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 608/2013 z dnia 12 czerwca 2013 r. w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej przez organy celne oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1383/2003,

– uwzględniając sprawozdanie UHRW i Europejskiego Urzędu Patentowego (EPO) pt. „Intellectual property rights intensive industries : contribution to economic performance and employment in the European Union” [Sektory intensywnie korzystające z praw własności intelektualnej: wkład w wyniki gospodarcze i zatrudnienie w UE], przedstawione we wrześniu 2013 r.;

– uwzględniając komunikat Komisji do Rady, Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów z dnia 25 czerwca 2008 r. zatytułowany „»Najpierw myśl na małą skalę«. Program »Small Business Act« dla Europy” (COM(2008) 394),

– uwzględniając komunikat Komisji do Rady, Parlamentu Europejskiego i Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 11 września 2009 r., zatytułowany „Poprawa egzekwowania praw własności intelektualnej na rynku wewnętrznym” (COM(2009) 467),

– uwzględniając sprawozdanie Komisji do Rady, Parlamentu Europejskiego i Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 22 grudnia 2010 r. zatytułowany „Stosowanie dyrektywy 2004/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej” (COM(2010) 779) oraz dokument roboczy dołączony do tego sprawozdania[3],

– uwzględniając sporządzone przez Komisję streszczenie odpowiedzi uzyskanych w ramach konsultacji publicznych „Egzekwowanie praw własności intelektualnej: konsultacje publiczne dotyczące efektywności postępowania cywilnego oraz dostępności środków cywilnoprawnych” z lipca 2013 r.[4],

– uwzględniając komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady oraz Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 1 lipca 2014 r., zatytułowany „W dążeniu do odnowy konsensusu w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej: plan działania UE” (COM(2014) 392),

– uwzględniając komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady oraz Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 1 lipca 2014 r. zatytułowany „Handel, wzrost gospodarczy i własność intelektualna – strategia na rzecz ochrony i egzekwowania praw własności intelektualnej w państwach trzecich” (COM(2014)0389),

– uwzględniając plan Komisji dotyczący stworzenia jednolitego rynku cyfrowego UE oraz rezolucję Parlamentu Europejskiego z dnia 20 kwietnia 2012 r. w sprawie konkurencyjnego jednolitego rynku cyfrowego[5];

– uwzględniając konkluzje z posiedzenia Rady w dniach 4–5 grudnia 2014 r. w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej[6],

– uwzględniając rezolucję Rady w sprawie unijnego planu działań dla organów celnych na lata 2013–2017 w celu zwalczania naruszeń praw własności intelektualnej[7],

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 22 września 2010 r. w sprawie poprawy egzekwowania praw własności intelektualnej na rynku wewnętrznym[8],

– uwzględniając pismo Komisji Prawnej z dnia 24 marca 2011 r. w sprawie sprawozdania ze stosowania dyrektywy 2004/48/WE,

– uwzględniając art. 27 Powszechnej deklaracji praw człowieka, który stanowi, że każdy człowiek ma prawo do ochrony moralnych i materialnych korzyści wynikających z jakiejkolwiek jego działalności naukowej, literackiej lub artystycznej;

– uwzględniając art. 52 Regulaminu,

– uwzględniając sprawozdanie Komisji Prawnej oraz opinie Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów, jak również Komisji Kultury i Edukacji (A8-0169/2015),

A. mając na uwadze, że Traktat z Lizbony oraz Karta praw podstawowych Unii Europejskiej kładą szczególny nacisk na własność intelektualną, o czym mowa odpowiednio w art. 118 i art. 7;

B. mając na uwadze, że prawa własności intelektualnej stanowią jedną z sił napędowych innowacyjności i kreatywności oraz są czynnikiem o kluczowym znaczeniu dla konkurencyjności, zatrudnienia i różnorodności kulturowej; mając na uwadze, że autentyczność produktu nie może być łączona z kwestiami bezpieczeństwa i jakości produktu, a egzekwowanie praw własności intelektualnej odgrywa znaczącą rolę w zapewnianiu zdrowia i bezpieczeństwa konsumentów; mając na uwadze, że dochody czerpane z podrabiania z reguły przyczyniają się do zasilania szarej strefy gospodarki i przestępczości zorganizowanej,

C. mając na uwadze, że UE mierzy się z dużą liczbą naruszeń praw własności intelektualnej, oraz mając na uwadze, że liczba oraz wartość finansowa tych naruszeń są alarmujące, zgodnie ze sprawozdaniem Komisji w sprawie stosowania dyrektywy sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej (COM(2010) 779), mając na uwadze, że liczby te ilustrują również wartość dodaną, jaką mają prawa własności intelektualnej dla europejskiej gospodarki w kontekście światowej konkurencyjności,

D. mając na uwadze, że naruszenia praw własności intelektualnej, w tym zjawisko podrabiania, nie sprzyjają wzrostowi, tworzeniu miejsc pracy, innowacji i kreatywności;

E. mając na uwadze, że naruszanie praw własności intelektualnej przynosi szkody moralne i ekonomiczne przedsiębiorstwom europejskim, a także pociąga za sobą ogromne straty gospodarcze i podatkowe dla państw,

F. mając na uwadze, że odpowiednia ochrona praw własności intelektualnej to wymóg rozwijania gospodarki cyfrowej i jednolitego rynku cyfrowego,

G. mając na uwadze, że szybko rosnący rozwój handlu elektronicznego oraz działalności internetowej zmienił sposób, w jaki należy rozumieć egzekwowanie praw własności intelektualnej w otoczeniu cyfrowym, zwłaszcza dlatego, że wiąże się z nowymi możliwościami naruszeń, również w kontekście nowych zachowań społecznych użytkowników;

H. mając na uwadze, że Parlament z zaniepokojeniem przyjmuje do wiadomości, że w sprawozdaniach UHRW podkreśla się istnienie wśród znacznej mniejszości Europejczyków pewnego poziomu tolerancji dla koncepcji, że naruszenia praw własności intelektualnej można uznać za dopuszczalne[9]; mając na uwadze, że brak jest odpowiedniej wiedzy na temat społecznego i kulturowego znaczenia praw własności intelektualnej oraz działań uznawanych za ich naruszanie, a także mając na uwadze, że istnieje znaczny stopnień nieświadomości, zwłaszcza wśród młodych Europejczyków, odnośnie do potencjalnych skutków, jakie naruszenia praw własności intelektualnej mogą mieć dla unijnej gospodarki i społeczeństwa oraz ogólnego bezpieczeństwa obywateli; mając na uwadze, że konieczne i możliwe jest prowadzenie kampanii podnoszących świadomość i informujących;

I. mając na uwadze, potrzebę wzmożonych działań zwalczających nielegalny obrót towarami podrobionymi oraz że nikt nie powinien czerpać zysków z naruszenia praw własności intelektualnej;

J. mając na uwadze, że egzekwowanie prawa ma kluczowe znaczenie w odniesieniu do przewidywalności prawa, oraz mając na uwadze, że kwestią najwyższej wagi jest znalezienie skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających środków służących egzekwowaniu praw własności intelektualnej w kontekście transgranicznym;

K. mając na uwadze, że naruszenia praw własności intelektualnej mają szczególny wpływ na MŚP, również w usługach B2B, i mogą prowadzić do utraty rynków i bankructwa,

L. mając na uwadze, że uwzględnienie międzynarodowych aspektów ma kluczowe znaczenie dla egzekwowania praw własności intelektualnej, ponieważ naruszanie tych praw jest zjawiskiem globalnym,

M. mając na uwadze, że środki z zakresu polityki przeciwko naruszeniom praw własności intelektualnej powinny uwzględniać zarówno naruszenia w internecie, jak i poza nim,

1. z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji z dnia 1 lipca 2014 r. przedstawiający plan działań w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej; popiera jej podejście do egzekwowania praw własności intelektualnej w oparciu o działania prewencyjne oraz narzędzia polityczne mające na celu pozbawienie zysków osób naruszających te prawa na skalę handlową oraz utrudnienie wprowadzenia na rynek towarów naruszających te prawa;

2. podkreśla, że główna odpowiedzialność za egzekwowanie praw własności intelektualnej spoczywa na organach publicznych państw członkowskich;

3. podkreśla, że głównym celem planu działania powinno być zapewnienie skutecznego i opartego na dowodach egzekwowania praw własności intelektualnej, co ma podstawowe znaczenie dla stymulowania innowacyjności, kreatywności, konkurencyjności, wzrostu i różnorodności kulturowej; zaznacza, że środki podejmowane w celu egzekwowania praw własności intelektualnej powinny się opierać na dokładnych i wiarygodnych danych;

