Sprawozdanie - A8-0168/2016Sprawozdanie
A8-0168/2016
Parlament Europejski

SPRAWOZDANIE w sprawie wirtualnych walut

3.5.2016 - (2016/2007(INI))

Komisja Gospodarcza i Monetarna
Sprawozdawca: Jakob von Weizsäcker

Procedura : 2016/2007(INI)
Przebieg prac nad dokumentem podczas sesji
Dokument w ramach procedury :  
A8-0168/2016
Teksty złożone :
A8-0168/2016
Debaty :
Głosowanie :
Teksty przyjęte :

PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie wirtualnych walut

(2016/2007(INI))

Parlament Europejski,

–  uwzględniając dokument Banku Rozrachunków Międzynarodowych w sprawie walut cyfrowych z listopada 2015 r.[1],

–  uwzględniając publikację Banku Anglii na temat ekonomiki walut cyfrowych (biuletyn z 3. kwartału 2014 r.)[2],

–  uwzględniając opinię Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego w sprawie wirtualnych walut z czerwca 2014 r.[3],

–  uwzględniając analizę Europejskiego Banku Centralnego dotyczącą systemów walut wirtualnych z lutego 2015 r.[4],

–  uwzględniając plan działań Komisji na rzecz wzmocnienia walki z finansowaniem terroryzmu z dnia 2 lutego 2016 r.[5],

–  uwzględniając analizę Komisji dotyczącą rozmiaru luki w podatku VAT w UE z maja 2015 r.[6],

–  uwzględniając analizę Wspólnego Centrum Badawczego dotyczącą agendy cyfrowej w sprawie wirtualnych walut[7],

–  uwzględniając wytyczne Grupy Specjalnej ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy (FAFT) z czerwca 2015 r. dotyczące podejścia do wirtualnych walut opartego na analizie ryzyka,

–  uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej w sprawie walki z finansowaniem terroryzmu z dnia 12 lutego 2016 r.[8],

–  uwzględniając wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie podatku VAT od wymiany wirtualnych walut (C-264/14)[9] oraz opinię rzecznika generalnego Julianne Kokott z dnia 16 lipca 2015 r.[10],

–  uwzględniając dokument konsultacyjny ESMA z lipca 2015 r. w sprawie inwestycji z wykorzystaniem walut wirtualnych lub technologii zdecentralizowanej księgi rachunkowej[11],

–  uwzględniając opracowaną przez Biuro Analiz Parlamentu Europejskiego notatkę informacyjną zatytułowaną „Bitcoin – rynek, ekonomika i regulacje”[12],

–  uwzględniając sprawozdanie Europolu z dnia 18 stycznia 2016 r. zatytułowane „Changes in modus operandi of Islamic State terrorist attacks” („Zmiany w sposobie prowadzenia ataków terrorystycznych przez Państwo Islamskie”[13],

–  uwzględniając opinię FATF w sprawie wirtualnych walut z czerwca 2014 r.[14],

–  uwzględniając analizę OECD zatytułowaną „The Bitcoin Question - currency versus trust-less transfer technology” („Dylemat bitcoina – waluta czy technologia transferu, której nie można zaufać?”)[15],

–  uwzględniając dokument roboczy służb MFW w sprawie wirtualnych walut ze stycznia 2016 r.[16],

–  uwzględniając sprawozdanie głównego doradcy naukowego rządu brytyjskiego zatytułowane „Distributed Ledger Technology: beyond block chain” („Technologia zdecentralizowanych ksiąg rachunkowych: nie tylko łańcuchy bloków”) z 2016 r.[17],

–  uwzględniając wysłuchanie w Komisji Gospodarczej i Monetarnej w sprawie wirtualnych walut, które odbyło się dnia 25 stycznia 2016 r.,

–  uwzględniając art. 52 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Gospodarczej i Monetarnej oraz opinię Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów (A8–0168/2016),

A.  mając na uwadze, że nie ma jeszcze powszechnie stosowanej definicji wirtualnych walut, nazywane są one jednak czasem „cyfrową gotówką”, a Europejski Urząd Nadzoru Bankowego (EUNB) rozumie przez nie cyfrowe wyznaczniki wartości, które nie są emitowane przez bank centralny ani organ publiczny, nie są powiązane z walutą fiducjarną i są przyjmowane przez osoby fizyczne lub prawne jako środek płatniczy i mogą być przekazywane, przechowywane bądź sprzedawane drogą elektroniczną; mając na uwadze, że waluty wirtualne opierają się na technologii zdecentralizowanej księgi rachunkowej (ang. distributed ledger technology, DLT), która ułatwia wzajemną wymianę i stanowi technologiczną podstawę ponad 600 systemów wirtualnych walut[18], wśród których najpopularniejszym obecnie jest bitcoin; mając na uwadze, że wprowadzony w 2009 r. bitcoin nie osiągnął jeszcze pozycji waluty o znaczeniu systemowym, choć jego udział w rynku walut wirtualnych opartych na technologii DLT wynosi prawie 90%, a wartość rynkowa bitcoinów będących w obiegu wynosi około 5 mld EUR[19];

