SPRAWOZDANIE w sprawie wdrażania zaleceń Parlamentu z 2010 r. w sprawie norm społecznych i środowiskowych, praw człowieka i odpowiedzialności biznesu

27.6.2016 - (2015/2038(INI))

Komisja Handlu Międzynarodowego
Sprawozdawczyni: Eleonora Forenza

Procedura : 2015/2038(INI)
Przebieg prac nad dokumentem podczas sesji
Dokument w ramach procedury :  
A8-0217/2016

PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie wdrażania zaleceń Parlamentu z 2010 r. w sprawie norm społecznych i środowiskowych, praw człowieka i odpowiedzialności biznesu

(2015/2038(INI))

Parlament Europejski,

–  uwzględniając art. 2, 3, 6 i 21 Traktatu o Unii Europejskiej,

–   uwzględniając art. 11,153, 191, 207 i 218 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 12, 21, 28, 29, 31 i 32 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej,

–  uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Handel z korzyścią dla wszystkich: W kierunku bardziej odpowiedzialnej polityki handlowej i inwestycyjnej” (COM(2015)0497)[1],

–  uwzględniając konkluzje dziesiątej konferencji ministerialnej WTO[2],

–  uwzględniając porozumienie paryskie (30 listopada – 11 grudnia 2015 r.)[3],

–  uwzględniając coroczne sprawozdanie UE na temat praw człowieka i demokracji na świecie (za 2014 r.)[4],

–  uwzględniając plan działania UE dotyczący praw człowieka i demokracji na lata 2015–2019 – „Prawa człowieka jako centralny element działań UE”,

–  uwzględniając wytyczne dotyczące analizy wpływu na prawa człowieka w ramach ocen skutków inicjatyw politycznych związanych z handlem[5],

–  uwzględniając studium zatytułowane „Human rights and democracy clauses in international agreements” [Klauzule dotyczące praw człowieka i demokracji w umowach międzynarodowych], opublikowane w 2015 r. przez departament tematyczny Parlamentu Europejskiego,

–  uwzględniając rezolucję przyjętą przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w dniu 25 września 2015 r. pt. „Przekształcamy nasz świat: Program działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030”[6],

–  uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 2173/2005 z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie ustanowienia systemu zezwoleń na przywóz drewna do Wspólnoty Europejskiej FLEGT[7],

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 978/2012 z dnia 25 października 2012 r. wprowadzające ogólny system preferencji taryfowych[8],

–  uwzględniając Wytyczne OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych[9],

–  uwzględniając Wytyczne OECD dotyczące należytej staranności dla odpowiedzialnych łańcuchów dostaw minerałów z obszarów dotkniętych konfliktami i obszarów wysokiego ryzyka[10],

–  uwzględniając dokument roboczy służb Komisji w sprawie wdrażania wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka – stan realizacji[11],

–  uwzględniając opublikowany w 2011 r. komunikat Komisji zatytułowany „Odnowiona strategia UE na lata 2011–2014 dotycząca społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw” (COM(2011)0681),

–  uwzględniając publikację UNCTAD z 2015 r. pt. „Investment Policy Framework for Sustainable Development” [Ramy polityki inwestycyjnej na rzecz zrównoważonego rozwoju][12],

–  uwzględniając studium departamentu tematycznego Parlamentu Europejskiego pt. „The EU's Trade Policy: From Gender-Blind to Gender-Sensitive?” [Polityka handlowa UE: od lekceważenia do uwzględnienia aspektu płci?],

–  uwzględniając czwarty raport niezależnego eksperta ds. praw człowieka zatytułowany „The promotion of a democratic and equitable international order” [Promowanie demokratycznego porządku międzynarodowego opartego na równości] – komunikat Sekretarza Generalnego ONZ dla Zgromadzenia Ogólnego z dnia 5 sierpnia 2015 r. (A/70/285),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 listopada 2010 r. w sprawie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w międzynarodowych umowach handlowych[13],

–  uwzględniając rezolucję ONZ nr 64/292, w której Zgromadzenie Ogólne ONZ w sposób wyraźny uznało dostęp do wody i zapewnienie warunków sanitarnych za prawa człowieka i w której stwierdza się, że czysta woda pitna i warunki sanitarne mają zasadnicze znaczenie dla korzystania ze wszystkich praw człowieka,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 8 września 2015 r. w sprawie dalszych działań w następstwie europejskiej inicjatywy obywatelskiej „Right2Water”[14],

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 października 2010 r. w sprawie praw człowieka oraz norm społecznych i środowiskowych w międzynarodowych umowach handlowych[15],

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 8 listopada 2010 r. w sprawie międzynarodowej polityki handlowej w kontekście nadrzędnych potrzeb związanych ze zmianami klimatu[16],

–  uwzględniając studium pt. „Gender Mainstreaming in Committees and Delegations of the European Parliament” [Uwzględnianie aspektu płci w pracach komisji i delegacji Parlamentu Europejskiego], opublikowane w 2014 r. przez Departament Tematyczny C Parlamentu Europejskiego,

–  uwzględniając rezolucję nr 26/9 Rady Praw Człowieka i zawarte w niej postanowienie „powołania otwartej międzyrządowej grupy roboczej ds. korporacji międzynarodowych i innych przedsiębiorstw w kontekście praw człowieka, której zadaniem będzie wypracowanie międzynarodowego prawnie wiążącego instrumentu, regulującego – w ramach międzynarodowego prawa dotyczącego praw człowieka – działalność korporacji międzynarodowych i innych przedsiębiorstw”[17],

–  uwzględniając zreformowany ogólny unijny system preferencji taryfowych (GSP) ustanowiony w rozporządzeniu (UE) nr 978/2012,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady pt. „Sprawozdanie w sprawie ogólnego systemu preferencji taryfowych za okres 2014–2015” (COM(2016)0029),

–  uwzględniając wytyczne ONZ dotyczące biznesu i praw człowieka, zmienione Wytyczne OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych, wydaną przez MOP trójstronną deklarację zasad dotyczących przedsiębiorstw wielonarodowych i polityki społecznej, ramy działania Międzynarodowej Rady ds. Zintegrowanej Sprawozdawczości, dziesięć zasad inicjatywy ONZ Global Compact oraz normę ISO 26000 zawierającą wytyczne dotyczące społecznej odpowiedzialności,

–  uwzględniając projekt francuskiej ustawy w sprawie „należytej staranności”, rozwijającej wytyczne ONZ dotyczące biznesu i praw człowieka, oraz oświadczenie przewodniczącego Junckera wygłoszone na szczycie G-7 w 2015 r.,

–  uwzględniając projekt zatytułowany „Realising Long-term Value for Companies and Investors” [Realizacja długofalowych wartości dla przedsiębiorstw i inwestorów], wdrażany obecnie w ramach zasad odpowiedzialnego inwestowania ONZ oraz inicjatywy ONZ Global Compact,

–  uwzględniając art. 52 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Handlu Międzynarodowego oraz opinie Komisji Spraw Zagranicznych, Komisji Rozwoju, Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych, jak również Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia (A8-0217/2016),

A.  mając na uwadze, że w 2010 r. Parlament wydał zalecenia dla Komisji dotyczące norm społecznych i środowiskowych, praw człowieka i społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; mając na uwadze, że wdrożono szereg tych zaleceń, natomiast inne nie zostały zrealizowane;

B.  mając na uwadze, że Parlament działa jako współprawodawca w odniesieniu do środków określających ramy wdrażania wspólnej polityki handlowej Unii; mając na uwadze, że do ratyfikacji każdej umowy handlowej negocjowanej przez Unię wymagana jest zgoda Parlamentu; mając na uwadze, że wdrożenie zaleceń Parlamentu jest zatem konieczne do zapewnienia sukcesu wszelkich inicjatyw podejmowanych przez Komisję w obszarze wspólnej polityki handlowej;

C.  mając na uwadze, że handel odgrywa ogromną rolę w promowaniu możliwości biznesowych, tworzeniu dobrobytu oraz zwiększaniu zatrudnienia, jak również w pobudzaniu rozwoju gospodarczego, postępu społecznego, podnoszeniu standardów życia i jakości życia oraz długofalowej poprawie standardów praw człowieka;

D.  mając na uwadze, że UE podkreśla swoje zdecydowane zaangażowanie na rzecz promowania zrównoważonego rozwoju potwierdzone w strategii „Handel z korzyścią dla wszystkich”, jak również praw człowieka i dobrych rządów przez takie środki oparte na zachętach jak GSP Plus i przepisy dotyczące preferencyjnego dostępu do rynku w państwach, które zobowiązały się do wdrażania podstawowych konwencji międzynarodowych w tych obszarach;

E.  mając na uwadze, że przez swoją politykę handlową UE może przyczynić się w skuteczniejszy sposób do większego poszanowania praw człowieka i zrównoważonego rozwoju w skali globalnej; mając na uwadze, że Komisja musi realizować swoje działania nie tracąc z oczu tego celu; mając na uwadze, że umowy handlowe i inwestycyjne wywierają wpływ na prawa człowieka i zrównoważony rozwój, w związku z czym powinny być formułowane w taki sposób, by wspierały postęp społeczny i środowiskowy, gwarantowały utrzymanie norm europejskich, chroniły prawa człowieka i zapewniały zgodność z zasadami społecznymi i środowiskowymi;

F.  mając na uwadze, że handel i inwestycje zagraniczne realizowane przez przedsiębiorstwa międzynarodowe przyczyniają się do większego zaangażowania w zakresie praw człowieka, praw socjalnych i praw pracowniczych w państwach, w których przedsiębiorstwa te prowadzą działalność;

G.  mając na uwadze, że wkład Parlamentu można zmierzyć pod względem skuteczności realizacji jego zaleceń; mając na uwadze, że należy okresowo monitorować wdrażanie umów, aby zapewnić zgodność z celami i zobowiązaniami podjętymi w umowach handlowych, w szczególności w odniesieniu do ochrony praw człowieka;

H.  mając na uwadze, że zgodnie z art. 208 TFUE UE i jej państwa członkowskie są w istocie prawnie zobowiązane do zapewniania spójności swoich polityk z celami dotyczącymi rozwoju;

I.  mając na uwadze, że wniosek Komisji dotyczący nowej strategii handlowej i inwestycyjnej zatytułowanej „Handel z korzyścią dla wszystkich” uznaje powiązania między handlem, prawami człowieka oraz normami społecznymi i środowiskowymi oraz akcentuje potrzebę uczynienia tych praw i standardów integralną częścią stosunków gospodarczych i handlowych Unii;

J.  mając na uwadze, że z uwagi na obecne wzorce produkcji na międzynarodowych ogólnoświatowych sieciach sprzedaży detalicznej i przedsiębiorstwach spoczywa duża część odpowiedzialności za wspieranie poprawy warunków pracy i wynagrodzeń w krajach produkujących;

K.  mając na uwadze, że prawa kobiet są integralną częścią praw człowieka; mając na uwadze, że w umowach handlowych równość mężczyzn i kobiet wchodzi w zakres rozdziałów dotyczących zrównoważonego rozwoju; mając na uwadze, że konkretne skutki umów handlowych i inwestycyjnych wpływają w różny sposób na kobiety i na mężczyzn ze względu na strukturalne zróżnicowanie sytuacji kobiet i mężczyzn, a także mając na uwadze, że zrównoważone i sprzyjające włączeniu społecznemu rozwój i wzrost gospodarczy oraz umowy handlowe muszą uwzględniać aspekt praw człowieka, w tym aspekt płci;

L.  mając na uwadze, że program działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030 uznaje kluczowy wpływ polityki handlowej w osiąganiu jego celów, obejmując takie obszary polityki jak reguły pochodzenia, regulacje dotyczące żywności, rynki towarowe oraz równouprawnienie płci;

M.  mając na uwadze, że można zwiększyć potencjał systemu GSP i GSP Plus w zakresie zapewnienia ratyfikacji i wdrożenia konwencji dotyczących praw człowieka i praw pracowniczych w krajach rozwijających się przez połączenie zachęt gospodarczych ze skutecznym przyjęciem i stałym monitorowaniem wprowadzania w życie postanowień najważniejszych konwencji dotyczących praw człowieka i praw pracowniczych;

N.  mając na uwadze, że w następstwie katastrofy w Rana Plaza UE – we współpracy z rządem Bangladeszu i MOP – rozpoczęła realizację inicjatywy Global Compact na rzecz poprawy praw pracowniczych i bezpieczeństwa w fabrykach w Bangladeszu, której celem jest poprawa warunków pracy, ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników; mając na uwadze, że działania te doprowadziły do uwrażliwienia społeczeństwa i wypracowania innowacyjnych rozwiązań problemów związanych z handlem i zrównoważonym rozwojem, takich jak porozumienie w sprawie bezpieczeństwa pożarowego i bezpieczeństwa budynków w Bangladeszu;

