Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tat-12 ta' Marzu 2009 dwar karrieri aħjar u aktar mobilità: Sħubija Ewropea għar-riċerkaturi (2008/2213(INI))

P6_TA(2009)0125 A6-0067/2009

Il-Parlament Ewropew,

–   wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-23 ta' Mejju 2008 bit-titolu "Karrieri aħjar u aktar mobilità: Sħubija Ewropea għar-riċerkaturi"(COM(2008)0317) flimkien mad-dokumenti ta' ħidma mill-persunal tal-Kummissjoni, jiġifieri l-Valutazzjoni tal-Impatt (SEC(2008)1911) u s-Sommarju Eżekuttiv (SEC(2008)1912) li jakkumpanjawha,

–   wara li kkunsidra d-Deċiżjoni tal-Kunsill 2006/973/KE tad-19 ta' Diċembru 2006 dwar il-programm speċifiku "Nies (People)" li jimplimenta s-Seba' Programm ta' Qafas tal-Komunità Ewropea għall-attivitajiet ta' riċerka, żvilupp teknoloġiku u dimostrazzjoni (2007 sal-2013)(1),

–  Wara li kkunsidra l-opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew tat-3 ta" Diċembru 2008(2),

–   wara li kkunsidra l-Komunikazzjonijiet tal-Kummissjoni tal-20 ta' Ġunju 2001 bit-titolu "Strateġija ta' mobilità għaż-Żona Ewropea ta' Riċerka" (COM(2001)0331), u tat-18 ta' Lulju 2003 bit-titolu "Ir-Riċerkaturi fiż-Żona Ewropea ta' Riċerka: professjoni waħda, bosta karrieri"(COM(2003)0436), u r-Rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni 2005/251/KE tal-11 ta' Marzu 2005 dwar il-Karta Ewropea għar-Riċerkaturi u dwar l-Kodiċi ta' Kondotta għar-Reklutaġġ tar-Riċerkaturi(3),

–   wara li kkunsidra l-Artikolu 45 tar-Regoli tal-Proċedura tiegħu,

–   wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għall-Industrija, ir-Riċerka u l-Enerġija u l-opinjonijiet tal-Kumitat għall-Impjiegi u l-Affarijiet Soċjali u tal-Kumitat għall-Kultura u l-Edukazzjoni (A6-0067/2009),

A.   billi l-Ewropa teħtieġ aktar riċerkaturi li jkollhom, inter alia, il-kapaċità li jiżviluppaw riċerka fuq il-fruntieri tal-għerf, minħabba li huma indispensabbli għaż-żieda fil-produttività u l-kompetittività, u jikkontribwixxu għall-kisba tal-għanijiet strateġiċi ta' Liżbona,

B.   billi, bħala għajnuna biex jiżdied l-għadd ta' riċerkaturi, hu meħtieġ li x-xjenzati Ewropej li jaħdmu barra l-Unjoni jitħajru jerġgħu lura, u biex jitħaffef id-dħul ta' xjenzati minn pajjiżi terzi li jridu jaħdmu fl-Unjoni Ewropea,

C.   billi, sabiex tiġi żgurata d-disponibilità ta' riżorsi umani bi kwalifiki għolja u biex jiġu attirati dawn ir-riżorsi minn pajjiżi terzi, huwa ta' importanza kbira li jiġu ffaċilitati karrieri attraenti għar-riċerkaturi fl-Unjoni Ewropea,

D.   billi huwa meħtieġ li l-Unjoni Ewropea tissielet kontra x-xejriet ekonomiċi negattivi billi tiffoka fuq l-edukazzjoni u r-riċerka u għalhekk għandha twettaq kull sforz biex tiżgura l-impjiegi, is-sigurtà u l-mobilità tar-riċerkaturi sabiex dawn jibqgħu fl-Unjoni Ewropea,

E.   billi l-mobilità tar-riċerkaturi hija waħda mill-fatturi ewlenin sabiex tiġi żgurata l-implimentazzjoni sħiħa taż-Żona Ewropea ta' Riċerka (ERA),

F.   billi, sabiex l-Ewropa tkun tista' tiżgura l-iżvilupp sodisfaċenti tas-settur tar-riċerka, il-moviment liberu tar-riċerkaturi għandu jkun iggarantit; billi f'dan ir-rigward huwa kruċjali li jkun hemm koperazzjoni armonizzata bejn l-Istati Membri, kif ukoll fost is-settur pubbliku u dak privat,

G.   billi d-disponibilità tal-informazzjoni dwar l-opportunitajiet ta' impjiegi għar-riċerkaturi f'ħafna każijiet hija limitata minħabba li ħafna konkorsi jsiru internament fl-istituzzjonijiet tar-riċerka,

H.   billi l-medja tal-età tal-ħaddiema fir-riċerka fl-Ewropa qiegħda tikber u għaldaqstant hemm ħtieġa urġenti għal inizjattivi sabiex il-karrieri fir-riċerka jsiru aktar disponibbli u attraenti għaż-żgħażagħ, speċjalment għan-nisa,

I.   billi s-sistema tal-promozzjoni xjentifika f'ħafna istituzzjonijiet tar-riċerka għadha riġida u bbażata fuq l-anzjanità minflok fuq ir-riżultati miksuba mir-riċerkaturi,

J.   billi l-proċeduri kkumplikati għall-applikazzjonijiet u n-nuqqas ta' kompetenzi amministrattivi, flimkien ma' kwistjonijiet bħall-mili tal-formoli tal-applikazzjoni b'lingwa barranija u r-reġistrazzjoni ta' brevetti, jiskoraġġixxu lir-riċerkaturi milli jieħdu sehem fi proġetti ta' mobilità,

K.   billi ħafna universitajiet għadhom ma jagħrfux l-importanza tal-qsim tat-tagħrif mal-industrija, mal-komunità tan-negozju u mas-soċjetà, u dan iwassal għal nuqqas ta' kollegamenti mad-dinja tan-negozju u jdgħajjef il-kompetittività fl-Unjoni Ewropea,

L.   billi l-ħiliet lingwistiċi għandhom rwol importanti fil-mobilità tar-riċerkaturi, minħabba li jinkoraġġixxu l-mobilità lejn pajjiżi fejn il-lingwa tal-post hija aktar mifruxa, u b'hekk pajjiżi oħra jibqgħalhom ftit opportunitajiet biex jibbenefikaw mix-xogħol tar-riċerkaturi li jkunu mobbli,

M.   billi l-mobilità hija parti essenzjali mill-edukazzjoni dottorali peress li tippermetti esperjenzi aktar wesgħin ta' riċerka u aktar opportunitajiet għall-iżvilupp tal-karriera,

N.   billi l-mobilità hija importanti biex tgħin xi Stati Membri jegħlbu d-diffikultajiet fit-taħriġ tar-riċerkaturi żgħażagħ tagħhom f'oqsma mingħajr massa kritika ta' studenti dottorali jew infrastruttura adegwata ta' riċerka,

O.   billi l-koperazzjoni fost l-istituzzjonijiet tar-riċerka, in-negozji u l-industrija għandha tittejjeb sabiex jiġi żgurat li jkun hemm skambji ta' tagħrif, innovazzjoni mtejba u użu aktar effiċjenti tal-fondi,

P.   billi l-parteċipazzjoni fil-programmi ta' riċerka tal-UE hija mod eċċellenti biex jiġu promossi l-karrieri tar-riċerkaturi, minħabba li tippermetti l-kompetizzjoni fuq livell internazzjonali, l-aċċess għal networks ta' riċerka multinazzjonali u aktar finanzjament għat-titjib tal-faċilitajiet ta' riċerka tagħhom,

Q.   billi n-nisa għad mhumiex irrappreżentati biżżejjed fil-biċċa l-kbira tal-oqsma tax-xjenza u tal-inġinerija kif ukoll fil-pożizzjonijiet maniġerjali,

Reklutaġġ miftuħ u l-portabilità tal-għotjiet

1.  Jilqa' b'sodisfazzjon u jappoġġja l-inizjattiva tal-Kummissjoni għal Ftehima ta' Sħubija Ewropea għar-Riċerkaturi u jqis li l-miżuri proposti għandhom ikunu effettivi biex jitneħħew l-ostakli biex tinħoloq ERA;

2.  Jenfasizza li biex ikun hemm sistema ta' riċerka Ewropea ta' klassi dinjija permezz ta' sħubija inklużiva bejn il-Kummissjoni u l-Istati Membri, is-sieħba kollha fuq il-livell reġjonali, nazzjonali u Ewropew iridu jagħtu l-kontribut tagħhom bis-sħiħ;

3.  Jisħaq fuq il-ħtieġa li jkun hemm impenn għall-inizjattiva proposta bl-adozzjoni ta' proposti konkreti, u biex ikun żgurat li jkun hemm kontinwazzjoni bla dewmien tal-għanijiet tal-programm speċifiku "Nies (People)" imsemmi aktar 'il fuq;

4.  Jitlob biex ikun hemm disponibilità u trasparenza mtejba tal-informazzjoni dwar l-opportunitajiet ta' reklutaġġ għar-riċerkaturi u li l-proċeduri ta' reklutaġġ mill-istituzzjonijiet pubbliċi jsiru aktar bil-miftuħ; jikkunsidra li l-informazzjoni dwar ir-reklutaġġ għandha tkun ippubblikata fuq il-websajt tal-istituzzjonijiet ta' riċerka rispettivi u fuq il-websajt tal-EURAXESS;

5.  Jiġbed l-attenzjoni għall-ħtieġa li fil-ġejjieni jiġi definit u stabilit mudell uniku ta' karriera fl-UE fil-qasam tar-riċerka u biex tidħol sistema integrata ta' informazzjoni dwar offerti ta' impjieg u kuntratti għar-rekluti fil-qasam tar-riċerka fl-Unjoni Ewropea, billi dan jitqies bħala essenzjali għall-ħolqien ta' suq uniku tal-impjiegi għar-riċerkaturi;

6.  Jisħaq, barra minn hekk, u fil-kuntest tal-ħtieġa ta' kontribut mis-sieħba kollha, fuq l-importanza, minn naħa waħda, tad-determinazzjoni tal-Istati Membri li jipparteċipaw fil-proċess u, min-naħa l-oħra, tar-responsabilità tal-Kummissjoni biex tgħin fil-proċess u fl-azzjoni bejn is-sieħba kollha, billi tipproduċi u tqassam materjal ta' għajnuna u tagħrif preċiż kif ukoll biex ikun jista' jsir l-iskambju tal-aħjar prattiki;

7.  Iħeġġeġ lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri biex jiżviluppaw standards għall-għarfien reċiproku tal-kwalifiki ta' riċerka u, b'mod partikulari, tal-kwalifiki mhux formali;

8.  Itenni l-importanza tar-Rakkomandazzjoni tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-23 ta' April 2008 dwar it-twaqqif tal-Qafas Ewropew tal-Kwalifiki għat-tagħlim għal matul il-ħajja(4)(EQF), u jistieden lill-Kummissjoni biex tinkoraġġixxi u tassisti lill-Istati Membri biex ifasslu l-Oqfsa Nazzjonali ta' Kwalifiki tagħhom sabiex jikkonformaw mal-EQF sal-2010;

9.  Iħeġġeġ lill-Istati Membri sabiex iġeddu l-isforzi tagħhom biex jimplimentaw il-prinċipji stipulati fil-Karta Ewropea għar-Riċerkaturi u fil-Kodiċi ta' Kondotta għar-Reklutaġġ tar-Riċerkaturi msemmija aktar 'il fuq;

10.  Jinkoraġġixxi lill-Istati Membri u lill-istituzzjonijiet ta' riċerka pubblika biex joffru s-servizzi ta' appoġġ meħtieġa għar-riċerkaturi billi jissimplifikaw il-proċeduri ta' applikazzjoni u billi jiffaċilitaw l-aċċess tar-riċerkaturi għall-fondi, inter alia, permezz ta' għotjiet lill-individwi li jippromwovu l-libertà tar-riċerkaturi li jkomplu jaħdmu fuq it-temi ta' riċerka li jagħżlu huma; jistieden, f'dan ir-rigward, lill-Istati Membri u lill-Kummissjoni biex jiggarantixxu li jkun hemm uniformità fil-formoli tal-applikazzjoni għall-mobilità tar-riċerkaturi;

11.  Jistieden lill-Kunsill, lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri sabiex jikkunsidraw l-programmi ta' mobilità u ta' sħubija ma' pajjiżi terzi, bħall-Erasmus Mundus, fil-kuntest tal-interazzjoni tal-karrieri u r-rekwiżiti tal-mobilità tar-riċerkaturi kollha li jieħdu sehem;

12.  Jinkoraġġixxi lill-Istati Membri u lill-Kummissjoni sabiex jirrevedu l-kundizzjonijiet meħtieġa biex tidħol il-portabilità tal-għotjiet individwali għar-riċerka meta dan jippermetti lill-korpi ta' finanzjament li jissodisfaw aħjar il-ħtiġijiet tagħhom ta' riċerka, u lir-riċerkaturi li jkollhom aċċess għal faċilitajiet ta' riċerka li ma jkunux disponibbli fl-istituzzjonijiet ta' pajjiżhom; jikkunsidra li r-reviżjoni għandha, b'mod partikulari, tindirizza l-konsegwenzi tal-portabilità għall-istituzzjonijiet ta' riċerka fl-Istati Membri u t-theddida tal-"allokazzjoni mhux ugwali tar-riċerkaturi" fl-Unjoni Ewropea, kif ukoll minn u lejn pajjiżi terzi;

13.  Jikkunsidra li ż-żieda fil-mobilità tar-riċerkaturi u t-tisħiħ tar-riżorsi ta' dawk l-istituzzjonijiet li jiġbdu riċerkaturi minn Stati Membri oħra jkattru ċentri ta' eċċellenza u din l-eċċellenza tinfirex ukoll fl-Unjoni Ewropea kollha.

14.  Jisħaq fuq l-importanza li l-proċessi għall-għażla u l-promozzjoni tar-riċerkaturi rġiel u nisa jkunu miftuħa u trasparenti għal kollox; jistieden lill-Istati Membri biex jiżguraw li jkun hemm bilanċ aħjar bejn l-irġiel u n-nisa fil-korpi responsabbli għall-impjieg u l-promozzjoni tar-riċerkaturi;

15.  Jikkunsidra li l-mobilità tar-riċerkaturi fl-Ewropa għandha tingħata prijorità sabiex ikun żgurat li l-għerf jinfirex u li r-riċerka innovattiva fuq il-fruntieri tal-għerf f'dixxiplini differenti tiġbed lejha riċerkaturi ddedikati u kompetenti kif ukoll aktar riżorsi finanzjarji.

16.  Jitlob li l-iskambji ma' xjenzati u riċerkaturi minn pajjiżi terzi jiġu ffaċilitati permezz tad-dħul ta' arranġamenti bħal viżi speċjali għar-riċerkaturi;

17.  Jikkunsidra li ż-żieda fil-mobilità għandha tinkiseb bit-tisħiħ tal-interessi u l-benefiċċji għall-istituzzjonijiet tar-riċerka u l-universitajiet li jospitaw riċerkaturi minn Stati Membri oħra permezz ta' skema ta' "vouchers ta' riċerka"; jikkunsiddra li dawn il-vouchers ta' riċerka jittrasferixxu flus lir-riċerkaturi u jsegwu lil dawk li jieħdu sehem fl-istituzzjonijiet ta' riċerka fl-Istati Membri barra dak tagħhom; jikkunsidra ukoll li dan l-appoġġ għall-mobilità tar-riċerkaturi għandu jiżdied mal-iskemi ta' finanzjament attwaliu li dawn il-vouchers ta' riċerka se jservu wkoll ta' inċentiv għall-Istati Membri u għall-istituzzjonijiet ta' riċerka biex jikkompetu u jiġbdu x-xjenzati bl-akbar talenti.