4. podkreśla, że w czasach kryzysu finansowego, kiedy finansowe wspieranie sektora kultury jest mocno ograniczone, prawa własności intelektualnej są często głównym źródłem dochodów twórców; w związku z tym podkreśla, że zapewnienie sprawiedliwego wynagrodzenia twórcom powinno być jednym z głównych elementów planu działania UE;

5. jest zdania, że w interesie innowacyjności, kreatywności i konkurencyjności należy zapewnić przejrzyste środki służące ochronie własności intelektualnej oraz dostępność pełnych informacji dla opinii publicznej i wszystkich innych zainteresowanych podmiotów;

6. uznaje, że egzekwowanie praw własności intelektualnej nie jest jedynie siłą napędową zatrudnienia i wzrostu w Unii, lecz ma też kluczowe znaczenie dla właściwego funkcjonowania jednolitego rynku, zwłaszcza w kontekście takich czynników, jak udział w unijnym PKB czy zatrudnienie, oraz szeregu sektorów przemysłu, które czerpią korzyści z praw własności intelektualnej i je wykorzystują, oraz odgrywa kluczową rolę w stymulowaniu innowacyjności, kreatywności, konkurencyjności i różnorodności kulturowej;

7. podkreśla, że prawa własności intelektualnej są gwarantem kreatywności, innowacyjności i konkurencyjności zwłaszcza sektora kulturalnego i sektora kreatywnego, ale także innych sektorów przemysłowych, co podkreśliła Komisja w swoim komunikacie pt. „Działania na rzecz odrodzenia przemysłu europejskiego”; apeluje do Komisji o kontynuowanie prac nad uwzględnianiem praw własności intelektualnej jako czynnika konkurencyjności europejskiej gospodarki;

8. podkreśla, że prawa własności intelektualnej obejmują nie tylko prawa autorskie, ale też m.in. znaki towarowe i patenty i że każdy z tych rodzajów praw ma zasadnicze znaczenie dla wartości europejskich towarów i usług;

9. zwraca uwagę, że według Komisji sektor kultury i sektor kreatywny, które w dużym zakresie korzystają z praw własności intelektualnej, są już źródłem do 4,5% PKB oraz do 8,5 mln miejsc pracy w UE i mają nie tylko ogromne znaczenie dla różnorodności kulturowej, ale także w dużym stopniu przyczyniają się do rozwoju społecznego i gospodarczego;

Zaangażowanie wszystkich podmiotów w łańcuchu dostaw w internecie i poza nim;

10. uważa, że wszystkie podmioty w łańcuchu dostaw mogą odegrać pewną rolę w zwalczaniu naruszeń praw własności intelektualnej i powinny zostać zaangażowane w ten proces; podkreśla, że należy opracować podejście uwzględniające zaangażowanie wszystkich podmiotów zarówno w kontekście działań w internecie, jak i poza nim; uważa, że aby mogło to się powieść, konieczna jest równowaga w odniesieniu do praw podstawowych, ponieważ środki mające wpływ na prawa podstawowe nie mogą być podejmowane przez podmioty gospodarcze dobrowolnie, gdyż wymagają podstawy prawnej i nadzoru sądowego;

11. przypomina, że włączenie podmiotów działających online w zwalczanie naruszeń prawa własności intelektualnej musi odbywać się zgodnie z zasadami określonymi w dyrektywie 2000/31/WE (dyrektywa o handlu elektronicznym) i w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej;

12. zauważa, że handel podrobionymi i naruszającymi prawa własności intelektualnej towarami materialnymi oraz ich sprzedaż w coraz większym stopniu odbywa się na rynkach online, na których organy państw członkowskich mają ograniczone możliwości kontrolowania sprzedaży; podkreśla potrzebę zaangażowania właścicieli platform handlowych we wszelkie działania na rzecz egzekwowania praw własności intelektualnej, w tym w wysiłki zmierzające do usunięcia podrobionych towarów z ich stron internetowych i wykluczenia z nich sprzedawców takich towarów;

13. podkreśla znaczenie zagwarantowania stosowania należytej staranności w całym łańcuchu dostaw, w tym w cyfrowym łańcuchu dostaw, oraz przez wszystkie główne podmioty tego łańcucha, takie jak twórcy, artyści oraz podmioty praw autorskich, producenci, pośrednicy, dostawcy usług internetowych, platformy sprzedaży internetowej, użytkownicy końcowi oraz organy publiczne;

14. uważa, że zachowanie należytej staranności w całym łańcuchu dostaw, rozszerzony nadzór nad rynkiem i wymiana informacji między organami celnymi poprawiłyby otoczenie biznesowe i przyczyniłyby się do zapobiegania wprowadzaniu na rynek towarów naruszających te prawa; podkreśla jednak, że należy precyzyjnie ocenić rachunek kosztów i korzyści oraz skuteczność systemów audytów jakości przed ich realizacją oraz iż w tym kontekście należałoby obowiązkowo uwzględnić wsparcie dla MŚP;

15. ponadto odnotowuje propozycje konsultacji z udziałem wszystkich zainteresowanych podmiotów, w tym dostawców usług płatniczych, dotyczące stosowania unijnych zasad należytej staranności w całym łańcuchu dostaw w celu zapobiegania naruszeniom praw własności intelektualnej oraz wnioskuje o przedstawianie mu wyników tych konsultacji i funkcjonowania dobrowolnego unijnego systemu należytej staranności co roku zamiast raz na dwa lata;

16. wzywa Komisję do zapewnienia przejrzystości i terminowości wszystkich konsultacji z zainteresowanymi podmiotami oraz do dopilnowania, by ich wyniki były analizowane zarówno pod względem jakościowym, jak i ilościowym oraz by przekazywano je zainteresowanym podmiotom, w tym Parlamentowi i innym instytucjom UE;

17. podkreśla znaczenie, jakie dla zwalczania naruszeń praw własności intelektualnej mają sektorowe umowy i przewodniki dotyczące dobrych praktyk; wzywa podmioty branży do wymieniania informacji o platformach udostępniających treści naruszające prawa własności intelektualnej, a także do podjęcia skoordynowanych i współmiernych działań, takich jak zgłaszanie i usuwanie, aby zmniejszyć dochody przynoszone przez te treści i platformy; zauważa, że działania takie nie powinny obejmować blokowania stron internetowych bez odnośnej decyzji sądu;

18. przypomina, że platformy „cyberlocker” stanowią jeden z głównych węzłów, w których dochodzi do naruszeń praw własności intelektualnej, a naruszenia te pośrednio przynoszą platformom dochody dzięki reklamie lub abonamentom;

19. z zadowoleniem przyjmuje koncepcję przewidującą – w drodze umów pomiędzy posiadaczami praw i ich partnerami – pozbawienie zysków podmiotów naruszających prawa własności intelektualnej; popiera koncepcję opracowania protokołów ustaleń jako środków z zakresu „prawa miękkiego” do walki z podrabianiem i piractwem oraz popiera pomysł dalszego rozwijania takich środków przez zainteresowane podmioty; w tym kontekście zaleca Komisji zbadanie, w jaki sposób te operacje podrabiania krzyżowo finansują swoje działania (sprzedaż podrobionych produktów i udostępnianie nielegalnych treści);

20. przypomina, że od maja 2011 r. istnieje dobrowolny protokół ustaleń dotyczący sprzedaży podrobionych towarów w internecie oraz wzywa Komisję do przeprowadzenia oceny wyników wdrażania tego protokołu i przedstawienia jej Parlamentowi;

21. uważa, że Komisja powinna także przeanalizować skuteczność istniejących inicjatyw oraz możliwych przyszłych działań w odniesieniu do roli pośredników w walce z naruszeniami praw własności intelektualnej;

22. zwraca uwagę, że również i w szczególności w branży kultury i branży kreatywnej należy wspierać współpracę, także w formie samoregulacji, między podmiotami praw, autorami, operatorami platform, pośrednikami i użytkownikami końcowymi w zakresie wczesnego wykrywania przypadków naruszenia praw własności intelektualnej; podkreśla, że Komisja musi wkrótce zweryfikować skuteczność takiej samoregulacji i że konieczne mogą okazać się dodatkowe środki ustawodawcze;

23. podkreśla, że w sektorze kultury i sektorze kreatywnym konieczne jest włączenie w dialog podmiotów świadczących usługi płatnicze, aby ograniczyć zyski osiągane w wyniku naruszeń praw własności intelektualnej w internecie;

24. przypomina udział przestępczości zorganizowanej w działalności naruszającej prawa własności intelektualnej na szczeblu międzynarodowym, a także ogromne znaczenie znalezienia skoordynowanego rozwiązania europejskiego, zaostrzenia środków kontroli, przy jednoczesnym wprowadzeniu zasady „follow the money” (podążanie śladem pieniądza) w celu zabezpieczenia interesów konsumentów oraz integralności łańcucha dostaw;