B.  mając na uwadze, że DLT obejmuje bazy danych o różnych poziomach zaufania i odporności, posiadających potencjał do przetwarzania ogromnych liczby transakcji w krótkim czasie oraz zdolności transformacyjne nie tylko w obszarze wirtualnych walut, ale także w obszarze szeroko pojętej technologii finansowej – jednym z oczywistych zastosowań mogą być rozliczenia i rozrachunek, a poza obszarem finansów – potwierdzanie tożsamości i własności;

C.  mając na uwadze, że inwestycje w DLT stanowią integralną część trwającego obecnie cyklu innowacji w technologii finansowej i jak dotąd wyniosły ogółem ponad 1 mld EUR, zarówno w postaci finansowania przez fundusze venture capital, jak i inwestycji ze strony przedsiębiorstw[20];

Szanse i zagrożenia związane z wirtualnymi walutami i DLT w kontekście szybko zmieniających się technologii dotyczących płatności

1.  podkreśla, że wirtualne waluty i DLT mają potencjał, aby pozytywnie przyczynić się do poprawy sytuacji obywateli i rozwoju gospodarczego, w tym w sektorze finansowym, poprzez:

a)  obniżenie kosztów transakcji i kosztów obsługi, jeżeli chodzi o płatności i transfery środków (zwłaszcza transgraniczne), nawet do poziomu znacznie poniżej 1% z obecnych 2%-4% (w przypadku tradycyjnych systemów płatności online[21]) i 7 % (średnia w przypadku transgranicznych przekazów pieniężnych[22]), a tym samym - szacując optymistycznie – potencjalne zmniejszenie globalnych całkowitych kosztów przekazów pieniężnych o nawet 20 mld EUR;

b)  mówiąc bardziej ogólnie – obniżenie kosztów dostępu do środków finansowych nawet w przypadku nieposiadania tradycyjnego konta bankowego, a tym samym potencjalne przyczynienie się do włączenia społecznego pod względem finansowym oraz do realizacji obecnie celu „5x5” grup G20 i G8[23];

c)  zwiększenie odporności i – w zależności od architektury systemu – szybkości systemów płatniczych i handlu towarami i usługami dzięki zdecentralizowanej z założenia strukturze DLT, która może w sposób wiarygodny funkcjonować nawet w przypadku, gdy pewne elementy jej sieci nie działają prawidłowo lub stały się ofiarą ataku hakerskiego;

d)  stworzenie systemów łączących w sobie łatwość użytkowania, niskie koszty transakcji i obsługi oraz wysoki stopień prywatności, jednak bez pełnej anonimowości, aby umożliwić do pewnego stopnia kontrolę transakcji w przypadku nieprawidłowości oraz zwiększyć ogólną przejrzystość dla uczestników rynku;

e)  wykorzystanie takich systemów do opracowania bezpiecznych systemów mikropłatności online, które przestrzegają prywatności obywateli i które mogłyby zastąpić niektóre z istniejących modeli biznesowych online, które znacząco zagrażają prywatności;

f)  potencjalne umożliwienie połączenia różnych rodzajów tradycyjnych i innowacyjnych mechanizmów płatności, od kart kredytowych po rozwiązania mobilne, w ramach jednego bezpiecznego i przyjaznego użytkownikowi rozwiązania, co mogłoby ułatwić rozwój niektórych obszarów handlu elektronicznego w Europie i pogłębić jednolity rynek;

2.  zwraca uwagę, że wirtualne waluty i systemy DLT wiążą się z zagrożeniami, którym należy odpowiednio zaradzić, aby zwiększyć ich wiarygodność, zwłaszcza w obecnych okolicznościach; do zagrożeń tych należą:

a)  brak elastycznych, a zarazem odpornych i wiarygodnych, struktur zarządzania lub definicji takich struktur, zwłaszcza w niektórych zastosowaniach DLT, takich jak bitcoin, co powoduje niepewność i problemy w zakresie ochrony konsumenta lub – mówiąc szerzej – użytkownika, szczególnie w przypadku trudności nieprzewidzianych przez pierwotnych twórców oprogramowania;

b)  duża nieprzewidywalność walut wirtualnych oraz ryzyko powstawania baniek spekulacyjnych, jak również brak tradycyjnych form nadzoru regulacyjnego, zabezpieczeń i ochrony, co stanowi problem szczególnie dla konsumentów;

c)  czasem ograniczone możliwości działania organów regulacyjnych w obszarze nowych technologii, co może utrudnić opracowanie na czas odpowiednich zabezpieczeń, gwarantujących należyte i pewne działanie rozwiązań DLT, kiedy staną się one tak popularne, że będą istotne z punktu widzenia systemowego, lub nawet wcześniej;

d)  niepewność prawna związana z nowymi zastosowaniami DLT;

