SPRAWOZDANIE w sprawie reformy prawa wyborczego Unii Europejskiej

2.10.2015 - (2015/2035(INL))

Komisja Spraw Konstytucyjnych
Współsprawozdawcy: Danuta Maria Hübner, Jo Leinen


Procedura : 2015/2035(INL)
Przebieg prac nad dokumentem podczas sesji
Dokument w ramach procedury :  
A8-0286/2015

PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie reformy prawa wyborczego Unii Europejskiej

(2015/2035(INL))

Parlament Europejski,

–  uwzględniając Akt dotyczący wyborów przedstawicieli do Parlamentu Europejskiego w powszechnych wyborach bezpośrednich (zwany dalej „aktem wyborczym”), dołączony do decyzji Rady z dnia 20 września 1976 r. wraz ze zmianami[1], w szczególności jego art. 14,

–  uwzględniając Traktaty, a zwłaszcza art. 9, 10, 14 oraz art. 17 ust. 7 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE), a także art. 22, 223 ust. 1 i art. 225 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) oraz art. 3 Protokołu nr 2 w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności,

–  uwzględniając Protokół nr 7 w sprawie przywilejów i immunitetów Unii Europejskiej,

  uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie procedury wyborczej Parlamentu, a w szczególności rezolucję z dnia 15 lipca 1998 r. w sprawie projektu procedury wyborczej zawierającej wspólne zasady wyboru członków Parlamentu Europejskiego[2], rezolucję z dnia 22 listopada 2012 r. w sprawie wyborów do Parlamentu Europejskiego w 2014 r.[3] i rezolucję z dnia 4 lipca 2013 r. w sprawie usprawnienia organizacji wyborów do Parlamentu Europejskiego w 2014 r.[4],

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 marca 2013 r. w sprawie składu Parlamentu Europejskiego w perspektywie wyborów w 2014 r.[5],

–  uwzględniając zalecenie Komisji 2013/142/UE z dnia 12 marca 2013 r. dotyczące usprawnienia demokratycznego i skutecznego przeprowadzania wyborów do Parlamentu Europejskiego[6],

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 8 maja 2015 r. zatytułowany „Sprawozdanie w sprawie wyborów do Parlamentu Europejskiego w 2014 r.” (COM(2015)0206),

–  uwzględniając porozumienie ramowe z dnia 20 października 2010 r. w sprawie stosunków między Parlamentem Europejskim i Komisją Europejską[7],

–  uwzględniając dyrektywę Rady 93/109/WE z dnia 6 grudnia 1993 r. ustanawiającą szczegółowe warunki wykonywania prawa głosowania i kandydowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego przez obywateli Unii mających miejsce zamieszkania w państwie członkowskim, którego nie są obywatelami[8],

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 1141/2014 z dnia 22 października 2014 r. w sprawie statusu i finansowania europejskich partii politycznych i europejskich fundacji politycznych[9], a w szczególności jego art. 13, 21 i 31,

–  uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej, a w szczególności jej art. 11, 23 i 39,

–  uwzględniając art. 45 i art. 52 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Konstytucyjnych (A8-0286/2015),

A.  mając na uwadze, że art. 223 TFUE przyznaje Parlamentowi prawo do zainicjowania reformy własnej procedury wyborczej, w celu wypracowania jednolitej procedury mającej zastosowanie w całej Unii lub procedury opartej na zasadach wspólnych dla wszystkich państw członkowskich, oraz do udzielenia zgody na tę reformę;

B.  mając na uwadze, że reforma procedury wyborczej Parlamentu powinna mieć na celu zwiększenie demokratycznego i ponadnarodowego wymiaru wyborów europejskich i demokratycznej legitymacji procesu decyzyjnego Unii, wzmocnienie pojęcia obywatelstwa Unii, poprawę funkcjonowania Parlamentu Europejskiego i rządzenia w Unii, umocnienie legitymacji prac Parlamentu Europejskiego, wzmocnienie zasad równości wyboru i równych szans, zwiększenie skuteczności systemu przeprowadzania wyborów europejskich, a także przybliżenie posłów do Parlamentu Europejskiego do swoich wyborców, w szczególności tych najmłodszych;

C.  mając na uwadze, że reforma procedury wyborczej musi być zgodna z zasadami pomocniczości i proporcjonalności, a ujednolicenie nie powinno być celem samym w sobie;

D.  mając na uwadze, że możliwość opracowania jednolitej procedury wyborczej w oparciu o powszechne wybory bezpośrednie jest zapisana w Traktatach od 1957 r.;

E.  mając na uwadze, że coraz niższa frekwencja w wyborach europejskich, w szczególności wśród najmłodszych wyborców, oraz rosnący brak zainteresowania obywateli problematyką europejską stanowią zagrożenie dla przyszłości Europy, w związku z czym potrzebne są pomysły, które przyczynią się do ożywienia europejskiej demokracji;

F.  mając na uwadze, że prawdziwa harmonizacja procedury wyborczej do Parlamentu Europejskiego we wszystkich państwach członkowskich mogłaby lepiej promować prawo wszystkich obywateli europejskich do uczestniczenia na równych prawach w demokratycznym życiu Unii, a równocześnie umocnić polityczny wymiar integracji europejskiej;

G.  mając na uwadze, że uprawnienia Parlamentu stopniowo rosną od pierwszych wyborów bezpośrednich w 1979 r. oraz że Parlament jako współustawodawca ma równy status z Radą w większości dziedzin polityki Unii, szczególnie w wyniku wejścia w życie Traktatu z Lizbony;

H.  mając na uwadze, że Traktat z Lizbony zmienił mandat posłów do Parlamentu Europejskiego, czyniąc ich bezpośrednimi przedstawicielami obywateli Unii[10], nie zaś „przedstawicielami narodów państw należących do Wspólnoty”[11];

I.  mając na uwadze, że jedyna reforma samego aktu wyborczego miała miejsce w 2002 r. w wyniku przyjęcia decyzji Rady 2002/772/WE, Euratom[12], która wymaga od państw członkowskich przeprowadzania wyborów na zasadzie reprezentacji proporcjonalnej z zastosowaniem systemu list lub pojedynczego głosu podlegającego przeniesieniu i która zlikwidowała podwójny mandat w przypadku posłów do Parlamentu Europejskiego; mając ponadto na uwadze, że państwom członkowskim wyraźnie przyznano prawo tworzenia okręgów wyborczych na szczeblu krajowym i wprowadzenia progu krajowego nieprzekraczającego 5% oddanych głosów;

J.  mając na uwadze, że wszechstronne porozumienie w sprawie prawdziwie jednolitej procedury wyborczej nie zostało jeszcze osiągnięte, chociaż stopniowo następuje pewna zbieżność systemów wyborczych, między innymi w wyniku przyjęcia aktów prawa wtórnego, takich jak dyrektywa Rady 93/109/WE;

K.  mając na uwadze, że pojęcie obywatelstwa Unii, wprowadzone formalnie do porządku konstytucyjnego traktatem z Maastricht w 1993 r., obejmuje prawo obywateli Unii do uczestniczenia w wyborach europejskich i lokalnych w swoich państwach członkowskich oraz w państwie zamieszkania na takich samych warunkach jak w przypadku obywateli tego państwa[13]; mając na uwadze, że Karta praw podstawowych, której Traktat z Lizbony nadał wiążącą moc prawną, przyczyniła się do wzmocnienia tego prawa;

L.  mając na uwadze, że pomimo tych reform wybory europejskie wciąż są regulowane głównie przez przepisy krajowe, kampanie wyborcze nadal mają charakter krajowy, a europejskie partie polityczne nie mogą w wystarczający sposób wypełniać swojego mandatu konstytucyjnego i przyczyniać się „do kształtowania europejskiej świadomości politycznej i wyrażania woli obywateli Unii” zgodnie z wymogiem art. 10 ust. 4 TUE;

M.  mając na uwadze, że europejskie partie polityczne mają największą możliwość przyczyniania się „do kształtowania europejskiej świadomości politycznej”, w związku z czym powinny odgrywać większą rolę w kampaniach wyborczych do Parlamentu, tak aby poprawić widoczność tych wyborów i wykazać związek pomiędzy głosowaniem na daną partię krajową a jego wpływem na liczebność europejskiej grupy politycznej w Parlamencie Europejskim;