O.  mając na uwadze, że nadal brakuje ram regulacyjnych określających zasady przestrzegania przez korporacje obowiązków w zakresie praw człowieka w odniesieniu do norm społecznych i środowiskowych; mając na uwadze, że sektor prywatny, wraz z sektorem publicznym, musi przyczyniać się do zrównoważonego rozwoju; mając na uwadze, że przedsiębiorstwa muszą działać w sposób odpowiedzialny pod względem społecznym i środowiskowym; mając na uwadze, że unijne umowy handlowe i inwestycyjne nowej generacji zawierają rozdziały dotyczące zrównoważonego rozwoju, które wymagają od stron umowy przyjęcia zobowiązań do ochrony praw człowieka, zgodności z normami społecznymi i środowiskowymi oraz zapewnienia społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; mając na uwadze, że takie rozdziały ujawniły różnice w poziomie ambicji kolejnych umów handlowych UE; mając na uwadze, że zachęca się Komisję do utrzymania jak najwyższego poziomu ambicji;

P.  mając na uwadze, że w strategii Komisji z 2015 r. „Handel z korzyścią dla wszystkich” handel i zrównoważony rozwój są priorytetem UE; mając na uwadze, że Komisja musi teraz przełożyć swoją godną pochwały ambicję na zdecydowane i konkretne działania, aby nadać właściwy impuls programowi działań na rzecz handlu i zrównoważonego rozwoju;

Q.  mając na uwadze, że projekt realizacji długofalowych wartości dla przedsiębiorstw i inwestorów podjęty w ramach inicjatyw ONZ na rzecz zasad odpowiedzialnego inwestowania oraz inicjatywy Global Compact dowodzi, że ożywienie gospodarcze w Europie i na świecie jest możliwe do pogodzenia z poszanowaniem zasad sprawiedliwości społecznej, zrównoważenia środowiskowego i praw człowieka oraz że obszary te wzajemnie się wzmacniają;

R.  mając na uwadze, że art. 207 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) stanowi, iż „wspólna polityka handlowa prowadzona jest zgodnie z zasadami i celami działań zewnętrznych Unii”;

S.  mając na uwadze, że art. 21 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) potwierdza, że w swoich działaniach na arenie międzynarodowej UE będzie kierowała się zasadami „demokracji, państwa prawnego, powszechności i niepodzielności praw człowieka i podstawowych wolności, poszanowania godności ludzkiej, zasad równości i solidarności oraz poszanowania zasad Karty Narodów Zjednoczonych oraz prawa międzynarodowego”;

T.  mając na uwadze, że powiązania między handlem i prawami człowieka a normami społecznymi i środowiskowymi stały się integralną częścią stosunków gospodarczych i handlowych UE; mając na uwadze, że polityka UE dotycząca praw człowieka i demokracji w państwach trzecich powinna być nadal uwzględniana w innych unijnych strategiach politycznych o wymiarze zewnętrznym, w tym w polityce handlowej; mając na uwadze, że UE powinna wykorzystywać politykę handlową do promowania celu ustanowienia wysokich ogólnoświatowych standardów w dziedzinie praw człowieka i praw społecznych, ochrony konsumentów i kwestii środowiskowych;

U.  mając na uwadze, że polityka handlowa oraz ambitne umowy handlowe są istotne dla wspierania i wzmacniania światowego sytemu handlu opartego na zasadach; mając na uwadze, że przed zakończeniem negocjacji handlowych należy również w rzetelny i przejrzysty sposób brać pod uwagę kwestie praw człowieka; mając na uwadze, że wytyczne ONZ dotyczące biznesu i praw człowieka, a także wszelkie inne odnośne instrumenty wspierające społeczną odpowiedzialność przedsiębiorstw, mają na celu wspieranie zapisów dotyczących praw człowieka w polityce handlowej;

V.  mając na uwadze, że w dniu 26 czerwca 2014 r. Rada Praw Człowieka ONZ przyjęła rezolucję w sprawie utworzenia międzyrządowej grupy roboczej, której rolą będzie rozpoczęcie procesu prowadzącego do opracowania prawnie wiążącego międzynarodowego instrumentu regulującego – w ramach prawa międzynarodowego – działalność spółek międzynarodowych i innych przedsiębiorstw;

W.  mając na uwadze, że handel i prawa człowieka mogą się wzajemnie wzmacniać, a środowisko biznesu, zobowiązane do poszanowania praw człowieka, może też odgrywać istotną rolę w stwarzaniu pozytywnych zachęt do promowania praw człowieka, demokracji, norm środowiskowych i społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; mając na uwadze, że UE odgrywała wiodącą rolę w negocjowaniu i wdrażaniu licznych inicjatyw na rzecz globalnej odpowiedzialności, które idą w parze z propagowaniem i poszanowaniem takich międzynarodowych norm jak sprawiedliwość społeczna, zrównoważenie środowiskowe i przestrzeganie praw człowieka; mając na uwadze, że faktem jest, iż przedsiębiorstwa europejskie działające na skalę ogólnoświatową i będące przykładem dzięki kulturze korporacyjnej wolnej od dyskryminacji wywierają długofalowy pozytywny wpływ na prawa człowieka; mając na uwadze, że pogłębienie stosunków handlowych w oparciu o ochronę i egzekwowanie praw człowieka buduje wzajemne zrozumienie i wspólne wartości, takie jak państwo prawa, dobre rządy oraz poszanowanie praw człowieka;

Zasady ogólne

1.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do uwzględniania aspektu płci we wszystkich obszarach prowadzonej przez nie polityki, w tym polityki handlowej, oraz do zapewnienia m.in. rzeczywistej zgodności z Konwencją w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet; wzywa Komisję do uwzględnienia w ocenie skutków strategii handlowej UE aspektu płci w odniesieniu do praw kobiet, a ponadto apeluje do Komisji o systematyczną ocenę istniejących umów handlowych i inwestycyjnych w celu określenia ich konsekwencji dla równości płci;

2.  wzywa Komisję do zapewnienia większej spójności w odniesieniu do rozwoju, zagwarantowania skutecznej oceny polityki i koordynacji między pomocą rozwojową a polityką handlową oraz do dążenia, by wszystkie zainteresowane strony przestrzegały międzynarodowych standardów praw człowieka, równouprawnienia płci, praw pracowniczych i ochrony środowiska;

3.  wzywa UE do odgrywania aktywnej roli w realizacji 17 celów zrównoważonego rozwoju z programu zrównoważonego rozwoju do roku 2030 przyjętego przez Zgromadzenie Ogólne ONZ podczas 70. sesji;

4.  wzywa UE i państwa członkowskie do promowania wiążących środków służących zapewnieniu, że przedsiębiorstwa będą odprowadzać podatki w miejscu prowadzenia działalności gospodarczej i tworzenia wartości, do propagowania obowiązkowej sprawozdawczości sektora prywatnego w podziale na kraje zgodnie z zaleceniami OECD, a także do wspierania dobrego rządzenia, szczególnie w dziedzinie opodatkowania i skutecznego poboru podatków; ponadto wzywa Komisję i państwa członkowskie do dopilnowania, aby ta kwestia była traktowana priorytetowo w dialogu politycznym (dotyczącym rozwoju i handlu na szczeblu politycznym), oraz do wspierania roli społeczeństwa obywatelskiego w zapewnianiu publicznej kontroli nad zarządzaniem podatkami oraz w monitorowaniu przypadków dotyczących oszustw podatkowych; uważa, że politykę podatkową przedsiębiorstwa należy uznać za element społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, a zatem strategie uchylania się od opodatkowania lub korzystania z rajów podatkowych są niezgodne z zachowaniem odpowiedzialnym społecznie;

5.  uznaje, że powszechny dostęp do takich wspólnych dóbr jak woda, opieka zdrowotna i edukacja to ważny wskaźnik zdolności państwa do zagwarantowania praw człowieka i praw społecznych;

6.  podkreśla, że długofalowe doświadczenie UE w rozliczaniu się z kwestii społecznych i środowiskowych w kontekście unijnej dyplomacji handlowej wyprzedza już inne światowe podmioty zaangażowane w handel; podkreśla, że zaangażowanie naszych partnerów handlowych w kwestie dotyczące praw człowieka stanowi solidną podstawę ciągłego dialogu, procesu współpracy i stopniowej poprawy w dłuższej perspektywie;

7.  podkreśla znaczenie handlu i zagranicznych inwestycji jako ważnych narzędzi służących zapewnieniu wzrostu gospodarczego, zrównoważonego rozwoju, dobrych rządów, a także ochrony praw człowieka;

8.  przypomina, że handel i bezpośrednie inwestycje zagraniczne zwiększają dobrobyt w uboższych państwach; przypomina, że istnieje niezaprzeczalny związek między większym dobrobytem a lepszą ochroną praw człowieka, praw socjalnych i praw pracowniczych oraz wysokim poziomem ochrony środowiska;

9.  przypomina, że UE jest zobowiązana do spójnego propagowania i poszanowania praw człowieka i demokracji w stosunkach z krajami trzecimi we wszystkich strategiach politycznych, w tym w polityce handlowej, oraz we wszystkich odpowiednich instrumentach finansowania zewnętrznego;

10.  w związku z tym zaleca, aby strategia handlowa UE stała się narzędziem propagowania demokratycznych wartości w państwach trzecich; z zadowoleniem przyjmuje też rozszerzenie zakresu umów handlowych i preferencyjnych programów handlowych jako instrumentów wspierania praw człowieka, zwalczania pracy przymusowej i pracy dzieci oraz zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego i praw do zdrowia, zrównoważonego rozwoju, wysokich norm bezpieczeństwa i ochrony środowiska oraz możliwości gospodarczych dla wszystkich;

Prawa człowieka oraz normy środowiskowe i społeczne na szczeblu wielostronnym

11.  przypomina o znaczeniu, jakie dla UE ma rozwój ściślejszej współpracy na szczeblu wielostronnym, i w związku z tym ponownie apeluje do Komisji o przyjęcie wiodącej roli przy reformie struktury zarządzania WTO, w szczególności w odniesieniu do osiągnięcia następujących celów:

a)  zacieśnienie skutecznej współpracy i regularnego dialogu między WTO a odpowiednimi agencjami ONZ, szczególnie Wysokim Komisarzem Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka, Konferencją Narodów Zjednoczonych do spraw Handlu i Rozwoju oraz Międzynarodową Organizacją Pracy, zwłaszcza przez przyznanie MOP statusu obserwatora w WTO oraz włączanie jej do sporów handlowych związanych z naruszeniami międzynarodowych konwencji dotyczących praw człowieka i praw pracowniczych; uważa, że MOP powinna nadal brać udział w negocjacjach w sprawie dwustronnych, wielostronnych i fakultatywnych umów handlowych;

b)  reforma mechanizmów przeglądu polityki handlowej WTO w celu uwzględnienia wymiaru społecznego, środowiskowego i praw człowieka w oparciu o wytyczne MOP, wytyczne ONZ dotyczące praw człowieka i wytyczne dotyczące wielostronnych umów środowiskowych, jak również propagowanie zrównoważonego rozwoju, w szczególności przez utworzenie w ramach WTO komitetu ds. handlu i godnej pracy obok istniejącego Komitetu Handlu i Środowiska, zgodnie z apelem zawartym w zaleceniach organizacji z 2010 r.;

c)  oceny zakresu, w jakim Komitet ds. Handlu i Środowiska WTO osiągnął swoje cele określone w decyzji Konferencji Ministerialnej WTO w sprawie handlu i środowiska przyjętej dnia 15 kwietnia 1994 r. w Marrakeszu, i zawierające konkluzje na temat pozostałych do przeprowadzenia działań, w szczególności w kontekście ogólnoświatowego dialogu na temat ograniczania skutków zmiany klimatu i działań adaptacyjnych i WTO, o co pierwotnie wnioskował Parlament;

d)  konstruktywnego zaangażowania się w prace grupy roboczej ONZ nad traktatem w sprawie biznesu i praw człowieka po badaniu dotyczącym postępowania z wykorzystaniem środków prawnych w sprawach o rażące naruszenia praw człowieka przez przedsiębiorstwa, przeprowadzonym przez Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka;

12.  wzywa Komisję do aktywnego promowania dalszych reform WTO w celu zdefiniowania wielostronnych zasad zrównoważonego zarządzania ogólnoświatowymi łańcuchami dostaw w odpowiedzialny sposób, które to zasady powinny obejmować w szczególności:

a)  skuteczne i możliwe do wyegzekwowania na drodze prawnej wymogi dotyczące należytej staranności i przejrzystości w odniesieniu do łańcuchów dostaw w oparciu o wytyczne ONZ dotyczące biznesu i praw człowieka;

b)  normy zdrowia i bezpieczeństwa uwzględniające w szczególności prawo pracowników do komitetów;

c)  systemy ochrony socjalnej

d)  poszanowanie podstawowych norm pracy Międzynarodowej Organizacji Pracy;

13.  ponawia apel o dopilnowanie, by wszelkie środki przyjmowane przez stronę w ramach porozumienia paryskiego lub związane z jakimikolwiek zasadami lub zobowiązaniami zawartymi w art. 3 i 4 UNFCCC były zabezpieczane dzięki lepszej ochronie prawa do regulowania w umowach handlowych;