e)  zużycie energii przy stosowaniu niektórych wirtualnych walut, które według sprawozdania głównego doradcy naukowego rządu brytyjskiego na temat DLT w przypadku bitcoina wynosi szacunkowo ponad 1GW, co wymagałoby inwestycji w badania nad bardziej wydajnymi formami mechanizmów weryfikacji transakcji i propagowania takich mechanizmów;

f)  brak dostatecznie przejrzystej i łatwo dostępnej dokumentacji technicznej dotyczącej funkcjonowania konkretnych wirtualnych walut i innych systemów DLT;

g)  potencjalne źródła niestabilności finansowej, które mogą być związane z produktami pochodnymi opartymi na niedostatecznie zrozumianych cechach walut wirtualnych;

h)  potencjalne ograniczenia skuteczności polityki pieniężnej w długim okresie w przypadku upowszechnienia prywatnych systemów walut wirtualnych jako substytutu oficjalnej waluty fiducjarnej;

i)  potencjalne wykorzystanie do transakcji na „czarnym rynku”, prania pieniędzy, finansowania terroryzmu[24], oszustw podatkowych, unikania opodatkowania oraz innej działalności przestępczej w związku z „pseudonimowością” oraz „kombinacją usług” oferowaną przez niektórych usługodawców, a także w związku ze zdecentralizowanym charakterem niektórych walut wirtualnych, przy czym należy pamiętać, że możliwość kontroli transakcji gotówkowych jest znacznie niższa;

3.  uważa, że przeciwdziałanie tym zagrożeniom wymagać będzie zwiększenia zdolności regulacyjnych, w tym fachowej wiedzy technicznej, oraz opracowania solidnych ram prawnych dotrzymujących kroku innowacjom, co umożliwi współmierną reakcję w odpowiednim czasie w momencie, kiedy pewne zastosowania DLT staną się istotne z punktu widzenia systemowego;

4.  zwraca jednocześnie uwagę, że przyjęcie uregulowań na bardzo wczesnym etapie może spowodować, że przepisy nie będą dostosowane do wciąż zmieniającej się sytuacji, i może wysłać opinii publicznej mylny sygnał odnośnie do zalet lub bezpieczeństwa walut wirtualnych;

Zastosowanie DLT w obszarach innych niż płatności

5.  zwraca uwagę, że możliwości DLT w zakresie przyspieszenia, decentralizacji, automatyzacji i standaryzacji procesów wykorzystujących potencjał danych przy niższych kosztach mogą doprowadzić do gruntownej zmiany sposobu transferu aktywów i prowadzenia ewidencji, co może mieć implikacje zarówno dla sektora prywatnego, jak i publicznego, przy czym dla tego drugiego w trzech aspektach: jako usługodawcy, organu nadzorczego i ustawodawcy;

6.  zwraca uwagę, że rozliczenia, rozrachunek i inne procesy zarządzania potransakcyjnego kosztują obecnie globalny sektor finansowy grubo ponad 50 mld EUR rocznie[25] oraz że jest to oraz procesy uzgodnienia rachunków bankowych to obszary, w których wykorzystanie DLT może stanowić przełom, jeżeli chodzi o wydajność, szybkość i odporność, ale zarazem spowodowałoby nowe wyzwania regulacyjne;

7.  podkreśla, że w związku z tym, podmioty sektora prywatnego wystąpiły z szeregiem inicjatyw i wzywa właściwe organy, zarówno na szczeblu europejskim, jak i krajowym, do monitorowania tych inicjatyw;

8.  zauważa ponadto, że DLT można wykorzystać do lepszej wymiany danych, zwiększenia przejrzystości i zaufania nie tylko między rządem a obywatelami, lecz również między podmiotami sektora prywatnego a ich klientami;

9.  zauważa coraz większe możliwości wykorzystania DLT, wykraczające daleko poza sektor finansowy, między innymi w takich obszarach jak finansowanie społecznościowe za pomocą kryptowalut (crypto-equity crowdfunding), usługi mediacyjnego rozstrzygania sporów, szczególnie w sektorze finansowym i sądowym, inteligentne umowy w połączeniu z podpisami cyfrowymi, a także zastosowania zapewniające większe bezpieczeństwo danych i umożliwiające synergię z rozwojem internetu rzeczy;

10.  zwraca uwagę na dynamikę wytwarzaną przez technologie łańcuchów blokowych w środowisku biznesowym oraz ich potencjał w perspektywie długoterminowej jeśli chodzi o transformację gospodarki realnej;

11.  zwraca uwagę na potencjał DLT jeśli chodzi o wsparcie rządów w walce z praniem pieniędzy, oszustwami i korupcją;

12.  zachęca organy administracji publicznej do przetestowania systemów DLT po przeprowadzeniu odpowiednich analiz skutków, aby usprawnić świadczenie usług obywatelom oraz rozwiązania z zakresu administracji elektronicznej, zgodnie z unijnymi przepisami dotyczącymi ochrony danych; zachęca organy administracji publicznej, aby unikały efektu „lock-in”, który może być związany z opieraniem się na własnościowych systemach DLT; dostrzega w szczególności potencjał DLT, jeżeli chodzi o usprawnienie systemów rejestracji gruntów;