N.  mając na uwadze, że istnieją znaczne różnice w procesie mianowania kandydatów w wyborach do Parlamentu Europejskiego między państwami członkowskimi i między partiami krajowymi, przede wszystkim pod względem przejrzystości i standardów demokracji, podczas gdy otwarte, przejrzyste i demokratyczne procedury wybierania kandydatów mają podstawowe znaczenie dla budowania zaufania do systemu politycznego;

O.  mając na uwadze, że terminy finalizowania list wyborczych przed wyborami europejskimi znacznie się różnią w poszczególnych państwach członkowskich, obecnie wahając się od 17 do 83 dni, co stawia kandydatów i wyborców w całej Unii w nierównej sytuacji, jeżeli chodzi o czas na prowadzenie kampanii i zastanowienie się nad wyborem;

P.  mając na uwadze, że terminy zamykania spisów wyborców przed wyborami europejskimi znacznie się różnią w poszczególnych państwach członkowskich i mogą uczynić wymianę informacji między państwami członkowskimi na temat wyborców (która ma na celu uniknięcie podwójnego głosowania) trudną, jeśli nie niemożliwą;

Q.  mając na uwadze, że w odniesieniu do wyborów europejskich istniejące europejskie przepisy wyborcze umożliwiają ustalenie nieobowiązkowego progu na poziomie do 5% oddanych głosów oraz że 15 państw członkowskich wykorzystało tę możliwość i wprowadziło próg wynoszący od 3 do 5%; mając na uwadze, że w mniejszych państwach członkowskich, a także w państwach członkowskich, które podzieliły swój obszar wyborczy na okręgi wyborcze, faktyczny próg wynosi ponad 3%, nawet jeżeli nie istnieje próg określony prawnie; mając na uwadze, że wprowadzenie obowiązkowych progów jest uznane w tradycji konstytucyjnej za prawomocny środek zagwarantowania, że parlamenty są zdolne do funkcjonowania;

R.  mając na uwadze, że choć art. 10 ust. 2 aktu wyborczego wyraźnie zakazuje wczesnego publikowania wyników wyborów, takie wyniki w przeszłości były podawane do wiadomości publicznej; mając na uwadze, że ujednolicony czas zakończenia głosowania we wszystkich państwach członkowskich przyczyniłby się zdecydowanie do wspólnego europejskiego charakteru wyborów europejskich oraz ograniczyłby możliwość wpływania na wyniki w sytuacji, gdy w niektórych państwach członkowskich wyniki wyborów są podawane do wiadomości publicznej, zanim głosowanie zakończy się we wszystkich państwach członkowskich;

S.  mając na uwadze, że pierwsze oficjalne prognozy wyników wyborów powinny być ogłaszane jednocześnie we wszystkich państwach członkowskich w ostatnim dniu okresu wyborczego, o godz. 21.00 czasu środkowoeuropejskiego;

T.  mając na uwadze, że określenie wspólnego dla całej Europy dnia głosowania lepiej odzwierciedlałoby wspólny udział obywateli w całej Unii, umocniło demokrację uczestniczącą i pomogło utworzyć bardziej spójne wybory paneuropejskie;

U.  mając na uwadze, że Traktat z Lizbony ustanowił nowy porządek konstytucyjny, przyznając Parlamentowi Europejskiemu prawo wyboru Przewodniczącego Komisji Europejskiej[14] zamiast zwykłego wyrażenia zgody; mając na uwadze, że wybory europejskie w 2014 r. stworzyły ważny precedens w tym względzie i pokazały, iż nominowanie czołowych kandydatów zwiększa zainteresowanie obywateli wyborami europejskimi;

V.  mając na uwadze, że nominowanie głównych kandydatów na stanowisko Przewodniczącego Komisji Europejskiej stanowi połączenie między głosowaniem na poziomie krajowym a kontekstem europejskim oraz umożliwia obywatelom Unii dokonywanie świadomych wyborów spośród alternatywnych programów politycznych; mając na uwadze, że wyznaczanie głównych kandydatów z użyciem otwartej i przejrzystej procedury zwiększa demokratyczną legitymację i umacnia odpowiedzialność;

W.  mając na uwadze, że procedura nominacji i wyboru głównych kandydatów na to stanowisko jest silnym przejawem europejskiej demokracji; mając ponadto na uwadze, że powinna ona być integralną częścią kampanii wyborczych;

X.  mając na uwadze, że termin nominacji kandydatów przez europejskie partie polityczne należy ujednolicić w akcie wyborczym oraz że główni kandydaci na stanowisko Przewodniczącego Komisji Europejskiej powinni kandydować w wyborach do Parlamentu Europejskiego;

Y.  mając na uwadze, że nie wszystkie państwa członkowskie zapewniają swoim obywatelom możliwość głosowania z zagranicy, a wśród państw, które to czynią, warunki pozbawienia prawa do głosowania bardzo się różnią; mając na uwadze, że zagwarantowanie wszystkim obywatelom Unii mieszkającym poza nią prawa do uczestnictwa w wyborach przyczyniłoby się do wzmocnienia zasady równości wyboru; mając jednak na uwadze, że państwa członkowskie powinny lepiej skoordynować swoje systemy administracyjne, aby uniemożliwić wyborcom dwukrotne głosowanie w dwóch różnych państwach członkowskich;

Z.  mając na uwadze, że w przynajmniej 13 państwach członkowskich nie ma odpowiednich przepisów wewnętrznych uniemożliwiających obywatelom posiadającym dwa obywatelstwa państw członkowskich dwukrotne głosowanie, co stanowi naruszenie art. 19 aktu wyborczego;

AA.  mając na uwadze, że na szczeblu europejskim należy powołać organ wyborczy działający jako sieć pojedynczych organów kontaktowych państw członkowskich, ponieważ ułatwiłoby to dostęp do informacji na temat zasad rządzących wyborami europejskimi, a także zracjonalizowało cały proces i umocniło europejski charakter tych wyborów; mając w związku z tym na uwadze, że Komisję wzywa się do zbadania praktycznych ustaleń niezbędnych do ustanowienia takiego organu na szczeblu Unii;

AB.  mając na uwadze, że minimalny wiek uprawniający do kandydowania w 28 państwach członkowskich waha się od 18 do 25 lat, a minimalny wiek uprawniający do głosowania wynosi od 16 do 18 lat, co wynika z rozbieżnych tradycji konstytucyjnych i wyborczych w państwach członkowskich; mając na uwadze, że harmonizacja wieku uprawniającego do głosowania oraz minimalnego wieku kandydatów byłaby wysoce pożądana jako środek zapewnienia obywatelom Unii prawdziwej równości głosu oraz pozwoliłaby uniknąć dyskryminacji w najbardziej fundamentalnym aspekcie obywatelstwa, jakim jest prawo do udziału w procesie demokratycznym;

AC.  mając na uwadze, że oficjalne stworzenie partii politycznych na szczeblu Unii i ich konsolidacja przyczyniają się do powstania europejskiej świadomości politycznej i wyrażania woli obywateli Unii, co z kolei ułatwia również stopniową konwergencję systemów wyborczych;

AD.  mając na uwadze, że głosowanie korespondencyjne, elektroniczne i internetowe mogłoby sprawić, że wybory europejskie będą skuteczniejsze i atrakcyjniejsze dla głosujących, pod warunkiem zapewnienia możliwie najwyższych standardów ochrony danych;

AE.  mając na uwadze, że w większości państw członkowskich członkowie władzy wykonawczej mogą ubiegać się o wybór do parlamentu krajowego bez konieczności zaprzestania swojej działalności instytucjonalnej;

AF.  mając na uwadze, że pomimo ciągłych postępów od 1979 r. w zakresie równowagi między kobietami i mężczyznami w podziale mandatów wciąż pozostają w tej kwestii znaczne rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi, gdyż w 10 z nich wskaźnik najmniej reprezentowanej płci wynosi 33%; mając na uwadze, że obecny skład Parlamentu Europejskiego, który liczy jedynie 36,62% kobiet, jest poniżej wartości i celów równości płci, której Karta praw podstawowych jest orędowniczką;

AG.  mając na uwadze, że równość kobiet i mężczyzn – jako jedna z fundamentalnych wartości Unii – musi być osiągnięta, ale jedynie bardzo nieliczne państwa członkowskie wprowadziły tę zasadę do swoich krajowych systemów wyborczych; mając na uwadze, że stosowanie parytetów w procesie podejmowania decyzji politycznych oraz naprzemiennych list okazało się bardzo efektywnym narzędziem w walce z dyskryminacją, brakiem równowagi we wpływie poszczególnych płci oraz narzędziem poprawy reprezentacji demokratycznej w politycznych organach decyzyjnych;