14.  wzywa Komisję do przyspieszenia postępów w opracowywaniu programów rozróżniania produktów ze względu na proces i metodę ich produkcji oraz kryteriów zrównoważonego rozwoju w ramach umów handlowych;

15.  wzywa państwa członkowskie do wzmożenia wysiłków w celu wypełnienia ich zobowiązania do stopniowego wycofywania dotacji przeznaczonych na paliwa kopalne, zgodnie z zobowiązaniem w ramach G20;

16.  uważa, że polityka handlowa mogłaby bardziej przyczyniać się do transformacji energetycznej i że instrumenty handlowe UE powinny wspierać powstawanie i rozwój źródeł energii odnawialnej, jak również tworzenie dóbr i technologii środowiskowych w Europie; docenia starania Komisji o wynegocjowanie wielostronnego porozumienia w sprawie towarów związanych z przemysłem ekologicznym (umowa w sprawie towarów środowiskowych - EGA) i domaga się, aby negocjacje te zakończyły się ambitną i zrównoważoną umową; wzywa Komisję, by w ramach negocjacji w prawie EGA opracowała kryteria ilościowe i jakościowe do identyfikacji „towarów ekologicznych” oraz promowała wiarygodne i przejrzyste metody w negocjacjach w sprawie EGA; ponadto wzywa Komisję do należytego uwzględnienia czynników wpływających na handel towarami ekologicznymi, takich jak polityka antydumpingowa w sektorze energii ze źródeł odnawialnych, systemy własności intelektualnej, programy dotyczące ograniczeń finansowania oraz krajowa polityka środowiskowa, która generuje popyt na te towary;

Prawa człowieka oraz normy społeczne i środowiskowe na szczeblu dwustronnym

17.  z zadowoleniem przyjmuje decyzję Komisji o przeprowadzaniu ocen ex ante i ex post wpływu na zrównoważony rozwój w odniesieniu do wszystkich umów handlowych zgodnie z „wytycznymi dotyczącymi analizy oceny wpływu na prawa człowieka inicjatyw politycznych związanych z handlem”; w związku z tym wzywa Komisję do:

a)  stosowania wytycznych przy opracowywaniu ocen wpływu na zrównoważony rozwój wszystkich obecnych i przyszłych negocjacji handlowych;

b)  odzwierciedlenia również w tych ocenach wpływu na zrównoważony rozwój wiodących wytycznych opracowanych przez specjalnego sprawozdawcę ONZ ds. prawa do pożywienia;

c)  uwzględnienia wpływu umów handlowych i inwestycyjnych na sytuację szczególnie narażonych osób, jak osoby należące do mniejszości lub grup zamieszkujących obszary odizolowane geograficznie, osoby ubogie i wykluczone społecznie; zwraca w związku z tym uwagę, że Komisja zobowiązała się przeprowadzić ocenę wpływu umów o wolnym handlu na najbardziej oddalone regiony UE;

d)  zapewnienia odpowiedniego zaangażowania organizacji społeczeństwa obywatelskiego i partnerów społecznych w opracowywanie ocen wpływu na zrównoważony rozwój oraz zaangażowanie Parlamentu na każdym etapie tego procesu;

e)  pełnego uwzględnienia wyników tych ocen podczas negocjacji;

f)  zagwarantowania terminowego publikowania ocen wpływu na zrównoważony rozwój, aby poinformować o stanowiskach negocjacyjnych jeszcze przed ich sformułowaniem, aby poinformować społeczeństwo i umożliwić wybranym przedstawicielom dokonanie właściwej oceny każdej proponowanej umowy;

18.  stanowczo domaga się, aby oceny wpływu na prawa człowieka oraz oceny wpływu na zrównoważony rozwój stały się wiążące i aby rozpoczynały się na wczesnym etapie, tak aby uwzględnić je w stanowisku negocjacyjnym jeszcze przed jego sformułowaniem;

19.  uznaje konkluzje Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczące decyzji Komisji o sfinalizowaniu umowy z Wietnamem przed zakończeniem oceny wpływu na prawa człowieka i wzywa Komisję do przeprowadzenia tej oceny przy najbliższej okazji w oparciu o nową metodologię, aby pozwolić Parlamentowi podjąć świadomą decyzję;

20.  ponownie wyraża poparcie dla wprowadzenia warunków dotyczących praw człowieka w umowach handlowych i przypomina o znaczeniu przestrzegania i wdrażania klauzul dotyczących praw człowieka; z zadowoleniem przyjmuje wysiłki Komisji i Rady mające na celu włączenie takich prawnie wiążących klauzul dotyczących praw człowieka do wszystkich umów handlowych i inwestycyjnych, zgodnie ze wspólnym podejściem, oraz domaga się publikacji wspólnego podejścia Rady; zauważa, że klauzule dotyczące praw człowieka nie zostały zawarte we wszystkich umowach UE oraz wzywa, aby w czasie trwających negocjacji handlowych z innymi partnerami UE, w szczególności z partnerami TTIP, zagwarantować włączenie prawnie wiążącej klauzuli dotyczącej praw człowieka;

21.  uważa jednak, że obecne klauzule miały ograniczony wpływ na wypełnienie obowiązków i zobowiązań dotyczących praw człowieka: wzywa zatem Komisję i Radę, by wdrożyły następujące dostosowania:

a)  włączenie przepisów dotyczących ochrony handlu w celu utrzymania zdolności każdej ze stron do wypełniania swoich obowiązków dotyczących praw człowieka w obszarach, w których odpowiedzialność danej strony jest największa w przypadkach udowodnionych naruszeń postanowień zawartych w klauzulach dotyczących praw człowieka;

b)  systematyczne i pogłębione monitorowanie wdrażania klauzul dotyczących praw człowieka w umowach handlowych i układach o stowarzyszeniu, w szczególności dzięki regularnej publikacji wspólnych sprawozdań Komisji i ESDZ dla Parlamentu w sprawie poszanowania praw człowieka w krajach partnerskich i dzięki utworzeniu komitetu międzyinstytucjonalnego;

c)  rozważenie włączenia Komisji Praw Człowieka do wszystkich umów handlowych UE, aby zapewnić poważne i systematyczne działania następcze w związku z kwestiami dotyczącymi praw człowieka w ramach tych umów; w związku z tym przypomina znaczenie angażowania obywateli podczas negocjacji, aby zagwarantować przejrzystość;

d)  zagwarantowanie, że UE ma wewnętrzny system środków odwoławczych pozwalający na składanie skarg w przypadkach braku poszanowania umów handlowych i klauzul dotyczących praw człowieka;

22.  przypomina swój wniosek zawarty w rezolucji z 2010 r., aby każda umowa handlowa UE, zarówno dwustronna, jak i wielostronna, zawierała kompleksowe, wykonalne i ambitne rozdziały poświęcone handlowi i zrównoważonemu rozwojowi; podkreśla rozbieżności odnoszące się do rozdziałów dotyczących handlu i zrównoważonego rozwoju w różnych umowach handlowych UE; wzywa zatem Komisję, by zapewniła najwyższy poziom spójności we wszystkich negocjacjach handlowych oraz wprowadziła rozdziały poświęcone handlowi i zrównoważonemu rozwojowi obejmujące:

a)  wstępne zobowiązanie każdej ze stron do ratyfikowania i skutecznego wdrożenia ośmiu konwencji podstawowych i czterech konwencji priorytetowych Międzynarodowej Organizacji Pracy oraz 12 międzynarodowych umów wielostronnych dotyczących środowiska naturalnego;

b)  zastosowanie do klauzul dotyczących praw człowieka i rozdziałów poświęconych handlowi i zrównoważonemu rozwojowi ogólnego mechanizmu rozstrzygania sporów na równi z innymi częściami umowy, zgodnie z zaleceniami z 2010 r., aby zagwarantować zgodność z prawami człowieka oraz normami społecznymi i środowiskowymi;

c)  możliwość odwołania się i dochodzenia swoich praw w drodze procedury składania skargi dla partnerów społecznych i społeczeństwa obywatelskiego;

d)  skuteczne środki odstraszające, w tym w postaci kar pieniężnych, w przypadku ciężkiego i udowodnionego naruszenia postanowień rozdziału dotyczącego zrównoważonego rozwoju zapisanego w umowie; takie środki można by wdrożyć poprzez tymczasowe spowolnienie, redukcję, a nawet zawieszenie niektórych korzyści handlowych przewidzianych w umowie w przypadku poważnego, stałego naruszania tych standardów, jako krok ostateczny, a wdrożenie planów działania wspólnie z partnerami mogłoby pomóc w wyeliminowaniu nieprzestrzegania niektórych zobowiązań zapisanych w umowach handlowych i inwestycyjnych;

23.  ponawia swój wniosek o utworzenie forów na temat zrównoważonego rozwoju lub grup konsultacyjnych na różnych etapach opracowywania umowy, negocjowania i wdrażania jej; przypomina, że wszystkie wewnętrzne grupy doradcze powinny być w pełni niezależne oraz mieć dostęp do odpowiednich zasobów; odnotowuje krytyczne uwagi zgłaszane często przez niektórych uczestników wewnętrznych grup doradczych utworzonych przez UE w ramach istniejących umów handlowych, że ich obrady nie mają żadnego praktycznego wpływu, oraz proponuje, by Komisja wdrożyła następujące środki:

a)  system sprawozdawczości, który umożliwi Parlamentowi ocenę pracy grupy doradczej;

b)  systematyczne udzielanie konkretnych odpowiedzi na obawy zgłaszane przez wewnętrzne grupy doradcze UE oraz o zapewnienie odpowiednich działań następczych w związku z inicjatywami proponowanymi przez organizacje społeczeństwa obywatelskiego UE i partnerów społecznych w tych ramach;

c)  określenie podstawowych postanowień logistycznych w rozdziałach poświęconych handlowi i zrównoważonemu rozwojowi, aby umożliwić skuteczne wdrażanie, ponieważ te aspekty okazały się w niektórych przypadkach poważnymi przeszkodami, oraz odnośnych środków towarzyszących, takich jak pomoc techniczna i programy współpracy;

24.  apeluje o większą przejrzystość i rozliczalność w stosunku do lokalnych organizacji w kwestii formułowania zasad handlu międzynarodowego oraz krajowej polityki handlowej, przy jednoczesnym zapewnieniu spójności z zasadą przestrzegania praw pracowniczych oraz praw człowieka, w tym praw kobiet;

25.  wzywa Komisję do większego zaangażowania Parlamentu Europejskiego w proces monitorowania wdrażania umów handlowych i inwestycyjnych w odniesieniu do poszanowania praw człowieka oraz norm społecznych i środowiskowych oraz wzywa Radę do zasięgania opinii Parlamentu w sprawie każdej decyzji dotyczącej zmian w stosowaniu umowy, a nawet zawieszenia jej stosowania, jeśli zachodzi taka konieczność;

Prawa człowieka oraz normy społeczne i środowiskowe na szczeblu jednostronnym

26.  z zadowoleniem przyjmuje wejście w życie w dniu 1 stycznia 2014 r. nowego rozporządzenia w sprawie ogólnego systemu preferencji taryfowych (GSP) (rozporządzenie (UE) nr 978/2012) oraz publikację pierwszego sprawozdania z kontroli GSP za okres 2014–2015; uważa, że polityka handlowa powinna być środkiem do promowania bardziej wymagających norm społecznych i środowiskowych w krajach partnerskich UE, a zatem wzywa Komisję, by wdrożyła następujące środki naprawcze:

a)  wyjaśnienie, w drodze aktu delegowanego lub przy okazji zbliżającego się przeglądu rozporządzenia 978/2012, definicji „poważnego naruszenia skutecznego wykonania” międzynarodowej konwencji oraz „poważnego i systematycznego naruszania zasad” ustanowionych w międzynarodowej konwencji;

b)  korzystanie z opinii wszystkich odpowiednich organów monitorujących, aby lepiej oceniać przestrzeganie międzynarodowych konwencji, o których mowa w rozporządzeniu w sprawie GSP; w szczególności skoncentrowanie swojej oceny na poglądach wyrażonych przez Komitet Ekspertów MOP ds. Stosowania Konwencji i Zaleceń w odniesieniu do przyznawania i zawieszania preferencji handlowych zgodnie z rozporządzeniem w sprawie GSP;

c)  wzmocnienie w nadchodzącym przeglądzie rozporządzenia (UE) 978/2012 monitorowania zobowiązań podjętych przez kraje będące beneficjentami; partnerom społecznym i organizacjom społeczeństwa obywatelskiego należy przyznać formalną rolę w monitorowaniu GSP i GSP Plus, w szczególności dzięki procedurze wysłuchiwania obaw przedstawionych Komisji i odpowiedzi na nie;

d)  włączenie do przeglądu rozporządzenia w sprawie GSP, zgodnie z postulatem z 2010 r., społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, aby zagwarantować przestrzeganie przez korporacje międzynarodowe krajowych i międzynarodowych zobowiązań prawnych w obszarze praw człowieka, norm pracy i zasad środowiskowych; e)  monitorowanie i ocena sytuacji w odniesieniu do skuteczności i wdrażania inicjatywy „wszystko oprócz broni” (EBA) i standardowych rozwiązań GSP oraz składanie sprawozdań Parlamentowi Europejskiemu;