Świadomość konsumentów i ich informowanie

25. z zadowoleniem przyjmuje koncepcję Komisji dotyczącą opracowania ukierunkowanych kampanii uświadamiających; uważa za kluczowe, aby wszyscy rozumieli konkretne konsekwencje naruszeń praw własności intelektualnej dla ogółu społeczeństwa oraz dla poszczególnych konsumentów i obywateli; uważa, że konsumenci powinni być lepiej poinformowani o tym, co stanowi naruszenie praw własności intelektualnej oraz jak można wykorzystywać chronione towary i treści, a co jest niedozwolone; wzywa Komisję i państwa członkowskie do dalszego opracowywania działań uświadamiających skierowanych do konkretnych odbiorców i właściwych rynków;

26. zaleca zaplanowanie szerzej zakrojonej kampanii informacyjnej dotyczącej platformy podmiotów praw własności intelektualnej i organów egzekwowania prawa, aby podmioty praw odgrywały bardziej aktywną rolę w określaniu przysługujących im praw w całej Unii Europejskiej dzięki umiejscowieniu bazy danych dotyczącej egzekwowania praw własności intelektualnej w bezpiecznej sieci Dyrekcji Generalnej ds. Podatków i Unii Celnej; apeluje o dalszą i szybszą integrację organów policyjnych i celnych na świecie w celu zapewnienia lepszego egzekwowania praw własności intelektualnej;

27. kładzie nacisk na konieczność zwrócenia się szczególnie do młodego pokolenia za pośrednictwem stosownych kampanii uwrażliwiających, przy czym należy pamiętać, że – jak wynika z najnowszej analizy dotyczącej postrzegania własności intelektualnej – to właśnie młode pokolenie w najmniejszym stopniu przestrzega praw własności intelektualnej;

28. kładzie nacisk na znaczenie inicjatyw mających na celu ocenę i śledzenie rozwoju znajomości, zrozumienia i postrzegania własności intelektualnej przez ludzi młodych, aby lepiej zrozumieć ich potrzeby i określić najbardziej odpowiednie działania do podjęcia;

29. przyjmuje ze szczególnym zadowoleniem działania europejskiego obserwatorium do spraw naruszeń praw własności intelektualnej, podlegającego Urzędowi Harmonizacji Rynku Wewnętrznego (UHRW), których celem jest poprawa wiedzy konsumentów na temat korzyści płynących z wyboru produktów powstałych z poszanowaniem praw własności intelektualnej oraz ułatwienie dostępu do takich produktów;

30. uważa równocześnie, że konsumenci powinni umieć lepiej odróżniać oferty naruszające prawa własności intelektualnej, aby mogli decydować, że nie dokonają danego zakupu; ubolewa, że plan działań Komisji nie przewiduje żadnych działań mających zwiększać zdolność konsumentów do odróżniania towarów i treści naruszających te prawa; wzywa Komisję i państwa członkowskie do dalszej refleksji nad możliwością opracowania konkretnych narzędzi i wytycznych, a także posiadaniem opartego na dowodach badania i możliwym wprowadzeniem europejskiego zharmonizowanego systemu powiadamiania o towarach i treściach naruszających te prawa / wycofywania ich, aby konsumenci i przedsiębiorstwa mogli działać w przypadku oszustwa w taki sam sposób, w jaki mogą działać, żeby zgłaszać niepożądane treści w oparciu o doświadczenia zebrane przez Komisję i europejskie obserwatorium do spraw naruszeń praw własności intelektualnej, ze szczególnym uwzględnieniem dzielenia się najlepszymi praktykami;

31. zauważa, że system zgłaszania i usuwania pojedynczych adresów URL zawierających treści naruszające prawa własności intelektualnej ma praktyczne ograniczenia ze względu na dużą prędkość udostępniania danych treści; wzywa więc podmioty sektora do rozważenia sposobów długoterminowego usprawnienia systemu zgłaszania i usuwania;

32. podkreśla, że wszystkie podmioty wchodzące w skład łańcucha dystrybucji powinny brać udział w opracowywaniu kampanii informacyjnych umożliwiających konsumentom dostęp do informacji na temat ich praw i obowiązków, a jednocześnie pozwalających im łatwo uzyskać dostęp do treści kreatywnych i korzystać z nich w prosty sposób;

33. uważa, że większą przejrzystość i lepsze sposoby informowania można będzie uzyskać jedynie przy współpracy znaczących podmiotów internetu, które przekazują treści chronione prawami własności intelektualnej, a zatem należy je zaangażować w dążenie do uzyskania przejrzystości i obiegu informacji;

34. podkreśla potrzebę koordynowania inicjatyw i kampanii we wszystkich państwach członkowskich w celu uniknięcia powielania pracy oraz w celu zapewnienia spójności i skuteczności;

35. zwraca się do organów państw członkowskich o dopilnowanie, aby towary naruszające prawa własności intelektualnej, które stanowią zagrożenie dla bezpieczeństwa, były ujmowane w zgłoszeniach systemu RAPEX niezależnie od tego, czy są sprzedawane w danym państwie członkowskim legalnie czy nielegalnie;

Opracowywanie nowych modeli biznesowych

36. uważa, że w niektórych sektorach brak świadomości konsumentów na temat legalnej oferty, a czasami utrudniony lub udostępniany za opłatą dostęp do produktów i treści nienaruszających praw własności intelektualnej utrudnia zniechęcanie konsumentów do zakupu towarów niezgodnych z prawem lub korzystania z treści niezgodnych z prawem; jest zdania, że w tym zakresie należałoby poczynić większe postępy i ponownie wzywa Komisję i państwa członkowskie do wywarcia większej presji na przemysł, aby we wszystkich państwach członkowskich zostały przygotowane legalne oferty, które będą zarówno zróżnicowane, jak i atrakcyjne, aby konsumenci rzeczywiście mieli możliwość zakupu towarów zgodnych z prawem lub korzystania z treści zgodnych z prawem;

37. podkreśla konieczność bardziej całościowego podejścia do tej kwestii, koncentrującego się na zaspokajaniu potrzeb konsumentów poprzez rozszerzenie dostępności i możliwości korzystania z nowatorskiej i przystępnej legalnej oferty, w oparciu o modele biznesowe dostosowane do internetu, które pozwalają usuwać bariery na drodze do utworzenia prawdziwego europejskiego jednolitego rynku cyfrowego, przy jednoczesnym utrzymaniu równowagi pomiędzy prawami konsumentów a ochroną innowatorów i twórców;

38. jest również zdania, że jednym ze sposobów na umocnienie praw własności intelektualnej mógłby być rozwój innowacyjnych modeli biznesowych; ponadto podkreśla, że w związku z tym należy rozważyć ich doskonalenie i stałe dostosowywanie do nieustannie rozwijającej się technologii w niektórych sektorach branży;

Ukierunkowanie na MŚP

39. podkreśla znaczenie usprawnienia egzekwowania praw własności intelektualnej w postępowaniu cywilnym w przypadku MŚP i indywidualnych twórców, jako że odgrywają oni kluczową rolę w sektorze kultury i sektorze kreatywnym, a często nie posiadają zdolności do egzekwowania swych praw z uwagi na złożoność, koszt oraz czas trwania takich procedur;

40. z zadowoleniem przyjmuje deklarowany przez Komisję zamiar wsparcia MŚP w egzekwowaniu ich praw własności intelektualnej poprzez udoskonalenie przystępnych sposobów dochodzenia roszczeń cywilnoprawnych w celu bardziej skutecznego zwalczania nadużyć na rynku ze strony większych konkurentów oraz, w szczególności, dalszej oceny potrzeb MŚP w odniesieniu do przyszłych działań UE;

41. z zadowoleniem przyjmuje decyzję Komisji zawartą w komunikacie dla Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 1 lipca 2014 r., a zwłaszcza działanie 4 zmierzające do usprawnienia cywilnych procedur egzekwowania praw autorskich dotyczących MŚP, szczególnie w odniesieniu do roszczeń o nieznacznej wartości i możliwości działań w tej dziedzinie;

42. podkreśla, że dla MŚP kwestią o kluczowym znaczeniu jest istnienie jasnych i łatwych w stosowaniu struktur egzekwowania ich praw własności intelektualnej;

43. wzywa Komisję do dopilnowania, aby wszelkie powzięte środki miały ograniczony wpływ pod względem obciążeń i kosztów nakładanych na MŚP; w szczególności wzywa Komisję do dalszej oceny sposobu, w jaki MŚP mogłyby uczestniczyć w systemach jakościowego audytu, oraz do określenia, jakie konkretne środki mogą zostać przyjęte w tym celu na korzyść MŚP;

44. podkreśla konieczność uwzględnienia MŚP podczas opracowywania prawodawstwa oraz ponownie stwierdza konieczność stosowania zasady „najpierw myśl na małą skalę” we wszystkich przypadkach;