Biex jintlaħqu l-ħtiġijiet tas-sigurtà soċjali u tal-pensjoni supplimentari tar-riċerkaturi mobbli

18.  Iħeġġeġ lill-Istati Membri u lill-Kummissjoni biex jesploraw il-possibilità li jinħoloq Fond Ewropew għall-Pensjonijiet għar-riċerkaturi, ikun kemm ikun it-tul tal-kuntratt ta' riċerka;

19.  Ifakkar li Stat Membru ma jistax ifassal Pjan ta' Azzjoni Nazzjonali komprensiv li jwassal għal sħubija Ewropea komprensiva jekk mhux bl-inklużjoni tal-ideat tar-riċerkaturi, tal-istituzzjonijiet ta' riċerka nazzjonali u ta' dawk kollha interessati fil-politika tar-riċerka;

Impjiegi u kundizzjonijiet tax-xogħol attraenti

20.  Jistieden lill-Istati Membri u lill-istituzzjonijiet pubbliċi ta' riċerka sabiex jipprovdu s-servizzi kollha meħtieġa għar-riċerkaturi li jkunu ġejjin minn pajjiżi oħra, inkluż l-aċċess għal akkomodazzjoni, skejjel u faċilitajiet għall-kura tat-tfal; jikkunsidra li dawn is-servizzi għandhom jiġu rreklamati fil-websajts kollha tar-reklutaġġ tar-riċerkaturi;

21.  Jitlob għal aktar flessibilità fil-kundizzjonijiet tax-xogħol kemm għar-riċerkaturi nisa kif ukoll għall-irġiel sabiex jitħallew jgħaqqdu x-xogħol mal-ħajja tal-familja, u jitlob biex titneħħa d-differenza fil-pagi bejn ir-riċerkaturi nisa u rġiel;

22.  Jistieden lill-Istati Membri biex jieħdu passi sabiex jiffaċilitaw l-għaqda tal-familja meta ż-żewġ konjuġi jkunu riċerkaturi;

23.  Iħeġġeġ lill-Istati Membri sabiex, bil-ħsieb li jevitaw li jkun hemm it-telf intern tal-aqwa mħuħ fl-UE, jużaw aħjar l-opportunitajiet offruti mill-iskemi ta' finanzjament tal-programm speċifiku "Nies (People)" imsemmi aktar 'il fuq; jistieden lill-Istati Membri jgħinu biex ir-ritorn tar-riċerkaturi lejn l-istituzzjonijiet ta' pajjiżhom isir aktar attraenti għalihom billi jżidulhom is-salarji jew joffrulhom benefiċċji addizzjonali sabiex ikun żgurat li l-kundizzjonijiet ekonomiċi jkunu jaqblu ma' dawk li huma jkunu gawdew fil-perjodu ta' mobilità;

24.  Jistieden lill-Istati Membri u lill-istituzzjonijiet pubbliċi ta' riċerka sabiex itejbu l-karrieri tar-riċerkaturi billi jippromwovu riformi bil-għan li s-suq tax-xogħol tar-riċerkaturi jsir aktar kompetittiv u anqas ristrett mill-affiljazzjonijiet istituzzjonali; jikkunsidra li, mal-ħatra, ir-riċerkaturi għandhom ikunu jistgħu jiksbu rikonoxximent għall-perjodu tagħhom ta' riċerka fl-istituzzjoni edukattiva barranija;

25.  Huwa mħasseb bin-nuqqas ta" flessibilità offruta fil-kuntratti tar-riċerkaturi ta' esperjenza jew li jkunu waslu fi tmiem il-karriera, ċirkostanza li tfixkel il-mobilità u ttellef l-iskambju xieraq tat-tagħrif u tal-esperjenza; jiddispjaċih li s-settur privat xi drabi ma jkollux arranġamenti simili għal dawk tas-settur pubbliku għat-trattament u l-ġestjoni tal-istaff;

26.  Jistieden lill-Istati Membri biex jiffaċilitaw il-parteċipazzjoni fis-Seba' Programm ta' Qafas għall-attivitajiet ta' riċerka, ta' żvilupp teknoloġiku u ta' dimostrazzjoni (2007-2013)(5) billi jiżguraw servizzi effiċjenti ta' appoġġ, b'mod partikulari punti ta' kuntatt nazzjonali, sabiex isir użu aħjar mill-opportunitajiet tal-kofinanzjament;

27.  Jistieden lill-Istati Membri u lill-istituzzjonijiet pubbliċi tar-riċerka sabiex jipprovdu inċentivi għall-mobilità, bħall-mobilità li titqies bħala rakkomandazzjoni qawwija għall-ħatra kif ukoll għall-avvanzi fil-karriera għar-riċerkaturi li jerġgħu lura wara li jkunu għaddew żmien fi Stati Membri oħra;

28.  Jikkunsidra li l-Istati Membri jridu jkomplu jżidu r-riżorsi baġitarji allokati għar-riċerka, bil-għan li jinħolqu impjiegi ta" kwalità li jikkonformaw mal-prinċipji etiċi bażiċi u mal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea;

Titjib fil-kapaċitajiet tat-taħriġ u tal-esperjenza tar-riċerkaturi Ewropej

29.  Jinkoraġġixxi lill-Istati Membri sabiex jagħrfu l-esperjenza tar-riċerkaturi fil-qasam tal-industrija bħala kwalità ta' valur għall-avvanz fil-karrieri tagħhom, bil-għan li titjieb il-mobilità bejn il-qasam privat u dak pubbliku;

30.  Jistieden lill-Istati Membri biex jinvestu fir-riċerka applikata, b'mod li jiġi żgurat li jkun hemm kollaborazzjoni aktar mill-qrib bejn l-universitajiet, l-istituzzjonijiet tar-riċerka u s-settur privat;

31.  Iħeġġeġ lill-Istati Membri sabiex itejbu l-opportunitajiet ta' karrieri għar-riċerkaturi żgħażagħ, pereżempju, billi jżidu l-fondi u billi jippermettu l-avvanz fil-karriera bbażat fuq il-mertu aktar milli fuq l-anzjanità, bħall-kapaċita' għall-innovazzjoni u perjodi ta' taħriġ f'impriżi;

32.  Iħeġġeġ lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri biex jirrevedu l-istatus legali tal-istudenti tal-PhD fl-Istati Membri sabiex tinstab il-possibilità li jiddaħħal status uniformi għall-istudenti tal-PhD fil-leġiżlazzjoni tal-Istati Membri dwar l-impjiegi;

33.  Iħeġġeġ lill-Istati Membri sabiex jippromwovu t-tisħiħ tal-prospetti għall-karriera ta' riċerkaturi żgħażagħ billi, fost l-oħrajn, jappoġġjaw taħriġ interdixxiplinarju kif ukoll billi jagħrfu l-valur tal-mobilità interdixxiplinarja;

34.  Jistieden lill-Istati Membri biex jiffaċilitaw l-innovazzjoni bil-promozzjoni tal-mobilità interdixxiplinarja, pluridixxiplinarja u internazzjonali tar-riċerkaturi anzjani, inter alia bħala mezz li jgħin fil-progress tat-tagħlim ta' riċerkaturi żgħażagħ;

35.  Jirrakkomanda bis-saħħa li jkun hemm taħriġ aħjar għar-riċerkaturi matul il-karriera tagħhom sabiex itejbu l-possibilitajiet tagħhom ta' impjieg u ta' promozzjoni;

36.  Jenfasizza li l-pedament għal riċerka ta' kwalità eċċellenti f'soċjetà bbażata fuq l-għerf jissejjes fl-iskejjel; jistieden lill-Istati Membri għalhekk biex jonoraw il-wegħdiet baġitarji tagħhom fil-qasam tal-edukazzjoni;

37.  Jistieden lill-Kunsill, lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri biex itejbu l-profil tar-riċerka xjentifika fil-baġit ġenerali, skont l-impenji mwiegħda sabiex jinkiseb tkabbir ta' 3% u biex jitħarrġu 600 000 riċerkatur ieħor, bħala medja, sal-2010;

38.  Jenfasizza li trid tingħata attenzjoni speċjali lill-istudenti tal-PhD għaliex b'mod ġenerali dan jirrappreżenta l-bidu tal-karrieri fir-riċerka; jikkunsidra li l-mobilità tar-riċerkaturi żgħażagħ, speċjalment f'networks ta' eċċellenza, iżżidilhom il-potenzjal biex jagħtu kontribut għall-iżvilupp fir-riċerka Ewropea;

39.  Iħeġġeġ lill-Istati Membri sabiex jappoġġjaw rabtiet u mobilità aħjar bejn il-komunità akkademika u l-industrija billi jippromwovu skemi ddedikati, bħall-iskema Franċiża "Conventions Industrielles de Formation par la Recherche" (CIFRE);

40.  Huwa tal-fehma li l-intensifikazzjoni tal-iskambji fil-programmi rilevanti li jikkonċernaw l-edukazzjoni għolja Ewropea, b'attenzjoni partikulari fuq ir-riċerka, tipprepara l-ġenerazzjonijiet tar-riċerkaturi Ewropej tal-ġejjieni u tagħmel is-settur tar-riċerka aktar dinamiku;

o
o   o

41.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill u lill-Kummissjoni, kif ukoll lill-gvernijiet u lill-parlamenti tal-Istati Membri.

(1) ĠU L 400, 30.12.2006, p. 269. (2) ĠU C 175, 28.7.2009, p. 81. (3) ĠU L 75, 22.3.2005, p.67 (4) ĠU C 111, 6.5.2008, p. 1. (5) ĠU L 412, 30.12.2006, p. 1.

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tat-12 ta' Marzu 2009 dwar il-ħarsien tal-konsumaturi, partikolarment tal-minorenni, fir-rigward tal-użu ta' logħob tal-kompjuter (2008/2173(INI))

P6_TA(2009)0126 A6-0051/2009

Il-Parlament Ewropew,

–   wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni mill-Kummissjoni tat-22 ta' April 2008 dwar il-ħarsien tal-konsumaturi, partikolarment tal-minorenni, fir-rigward tal-użu ta' logħob tal-kompjuter (COM(2008)0207),

–   wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tal-Kunsill tal-1 ta' Marzu 2002 dwar il-ħarsien tal-konsumaturi, partikolarment taż-żgħażagħ, permezz tat-tikkettar ta' ċertu logħob tal-vidjow u logħob tal-kompjuter skont l-età(1),

–   wara li kkunsidra r-Rakkomandazzjoni 2006/952/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-20 ta' Diċembru 2006 dwar il-ħarsien tal-minorenni u tad-dinjità tal-bniedem u dwar id-dritt ta' tweġiba fir-rigward tal-kompetittività tal-industrija Ewropea tas-servizzi awdjoviżivi u tal-informazzjoni online(2),

–   wara li kkunsidra l-komunikazzjoni mill-Kummissjoni tal-20 ta' Diċembru 2007 dwar approċċ Ewropew għal-litteriżmu medjatiku fid-dinja diġitali (COM(2007)0833),

–   wara li kkunsidra l-Artikolu 45 tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

–   wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għas-Suq Intern u l-Ħarsien tal-Konsumatur u l-opinjonijiet tal-Kumitat għall-Kultura u l-Edukazzjoni kif ukoll tal-Kumitat għal-Libertajiet Ċivili, il-Ġustizzja u l-Intern (A6-0051/2009),

A.   billi l-popolarità tal-logħob tal-kompjuter hija kbira u qed tiżdied fl-Ewropa u s-suq għal-logħob tal-kompjuter qed jikber b'mod rapidu,

B.   billi l-biċċa l-kbira tal-logħob tal-kompjuter mhumiex vjolenti u jipprovdu divertiment lil min jużahom kif ukoll ħafna drabi jikkontribwixxu għall-iżvilupp ta' diversi ħiliet u tal-għarfien,

C.   billi fil-passat il-logħob tal-kompjuter kien l-aktar iffukat għall-minorenni, imma llum aktar logħob tal-kompjuter qed ikun magħmul għall-adulti,

D.   billi s-suq tal-logħob tal-kompjuter hu globali,

E.   billi hu fil-kompetenza tal-Istati Membri li jiddeċiedu dwar miżuri li jillimitaw il-bejgħ ta' logħob tal-kompjuter jew li jipprojbixxuhom,

F.   billi l-ħarsien tas-saħħa mentali tat-tfal teħtieġ li ma jkunx hemm tolleranza u li jkun hemm azzjoni deċiża kontra l-ksur tad-dispożizzjonijiet għall-ħarsien tat-tfal marbutin mal-logħob tal-kompjuter,

1.  Jilqa' b'sodisfazzjon il-komunikazzjoni mill-Kummissjoni msemmija hawn fuq dwar il-ħarsien tal-konsumaturi, partikolarment tal-minorenni, fir-rigward tal-użu ta' logħob tal-kompjuter;

2.  Jenfasizza l-kontribuzzjoni tas-settur tal-logħob fil-kisba tal-objettivi tal-aġenda ta" Liżbona u jenfasizza l-aspetti multikulturali ta" ħafna logħob;

3.  Jenfasizza li l-logħob tal-kompjuter huwa stimulant kbir li minbarra d-divertiment jista' jintuża għal skopijiet edukattivi; hu tal-fehma li l-iskejjel għandhom jiddedikaw ħin għal-logħob tal-kompjuter u jinfurmaw lit-tfal u lill-ġenituri dwar il-benefiċċji u l-iżvantaġġi li għandu l-logħob tal-kompjuter;

4.  Jisħaq li l-logħob tal-kompjuter huwa wieħed mill-attivitajiet rikreattivi favoriti taċ-ċittadini ta' kull età u ta' kull estrazzjoni soċjali; jagħraf il-valur edukattiv tal-logħob tal-kompjuter, inkluż li jgħin lill-minorenni jiffamiljarizzaw ruħhom mat-teknoloġiji l-ġodda; jaqsam, iżda, il-preokkupazzjoni espressa mill-Kummissjoni dwar il-ħsarat potenzjali li jiġu mill-użu ħażin tal-logħob tal-kompjuter mill-minorenni;

5.  Hu tal-fehma li l-logħob tal-kompjuter jista' jistimula l-akkwist ta' fatti u ħiliet bħall-ħsieb strateġiku, il-kreattività, il-koperazzjoni u l-ħsieb innovattiv, li huma ħiliet importanti fis-soċjetà tal-informatika;

6.  Jenfasizza l-benefiċċji tal-logħob tal-kompjuter fil-mediċina u, b'mod partikolari, li l-hekk imsejħa "terapija tal-logħob tal-kompjuter" ġiet ippruvata li kienet effettiva għar-riabilitazzjoni tal-pazjenti li sofrew puplesija, persuni bi ħsara trawmatika f'moħħhom, persuni bi problemi muskolari u tfal li għandhom l-awtiżmu;

7.  Hu tal-fehma li r-regoli tat-tikkettar armonizzati għal-logħob tal-kompjuter jiżguraw għarfien imtejjeb tas-sistemi tat-tikkettar u fl-istess ħin jippromwovu t-tħaddim effettiv tas-suq intern; għalhekk, jilqa' b'sodisfazzjon ix-xogħol tal-Kunsill u tal-Kummissjoni li jippromwovi l-adozzjoni ta' regoli tat-tikkettar fl-UE kollha dwar logħob tal-kompjuter u joħloq kodiċi ta' kondotta volontarja dwar logħob interattiv maħsub għat-tfal;

8.  Jinnota li l-kundizzjonijiet tas-suq inbidlu sew minn sitwazzjoni fejn il-logħob tal-kompjuter kien l-aktar mixtri fi ħwienet u jintlagħab fuq kompjuter jew console għas-sitwazzjoni preżenti fejn il-logħob jista' jinxtara u jitniżżel mill-internet;

9.  Jinnota li l-logħob tal-kompjuter jista' jintlagħab fuq pjattaformi differenti bħal consoles u kompjuters personali, imma qed jiżdied l-użu fuq apparat mobbli bħat-telefown ċellulari;

10.  Ifakkar li l-logħob tal-kompjuter qed isir aktar interattiv jew qed ikollu wkoll kontenut dinamiku li jippermetti li l-utenti jiżviluppaw partijiet tal-logħba huma stess; jinnota li l-utenti għandhom possibilità akbar li jieħdu sehem f'forum ta' diskussjonijiet, f'chat testwali jew bil-vuċi, u f'komunitajiet li jkunu integrati f'ċertu logħob tal-kompjuter; ifakkar fid-differenza fis-suq b'aktar logħob iddisinjat speċjalment għall-adulti;

11.  Hu tal-fehma li x-xejriet reċenti jżidu l-importanza li tkun assigurata protezzjoni adegwata tal-minorenni, inter alia, billi jkun evitat li dawn ikollhom aċċess għall-kontenut li jagħmel il-ħsara;

12.  Ifakkar li l-kontroll tal-ġenituri qed isir aktar diffiċli minħabba l-fatt li d-distribuzzjoni tal-logħob tal-kompjuter online mhux qed isir permezz ta' pakkett fiżiku b'tikketta ċara u faċli tinqara u minħabba l-fatt li t-tfal jistgħu, mingħajr ma jkunu jafu l-ġenituri jew mingħajr il-kunsens tagħhom, iniżżlu logħob tal-kompjuter li ma jkunux adattati għall-età tagħhom;

13.  Jinnota li, filwaqt li l-vjolenza fil-logħob tal-kompjuter ma twassalx awtomatikament għal imġiba vjolenti, xi esperti madankollu huma tal-opinjoni li l-espożizzjoni fit-tul għal xeni ta' brutalità fil-logħob tal-kompjuter jistgħu jħallu impatt negattiv fuq il-persuni li jilagħbu dan il-logħob, li potenzjalment iwassal għal imġiba vjolenti; jinnota, għalhekk, li għandha tittieħed strateġija ta' prekawzjoni meta jiġi kkunsidrat l-impatt tal-logħob fuq l-imġiba, u speċjalment fuq dik ta' tfal żgħar;