AH.  mając na uwadze, że zasada degresywnej proporcjonalności zapisana w TUE znacząco przyczyniła się do powstania we wszystkich państwach członkowskich poczucia przynależności do europejskiego projektu;

1.  postanawia zreformować procedurę wyborczą w odpowiednim czasie przez wyborami w 2019 r. w celu: umocnienia demokratycznego i ponadnarodowego wymiaru wyborów europejskich i legitymacji demokratycznej procesu decyzyjnego UE, wzmocnienia pojęcia obywatelstwa Unii i równości prawa wyborczego, wspierania zasady demokracji przedstawicielskiej i bezpośredniego reprezentowania obywateli Unii w Parlamencie Europejskim zgodnie z art. 10 TFUE, poprawy funkcjonowania Parlamentu Europejskiego i sprawowania rządów w Unii, umocnienia legitymacji i skuteczności prac Parlamentu Europejskiego, zwiększenia skuteczności systemu przeprowadzania wyborów europejskich, spotęgowania wspólnego poczucia przynależności wśród obywateli ze wszystkich państw członkowskich, zwiększenia zrównoważonego składu Parlamentu Europejskiego, a także zapewnienia obywatelom Unii jak największej równości wyboru i uczestnictwa;

2.  proponuje poprawę widoczności europejskich partii politycznych poprzez umieszczenie ich nazw i znaków graficznych na kartach do głosowania, a także zaleca, aby figurowały one również w telewizyjnych i radiowych audycjach wyborczych, na plakatach i innych materiałach wykorzystywanych w europejskich kampaniach wyborczych, zwłaszcza w manifestach partii krajowych, ponieważ dzięki tym środkom wybory europejskie stałyby się bardziej przejrzyste, a ich demokratyczny przebieg zostałby usprawniony dzięki temu, że obywatele będą mogli jasno zrozumieć wpływ oddawanych przez siebie głosów na zdolność wywierania wpływu politycznego przez europejskie partie polityczne oraz formowania grup politycznych w Parlamencie Europejskim;

3.  uważa jednocześnie, że w świetle zaangażowania Unii Europejskiej na rzecz zasady pomocniczości regionalne partie polityczne kandydujące w wyborach europejskich powinny postępować podobnie oraz że należy zachęcać władze regionalne do posługiwania się w tym kontekście oficjalnie uznanymi językami regionalnymi;

4.  zachęca państwa członkowskie do ułatwiania udziału europejskich partii politycznych, a także ich czołowych kandydatów, w kampaniach wyborczych, zwłaszcza w telewizji i innych środkach masowego przekazu;

5.  postanawia określić wspólny termin, przed upływem którego mają zostać sporządzone listy wyborcze na szczeblu krajowym, wynoszący co najmniej 12 tygodni przed dniem wyborów, co ma na celu zwiększenie równości wyboru, gdyż zarówno kandydaci, jak i wyborcy w całej Unii będą dysponować takim samym czasem na przygotowanie się i na refleksję przed głosowaniem; zachęca państwa członkowskie do rozważenia sposobów zapewnienia większej zbieżności przepisów regulujących kampanie wyborcze w ramach wyborów europejskich;

6  uważa za istotne, aby partie polityczne na wszystkich szczeblach przyjęły demokratyczne i przejrzyste procedury wyboru kandydatów; zaleca, aby partie krajowe dokonywały demokratycznego wyboru kandydatów, którzy wystartują w wyborach europejskich;

7.  sugeruje, aby w odniesieniu do państw członkowskich obejmujących jeden okręg wyborczy oraz do poszczególnych okręgów wyborczych, w których stosowany jest system list obejmujących ponad 26 mandatów, wprowadzić obowiązkowy próg wynoszący 3–5%; uważa, że środek ten ma istotne znaczenie dla zabezpieczenia prawidłowego funkcjonowania Parlamentu Europejskiego, ponieważ przyczyni się do uniknięcia dalszej fragmentacji;

8.  pomimo faktu, że państwa członkowskie mogą dowolnie określać, w którym(-ych) dniu(-ach) okresu wyborczego odbędą się wybory, proponuje, aby wybory we wszystkich państwach członkowskich kończyły się w niedzielę wyborów europejskich o godz. 21.00 czasu środkowoeuropejskiego, dzięki czemu zapewnione zostanie właściwe wykonanie art. 10 ust. 2 aktu wyborczego, a tym samym zmniejszone zostanie prawdopodobieństwo wpływu na wyniki wyborów w związku z podawaniem do wiadomości publicznej wyników wyborów w niektórych państwach członkowskich, podczas gdy głosowanie nie zostało jeszcze zakończone we wszystkich państwach członkowskich; postuluje, aby zakaz wczesnego ogłaszania wyników wyborów pozostał w mocy we wszystkich państwach członkowskich;

9.  postanawia określić wspólny termin wyznaczania głównych kandydatów przez europejskie partie polityczne na okres 12 tygodni przed wyborami europejskimi, tak aby umożliwić zaprezentowanie ich programów wyborczych, organizację debat z udziałem kandydatów oraz przeprowadzenie ogólnounijnych kampanii wyborczych; uważa, że proces wyznaczania głównych kandydatów jest istotnym aspektem kampanii wyborczych w związku z pośrednim związkiem między wynikami w wyborach europejskich a wyborem Przewodniczącego Komisji zgodnie z postanowieniami Traktatu z Lizbony;

10.  postanawia określić wspólny ośmiotygodniowy termin sporządzenia spisu wyborców oraz sześciotygodniowy okres na wymianę informacji o obywatelach Unii posiadających podwójne obywatelstwo i o obywatelach Unii zamieszkałych w innym państwie członkowskim, które to informacje mają zostać dostarczone do jednego organu krajowego odpowiedzialnego za spis wyborców;

11.  uważa, że należy uwydatnić uczciwość wyborów poprzez ograniczenie wydatków na kampanię wyborczą do rozsądnej kwoty, która umożliwia odpowiednie zaprezentowanie partii politycznych, kandydatów i ich programów wyborczych;

12.  proponuje, aby wszyscy obywatele Unii, w tym ci mieszkający lub pracujący w państwie trzecim, otrzymali prawo oddania głosu w wyborach do Parlamentu Europejskiego; uważa, że dzięki temu wszyscy obywatele Unii będą mieć takie samo prawo głosowania w wyborach europejskich na tych samych warunkach, bez względu na miejsce zamieszkania lub obywatelstwo;

13.  wzywa jednak państwa członkowskie do lepszego skoordynowania systemów administracyjnych, aby uniemożliwić wyborcom dwukrotne głosowanie w dwóch różnych państwach członkowskich;

14.  zachęca państwa członkowskie, aby umożliwiły głosowanie korespondencyjne, elektroniczne oraz internetowe w celu zwiększenia udziału w głosowaniu i ułatwienia go wszystkim obywatelom, a zwłaszcza osobom o ograniczonej możliwości poruszania się oraz osobom mieszkającym lub pracującym w państwie członkowskim UE, którego nie są obywatelami, lub w państwie trzecim, o ile podjęte są niezbędne kroki dla zapobieżenia wszelkim możliwym oszustwom w korzystaniu z tych form głosowania;

15.  jako dalszy krok zaleca państwom członkowskim rozważenie sposobów zharmonizowania minimalnego wieku wyborców i ustalenia go na poziomie 16 lat w celu dalszego zwiększenia równości wyboru wśród obywateli Unii;

16.  wzywa do dokonania przeglądu porozumienia ramowego w sprawie stosunków między Parlamentem Europejskim i Komisją Europejską z myślą o dostosowaniu przepisów mających zastosowanie do komisarzy kandydujących w wyborach do Parlamentu Europejskiego, tak aby nie odbywało się to ze szkodą dla instytucjonalnej skuteczności Komisji w okresie wyborów, a jednocześnie aby nie dopuścić do niewłaściwego wykorzystania zasobów instytucjonalnych;

17.  postanawia dać Parlamentowi prawo ustalenia, po konsultacji z Radą, okresu wyborczego w wyborach do Parlamentu Europejskiego;