45. podkreśla znaczenie dostępu do wymiaru sprawiedliwości oraz opłacalności prowadzenia postępowania sądowego, w szczególności dla MŚP, oraz wzywa do opracowania usług mediacyjnych oraz alternatywnych systemów rozwiązywania sporów między przedsiębiorstwami w zakresie praw własności intelektualnej;

46. kładzie nacisk na znaczenie regularnego przeprowadzania analizy czynników skłaniających MŚP do korzystania bądź nie z praw własności intelektualnej, aby określić obszary, w których można by wprowadzić ulepszenia w odniesieniu do MŚP innowacyjnych lub napotykających problemy, zwłaszcza z egzekwowaniem ich praw własności intelektualnej;

47. oczekuje do końca 2015 r. na informacje o istniejących krajowych inicjatywach w dziedzinie egzekwowania praw własności intelektualnej w postępowaniach cywilnych dotyczących MŚP; z zadowoleniem przyjmuje zapowiedzianą zieloną księgę dotyczącą potrzeby dalszych działań unijnych w oparciu o najlepsze praktyki stosowane w systemach wsparcia MŚP finansowanych na szczeblu krajowym w celu egzekwowania przysługujących im praw własności intelektualnej;

Europejskie obserwatorium do spraw naruszeń praw własności intelektualnej

48. wyraża zadowolenie z rozwoju działalności europejskiego obserwatorium do spraw naruszeń praw własności intelektualnej jako użytecznego wsparcia refleksji decydentów politycznych oraz narzędzia do zbierania i wymiany danych i informacji na temat wszystkich form naruszeń praw własności intelektualnej;

49. podkreśla, że obowiązek uzyskiwania przez Urząd Harmonizacji Rynku Wewnętrznego (UHRW) danych dokumentujących naruszenia praw własności intelektualnej oraz tworzenia wiarygodnych danych i analiz na temat faktycznego wpływu naruszeń na podmioty gospodarcze powinien znaleźć się w dziesięciopunktowym planie działania i być podstawą dalszych działań w poszczególnych sektorach, których ten problem najbardziej dotyczy; w związku z tym wzywa Komisję do ulepszenia opracowanej przez UHRW bazy danych narzędzia wsparcia rozpoznania w zakresie podrabiania towarów (ACIST), aby umożliwiała uzyskanie dostępu do informacji na temat producentów podróbek i tym samym unikanie nabywania podrobionych towarów przez instytucje zamawiające;

50. podkreśla, że uzyskanie znacznej skuteczności egzekwowania praw własności intelektualnej wymaga dostępności i osiągalności pełnych informacji na temat rodzaju praw własności intelektualnej, z którym mamy do czynienia w danej sytuacji (np. patent, znak towarowy czy prawo autorskie), statusu ich ważności oraz tożsamości podmiotów, w tym w formie metadanych w przypadku plików cyfrowych;

51. wzywa Komisję do pełnego wykorzystywania danych zebranych przez obserwatorium oraz wyników działań obserwatorium, jak również do wyciągnięcia wniosków i zaproponowania rozwiązań ulepszających egzekwowanie praw własności intelektualnej, z których mogliby skorzystać decydenci; wzywa Komisję do przedstawiania Parlamentowi regularnych sprawozdań w tym względzie;

52. zauważa, że szkolenia w zakresie rozwijania sektorowego egzekwowania praw własności intelektualnej na szczeblu krajowym mają zasadnicze znaczenie, podobnie jak rola, jaką ma do odegrania obserwatorium przy wspomaganiu organów państw członkowskich i dzieleniu się najlepszymi praktykami, szczególnie przez wspieranie prowadzonych za pośrednictwem internetu opłacalnych kampanii oraz przez ich koordynowanie wspólnie z odpowiednimi agencjami i organami;

Grupa ekspertów Komisji ds. egzekwowania praw własności intelektualnej

53. z zadowoleniem przyjmuje powołanie przez Komisję grupy ekspertów ds. egzekwowania praw własności intelektualnej oraz wzywa Komisję do większego angażowania Parlamentu, a w razie potrzeby także europejskiego obserwatorium do spraw naruszeń praw własności intelektualnej w prace grupy, a zwłaszcza zapraszania jego ekspertów na posiedzenia tej grupy;

Ewolucja ram prawnych

54. z zadowoleniem przyjmuje opublikowanie sprawozdania Komisji w sprawie stosowania dyrektywy w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej[10], a jednocześnie odnotowuje, że można wyciągnąć jedynie ograniczone wnioski w niektórych kwestiach z uwagi na późne transponowanie dyrektywy przez niektóre państwa członkowskie; wzywa Komisję do przedstawienia dalszych analiz wpływu dyrektywy, w szczególności w odniesieniu do innowacyjności oraz rozwoju społeczeństwa informacyjnego zgodnie z art. 18 ust. 1 oraz zgodnie z apelem zawartym w rezolucji Parlamentu z dnia 22 września 2010 r.; przypomina jednak, że kilka innych aspektów egzekwowania praw własności intelektualnej zostało zidentyfikowanych przez Komisję, takich jak rola pośredników w walce z naruszeniami, co również może okazać się skutecznym narzędziem w walce z nadużyciami;

55. przyjmuje do wiadomości sprawozdanie Komisji, z którego wynika, że dyrektywa w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej pod niektórymi względami nie odpowiada wymaganiom ery cyfrowej i nie wystarczy do zwalczania naruszeń w internecie; wzywa Komisję do przedstawienia szczegółowej oceny ograniczeń obecnych ram prawnych w odniesieniu do działalności internetowej oraz, w stosownych przypadkach, propozycji dotyczących dostosowania unijnych ram ustawodawczych do otoczenia internetowego; podkreśla, że te ewentualne propozycje należy poddać szczegółowej analizie ich skutków;

56. przyjmuje do wiadomości fakt, że rozbieżne interpretacje niektórych zapisów dyrektywy przekładają się na różnice w jej stosowaniu w państwach członkowskich i wzywa Komisję do podjęcia działań mających na celu rozwiązanie problemów wskazanych w sprawozdaniu, również na drodze dalszego uściślania dyrektywy;

57. ponawia wezwanie do stworzenia strategii praw własności intelektualnej obejmującej kompleksowe ramy prawne mające na celu zwalczanie naruszania praw własności intelektualnej, dostosowanej do otoczenia internetowego przy pełnym poszanowaniu podstawowych praw i wolności, rzetelnych procesów sądowych, proporcjonalności oraz ochrony danych; uważa, że ochrona prawna twórców jest pilnie konieczna dla nowej kreatywności, ponieważ zachęci do inwestycji i doprowadzi do większej innowacyjności;

58. podkreśla, że wszelkie przepisy dotyczące praw własności intelektualnej muszą odzwierciedlać rozwój technologii cyfrowych z uwzględnieniem środowiska internetowego i różnych sposobów dystrybucji, gwarantując zrównoważone podejście reprezentujące interesy wszystkich zainteresowanych stron, a zwłaszcza interesy konsumentów oraz przynależne im prawo dostępu do treści, a zarazem wspierające artystów, twórców i innowacyjność w Europie;

59. powtarza, że potrzebne są nowoczesne, sprzyjające konkurencji oraz przyjazne dla konsumentów ramy prawne dotyczące prawa autorskiego, które wspierałyby kreatywność i innowacyjność, gwarantując bezpieczne, odpowiednie i chronione środowisko wynalazcom i twórcom;

60. podkreśla, że branża kultury i branża twórcza UE są motorem rozwoju społecznego i gospodarczego oraz tworzenia miejsc pracy w Europie, przypominając przy tym, że znaczący wkład do wzrostu gospodarczego, innowacyjności i tworzenia miejsc pracy w Unii wnoszą również twórcy, projektanci i instytucje zależne od ograniczeń i wyjątków w zakresie prawa autorskiego; podkreśla, że wszelkie inicjatywy ustawodawcze mające na celu zmodernizowanie prawa autorskiego powinny opierać się na niezależnych dowodach w zakresie wpływu na wzrost i miejsca pracy, zwłaszcza w MŚP z sektora kultury i sektora kreatywnego, a także wpływu na dostęp do wiedzy i kultury oraz potencjalne koszty i korzyści;

Międzynarodowy łańcuch dostaw oraz rola organów celnych i współpracy międzynarodowej

61. kładzie nacisk na ważną rolę, jaką odgrywają organy celne oraz międzynarodowa współpraca celna w zapobieganiu naruszeniom praw własności intelektualnej w handlu transgranicznym i podkreśla konieczność wspierania i ułatwiania współpracy organów celnych dzięki uściśleniu przepisów operacyjnych, aby współpraca ta umożliwiła rzeczywiste wprowadzenie kontroli towarów w tranzycie na terenie Unii;