13.  zaleca organom administracji publicznej i właściwym organom, których zadaniem jest analiza dużych ilości danych, aby przeanalizowały zastosowanie narzędzi nadzorczych i sprawozdawczych opartych na DLT w czasie rzeczywistym w ramach programu RegTech w sektorze finansowym i innych, między innymi w celu zmniejszenia znacznej luki w podatku VAT w Unii[26];

Inteligentne regulacje na rzecz wsparcia innowacji i ochrony integralności

14.  apeluje o współmierne podejście regulacyjne na szczeblu UE, aby nie zdławić innowacji ani nie obarczyć ich niepotrzebnymi kosztami na wczesnym etapie, a zarazem poważnie zająć się wyzwaniami regulacyjnymi, z jakimi może się wiązać powszechne wykorzystanie wirtualnych walut oraz DLT;

15.  podkreśla podobieństwa między technologią zdecentralizowanej księgi rachunkowej (DLT), obejmującą zbiór węzłów uczestniczących w systemie i wykorzystujących wspólną bazę danych, a siecią WWW, definiowaną jako globalny zbiór zasobów połączonych logicznie hiperłączami; zwraca uwagę, że zarówno DLT, jak i WWW opierają się na internecie, globalnym systemie wzajemnie połączonych systemów mainframe, komputerów osobistych i bezprzewodowych sieci komputerowych;

16.  przypomina, że internet jest wciąż zarządzany przez Krajowy Urząd Telekomunikacji i Informacji (NTIA), agencję Departamentu Handlu USA, pomimo prób wdrożenia systemu opartego na wielu podmiotach;

17.  z zadowoleniem przyjmuje utworzenie dynamicznej koalicji ds. technologii łańcuchów blokowych w trakcie Forum Zarządzania Internetem; wzywa Komisję do wspierania wspólnego i inkluzywnego zarządzania DLT, aby uniknąć problemów, jakie napotykano w trakcie rozwoju internetu;

18.  zwraca uwagę, że kluczowe przepisy prawodawstwa UE, takie jak EMIR, dyrektywa w sprawie centralnych depozytów papierów wartościowych, dyrektywa o ostateczności rozrachunku, MiFID/MiFIR, UCITS i dyrektywa w sprawie ZAFI, mogą stworzyć ramy regulacyjne dotyczące prowadzonej działalności, niezależnie od wykorzystywanej technologii, nawet jeśli waluty wirtualne i zastosowania oparte na DLT wejdą na nowe rynki i rozszerzą zakres działania; zauważa jednak, że konieczne może być przyjęcie specjalnego prawodawstwa;

19.  z zadowoleniem przyjmuje propozycję Komisji, aby objąć platformy wymiany wirtualnych walut dyrektywą w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy, aby położyć kres anonimowości związanej z takimi platformami; oczekuje, że odnośny wniosek będzie odpowiednio ukierunkowany, uzasadniony za pomocą kompleksowej analizy zagrożeń związanych z walutami wirtualnymi oraz oparty na gruntownej ocenie skutków;

20.  zaleca Komisji Europejskiej, aby przeprowadziła kompleksową analizę dotyczącą walut wirtualnych oraz aby na jej podstawie rozważyła, w stosownych przypadkach, wprowadzenie zmian do odnośnego prawodawstwa unijnego dotyczącego płatności, w tym dyrektywy w sprawie rachunków płatniczych, dyrektywy w sprawie usług płatniczych oraz dyrektywy w sprawie pieniądza elektronicznego, w świetle nowych możliwości wynikających z nowości technologicznych, w tym wirtualnych walut i DLT, aby jeszcze bardziej wzmocnić konkurencję i obniżyć koszty transakcji, między innymi za pomocą zwiększenia interoperacyjności i ewentualnie wspierania uniwersalnego niewłasnościowego portfela elektronicznego;

21.  zauważa, że w Europie stworzono kilka lokalnych walut wirtualnych, między innymi w odpowiedzi na kryzysy finansowe i związaną z nimi zapaść kredytową; wzywa do zachowania szczególnej ostrożności przy określaniu definicji walut wirtualnych w ramach przyszłych wniosków legislacyjnych, aby należycie uwzględnić istnienie walut lokalnych, które nie są nastawione na zysk, często nie są w pełni wymienialne i przynoszą znaczące korzyści społeczne i środowiskowe, a także aby unikać niewspółmiernych regulacji w tym obszarze, o ile nie dochodzi do unikania opodatkowania i obchodzenia przepisów podatkowych;