14.  Jenfasizza li l-vizzju hu problema għal uħud mill-utenti tal-logħob; jistieden lill-produtturi, lill-bejjiegħa bl-imnut, lill-ġenituri u l-partijiet interessati l-oħra biex jieħdu passi ħalli jevitaw kwalunkwe effett negattiv;

15.  Jenfasizza li l-iżvilupp attwali jżid il-ħtieġa ta' sistemi ta' verifika effettiva tal-età għal-logħob u l-aktar għal-logħob online;

16.  Hu tal-fehma li għandhom ikun eżaminati metodi differenti biex jissaħħaħ il-kontroll tal-logħob bil-kompjuter, waqt li fl-istess ħin ikun aċċettat li l-ebda sistema ma tista' tipprovdi garanzija assoluta li t-tfal ma jkollhomx aċċess għal logħob bil-kompjuter mhux xieraq;

17.  Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri f'koperazzjoni mal-industrija biex jesploraw il-vantaġġ li tkun żviluppata 'buttuna ħamra' li tista' tkun installata fuq console (mobbli) jew fuq apparat tal-logħob u kompjuters u li tista' twaqqaf ċertu logħob jew li tista' tikkontrolla l-aċċess għal-logħob waqt ċertu ħin jew ċerti partijiet ta' logħba;

18.  Jitlob li f'dan ir-rigward ikun hemm sforzi addizzjonali, kif ukoll il-possibilità li jkun hemm twissija akustika fis-sistema tal-ikklassifikar tal-età tal-Informazzjoni Pan-Ewropea dwar il-Logħob (PEGI) u jinsab fiduċjuż li s-settur professjonali tal-logħob se jintegra b'mod sistematiku mudelli ta" aċċess għal-logħob online, sabiex jiżgura li l-minorenni ma jkunux esposti għal materjal online perikoluż ;

19.  Jenfasizza l-importanza ta' miżuri ta' kontroll adegwat għal xiri online relatat ma' logħob tal-kompjuter, inklużi xiri li juża karti ta' kreditu jew vouchers;

20.  Hu tal-fehma li l-iżviluppi relatati ma' logħob tal-kompjuter, u partikolarment logħob tal-kompjuter online, jeħtieġu aktar għarfien pubbliku dwar il-kontenut ta' logħob tal-kompjuter, dwar il-kontroll tal-ġenituri u ta' strumenti bħas-sistema tal-ikklassifikar tal-età tal-Informazzjoni Pan-Ewropea dwar il-Logħob (PEGI); jilqa' b'sodisfazzjon ix-xogħol li sar mill-industrija biex timplimenta l-awtoregolazzjoni;

21.  Jilqa' s-sistema PEGI Online, li hija żvilupp loġiku tal-PEGI li jittratta l-logħob tal-kompjuter disponibbli fuq l-internet, bħal-logħob li jitniżżel jew il-logħob online; jappoġġja t-tkomplija tal-kofinanzjar tagħha mill-Kummissjoni permezz tal-Programm Internet aktar Sikur, li l-għan tiegħu huwa li jittratta kwistjonijiet relatati mal-użu sikur tal-Internet mit-tfal u ta" teknoloġiji online ġodda; jistieden lill-Kummissjoni, fir-rigward tal-Programm Internet aktar Sikur, biex tippromwovi studju sistematiku dwar l-effetti tal-logħob tal-kompjuter fuq il-minorenni;

22.  Jilqa' b'sodisfazzjon ix-xogħol li sar mill-Kunsill tal-Ewropa biex jistabbilixxi linji gwida għal-logħob bil-kompjuter kif ukoll biex jippromwovi l-għarfien fost it-tfal dwar is-sikurezza tal-internet b'mod ġenerali;

23.  Iqis li għandhom ikunu organizzati kampanji ta" informazzjoni nazzjonali u kampanji li joħolqu kuxjenza fost il-konsumaturi, b'mod partikolari għall-ġenituri, biex jgħinuhom jagħżlu logħob tal-kompjuter li huma adattati għall-età u għar-rekwiżiti ta" għarfien tat-tfal tagħhom u biex jevitaw prodotti li mhumiex tikkettati b'mod xieraq; iħeġġeġ lill-Istati Membri biex jaqsmu l-aħjar prattiki f'dan il-qasam;

24.  Hu tal-fehma li l-introduzzjoni tas-sistema PEGI biex tikklassifika l-logħob hi mezz importanti li tejjbet it-trasparenza għall-konsumaturi, speċjalment għall-ġenituri, meta dawn jixtru l-logħob billi tippermettilhom jagħmlu għażla meqjusa dwar jekk logħba hijiex adattata għat-tfal; jiddispjaċih, madankollu, li ħafna konsumaturi u speċjalment ġenituri ma jidhirx li għandhom biżżejjed tagħrif dwar il-logħob bil-kompjuter u l-effetti possibbli tiegħu fuq it-tfal;

25.  Jistieden lill-Kummissjoni biex tipproponi miżuri li jikkontribwixxu għal ambjent aktar sikur għal-logħob tal-kompjuter online, inklużi metodi innovattivi li jwaqqfu lill-minorenni milli jkollhom aċċess għal-logħob tal-kompjuter online b'kontenut li ma jkunx xieraq għalihom;

26.  Jistieden lill-Istati Membri biex ikomplu jaħdmu mill-qrib flimkien ħalli jippromwovu l-ħarsien tal-minorenni; jistieden l-industriji tal-logħob tal-kompjuter u tal-console, biex itejbu s-sistemi tal-PEGI u tal-PEGI Online, b'mod patikolari, biex regolarment ikunu aġġornati l-kriterji għall-klassifikazzjoni tal-età u t-tikkettar, biex il-PEGI tkun irriklamata b'mod aktar effettiv u biex tiżdied il-lista tal-firmatarji; iħeġġeġ lill-Istati Membri biex jiżguraw li kwalunkwe sistema ta' klassifikar nazzjonali ma tiżviluppax b'mod li twassal għall-frammentazzjoni tas-suq;

27.  Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri biex jaħdmu mal-organizzazzjonijiet tal-konsumaturi u ma' partijiet oħra interessati, permezz ta' kampanji ta' informazzjoni, biex iqajmu kuxjenza fost il-konsumaturi, speċjalment fost il-konsumaturi żgħażagħ, u l-ġenituri tagħhom, dwar is-sistemi ta' klassifikar fis-seħħ u b'mod partikolari s-sistema PEGI; jenfasizza l-importanza li din l-informazzjoni tkun ippruvata fl-iskejjel;

28.  Iħeġġeġ lill-Istati Membri jmexxu kampanji ta' informazzjoni għall-ġenituri u l-għalliema tal-iskejjel bit-tir li jimtela l-vojt ġenerazzjonali fit-teknoloġija u għall-promozzjoni tal-PEGI u s-sistemi PEGI online u ta' użu aktar sikur u aktar konxju mit-teknoloġiji l-ġodda, inklużi l-logħob tal-kompjuter;

29.  Jistieden lill-Kummissjoni biex tiffaċilita l-iskambju tal-aħjar prattiki fost l-awtoritajiet edukattivi nazzjonali kompetenti fuq medda ta" żmien qasir sabiex il-litteriżmu dwar il-logħob ikun integrat fl-objettivi edukattivi tal-iskejjel primarji u sekondarji; jitlob li jkun hemm skambju regolari ta' esperjenzi u informazzjoni mill-partijiet kollha kkonċernati sabiex jiġu żviluppati prattiki tajbin rigward il-logħob tal-kompjuter;

30.  Jenfasizza li attwalment mhux l-Istati Membri kollha għandhom regoli li jiżguraw li l-bejjiegħa bl-imnut jillimitaw il-bejgħ ta' logħob vjolenti għall-adulti, u jistieden lill-proprjetarji ta' internet cafe biex jevitaw li t-tfal jilagħbu logħob li jkun ikklassifikat għal età ogħla fl-internet cafe tagħhom; jirreferi għall-istħarriġ tal-Ewrobarometru "Lejn l-użu aktar sikur tal-Internet mit-tfal fl-UE - il-perspettiva tal-ġenituri"(3), ippubblikat fid-9 ta' Diċembru 2008, li sab li 3,2% tat-tfal ta' bejn is-6 u s-17-il sena għandhom aċċess għall-internet minn internet cafes bla superviżjoni mill-adulti; hu tal-fehma li metodu komuni ta' sanzjonijiet qawwija għall-bejjiegħa bl-imnut u proprjetarji ta' internet cafe ikun ta' benefiċċju; jistieden, għalhekk lill-Istati Membri biex jadottaw miżuri adegwati li ma jħallux tfal jixtru u jilagħbu logħob li jkun ikklassifikat għal livell ta' età ogħla, pereżempju permezz tal-kontroll tal-identità; jappoġġja l-proposta tal-Kummissjoni li jiġi introdott kodiċi ta' kondotta pan-Ewropea għall-bejjiegħa bl-imnut u għall-produtturi tal-logħob tal-kompjuter sabiex ikun evitat il-bejgħ ta' logħob tal-kompjuter vjolenti u li jagħmel ħsara lill-minorenni;

31.  Jistieden lill-Istati Membri biex jabbozzaw leġiżlazzjoni ċivili u kriminali speċifika dwar il-bejgħ bl-imnut ta' logħob għat-televixin, għall-vidjow u għall-kompjuter li jkun vjolenti; jikkunsidra li għandha tingħata attenzjoni speċjali lil-logħob online immirat primarjament għat-tfal u ż-żgħażagħ li l-iskop tiegħu huwa l-profitt;

32.  Jistieden lill-Kummissjoni biex ma tinkuraġġixxix, permezz ta' miżuri leġiżlattivi speċifiċi, l-użu ħażin tal-logħob online għal attivitajiet kummerċjali diżonesti, bħalma huma dawk li b'mod diżonest iwasslu lill-utenti ta' taħt l-età biex jidħlu f'impenji legali (eż. permezz ta' abbonamenti awtomatizzati jew il-programmi ta' telefonar malizzjużi li jużaw linji għaljin) u li jibagħtu messaġġi promozzjonali antikompetittivi (eż. il-pjazzament ta' prodotti jew tekniki okkulti oħrajn ta' marketing);

33.  Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri biex jaħdmu mal-awtoritajiet f'partijiet oħra tad-dinja ħalli jinkoraġġixxu l-adozzjoni ta' linji gwida internazzjonali, ta' sistema ta' tikkettar u ta' kodiċi ta' kondotta li jippromwovu sistemi ta' kklassifikar globali għal-logħob bil-kompjuter u l-logħob online;

34.  Hu tal-opinjoni li l-industrija għandha tkun imħeġġa li tiżviluppa u ttejjeb aktar is-sistemi awtoregolatorji u li attwalment mhemmx ħtieġa għal-leġiżlazzjoni li tiġbor l-UE kollha f'dan il-qasam;

35.  Ifakkar f'kemm hu importanti li l-midja tqajjem is-sens ta' responsabilità fost il-ġenituri u li tirristrinġi r-reklamar ta' logħob tal-kompjuter tal-kbar għall-ħinijiet meta t-tfal jaraw anqas it-televiżjoni;

36.  Huwa tal-fehma li l-awtoritajiet pubbliċi li huma responsabbli li jipprojbixxu l-logħob tal-kompjuter għandhom jinfurmaw lill-partijiet korrispondenti tagħhom fi Stati Membri oħra u jippubblikaw il-projbizzjoni fis-sistema tal-PEGI billi jibagħtu messaġġ ta' allarm awtomatiku;

37.  Jistieden lill-Kummissjoni biex, fil-qafas tal-programm MEDIA u tal-mekkaniżmi nazzjonali għall-eżenzjoni mit-taxxa, tappoġġja żviluppi ġodda f'dan is-settur li qed jikber malajr tal-ekonomija ta' għarfien kreattiv, b'mod partikulari permezz tal-promozzjoni tal-elementi edukattivi, multimedjali u kulturali tal-logħob tal-kompjuter u permezz ta' opportunitajiet ekwivalenti ta' taħriġ u korsijiet ta' studju;

38.  Jistieden lill-Kummissjoni biex tiżviluppa linji gwida għall-prevenzjoni ta' kull kunflitt ta' interess possibbli fi ħdan l-istituzzjonijiet tal-klassifikazzjoni u għall-ħarsien tal-indipendenza ta' tali organizzazzjonijiet mill-gruppi ta' interess marbutin mal-industrija;

39.  Jagħti struzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill u lill-Kummissjoni u lill-gvernijiet u l-parlamenti tal-Istati Membri.

(1) ĠU C 65, 14.3.2002, p. 2. (2) ĠU L 378, 27.12.2006, p. 72. (3) 1 http://ec.europa.eu/public_opinion/flash/fl_248_en.pdf.

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tat-12 ta' Marzu 2009 dwar l-iżvilupp ta' Żona Komuni tal-Avjazzjoni mal-Iżrael (2008/2136(INI))

P6_TA(2009)0127 A6-0090/2009

Il-Parlament Ewropew,

–   wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tad-9 ta' Novembru 2007 intitolata 'L-Iżvilupp ta' Żona Komuni tal-Avjazzjoni mal-Iżrael' (COM(2007)0691),

–   wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tas-17 ta' Jannar 2006 dwar l-iżvilupp tal-aġenda għall-politika esterna dwar l-avjazzjoni tal-Komunità(1),

–   wara li kkunsidra l-Artikolu 45 tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

–   wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat dwar it-Trasport u t-Turiżmu (A6-0090/2009),

A.   billi l-konverġenza tar-regolamenti hija meħtieġa biex il-ftehimiet komprensivi dwar l-ajru jiġu konklużi b'suċċess, b'mod speċjali fejn jidħlu r-regolamenti dwar is-sikurezza, is-sigurtà, il-kompetizzjoni, l-għajnuna statali, l-ambjent u d-drittijiet għall-impjieg tal-ħaddiema,

B.   billi waqt in-negozjati tal-ftehima komprensiva dwar it-trasport bl-ajru mal-Iżrael, il-Kummissjoni jkollha tistrieħ fuq il-ħila esperta u l-informazzjoni tal-Istati Membri u ta' partijiet oħra interessati u jkollha tinvolvihom qabel, matul u wara n-negozjati,

C.   billi l-Iżrael huwa l-aktar suq importanti għall-avjazzjoni fil-Lvant Nofsani b'potenzjal kbir ta' tkabbir, u billi għandu pożizzjoni strateġika bħala pont bejn l-Ewropa u l-Lvant Nofsani u lejn reġjuni li huma aktar imbiegħda,

1.  Jilqa' b'sodisfazzjon il-bidu tan-negozjati mal-Iżrael fuq il-ftehima komprensiva dwar it-trasport bl-ajru;

2.  Jenfasizza l-importanza tal-ftehima minħabba li din toħloq il-kundizzjonijiet biex tiġi estiża ż-Żona Komuni tal-Avjazzjoni;

3.  Jenfasizza li l-ftehima ma għandhiex tillimita l-livell tal-aċċess tas-suq li diġà ntlaħaq fil-ftehimiet bilaterali eżistenti;

4.  Jenfasizza li l-ftehima għandha tkun ekwilibrata f'termini ta' aċċess għas-suq; barra minn hekk, il-ftuħ tas-suq jeħtieġ li jsir f'fażijiet, ikun reċiproku u jkun sostenibbli;

5.  Jenfasizza li l-ftuħ tas-swieq għandu dejjem isegwi l-konverġenza regolatorja fejn jidħlu s-sikurezza, is-sigurtà, l-ambjent, l-għajnuna statali u l-aspetti tal-liġi tal-kompetizzjoni, kif ukoll fejn jidħlu d-drittijiet għall-impjieg tal-ħaddiema, u li l-grad ta' liberalizzazzjoni għandu jkun marbut mal-grad li fih f'dawn l-oqsma jintlaħaq livell ugwali għall-parteċipanti kollha;

6.  Jirrikonoxxi li għal rotot tal-ajru fit-tul u medji, is-settur tal-avjazzjoni huwa l-aktar mod veloċi biex jiġu konnessi l-pajjiżi, il-postijiet u n-nies u sa jibqa' fil-ġejjieni l-mezz ta' trasport l-aktar attraenti fejn jidħlu l-ħeffa u l-ispejjeż;

7.  Jirrikonoxxi l-kontribut importanti tas-settur tal-avjazzjoni fil-ħolqien tax-xogħol, kemm direttament kif ukoll indirettament, b'mod partikolari billi jgħaqqad dawk il-postijiet fid-dinja fejn m'hemmx mezz ta' trasport ieħor kompetittiv; minkejja dan, huwa jħeġġeġ l-użu u l-iżvilupp tal-intermodalità u mezzi oħra ta' trasport;

8.  Jirrikonoxxi li s-settur tal-avjazzjoni għandu ċerti effetti negattivi fuq l-ambjent, b'mod partikulari bħala sors ta' ħsejjes u bħala kontributur sinifikanti fl-emissjonijiet ta' sustanzi li jniġġsu; iqis għalhekk li huwa importanti li l-ftehima tagħti l-possibilità li tittieħed azzjoni fl-Unjoni Ewropea f'dak li għandu x'jaqsam ma' kwistjonijiet ta' ambjent sabiex jittaffa l-impatt tal-avjazzjoni fuq l-ilma, il-kwalità tal-arja u l-livelli tal-ħsejjes;

9.  Jenfasizza li l-ftehima għandha tagħmel regoli stretti għas-sikurezza u s-sigurtà tal-ajru;

10.  Jenfasizza li n-negozjati għandhom isiru b'kooperazzjoni mill-qrib mal-Istati Membri, billi dawn għandhom il-kompetenza u l-esperjenza meħtieġa biex jassistu f'negozjati bħal dawn;

11.  Jistieden lill-Kummissjoni tiżgura li l-Parlament u l-partijiet interessati relevanti kollha jiġu infurmati u kkonsultati matul in-negozjati;

12.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu sabiex iressaq ir-riżoluzzjoni tiegħu lill-Kunsill, lill-Kummissjoni, lill-gvernijiet u l-parlamenti tal-Istati Membri u lill-gvern u l-parlament tal-Istat ta' Iżrael.