27.  popiera zobowiązania Komisji do działań na rzecz zniesienia pracy dzieci; z zadowoleniem odnotowuje przyjęcie dokumentu roboczego służb Komisji i przypomina swój wniosek z 2010 r. dotyczący zrównoważonego i realistycznego wniosku ustawodawczego, w tym środków, takich jak oznakowanie „wyprodukowane bez udziału pracy dzieci”, udzielanie preferencji handlowych państwom spełniającym określone normy pracy oraz horyzontalny zakaz przywozu dotyczące produktów wykonanych przy wykorzystaniu pracy dzieci; podkreśla znaczenie włączenia celu zwalczania pracy przymusowej i pracy dzieci do rozdziałów poświęconych handlowi i zrównoważonemu rozwojowi w umowach handlowych UE, obok sześciu innych podstawowych konwencji MOP, oraz zaangażowanie UE w międzynarodowe rozmowy na szczeblu WTO, OECD i MOP, aby zwiększyć wielostronny wymiar tego celu;

28.  potwierdza swój sprzeciw wobec wszelkich bezpośrednich lub pośrednich postanowień dotyczących handlu usługami związanymi z energią, jeśli dopuszczają one neutralność technologiczną dotacji; wzywa Komisję i państwa członkowskie, by poważnie potraktowały fakt, że rosnące emisje CO2 pochodzące z handlu międzynarodowego osłabiają europejską strategię na rzecz klimatu i podkreśla, że przechodzenie na lokalne wzorce produkcji i konsumpcji może przyczynić się do osiągnięcia celów porozumienia paryskiego;

29.  przypomina o nierozerwalnym związku pomiędzy zmianą klimatu a wylesianiem spowodowanym niezrównoważonym i nielegalnym wydobywaniem zasobów; wzywa Komisję do zagwarantowania skutecznego wdrożenia i egzekwowania FLEGT i EUTR, w tym obowiązku legalności w łańcuchach dostaw drewna;

30.  z zadowoleniem przyjmuje decyzję Komisji o zainicjowaniu studium wykonalności europejskiego planu działania dotyczącego wylesiania i degradacji lasów;

Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw

31.  przypomina wniosek Parlamentu z 2010 r. dotyczący włączenia społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw do wszystkich unijnych umów handlowych oraz przepisów dotyczących skuteczniejszego egzekwowania, w szczególności możliwości prowadzenia dochodzeń przez Komisję w sprawie domniemanych naruszeń zobowiązań w zakresie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw oraz rozwoju punktów kontaktowych UE wzorowanych na punktach kontaktowych OECD i wzmacniających te punkty; zwraca się do Komisji, aby zwiększyła wysiłki na rzecz zachowania zgodności przez przedsiębiorstwa w całym łańcuchu dostaw oraz do pełnego poszanowania podstawowych norm pracy MOP i norm społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw uznawanych na szczeblu międzynarodowym, w szczególności uaktualnionych niedawno wytycznych OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych, dziesięciu zasad inicjatywy ONZ Global Compact oraz normy ISO 26000 dotyczącej odpowiedzialności społecznej, wydanej przez MOP trójstronnej deklaracji zasad dotyczących przedsiębiorstw wielonarodowych i polityki społecznej i wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka, w szczególności w sektorach odzieżowym i wydobywczym, w których istnieje większe ryzyko łamania praw człowieka i norm społecznych; zwraca uwagę, że w wyniku tragedii, która miała miejsce w kompleksie Rana Plaza w Bangladeszu w 2013 r., Komisja zainicjowała porozumienie na rzecz zrównoważoności we współpracy z Bangladeszem, Międzynarodową Organizacją Pracy i Stanami Zjednoczonymi; w tym kontekście podkreśla znaczenie dalszych dążeń do osiągnięcia celów zawartych w porozumieniu na rzecz zrównoważoności, aby propagować wzmocnienie praw pracowników i konieczność bardziej odpowiedzialnego zarządzania łańcuchami dostaw na szczeblu międzynarodowym; wzywa Komisję do rozszerzenia tego rodzaju programów i działań na innych partnerów handlowych UE;

32.  uważa, że kluczowe znaczenie ma kontynuowanie starań na rzecz dostosowania się do deklaracji OECD w sprawie międzynarodowych inwestycji i przedsiębiorstw wielonarodowych i zapewnienie wyraźnego wzmiankowania wytycznych we wszystkich nowych porozumieniach między UE a państwami trzecimi oraz przejście od „biernego” do „aktywnego” podejścia do wdrażania tych wytycznych; wzywa Komisję, by zagwarantowała przejrzystość jeśli chodzi o dostęp do informacji w sprawie zachowania przedsiębiorstw i wprowadziła skuteczny i wykonalny system sprawozdawczości zapewniający informacje dotyczące łańcuchów wartości produktów; przypomina o swoim stanowisku z 2010 r. odnoszącym się do wymagania od przedsiębiorstw publikowania ich bilansów dotyczących społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw oraz od wszystkich przedsiębiorstw okazywania należytej staranności; wzywa Komisję do aktualizacji swojej strategii w sprawie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw celem ustanowienia bardziej restrykcyjnych wymogów w zakresie sprawozdawczości i zgodności z wymogami oraz do zapewnienia skuteczniejszego wdrażania wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka, oraz wzywa państwa członkowskie do szerszego promowania społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w umowach handlowych;

33.  wzywa UE do ustanowienia platform dialogu skupiających społeczeństwo obywatelskie, przedsiębiorstwa, organizacje międzynarodowe i innych uczestników, których dotyczy społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw;

34.  zachęca Komisję do zastosowania najnowszych rezultatów projektu realizacji długofalowych wartości dla przedsiębiorstw i inwestorów podjętego w ramach inicjatyw ONZ na rzecz zasad odpowiedzialnego inwestowania oraz Global Compact, w odniesieniu do Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych, dialogu z inwestorami podczas negocjowania umów handlowych oraz wspierania koncepcji unii zrównoważonych rynków kapitałowych przez wspieranie zrównoważonego handlu;

35.  przypomina, że wydana przez MOP trójstronna deklaracja zasad dotyczących przedsiębiorstw wielonarodowych i polityki społecznej, program godnej pracy MOP i kwestie dotyczące pracy w wytycznych OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych są kluczowymi tekstami w obszarze społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; wzywa Komisję, by podjęła działania w następstwie inicjatyw OECD i ONZ przez włączanie opracowanych niedawno i nowych norm do prawodawstwa UE oraz by promowała zrównoważone i kompleksowe zalecenia polityczne, z uwzględnieniem silnego wymiaru zrównoważonego rozwoju w odniesieniu do globalnych łańcuchów wartości, na posiedzeniu ministrów handlu grupy G-20 w Szanghaju w lipcu 2016 r.;

36.  przypomina, że UE odgrywa wiodącą rolę na świecie pod względem krajowych planów działania dotyczących społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; wzywa Komisję do aktywnego wspierania odpowiedzialnej postawy przedsiębiorstw wśród przedsiębiorstw unijnych działających za granicą, kładąc szczególny nacisk na zagwarantowanie ścisłego przestrzegania przez nie wszystkich zobowiązań prawnych wynikających z krajowych przepisów bądź dwustronnych lub międzynarodowych zobowiązań prawnych, którym podlega ich działalność gospodarcza, a także międzynarodowych standardów i przepisów w dziedzinie praw człowieka, praw pracowniczych i ochrony środowiska; ponadto uważa, że aby osiągnąć ten cel Komisja powinna aktywnie zaangażować się we współpracę ze swoimi krajami partnerskimi w celu wymiany najlepszych praktyk i wiedzy na temat sposobów i środków poprawy otoczenia biznesowego i zwiększania świadomości dotyczącej odpowiedzialnej postawy przedsiębiorstw;

37.  zauważa, że program społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw należy dostosować do konkretnych potrzeb poszczególnych regionów i krajów, aby przyczynić się do poprawy zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego;

38.  wzywa Komisję do podjęcia środków w dziedzinie handlowej i inwestycyjnej, które zachęcą i nagrodzą firmy stosujące strategie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw przez przyznawanie oznakowań, umożliwienie preferencyjnego dostępu do unijnych zamówień publicznych i programy wsparcia dla MŚP;

39.  z dużym zadowoleniem przyjmuje włączenie kwestii sprawozdawczości dużych przedsiębiorstw w zakresie praw człowieka do nowej dyrektywy w sprawie sprawozdawczości pozafinansowej; wzywa państwa członkowskie UE do szybkiej i skutecznej transpozycji tej dyrektywy; zwraca uwagę na ramy sprawozdawczości zgodnej z wytycznymi ONZ dotyczącymi biznesu i praw człowieka, punkt odniesienia dotyczący działań przedsiębiorstw w obszarze praw człowieka i cel „zintegrowanej sprawozdawczości” oraz wzywa wszystkie unijne spółki giełdowe i zainteresowane strony do poszanowania ducha tej dyrektywy podczas prowadzenia handlu w UE i poza UE;

40.  wzywa UE i państwa członkowskie do aktywnego uczestnictwa w pracach Rady Praw Człowieka ONZ oraz Programu Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska (UNEP) nad międzynarodowym traktatem w celu pociągnięcia korporacji międzynarodowych do odpowiedzialności za naruszanie praw człowieka i pogwałcenie norm środowiskowych;

41.  podkreśla, że skuteczne wdrożenie tych zaleceń stanowi podstawowy element w ocenie przez Parlament Europejski umów handlowych negocjowanych przez Komisję Europejską; wnioskuje o szczegółową i terminową odpowiedź Komisji na wszystkie kwestie poruszone w niniejszej rezolucji;

42.   zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

  • [1]  http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2015/october/tradoc_153846.pdf
  • [2]  https://www.wto.org/english/news_e/news15_e/mc10_19dec15_e.htm
  • [3]  http://unfccc.int/resource/docs/2015/cop21/eng/l09r01.pdf
  • [4]  http://eeas.europa.eu/human_rights/docs/2014-hr-annual-report_en.pdf
  • [5]  http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2015/july/tradoc_153591.pdf
  • [6]  Rezolucja przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w dniu 25 września 2015 r. (A/RES/70/1)
    http://www.un.org/ga/search/view_doc.asp?symbol=A/RES/70/1&Lang=E
  • [7]  Dz.U. L 347 z 30.12.2005, s. 1.
  • [8]  Dz.U. L 303 z 31.10.2012, s. 1.
  • [9]  http://mneguidelines.oecd.org/text/
  • [10]  http://www.oecd.org/daf/inv/mne/GuidanceEdition2.pdf
  • [11]  (SWD(2015)0144) z dnia 14 lipca 2015 r. http://ec.europa.eu/growth/tools-databases/newsroom/cf/itemdetail.cfm?item_id=8374
  • [12]  http://unctad.org/en/PublicationsLibrary/webdiaepcb2015d3summary_en.pdf
  • [13]  Dz.U. C 99E z 3.4.2012, s. 101.
  • [14]  Teksty przyjęte, P8_TA(2015)0294.
  • [15]  Teksty przyjęte, P7_TA(2010)0434.
  • [16]  Teksty przyjęte, P7_TA(2010)0445
  • [17]  A/HRC/RES/26/9: http://www.ihrb.org/pdf/G1408252.pdf

OPINIA Komisji Spraw Zagranicznych (13.4.2016)

dla Komisji Handlu Międzynarodowego

w sprawie wdrażania zaleceń Parlamentu z 2010 r. w sprawie norm społecznych i środowiskowych, praw człowieka i odpowiedzialności biznesu
(2015/2038(INI))

Sprawozdawczyni komisji opiniodawczej: Godelieve Quisthoudt-Rowohl

WSKAZÓWKI

Komisja Spraw Zagranicznych zwraca się do Komisji Handlu Międzynarodowego, jako komisji przedmiotowo właściwej, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

–  uwzględniając wytyczne ONZ dotyczące biznesu i praw człowieka, zmienione wytyczne OECD dotyczące przedsiębiorstw wielonarodowych, wydaną przez MOP trójstronną deklarację zasad dotyczących przedsiębiorstw wielonarodowych i polityki społecznej, ramy działania Międzynarodowej Rady ds. Zintegrowanej Sprawozdawczości, dziesięć zasad inicjatywy ONZ Global Compact oraz normę ISO 26000 zawierającą wytyczne dotyczące społecznej odpowiedzialności,

–  uwzględniając projekt francuskiej ustawy w sprawie „należytej staranności”, rozwijającej wytyczne ONZ dotyczące biznesu i praw człowieka, oraz oświadczenie przewodniczącego Junckera wygłoszone na szczycie G-7 w 2015 r.,