22.  wzywa do utworzenia horyzontalnej grupy zadaniowej ds. DLT, kierowanej przez Komisję i składającej się z ekspertów technicznych i ekspertów z zakresu regulacji, aby:

i)  zagwarantować fachową wiedzę techniczną i regulacyjną dotyczącą różnych sektorów, w których stosowana jest DLT, zgromadzić zainteresowane strony i wspierać odnośne podmioty publiczne, zarówno na szczeblu UE, jak i w państwach członkowskich, w działaniach służących monitorowaniu wykorzystania DLT na poziomie europejskim i w skali globalnej;

ii)  uświadamiać – w tym również użytkownikom końcowym – korzyści i zagrożenia związane ze stosowaniem DLT, a także analizować te korzyści i zagrożenia, aby jak najlepiej wykorzystać potencjał tej technologii, między innymi poprzez dążenie do identyfikacji głównego zbioru atrybutów systemów DLT kluczowych dla interesu ogólnego, takich jak niewłasnościowe otwarte standardy, oraz poprzez określenie standardów dla najlepszych praktyk tam, gdzie takie standardy się pojawiają;

iii) wspierać działania umożliwiające reagowanie w odpowiednim czasie w sposób współmierny i oparty o wystarczające informacje na szanse i wyzwania wynikające z wprowadzenia istotnych zastosowań DLT, między innymi za pomocą planu przyszłych działań na poziomie UE i w państwach członkowskich, zawierającego ocenę obowiązujących przepisów europejskich, z myślą o ich aktualizacji, w stosownych przypadkach, w odpowiedzi na znaczące i systemowe wykorzystanie DLT, w tym również na wyzwania związane z ochroną konsumenta i wyzwania systemowe;

iv) opracować testy warunków skrajnych dla wszystkich istotnych aspektów walut wirtualnych i innych systemów DLT, które osiągną taki poziom wykorzystania, który sprawi, że staną się istotne dla stabilności z punktu widzenia systemowego;

23.  podkreśla znaczenie świadomości konsumenckiej, przejrzystości i zaufania przy korzystaniu z wirtualnych walut; wzywa Komisję, by we współpracy z państwami członkowskimi i sektorem walut wirtualnych opracowała wytyczne w celu zagwarantowania, że obecni i przyszli użytkownicy wirtualnych walut będą otrzymywać właściwe, jasne i pełne informacje, aby umożliwić im dokonanie całkowicie świadomego wyboru, a tym samym zwiększyć przejrzystość systemów walut wirtualnych pod względem sposobu ich organizacji i funkcjonowania oraz cech odróżniających je od regulowanych i nadzorowanych systemów płatności;

24.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie oraz Komisji.

UZASADNIENIE

Siedem lat po wejściu na rynek bitcoina, pierwszej i najpopularniejszej waluty wirtualnej, stało się jasne, że leżąca u jego podstaw innowacja, technologia zdecentralizowanej księgi rachunkowej (distributed ledger technology, DLT), będzie miała znaczące konsekwencje dla sektora finansowego i nie tylko. Ogólnie rzecz ujmując, technologia ta umożliwia zdecentralizowane, szybkie, trwałe i dość bezpieczne rejestrowanie wszelkiego rodzaju transakcji wraz z historią poprzednich transakcji w „zdecentralizowanej księdze rachunkowej”. Inwestycje w DLT są coraz większe i niektóre zastosowania mogą bardzo szybko stać się istotne z systemowego punktu widzenia. Wciąż nie wiadomo dokładnie, jaki zasięg będzie miała ta trwająca obecnie przemiana technologiczna, jednak związane z nią ogromne możliwości oraz poważne zagrożenia sprawiają, że nadszedł dobry moment, aby przedstawić pierwsze sprawozdanie Parlamentu Europejskiego w sprawie wirtualnych walut i DLT.

Szybko zmieniający się krajobraz technologiczny

Główne zalety wirtualnych walut i DLT w obszarze płatności związane są z obniżeniem kosztów transakcji i łatwością użycia, przy jednoczesnym zapewnieniu sprawnego działania i różnych poziomów prywatności. W tym kontekście warto zauważyć, że koszty transakcji w przypadku płatności pozostają na zaskakująco wysokim poziomie. Koszty transferu pochłaniają ponad 7 procent transgranicznych przekazów pieniężnych, a zarówno G20, jak i G8 zobowiązały się do znaczącego zmniejszenia tych kosztów. Również na jednolitym rynku można by osiągnąć bardziej konkurencyjne koszty transakcji. W średnim okresie konkurencję można wzmocnić, wprowadzając niewłasnościowy i interoperacyjny jednolity portfel.

DLT dysponuje dużym potencjałem również poza sektorem finansowym. W sprawozdaniu wskazano na zarządzanie potransakcyjne jako ewidentny przykład na zastosowanie DLT w sektorze prywatnym. Szerzej rzecz ujmując, nowe zastosowania mogą pojawić się w szczególności w obszarach, w których istotne są takie elementy jak wiarygodność, potwierdzenie tożsamości i własności oraz standaryzacja: inteligentne umowy, przenoszenie własności intelektualnej, zarządzanie łańcuchem dostaw oraz szereg usług administracji publicznej. Przykładowo w ramach agendy RegTech należy przeanalizować możliwości wykorzystania DLT do zmniejszenia luki w podatku VAT, która obecnie wynosi 168 mld euro[1].