62. wzywa Komisję, aby podczas wdrażania planu działań w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej lub powiązanych z nim inicjatyw uwzględniła w szczególności unijny plan działań dla organów celnych służący zwalczaniu naruszania praw własności intelektualnej oraz strategię na rzecz ochrony i egzekwowania praw własności intelektualnej w państwach trzecich;

63. apeluje o rozszerzenie nadzoru rynkowego, zarządzania ryzykiem i wymiany informacji między organami celnymi w kwestiach podniesionych w kontekście egzekwowania praw własności intelektualnej przez organy celne, na przykład w odniesieniu do przechowywania i niszczenia towarów naruszających te prawa;

64. kładzie nacisk na znaczenie ścisłej współpracy, wymiany informacji, a także odpowiedniego szkolenia organów celnych, organów nadzoru rynkowego oraz organów sądowych;

Inne kwestie

65. podkreśla kluczową rolę, jaką odgrywają organy publiczne na wszystkich szczeblach, w tym na szczeblu lokalnym, regionalnym i krajowym, dzięki zamówieniom publicznym i zakupom, i pochwala zamiar opracowania przez Komisję, propagowania oraz opublikowania wytycznych dla organów publicznych na wszystkich szczeblach dotyczących najlepszych praktyk umożliwiających im unikanie zakupu podrabianych towarów;

66. z zadowoleniem przyjmuje zaproponowaną przez Komisję zieloną księgę dotyczącą konsultacji z zainteresowanymi podmiotami na temat skutków systemów zwrotu i systemów pokrewnych w kontekście zwalczania naruszeń praw własności intelektualnej na skalę handlową oraz oceny potrzeby podjęcia konkretniejszych działań w tym obszarze, zarówno w odniesieniu do sprzedaży w internecie, jak i poza nim; uważa, że wprowadzenie w całej UE prawa zwrotu wszystkich bezwiednie nabytych podrobionych towarów mogłoby przynieść korzyści konsumentom i zachęciłoby handlowców do sprawdzania towarów przed rozpoczęciem ich sprzedaży;

67. popiera priorytetowe potraktowanie w planie działania współpracy z państwami członkowskimi, dzielenia się informacjami i najlepszymi praktykami oraz koordynowania działań w ramach transgranicznego egzekwowania przepisów;

68. podkreśla, że w celu pobudzenia innowacyjności i konkurencyjności w unijnych sektorach opartych na wiedzy należy w sposób zgodny z prawami własności intelektualnej pobudzać do otwartego prowadzenia badań naukowych i wymiany wiedzy, które również uznano za kluczowe elementy w strategiach „Globalny wymiar Europy” i „Europa 2020”;

69. podkreśla zapotrzebowanie na precyzyjne systemy wykrywania, które szybko położą kres naruszaniu praw własności intelektualnej na skalę handlową;

70. zwraca uwagę, że dochody pochodzące z korzystania z praw własności intelektualnej stanowią istotne źródło zewnętrznego finansowania projektów badawczych, a tym samym siłę napędową innowacyjności i rozwoju oraz współpracy między szkołami wyższymi i przedsiębiorstwami;

71. domaga się szybkiego wprowadzenia planu działania, aby w razie potrzeby można było w bliskiej przyszłości dostosować środki niezbędne do egzekwowania praw własności intelektualnej, w szczególności w sektorze kultury i sektorze kreatywnym;

72. wzywa Komisję do przeprowadzenia oceny wdrożenia każdego z działań przedstawionych w planie działań oraz do przedstawienia Parlamentowi sprawozdania na ten temat najpóźniej do lipca 2016 r.;

o o

73. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie oraz Komisji, a także parlamentom i rządom państw członkowskich.

[1] Dz.U. L 157 z 30.4.2004, s. 45.
[2] Dz.U. L 129 z 16.5.2012, s. 1.
[3] „Analiza stosowania dyrektywy 2004/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej w państwach członkowskich”, SEC(2010)1589.
[4] http://ec.europa.eu/internal_market/consultations/docs/2012/intellectual-property-rights/summary-of-responses_en.pdf.
[5] Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0140.
[6] http://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-15321-2014-INIT/pl/pdf.
[7] Dz.U. C 80 z 19.3.2013, s. 1.
[8] Teksty przyjęte, P7_TA(2010)0340.
[9] Zob. sprawozdanie UHRW „Obywatele europejscy a własność intelektualna: postrzeganie, świadomość i zachowania”, listopad 2013 r.
[10] COM(2010) 779.

OPINIA Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów (25.3.2015)

dla Komisji Prawnej

w sprawie dążenia do odnowy konsensusu w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej: plan działania UE
(2014/2151(INI))

Sprawozdawczyni komisji opiniodawczej: Catherine Stihler

WSKAZÓWKI

Komisja Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów zwraca się do Komisji Prawnej, właściwej dla tej sprawy, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

1. uznaje, że egzekwowanie praw własności intelektualnej nie jest jedynie siłą napędową zatrudnienia i wzrostu w Unii, lecz ma też kluczowe znaczenie dla właściwego funkcjonowania jednolitego rynku, zwłaszcza w kontekście takich czynników, jak udział w unijnym PKB czy zatrudnienie, oraz szeregu sektorów przemysłu, które czerpią korzyści z praw własności intelektualnej i je wykorzystują, oraz odgrywa kluczową rolę w stymulowaniu innowacyjności, kreatywności, konkurencyjności i różnorodności kulturowej;

2. podkreśla, że prawa własności intelektualnej obejmują nie tylko prawa autorskie, ale też m.in. znaki towarowe i patenty i że każdy z tych rodzajów praw ma zasadnicze znaczenie dla wartości europejskich towarów i usług;

3. z zadowoleniem przyjmuje plan działania Komisji, w którym skupiono się na egzekwowaniu, m.in. przez podejście polegające na podążaniu śladem pieniędzy, mające zapewniać, że sprawcy poważnych nadużyć w zakresie praw własności intelektualnej, zwłaszcza na skalę handlową, zostaną wzięci na cel i będą ponosić straty finansowe; podkreśla, że główna odpowiedzialność za egzekwowanie praw własności intelektualnej spoczywa na organach publicznych państw członkowskich;

4. podkreśla potrzebę dostosowania działań Komisji w zakresie egzekwowania praw własności intelektualnej do rozwoju jednolitego rynku cyfrowego oraz traktowania w taki sam sposób zarówno cyfrowych, jak i materialnych naruszeń praw własności intelektualnej; zauważa, że handel podrobionymi i naruszającymi prawa własności intelektualnej towarami materialnymi oraz ich sprzedaż w coraz większym stopniu odbywa się na rynkach online, na których organy państw członkowskich mają ograniczone możliwości kontrolowania sprzedaży; podkreśla potrzebę zaangażowania właścicieli platform handlowych we wszelkie działania na rzecz wzmocnienia praw własności intelektualnej, w tym w wysiłki zmierzające do usunięcia podrobionych towarów z ich stron internetowych i wykluczenia z nich sprzedawców takich towarów;

5. przypomina, że od maja 2011 r. istnieje dobrowolny protokół ustaleń dotyczący sprzedaży podrobionych towarów w internecie, oraz wzywa Komisję do przeprowadzenia oceny wyników wdrażania tego protokołu i przedstawienia jej Parlamentowi;

6. uznaje znaczenie dobrowolnych protokołów ustaleń, które wprowadzają solidne zasady uzgodnione w czasie rozmów z zainteresowanymi podmiotami, ponieważ pomogą one ograniczyć naruszenia praw własności intelektualnej na skalę handlową w środowisku internetowym; ponadto oczekuje na regularne sprawozdania dotyczące skuteczności wszelkich dobrowolnych środków;

7. podkreśla konieczność ustanowienia wskaźników wykonania tych porozumień, by móc ocenić ich skuteczność oraz przedstawić wyniki tej oceny obywatelom europejskim;

8. uważa, że Komisja powinna także przeanalizować skuteczność istniejących inicjatyw oraz możliwych przyszłych działań w odniesieniu do roli pośredników w walce z naruszeniami praw własności intelektualnej;

9. podkreśla, że produkty naruszające prawa własności intelektualnej nie tylko powodują bezpośrednią utratę dochodów przez legalne przedsiębiorstwa i europejską gospodarkę, ale również prowadzą do bezpośredniej i pośredniej utraty miejsc pracy, utraty reputacji oraz podwyższenia kosztów egzekwowania praw, a jednocześnie często mają związek z przestępczością zorganizowaną, stwarzają potencjalne zagrożenie dla zdrowia i bezpieczeństwa konsumentów oraz są dla nich potencjalnym źródłem szkód; podkreśla w tym kontekście, że jakość i bezpieczeństwo produktu nie są automatycznie powiązane z jego autentycznością i że status praw własności intelektualnej oraz ich ewentualne naruszenie podlegają innemu zbiorowi zasad niż bezpieczeństwo i jakość produktów konsumpcyjnych;