(1) ĠU C 287 E, 24.11.2006, p. 84.

Riżoluzzjoni leġiżlattiva tal-Parlament Ewropew tat-12 ta' Marzu 2009 dwar il-proposta għal regolament tal-Kunsill li jistabbilixxi pjan multi-annwali għall-irkupru tat-tonn fil-Lvant tal-Atlantiku u fil-Mediterran (COM(2009)0093 – C6-0081/2009 – 2009/0029(CNS))

(Proċedura ta' konsultazzjoni)

Il-Parlament Ewropew,

–   wara li kkunsidra l-proposta mill-Kummissjoni lill-Kunsill (COM(2009)0093),

–   wara li kkunsidra l-Artikoli 37 tat-Trattat KE, skond liema artikoli l-Kunsill ikkonsulta lill-Parlament (C6-0081/2009),

–   wara li kkunsidra l-Artikoli 51 u 134 tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

1.  Japprova l-proposta tal-Kummissjoni;

2.  Jistieden lill-Kummissjoni sabiex konsegwentement tbiddel il-proposta tagħha, skond l-Artikolu 250(2) tat-Trattat KE;

3.  Jistieden lill-Kunsill biex jinnotifika lill-Parlament jekk ikollu l-ħsieb jitbiegħed mit-test approvat mill-Parlament;

4.  Jitlob lill-Kunsill biex jerġa' jikkonsultah jekk ikollu l-ħsieb li jemenda l-proposta tal-Kummissjoni b'mod sostanzjali;

5.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu sabiex jgħaddi l-pożizzjoni tal-Parlament lill-Kunsill u lill-Kummissjoni.

Test propost mill-Kummissjoni   Emenda Emenda 1 Proposta għal regolament Premessa 3 a (ġdida) Il-pjan ta' rkupru ICCAT jħeġġeġ lill-partijiet kontraenti biex, b'mod voluntarju, inaqqsu l-qabdiet tagħhom tat-tonn fil-Lvant tal-Atlantiku u fil-Mediterran fl-2009, għall-promozzjoni tal-irkupru tal-istokkijiet; xi partijiet kontraenti diġà għamlu dan; Emenda 4 Proposta għal regolament Artikolu 2 (g) (g) "operazzjoni konġunta tas-sajd": tfisser kull operazzjoni bejn żewġ bastimenti tal-qbid jew aktar li jtajru l-bandiera ta" PKK differenti jew ta" Stati Membri differenti fejn il-qabda ta" bastiment tal-qbid individwali hija attribwita lil bastiment tal-qbid ieħor wieħed jew aktar skont kodiċi ta" allokazzjoni; (g) "operazzjoni konġunta tas-sajd": tfisser kull operazzjoni bejn żewġ bastimenti tal-qbid jew aktar li jtajru l-bandiera ta" PKK differenti jew ta" Stati Membri differenti jew ta' bastimenti li jtajru l-istess bandiera fejn il-qabda ta" bastiment tal-qbid individwali hija attribwita lil bastiment tal-qbid ieħor wieħed jew aktar skont kodiċi ta" allokazzjoni; Emenda 5 Proposta għal regolament Artikolu 4 (6) – paragrafu 3 L-Istat Membru tal-bandiera jista" jitlob lill-bastiment jipproċedi immedjatament lejn port innominat minnu meta l-kwota individwali titqies milħuqa. L-Istat Membru tal-bandiera għandu jissospendi l-awtorizzazzjoni għas-sajd tat-tonn u jista" jitlob lill-bastiment jipproċedi immedjatament lejn port innominat minnu meta l-kwota individwali titqies milħuqa. Emenda 6 Proposta għal regolament Artikolu 21 (1) 1.  B'deroga mill-Artikolu 7 tar-Regolament (KEE) Nru 2847/93, il-kaptan ta" bastiment Komunitarju msemmi fl-Artikolu 14 ta" dan ir-Regolament jew ir-rappreżentant tiegħu għandu jinnotifika lill-awtorità kompetenti tal-Istat Membru (inkluż l-Istat Membru tal-bandiera) jew lill-PKK li tagħhom jixtiequ jużaw il-portijiet jew il-faċilità ta" ħatt mill-inqas erba" siegħat qabel il-ħin stmat tal-wasla fil-port, b'dan li ġej: 1.  B'deroga mill-Artikolu 7 tar-Regolament (KEE) Nru 2847/93, il-kaptan ta" bastiment Komunitarju msemmi fl-Artikolu 14 ta" dan ir-Regolament jew ir-rappreżentant tiegħu għandu jinnotifika lill-awtorità kompetenti tal-Istat Membru (inkluż l-Istat Membru tal-bandiera) jew lill-PKK li tagħhom jixtieq juża l-portijiet jew il-faċilità ta" ħatt mill-inqas erba" siegħat qabel il-ħin stmat tal-wasla fil-port, jew meta d-distanza sal-port tkun inqas, fi tmiem l-operazzjonijiet tas-sajd, u qabel ma jibda jbaħħar lura lejn il-port, b'dan li ġej: Emenda 7 Proposta għal regolament Artikolu (23a) a) il-ħin stmat tal-wasla, a) data, port u ħin stmat tal-wasla Emenda 8 Proposta għal regolament Artikolu 30(2a) a) kopertura ta" osservazzjoni għal mill-inqas 20% tal-bastimenti attivi tal-qbid ta" tul ta" aktar minn 24 m li jistadu bil-purse seines; a) kopertura ta" osservazzjoni għal 100 % tal-bastimenti attivi tal-qbid ta" tul ta" aktar minn 24 m li jistadu bil-purse seines; Emenda 9 Proposta għal regolament Artikolu 30(2b) b) fil-każ ta" operazzjonijiet konġunti tas-sajd, li osservatur ikun preżenti matul l-operazzjoni tas-sajd; b) fil-każ ta" operazzjonijiet konġunti tas-sajd, li osservatur ikun preżenti fuq kull bastiment tal-qbid matul l-operazzjoni tas-sajd;

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tat-12 ta' Marzu 2009 dwar id-deterjorament tas-sitwazzjoni umanitarja fis-Sri lanka

P6_TA(2009)0129 B6-0140/2009

Il-Parlament Ewropew,

–   wara li kkunsidra l-Artikoli 91 u 90(4) tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

A.   billi madwar 170,000 persuna ċivili jinsabu f'sitwazzjoni ta" emerġenza, maqbuda fiz-zona ta" kunflitt bejn l-armata tas-Sri Lanka u l-forzi tal-Liberation Tamil Tigers ta" Ealam (LTTE) mingħajr aċċess għall-għajnuna l-aktar bażika,

B.   billi l-aġenziji tan-Nazzjonijiet Uniti ddokumentaw iktar minn 2300 mewta ċivili u mill-inqas 6500 każ ta' midruba sa minn tmiem Jannar 2009,

1.  Jitlob għal waqfien mill-ġlied immedjat mill-armata tas-Sri Lanka u l-LTTE sabiex iħallu lill-popolazzjoni ċivili titlaq miz-zona ta" kunflitt; jikkundanna l-atti kollha ta' vjolenza u intimidazzjoni li qed iżommu lin-nies ċivili milli jħallu z-zona ta" kunflitt;

2.  Jikkundanna l-attakki fuq il-persuni ċivili kif dokumentati mill-Grupp ta' Kriżi Internazzjonali;

3.  Jitlob liż-żewġ naħat jirrispettaw il-liġi umanitarja internazzjonali u biex jipproteġu u jassistu l-popolazzjoni ċivili fiz-zona ta" kunflitt, kif ukoll fiz-zona fejn m'hemmx periklu;

4.  Jinsab imħasseb dwar ir-rapporti ta' ffukkar u ta' kondizzjonijiet ħżiena fil-kampijiet tar-refuġjati stabbiliti mill-Gvern tas-Sri Lanka;

5.  Jitlob bil-qawwa li organizzazzjonijiet umanitarji internazzjonali u nazzjonali, kif ukoll il-ġurnalisti, jingħataw aċċess sħiħ u mingħajr ostakoli għaz-zona ta" kunflitt u għall-kampijiet tar-refuġjati;

6.  Jitlob lill-Gvern tas-Sri Lanka jikkoopera mal-pajjiżi u l-organizzazzjonijiet ta" għajnuna li jridu u li huma kapaċi jevakwaw in-nies ċivili;

7.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill, lill-Gvern tas-Sri Lanka, lis-Segretarju Ġenerali tan-Nazzjonijiet Uniti u, għal skopijiet ta' informazzjoni, lill-Kummissjoni.

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tat-12 ta' Marzu 2009 dwar l-isfida tad-degradazzjoni tal-art agrikola fl-UE, b'mod partikulari fl-Ewropa tan-nofsinhar: tweġiba permezz tal-istrumenti tal-politika agrikola komuni (2008/2219(INI))

P6_TA(2009)0130 A6-0086/2009

Il-Parlament Ewropew,

–   wara li kkunsidra l-Konvenzjoni tan-NU dwar il-Ġlieda kontra d-Deżertifikazzjoni fil-pajjiżi milqugħa min-nixfa u/jew mid-deżertifikazzjoni, b'mod partikolari fl-Afrika, tal-1994 u dwar id-Diversità Bijoloġika tal-1992,

–   wara li kkunsidra l-pożizzjoni adottata fl-ewwel qari fl-14 ta' Novembru 2007 bil-ħsieb tal-adozzjoni tad-Direttiva tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li tistabbilixxi qafas għall-protezzjoni tal-ħamrija(1),

–   wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tad-9 ta' Ottubru 2008 dwar "L-indirizzar tal-isfida tal-iskarsezza tal-ilma u tan-nixfa fl-Unjoni Ewropea"(2),

–   wara li kkunsidra l-Artikolu 45 tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

–   wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għall-Agrikoltura u l-Iżvilupp Rurali u l-opinjoni tal-Kumitat għall-Ambjent, is-Saħħa Pubblika u s-Sikurezza tal-Ikel (A6-0086/2009),

A.   billi l-attivitajiet agrikoli huma settur ekonomiku li jiddependi ħafna mill-fenomeni naturali u, fl-istess ħin, huma suġġetti għall-potenzjal qawwi ta' intervent,

B.   billi l-agrikoltura hija l-aħjar mezz biex jiġi evitat id-deterjorament tal-ħamrija u billi dan jeħtieġ li jkun hemm strateġija rraġunata li tgħin biex din l-attività tinżamm,

C.   billi l-popolazzjoni rurali tal-Unjoni Ewropea għandha rwol importanti fil-ġlieda kontra d-deżertifikazzjoni, u l-produtturi tal-Unjoni jikkontribwixxu b'mod sinifikanti għall-konservazzjoni tal-veġetazzjoni f'reġjuni milquta minn nixfa persistenti; billi wkoll jqis il-benefiċċji li jippreżentaw b'mod partikolari l-koltivazzjonijiet permanenti, il-mergħat u art bil-ħaxix u l-forestrija għall-ġbir tal-ilma,

D.   billi, b'mod partikulari, il-ħamrija agrikola fin-Nofsinhar tal-Ewropa, iżda anki f'reġjuni oħra tal-Istati Membri, tinsab f'nofs proċess ta' degradazzjoni tal-ambjent li huwa determinat mill-interazzjoni negattiva bejn l-attivitajiet tal-bniedem u l-kundizzjonijiet klimatiċi,

E.   billi l-kultivazzjoni intensiva tal-art tista" tikkontribwixxi għall-erożjoni tal-ħamrija, u b'hekk ma tkunx sors ta" qligħ,

F.   billi attwalment id-deżertifikazzjoni hija meqjusa bħala waħda mill-agħar theddidiet li qiegħda twassal għal degradazzjoni tal-ħamrija fil-pajjiżi tal-Mediterran,

G.   billi l-ħamrija hija l-bażi għall-produzzjoni tal-ikel għall-bniedem, tal-għalf għall-annimali, tat-tessuti u tal-fjuwils, u billi għandha rwol importanti fil-qbid tas-CO2; billi, madankollu, il-ħamrija hija aktar minn qatt qabel esposta għal ħsara irriversibbli minħabba l-erożjoni mir-riħ, it-tniġġis, it-tmelliħ, l-impermeabilità, it-tnaqqis ta" sustanzi organiċi u t-telf ta" bijodiversità fil-ħamrija,

H.   billi l-effetti negattivi li diġà seħħew jirrigwardaw l-irregolaritajiet idroġeoloġiċi, id-dħul tal-ilma baħar fis-saffi tal-ilma ta' taħt l-art ta' max-xtut, il-melħ fil-ħamrija, it-telfien tal-art agrikola, it-tnaqqis fil-bijodiversità kif ukoll iż-żieda fil-vulnerabilità għan-nirien u fil-mard tal-pjanti u tal-annimali,

I.   billi l-modifiki msemmija hawn fuq fl-interazzjoni bejn l-ambjent naturali tal-bniedem u l-produzzjoni agrikola qegħdin ikollhom effetti importanti fuq is-sistemi tat-tkabbir tal-ħxejjex u t-trobbija tal-annimali, fuq l-użu tal-art agrikola u l-provvista tal-ikel, b'riperkussjonijiet evidenti għas-sikurezza tal-ikel, kif ukoll għall-istrutturar soċjali, kulturali u ekonomika taż-żoni kkonċernati, minħabba l-fenomenu tal-abbandun b'konsegwenzi anki mill-lat idroġeoloġiku,

J.   billi t-tisqija sservi wkoll biex iżżomm l-umdità fil-ħamrija kif ukoll biex jerġa' jimtela' s-saff tal-ħamrija li jżomm fih ħafna ilma, u billi dawn il-fatturi għandhom jiġu kkunsidrati meta tkun qed tiġi mfassla l-politika agrikola komuni (PAK),

K.   billi n-nuqqas tal-ilma u n-nixfa jkomplu jikkontribwixxu għaż-żieda fil-prezzijiet tal-prodotti agrikoli, iżda billi fl-istess ħin hemm bżonn li tiġi garantita provvista kontinwa tal-ikel għall-popolazzjoni,

L.   billi l-ġestjoni tas-sistemi agrikoli u tal-foresti toffri opportunitjiet ta' intervent fil-bilanċ ġenerali tal-karbonju, li tista' tgħin fit-tnaqqis tal-emissjonijiet ta' gassijiet bl-effett ta' serra,

M.   billi jfakkar fl-eżistenza tal-konvenzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti msemmija hawn fuq, dwar il-ġlieda kontra d-deżertifikazzjoni li l-għan tagħha huwa li tiġi miġġielda d-degradazzjoni tal-art tajba għall-ħrit u n-nixfa, u jfakkar fl-appoġġ tal-Parlament għal din il-konvenzjoni,

N.   billi jirrikonoxxi s-sehem tad-Direttiva Qafas dwar l-Ilma (Direttiva 2000/60/KE(3)) bħala qafas regolatorju u strument bażiku għall-protezzjoni tal-ħamrija, il-promozzjoni tal-kooperazzjoni interreġjonali, l-użu sostenibbli tal-ilma u l-protezzjoni tar-riżorsi disponibbli tal-ilma filwaqt li fl-istess ħin tingħata għajnuna biex jittaffu l-effetti tal-għargħar u n-nixfa,

O.   billi hemm il-ħtieġa ta' strateġija integrata u multidixxiplinari biex ma jkunx hemm il-ħtieġa li jinstabu soluzzjonijiet ta' emerġenza, li jistgħu joħolqu aktar impatti negattivi u effetti marbuta li jwasslu għal aktar ħsara,