18.  zachęca państwa członkowskie do przyjęcia odpowiednich ram prawnych zapewniających najwyższe standardy dotyczące informacyjnego, uczciwego i obiektywnego relacjonowania przez media – zwłaszcza przez nadawców publicznych – w czasie kampanii wyborczych; uważa, że ma to istotne znaczenie dla umożliwienia europejskim obywatelom podejmowania świadomych wyborów dotyczących konkurencyjnych programów politycznych; uznaje znaczenie, jakie instrumenty samoregulacji, takie jak kodeksy postępowania, mają dla osiągnięcia tego celu;

19.  wzywa do umocnienia standardów służących zapewnieniu swobodnej i nieskrępowanej rywalizacji między partiami politycznymi, w szczególności poprzez zadbanie o pluralizm w sferze mediów i neutralność administracji publicznej wszystkich szczebli wobec procesu wyborczego;

20.  podkreśla znaczenie zwiększenia udziału kobiet w podejmowaniu decyzji politycznych oraz większej reprezentacji kobiet w wyborach europejskich; w związku z tym wzywa państwa członkowskie i instytucje Unii do przyjęcia wszelkich niezbędnych środków w celu propagowania zasady równości mężczyzn i kobiet w całym procesie wyborczym; podkreśla w związku z tym znaczenie zachowania równowagi płci na listach wyborczych;

21.  zachęca państwa członkowskie do przyjęcia środków mających na celu propagowanie odpowiedniej reprezentacji mniejszości etnicznych, językowych i innych w wyborach europejskich;

22.  uważa, że pożądane jest ustanowienie europejskiego organu wyborczego, któremu można by powierzyć zadanie centralizacji informacji w sprawie wyborów do Parlamentu Europejskiego, nadzorowania przebiegu wyborów oraz ułatwiania wymiany informacji między państwami członkowskimi;

23.  stwierdza, że sprawowanie mandatu posła do Parlamentu Europejskiego powinno być również niepołączalne z mandatem posła do parlamentu regionalnego lub zgromadzenia posiadającego uprawnienia ustawodawcze;

24.  przypomina, że pomimo zaleceń Komisji państwom członkowskim wielokrotnie nie udawało się osiągnąć porozumienia co do wspólnego dnia głosowania; zachęca państwa członkowskie do podejmowania działań mających na celu osiągnięcie porozumienia w tej kwestii;

25.  przekazuje Radzie załączony projekt zmiany Aktu dotyczącego wyborów przedstawicieli do Parlamentu Europejskiego w powszechnych wyborach bezpośrednich;

26.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie Europejskiej, Radzie i Komisji, a także rządom i parlamentom państw członkowskich.

ZAŁĄCZNIK: PROJEKT WNIOSKU DOTYCZĄCEGO DECYZJI RADY

w sprawie przyjęcia przepisów mających na celu zmianę Aktu dotyczącego wyboru posłów do Parlamentu Europejskiego w powszechnych wyborach bezpośrednich[15]

RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 223,

uwzględniając wniosek Parlamentu Europejskiego,

uwzględniając zgodę Parlamentu Europejskiego,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1)  należy wdrożyć postanowienia Traktatu dotyczące procedury wyborczej;

PRZYJĘŁA postanowienia załączone do niniejszej decyzji i zaleca państwom członkowskim ich zatwierdzenie zgodnie z ich odpowiednimi wymogami konstytucyjnymi.

Niniejsza decyzja i załączone do niej postanowienia zostają opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Państwa członkowskie powiadamiają niezwłocznie sekretarza generalnego Rady o przeprowadzeniu procedur wymaganych na mocy ich odpowiednich przepisów konstytucyjnych koniecznych do zatwierdzenia postanowień załączonych do niniejszej decyzji.

Zmiany stają się skuteczne pierwszego dnia miesiąca następującego po zatwierdzeniu postanowień niniejszej decyzji przez państwa członkowskie, zgodnie z ich odpowiednimi wymogami konstytucyjnymi.

Załącznik do projektu decyzji Rady w sprawie przyjęcia przepisów mających na celu zmianę Aktu dotyczącego wyborów przedstawicieli do Parlamentu Europejskiego w powszechnych wyborach bezpośrednich

Poprawka 1

Akt wyborczy z 1976 r.

Artykuł 1 – ustęp 1

Akt wyborczy z 1976 r.

Poprawka

1. W każdym Państwie Członkowskim członkowie Parlamentu Europejskiego są wybierani na zasadzie proporcjonalnej z zastosowaniem systemu list lub pojedynczego głosu podlegającego przeniesieniu.

1. W każdym państwie członkowskim członkowie Parlamentu Europejskiego są wybierani jako przedstawiciele obywateli Unii na zasadzie proporcjonalnej z zastosowaniem systemu list lub pojedynczego głosu podlegającego przeniesieniu.

Poprawka    2

Akt wyborczy z 1976 r.

Artykuł 3

Akt wyborczy z 1976 r.

Poprawka

Państwa członkowskie mogą ustanowić próg minimalny w rozdziale mandatów. Na poziomie krajowym próg ten nie może przekroczyć 5 procent oddanych głosów.

W odniesieniu do okręgów wyborczych oraz do państw członkowskich o jednym okręgu wyborczym, w których stosowany jest system list obejmujących ponad 26 mandatów, państwa członkowskie ustanawiają próg minimalny w rozdziale mandatów, przy czym próg ten nie może być niższy niż 3 procent ani wyższy niż 5 procent oddanych głosów w danym okręgu wyborczym lub państwie członkowskim o jednym okręgu.

Uzasadnienie

All Member States with up to 26 seats have a de facto threshold of more than 3%. Of the seven Member States with more than 26 seats (Germany, France, the United Kingdom, Italy, Poland, Romania and Spain), all Member States except Spain and Germany have a legal electoral threshold for European elections, ranging from 3% to 5%, or have subdivided their electoral area in constituencies comprising not more than 26 seats. Therefore, this amendment would prevent the Parliament from further fragmentation and would make its functioning more efficient but at the same time not constrain the conduct of democratic elections in smaller Member States or Member States that have divided their territories into smaller constituencies.

Poprawka    3

Akt wyborczy z 1976 r.

Artykuł 3 a (nowy)

Akt wyborczy z 1976 r.

Poprawka

 

Artykuł 3a

 

Każde państwo członkowskie ustanawia termin sporządzenia list wyborczych. Termin ten wynosi co najmniej 12 tygodni przed rozpoczęciem okresu wyborczego, o którym mowa w art. 10 ust. 1.

 

Uzasadnienie

Poprawka ta ma na celu zapewnienie obywatelom Unii takiego samego okresu refleksji w celu podjęcia decyzji wyborczej, a kandydatom w wyborach takiego samego czasu na przygotowanie kampanii.

Poprawka    4

Akt wyborczy z 1976 r.

Artykuł 3 b (nowy)

Akt wyborczy z 1976 r.

Poprawka

 

Artykuł 3b

 

Termin sporządzenia i zamknięcia listy wyborczej przypada na osiem tygodni przed pierwszym dniem wyborów.

Uzasadnienie

W pierwotnej wersji projektu wniosku poprawka brzmi: „Każde państwo członkowskie określa termin sporządzenia list wyborczych na poziomie krajowym (...)”. Takie sformułowanie mogłoby skutkować wyłączeniem list regionalnych lub list na szczeblu okręgu wyborczego z zakresu niniejszego przepisu. Poprawka ma na celu wyjaśnienie, że chodzi o wszystkie listy wyborcze w wyborach do Parlamentu Europejskiego.

Poprawka    5

Akt wyborczy z 1976 r.

Artykuł 3 c (nowy)

Akt wyborczy z 1976 r.

Poprawka

 

Artykuł 3c

 

Partie polityczne uczestniczące w wyborach do Parlamentu Europejskiego przestrzegają procedur demokratycznych i przejrzystości w wyborze swoich kandydatów do wspomnianych wyborów.

Poprawka    6

Akt wyborczy z 1976 r.

Artykuł 3 d (nowy)

Akt wyborczy z 1976 r.

Poprawka

 

Artykuł 3d

 

Lista kandydatów w wyborach do Parlamentu Europejskiego zapewnia równość płci za pomocą naprzemiennych list lub innych równoważnych metod.

Poprawka    7

Akt wyborczy z 1976 r.

Artykuł 3 e (nowy)

Akt wyborczy z 1976 r.