10. wyraża uznanie dla Komisji za zaangażowanie na rzecz konsumentów, szczególnie należących do młodszego pokolenia i nieświadomych skutków takich naruszeń, za pośrednictwem publicznych kampanii informacyjnych oraz innych stosownych środków, i zachęca Komisję oraz państwa członkowskie do dalszego opracowywania działań uświadamiających skierowanych do określonych grup odbiorców i odpowiednich rynków, na przykład przez stworzenie internetowego systemu ostrzegania konsumentów; przyjmuje ze szczególnym zadowoleniem działania obserwatorium podlegającego Urzędowi Harmonizacji Rynku Wewnętrznego (UHRW), których celem jest poprawa wiedzy konsumentów na temat korzyści płynących z wyboru produktów powstałych z poszanowaniem praw własności intelektualnej oraz ułatwienie dostępu do takich produktów;

11. uważa równocześnie, że konsumenci powinni umieć lepiej odróżniać oferty naruszające prawa własności intelektualnej, aby mogli decydować, że nie dokonają danego zakupu; ubolewa, że plan działań Komisji nie przewiduje żadnych akcji mających zwiększać zdolność konsumentów do odróżniania towarów i treści naruszających te prawa, oraz wzywa Komisję do dalszej refleksji nad opracowaniem specjalnych narzędzi, w szczególności w odniesieniu do dzielenia się najlepszymi praktykami;

12. zwraca się do organów państw członkowskich o dopilnowanie, aby towary naruszające prawa własności intelektualnej, które stanowią zagrożenie dla bezpieczeństwa, były ujmowane w zgłoszeniach systemu RAPEX niezależnie od tego, czy są sprzedawane w danym państwie członkowskim legalnie czy nielegalnie;

13. oczekuje do końca 2015 r. na informacje o istniejących krajowych inicjatywach w dziedzinie egzekwowania praw własności intelektualnej w postępowaniach cywilnych dotyczących MŚP; z zadowoleniem przyjmuje zapowiedzianą zieloną księgę dotyczącą potrzeby dalszych działań unijnych w oparciu o najlepsze praktyki stosowane w systemach wsparcia MŚP finansowanych na szczeblu krajowym w celu egzekwowania przysługujących im praw własności intelektualnej; wzywa Komisję do uwzględniania MŚP przy opracowywaniu przepisów oraz ponownie stwierdza, że we wszystkich przypadkach należy stosować zasadę „najpierw myśl na małą skalę”;

14. podkreśla, że dla MŚP kwestią o kluczowym znaczeniu jest istnienie jasnych i łatwych w stosowaniu struktur egzekwowania ich praw własności intelektualnej;

15. domaga się rozwoju usług mediacyjnych oraz stworzenia innych alternatywnych systemów rozwiązywania sporów, zwłaszcza dla MŚP, do stosowania w dziedzinie praw własności intelektualnej;

16. z zadowoleniem przyjmuje zaproponowaną przez Komisję zieloną księgę dotyczącą konsultacji z zainteresowanymi podmiotami na temat wpływu systemów zwrotu i systemów pokrewnych na zwalczanie naruszeń praw własności intelektualnej na skalę handlową oraz oceny potrzeby podjęcia konkretniejszych działań w tym obszarze, zarówno w odniesieniu do sprzedaży w internecie, jak i poza nim; uważa, że wprowadzenie w całej UE prawa zwrotu wszystkich bezwiednie nabytych podrobionych towarów mogłoby przynieść korzyści konsumentom i zachęciłoby handlowców do sprawdzania towarów przed rozpoczęciem ich sprzedaży;

17. popiera priorytetowe potraktowanie w planie działania współpracy z państwami członkowskimi, dzielenia się informacjami i najlepszymi praktykami oraz koordynowania działań w ramach transgranicznego egzekwowania przepisów; z zadowoleniem przyjmuje stworzenie grupy ekspertów państw członkowskich ds. egzekwowania praw własności intelektualnej, ponieważ dzielenie się najlepszymi praktykami ułatwi opracowanie polityki oraz realizację planu działania w oparciu o dane i badania przygotowane przez poszczególne państwa oraz przez pracowników obserwatorium;

18. zauważa, że szkolenia w zakresie rozwijania sektorowego egzekwowania praw własności intelektualnej na szczeblu krajowym mają zasadnicze znaczenie, podobnie jak rola, jaką ma do odegrania działające w ramach UHRW obserwatorium przy szkoleniu organów państw członkowskich i dzieleniu się najlepszymi praktykami, szczególnie przez wspieranie prowadzonych za pośrednictwem internetu kampanii o wynikach współmiernych do nakładów oraz przez ich koordynowanie wspólnie z odpowiednimi agencjami i organami;

19. podkreśla, że obowiązek uzyskiwania przez Urząd Harmonizacji Rynku Wewnętrznego (UHRW) danych dokumentujących naruszenia praw własności intelektualnej oraz tworzenia wiarygodnych danych i analiz na temat faktycznego wpływu naruszeń na podmioty gospodarcze powinien znaleźć się w dziesięciopunktowym planie działania i być podstawą dalszych działań w poszczególnych sektorach, których ten problem najbardziej dotyczy; w związku z tym wzywa Komisję do ulepszenia opracowanej przez UHRW bazy danych ACIST, aby umożliwiała uzyskanie dostępu do informacji na temat producentów podróbek i tym samym unikanie nabywania podrobionych towarów przez instytucje zamawiające;

20. podkreśla, że uzyskanie znacznej skuteczności egzekwowania praw własności intelektualnej wymaga dostępności i osiągalności pełnych informacji na temat rodzaju praw własności intelektualnej, z którym mamy do czynienia w danej sytuacji (np. patent, znak towarowy czy prawo autorskie), statusu ich ważności oraz tożsamości właścicieli, w tym formy metadanych w przypadku plików cyfrowych;

21. podkreśla kluczową rolę, jaką odgrywają organy publiczne na wszystkich szczeblach, w tym na szczeblu lokalnym, regionalnym i krajowym, dzięki zamówieniom publicznym i zakupom, i pochwala zamiar opracowania przez Komisję, propagowania oraz opublikowania wytycznych dotyczących najlepszych praktyk dla organów publicznych na wszystkich szczeblach, umożliwiających im unikanie zakupu podrabianych towarów;

22. ponadto odnotowuje propozycje konsultacji z udziałem wszystkich zainteresowanych podmiotów, w tym dostawców usług płatniczych, dotyczące stosowania unijnych zasad należytej staranności w całym łańcuchu dostaw w celu zapobiegania naruszeniom praw własności intelektualnej oraz wnioskuje o przedstawianie mu wyników tych konsultacji i funkcjonowania dobrowolnego unijnego systemu należytej staranności co roku zamiast raz na dwa lata;

23. z zadowoleniem przyjmuje wszelkie ewentualne działania dotyczące należytej staranności w całym łańcuchu dostaw, prowadzące do zmniejszenia liczby towarów naruszających prawa własności intelektualnej; podkreśla, że takie działania muszą mieć ukierunkowany charakter, nie mogą tworzyć dodatkowych obciążeń administracyjnych dla przeciętnego podmiotu handlowego, a ponadto muszą być elastyczne, ponieważ sprawcy naruszeń praw własności intelektualnej zmieniają produkty w celu uniknięcia kontroli;

24. wzywa Komisję do zapewnienia przejrzystości i terminowości wszystkich konsultacji z zainteresowanymi podmiotami oraz do dopilnowania, by ich wyniki były analizowane zarówno pod względem jakościowym, jak i ilościowym oraz by przekazywano je zainteresowanym podmiotom, w tym Parlamentowi i innym instytucjom UE;

25. wzywa Komisję do przedłożenia niezbędnych wniosków dostosowanych do zainteresowanych podmiotów, jeżeli po pierwszej publikacji sprawozdania dotyczącego praw własności intelektualnej w gospodarce UE, które ma się ukazywać co roku, okaże się, że dobrowolne środki się nie sprawdzają;

26. podkreśla, że wszelkie przepisy dotyczące praw własności intelektualnej muszą odzwierciedlać rozwój technologii cyfrowych z uwzględnieniem środowiska internetowego i różnych sposobów dystrybucji, gwarantując zrównoważone podejście reprezentujące interesy wszystkich zainteresowanych stron, a zwłaszcza interesy konsumentów oraz przynależne im prawo dostępu do treści, a zarazem wspierające artystów, twórców i innowacyjność w Europie;