Wraz z upowszechnieniem wirtualnych walut oraz DLT wyraźniej widoczne staną się nie tylko ich możliwości, ale także zagrożenia. Niektóre zagrożenia widoczne są już obecnie, np. wykorzystywanie niektórych zastosowań do działań przestępczych, w tym prania pieniędzy i finansowania terroryzmu[2]. Ponadto jeżeli wziąć pod uwagę, że DLT będzie prawdopodobnie wykorzystywana w wielu obszarach o znaczeniu systemowym, należy zapewnić należyte funkcjonowanie i odporność takich systemów w oparciu o solidne struktury zarządzania i nadzoru. Co więcej, w przypadku wielu zastosowań mogą pojawić się problemy w obszarze ochrony konsumenta.

Inteligentne regulacje w zakresie DLT

Kluczem do inteligentnych regulacji w kontekście tak dynamicznych innowacji jest zgromadzenie przez organy regulacyjne wystarczających zasobów, w tym fachowej wiedzy technicznej. Należy – i można – uniknąć blokujących, surowych przepisów, które zdusiłyby wzrost gospodarczy. Nie należy jednak mylić systemu inteligentnych uregulowań opartego na doskonałości analitycznej i zasadzie proporcjonalności z uregulowaniami łagodnymi: częścią systemu muszą być zdecydowane i silne środki regulacyjne, aby w stosownych przypadkach przeciwdziałać zagrożeniom, zanim nabiorą one znaczenia systemowego. Aby zapewnić odpowiednie zdolności regulacyjne niezbędne do realizacji tego podejścia, sprawozdawca wzywa do utworzenia horyzontalnej grupy zadaniowej ds. DLT pod przewodnictwem Komisji Europejskiej.

OPINIA Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów (21.4.2016)

dla Komisji Gospodarczej i Monetarnej

w sprawie wirtualnych walut
(2016/2007(INI))

Sprawozdawczyni komisji opiniodawczej: Ulrike Trebesius

WSKAZÓWKI

Komisja Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów zwraca się do Komisji Gospodarczej i Monetarnej, jako komisji przedmiotowo właściwej, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

1.  zwraca uwagę, że sektor walut wirtualnych i technologia z nimi związana znajdują się w początkowym stadium rozwoju;

2.  zauważa, że sektor walut wirtualnych i technologia z nimi związana to innowacyjne technologie, które nie są rozwijane w oparciu o istniejącą infrastrukturę;

3.  dostrzega potencjalne korzyści z walut wirtualnych i związanych z nimi technologii dla konsumentów, przedsiębiorstw, organizacji charytatywnych i gospodarki ogółem, polegające między innymi na zwiększeniu prędkości i efektywności transakcji płatniczych i przelewów oraz na zmniejszeniu ich kosztów, zwłaszcza w kontekście transgranicznym, a także na wspieraniu włączenia społecznego pod względem finansowym oraz ułatwianiu sektorowi biznesu i MŚP dostępu do finansowania i zasobów finansowych; ponadto zauważa, że posługiwanie się walutami wirtualnymi oraz technologiami zdecentralizowanych ksiąg rachunkowych (DLT) wywarło pozytywny wpływ na mikropłatności przy zakupach online i ułatwiło ich dokonywanie;

4.  podkreśla, że waluty wirtualne są jedynym obok gotówki środkiem płatniczym, który może ułatwić rozrachunek w czasie rzeczywistym (odbiorca otrzymuje 100 % środków w momencie dokonywania płatności);

5.  podkreśla znaczenie stworzenia równych warunków działania na poziomie europejskim, aby umożliwić uwolnienie i pełny rozwój wartościowego potencjału technologii zdecentralizowanych ksiąg rachunkowych (DLT), które można wykorzystywać w szeregu innowacyjnych obszarów oraz w wielu sektorach i usługach, takich jak inteligentne umowy, finansowanie społecznościowe typu crypto-equity i usługi mediacyjnego rozstrzygania sporów, szczególnie w sektorze finansowym i sądowym; ponadto zachęca organy publiczne do oceny korzyści i zbadania możliwości stosowania takich innowacyjnych technologii w innych dziedzinach z zamiarem zapewnienia obywatelom UE lepszych, szybszych i efektywniejszych usług;

6.  podkreśla, że waluty wirtualne mogą pociągać za sobą ryzyko ich wykorzystania do działalności przestępczej, np. finansowania terroryzmu, prania pieniędzy, oszustw podatkowych i uchylania się od opodatkowania, jak również mogą wiązać się z innymi nielegalnymi działaniami i wyzwaniami; zwraca jednak zarazem uwagę, iż istnieje bardzo mało dowodów na to, że waluty wirtualne są powszechnie wykorzystywane jako instrument płatniczy do celów działalności przestępczej, a możliwości kontroli transakcji gotówkowych są znacznie mniejsze niż w przypadku transakcji z użyciem walut wirtualnych;