P.   billi huwa xieraq li jkun hemm kontroll tas-sitwazzjoni f'dak li jirrigwarda l-evoluzzjoni tal-fenomeni eżistenti u s-sitwazzjonijiet ta' riskji ġodda li jinħolqu, bl-użu speċjalizzat ta' sistemi ta' osservazzjoni satellitari u ta' mudelli ġeoloġiċi u bijokimiċi (bl-użu tal-mapep),

Q.   billi żdiedet il-frekwenza fil-ħolqien ta' kundizzjonijiet meteoroloġiċi estremi, fejn il-perjodi ta' nixfa jalternaw ma' perjodi ta' xita qawwija, li jħaffu l-proċess ta' degradazzjoni tal-litosfera, b'mod partikulari fiż-żoni fejn il-ħamrija hija aktar vulnerabbli b'mod strutturali, kemm fit-Tramuntana kif ukoll fin-Nofsinhar tal-Ewropa,

R.   billi jinnota, fil-livell dinji, żieda fit-talba u fil-prezzijiet tal-prodotti tal-ikel,

1.  Iqis li jeħtieġ li l-linji ta' gwida u l-metodi ta' ġestjoni tal-PAK għandhom jinkludu b'mod espliċitu l-prinċipji u l-istrumenti għall-ħarsien tal-klima b'mod ġenerali u għal-limitazzjoni tal-ħsara li ssir minħabba d-degradazzjoni tal-ħamrija, b'mod partikulari;

2.   . Jenfasizza li l-fondi Komunitarji għall-miżuri ta" adattament għas-settur agrikolu sabiex dan jaffaċċja t-tibdil fil-klima għandhom ikunu appoġġjati fuq livell reġjonali, fejn għandu jitqies il-livell ta" vulnerabbiltà tar-reġjuni differenti tal-Unjoni; ifakkar li, l-artijiet agrikoli fin-Nofsinhar tal-Ewropa huma iktar suxxettibbli għall-impatti kkawżati mit-tibdil fil-klima, skont evalwazzjonijiet affidabbli maħruġa minn korpi internazzjonali u Ewropej;

3.  Jiddispjaċih li ma ġew stabbiliti l-ebda miri speċifiċi hekk kif il-kapijiet ta" Stat u ta" Gvern tal-Istati Membri ddeċidew li jnaqqsu l-ammont allokat għall-iżvilupp rurali, u jinnota li fit-tieni punt prinċipali, ir-riżorsi allokati kienu ftit wisq biex tinstab soluzzjoni għall-isfidi l-ġodda marbuta mat-tibdil fil-klima;

4.  Iqis li l-problemi attwali, fost l-oħrajn in-nuqqas ta' ikel, l-iskarsezza tal-ilma, iż-żieda fit-temperaturi u l-evapotraspirazzjoni u r-riskju tad-deterjorament tal-ħamrija, jeħtieġu politiki agrikoli integrali u xjentifiċi ġodda li japplikaw għall-kundizzjonijiet tal-klima Mediterranja; hu tal-fehma li bl-għajnuna ta' istituzzjonijiet tal-Unjoni u nazzjonali, il-politiki jridu jikkonċentraw ir-riċerka u l-iżvilupp fuq l-uċuħ adattati lokalment għall-isfidi ambjentali ġodda, f'oqsma li jinkludu l-isforz biex ma jinħeliex ilma, filwaqt li jingħata kumpens suffiċjenti lill-bdiewa biex iżommu livell ta" ħajja Ewropew;

5.  Hu tal-fehma li, fl-istrateġija tal-konservazzjoni tal-ħamrija, il-prinċipji relattivi għall-kundizzjonijiet agrikoli u ambjentali tajbin tal-PAK għandhom jiffavorixxu aktar l-azzjonijiet orjentati biex jikkontrollaw u jtejbu l-funzjonalità u s-sostenibbiltà ekoloġika tas-sistemi ta' drenaġġ eżistenti, fejn jitħejjew pjanijiet għall-immaniġġjar tal-ilma li jkunu ekoloġikament sostenibbli u mmirati għal ċerti siti, u l-bdiewa f'postijiet mhedda min-nixfa jingħataw pariri dwar kultivazzjoni b'suċċess ta" wċuħ tar-raba" li huma speċifiċi għal ċerti postijiet u li ma jeħtiġux ħafna ilma għat-tisqija;

6.  Jargumenta favur appoġġ ikbar min-naħa tal-Unjoni għat-titjib fl-immaniġġjar tal-ilma għall-artijiet agrikoli, meħtieġ għall-introduzzjoni ta" sistemi ta" irrigazzjoni iktar effiċjenti u adattati skont il-wiċċ tar-raba", għall-promozzjoni tar-riċerka f'dan il-qasam u sabiex jiġi mħeġġeġ l-użu tal-bijoteknoloġiji;

7.  Iqis li jeħtieġ li jinħolqu, u jiġu ġestiti permezz ta' mikrokonsorzji, ħażniet tal-ilma għall-irrigazzjoni (ġwiebi fl-għoljiet) kif ukoll għall-ġlieda kontra n-nirien, lokalizzati f'żoni li jkunu aktar fl-għoli minn dawk li jeħtieġu l-irrigazzjoni biex tintuża l-gravità, bi spejjeż minimi biex jitħaddmu, filwaqt li fejn ikun possibbli jintuża l-ilma tad-drenaġġ tal-bliet li jkun ġie ttrattat bit-tekniki tat-tisfija tal-pjanti u l-istagħdir;

8.  Iqis l-importanza tal-kultivazzjoni fuq art imtarrġa għall-ġlieda kontra l-erożjoni tal-ħamrija u għat-titjib tal-kapaċità tal-ħamrija għaż-żamma tal-ilma, u huwa tal-opinjoni li huwa raġonevoli li jittieħdu miżuri għall-konservazzjoni, l-irkupru u l-bini ta" artijiet imtarrġa;

9.  Hu tal-fehma li s-sistemi agrikoli u forestali għandhom jinkludu programmi ta' afforestazzjoni tal-artijiet agrikoli marġinali jew imniġġsa, billi l-għeruq tal-arbuxxelli jistgħu jiggarantixxu l-ankoraġġ tas-saff instabbli ta' fuq mal-blat stabbli ta' taħtu, li jaġixxi ta' sottostrat għat-tisfija;

10.  Huwa favur l-introduzzjoni ta" politika Komunitarja dwar il-forestrija, li l-objettiv ewlieni tagħha jkun li tiġġieled it-tibdil fil-klima;

11.  Barra minn hekk, jikkunsidra l-ħtieġa ta" inċentivi għal miżuri agrikoli sabiex tiġi garantita ż-żamma tal-kopertura tal-veġetazzjoni, biex b'hekk tiġi evitata s-salinizzazzjoni ta" qiegħ ix-xmajjar, ikkawżata mill-erożjoni;

12.  Jinnota li bosta speċi ta' arbuxxelli tal-Mediterran għandhom karatteristiċi tajbin ta' reżistenza għan-nar kif ukoll kapaċitajiet ta' rkupru veġetali eċċellenti u għalhekk għandhom ikunu promossi, b'mod partikulari, billi s-sistemi tal-għeruq tagħhom huma adattati sew biex jiġġieldu kontra l-erożjoni tal-ħamrija;

13.  Iqis li għal dan il-għan hemm bżonn li wieħed ifittex li jikkultiva wċuħ li jeħtieġu ammonti iżgħar ta" ilma, jew inkella f'xi każijiet wċuħ tar-raba" li jħaddru bejn ir-rebbiegħa u x-xitwa li mhux biss ikollhom bżonn ammonti iżgħar ta" ilma, iżda joffru wkoll protezzjoni effettiva għall-ħamrija mill-erożjoni minħabba li f'dan il-perjodu l-ħamrija tkun koperta bil-veġetazzjoni;

14.  Hu tal-fehma li l-mixtliet lokali jistgħu jipproduċu ekotipi li huma aktar adattati għall-ambjent lokali u li, għalhekk, għandu jitħeġġeġ l-użu tagħhom permezz ta' azzjonijiet speċifiċi;

15.  Jitlob li jkun hemm promozzjoni tal-preservazzjoni u t-tħawwil ta' sisien tal-ħaxix, b'mod partikulari f'zoni fejn dawn intilfu tul l-aħħar snin;

16.  Jirrikonoxxi l-irwol importanti tar-riżorsi ġenetiċi tal-pjanti sabiex l-agrikoltura tadatta għall-kundizzjonijiet li jġib miegħu t-tibdil fil-klima; jitlob, għalhekk, lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri sabiex jappoġġjaw programmi għall-konservazzjoni u l-iżvilupp tar-riżorsi ġenetiċi tal-pjanti mill-bdiewa u l-ġardinara, kif ukoll minn intrapriżi ta" daqs żgħir u medju, sabiex jippromwovu t-tkabbir tal-pjanti;

17.  Ifakkar fl-importanza ta' art mhux miżrugħa li titħalla apposta biex tiġi rkuprata art agrikola u biex jinġabar l-ilma; jitlob lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri affettwati biex jinkoraġġixxu sistemi agrikoli li huma adattati għall-art tal-ekosistemi Mediterranji;

18.  Hu tal-fehma li, fost il-kriterji għaż-żamma ta' sustanzi organiċi fil-ħamrija, il-prinċipji tal-PAK dwar kundizzjonijiet agrikoli u ambjentali tajbin għandhom joffru inċentivi għall-assorbiment u l-movimentazzjoni tal-karbonju permezz tal-aħjar użu ta' tekniki tal-biedja tal-art niexfa (il-ħidma minima tal-art, in-newba tal-uċuħ, ġenotipi adattati għall-ambjent lokali, il-kontroll tal-evapotraspirazzjoni, il-fertilizzazzjoni speċifika, il-kontroll integrali, eċċ.);

19.  Jistieden lill-organi kompetenti fil-livell territorjali biex jintervjenu u jipprogrammaw il-pjanijiet ta' ġestjoni u t-teknoloġiji għall-utilizzazzjoni tal-ilma għall-irrigazzjoni skont ir-rekwiżiti u l-kundizzjonijiet ambjentali ġodda, sabiex jiġi żgurat li jsir użu speċifiku tar-riżorsi tal-ilma rigward il-kwalità u biex jittieħdu passi li jiżguraw li l-organi għall-ġestjoni tal-ilma għall-irrigazzjoni jimmaniġġjaw bl-aħjar mod ir-riżorsi tal-ilma disponibbli, filwaqt li jqisu l-ħtieġa li titnaqqas il-ħela fis-sistemi ta' distribuzzjoni tal-ilma;

20.  Huwa favur il-ħolqien ta" ċentru Komunitarju ta' monitoraġġ tan-nixfa, , bħala dipartiment speċjali fi ħdan l-Aġenzija Ewropea tal-Ambjent f'Kopenħagen, u t-tisħiħ tal-kapaċità tal-Unjoni Ewropea li tikkumbatti n-nirien, peress li dawn iż-żewġ fenomeni jikkontribwixxu b'mod sinifikanti għad-deżertifikazzjoni u għad-degradazzjoni tal-art agrikola, partikolarment fir-reġjuni tal-Mediterran;

21.  Jenfasizza l-bżonn li tiġi mtejba l-effikaċità tal-informazzjoni mogħtija mill-Istati Membri u l-koordinazzjoni bejniethom;

22.  Jirrakkomanda l-iżvilupp ta' sistema ta' twissija rapida u ta' sistemi ta' sorveljanza kontinwa għall-kundizzjoni tal-ħamrija sabiex tkun tista' tittieħed azzjoni fil-ħin biex jiġu miġġielda l-erożjoni tal-ħamrija, it-tnaqqis tas-sustanza organika li jikkawża emissjonijiet ta' gassijiet b'effett ta' serra, kif ukoll it-telf ta' art tajba għall-ħrit u tal-bijodiversità;

23.  Jitlob lill-Kummissjoni biex, rigward il-proposta għal definizzjoni ġdida taż-żoni tal-muntanji u l-gżejjer, u zoni oħra bi żvantaġġi naturali li għandha tressaq fl-2009, fost il-kriterji għall-evalwazzjoni tal-prijorità tinkludi l-livell tal-periklu tad-degradazzjoni tal-ħamrija u tad-deżertifikazzjoni fiz-zoni li jkunu suġġetti għall-monitoraġġ;

24.  Iqis neċessarju li jissaħħu r-riċerka, l-iżvilupp u l-innovazzjoni filwaqt li tingħata attenzjoni partikulari liz-zoni l-aktar affettwati min-nuqqas tal-ilma u n-nixfa u filwaqt li jiġi kkunsidrat il-progress bijoteknoloġiku;

25.  Jistieden lill-Kummissjoni biex, waqt ir-reviżjoni ta' nofs il-terminu tas-Seba' Programm ta' Qafas dwar ir-riċerka, l-iżvilupp teknoloġiku u dimostrazzjoni, prevista għall-2009, tqis l-għoti ta' aktar inċentivi b'appoġġ għall-programmi ta' riċerka u żvilupp li jsiru minn aktar minn Stat Membru wieħed bil-għan li jitjieb l-għarfien u bil-ħsieb li tiġi żgurata ġestjoni aktar sostenibbli tal-ħamrija u taz-zoni milquta mid-degradazzjoni;

26.  Jistieden lill-Kummissjoni tanalizza l-ħtieġa li jinħoloq qafas li jkun jista" jintuża għall-ġlieda kontra l-kawżi u l-impatti tat-tibdil fil-klima, b'mod partikulari d-degradazzjoni tal-kwalità tal-ħamrija;

27.  Iqis li għandhom jingħataw programmi ta' taħriġ u ta' aġġornament xierqa kemm lil dawk li jaħdmu fis-settur kif ukoll lill-pubbliku ġenerali, bil-għan doppju li jinstabu soluzzjonijiet speċifiċi kif ukoll biex jikber l-għarfien tal-utenti dwar ir-responsabilità kollettiva fl-użu tar-riżorsi ambjentali;

28.  Jitlob li l-Unjoni biex timplimenta miżuri ta" informazzjoni u ta" taħriġ maħsuba b'mod partikolari għall-bdiewa żgħażagħ bl-għan li jinċentivaw l-introduzzjoni ta" tekniki agrikoli li jkunu ta" benefiċċju għall-konservazzjoni tal-ħamrija, b'mod partikolari fir-rigward tal-effetti tat-tibdil fil-klima u l-irwol tal-produzzjoni agrikola fil-klima;

29.  Ifakkar li, b'konformità mar-riżoluzzjoni tiegħu tal-5 ta' Ġunju 2008 dwar il-ġejjieni għall-bdiewa żgħażagħ fil-qafas tar-riforma attwali tal-PAK(4), il-finanzjament tal-proġetti għandu jagħti prijorità lill-attivitajiet li jistgħu jħajru liż-żgħażagħ biex jidħlu fis-settur agrikolu;

30.  Iqis li l-Unjoni għandha ssaħħaħ u ttejjeb l-awtonomija tal-ikel u tal-għalf u l-awtosuffiċjenza, fosthom billi tiżgura li jkun hemm ħarsien aħjar tal-ħamrija agrikola u tal-fatturi ta" produttività tagħha, b'mod partikulari tippromwovi l-użu sostenibbli tal-mergħat għat-trobbija tal-annimali (permezz ta" programmi u primjums relatati mal-użu tal-laħam tal-ifrat li jsiru skont il-principji tal-konservazzjoni tan-natura, eċċ.), sabiex jintlaħaq livell ogħla ta" awtonomija fir-rigward tal-importazzjonijiet tal-għalf; hu tal-fehma li l-PAK, jekk tikkontribwixxi għas-sikurezza globali tal-ikel u għas-sostenibbiltà, għandha taħdem sabiex iżżomm bilanċ bejn it-tkabbir tal-pjanti, it-trobbija tal-annimali u l-produzzjoni tal-enerġija fis-settur agrikolu tal-UE;

31.  Jitlob, fil-qafas ta" suq dinji tas-CO2, li jkun hemm promozzjoni tal-preservazzjoni u r-riġenerazzjoni tal-foresti, billi tingħata l-prijorità lill-Istati Membri li tilfu l-patrimonju tagħhom ta" foresti naturali, u jenfasizza l-bżonn li, fi ħdan l-Unjoni, tiġi implimentata gestjoni integra u sostenibbli tal-foresti;

32.  Jenfasizza s-sehem tal-foresti fiċ-ċiklu tal-ilma u l-importanza ta' taħlita bbilanċjata ta' foresti, art bil-ħaxix, u art bl-uċuħ għall-immaniġġjar sostenibbli tal-ilma; jenfasizza, b'mod partikulari, l-irwol tal-ħamrija b'kontenut għoli ta' sustanza organika u r-rotazzjoni adattata tal-uċuħ; iwissi li ż-żieda tal-isfruttament tal-art tikkostitwixxi theddida għall-biedja, is-sikurezza tal-ikel u l-immaniġġjar sostenibbli tal-ilma;

33.  Jitlob li fil-qasam tal-attivitajiet agrikoli marbuta maż-żamma tal-għelieqi, tal-mergħat permanenti u tal-boskijiet, tiġi rikonoxxuta l-possibilità għall-ħruġ ta' ċertifikati ħodor marbuta mal-produzzjoni ta' beni pubbliċi (il-ħażna tas-CO2, il-bijodiversità, il-konservazzjoni tal-ħamrija);

34.  Jitlob lill-Istati Membri biex jagħmlu użu mit-tieni punt prinċipali tal-PAK, fil-qasam tal- attivitajiet agrikoli marbuta maż-żamma tal-għelieqi, tal-mergħat permanenti u tal-boskijiet, biex jagħtu primjums, u biex b'hekk jikkontribwixxu għall-produzzjoni ta' beni pubbliċi (il-ħażna tas-CO2, il-bijodiversità, il-konservazzjoni tal-ħamrija); iħeġġeġ lill-Kummissjoni biex tagħti prijorità lill-konservazzjoni tal-mergħat;

35.  Jistieden lill-Kunsill u lill-Kummissjoni biex ifittxu strateġiji għall-irkupru ta' ħamrija degradata fuq il-bażi ta' miżuri ta' inċentivi biex tiġi llimitata d-degradazzjoni tal-ħamrija;

36.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu sabiex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill, lill-Kummissjoni, kif ukoll lill-gvernijiet u l-parlamenti tal-Istati Membri.