27. jest zdania, że egzekwowanie praw własności intelektualnej powinno odbywać się z pełnym poszanowaniem zasady proporcjonalnego równoważenia praw właścicieli treści i praw użytkowników, które muszą być w pełni zgodne z Kartą praw podstawowych Unii Europejskiej oraz z przepisami dotyczącymi ochrony danych, a mianowicie z przepisami w zakresie ochrony danych osobowych, poszanowania życia prywatnego i prawa dostępu do wymiaru sprawiedliwości.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia	24.3.2015
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	33 1 3
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Dita Charanzová, Carlos Coelho, Sergio Gaetano Cofferati, Lara Comi, Daniel Dalton, Nicola Danti, Pascal Durand, Vicky Ford, Ildikó Gáll-Pelcz, Evelyne Gebhardt, Maria Grapini, Antanas Guoga, Sergio Gutiérrez Prieto, Liisa Jaakonsaari, Antonio López-Istúriz White, Jiří Maštálka, Marlene Mizzi, Jiří Pospíšil, Virginie Rozière, Christel Schaldemose, Andreas Schwab, Olga Sehnalová, Igor Šoltes, Ivan Štefanec, Catherine Stihler, Mylène Troszczynski, Anneleen Van Bossuyt, Marco Zullo
Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego	Roberta Metsola, Adam Szejnfeld, Ulrike Trebesius, Sabine Verheyen, Inês Cristina Zuber
Zastępcy (art. 200 ust. 2) obecni podczas głosowania końcowego	Jonathan Arnott, Philippe De Backer, Norbert Lins, Andrey Novakov

OPINIA Komisji Kultury i Edukacji (5.3.2015)

dla Komisji Prawnej

„W dążeniu do odnowy konsensusu w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej: Plan działania UE”
(2014/2151(INI))

Sprawozdawczyni komisji opiniodawczej: Silvia Costa

WSKAZÓWKI

Komisja Kultury i Edukacji zwraca się do Komisji Prawnej, właściwej dla tej sprawy, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

1. z zadowoleniem przyjmuje unijny plan działania w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej, a szczególnie podkreśla znaczenie i popiera stosowanie należytej staranności w całym łańcuchu dostaw, podejście „follow the money” (podążanie śladem pieniądza), usprawnienie egzekwowania praw własności intelektualnej (PWI) w postępowaniu cywilnym w przypadku MŚP, ukierunkowaną kampanię komunikacyjną, a także skupienie się na naruszaniu praw własności intelektualnej na skalę komercyjną;

2. domaga się szybkiego wprowadzenia planu działania, tak aby w razie potrzeby można było w bliskiej przyszłości dostosować środki niezbędne do egzekwowania praw własności intelektualnej, w szczególności w sektorze kultury i sektorze kreatywnym;

3. podkreśla, że głównym celem planu działania powinno być zapewnienie skutecznego i opartego na dowodach egzekwowania praw własności intelektualnej, co ma podstawowe znaczenie dla stymulowania innowacji, kreatywności, konkurencyjności, wzrostu i różnorodności kulturowej; zaznacza, że środki podejmowane w celu egzekwowania praw własności intelektualnej powinny się opierać na dokładnych i wiarygodnych danych;

4. zwraca uwagę, że o ile gromadzenie i analiza danych dotyczących ilości i rodzaju praw własności intelektualnej jest stosunkowo łatwe, o tyle analiza zakresu oraz skali ich naruszania, a także związku naruszeń tych praw ze światem przestępczym jest już znacznie trudniejsza; dlatego też podkreśla, jak dużą rolę odgrywa europejskie obserwatorium do spraw naruszeń praw własności intelektualnej w zapewnianiu danych, narzędzi oraz baz danych dla wspierania walki z naruszeniami praw własności intelektualnej;

5. zwraca uwagę, że według Komisji sektor kultury i sektor kreatywny, które w dużym zakresie korzystają z praw własności intelektualnej, są już źródłem do 4,5% PKB oraz do 8,5 mln miejsc pracy w UE i mają nie tylko ogromne znaczenie dla różnorodności kulturowej, ale także w dużym stopniu przyczyniają się do rozwoju społecznego i gospodarczego;

6. podkreśla, że w czasach kryzysu finansowego, kiedy to drastycznie obniża się fundusze na finansowanie kultury, wynagrodzenie wynikające z praw własności intelektualnej to często główne źródło dochodów artystów i twórców; dlatego też podkreśla, że uzyskiwanie przez artystów, twórców i podmiotów praw godziwego wynagrodzenia oraz zagwarantowanie im go powinno być jednym z głównych celów planu działania;

7. podkreśla znaczenie zagwarantowania stosowania należytej staranności w całym łańcuchu dostaw, w tym w cyfrowym łańcuchu dostaw, oraz przez wszystkie główne podmioty tego łańcucha, takie jak twórcy, artyści oraz podmioty praw autorskich, producenci, pośrednicy, dostawcy usług internetowych, platformy sprzedaży internetowej, użytkownicy końcowi oraz władze publiczne;

8. podkreśla znaczenie usprawnienia egzekwowania praw własności intelektualnej w postępowaniu cywilnym w przypadku MŚP i indywidualnych twórców, jako że odgrywają oni kluczową rolę w sektorze kultury i sektorze kreatywnym, a często nie posiadają zdolności do egzekwowania swych praw z uwagi na złożoność, koszt oraz czas trwania takich procedur;

9. popiera uruchomienie ukierunkowanych kampanii komunikacyjnych mających na celu podniesienie poziomu wiedzy na temat ryzyka gospodarczego oraz potencjalnego zagrożenia dla zdrowia i bezpieczeństwa związanego z naruszaniem praw własności intelektualnej na skalę komercyjną, szczególnie przez przedstawicieli młodszych pokoleń dorastających w dobie cyfrowej;

10. zauważa, że w zapobieganiu naruszeniom praw własności intelektualnej na skalę komercyjną ważne jest również rozszerzenie legalnej oferty zróżnicowanych internetowych treści kulturalnych i kreatywnych, a także ułatwienie dostępu do nich; dlatego też wzywa Komisję do podjęcia działań na rzecz wspierania wysiłków w tym kierunku, a także wspierania inwestycji w nowe, konkurencyjne modele biznesowe, które rozszerzają ofertę legalnych internetowych treści kulturalnych i kreatywnych oraz odbudowują zaufanie konsumenta do sieci oraz jego pewność siebie w sieci;

11. zwraca uwagę, że również i w szczególności w branży kultury i branży kreatywnej należy wspierać współpracę, także w formie dobrowolnego samozobowiązania, między podmiotami praw, autorami, operatorami platform, pośrednikami i użytkownikami końcowymi w zakresie wczesnego rozpoznawania potencjalnych przypadków naruszenia prawa ochrony; podkreśla, że Komisja musi wkrótce zweryfikować skuteczność takiego samozobowiązania i że konieczne mogą okazać się dodatkowe środki ustawodawcze w celu jego monitorowania;

12. podkreśla, że w sektorze kultury i sektorze kreatywnym konieczne jest włączenie w dialog podmiotów świadczących usługi płatnicze, aby ograniczyć zyski osiągane w wyniku naruszeń prawa ochrony w środowisku on-line;

13. zauważa, że system zgłaszania i usuwania pojedynczych adresów URL zawierających treści naruszające PWI ma praktyczne ograniczenia ze względu na dużą prędkość udostępniania danych treści; wzywa więc podmioty sektora do rozważenia sposobów długoterminowego usprawnienia systemu zgłaszania i usuwania;

14. stwierdza, że w państwach członkowskich, w których przepisy na to pozwalają, blokowanie na mocy orzeczenia sądowego stron internetowych naruszających PWI ma praktyczne ograniczenia w długoterminowej perspektywie;

15. zauważa, że naruszenia PWI przez użytkowników wynikają czasami z trudności lub niemożliwości znalezienia poszukiwanych treści w legalnych ofertach; wzywa zatem do rozwinięcia szerokiej i prostej w użytkowaniu legalnej oferty oraz do promowania takich ofert wśród użytkowników;

16. podkreśla konieczność bardziej całościowego podejścia do tej kwestii, koncentrującego się na reagowaniu na potrzeby konsumentów poprzez rozszerzenie dostępności i możliwości korzystania z nowatorskiej i przystępnej legalnej oferty, w oparciu o modele biznesowe dostosowane do internetu, które pozwalają usuwać bariery na drodze do utworzenia prawdziwego europejskiego jednolitego rynku cyfrowego, a jednocześnie pozwalają utrzymać równowagę pomiędzy prawami konsumentów a ochroną innowatorów i twórców;

17. podkreśla, że dla dobra innowacyjności, kreatywności i konkurencyjności zasadnicze znaczenie ma przemyślane egzekwowanie praw własności intelektualnej za pomocą w pełni przejrzystego, całościowego, wyważonego i elastycznego systemu, który może szybko reagować na ewoluujące wyzwania, z którymi w dobie cyfrowej boryka się unijna gospodarka oparta na wiedzy;