Poprawka

 

Artykuł 3e

 

Karty do głosowania wykorzystywane w wyborach do Parlamentu Europejskiego zapewniają jednakową widoczność nazw i znaków graficznych partii krajowych oraz ewentualnych europejskich partii politycznych, z którymi partie te są powiązane.

 

Państwa członkowskie wspierają i ułatwiają informowanie o tych powiązaniach w telewizyjnych i radiowych audycjach wyborczych oraz w materiałach wykorzystywanych w kampanii wyborczej. Materiały wykorzystywane w kampanii wyborczej zawierają odniesienie do manifestu ewentualnej europejskiej partii politycznej, z którą powiązana jest partia krajowa.

 

Zasady dotyczące przesyłania wyborcom materiałów wyborczych w wyborach do Parlamentu Europejskiego są takie same jak zasady obowiązujące w przypadku wyborów krajowych, regionalnych i lokalnych w danym państwie członkowskim.

Poprawka    8

Akt wyborczy z 1976 r.

Artykuł 3 f (nowy)

Akt wyborczy z 1976 r.

Poprawka

 

Artykuł 3f

 

Europejskie partie polityczne wyznaczają swoich kandydatów na stanowisko Przewodniczącego Komisji co najmniej 12 tygodni przed rozpoczęciem okresu wyborczego, o którym mowa w art. 10 ust. 1.

Uzasadnienie

Ponieważ Traktat z Lizbony dał Parlamentowi prawo wyboru Przewodniczącego Komisji, obywatele Unii powinni mieć możliwość powiązania oddawanych przez siebie głosów z kandydatem na Przewodniczącego Komisji zaproponowanym przez wybraną przez nich partię.

Poprawka    9

Akt wyborczy z 1976 r.

Artykuł 4 a (nowy)

Akt wyborczy z 1976 r.

Poprawka

 

Artykuł 4a

 

Państwa członkowskie mogą wprowadzić głosowanie drogą elektroniczną lub głosowanie internetowe w wyborach do Parlamentu Europejskiego, a w przypadku wprowadzenia takiego sposobu głosowania przyjmują środki wystarczające, aby zapewnić wiarygodność wyników, poufność głosowania oraz ochronę danych.

Uzasadnienie

Poprawka ta umożliwi stosowanie głosowania drogą elektroniczną w wyborach europejskich, ułatwiając tym samym głosowanie osobom o ograniczonej możliwości poruszania się oraz osobom mieszkającym za granicą.

Poprawka    10

Akt wyborczy z 1976 r.

Artykuł 4 b (nowy)

Akt wyborczy z 1976 r.

Poprawka

 

Artykuł 4b

 

Państwa członkowskie mogą dać swoim obywatelom możliwość głosowania korespondencyjnego w wyborach do Parlamentu Europejskiego.

Uzasadnienie

Poprawka ta ma na celu umożliwienie głosowania korespondencyjnego, a tym samym zaoferowanie obywatelom Unii jeszcze jednego sposobu głosowania.

Poprawka    11

Akt wyborczy z 1976 r.

Artykuł 5 – ustęp 1 – akapit drugi

Akt wyborczy z 1976 r.

Poprawka

Może on zostać wydłużony lub skrócony zgodnie z drugim akapitem artykułu 10 ustęp 2.

skreślony

Poprawka    12

Akt wyborczy z 1976 r.

Artykuł 6 – ustęp 1

Akt wyborczy z 1976 r.

Poprawka

1. Członkowie Parlamentu Europejskiego głosują indywidualnie i osobiście. Nie mogą być związani instrukcjami ani nie otrzymują mandatu wiążącego.

1. Członkowie Parlamentu Europejskiego głosują indywidualnie i osobiście. Nie mogą być związani instrukcjami ani nie otrzymują mandatu wiążącego. Reprezentują wszystkich obywateli Unii.

Poprawka    13

Akt wyborczy z 1976 r.

Artykuł 6 – ustęp 2

Akt wyborczy z 1976 r.

Poprawka

2. Członkowie Parlamentu Europejskiego korzystają z przywilejów i immunitetów, które mają zastosowanie do nich na mocy Protokołu z 8 kwietnia 1965 roku w sprawie przywilejów i immunitetów Wspólnot Europejskich.

2. Członkowie Parlamentu Europejskiego korzystają z przywilejów i immunitetów, które mają zastosowanie do nich na mocy Protokołu nr 7 w sprawie przywilejów i immunitetów Unii Europejskiej.

Poprawka    14

Akt wyborczy z 1976 r.

Artykuł 7 – ustęp 1 – tiret pierwsze a (nowe)

Akt wyborczy z 1976 r.

Poprawka

 

– członka parlamentu narodowego lub regionalnego lub zgromadzenia mającego uprawnienia ustawodawcze,

Poprawka    15

Akt wyborczy z 1976 r.

Artykuł 7 – ustęp 1 – tiret drugie

Akt wyborczy z 1976 r.

Poprawka

- członka Komisji Wspólnot Europejskich,

- członka Komisji,

Poprawka    16

Akt wyborczy z 1976 r.

Artykuł 7 – ustęp 1 – tiret trzecie

Akt wyborczy z 1976 r.

Poprawka

- sędziego, rzecznika generalnego lub sekretarza Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich lub Sądu Pierwszej Instancji,

- sędziego, rzecznika generalnego lub sekretarza Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej lub Sądu,

Poprawka    17

Akt wyborczy z 1976 r.

Artykuł 7 – ustęp 1 – tiret piąte

Akt wyborczy z 1976 r.

Poprawka

- członka Trybunału Obrachunkowego Wspólnot Europejskich,

- członka Trybunału Obrachunkowego,

Poprawka    18

Akt wyborczy z 1976 r.

Artykuł 7 – ustęp 1 – tiret szóste

 

Akt wyborczy z 1976 r.

Poprawka

- Rzecznika Praw Obywatelskich Wspólnot Europejskich,

- Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich,

Poprawka    19

Akt wyborczy z 1976 r.

Artykuł 7 – ustęp 1 – tiret siódme

Akt wyborczy z 1976 r.

Poprawka

- członka Komitetu Ekonomiczno-Społecznego Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej,

- członka Komitetu Ekonomiczno-Społecznego,

Poprawka    20

Akt wyborczy z 1976 r.

Artykuł 7 – ustęp 1 – tiret dziewiąte

Akt wyborczy z 1976 r.

Poprawka

- członka komitetów lub innych organów utworzonych na mocy Traktatów ustanawiających Europejską Wspólnotę Gospodarczą i Europejską Wspólnotę Energii Atomowej w celu zarządzania funduszami Wspólnot lub wykonywania stałych bezpośrednich zadań administracyjnych,

- członka komitetów lub innych organów utworzonych na mocy Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej lub Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej w celu zarządzania funduszami Unii lub wykonywania stałych bezpośrednich zadań administracyjnych,

 

(Zmiana dotyczy całości tekstu. Jej przyjęcie wiąże się z koniecznością wprowadzenia zmian w całym dokumencie.)

Poprawka    21

Akt wyborczy z 1976 r.

Artykuł 7 – ustęp 2

Akt wyborczy z 1976 r.

Poprawka

2. Od wyborów do Parlamentu Europejskiego w 2004 roku mandatu członka Parlamentu Europejskiego nie można łączyć z członkostwem w parlamencie krajowym.

skreślony

W drodze odstępstwa od tej zasady i bez uszczerbku dla ustępu 3:

 

– członkowie irlandzkiego parlamentu krajowego wybierani do Parlamentu Europejskiego w następnych wyborach mogą mieć podwójny mandat do czasu kolejnych wyborów do irlandzkiego parlamentu krajowego, kiedy to pierwszy akapit niniejszego ustępu będzie mieć zastosowanie;

 

– członkowie parlamentu Zjednoczonego Królestwa, którzy są także członkami Parlamentu Europejskiego podczas pięcioletniej kadencji poprzedzającej wybory do Parlamentu Europejskiego w 2004 roku, mogą mieć podwójny mandat do czasu wyborów do Parlamentu Europejskiego w 2009 roku, kiedy to pierwszy akapit niniejszego ustępu będzie mieć zastosowanie.

 

Poprawka    22

Akt wyborczy z 1976 r.

Artykuł 7 – ustęp 4

Akt wyborczy z 1976 r.