(1) ĠU C 282 E, 6.11.2008, p. 281. (2) Testi Adottati, P6_TA(2008)0473. (3) ĠU L 327, 22.12.2000, p. 1. (4) Testi Adottati, P6_TA(2008)0258.

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tat-12 ta' Marzu 2009 dwar il-parteċipazzjoni tal-impjegati f'kumpaniji bi statut Ewropew u miżuri oħra li jakkumpanjaw

P6_TA(2009)0131 B6-0110/2009

Il-Parlament Ewropew,

–   wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni mill-Kummissjoni tal-25 ta' Ġunju 2008 bl-isem "Aħseb l-Ewwel fiż-Żgħir" - "Att dwar in-Negozji ż-Żgħar" għall-Ewropa (COM(2008)0394) u l-Programmi ta' Ħidma tal-Kummissjoni tal-2008 u l-2009,

–   wara li kkunsidra l-Artikolu 103(2) tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

A.   billi Statut għall-Kumpanija Privata Ewropea (SPE) jiffaċilita n-negozju tal-SME fis-suq intern, iżda jkun ukoll aċċessibbli għal kumpaniji akbar,

1.  Jistieden lill-Kummissjoni, fuq il-bażi tal-Artikolu 138 tat-Trattat KE, biex tibda konsultazzjoni mas-sieħba soċjali, bil-ħsieb li jkunu evalwati u fejn meħtieġ issimplifikati, maħluqa jew imsaħħa id-dispożizzjonijiet tal-parteċipazzjoni tal-ħaddiema fis-suq intern;

2.  Jistieden lill-Kummissjoni biex tevalwa l-impatt tal-istatuti eżistenti tal-kumpaniji Ewropej u d-deċiżjonijiet relevanti tal-Qorti Ewropea tal-Ġustizzja (per eżempju il-każijiet 'Daily Mail u General Trust', 'Sevic Systems', 'Inspire Art', 'Überseering', and 'Cartesio') fir-rigward tal-parteċipazzjoni tal-impjegati fil-bordijiet ta' kumpaniji u l-evitar possibbli tad-dispożizzjonijiet nazzjonali relevanti jew tad-tidwir possibbli magħhom;

3.  Jistieden lill-Kummissjoni biex tevalwa l-problemi transkonfinali fir-rigward tat-tmexxija korporattiva, il-liġi tat-taxxa u l-parteċipazzjoni finanzjarja tal-impjegati fi programmi ta' żamma ta' ishma li jkollhom x'jaqsmu mal-konsultazzjoni proposta fuq imsemmija; jitlob li possibilment ikun hemm reviżjoni u/jew proposti ġodda biex jiġu diskussi mal-Kunsill u l-Parlament;

4.  Jistieden lill-Kummissjoni biex tevalwa jekk iddaħħalx regola għall-istatut tal-SPE skont liema r-rimborż ta' self jew kontribuzzjoni oħra minn azzjonist għandha tkun subordinata fejn kontribuzzjoni fil-kapital azzjonali kienet tkun aktar xierqa (jiġifieri f'każ ta' livell għoli ħafna ta' dejn tal-kumpanija nnifisha); jemmen li għandha titqies l-introduzzjoni ta' regola li permezz tagħha azzjonist għandu jirritorna r-rimborż mogħti jekk ikun tħallas f'perjodu qrib l-insolvenza tal-kumpanija;

5.  Jagħti struzzjonijiet lill-President tiegħu biex iressaq din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill u lill-Kummissjoni.

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tat-12 ta' Marzu 2009 dwar it-tfal ta' migranti li jitħallew warajhom fil-pajjiż ta' oriġini

P6_TA(2009)0132 B6-0112/2009

Il-Parlament Ewropew,

–   wara li kkunsidra l-Konvenzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti dwar id-Drittijiet tat-Tfal tal-20 ta' Novembru 1989, b'mod partikolari l-Artikoli tagħha 3 u 20,

–   wara li kkunsidra l-Konvenzjoni Internazzjonali dwar il-Ħarsien tad-Drittijiet tal-Ħaddiema Migranti Kollha u l-Membri tal-Familji tagħhom, b'mod partikolari l-Artikoli 38, 42 u 45 tagħha,

–   wara li kkunsidra l-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea, b'mod partikolari l-Artikolu 24 tagħha,

–   wara li kkunsidra l-Artikolu 108(5) tar-Regoli ta" Proċedura tiegħu,

A.   billi l-moviment liberu tal-ħaddiema huwa ta' benefiċċju għall-ekonomiji tal-Istati Membri kollha u joffri lill-ċittadini tal-UE l-opportunità għall-iżvilupp ekonomiku u personali,

B.   billi dawn l-effetti pożittivi jistgħu jitnaqqsu minħabba riżultati negattivi mhux mixtieqa tal-migrazzjoni, fosthom is-sitwazzjoni fqira fejn it-tfal jitħallew fil-pajjiż ta' oriġini meta l-ġenituri tagħhom jemigraw lejn Stat Membru ieħor biex jaħdmu,

C.   billi l-migrazzjoni għax-xogħol żdiedet sew matul l-aħħar deċennji u llum il-ġurnata ħafna mill-migranti internazzjonali tad-dinja – 64 miljun – jgħixu fl-Unjoni Ewropea,

D.   billi l-migrazzjoni għandha potenzjal kbir li żżid l-iżvilupp imma twassal ukoll għal problemi mhux solvuti kemm fil-pajjiżi ta' oriġini kif ukoll f'dawk ta' destinazzjoni,

E.   billi, skont studju li sar mill-UNICEF u l-Alternattivi Soċjali fir-Rumanija, fl-2008 kważi 350 000 tifel u tifla kellhom mill-inqas ġenitur wieħed li kien qed jaħdem barra mill-pajjiż, u kważi 126 000 kienu affettwati mill-migrazzjoni taż-żewġ ġenituri,

F.   billi l-migrazzjoni jista' jkollha impatt pożittiv fuq id-djar fil-pajjiż ta' oriġini, għax permezz ta' rimessi (fondi li jintbagħtu fil-pajjiż ta' oriġini) u mezzi oħra jitnaqqas il-faqar u jiżdied l-investiment fil-kapital uman,

G.   billi, madankollu, għat-tfal li jitħallew fil-pajjiż ta' oriġini mill-ġenituri li jkunu qed jaħdmu fi Stat Membru ieħor, hemm ukoll aspetti negattivi possibbli inklużi r-riskju ta' nuqqas ġenerali ta' kura fir-rigward tas-saħħa fiżika u mentali, u effetti relatati mas-saħħa mentali bħal: dipressjoni; it-telfien ta' ħin liberu għal logħob u żvilupp; nuqqas ta' parteċipazzjoni fl-iskola u parteċipazzjoni ġenerali fl-edukazzjoni u t-taħriġ; nuqqas ta' ikel sustanzjuż; u abbuż tat-tfal,

H.   billi, filwaqt li hemm politika komprensiva mwaqqfa biex jitjiebu l-kundizzjonijiet li wieħed jgħix fihom u l-edukazzjoni għat-tfal ta' migranti li jmorru mal-ġenituri tagħhom fil-pajjiż ta' destinazzjoni, il-fenomenu tat-tfal li jitħallew fil-pajjiż ta' oriġini rċieva ftit li xejn attenzjoni,

I.   billi t-tfal ta' spiss jitħallew fil-pajjiż ta' oriġini minħabba nuqqas ta' informazzjoni dwar l-opportunitajiet u l-benefiċċji mill-pajjiżi ta' destinazzjoni,

1.  Jitlob lill-Kummissjoni biex tagħmel studju ħalli tevalwa sa liema punt kiber il-fenomenu fil-livell tal-UE tat-tfal tal-migranti li tħallew warajhom fil-pajjiż ta' oriġini u biex tiġbor data mill-UE kollha dwar dan il-fenomenu;

2.  Jitlob lill-Istati Membri biex jieħdu passi ħalli jtejbu s-sitwazzjoni tat-tfal li tħallew mill-ġenituri tagħhom fil-pajjiż ta' oriġini u biex jiżguraw l-iżvilupp normali tagħhom f'termini ta' edukazzjoni u ħajja soċjali;

3.  Jitlob lill-Istati Membri biex iwaqqfu mekkaniżmi ta' kooperazzjoni ħalli jiġu evitati l-effetti ta' detriment għall-familji, speċjalment għat-tfal, tal-fatt li jgħixu 'l bogħod minn xulxin u d-distanzi li jridu jkopru;

4.  Jitlob lill-Istati Membri biex jinfurmaw aħjar lill-migranti dwar id-drittijiet tagħhom u d-drittijiet tal-membri tal-familja rigward il-moviment liberu u dwar l-informazzjoni disponibbli fil-livell nazzjonali u Ewropew dwar l-għajxien barra mill-pajjiż ta' oriġini u t-termini u l-kundizzjonijiet tax-xogħol fi Stat Membru ieħor;

5.  Jitlob lill-Kummissjoni biex tipproponi lill-partijiet interessati kollha l-applikazzjoni adegwata tal-mezzi li diġà jeżistu ħalli jiġu megħjuna l-migranti kif ukoll it-tfal tagħhom li ma jkunux ħallew il-pajjiż ta' oriġini;

6.  Jitlob lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri biex jinvolvu b'mod attiv l-imsieħba soċjali u l-NGOs f'azzjonijiet li jfittxu li jtejbu s-sitwazzjoni tat-tfal tal-migranti;

7.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu sabiex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kummissjoni, lill-Kunsill, lill-Kumitat tar-Reġjuni, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew, lill-gvernijiet u l-parlamenti tal-Istati Membri u lill-imsieħba soċjali.

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tat-12 ta' Marzu 2009 dwar ir-rapport ta" segwitu tal-2008 dwar il-Kroazja

P6_TA(2009)0133 B6-0104/2009

Il-Parlament Ewropew,

–   wara li kkunsidra d-deċiżjoni adottata mill-Kunsill fit-3 ta" Ottubru 2005, sabiex jinfetħu n-negozjati għall-adeżjoni mal-Kroazja,

–   wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-10 ta" April 2008, dwar ir-rapport ta" progress tal-Kroazja għall-2007(1),

–   wara li kkunsidra r-rapport ta" Progress tal-Kroazja għall-2008, ippubblikat mill-Kummissjoni fil-5 ta" Novembru 2008 (SEC(2008)2694),

–   wara li kkunsidra l-Artikolu 103(2) tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

A.   billi l-Kroazja għamlet progress sostanzjali f'kull livell fit-tliet oqsma koperti mill-kriterji ta" Kopenħagen,

B.   billi jeħtieġ li dawn il-kisbiet konsiderevoli jiġu kkonsolidati u segwiti bi sforzi serji sabiex jiġu adottati u implimentati r-riformi indirizzati fir-rapport tal-Kummissjoni u f'din ir-riżoluzzjoni,

C.   billi l-UE ħadet passi sabiex ittejjeb il-kwalità tal-proċess tat-tkabbir,

D.   billi l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tas-6 ta' Novembru 2007 bit-titolu "Strateġija tat-Tkabbir u l-Isfidi Ewlenin 2007-2008"(COM(2007)0663) jagħmel enfasi kbira – sa mill-istadji bikrin tan-negozjati għall-adeżjoni – fuq l-istat tad-dritt u l-governanza tajba, b'referenza partikulari għall-ġlieda kontra l-korruzzjoni u l-kriminalità organizzata, għar-riforma amministrattiva u ġudizzjarja kif ukoll għall-iżvilupp tas-soċjetà ċivili,

E.   billi l-konklużjoni tan-negozjati għall-adeżjoni mal-Kroazja sal-2009 għandha tibqa' l-objettiv komuni tal-partijiet kollha involuti,

F.   billi l-qtil u l-attakki li seħħew fl-2008 enfasizzaw il-ħtieġa li l-korruzzjoni u l-kriminalità organizzata fil-Kroazja jiġu indirizzati b'mod serju u fil-pront,

G.   billi nħatru Ministru tal-Intern, Ministru tal-Ġustizzja u Kap tal-Pulizija ġodda, u ġew inkarigati bil-kompitu li jindirizzaw dawn il-kwistjonijiet,

Rimarki ġenerali

1.  Ifaħħar lill-Kroazja għar-riżultati tajbin li kisbet tul l-2008 fl-adozzjoni tal-leġiżlazzjoni u fit-twettiq tar-riformi meħtieġa biex tikkwalifika għas-sħubija fl-UE;

2.  Jinnota b'sodisfazzjon li l-ħidma leġiżlattiva u regolatorja fl-aħħar ġiet akkumpanjata bi sforzi biex tissaħħaħ u titjieb il-kapaċità amministrattiva meħtieġa biex jiġu implimentati dawn ir-riformi;

3.  Jinsab fiduċjuż li jista' jintlaħaq l-għan li jiġu konklużi n-negozjati fl-2009, b'konformità mal-pjan direzzjonali indikattiv ippubblikat mill-Kummissjoni, bil-kundizzjoni li l-Gvern tal-Kroazja jżid l-isforzi tiegħu biex jindirizza b'mod partikolari l-kwistjonijiet l-aktar sensittivi marbuta mal-proċess ta' adeżjoni, fosthom il-kriminalità organizzata u l-korruzzjoni u finalment jilħaq ukoll il-kriterji ta' referenza f'dawn l-oqsma kif ukoll bil-kundizzjoni li l-Kunsill ikun lest u f'pożizzjoni li jiftaħ il-kapitoli tan-neguzjati kollha mingħajr aktar dewmien;

4.  Jilqa' b'sodisfazzjon ir-rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni li l-Kunsill għandu jwaqqaf grupp ta' ħidma tekniku ad hoc li jkun responsabbli għall-abbozzar tat-Trattat ta' Adeżjoni; jirrakkomanda wkoll li dan il-grupp għandu jaħdem b'mod parallel man-negozjati u għalhekk għandu jibda x-xogħol tiegħu waqt l-ewwel nofs tas-sena 2009; barra minn hekk, jilqa' b'sodisfazzjon l-intenzjoni tal-Kummissjoni li tippreżenta komunikazzjoni matul l-2009 li tagħti dettalji dwar l-impatt finanzjarju tal-adezjoni tal-Kroazja mal-UE;

Kriterji politiċi

5.  Jinsab sodisfatt bil-progress miksub fir-rigward tal-adozzjoni tad-dokumenti ewlenin u tal-leġiżlazzjoni ewlenija f'ċerti oqsma, l-aktar dawk relatati mal-antidiskriminazzjoni, id-drittijiet tan-nisa, id-drittijiet tal-minoranzi u r-ritorn tar-refuġjati; jinnota li l-implimentazzjoni rapida u effettiva issa hija ta" importanza kruċjali;

6.  Madankollu, jinnota l-ħtieġa li titkompla r-riforma tal-amministrazzjoni pubblika bl-introduzzjoni ta' sistema ġdida ta' salarji u reviżjoni komprensiva tal-proċeduri amministrattivi sabiex jiżdiedu t-trasparenza, ir-responsabilità u d-depolitiċizzazzjoni tas-servizzi ċivili tal-Kroati; jitlob biex tingħata attenzjoni speċifika fir-rigward tal-amministrazzjonijiet reġjonali u lokali minħabba li l-kapaċità tagħhom li jerfgħu responsabilitajiet ġodda hija kruċjali għas-suċċess tal-proċess ta' deċentralizzazzjoni;