7.  zwraca uwagę, że posiadacze walut wirtualnych są narażeni na nielegalne działania i zagrożenia, takie jak nadużycia, kradzież walut wirtualnych, cyberprzestępczość, hakowanie, błędne funkcjonowanie oprogramowania/sprzętu, oszustwa i malwersacje, fałszerstwa i wprowadzanie w błąd; zwraca się do Komisji o dopilnowanie, by wprowadzono odpowiedni poziom gwarancji i skutecznych środków odwoławczych dla konsumentów, którzy mogliby być narażeni na niektóre z wymienionych powyżej zagrożeń związanych z posługiwaniem się walutami wirtualnymi;

8.  przyznaje, że wirtualne waluty, które nie stanowią waluty krajowej ani zagranicznej, mogłyby potencjalnie – w przypadku ich wykorzystania jako alternatywy dla walut fiducjarnych – stwarzać ryzyko dla systemu finansowego pod względem zarówno regulacji, jak i nadzoru i bezpieczeństwa rynku, a także mogłyby powodować ryzyko i zagrożenie dla integralności finansowej i skutecznych regulacji finansowych; podkreśla, że zagrożenia dla stabilności finansowej mogą wzrosnąć wraz z upowszechnieniem się walut wirtualnych;

9.  zauważa, że osoby chcące chronić wartość swojego majątku mogą korzystać z niezależnych walut, takich jak bitcoin, w okresach bardzo niskich stóp procentowych, uznając je za bezpieczną przystań w czasach niestabilności gospodarczej;

10.  zwraca uwagę na obserwowane w przeszłości olbrzymie wahania kursów wymiany niektórych wirtualnych walut i na zagrożenia dla konsumentów mogące wynikać z posługiwania się wirtualnymi walutami; podkreśla, że w UE nie ma szczegółowych regulacji służących ochronie konsumentów przed stratami finansowymi w przypadku bankructwa platformy zajmującej się wymianą walut wirtualnych bądź posiadającej takie waluty ani w przypadku zakończenia przez nią działalności; zwraca uwagę, że wirtualne waluty mogą być sekurytyzowane aktywami bazowymi; podkreśla potrzebę ochrony konsumentów przy korzystaniu z walut wirtualnych, szczególnie w odniesieniu do bezpieczeństwa cybernetycznego, stosowanych algorytmów, osób kontaktowych i danych kontaktowych w przypadku zapytań lub problemów, jak również łatwo zrozumiałych warunków, obejmujących jasne informacje na temat zagrożeń i wskazanie, że waluty wirtualne i ich wartość nie są gwarantowane przez żaden bank ani kraj; podkreśla, że firmy działające w sektorze walut wirtualnych powinny informować o tych potencjalnych problemach;

11.  przyznaje, że trudno jest przewidzieć, jak rozwiną się waluty wirtualne, oraz że trudno jest opracować ewentualne konkretne odnośne długoterminowe strategie polityczne bez hamowania innowacji; zwraca się do Komisji o opracowanie spójnej i kompleksowej strategii na szczeblu UE w celu określenia korzyści i zagrożeń związanych z walutami wirtualnymi i odnośnymi technologiami, a także potencjału długoterminowych strategii politycznych w tym obszarze, z uwzględnieniem konieczności uniknięcia fragmentacji i zakłóceń jednolitego rynku, potrzeby przestrzegania zasady lepszego stanowienia prawa, jak również potrzeby wspierania innowacji finansowych i technologicznych oraz współpracy z odpowiednimi zainteresowanymi stronami i firmami z sektora walut wirtualnych, aby UE była nadal atrakcyjnym miejscem dla działalności badawczo-rozwojowej oraz dla funkcjonowania tych technologii; podkreśla znaczenie stałego monitorowania i analizowania sposobu, w jaki waluty wirtualne się rozwijają, i związanych z tym wyzwań politycznych; proponuje, aby grupa zadaniowa pod przewodnictwem Komisji wsparła odpowiednie podmioty publiczne i prywatne w ocenie i analizie wszystkich potencjalnych ścieżek rozwoju technologii związanych z walutami wirtualnymi i zastosowań DLT; wzywa Komisję do zwrócenia szczególnej uwagi na algorytmy stosowane w przypadku wirtualnych walut i do oceny ich bezpieczeństwa;

12.  wzywa Komisję do uwzględnienia roli walut wirtualnych i DLT we wszystkich sektorach, w tym w rozwoju jednolitego rynku cyfrowego, celem zadbania o to, by legalnie działające przedsiębiorstwa w sektorze walut wirtualnych mogły się rozwijać;