Poprawka

4. Członkowie Parlamentu Europejskiego, którzy, podczas wymienionego w artykule 5 okresu 5 lat, przyjmą funkcję określoną w ustępie 1, 2 i 3, zostaną zastąpieni zgodnie z artykułem 13.

4. Członkowie Parlamentu Europejskiego, którzy, podczas wymienionego w artykule 5 okresu 5 lat, przyjmą funkcję określoną w ustępie 1 i 3, zostaną zastąpieni zgodnie z artykułem 13.

Poprawka    23

Akt wyborczy z 1976 r.

Artykuł 9 a (nowy)

Akt wyborczy z 1976 r.

Poprawka

 

Artykuł 9a

 

Wszyscy obywatele Unii, w tym ci mieszkający lub pracujący w państwie trzecim, mają prawo głosowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego. Państwa członkowskie przyjmują konieczne środki w celu zapewnienia wykonywania tego prawa.

Uzasadnienie

Obywatele Unii mieszkający poza Unią powinni korzystać z takich samych praw udziału w wyborach europejskich jak obywatele zamieszkali w Unii.

Poprawka    24

Akt wyborczy z 1976 r.

Artykuł 10 – ustęp 1

Akt wyborczy z 1976 r.

Poprawka

1. Wybory do Parlamentu Europejskiego odbywają się w dniu i okresach wyznaczonych przez każde państwo członkowskie; we wszystkich Państwach Członkowskich odbywają się one w tym samym okresie rozpoczynającym się w czwartek rano i kończącym się w następującą po nim niedzielę.

1. Wybory do Parlamentu Europejskiego odbywają się w dniu lub w dniach i okresach wyznaczonych przez każde państwo członkowskie; we wszystkich państwach członkowskich odbywają się one w tym samym dniu lub dniach przypadających w okresie rozpoczynającym się w czwartek rano i kończącym się w następującą po nim niedzielę. We wszystkich państwach członkowskich wybory kończą się w niedzielę o godz. 21.00 czasu środkowoeuropejskiego.

Uzasadnienie

Poprawka ta ma na celu uniknięcie wycieku informacji o wynikach wyborów w państwach członkowskich, w których wybory europejskie odbyły się wcześniej, a tym samym wyeliminowanie możliwości wpływania na ogólne ostateczne wyniki wyborów.

Poprawka    25

Akt wyborczy z 1976 r.

Artykuł 10 – ustęp 2

Akt wyborczy z 1976 r.

Poprawka

2. Państwa członkowskie nie mogą urzędowo ogłosić wyników przed zakończeniem głosowania w państwie członkowskim, którego wyborcy głosują jako ostatni w okresie wymienionym w ustępie 1.

2. Państwa członkowskie nie mogą urzędowo ogłosić wyników przed zakończeniem głosowania. Pierwsze prognozy wyników wyborów podawane są jednocześnie we wszystkich państwach członkowskich wraz z zakończeniem okresu wyborczego, o którym mowa w ust. 1. Przed upływem tego terminu nie mogą być również publikowane prognozy oparte na sondażach przeprowadzonych wśród wyborców po ich wyjściu z lokali wyborczych.

Uzasadnienie

Dzięki temu zapisowi będzie to znacząca w wymiarze ogólnoeuropejskim chwila.

Poprawka    26

Akt wyborczy z 1976 r.

Artykuł 10 – ustęp 2 a (nowy)

Akt wyborczy z 1976 r.

Poprawka

 

2a. Liczenie głosów wysyłanych pocztą rozpoczyna się we wszystkich państwach członkowskich po zakończeniu głosowania w państwie członkowskim, którego wyborcy głosują jako ostatni w okresie, o którym mowa w ust. 1.

Uzasadnienie

Jednoczesne liczenie głosów wysyłanych pocztą we wszystkich państwach członkowskich uniemożliwi podanie wyników wyborów w państwach członkowskich, których lokale wyborcze zamykane są jeszcze przed upływem terminu wymienionego w ustępie 1.

Poprawka    27

Akt wyborczy z 1976 r.

Artykuł 11

Akt wyborczy z 1976 r.

Poprawka

1. Rada, stanowiąc jednomyślnie, po konsultacji z Parlamentem Europejskim, wyznaczy okres wyborczy przeprowadzenia pierwszych wyborów.

1. Parlament Europejski, po konsultacji z Radą, wyznacza okres wyborczy przeprowadzenia wyborów na co najmniej rok przed końcem pięcioletniego okresu, o którym mowa w art. 5.

2. Następne wybory odbywają się w okresie odpowiadającym pierwszemu, w ostatnim roku pięcioletniego okresu, o którym mowa w artykule 5.

 

Jeżeli przeprowadzenie wyborów we Wspólnocie w tym okresie okaże się niemożliwe, Rada stanowiąc jednomyślnie, po konsultacji z Parlamentem Europejskim, wyznaczy, nie później niż rok przed końcem okresu pięciu lat, o którym mowa w artykule 5, inny okres wyborczy nie późniejszy niż dwa miesiące przed lub jeden miesiąc po okresie wyznaczonym zgodnie z poprzednim akapitem.

 

3. Bez uszczerbku dla artykułu 139 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską i artykułu 109 Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej, Parlament Europejski zbiera się, bez konieczności zwoływania go, w pierwszy wtorek po upływie miesiąca od zakończenia okresu wyborczego.

3. Bez uszczerbku dla art. 229 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej i art. 109 Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej, Parlament Europejski zbiera się, bez konieczności zwoływania go, w pierwszy wtorek po upływie miesiąca od zakończenia okresu wyborczego.

4. Kompetencje ustępującego Parlamentu Europejskiego wygasają w momencie otwarcia pierwszego posiedzenia nowego Parlamentu Europejskiego.

 

Poprawka    28

Akt wyborczy z 1976 r.

Artykuł 14

Akt wyborczy z 1976 r.

Poprawka

Jeśli konieczne będzie przyjęcie środków w celu wykonania niniejszego Aktu, Rada, stanowiąc jednomyślnie, na wniosek Parlamentu Europejskiego, po konsultacji z Komisją, przyjmie takie środki, dołożywszy starań, aby osiągnąć porozumienie z Parlamentem Europejskim w ramach komitetu pojednawczego składającego się z Rady i przedstawicieli Parlamentu Europejskiego.

Środki w celu wykonania niniejszego Aktu proponuje się na wniosek Parlamentu Europejskiego stanowiącego większością głosów zasiadających w nim członków i są one przyjmowane przez Radę stanowiącą kwalifikowaną większością głosów po konsultacji z Komisją i uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego.

Poprawka    29

Akt wyborczy z 1976 r.

Artykuł 15

Akt wyborczy z 1976 r.

Poprawka

Niniejszy Akt sporządzony jest w językach angielskim, duńskim, fińskim, francuskim, greckim, hiszpańskim, irlandzkim, niderlandzkim, niemieckim, portugalskim, szwedzkim i włoskim, przy czym teksty w każdym z tych języków są na równi autentyczne.

Niniejszy Akt sporządzony jest w językach angielskim, duńskim, fińskim, francuskim, greckim, hiszpańskim, irlandzkim, niderlandzkim, niemieckim, portugalskim, szwedzkim i włoskim, przy czym teksty w każdym z tych języków są na równi autentyczne.

 

Na mocy traktatów o przystąpieniu teksty niniejszego Aktu w językach bułgarskim, chorwackim, czeskim, estońskim, litewskim, łotewskim, maltańskim, polskim, rumuńskim, słowackim, słoweńskim i węgierskim są również autentyczne.

Załączniki I i II stanowią integralną część niniejszego Aktu.

 

Poprawka    30

Akt wyborczy z 1976 r.

Załącznik I

Akt wyborczy z 1976 r.

Poprawka

Załącznik I

skreślony

Zjednoczone Królestwo stosuje postanowienia niniejszego Aktu jedynie w odniesieniu do Zjednoczonego Królestwa.

 

Poprawka    31

Akt wyborczy z 1976 r.

Załącznik II

Akt wyborczy z 1976 r.

Poprawka

Załącznik II

skreślony

Deklaracja w sprawie art.14

 

W odniesieniu do procedury, której powinien przestrzegać komitet pojednawczy, uzgodniono, że zostanie ona oparta na przepisach ustępów 5, 6 i 7 procedury ustanowionej we wspólnej deklaracji Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji 4 marca 1975 roku1.