–  uwzględniając projekt zatytułowany „Realizacja długofalowych wartości dla przedsiębiorstw i inwestorów”, realizowany obecnie w ramach zasad odpowiedzialnego inwestowania ONZ oraz inicjatywy ONZ Global Compact,

A.  mając na uwadze, że art. 207 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) stanowi, iż „wspólna polityka handlowa prowadzona jest zgodnie z zasadami i celami działań zewnętrznych Unii”;

B.  mając na uwadze, że art. 21 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) potwierdza, że w swoich działaniach na arenie międzynarodowej UE będzie kierowała się zasadami „demokracji, państwa prawnego, powszechności i niepodzielności praw człowieka i podstawowych wolności, poszanowania godności ludzkiej, zasad równości i solidarności oraz poszanowania zasad Karty Narodów Zjednoczonych oraz prawa międzynarodowego”;

C.  mając na uwadze, że powiązania między handlem i prawami człowieka a normami społecznymi i środowiskowymi stały się integralną częścią stosunków gospodarczych i handlowych UE; mając na uwadze, że polityka UE z zakresu praw człowieka i demokracji w państwach trzecich powinna być nadal uwzględniana w innych unijnych politykach posiadających wymiar zewnętrzny, włącznie z polityką handlową; mając na uwadze, że UE powinna wykorzystywać politykę handlową do promowania celu ustanowienia wysokich standardów ogólnoświatowych w dziedzinie praw człowieka i praw społecznych, ochrony konsumentów i kwestii środowiskowych;

D.  mając na uwadze, że polityka handlowa oraz ambitne umowy handlowe są istotne dla wspierania i wzmacniania światowego sytemu handlu opartego na zasadach; mając na uwadze, że przed zakończeniem negocjacji handlowych należy również w sposób rzetelny i przejrzysty brać pod uwagę kwestie praw człowieka; mając na uwadze, że wytyczne ONZ dotyczące biznesu i praw człowieka, a także wszelkie inne odnośne instrumenty wspierające społeczną odpowiedzialność przedsiębiorstw, mają na celu wzmocnienie zapisów dotyczących praw człowieka w polityce handlowej;

E.  mając na uwadze, że w dniu 26 czerwca 2014 r. Rada Praw Człowieka ONZ przyjęła rezolucję w sprawie utworzenia międzyrządowej grupy roboczej, której rolą będzie rozpoczęcie procesu prowadzącego do opracowania prawnie wiążącego międzynarodowego instrumentu regulującego – w ramach prawa międzynarodowego – działalność spółek międzynarodowych i innych przedsiębiorstw;

F.  mając na uwadze, że handel i prawa człowieka mogą się wzajemnie umacniać, a środowisko biznesu, zobowiązane do poszanowania praw człowieka, może również odgrywać istotną rolę w stwarzaniu pozytywnych zachęt do promowania praw człowieka, demokracji, norm środowiskowych i społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; mając na uwadze, że UE odgrywała wiodącą rolę w negocjowaniu i wdrażaniu licznych inicjatyw na rzecz globalnej odpowiedzialności, które idą w parze z promowaniem i poszanowaniem międzynarodowych nrom, takich jak sprawiedliwość społeczna, zrównoważenie środowiskowe i przestrzeganie praw człowieka; mając na uwadze, że dostrzega się długofalowy pozytywny wpływ na prawa człowieka, jaki wywierają przedsiębiorstwa europejskie działające na skalę ogólnoświatową i będące przykładem dzięki kulturze korporacyjnej wolnej od dyskryminacji; mając na uwadze, że pogłębienie stosunków handlowych w oparciu o ochronę i egzekwowanie praw człowieka buduje wzajemne zrozumienie i wspólne wartości, takie jak państwo prawa, dobre rządy oraz poszanowanie praw człowieka;

1.  przypomina, że UE jest zobowiązana do spójnego propagowania i poszanowania praw człowieka i demokracji w stosunkach z krajami trzecimi we wszystkich swoich politykach, łącznie z polityką handlową, oraz we wszystkich odpowiednich instrumentach finansowania zewnętrznego;

2.  w związku z tym zaleca, aby strategia handlowa UE stała się narzędziem promowania demokratycznych wartości w państwach trzecich; z zadowoleniem przyjmuje też rozszerzenie zakresu umów handlowych i preferencyjnych programów handlowych jako instrumentów wspierania praw człowieka, zwalczania pracy przymusowej i pracy dzieci oraz zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego i praw do zdrowia, zrównoważonego rozwoju, wysokich standardów bezpieczeństwa i ochrony środowiska oraz możliwości gospodarczych dla wszystkich;

3.  z zadowoleniem przyjmuje nową strategię zatytułowaną „Handel z korzyścią dla wszystkich”, a także odwołanie do odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstw, obecnie umieszczane we wszystkich umowach handlowych i innych umowach dwustronnych zawieranych przez UE; wzywa UE do zaproponowania odpowiednich działań następczych, takich jak wprowadzenie mechanizmu składania skarg, oraz do usunięcia ewentualnych niedociągnięć w umowach handlowych i inwestycyjnych, a także do aktualizacji unijnych przepisów dotyczących kontroli wywozu produktów i technologii podwójnego zastosowania;

4.  dostrzega wysiłki Komisji mające na celu wywiązanie się ze zobowiązania do uwzględniania kwestii praw człowieka oraz skutków gospodarczych, społecznych i środowiskowych w jej analizach ocen skutków wniosków ustawodawczych i nieustawodawczych, środków wykonawczych i porozumień handlowych; powtarza, że oceny skutków powinny prowadzić do wzmocnienia środków ochrony praw człowieka oraz mechanizmów określonych w umowach i strategiach handlowych; ponadto wzywa Komisję do systematycznego przeprowadzania takich ocen skutków w zakresie praw człowieka oraz ocen skutków ex-post, a także do udoskonalenia ich jakości i kompleksowego charakteru; jest głęboko zaniepokojony, że Komisja nie przeprowadziła oceny skutków w zakresie praw człowieka dla umowy o wolnym handlu między UE a Wietnamem, i ponownie wyraża przekonanie, że kompleksowa ocena Wietnamu obejmująca sytuację w zakresie praw człowieka powinna stanowić część oceny ex post tej umowy oraz jedno z działań następczych oceny wpływu na zrównoważony rozwój, rozpoczętej w 2009 r.; z zadowoleniem przyjmuje wszystkie wysiłki koordynacyjne na szczeblu międzynarodowym, zwłaszcza podejmowane przez Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka, których celem jest egzekwowanie wszystkich międzynarodowych uzgodnionych zasad i zawartych konwencji w dziedzinie praw człowieka;

5.  ponownie wyraża poparcie dla systematycznego wprowadzania klauzul warunkowości dotyczących praw człowieka we wszystkich porozumieniach międzynarodowych, w tym w umowach handlowych między UE i państwami trzecimi; podkreśla, że do egzekwowania zobowiązań podejmowanych przez państwa trzecie potrzeba woli politycznej; apeluje do Komisji, aby regularnie przedstawiała sprawozdania z realizacji wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka przez wszystkich członków ONZ; wzywa przedstawicieli UE do systematycznego odwoływania się do tych zasad oraz innych międzynarodowych standardów społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w ramach dialogów w zakresie praw człowieka prowadzonych z państwami trzecimi; apeluje do UE o wsparcie udziału społeczeństwa obywatelskiego w państwach trzecich w ocenach skutków;

6.  ponadto wzywa Komisję do systematycznej kontroli wdrażania klauzul praw człowieka oraz do regularnego przedstawiania Parlamentowi sprawozdań z przestrzegania praw człowieka w krajach partnerskich; ponadto wzywa Komisję do wprowadzenia niezbędnych środków ochrony z myślą o zaradzeniu ewentualnym negatywnym skutkom umów handlowych dla praw człowieka, a także do uwzględnienia wkładu wnoszonego przez wewnętrzne grupy doradcze i wspólne komitety konsultacyjne oraz do ustanowienia odpowiednich mechanizmów monitorowania, składania skarg i egzekwowania w celu zapewnienia poszanowania praw człowieka przez przedsiębiorstwa i inwestorów;

7.  z zadowoleniem przyjmuje wysiłki Komisji, aby wspierać wdrażanie wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka, inicjatywy ONZ Global Compact, znowelizowanych wytycznych OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych, wydanej przez MOP trójstronnej deklaracji zasad dotyczących przedsiębiorstw wielonarodowych i polityki społecznej oraz normy ISO 26000 zawierającej wytyczne dotyczące społecznej odpowiedzialności, a zarazem zachęcić wszystkich partnerów handlowych do przestrzegania tych międzynarodowych zasad, udzielić im wsparcia oraz monitorować przestrzeganie tych zasad; uważa, że należy rozszerzyć aspekt dostępu do środków prawnych w krajowych planach działania oraz w strategii UE w ramach wytycznych ONZ; przypomina o znaczeniu skutecznego wdrażania tych zasad oraz inicjatywy Global Compact; z zadowoleniem przyjmuje dotychczasową działalność międzyrządowej grupy roboczej i zachęca wszystkich członków ONZ, w tym państwa członkowskie UE, do konstruktywnego zaangażowania się w negocjacje; z zadowoleniem przyjmuje badanie dotyczące postępowania z wykorzystaniem środków prawnych w sprawach o rażące naruszenia praw człowieka przez przedsiębiorstwa, przeprowadzone przez Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka;

8.  z zadowoleniem odnosi się do wejścia w życie w dniu 1 stycznia 2014 r. nowego rozporządzenia (UE) nr 978/2012 w sprawie ogólnego systemu preferencji taryfowych (GSP); przypomina, że kraje partnerskie są zobowiązane do wdrożenia 27 podstawowych konwencji międzynarodowych w zakresie praw człowieka i standardów pracy, o których mowa w rozporządzeniu dotyczącym GSP; podkreśla, że Komisja ma obowiązek monitorowania i składania sprawozdań z wdrażania wspomnianych konwencji przez beneficjentów systemu GSP+; wzywa do kontynuowania dialogu z państwami należącymi do systemu GSP+, ponieważ w ten sposób UE może mieć największy wpływ na walkę z naruszeniami praw człowieka i może się przygotować do wstrzymania przywilejów wynikających z GSP+ w najpoważniejszych przypadkach takich naruszeń;

9.  z zadowoleniem przyjmuje włączenie kwestii sprawozdawczości dużych przedsiębiorstw w zakresie praw człowieka do dyrektywy w sprawie sprawozdawczości pozafinansowej i wzywa do jej szybkiego wdrożenia; wyraża swoje poparcie dla wytycznych OECD umożliwiających wzmocnienie zapisów dotyczących praw człowieka w polityce handlowej; w związku z tym podkreśla znaczenie mechanizmów przejrzystości i współpracy sądowej między krajami; zwraca uwagę na ramy sprawozdawczości zgodnej z wytycznymi ONZ dotyczącymi biznesu i praw człowieka, punkt odniesienia dotyczący działań przedsiębiorstw w obszarze praw człowieka i cel „zintegrowanej sprawozdawczości” oraz wzywa wszystkie zainteresowane strony do przestrzegania postanowień wyżej wspomnianej dyrektywy;

10.  podkreśla, że strategia UE zatytułowana „Handel z korzyścią dla wszystkich” zobowiązuje Unię do „wzmocnienia inicjatyw dotyczących społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw”, oraz podkreśla, że musi to oznaczać nowe formy działania na szczeblu UE, w tym uzgodnienie nowego planu działania UE w zakresie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw do 2020 r.;

11.  zachęca Komisję do zastosowania najnowszych rezultatów projektu zatytułowanego „Realizacja długofalowych wartości dla przedsiębiorstw i inwestorów” – realizowanego obecnie w ramach zasad odpowiedzialnego inwestowania ONZ oraz inicjatywy ONZ Global Compact – do unijnego Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS) oraz do unijnego dialogu z inwestorami, a także wzywa do wspierania koncepcji unii zrównoważonych rynków kapitałowych.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGOW KOMISJI OPINIODAWCZEJ

Data przyjęcia

11.4.2016

 

 

 

Wynik głosowania końcowego

+:

–:

0:

44

9

3

Posłowie obecni podczas głosowania końcowego

Lars Adaktusson, Michèle Alliot-Marie, Nikos Androulakis, Francisco Assis, Petras Auštrevičius, Amjad Bashir, Bas Belder, Goffredo Maria Bettini, Klaus Buchner, James Carver, Fabio Massimo Castaldo, Lorenzo Cesa, Javier Couso Permuy, Andi Cristea, Arnaud Danjean, Knut Fleckenstein, Eugen Freund, Iveta Grigule, Richard Howitt, Sandra Kalniete, Tunne Kelam, Afzal Khan, Eduard Kukan, Ilhan Kyuchyuk, Ryszard Antoni Legutko, Arne Lietz, Barbara Lochbihler, Sabine Lösing, Andrejs Mamikins, Ramona Nicole Mănescu, David McAllister, Demetris Papadakis, Alojz Peterle, Tonino Picula, Kati Piri, Andrej Plenković, Cristian Dan Preda, Jozo Radoš, Sofia Sakorafa, Jean-Luc Schaffhauser, Helmut Scholz, Jaromír Štětina, Miguel Urbán Crespo, Ivo Vajgl, Elena Valenciano, Geoffrey Van Orden, Hilde Vautmans, Boris Zala

Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego

Antonio López-Istúriz White, Tokia Saïfi, György Schöpflin, Igor Šoltes, Bodil Valero

Zastępcy (art. 200 ust. 2) obecni podczas głosowania końcowego

Beatriz Becerra Basterrechea, Georgios Epitideios, Claudiu Ciprian Tănăsescu

OPINIA Komisji Rozwoju (11.11.2015)

dla Komisji Handlu Międzynarodowego

w sprawie wdrażania zaleceń Parlamentu z 2010 r. w sprawie norm społecznych i środowiskowych, praw człowieka i odpowiedzialności biznesu
(2015/2038(INI))

Sprawozdawczyni komisji opiniodawczej: Lola Sánchez Caldentey

WSKAZÓWKI

Komisja Rozwoju zwraca się do Komisji Handlu Międzynarodowego, jako komisji przedmiotowo właściwej, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

1.  podkreśla, że polityka handlowa i inwestycyjna UE jest powiązana z polityką w dziedzinie ochrony socjalnej, rozwoju, praw człowieka i ochrony środowiska; wzywa Komisję do poszanowania zasady spójności polityki na rzecz rozwoju we wszystkich strategiach polityki zewnętrznej, a w szczególności do uwzględnienia tej zasady we wszystkich traktatach, w sposób zgodny z ustalonymi zobowiązaniami międzynarodowymi w dziedzinie praw człowieka, godnej pracy, równości kobiet i mężczyzn i zrównoważenia środowiskowego;

2.  powołuje się na Deklarację ONZ o prawie do rozwoju z 1986 r., która potwierdza, że prawo do rozwoju jest niezbywalnym prawem człowieka; wzywa UE do poszanowania – w świetle Powszechnej deklaracji praw człowieka, innych traktatów uzgodnionych na szczeblu międzynarodowym oraz celów zrównoważonego rozwoju – suwerenności krajów rozwijających się, zgodnie z zasadą rozwoju dotyczącą demokratycznej odpowiedzialności ujętą w programie działań w dziedzinie skuteczności rozwoju; podkreśla, jak ważne jest zapewnienie godności ludzkiej i wypełnienia obowiązków przez wszystkich inwestorów w celu zagwarantowania uzgodnionych na płaszczyźnie międzynarodowej norm socjalnych, środowiskowych i dotyczących praw człowieka, przy jednoczesnym wspieraniu skutecznej współpracy ze wszystkimi podmiotami działającymi na rzecz rozwoju;

3.  wzywa UE do uznania wspólnej, lecz zróżnicowanej odpowiedzialności krajów rozwijających się, przy jednoczesnym zagwarantowaniu równości podczas realizacji programu działań na rzecz zrównoważonego rozwoju po roku 2030 oraz rozpatrywania gospodarczych, społecznych i środowiskowych wymiarów zrównoważonego rozwoju; przypomina o odpowiedzialności UE w dziedzinie dopilnowania, by kraje partnerskie były odpowiedzialne za własny rozwój i wnosiły weń wkład, w szczególności w obszarze polityki podatkowej, handlowej i inwestycyjnej; w szczególności podkreśla potrzebę przywrócenia równowagi między globalnymi zasadami regulującymi handel i inwestycje a zobowiązaniami wynikającymi z praw człowieka, by znaleźć odpowiednią równowagę między prawami a obowiązkami przedsiębiorstw i rządów;

4.  przypomina, że wdrożenie programu godnej pracy (opartego na konwencjach i zaleceniach MOP) stanowi istotną część strategii zrównoważonego rozwoju, jakie mogą stosować przedsiębiorstwa; podkreśla w związku z tym, że dialog społeczny to kluczowe kryterium odpowiedzialności w biznesie;

5.  zauważa, że program społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw należy dostosować do konkretnych potrzeb poszczególnych regionów i krajów, aby przyczynić się do poprawy zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego;

6.  ubolewa, że w czasach zwiększonego zainteresowania sektorem prywatnym jako partnerem w dziedzinie rozwoju rażąco brakuje odpowiednich informacji i przejrzystości w odniesieniu do działań podejmowanych przez korporacje i ich wpływu na normy społeczne i środowiskowe oraz prawa człowieka; podkreśla znaczenie realnego zwiększenia przejrzystości i odpowiedzialności korporacji, jak również przeprowadzania niezależnej analizy skutków ex ante przed zawieraniem umów międzynarodowych, w tym umów handlowych; wzywa do wprowadzenia do umów handlowych UE silnego mechanizmu monitorowania i egzekwowania, który zagwarantuje realne przestrzeganie przez korporacje norm społecznych, środowiskowych i norm w dziedzinie praw człowieka; wzywa Unię Europejską i jej państwa członkowskie do promowania wiążących środków gwarantujących, że wielonarodowe korporacje będą płacić podatki w krajach, w których generują zyski, a także do promowania obowiązkowej sprawozdawczości sektora prywatnego w rozbiciu na poszczególne kraje, co poprawi krajowe zdolności w zakresie mobilizacji zasobów poszczególnych krajów;

7.  przypomina, że włączenie podejścia opartego na prawach człowieka powinno znaleźć się w centrum zainteresowania polityki rozwojowej UE; przypomina, że w czasie gdy wzrasta użycie łączenia środków jako unijnego narzędzia rozwoju, stosowanie i wdrożenie uznanych przez społeczność międzynarodową wytycznych i zasad dotyczących zachowań przedsiębiorstw i ich instrumentów w zakresie odpowiedzialności (mianowicie konwencji i norm MOP, w tym Deklaracji zasad dotyczących przedsiębiorstw wielonarodowych i polityki społecznej MOP, wytycznych OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych, inicjatywy ONZ Global Compact oraz wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka) powinno stać się kluczowym warunkiem udzielania sektorowi prywatnemu wsparcia w ramach współpracy na rzecz rozwoju;

8.  ubolewa, że mimo jednomyślnego zatwierdzenia w 2011 r. wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka przez Radę Praw Człowieka liczba naruszeń praw człowieka powiązanych z działalnością przedsiębiorstw stale rośnie; wzywa Komisję do przygotowania sprawozdania ze stanu wdrożenia wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka;

9.  za godny ubolewania uznaje fakt, że jak dotąd nie powstały jeszcze ramy regulacyjne określające zasady przestrzegania przez korporacje norm praw człowieka oraz wypełniania obowiązków w odniesieniu do norm społecznych i środowiskowych, co pozwala niektórym państwom i przedsiębiorstwom na ich bezkarne obchodzenie; wzywa do stworzenia obowiązkowych i możliwych do wyegzekwowania ram regulacyjnych określających zasady przestrzegania przez korporacje praw człowieka i wypełniania obowiązków w odniesieniu do norm społecznych i środowiskowych; ubolewa, że obecne klauzule praw człowieka w umowach o wolnym handlu i innych umowach o partnerstwie gospodarczym zazwyczaj nie są przestrzegane; powtarza wezwanie do Komisji Europejskiej, by przy negocjowaniu umów międzynarodowych bardziej zaangażowała się w promowanie wiążących i niepodlegających negocjacjom klauzul praw człowieka oraz klauzul społecznych i środowiskowych;

10.  wzywa Komisję do dalszego promowania obowiązkowych i możliwych do wyegzekwowania inicjatyw na rzecz odpowiedzialnej działalności wydobywczej oraz odpowiedzialnego pozyskiwania drewna i zaopatrywania w surowce, które mogą obejmować prywatne systemy oparte na zrównoważonym rozwoju w całym łańcuchu dostaw, oraz do przeprowadzania większej liczby środowiskowych i społecznych analiz cyklu życia produktów i procesów, aby lepiej informować konsumentów oraz skutecznie zapewnić odpowiedzialność przedsiębiorstw;

11.  wzywa UE do przestrzegania zaleceń UNCTAD dotyczących kompleksowych ram polityki inwestycyjnej na rzecz zrównoważonego rozwoju, aby zapewnić odpowiedzialne, przejrzyste i rozliczalne inwestycje, które nie będą podważały norm społecznych ani środowiskowych, praw człowieka, rozwoju ani godności ludzkiej, a jednocześnie zagwarantować poszanowanie praw człowieka, równości kobiet i mężczyzn, godnej pracy, praw związkowych, ochrony środowiska, ochrony socjalnej, powszechnego dostępu do wysokiej jakości towarów i usług publicznych (ze szczególnym uwzględnieniem powszechnego dostępu do publicznej służby zdrowia), ochrony socjalnej, powszechnego dostępu do leków oraz bezpieczeństwa żywności i produktów;

12.  w kontekście, w którym istniejące normy, zasady i mechanizmy dochodzenia roszczeń dotyczące przedsiębiorstw i praw człowieka są w przepisach prawa międzynarodowego rozdrobnione, z zadowoleniem przyjmuje niedawne włączenie klauzul praw człowieka, jak również rozdziału dotyczącego zrównoważonego rozwoju, do dwustronnych umów o wolnym handlu i innych umów o partnerstwie gospodarczym; uważa, że klauzule te położą podwaliny pod lepszą współpracę między UE a jej krajami partnerskimi; przypomina, że odpowiedzialność za zagwarantowanie i promowanie praw człowieka spoczywa na państwach; zważywszy na fakt, że we wdrażaniu wytycznych ONZ osiągnięto znikome postępy, wzywa UE i jej państwa członkowskie do aktywnego uczestnictwa w pracach Rady Praw Człowieka ONZ i Programu Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska nad traktatem międzynarodowym, który umożliwiłby pociąganie korporacji transnarodowych do odpowiedzialności za naruszanie praw człowieka i nieprzestrzeganie norm środowiskowych.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGOW KOMISJI OPINIODAWCZEJ

Data przyjęcia

10.11.2015

 

 

 

Wynik głosowania końcowego

+:

–:

0:

14

9

0

Posłowie obecni podczas głosowania końcowego

Beatriz Becerra Basterrechea, Ignazio Corrao, Doru-Claudian Frunzulică, Nathan Gill, Charles Goerens, Enrique Guerrero Salom, Heidi Hautala, Maria Heubuch, Teresa Jiménez-Becerril Barrio, Linda McAvan, Norbert Neuser, Cristian Dan Preda, Lola Sánchez Caldentey, Elly Schlein, Pedro Silva Pereira, Davor Ivo Stier, Paavo Väyrynen, Bogdan Brunon Wenta, Rainer Wieland, Anna Záborská

Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego

Louis-Joseph Manscour, Paul Rübig, Joachim Zeller

OPINIA Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych (21.3.2016)

dla Komisji Handlu Międzynarodowego

w sprawie wdrażania zaleceń Parlamentu z 2010 r. w sprawie norm społecznych i środowiskowych, praw człowieka i odpowiedzialności biznesu
(2015/2038(INI))

Sprawozdawczyni komisji opiniodawczej: Tiziana Beghin

WSKAZÓWKI

Komisja Zatrudnienia i Spraw Socjalnych zwraca się do Komisji Handlu Międzynarodowego, jako komisji przedmiotowo właściwej, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

1.  wzywa do przestrzegania ośmiu podstawowych norm pracy MOP oraz do włączania – w formie klauzuli społecznej – czterech priorytetowych konwencji MOP dotyczących krajów uprzemysłowionych i odnośnych przepisów UE do wszelkich dwustronnych lub wielostronnych umów handlowych zawieranych przez UE, a także do późniejszego stosowania tych norm; uważa, że należy wprowadzić zachęty dla przedsiębiorstw do podjęcia zobowiązań w zakresie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw oraz podejmować działania mające na celu identyfikowanie wszelkich naruszeń praw człowieka lub praw środowiskowych, przypadków korupcji lub uchylania się od opodatkowania oraz zapobieganie takim przypadkom, w tym w odnośnych jednostkach zależnych i łańcuchach dostaw; zwraca uwagę na znaczenie przestrzegania minimalnych norm pracy w państwach trzecich i w związku z tym wzywa Komisję do zapewnienia mechanizmów monitorowania przy udziale partnerów społecznych; podkreśla potrzebę zagwarantowania nie tylko ratyfikacji, ale także skutecznego wdrożenia tych norm, co wymaga odpowiedniej liczby pracowników inspekcji pracy zgodnie z zaleceniami MOP;

2.  przypomina, że wydana przez MOP trójstronna deklaracja zasad dotyczących przedsiębiorstw wielonarodowych i polityki społecznej, program godnej pracy MOP i kwestie dotyczące pracy w wytycznych OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych są kluczowymi tekstami w obszarze społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, i podkreśla, że Dyrekcja Generalna ds. Zatrudnienia Komisji Europejskiej musi nadal odgrywać wiodącą rolę we wspólnym koordynowaniu unijnej polityki w obszarze społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;