7.  Jenfasizza l-importanza li tiġi pprovduta ugwaljanza u ċertezza legali quddiem il-liġi għall-investituri barranin u f'dan il-kuntest iħeġġeġ lill-awtoritajiet Kroati biex jindirizzaw fil-pront il-każijiet pendenti dwar ir-restituzzjoni tal-proprjetà, f'konformità mas-sentenzi relevanti tal-Qorti Kostituzzjonali Kroata;

8.  Jemmen li jeħtieġ li jsiru aktar sforzi serji fis-settur ġudizzjarju sabiex jiġu indirizzati l-għeruq tal-kawżi pendenti u tal-proċeduri ġudizzjarji eċċessivament twal, sabiex tingħata spinta għal razzjonalizzazzjoni serja u komprensiva tal-qrati, li tkopri kull tip ta' qorti, sabiex tiġi introdotta proċedura ta' għażla oġġettiva u trasparenti kif ukoll kriterji ta" evalwazzjoni u promozzjoni għall-maġistrati sabiex jiġi żgurat li r-reati tal-gwerra jkunu ttrattati f'konformità ma' standards komuni, irrispettivament mill-etniċità u finalment, sabiex jinstabu modi biex tkun indirizzata l-problema ta' verdetti u proċessi in absentia, l-aktar permezz tat-tisħiħ tal-koperazzjoni reġjonali;

9.  Jieħu nota tal-istqarrija magħmula mill-Prosekutur tat-Tribunal Kriminali Internazzjonali għall-ex Jugożlavja quddiem il-Kunsill tas-Sigurtà tan-Nazzjonijiet Uniti fit-12 ta' Diċembru 2008, fejn indika li l-Kroazja rrispondiet għall-maġġoranza tat-talbiet ta' assistenza magħmula mill-Uffiċċju tal-Prosekutur, fil-waqt li nnota li ċerti dokumenti militari kruċjali relatati mal-każ ta' Gotovina għadhom nieqsa; iħeġġeġ lill-Gvern tal-Kroazja sabiex iżid l-isforzi tiegħu biex dawn id-dokumenti ewlenin jitqiegħdu għad-dispożizzjoni tat-Tribunal immedjatament;

10.  Jilqa' b'sodisfazzjon il-fatt li l-Gvern Kroat finalment ħa miżuri addizzjonali biex jindirizza l-korruzzjoni u l-kriminalità organizzata; jenfasizza li ż-żieda fl-attivitajiet investigattivi u ta' prosekuzzjoni tal-Uffiċċju għall-Ġlieda kontra l-Korruzzjoni u l-Kriminalità Organizzata (USKOK) għandha tkun akkumpanjata minn sforzi ugwali tal-pulizija u ġudizzjarji sabiex dawn l-attivitajiet iwasslu għal riżultati; huwa tal-fehma li m'għandha tintwera l-ebda tolleranza fil-livelli kollha u li l-verdetti għandhom ikunu konklużi u infurzati, inkluż it-teħid tal-assi; f'dan ir-rigward, jilqa' b'sodisfazzjon l-adozzjoni tal-leġiżlazzjoni relatata mal-iffriżar temporanju tal-assi ta' dawk kollha akkużati b'korruzzjoni u bi kriminalità organizzata;

11.  Jinnota b'sodisfazzjon li f'erba' qrati diversi uffiċjalment infetħu dipartimenti li qed jittrattaw speċifikament il-ġlieda kontra l-korruzzjoni u l-kriminalità organizzata, u li s-sittin imħallef nominati f'dawn id-dipartimenti ġew eżaminati bir-reqqa u se jirċievu inċentivi finanzjarji sostanzjali li jirriflettu l-kumplessità u s-sensittività tal-kompiti li se jwettqu;

12.  F'dan il-kuntest jitlob lill-Gvern tal-Kroazja sabiex jiżgura li l-pulizija u l-ġudikatura jingħatawlhom il-libertà u l-indipendenza ta' azzjoni kif ukoll ir-riżorsi umani u finanzjarji meħtieġa sabiex iwettqu l-mandat tagħhom għall-ġlieda kontra l-korruzzjoni u l-kriminalità organizzata;

13.  Jinsab sodisfatt bil-libertà tal-istampa fil-Kroazja iżda jiġbed l-attenzjoni għal każijiet reċenti ta' intimidazzjoni u saħansitra qtil ta' ġurnalisti li kienu qed jinvestigaw każijiet ta' korruzzjoni u ta' kriminalità organizzata; jistieden lill-pulizija u lill-ġudikatura biex jieħdu azzjoni deċiża ħalli jinvestigaw u jressqu dawn il-każijiet quddiem il-qorti sabiex terġa" tiġi stabbilita klima pożittiva fil-pajjiż u sabiex tiġi żgurata konformità mal-kriterji politiċi għall-adeżjoni; f'dan ir-rigward jenfasizza l-ħtieġa ta" protezzjoni sħiħa tad-drittijiet tal-bniedem, li mhumiex politikament negozzjabbli;

14.  Huwa sodisfatt li l-Gvern tal-Kroazja adotta pjan ta" azzjoni għall-implimentazzjoni tal-liġi kostituzzjonali dwar il-minoranzi nazzjonali u biż-żieda fl-iffinanzjar; iħeġġeġ lill-awtoritajiet tal-Kroazja biex jimplimentaw il-pjan b'konsultazzjoni mill-qrib mal-organizzazzjonijiet nongovernattivi li jirrappreżentaw il-komunitajiet tal-minoranzi; barra minn hekk, jenfasizza l-ħtieġa ta' konċentrazzjoni fuq id-drittijiet ekonomiċi u soċjali tal-minoranzi, partikolarment l-aċċess tagħhom għall-impjiegi, u l-ħtieġa li titfassal strateġija fuq perjodu ta' żmien twil għall-impjiegi tal-minoranzi fl-amministrazzjoni pubblika u fil-ġudikatura; barra minn hekk, jitlob li l-Kunsilli dwar il-Minoranzi Nazzjonali jgawdu minn awtonomija baġitarja mill-awtoritajiet lokali li lilhom mistennija jagħtu pariri, sabiex ikunu jistgħu jeżerċitaw il-mandat tagħhom b'indipendenza sħiħa;

15.  Jilqa' b'sodisfazzjon il-kisbiet li twettqu fil-qasam tal-politika għall-minoranzi fil-Kroazja, b'mod partikulari l-fatt li ġew żgurati kemm l-opportunitajiet edukattivi kif ukoll ir-rappreżentanza parlamentari għall-minoranzi fil-pajjiż;

16.  Jilqa' b'sodisfazzjon il-progress kontinwu fir-rigward tal-edukazzjoni tal-minoritajiet; madankollu, jinsab imħasseb minħabba li l-istrutturi attwali jissoktaw is-segregazzjoni aktar milli jwasslu għall-integrazzjoni bejn il-gruppi etniċi differenti (eż. permezz tal-klassijiet komuni); jinsab imħasseb ukoll, partikolarment fil-każ tar-Roma, li dawn l-arranġamenti jistgħu jwasslu għal kwalità ta' edukazzjoni inferjuri għal dik tal-klassijiet prinċipali;

17.  Jinnota li, filwaqt li nkisbu riżultati tanġibbli fl-għoti tal-kundizzjonijiet għar-ritorn tar-refuġjati, għad baqa' ħafna xi jsir sabiex dan ir-ritorn ikun sostenibbli f'termini ta' djar, b'mod partikulari għal dawk li kellhom id-dritt tal-kirja f'żoni urbani, ta' integrazzjoni, u ta' aċċess għas-suq tax-xogħol; jenfasizza l-ħtieġa li jiġu implimentati l-programmi għar-ritorn b'mod li jkunu koerenti ma' programmi soċjali u programmi għall-impjiegi oħrajn;

18.  Barra minn hekk, jilqa' b'sodisfazzjon l-adozzjoni ta' leġiżlazzjoni komprensiva antidiskriminatorja u jagħti importanza kbira lill-implimentazzjoni effettiva tad-dispożizzjonijiet tagħha; jistieden lill-awtoritajiet, fil-livelli nazzjonali u lokali, biex ma juru l-ebda tolleranza lejn episodji ta' mibgħeda razzjali kif ukoll lejn kwalunkwe forma oħra ta' mibgħeda u biex jiżguraw li dawn l-episodji jiterssqu l-qorti; barra minn hekk, jistieden lill-awtoritajiet nazzjonali biex jipproteġu d-drittijiet tal-minoranzi sesswali;

Kriterji ekonomiċi

19.  Jinsab kuntent biż-żieda fl-impjiegi u bit-tkabbir ekonomiku sostnut li għamlet il-Kroazja. minkejja dan, jinnota r-rati għoljin persistenti ta" qgħad fost iż-żgħażagħ u l-minoranzi u jinnota wkoll l-impatt li qed ikollhom il-prezzijiet ogħla tal-ikel u, b'mod iktar ġenerali, l-inflazzjoni fuq l-għajxien taċ-ċittadini komuni;

20.  Jinnota l-ħtieġa li jiġu indirizzati d-defiċit li qed jikber tal-kummerċ u tal-kont kurrenti kif ukoll id-dejn barrani li jagħmlu l-ekonomija Kroata iktar vulnerabbli u esposta għar-riskji; jenfasizza li, sabiex jinżamm il-livell ta" tkabbir ekonomiku attwali u l-Kroazja tkun tista" tleħħaq mal-Istati Membri tal-UE, se jkun neċessarju li jitħaffef il-pass tar-riformi strutturali;

21.  Jiġbed l-attenzjoni għall-ħtieġa li tiġi promossa, f'konsultazzjoni mill-qrib mal-partijiet interessati kollha, politika li tirrikonċilja s-sigurtà tal-enerġija mal-iżvilupp sostenibbli; jistieden lill-awtoritajiet Kroati biex jikkonformaw mal-għanijiet stipulati fil-pakkett dwar il-klima tal-UE u jagħtu prijorita lill-effiċjenza tal-enerġija u s-sorsi tal-enerġija li jiġġeddu, b'mod partikulari fiż-żoni kostali; ifakkar lill-Kroazja dwar l-opportunitajiet ta" finanzjament offerti mill-UE għall-Mediterran f'dan ir-rigward; jilqa" b'sodisfazzjon l-adozzjoni ta" pjan ta" azzjoni għall-implimentazzjoni tal-Protokoll ta" Kyoto u jistieden lil-awtoritajiet sabiex jieħdu l-passi xierqa kollha b'mod effettiv biex jitnaqqsu l-emissjonijiet industrijali;

Il-kapaċità li jintrefgħu l-obbligi tas-sħubija

22.  Jinsab sodisfatt b'mod globali dwar il-pass ġenerali tal-allinjament leġiżlattiv; minkejja dan, jemmen li għandha tingħata iktar attenzjoni fir-rigward tal-kwalità tal-leġiżlazzjoni; iħeġġeġ lill-Awtoritajiet Kroati biex ikomplu bl-isforzi tagħhom biex jiżviluppaw il-kapaċità amministrattiva meħtieġa biex jiġi implimentat l-acquis;

23.  Jilqa' b'sodisfazzjon il-progress fil-proċess ta' privatizzazzjoni li qed isir fl-industriji tal-azzar u tat-telekomunikazzjoni kif ukoll id-deċiżjoni mill-awtoritajiet Kroati li jipproċedu bis-sejħiet għall-offerti għall-privatizzazzjoni tat-tarzni Kroati, li għandha titlesta fl-2009, u jenfasizza li l-bejgħ tat-tarzni għandu jsir fi trasparenza sħiħa u f'konformità mal-istandards tal-kompetizzjoni tal-UE; jistieden lill-Gvern Kroat, bl-appoġġ tal-Kummissjoni, biex jadotta miżuri speċifiċi biex jibbilanċja l-ispejjeż soċjali tar-ristrutturar; jistieden lill-Kummissjoni u lill-Kunsill sabiex jikkunsidraw il-kriżi ekonomika u finanzjarja attwali meta jkunu qed jirrevedu l-progress tal-Kroazja fl-implimentazzjoni tar-riformi neċessarji;

24.  Jinnota li l-progress fis-settur agrikolu ma kienx uniformi, u filwaqt li s-sitwazzjoni fl-oqsma tal-politika għall-kwalità u l-biedja organika huma avvanzati ħafna, jeħtieġ li titjieb il-kapaċità ta' assorbiment tal-fondi għall-iżvilupp rurali; jenfasizza li hemm bżonn ta" żieda fil-kapaċità amministrattiva kif ukoll riforma tas-sistemi ta' appoġġ agrikolu biex tinkiseb tranżizzjoni bla xkiel għas-sistema tal-Politika Agrikola Komuni tal-UE u sabiex jonqos l-impatt soċjali ta' din it-tranżizzjoni;

25.  Jistieden lill-awtoritajiet Kroati biex juru li kapaċi jassorbu sew il-fondi ta' qabel l-adeżjoni tal-UE u biex jippreparaw f'kull livell - ċentrali, reġjonali u lokali - l-istrutturi u l-kompetenza meħtieġa għall-Fondi Stutturali u ta' Koeżjoni tal-UE;

Koperazzjoni reġjonali

26.  Jiddispjaċih ħafna li n-negozjati għall-adeżjoni ġew effettivament imblukkati għal żmien konsiderevoli minħabba kwistjonijiet bilaterali;

27.  Jenfasizza li l-kwistjonijiet bilaterali m'għandhomx ikunu ostaklu għall-progress fin-negozjati għall-adeżjoni, sakemm dawn in-negozjati ma jintużawx biex tiġi ostakolata s-soluzzjoni finali ta' dawn il-kwistjonijiet; madankollu, iħeġġeġ lill-Gvern Kroat u lill-gvernijiet tal-pajjiżi ġirien biex jirriżolvu malajr il-kwistjonijiet pendenti tagħhom;

28.  Jenfasizza li r-relazzjonijiet tajbin mal-ġirien jibqgħu element kruċjali għall-proċess ta" integrazzjoni Ewropea u jistieden b'mod attiv lill-Kroazja u lill-ġirien tagħha biex jippromwovu l-koperazzjoni fir-reġjun u jinvestu iktar fi proġetti ta" koperazzjoni transkonfinali;

29.  Ifakkar fil-ftehim informali li ntlaħaq fil-26 ta' Awwissu 2007, mill-Prim Ministri tal-Kroazja u tas-Slovenja dwar it-tressiq tal-kwistjoni tagħhom dwar il-fruntiera quddiem korp internazzjonali, jilqa' b'sodisfazzjon ir-rieda tal-Kroazja u s-Slovenja li jaċċettaw l-offerta ta' medjazzjoni li saret mill-Kummissjoni u hu tal-opinjoni li din il-medjazzjoni għandha tkun ibbażata fuq il-liġi internazzjonali; f'dan il-kuntext jistenna bil-ħerqa l-progress malajr tan-negozjati tal-adezjoni;fl-Aja jilqa' b'sodisfazzjon l-offerta ta' medjazzjoni li saret mill-Kummissjoni u hu tal-opinjoni li din il-medjazzjoni għandha tkun ibbażata fuq il-liġi internazzjonali u fuq il-prinċipju tal-ekwità;

o
o   o

30.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill, lill-Kummissjoni u lill-Gvern u l-Parlament tal-Kroazja.

(1) Testi adottati,P6_TA(2008)0120.