 

_____________

 

1 Dz.U. C 89 z 22.4.1975, s. 1.

 

UZASADNIENIE

Potrzeba reformy prawa wyborczego

Chociaż możliwość opracowania jednolitej procedury wyborczej opartej na powszechnych wyborach bezpośrednich brano pod uwagę już w traktacie rzymskim z 1957 r., wybory do Parlamentu Europejskiego nadal w dużym stopniu podporządkowane są krajowym zasadom wyborczym. O politycznym rozdziale mandatów w Parlamencie Europejskim decydują nie wybory do Parlamentu Europejskiego, lecz 28 wyborów krajowych mandatów z list partii krajowych. Stoi to w jaskrawej sprzeczności z charakterem Parlamentu Europejskiego jako rzeczywiście europejskiego organu i równoprawnego współustawodawcy w strukturze instytucjonalnej Unii Europejskiej. Grupy polityczne w Parlamencie Europejskim wykazują się godnym podkreślenia poziomem spójności głosowania w porównaniu z większością parlamentów krajowych. Posłowie do Parlamentu Europejskiego w pełnej zgodzie z traktatami europejskimi nie działają jako przedstawiciele poszczególnych państw członkowskich, lecz jako „przedstawiciele obywateli Unii”[16].

Różne wizje i interesy polityczne reprezentowane przez Parlament Europejski nie są przedstawiane wyborcom w okresie poprzedzającym wybory europejskie. Kampanie wyborcze są prowadzone przede wszystkim na krajowych arenach politycznych, co sprawia, że obywatele Unii są nieświadomi rzeczywistych konsekwencji politycznych wynikających z oddanego przez nich głosu. W związku z tym wyznaczenie głównych kandydatów na stanowisko Przewodniczącego Komisji przez europejskie partie polityczne w wyborach europejskich w 2014 r. można uznać za przełom. Jednak pomimo podjętych wysiłków, główni kandydaci pozostali nieznani większości obywateli Unii[17], a wielu wyborców nie było nawet świadomych przynależności ich krajowych partii politycznych do europejskich ugrupowań politycznych. Wybory są głównym instrumentem uczestnictwa demokratycznego, lecz z powodu przestarzałego systemu regulującego wybory europejskie obywatele Unii nie są w stanie w pełni uczestniczyć w europejskich debatach politycznych.

Pomijając potrzebę wzmocnienia europejskiego wymiaru wyborów europejskich, obecne krajowe przepisy wyborcze są tak niejednolite, że stoją w sprzeczności z pojęciem obywatelstwa Unii Europejskiej i zasadą równości. Wprawdzie harmonizacja nie jest celem sama w sobie, lecz obywatele Unii – niezależnie od ich obywatelstwa – muszą mieć możliwość korzystania ze swoich praw wyborczych na porównywalnych, zgodnych z zasadami demokratycznymi warunkach.

Aby zmniejszyć przepaść między instytucjami europejskimi i wyborcami, którzy pozostają zamknięci w swoich przestrzeniach krajowych, jak również w celu zapewnienia równego traktowania wszystkich obywateli Unii, Parlament Europejski zamierza skorzystać ze swoich praw zapisanych w art. 223 ust. 1 TFUE w zakresie zainicjowania reformy europejskiego aktu wyborczego[18].

Obecna sytuacja

Od 1976 r., kiedy to europejski akt wyborczy utorował drogę pierwszym wyborom bezpośrednim do Parlamentu Europejskiego w 1979 r., przepisy regulujące wybory europejskie przeszły pewną ewolucję, choć nie tak znaczącą, jak by tego chciał Parlament Europejski. W 1992 r. Traktat z Maastricht przyznał Parlamentowi Europejskiemu prawo do wydawania zgody na decyzję Rady w sprawie jednolitej procedury i przyczynił się do istotnych postępów w obszarze obywatelstwa poprzez udzielenie obywatelom Unii prawa głosowania i kandydowania w państwie członkowskim zamieszkania. Traktat z Maastricht wprowadził możliwość tworzenia partii politycznych na szczeblu europejskim, co stanowi kolejny etap w kierunku polityki ponadnarodowej. Traktat z Amsterdamu z 1997 r. rozszerzył uprawnienia Parlamentu Europejskiego w zakresie reformy europejskiego prawa wyborczego. Od tego czasu wnioski Parlamentu Europejskiego nie muszą obowiązkowo dotyczyć jednolitej procedury, ale mogą również określać wspólne zasady, które muszą być przestrzegane przez wszystkie państwa członkowskie. W Traktacie z Lizbony nadano posłom do Parlamentu Europejskiego status przedstawicieli obywateli Unii, nie zaś „narodów państw”. Ponadto Parlament uzyskał prawo wyboru Przewodniczącego Komisji, zamiast jedynie wyrażania zgody na kandydata wybranego przez Radę Europejską. Obowiązek uwzględnienia przez Radę Europejską wyników wyborów europejskich przy mianowaniu kandydata stanowi powiązanie między głosem obywateli a wyborem Przewodniczącego Komisji.

Równolegle do zmian traktatowych poczyniono postępy w ustanawianiu podstawowych warunków dotyczących wyborów do Parlamentu Europejskiego w drodze przepisów prawa wtórnego. W dyrektywie Rady 93/109/WE[19] ustanowiono szczegółowe warunki wykonywania prawa głosowania i kandydowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego przez obywateli Unii mających miejsce zamieszkania w państwie członkowskim, którego nie są obywatelami. Jednakże nadal istnieją pewne problemy z jej wdrożeniem (Komisja wszczęła postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego przeciwko 14 państwom członkowskim, które nie dokonały transpozycji tej dyrektywy). Rozporządzenie Rady nr 2004/2003[20] określa zasady regulujące zakładanie europejskich partii politycznych i daje im dostęp do finansowania z budżetu ogólnego Unii Europejskiej. Przepisy te zostały dodatkowo rozwinięte w rozporządzeniu nr 1141/2014[21], które wejdzie w życie w 2017 r. i nada europejskim partiom politycznym europejską osobowość prawną.

Jedyna reforma samego europejskiego aktu wyborczego miała miejsce w 2002 r. w drodze decyzji Rady 2002/772/WE, która wymaga od państw członkowskich przeprowadzania wyborów na zasadzie reprezentacji proporcjonalnej z zastosowaniem systemu list lub pojedynczego głosu podlegającego przeniesieniu i która zlikwidowała podwójny mandat w przypadku posłów do Parlamentu Europejskiego. Ponadto państwom członkowskim przyznano wyraźne prawo tworzenia okręgów wyborczych na szczeblu krajowym i wprowadzenia progu krajowego nieprzekraczającego 5%.

Pomimo tych reform wybory europejskie wciąż są regulowane głównie przez przepisy krajowe, kampanie wyborcze mają nadal charakter krajowy, a europejskie partie polityczne nie mogą w wystarczający sposób wypełniać swojego mandatu konstytucyjnego i przyczyniać się „do kształtowania świadomości europejskiej i wyrażania woli politycznej obywateli Unii” zgodnie z wymogiem art. 10 ust. 4 TUE.

Dalsze działania

Art. 223 ust. 1 TFUE daje Parlamentowi Europejskiemu prawo zainicjowania reformy europejskiego prawa wyborczego poprzez opracowanie wniosków, w sprawie których Rada podejmuje jednomyślną decyzję. Zmiany w europejskim akcie wyborczym są następnie przekazywane do ratyfikacji przez państwa członkowskie zgodnie z ich wymogami konstytucyjnymi. Ponadto art. 14 europejskiego aktu wyborczego przewiduje stosowanie uproszczonej procedury w przypadku środków bardziej technicznych. Są one przyjmowane w drodze jednomyślnego głosu Rady po konsultacji z Komisją Europejską i nie wymagają ratyfikacji w państwach członkowskich. Jednakże wszelkie środki wykonawcze muszą się opierać na konkretnych przepisach samego europejskiego aktu wyborczego. Zważywszy na fakt, że europejski akt wyborczy w obecnym kształcie ma ograniczony zakres zastosowania, żadne istotne reformy mogą zostać przeprowadzone w drodze środków wykonawczych.