3.  apeluje do Komisji o podjęcie działań w następstwie unijnej odnowionej strategii na lata 2011–2014 w dziedzinie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, przy należytym uwzględnieniu rozpoczęcia konsultacji publicznych;

4.  przypomina o powiązaniach między normami społecznymi i środowiskowymi, prawami człowieka, prawami pracowniczymi i polityką rozwoju w zewnętrznych stosunkach UE, a także o ważnej roli, jaką UE powinna odgrywać w promowaniu tych praw i norm, zwłaszcza w zewnętrznej polityce handlowej i umowach handlowych;

5.  podkreśla, że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw ma długą europejską tradycję, a społecznie odpowiedzialne przedsiębiorstwa do dziś służą za przykład;

6.  podkreśla, że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw – obok wpływu na szczeblu globalnym – wywiera również wpływ na szczeblu lokalnym i regionalnym, który należy uwzględniać i promować;

7.  uważa, że politykę podatkową przedsiębiorstwa należy uznać za element społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, a zatem strategie uchylania się od opodatkowania lub korzystania z rajów podatkowych są niezgodne z zachowaniem odpowiedzialnym społecznie;

8.  wzywa do włączenia MOP w prace WTO przez przyznanie MOP statusu obserwatora oraz prawa głosu na konferencjach międzyministerialnych WTO; jest zdania, że MOP powinna również brać udział w negocjacjach w sprawie dwustronnych i wielostronnych umów handlowych; apeluje o należyte uwzględnienie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w polityce handlowej na szczeblu wielostronnym oraz na forach międzynarodowych wspierających społeczną odpowiedzialność przedsiębiorstw, w szczególności w OECD i MOP, oraz w WTO;

9.  uważa, że ściślejsza współpraca wielostronna będzie sprzyjać propagowaniu rzeczywistej koordynacji działań między organizacjami międzynarodowymi, dzięki czemu MOP będzie mogła np. sporządzać niezależne sprawozdania eksperckie, tak aby należycie uwzględniać postanowienia dotyczące pracy i godnej pracy w działalności WTO, co pozwoli zapobiec zagrożeniom dla rozwoju społecznego;

10.  wzywa do położenia większego nacisku w umowach dwustronnych i wielostronnych na rozdział dotyczący zrównoważonego rozwoju przez wprowadzenie mechanizmu monitorowania i sprawozdawczości dostępnego dla partnerów społecznych oraz ustanowienie mechanizmu rozliczalności w przypadku nieprzestrzegania postanowień; jest zdania, że taka procedura powinna mieć konsekwencje w przypadku odnotowania naruszeń przepisów dotyczących zrównoważonego rozwoju lub łamania niektórych przepisów prawa pracy i norm pracy;

11.  domaga się, aby w przyszłych unijnych umowach handlowych z państwami trzecimi bezpieczeństwo i higiena pracy zajmowały bardziej znaczące miejsce jako część programu godnej pracy; wzywa UE do udzielenia wsparcia technicznego na rzecz wdrożenia tych przepisów, tak aby zadbać o to, by nie stanowiły one bariery handlowej;

12.  uważa, że skuteczniejsze wdrożenie wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka ma zasadnicze znaczenie dla utrzymania podstawowych norm pracy oraz norm społecznych i środowiskowych w miejscach pracy;

13.  wskazuje na potrzebę włączenia do społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw nowych obszarów, takich jak organizacja pracy, równe szanse i włączenie społeczne, środki antydyskryminacyjne, rozwój kształcenia i szkolenia przez całe życie; podkreśla, że koncepcja społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw powinna obejmować np. jakość pracy, równe wynagrodzenie i perspektywy zawodowe oraz promowanie innowacyjnych projektów, co przyczyniłoby się do przejścia na zrównoważoną gospodarkę;

14.  uważa, że polityka społeczna i środowiskowa oraz polityka na rzecz poszanowania praw człowieka muszą być wspierane za pomocą różnych działań Unii, w tym za pośrednictwem umów dwustronnych; zwraca również uwagę, że żadna polityka UE nie powinna utrudniać prowadzenia polityki przyjętej przez państwa będące stronami umów dwustronnych na rzecz zrównoważonego rozwoju oraz poszanowania praw i swobód indywidualnych zapisanych w Karcie praw podstawowych UE; w związku z tym wzywa Komisję do zadbania o to, by przed negocjacjami przeprowadzono oceny wpływu na społeczeństwo, środowisko i gospodarkę oraz oceny skutków w dziedzinie praw człowieka, a także by prowadzono systematyczne monitorowanie i oceny ex post; przypomina, że należy stosować istniejące klauzule zawieszające w umowach dwustronnych w przypadku stwierdzenia poważnego naruszenia uzgodnionych celów lub norm społecznych, środowiskowych i dotyczących praw człowieka;

15.  wzywa Komisję do przestrzegania i promowania we wszystkich umowach o wolnym handlu negocjowanych z państwami spoza UE wysokich standardów społecznych zgodnych z programem godnej pracy MOP, określającym kluczowe cele pozwalające zagwarantować godziwe, stabilne i spokojne warunki pracy, a także podkreśla znaczenie zaangażowania partnerów społecznych w promowanie tego programu, tak aby skuteczniej wspierać miejsca pracy wysokiej jakości i godną pracę, zapewnić uznanie i poszanowanie praw pracowniczych oraz rozszerzyć ochronę socjalną i propagować dialog społeczny; apeluje również do przedsiębiorstw unijnych o respektowanie tych kluczowych celów w Unii i w relacjach z podmiotami spoza UE;

16.  podkreśla, że europejska strategia zatytułowana „Handel z korzyścią dla wszystkich” zobowiązuje UE do „wzmacniania inicjatyw w zakresie odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstw”, oraz podkreśla, że musi to oznaczać nowe działania na szczeblu UE, w tym przyjęcie nowego planu działania UE w zakresie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw do 2020 r. i mechanizmu we wszystkich nowych umowach handlowych, który nie tylko odnosi się do społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, biznesu i praw człowieka, lecz w każdym przypadku wprowadza działania następcze i mechanizm wdrożenia;

17.  apeluje do Komisji o aktywne i konstruktywne zaangażowanie się wraz z OECD i MOP w rozwój globalnego podejścia do poprawy warunków pracy w przemyśle odzieżowym;

18.  apeluje do Komisji, aby w przypadku nowo negocjowanych umów handlowych – na przykład z Australią i Nową Zelandią – ustalić dwustronnie nowe standardy demokratycznych i przejrzystych umów o sprawiedliwym handlu, które mogłyby posłużyć za kamienie milowe nowej globalnej polityki handlowej;

19.  przypomina, że europejski dialog społeczny daje partnerom społecznym doskonałą szansę na rozwiązanie problemów związanych ze społeczną odpowiedzialnością przedsiębiorstw i zachęca do negocjacji w sprawie nowych umów ramowych w poszczególnych sektorach, aby osiągnąć postępy w osiąganiu celów związanych ze społeczną odpowiedzialnością przedsiębiorstw;

20.  podkreśla, że przy udzielaniu zamówień publicznych instytucje unijne traktują priorytetowo dotychczasowe postępowanie przedsiębiorstwa oraz potwierdzone zobowiązanie do zrównoważonego i etycznego postępowania, oraz apeluje do instytucji zamawiających o stosowanie tych kryteriów zgodnie z dyrektywami w sprawie zamówień publicznych;

21.  podkreśla, że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw może odgrywać istotną rolę w zagwarantowaniu zrównoważonych pod względem środowiskowym, społecznym i gospodarczym norm dotyczących wzrostu i pracy oraz w walce z korupcją w UE i na całym świecie, szczególnie wtedy, gdy będzie obejmować odpowiednie normy przejrzystości i wiarygodne mechanizmy rozliczalności; sugeruje powierzenie przedsiębiorstwom większej odpowiedzialności w tym zakresie; wzywa Komisję do przyjęcia nowej strategii w sprawie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw celem ustanowienia bardziej restrykcyjnych wymogów w zakresie sprawozdawczości i zgodności z przepisami, zapewniających skuteczniejsze wdrożenie wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka, oraz wzywa państwa członkowskie do szerszego promowania społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w umowach handlowych;

22.  ponawia apel do Komisji o wprowadzenie zakazu wszelkiego unijnego przywozu towarów i usług powiązanych z współczesnymi formami niewolnictwa i pracy przymusowej, zwłaszcza dotyczących grup szczególnie wrażliwych lub w przypadkach naruszeń podstawowych praw człowieka;

23.  apeluje do Komisji o udzielanie konstruktywnego wsparcia przedsiębiorstwom angażującym się w społeczną odpowiedzialność przedsiębiorstw, promowanie zrównoważonych partnerstw w zakresie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw na świecie, na przykład poprzez aktywną mediację, a także podejmowanie środków wykonawczych w celu koordynacji tych prac;

24.  wzywa Komisję do stworzenia zachęt i propagowania upowszechniania społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, która musi uzupełniać prawo pracy i prawo ochrony środowiska, ale w żadnym wypadku nie może ich zastępować;

25.  pochwala rolę Dyrekcji Generalnej ds. Zatrudnienia i Komisji w zwołaniu grupy wysokiego szczebla ds. społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw wśród państw członkowskich oraz apeluje o zacieśnienie dialogu i współpracy między instytucjami UE a państwami członkowskimi, aby promować strategię UE dotyczącą społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;

26.  z ogromnym zadowoleniem przyjmuje elementy dotyczące pracy w wymogach sprawozdawczych dużych przedsiębiorstw w zakresie oddziaływania społecznego, uwzględnione w dyrektywie w sprawie sprawozdawczości niefinansowej[1]; wzywa państwa członkowskie do szybkiej i skutecznej transpozycji tej dyrektywy; wzywa wszystkie unijne spółki publiczne i ich udziałowców do kierowania się przepisami tej dyrektywy, aby dążyć do bardziej zrównoważonej i sprawiedliwej społecznie gospodarki;

27.  odnotowuje rosnące zainteresowanie promowaniem dobrych praktyk w zakresie zatrudnienia w ramach globalnych łańcuchów dostaw w następstwie zawalenia się fabryki Rana Plaza, wprowadzenie projektu francuskiej ustawy w sprawie „należytej staranności” oraz oświadczenie przewodniczącego Junckera na szczycie G-7 popierające „pilne działania” na rzecz wzmocnienia odpowiedzialności w globalnych łańcuchach dostaw;

28.  przypomina, że UE nadal nie uporała się z luką prawną w związku z wytycznymi ONZ dotyczącymi biznesu i praw człowieka odnoszącymi się do „dostępu do środków prawnych” w nadzwyczajnych przypadkach, w których życie straciło wielu pracowników, jak w przypadku tragedii w Bhopalu; apeluje o opracowanie przepisów, które nadadzą sądom europejskim jurysdykcję w sprawach, w których środki prawne w danym państwie trzecim są niewystarczające;

29.  wzywa Komisję, a zwłaszcza jej Dyrekcję Generalną ds. Sprawiedliwości, do przedstawienia wniosków jeszcze bardziej ułatwiających dostęp do wymiaru sprawiedliwości w sądach UE w najbardziej skrajnych, rażących przypadkach łamania praw człowieka lub praw pracowniczych przez przedsiębiorstwa mające siedzibę w Europie, ich jednostki zależne, podwykonawców lub partnerów biznesowych, zgodnie z zaleceniem specjalnego przedstawiciela sekretarza generalnego ONZ ds. biznesu i praw człowieka;

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGOW KOMISJI OPINIODAWCZEJ

Data przyjęcia

16.3.2016

 

 

 

Wynik głosowania końcowego

+:

–:

0:

47

4

1

Posłowie obecni podczas głosowania końcowego

Laura Agea, Guillaume Balas, Tiziana Beghin, Brando Benifei, Vilija Blinkevičiūtė, Enrique Calvet Chambon, David Casa, Ole Christensen, Jane Collins, Martina Dlabajová, Lampros Fountoulis, Elena Gentile, Thomas Händel, Rina Ronja Kari, Jan Keller, Ádám Kósa, Agnieszka Kozłowska-Rajewicz, Jean Lambert, Jérôme Lavrilleux, Jeroen Lenaers, Verónica Lope Fontagné, Javi López, Morten Løkkegaard, Dominique Martin, Anthea McIntyre, Joëlle Mélin, Elisabeth Morin-Chartier, Emilian Pavel, João Pimenta Lopes, Georgi Pirinski, Marek Plura, Terry Reintke, Sofia Ribeiro, Maria João Rodrigues, Claude Rolin, Anne Sander, Sven Schulze, Siôn Simon, Jutta Steinruck, Romana Tomc, Yana Toom, Ulrike Trebesius, Jana Žitňanská

Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego

Maria Arena, Georges Bach, Heinz K. Becker, Lynn Boylan, Karima Delli, Paloma López Bermejo, António Marinho e Pinto, Edouard Martin, Ivo Vajgl

  • [1]  Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/95/UE z dnia 22 października 2014 r. zmieniająca dyrektywę 2013/34/UE w odniesieniu do ujawniania informacji niefinansowych i informacji dotyczących różnorodności przez niektóre duże jednostki oraz grupy.