18. dostrzega zapotrzebowanie na stabilne i ujednolicone ramy egzekwowania praw własności intelektualnej i przypomina, że obecne ramy prawne nie stanowią przeszkody dla opracowania systemu licencji wieloterytorialnych; dlatego też zachęca Komisję, by wzięła pod uwagę patent europejski o jednolitym skutku oraz aktualny przegląd rozporządzenia w sprawie znaków handlowych, a także ogromną fragmentaryzację rynków sektora kultury i sektora kreatywnego uwarunkowaną kulturą i językiem;

19. zwraca uwagę, że wszystkie podmioty wchodzące w skład łańcucha dystrybucji powinny brać udział w opracowywaniu kampanii informacyjnych umożliwiających konsumentom dostęp do informacji na temat ich praw i obowiązków, a jednocześnie pozwalających im łatwo uzyskać dostęp do treści kreatywnych i korzystać z nich w prosty sposób;

20. powtarza, że potrzebne są nowoczesne, sprzyjające konkurencji oraz przyjazne dla konsumentów ramy prawne dotyczące praw autorskich, które wspierałyby kreatywność i innowacje, gwarantując bezpieczne, odpowiednie i chronione środowisko wynalazcom i twórcom;

21. jest zdania, że wprowadzenie skutecznych środków przeciwko wszelkiemu naruszaniu PWI, uwzględniających obecną rzeczywistość cyfrową i różne sposoby dystrybucji, prawa podmiotów PWI, które jednocześnie gwarantowałyby wyważenie wszystkich interesów oraz prawa konsumentów, oferując im łatwy dostęp do możliwie najszerszego wyboru legalnych treści, przyniesie same korzyści, przyczyniając się do rozwoju i wzrostu gospodarczego, tworzenia miejsc prac oraz dobrobytu;

22. zaznacza w szczególności, że aby egzekwowanie praw własności intelektualnej było skuteczne, pełne informacje powinny obejmować jasne wskazanie rodzaju PWI (np. patent, znak towarowy, prawo autorskie), tożsamości właścicieli oraz, w stosownych przypadkach, statusu jego ważności;

23. podkreśla, że w celu pobudzenia innowacyjności i konkurencyjności w unijnych sektorach opartych na wiedzy należy w sposób zgodny z PWI pobudzać do otwartego prowadzenia badań naukowych i wymiany wiedzy, które również uznano za kluczowe elementy w strategiach „Globalny wymiar Europy” i „Europa 2020”;

24. podkreśla zapotrzebowanie na precyzyjne systemy wykrywania, które szybko położą kres działalności skutkującej naruszaniem praw własności intelektualnej na skalę komercyjną;

25. zwraca uwagę, że dochody pochodzące z korzystania z PWI stanowią istotne źródło zewnętrznego finansowania projektów badawczych, a tym samym siłę napędową innowacji i rozwoju oraz współpracy między szkołami wyższymi i przedsiębiorstwami;

26. podkreśla znaczenie, jakie dla zwalczania naruszeń PWI mają sektorowe umowy i przewodniki dotyczące dobrych praktyk; wzywa podmioty branży do wymieniania informacji o platformach udostępniających treści naruszające PWI, a także do podjęcia skoordynowanych i współmiernych działań, takich jak zgłaszanie i usuwanie, aby zmniejszyć dochody przynoszone przez te treści i platformy; zauważa, że działania takie nie powinny obejmować blokowania stron internetowych bez odnośnej decyzji sądu;

27. nalega, aby stworzyć środki odwoławcze dla platform, wobec których w wyniku wymiany informacji podmioty sektora podjęły wszelkie środki mające na celu zwalczanie naruszania PWI o charakterze handlowym;

28. zauważa, że niektóre platformy „cyberlocker” wynagradzają swoich użytkowników w zależności od liczby zarejestrowanych pobrań ich plików, co stanowi zachętę do rozpowszechniania treści naruszających PWI; wzywa zatem państwa członkowskie do przedsięwzięcia proporcjonalnych środków zapobiegających takim procederom;

29. przypomina, że platformy „cyberlocker” stanowią jeden z głównych węzłów, w których dochodzi do naruszeń PWI, a naruszenia te pośrednio przynoszą platformom dochody dzięki reklamie lub abonamentom;

30. podkreśla, że produkty naruszające prawa własności intelektualnej nie tylko powodują bezpośrednią utratę dochodów przez legalne przedsiębiorstwa, ale również prowadzą do bezpośredniej i pośredniej utraty miejsc pracy, utraty reputacji oraz podwyższania kosztów egzekwowania praw i są niejednokrotnie powiązane z przestępczością zorganizowaną i stanowią potencjalne zagrożenie dla zdrowia i bezpieczeństwa;

31. zachęca Komisję, by, rozważając potrzebę dostosowania prawodawstwa z zakresu egzekwowania PWI do doby cyfrowej, zagwarantowała należytą równowagę pomiędzy wszystkimi kluczowymi podmiotami w łańcuchu dostaw, przy jednoczesnym pełnym poszanowaniu Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, a mianowicie ochrony danych osobowych i poszanowania życia prywatnego, prawa własności i prawa dostępu do wymiaru sprawiedliwości;

32. przypomina, że w procesie konsultacji dotyczących egzekwowania PWI w postępowaniach cywilnych, które Komisja przeprowadziła latach 2012–2013, wskazano szereg innych kwestii związanych z egzekwowaniem praw własności intelektualnej, nieuwzględnionych w planie działania, w tym trudności we wskazaniu sprawców lub domniemanych sprawców naruszenia, rolę pośredników w walce z naruszaniem praw własności intelektualnej oraz przyznawanie odszkodowań w sporach dotyczących naruszania tych praw; przypomina zatem, że plan działania jest jedynie punktem wyjścia w procesie gwarantowania egzekwowania praw własności intelektualnej;

33. wzywa Komisję, aby rozważyła wszystkie możliwe sposoby podejścia do kwestii egzekwowania praw własności intelektualnej, w tym propozycję wprowadzenia bardziej konkretnych działań prawnych;

34. podkreśla, że w ostatnich latach wzrosło rozpowszechnianie towarów podrobionych i pirackich, jako że towarami tymi łatwo obracać w sieci; potwierdza znaczenie kampanii edukacyjnej Komisji, której celem jest podniesienie poziomu wiedzy wśród konsumentów, pracowników i klientów, a w szczególności wśród ludzi młodych, oraz informowanie ich o szkodach gospodarczych i społecznych wynikających z komercyjnej skali działalności naruszającej prawa własności intelektualnej;

35. przypomina udział przestępczości zorganizowanej w działalności naruszającej prawa własności intelektualnej na szczeblu międzynarodowym, a także znaczenie znalezienia skoordynowanego rozwiązania europejskiego, wzmocnienia środków kontroli, przy jednoczesnym wprowadzeniu zasady „follow the money” (podążanie śladem pieniądza) w celu zabezpieczenia interesów konsumentów oraz integralności łańcucha dostaw;

36. zachęca Komisję do zbadania możliwości utworzenia europejskiego znaku wskazującego użytkownikom strony internetowe uznawane za takie, które nie dopuszczają się naruszeń PWI o charakterze handlowym.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia	26.2.2015
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	20 9 2
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Isabella Adinolfi, Dominique Bilde, Andrea Bocskor, Silvia Costa, Damian Drăghici, Angel Dzhambazki, Emmanouil Glezos, Giorgos Grammatikakis, Petra Kammerevert, Rikke Karlsson, Andrew Lewer, Svetoslav Hristov Malinov, Fernando Maura Barandiarán, Luigi Morgano, Momchil Nekov, Michaela Šojdrová, Martin Sonneborn, Yana Toom, Helga Trüpel, Sabine Verheyen, Julie Ward, Bogdan Brunon Wenta, Theodoros Zagorakis, Bogdan Andrzej Zdrojewski, Milan Zver, Krystyna Łybacka
Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego	Therese Comodini Cachia, Marc Joulaud, Dietmar Köster, Ilhan Kyuchyuk, Ernest Maragall, Martina Michels, Michel Reimon
Zastępcy (art. 200 ust. 2) obecni podczas głosowania końcowego	Marco Affronte, Julia Reda

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia	7.5.2015
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	19 0
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Max Andersson, Joëlle Bergeron, Jean-Marie Cavada, Therese Comodini Cachia, Rosa Estaràs Ferragut, Laura Ferrara, Lidia Joanna Geringer de Oedenberg, Dietmar Köster, António Marinho e Pinto, Evelyn Regner, Pavel Svoboda, József Szájer, Axel Voss, Tadeusz Zwiefka
Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego	Daniel Buda, Sergio Gaetano Cofferati, Pascal Durand, Angel Dzhambazki, Jytte Guteland, Sylvia-Yvonne Kaufmann, Virginie Rozière, Cecilia Wikström
Zastępcy (art. 200 ust. 2) obecni podczas głosowania końcowego	Morten Messerschmidt

Informacja prawna - Polityka ochrony prywatności