Sprawozdawcy dokonali analizy szerokiego wachlarza potencjalnych reform, dzięki którym można by osiągnąć cel zwiększenia demokratycznego wymiaru wyborów europejskich, wzmocnienia obywatelstwa Unii, poprawy funkcjonowania Parlamentu Europejskiego i europejskiego systemu rządów, umocnienia legitymacji i skuteczności prac Parlamentu Europejskiego, zwiększenia skuteczności systemu przeprowadzania wyborów europejskich oraz zapewnienia obywatelom Unii większej równości w wyborach. Po dokonaniu szczegółowej analizy każdego z potencjalnych działań reformatorskich pod kątem możliwości przyczynienia się do osiągnięcia powyższych celów, jak również ich wykonalności w obecnym kontekście politycznym, sprawozdawcy postanowili zaproponować następujące zmiany w akcie wyborczym z 1976 r.:

1.  zwiększenie widoczności europejskich partii politycznych poprzez umieszczenie ich nazw i znaków graficznych na kartach do głosowania oraz, w miarę możliwości, na plakatach wykorzystywanych w europejskich kampaniach wyborczych;

2.  wprowadzenie wspólnego terminu dwunastu tygodni przed dniem wyborów na sporządzenie list na szczeblu krajowym;

3.  wprowadzenie, w celu przydziału mandatów w państwach członkowskich o jednym okręgu wyborczym i w okręgach liczących więcej niż 26 mandatów, obowiązkowego progu wahającego się między 3% a 5% dla państw członkowskich stosujących system list;

4.  zamknięcie lokali wyborczych we wszystkich państwach członkowskich do godz. 21.00 czasu środkowoeuropejskiego w niedzielę wyborów;

5.  wprowadzenie wspólnego terminu 12 tygodni na wyznaczenie głównych kandydatów przez europejskie partie polityczne;

6.  wprowadzenie prawa głosowania w wyborach europejskich dla wszystkich obywateli Unii mieszkających poza UE;

7.  wprowadzenie możliwości głosowania elektronicznego, przez internet, a także drogą pocztową;

8.  zalecenie państwom członkowskim zharmonizowania minimalnego wieku wyborców na 16 lat.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGOW KOMISJI PRZEDMIOTOWO WŁAŚCIWEJ

Data przyjęcia

28.9.2015

 

 

 

Wynik głosowania końcowego

+:

–:

0:

14

5

3

Posłowie obecni podczas głosowania końcowego

Elmar Brok, Fabio Massimo Castaldo, Pascal Durand, Danuta Maria Hübner, Ramón Jáuregui Atondo, Constance Le Grip, Jo Leinen, György Schöpflin, Josep-Maria Terricabras, Kazimierz Michał Ujazdowski, Guy Verhofstadt, Rainer Wieland

Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego

Gerolf Annemans, Sylvie Goulard, Enrique Guerrero Salom, Sylvia-Yvonne Kaufmann, David McAllister, Viviane Reding, Helmut Scholz

Zastępcy (art. 200 ust. 2) obecni podczas głosowania końcowego

Andrea Bocskor, Mady Delvaux, Ulrike Rodust, Iuliu Winkler

  • [1]  Decyzja Rady 76/787/EWWiS, EWG, Euratom (Dz.U. L 278 z 8.10.1976, s. 1.) zmieniona decyzją Rady 93/81/Euratom, EWWiS, EWG (Dz.U. L 33 z 9.2.1993, s. 15.) i decyzją Rady 2002/772/WE, Euratom (Dz.U. L 283 z 21.10.2002, s. 1).
  • [2]  Dz.U. C 292 z 21.9.1998, s. 66.
  • [3]  Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0462.
  • [4] 4 Teksty przyjęte, P7_TA(2013)0323.
  • [5]  Teksty przyjęte, P7_TA(2013)0082.
  • [6]  Dz.U. L 79 z 21.3.2013, s. 29.
  • [7]  Dz.U. L 304 z 20.11.2010, s. 47.
  • [8]  Dz.U. L 329 z 30.12.1993, s. 34.
  • [9]  Dz.U. L 317 z 4.11.2014, s. 1.
  • [10]  Art. 10 ust. 2 i art. 14 ust. 2 TUE.
  • [11]  Art. 189 ust. 1 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską.
  • [12]  Decyzja Rady 2002/772/WE, Euratom z dnia 25 czerwca 2002 r. i 23 września 2002 r. zmieniająca Akt dotyczący wyborów przedstawicieli do Parlamentu Europejskiego w powszechnych wyborach bezpośrednich, dołączony do decyzji Rady 76/787/EWWiS, EWG, Euratom (Dz.U. L 283 z 21.10.2002, s. 1).
  • [13]  Art. 20 ust. 2 TFUE.
  • [14]  Art. 17 ust. 7 TUE.
  • [15]  Poprawki do niniejszego dokumentu opierają się na konsolidacji dokonanej przez Wydział Prawny Parlamentu Europejskiego na podstawie Aktu dotyczącego wyboru przedstawicieli do Zgromadzenia w powszechnych wyborach bezpośrednich (Dz.U. L 278 z 8.10.1976, s. 5) zmieniony decyzją 93/81/Euratom, EWWiS, EWG zmieniającą Akt dotyczący wyborów przedstawicieli do Parlamentu Europejskiego w powszechnych wyborach bezpośrednich, dołączony do decyzji Rady 76/787/EWWiS, EWG, Euratom z dnia 20 września 1976 r. (Dz.U. L 33 z 9.2.1993, s. 15), i decyzji Rady 2002/772/WE, Euratom z dnia 25 czerwca i 23 września 2002 r. (Dz.U. L 283 z 21.10.2002, s. 1). Różni się on od wersji skonsolidowanej przygotowanej przez Urząd Publikacji Unii Europejskiej (CONSLEG. 1976X1008-23/09/2002) w dwóch punktach: zawiera ona tiret do art. 6 ust. 1 „– członka Komitetu Regionów” wynikające z art. 5 traktatu amsterdamskiego (Dz.U. C 340 z 10.11.1997), a numeracja została zmieniona zgodnie z art. 2 ust. 1 decyzji Rady 2002/772/WE, Euratom.
  • [16]  Art. 14 ust. 2 TUE: „W skład Parlamentu Europejskiego wchodzą przedstawiciele obywateli Unii. Ich liczba nie przekracza siedmiuset pięćdziesięciu, nie licząc przewodniczącego. Reprezentacja obywateli ma charakter degresywnie proporcjonalny, z minimalnym progiem sześciu członków na państwo członkowskie. Żadnemu państwu członkowskiemu nie można przyznać więcej niż dziewięćdziesiąt sześć miejsc.”
  • [17]  Zgodnie z badaniem IPSOS przeprowadzonym w kwietniu 2014 r. jedynie 40% wyborców europejskich znało Martina Schulza, 39% Jean-Claude'a Junckera i José Bové, 37% Guy'a Verhofstadta i 31% Skę Keller czyAlexisa Tsiprasa. Zob. www.ipsos-na.com/news-polls/pressrelease.aspx?id=6491.
  • [18]  Akt dotyczący wyborów przedstawicieli do Parlamentu Europejskiego w powszechnych wyborach bezpośrednich, Dz.U. L 278 z 8.10.1976, s. 5, zmieniony decyzją Rady z dnia 25 czerwca 2002 r. i 23 września 2002 r. zmieniającą Akt dotyczący wyborów przedstawicieli do Parlamentu Europejskiego w powszechnych wyborach bezpośrednich, dołączony do decyzji Rady 76/787/EWWiS, EWG, Euratom, Dz.U. L 283 z 21.10.2002, s. 1–4, zwany dalej „europejskim aktem wyborczym”.
  • [19]  Dyrektywa Rady 93/109/WE z dnia 6 grudnia 1993 r., Dz.U. L 329 z 30.12.1993, s. 34–38, zmieniona dyrektywą Rady 2013/1/UE z dnia 20 grudnia 2012, Dz.U. L 26 z 26.1.2013, s. 27–29.
  • [20]  Rozporządzenie nr 2004/2003/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 listopada 2003 r. w sprawie przepisów regulujących partie polityczne na poziomie europejskim oraz zasad dotyczących ich finansowania, Dz.U. L 297 z 15.11.2003, s. 1, zmienione rozporządzeniem nr 1524/2007/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2007 r., Dz.U. L 343 z 27.12.2007, s. 5.
  • [21]  Rozporządzenie nr 1141/2014/UE, Euratom Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 października 2014 r. w sprawie statusu i finansowania europejskich partii politycznych i europejskich fundacji politycznych, Dz.U. L 317 z 4.11.2014, s. 1.