OPINIA Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia (3.12.2015)

dla Komisji Handlu Międzynarodowego

w sprawie wdrażania zaleceń Parlamentu z 2010 r. w sprawie norm społecznych i środowiskowych, praw człowieka i odpowiedzialności biznesu
(2015/2038(INI))

Sprawozdawczyni komisji opiniodawczej: Malin Björk

WSKAZÓWKI

Komisja Praw Kobiet i Równouprawnienia zwraca się do Komisji Handlu Międzynarodowego, jako komisji przedmiotowo właściwej, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

A.  mając na uwadze, że umowy handlowe i liberalizacja handlu w różny sposób wpływają na kobiety i na mężczyzn z uwagi na zróżnicowanie sytuacji kobiet i mężczyzn, jeśli chodzi o dostęp do edukacji, możliwości w dziedzinie zatrudnienia, usługi, zasoby, dochód, pozycję jako konsument i bycie reprezentowanym w procesie podejmowania decyzji, zatrudnienie na stanowiskach wymagających niskich kwalifikacji oraz różne zasady społeczne obowiązujące mężczyzn i kobiety;

B.  mając na uwadze, że równość płci, jako cel strategiczny, ma kluczowe znaczenie dla realizacji ogólnych celów UE; mając na uwadze, że aktualna strategia UE na rzecz równości kobiet i mężczyzn (2010–2015) przewiduje, że UE uwzględni równość płci w polityce handlowej jako część szerszych ram zrównoważonego rozwoju;

C.  mając na uwadze, że z każdego działania zmierzającego do poprawy umiejętności pracowników, stabilności zatrudnienia, warunków pracy, ubezpieczenia na wypadek bezrobocia i zasiłków – takich jak płatny urlop, w tym urlop rodzicielski, czy zasiłek opiekuńczy – prawdopodobnie w większym stopniu skorzystają kobiety, zwłaszcza te znajdujące się w najbardziej niepewnej sytuacji;

D.  mając na uwadze, że kompleksowe i wyważone umowy handlowe mogą wywierać pozytywny wpływ na wskaźnik zatrudnienia kobiet i tym samym przyczyniać się do wzrostu gospodarczego i spójności społecznej; mając na uwadze, że zgodnie z art. 8 TFUE UE powinna uwzględniać aspekt płci we wszystkich swoich działaniach, w tym również podczas negocjowania umów handlowych;

E.  mając na uwadze, że o aspekcie płci nie wspomniano w rezolucji Parlamentu z dnia 25 listopada 2010 r. w sprawie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w międzynarodowych umowach handlowych;

F.  mając na uwadze, że piątym celem zrównoważonego rozwoju jest osiągnięcie równości płci do 2030 r.;

G.  mając na uwadze, że umowy handlowe w żadnym wypadku nie powinny osłabiać postępów czynionych przez UE lub jej państwa członkowskie w zakresie równości płci;

H.  mając na uwadze, że zniesienie barier inwestycyjnych w postaci przysługujących praw, standardów socjalnych, ochrony konsumenta i przepisów środowiskowych doprowadzi do tzw. harmonizacji, której skutkiem będą niższe standardy pracy, a także do prywatyzacji usług publicznych i sektora opieki społecznej, co negatywnie wpłynie na równość płci;

I.  mając na uwadze, że trwały rozwój i wzrost gospodarczy sprzyjający włączeniu społecznemu musi uwzględniać równość płci oraz wzmocnienie pozycji kobiet i dziewcząt;

J.  mając na uwadze, że nie można oczekiwać, iż liberalizacja handlu sama w sobie doprowadzi do wyeliminowania nierówności płci, oraz że potrzebne są specjalnie dostosowane środki i zasoby gospodarcze w celu monitorowania wpływu na kobiety;

1.  wzywa do wiążącego stosowania podstawowych norm Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) w dziedzinie pracy oraz programu godnej pracy, gdyż standardy MOP w szczególny sposób nadają się do poprawy sytuacji w zakresie równości płci z uwagi na zawartą w nich zasadę niedyskryminacji ze względu na płeć oraz zasadę równego wynagrodzenia dla kobiet i mężczyzn, a także stosowania zobowiązań międzynarodowych w dziedzinie ochrony środowiska w unijnych preferencyjnych umowach handlowych;

2.  apeluje o szeroki i rzeczywisty, nieprzerwany i przejrzysty udział nie tylko kobiet, organizacji broniących praw kobiet i związków zawodowych, lecz także organizacji środowiskowych, konsumenckich, pracowniczych i działających w dziedzinie rozwoju w konsultacjach i negocjacjach handlowych, a także w kształtowaniu i wdrażaniu polityki handlowej; zachęca kobiety i organizacje reprezentujące interesy kobiet do czynnego uczestnictwa oraz przedstawiania inicjatyw i informacji istotnych dla negocjacji;

3.  apeluje o większą przejrzystość i rozliczalność w stosunku do lokalnych organizacji w kwestii formułowania zasad handlu międzynarodowego oraz krajowej polityki handlowej przy jednoczesnym zapewnieniu spójności z zasadą przestrzegania praw pracowniczych oraz praw człowieka, w tym praw kobiet;

4.  wzywa UE do zadbania o to, aby polityka handlowa nie stała w sprzeczności z krajowymi regulacjami w dziedzinie ochrony socjalnej, ochrony konsumenta, bezpieczeństwa publicznego, zdrowia publicznego, edukacji, bezpieczeństwa żywności, ochrony środowiska i równości płci;

5.  odnotowuje uwzględnienie Konwencji w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (CEDAW) na liście konwencji w ramach systemu GSP+ i wzywa do gruntownego monitorowania przestrzegania zobowiązań przez beneficjentów;

6.  apeluje do UE o systematyczne uwzględnianie wiążących, możliwych do wyegzekwowania i niepodlegających negocjacjom klauzul dotyczących praw człowieka, w tym praw kobiet i dziewcząt, w międzynarodowych umowach UE, w tym również w umowach handlowych i inwestycyjnych, które już zawarto lub które mają zostać zawarte;

7.  ponownie podkreśla znaczenie uruchomienia klauzuli zawieszającej zawartej w międzynarodowych porozumieniach handlowych w razie naruszenia praw człowieka przez drugą umawiającą się stronę;

8.  ponadto przypomina, że UE zobowiązała się do uwzględniania problematyki płci we wszystkich strategiach politycznych, a także podkreśla, jak ważne jest zadbanie o to, aby mężczyźni i kobiety odnosili takie same korzyści wynikające ze zmian społecznych, wzrostu gospodarczego i powstawania godnych miejsc pracy, przy jednoczesnym eliminowaniu dyskryminacji i promowaniu przestrzegania praw kobiet na całym świecie;

9.  za godny ubolewania uważa fakt, że umowy handlowe są często negocjowane bez konkretnych odniesień do ich wpływu na prawa kobiet i dziewcząt– prawo do zdrowia i powiązane prawa obejmujące zdrowie reprodukcyjne, dostęp do edukacji, szkoleń, żywności, zatrudnienia, bezpiecznych warunków pracy i wody;

10.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do gromadzenia danych i analizowania ich potencjalnego konkretnego wpływu na sytuację kobiet i dziewcząt, w tym w krajach trzecich, w celu zwiększenia spójności między różnymi lecz wzajemnie powiązanymi strategiami politycznymi, takimi jak polityka w dziedzinie handlu, rozwoju, zatrudnienia, migracji czy polityka równości płci;

11.  wzywa Komisję do przeprowadzania w oparciu o punkty odniesienia dotyczące równości płci i zasobów ocen wpływu ex ante i ex post zawartych przez UE umów handlowych na kobiety i równość płci jako części szerzej zakrojonej oceny wpływu na rozwój społeczny; podkreśla potrzebę solidnych i wiarygodnych danych, aby ocenić skutki różnych środków i instrumentów handlowych, takich jak transatlantyckie partnerstwo handlowo-inwestycyjne, porozumienie w sprawie handlu usługami czy kompleksowa umowa gospodarczo-handlowa, w odniesieniu do aspektu płci; apeluje o dogłębną, systematyczną i obowiązkową ocenę obowiązujących umów handlowych i inwestycyjnych w celu zidentyfikowania obszarów, które mogą negatywnie wpływać na równość płci;

12.  podkreśla, że w ramach swojej polityki handlowej UE musi gwarantować, że zdolność państw do regulowania i ochrony praw kobiet, jak i środowiska, praw konsumentów i pracowników, nie jest zagrożona, oraz że przedsiębiorstwa i inwestorzy będą odpowiadać przed społeczeństwem i rządami za swoje działania w kwestii praw człowieka, równości płci, a także jeśli chodzi o społeczeństwo, gospodarkę i rozwój;

13.  domaga się dogłębnych analiz wpływu dotyczących wyników wielostronnych i dwustronnych porozumień handlowych wynegocjowanych między UE a krajami trzecimi, uwzględniających kwestię praw człowieka, klimatu, równości płci i zrównoważoności;

14.  podkreśla, że prowadząc negocjacje w sprawie umów handlowych, UE powinna dążyć nie tylko do poprawy globalnych standardów społecznych i środowiskowych oraz do uczciwszego i sprawiedliwego globalnego modelu handlu, ale również do promowania równości płci;

15.  ubolewa, że dotychczas w dziedzinie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w dużej mierze zaniedbywano aspekty związane z płcią; wzywa Komisję do uwzględniania aspektu płci w polityce dotyczącej społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, w tym poprzez klauzule dotyczące społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w międzynarodowych umowach handlowych, za pomocą środków sprzyjających integracji, dzięki którym przedsiębiorstwa m.in. zwiększałyby liczbę kobiet na stanowiskach kierowniczych wszystkich szczebli, wspierały uczenie się przez całe życie i szkolenie kobiet w miejscu pracy, gwarantowały kobietom odpowiednie warunki pracy i prawa w ramach swoich łańcuchów dostaw oraz unikały pozyskiwania materiałów z obszarów ogarniętych konfliktem, na których powszechna jest przemoc na tle płciowym;

16.  zauważa, że strategia UE na rzecz równouprawnienia kobiet i mężczyzn nie uwzględnia należycie wymiaru płci w polityce handlowej UE; głęboko ubolewa nad tym, że aspekt płci nie został też uwzględniony w niedawnym komunikacie z dnia 15 października w sprawie nowej strategii handlowej i inwestycyjnej;

17.  podkreśla, że alternatywne modele prowadzenia działalności gospodarczej, takie jak spółdzielnie, towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych i przedsiębiorstwa społeczne, odgrywają ważną rolę w promowaniu równości płci oraz zrównoważonego rozwoju i wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu; wzywa Komisję i państwa członkowskie do ułatwiania i promowania takich alternatywnych modeli w całej UE, a także w ramach polityki handlowej i rozwojowej.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO

W KOMISJI OPINIODAWCZEJ

Data przyjęcia

3.12.2015

 

 

 

Wynik głosowania końcowego

+:

–:

0:

15

8

2

Posłowie obecni podczas głosowania końcowego

Daniela Aiuto, Maria Arena, Catherine Bearder, Malin Björk, Anna Maria Corazza Bildt, Iratxe García Pérez, Anna Hedh, Mary Honeyball, Elisabeth Köstinger, Angelika Mlinar, Maria Noichl, Terry Reintke, Jordi Sebastià, Beatrix von Storch, Jadwiga Wiśniewska, Anna Záborská, Inês Cristina Zuber

Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego

Izaskun Bilbao Barandica, Eleonora Forenza, Mariya Gabriel, Julie Girling, Kostadinka Kuneva, Constance Le Grip, Dubravka Šuica, Julie Ward

Zastępcy (art. 200 ust. 2) obecni podczas głosowania końcowego

Kristina Winberg

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGOW KOMISJI PRZEDMIOTOWO WŁAŚCIWEJ

Data przyjęcia

16.6.2016

 

 

 

Wynik głosowania końcowego

+:

–:

0:

30

5

1

Posłowie obecni podczas głosowania końcowego

Laima Liucija Andrikienė, Tiziana Beghin, Daniel Caspary, Christofer Fjellner, Eleonora Forenza, Yannick Jadot, Ska Keller, Alexander Graf Lambsdorff, Bernd Lange, David Martin, Emmanuel Maurel, Emma McClarkin, Anne-Marie Mineur, Alessia Maria Mosca, Franck Proust, Tokia Saïfi, Marietje Schaake, Helmut Scholz, Adam Szejnfeld, Iuliu Winkler, Jan Zahradil

Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego

Goffredo Maria Bettini, Agnes Jongerius, Sander Loones, Bolesław G. Piecha, Fernando Ruas, Jarosław Wałęsa

Zastępcy (art. 200 ust. 2) obecni podczas głosowania końcowego

Georges Bach, Eider Gardiazabal Rubial, Carlos Iturgaiz, Jan Keller, Dominique Martin, Giulia Moi, Jozo Radoš, Dario Tamburrano, Hermann Winkler