13.  uznaje, że opracowanie efektywnych odpowiedzi regulacyjnych na rozwój walut wirtualnych nadal znajduje się na wczesnym i wrażliwym etapie; podkreśla, że w niektórych dziedzinach organy regulacyjne osiągnęły znaczący postęp w opracowywaniu takich skutecznych odpowiedzi; zauważa jednak, że nadal pozostaje wiele do zrobienia, aby wprowadzić efektywne ramy regulacyjne dla walut wirtualnych, które będą chroniły przed zagrożeniami, a jednocześnie nie zduszą innowacji finansowych i technologicznych;

14.  podkreśla znaczenie świadomości konsumenckiej, przejrzystości i zaufania przy korzystaniu z wirtualnych walut; wzywa Komisję, by we współpracy z państwami członkowskimi i sektorem walut wirtualnych opracowała wytyczne w celu zagwarantowania, że obecni i przyszli użytkownicy wirtualnych walut będą otrzymywać właściwe, jasne i pełne informacje, w trosce o umożliwienie im dokonania całkowicie świadomego wyboru, a tym samym zwiększenia przejrzystości systemów walut wirtualnych pod względem ich organizacji i funkcjonowania oraz cech odróżniających je od regulowanych i nadzorowanych systemów płatności z perspektywy ochrony konsumenta; ponadto wzywa podmioty sektora walut wirtualnych, aby we współpracy z Komisją i państwami członkowskimi rozważyły zastosowanie odpowiednich wymogów z zakresu AML/CFT (przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu) określonych standardami międzynarodowymi do kantorów wymienialnych walut wirtualnych oraz wszelkich pozostałych instytucji, które pełnią rolę węzłów, w których działania związane z wymienialną walutą wirtualną krzyżują się z regulowanym systemem finansowym walut fiducjarnych, a także zwraca się do Komisji o dokonanie oceny dyrektywy w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz rozważenie rozszerzenia jej zakresu, tak by objęła ona platformy wymiany walut wirtualnych.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI OPINIODAWCZEJ

Data przyjęcia

21.4.2016

 

 

 

Wynik głosowania końcowego

+:

–:

0:

31

2

4

Posłowie obecni podczas głosowania końcowego

Dita Charanzová, Carlos Coelho, Sergio Gaetano Cofferati, Lara Comi, Anna Maria Corazza Bildt, Nicola Danti, Dennis de Jong, Vicky Ford, Ildikó Gáll-Pelcz, Evelyne Gebhardt, Antanas Guoga, Sergio Gutiérrez Prieto, Robert Jarosław Iwaszkiewicz, Liisa Jaakonsaari, Philippe Juvin, Antonio López-Istúriz White, Marlene Mizzi, Robert Rochefort, Virginie Rozière, Christel Schaldemose, Andreas Schwab, Olga Sehnalová, Igor Šoltes, Ivan Štefanec, Mylène Troszczynski, Anneleen Van Bossuyt, Marco Zullo

Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego

Lucy Anderson, Birgit Collin-Langen, Edward Czesak, João Pimenta Lopes, Julia Reda, Ulrike Trebesius, Lambert van Nistelrooij, Sabine Verheyen, Kerstin Westphal

Zastępcy (art. 200 ust. 2) obecni podczas głosowania końcowego

Georg Mayer

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGOW KOMISJI PRZEDMIOTOWO WŁAŚCIWEJ

Data przyjęcia

26.4.2016

 

 

 

Wynik głosowania końcowego

+:

–:

0:

54

1

2

Posłowie obecni podczas głosowania końcowego

Gerolf Annemans, Hugues Bayet, Pervenche Berès, Esther de Lange, Markus Ferber, Jonás Fernández, Elisa Ferreira, Neena Gill, Roberto Gualtieri, Brian Hayes, Gunnar Hökmark, Danuta Maria Hübner, Cătălin Sorin Ivan, Othmar Karas, Georgios Kyrtsos, Alain Lamassoure, Philippe Lamberts, Werner Langen, Sander Loones, Bernd Lucke, Olle Ludvigsson, Ivana Maletić, Fulvio Martusciello, Bernard Monot, Luděk Niedermayer, Stanisław Ożóg, Dimitrios Papadimoulis, Sirpa Pietikäinen, Dariusz Rosati, Pirkko Ruohonen-Lerner, Alfred Sant, Molly Scott Cato, Peter Simon, Theodor Dumitru Stolojan, Paul Tang, Ramon Tremosa i Balcells, Ernest Urtasun, Marco Valli, Cora van Nieuwenhuizen, Jakob von Weizsäcker, Pablo Zalba Bidegain, Marco Zanni

Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego

Matt Carthy, Philippe De Backer, Mady Delvaux, Ashley Fox, Marian Harkin, Ian Hudghton, Sophia in ‘t Veld, Syed Kamall, Krišjānis Kariņš, Paloma López Bermejo, Emmanuel Maurel, Siôn Simon, Romana Tomc

Zastępcy (art. 200 ust. 2) obecni podczas głosowania końcowego

Daniela Aiuto, Virginie Rozière
Informacja prawna - Polityka ochrony prywatności