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tat-12 ta' Marzu 2009 dwar ir-rapport ta' segwitu tal-2008 dwar it-Turkija

P6_TA(2009)0134 B6-0105/2009

Il-Parlament Ewropew,

–   wara li kkunsidra r-Rapport tal-Progress tat-Turkija għall-2008 ippubblikat mill-Kummissjoni fil-5 ta' Novembru 2008 (SEC(2008)2699),

–   wara li kkunsidra r-riżoluzzjonijiet preċedenti tiegħu tas-27 ta" Settembru 2006 dwar il-progress tat-Turkija lejn l-adeżjoni(1), tal-24 ta' Ottubru 2007 dwar ir-relazzjonijiet bejn l-UE u t-Turkija(2) u tal-21 ta" Mejju 2008 dwar ir-rapport tal-progress tat-Turkija għall-2007(3),

–   wara li kkunsidra l-Qafas ta' tal-Innegozjar għat-Turkija, approvat fit-3 ta' Ottubru 2005,

–   wara li kkunsidra d-Deċiżjoni tal-Kunsill 2008/157/KE tat-18 ta" Frar 2008 dwar il-prinċipji, il-prijoritajiet u l-kundizzjonijiet li jinsabu fis-Sħubija tal-Adeżjoni mar-Repubblika tat-Turkija(4) ( "ls-Sħubija tal-Adeżjoni"), kif ukoll għad-deċiżjonijiet preċedenti tal-Kunsill dwar is-Sħubija tal-Adeżjoni tal-2001, l-2003 u l-2006,

–   wara li kkunsidra l-Artikolu 103(2) tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

A.   billi n-negozjati għall-adeżjoni mat-Turkija nfetħu fit-3 ta' Ottubru 2005 wara l-approvazzjoni mill-Kunsill tal-Qafas tal-Innegozjar, u billi l-ftuħ ta' dawn in-negozjati kien il-punt ta' tluq ta' proċess dewwiemi u li m'għandux limitu ta' żmien,

B.   billi t-Turkija impenjat ruħha li twettaq riformi, li tfittex relazzjonijiet tajba mal-ġirien u li progressivament tallinja ruħha mal-UE, u billi dawn l-isforzi għandhom jitqiesu bħala opportunità għat-Turkija stess biex tkompli timmodernizza ruħha,

C.   billi l-bażi għall-adeżjoni mal-UE tibqa" l-konformità sħiħa mal-kriterji ta' Kopenħagen u l-kapaċità ta' integrazzjoni tal-UE, f'konformità mal-konklużjonijiet tal-Kunsill Ewropew ta' Diċembru 2006, li hi komunità bbażata fuq valuri komuni,

D.   billi l-Kummissjoni kkonkludiet li l-2008 kienet ikkaratterizzata b'tensjonijiet politiċi b'saħħithom, u li l-Gvern Tork, minkejja l-mandat tiegħu, ma ressaqx programm konsistenti u komprensiv ta" riformi politiċi,

E.   billi t-Turkija għadha ma implimentatx id-dispożizzjonijiet li tnisslu mill-Ftehima ta" Assoċjazzjoni KE-Turkija u mill-Protokoll Addizzjonali li hemm miegħu,

F.   billi fl-2008 kienu nfetħu erba' kapitoli ta" negozjati,

1.  Jinsab imħasseb minħabba li qed jinnota li fit-Turkija, għat-tielet sena konsekuttiva, hemm tnaqqis kontinwu fir-ritmu tal-proċess ta" riforma, u jistieden lill-Gvern Tork biex jagħti prova tar-rieda politika tiegħu li jkompli l-proċess ta" riforma li għalih ikkommetta ruħu fl-2005; jenfasizza li din il-modernizzazzjoni hija l-ewwel u qabel kollox fl-interess tat-Turkija stess u għall-benefiċċju tas-soċjetà Torka kollha;

2.  Jinsab imħasseb dwar il-polarizzazzjoni li hemm għaddejja fis-soċjetà Torka u bejn il-partiti politiċi ewlenin, li kompliet tikber matul l-2008 u affettwat b'mod negattiv l-iffunzjonar tal-istituzzjonijiet politiċi u l-proċess ta" riformi;

3.  Jenfasizza li r-riformi politiċi huma fil-qalba tal-proċess ta' riforma, u jilqa' b'sodisfazzjon il-fatt li l-gvern Tork pprepara u approva l-Programm Nazzjonali għall-Adozzjoni tal-Acquis;

4.  Iħeġġeġ lill-mexxejja tal-partiti politiċi biex ifittxu bis-serjetà djalogu u biex jaqblu, fi spirtu ta" kompromess, dwar aġenda ta" riforma għall-modernizzazzjoni tat-Turkija lejn soċjetà stabbli, demokratika, pluralista, sekulari u prospera, immexxija bir-rispett għad-drittijiet tal-bniedem u l-libertajiet fundamentali, u bbażata fuq l-istat tad-dritt;

I.L-issodisfar tal-Kriterji ta" Kopenħagen
Id-demokrazija u l-istat tad-dritt

5.  Jiddispjaċih li l-isforzi inizjali għal riforma komprensiva tal-kostituzzjoni rriżultaw f'tilwima dwar il-kwistjoni tal-velu u ġġeneraw polarizzazzjoni ulterjuri tas-soċjetà; jistieden lill-Gvern Tork biex jerġa" jibda l-ħidma tiegħu fuq kostituzzjoni ċivili ġdida li tpoġġi l-ħarsien tad-drittijiet tal-bniedem u l-libertajiet fundamentali fil-qalba tagħha, u jħeġġeġ lill-Gvern biex jiżgura li l-partiti politiċi u s-soċjetà ċivili, kif ukoll il-minoranzi etniċi u reliġjużi, ikunu involuti mill-qrib f'dan il-proċess kostituttiv;

6.  Jinsab imħasseb minħabba l-każijiet ta" għeluq kontra żewġ partiti parlamentari fl-2008, speċjalment il-każ li għadu ma nqatax kontra l-Partit tas-Soċjetà Demokratika (DTP); jenfasizza l-ħtieġa li tiġi emendata, bħala kwistjoni ta" prijorità, il-leġiżlazzjoni dwar il-partiti politiċi sabiex tkun f'konformità mal-każistika tal-Qorti Ewropea għad-Drittijiet tal-Bniedem (ECtHR) u r-rakkomandazzjonijiet tal-Kummissjoni ta" Venezja tal-Kunsill tal-Ewropa;

7.  Jistieden lill-awtoritijiet Torok biex jieħdu l-passi kollha meħtieġa sabiex jippermettu lill-partijiet kollha li jieħdu sehem fl-elezzjonijiet, ikunu rappreżentati fil-kummissjoni elettorali;

8.  Jiddispjaċih li ma sar l-ebda progress dwar it-twaqqif ta" funzjonijiet sħaħ ta" superviżjoni ċivili sistematiċi fuq il-militar u dwar it-tisħiħ tas-sorveljanza parlamentari tal-politika militari u ta' difiża;

9.  Jinnota l-progress imwettaq fir-rigward tal-iżvilupp tal-istrateġija ta" riforma tal-ġudikatura; madankollu, jinnota l-ħtieġa urġenti ta" sforzi sistematiċi ulterjuri biex itejbu l-imparzjalità u l-professjonaliżmu tal-ġudikatura, u biex jiġi żgurat li l-membri tal-ġudikatura ma jindaħlux fid-dibattiti politiċi u jirrispettaw l-istandards tal-Konvenzjoni Ewropea għall-Protezzjoni tad-Drittijiet tal-Bniedem u l-Libertajiet Fundamentali (ECHR);

10.  Jiddispjaċih li ma sar l-ebda progress dwar it-twaqqif tal-kariga ta" Ombudsman; jieħu nota tad-deċiżjoni negattiva tal-Qorti Kostituzzjonali dwar il-Liġi tal-Ombudsman, u jħeġġeġ lill-gvern Tork sabiex kemm jista' jkun malajr jerġa jintroduċi l-leġiżlazzjoni meħtieġa biex tistabbilixxi dan l-uffiċċju, kif sostnuta kemm mill-gvern kif ukoll mill-parlament fil-passat;

11.  Jiddispjaċih li l-gvern Tork ma ppreżentax strateġija komprensiva kontra l-korruzzjoni; jenfasizza l-ħtieġa li tissaħħaħ is-supervizzjoni parlamentari fuq in-nefqa pubblika u l-ħtieġa għal leġiżlazzjoni ġdida fir-rigward tal-Qorti tal-Awdituri;

12.  Jilqa" b'sodisfazzjoni il-bidu tal-proċess kontra dawk akkużati li huma membri tal-organizzazzjoni kriminali Ergenekon u jħeġġeġ lill-awtoritajiet biex ikomplu l-investigazzjonijiet u jiżvelaw kompletament in-netwerks tal-organizzazzjoni li huma mifruxa saħansitra fl-istrutturi statali; jinsab imħasseb dwar ir-rapporti fir-rigward tat-trattament tal-konvenuti f'dan il-każ; iħeġġeġ lill-awtoritajiet Torok biex jipprovdulhom proċess ġust u biex iħarsu b'mod strett il-prinċipji tal-istat tad-dritt;

Id-drittijiet tal-bniedem u r-rispett għal u l-protezzjoni tal-minoranzi

13.  Jiddispjaċih li fit-Turkija, il-libertà tal-espressjoni u l-libertà tal-istampa għadhom mhux protetti kompletament; huwa tal-fehma li l-libertà tal-istampa f'soċjetà demokratika u pluralista, la hija moqdija minn projbizzjonijiet frekwenti ta" websites u lanqas minn pressjonijiet fuq u taħrik kontra stampa kritika; huwa wkoll tal-fehma li l-emenda tal-Artikolu 301 tal-Kodiċi Penali, adottata f'April tal-2008, ma kinetx biżżejjed, minħabba li n-nies għadhom jiġu ppersegwitati talli jesprimu fehmiet mhux vjolenti fuq bażi ta" dan l-artikolu u artikoli oħra tal-Kodiċi Penali, tal-Liġi Kontra t-Terroriżmu jew tal-Liġi tal-Istampa, bħar-rebbieħa tal-Premju Sakharov tal-1995 għal-Libertà tal-Espressjoni Leyla Zana; itenni li jeħtieġ li l-Artikolu 301 jiġi rrevokat kif ukoll li ssir riforma fundamentali tal-Kodiċi Penali, flimkien ma" reviżjoni tal-liġijiet l-oħra użati għar-restrizzjoni arbitrarja tal-fehmiet mhux vjolenti, sabiex jiġi żgurat li l-libertà tal-espressjoni tiġi rrispettata b'mod sħiħ f'konformità mal-istandards tal-ECHR;

14.  Jilqa" l-apoloġiji li offra l-Ministeru għall-Ġustizzja Mehmet Ali Sahin f'isem il-gvern lill-familja ta' Engin Ceber, li miet fil-ħabs b'konsegwenza ta' abbuż; jissieħeb mal-Kumitat tad-Drittijiet tal-Bniedem tal-Parlament Tork fit-tħassib tiegħu dwar il-falliment tal-ġudikatura biex jiġu pproċessati l-każi ta' tortura u ta" trattament ħażin, li n-numru tagħhom qed jikber; jistieden lill-Gvern Tork biex iwettaq sforzi sistematiċi ulterjuri biex jiġu eliminati t-tortura u t-trattament ħażin, ġewwa u barra l-postijiet uffiċjali ta' detenzjoni, u sabiex tintemm il-kultura tal-impunità; f'dan ir-rigward jenfasizza li r-ratifika u l-implimentazzjoni tal-Protokoll Fakultattiv tan-NU kontra t-Tortura jżidu b'mod konsiderevoli l-kredibilità ta" dawn l-isforzi; jinsab imħasseb ukoll dwar l-użu eċċessiv tal-forza mill-pulizija fl-ittrattar ta' dimostrazzjonijiet pubbliċi;

15.  Jilqa" b'sodisfazzjon il-ħidma mwettqa mill-Kumitat ta" Investigazzjoni tad-Drittijiet tal-Bniedem tal-Assemblea Għolja Nazzjonali Torka fl-investigazzjonjiet tagħha dwar it-tortura u t-trattament ħażin fil-ħabsijiet u dwar il-qtil tal-ġurnalist Hrant Dink; iħeġġeġ lill-awtoritajiet Torok biex iwettqu segwitu sħiħ fir-rigward tas-sejbiet tar-rapporti tal-Kumitati kif ukoll is-sejbiet tar-rapport tal-Bord tal-Ispezzjoni tal-Prim Ministru; huwa tal-fehma wkoll li l-ipoteżi tal-involviment ta" Ergenekon għandha tittieħed aktar bis-serjetà meta jiġu kkunsidrati każijiet mhux solvuti oħra, bħall-qtil ta" Hrant Dink;

16.  Jilqa" l-liġi li ġiet adottata fi Frar tal-2008 dwar il-Fundazzjonijiet u juri l-apprezzament tiegħu għall-fatt li l-evalwazzjoni tal-Kummissjoni li l-Liġi dwar il-Fundazzjonijiet tindirizza għadd ta" kwistjonijiet pendenti relatati mal-proprjetà li jikkonċernaw komunitajiet mhux Musulmani; iħeġġeġ lill-Gvern Tork biex jiżgura li l-liġi tiġi implimentata f'konformità mal-każistika tal-ECtHR, u biex jindirizza l-kwistjoni li s'issa għadha ma ġietx solvuta tal-proprjetajiet maħtufa u mibjugħa lil partijiet terzi kif ukoll il-kwistjoni dwar il-proprjetajiet ta' fundazzjonijiet amalgamati qabel l-adozzjoni tal-leġiżlazzjoni l-ġdida;

17.  Itenni li jeħtieġ li jiġi żviluppat qafas legali f'konformità mal-każistika tal-ECtHR sabiex il-komunitajiet reliġjużi kollha jkunu jistgħu jiffunzjonaw mingħajr restrizzjonjiet bla bżonn, b'mod partikulari fir-rigward tal-istatus legali tagħhom, it-taħriġ tal-kleru, l-elezzjoni tal-ġerarkija tagħhom, l-edukazzjoni reliġjuża u l-bini ta' postijiet ta' qima; iħeġġeġ lill-awtoritajiet Torok, lill-partiti politiċi kollha, lis-soċjetà ċivili u lill-komunitajiet ikkonċernati biex jinvolvu ruħhom fil-ħolqien ta" ambjent li jwassal għar-rispett sħiħ tal-libertà tar-reliġjon fil-prattika; itenni t-talba tiegħu biex is-seminarju Grieg Ortodoss ta' Halki jerġa" jinfetaħ immedjatament u biex it-titolu ekkleżjastiku ta' Patrijarka Ekumeniku jkun jista" jintuża pubblikament; jilqa" l-inizjattivi reċenti mill-gvern u t-taħditiet li għaddejjin bejn il-gvern u l-kapijiet tal-Alevi dwar kwistjonijiet li ilhom għaddejjin, bħall-postijiet ta" qima tal-Alevi u t-twaqqif ta" lapida ta" tifkira li tfakkar il-massakru ta" Sivas, u jistieden lill-Gvern Tork biex jindirizza l-preokkupazzjonijiet tagħhom bla dewmien u li l-korsijiet immexxija mill-istat dwar reliġjon ma jkunux obbligatorji; jiddispjaċih dwar l-esproprjazzjoni ppjanata tal-monasteru Sirjan-Ortodoss ta' San Gabrijel f'Tur Abdin u dwar il-proċeduri tal-qorti kontra r-rappreżentanti tal-monasteru;

18.  Jitlob lill-Gvern Tork biex iniedi, bħala kwistjoni ta" prijorità, inizjattiva politika li tiffavorixxi soluzzjoni dewwiema tal-kwistjoni Kurda, liema soluzzjoni għandha tindirizza l-opportunitajiet ekonomiċi u soċjali taċ-ċittadini ta' oriġini Kurda, u li ttejjeb b'mod tanġibbli d-drittijiet kulturali tagħhom, inklużi possibilitajiet reali li wieħed jitgħallem l-ilsien Kurd fi ħdan is-sistema tal-iskejjel pubbliċi u privati u li jintuża fix-xandir u fl-aċċess għas-servizzi pubbliċi, u jħalli lill-uffiċjali eletti jagħmlu użu mit-tieni lingwa barra t-Tork meta jikkomunikaw mal-kostitwenti tagħhom; jilqa' t-tnedija ta' stazzjon televiżiv pubbliku li jxandar għal 24 siegħa kuljum bil-lingwa Kurda mill-1 ta' Jannar 2009;

19.  Jikkundanna bil-qawwi l-vjolenza mwettqa mill-Partit Kurdistan tal-Ħaddiema (PKK) u minn gruppi terroristiċi oħra fit-territorju Tork; itenni s-solidarjetà tiegħu mat-Turkija fil-ġlieda kontra t-terroriżmu, u għal darb'oħra jistieden lill-PKK sabiex jiddikjara u jirrispetta waqfien immedjat u bla kundizzjonijiet mill-ġlied;

20.  Iħeġġeġ lid-DTP u lill-membri eletti kollha tiegħu biex ibiegħdu lilhom infushom b'mod ċar mil-PKK terrorist u mill-użu tagħhom tal-vjolenza, u jappella għall-partiti kollha biex jikkontribwixxu għal soluzzjoni li ssaħħaħ l-istabilità, il-prosperità u l-integrità tal-istat Tork;

21.  Jinnota li l-Gvern Tork iddeċieda li jlesti l-Proġett tal-Anatolja tax-Xlokk (GAP) għall-iżvilupp tax-Xlokk tat-Turkija; jiġbed l-attenzjoni, madankollu, lejn il-konsegwenzi soċjali, ekoloġiċi, kulturali u ġeopolitiċi inklużi dawk fuq il-provvisti tal-ilma tal-pajjiżi ġirien, l-Iraq u s-Sirja, u jitlob lill-gvern biex iqis bis-sħiħ dawn il-kwistjonijiet, biex iħares id-drittijiet tal-popolazzjoni affettwata u biex jiżgura li jkun hemm kooperazzjoni mill-qrib mal-awtoritajiet lokali u reġjonali waqt li jkompli l-ħidma tiegħu fuq il-pjan; jistieden lill-Kummissjoni biex tippreżenta studji dwar il-GAP u l-konsegwenzi tiegħu;

22.  Itenni li l-valuri Ewropej tal-pluraliżmu u d-diversità jinkludu r-rispett għal definizzjoni ferm iktar wiesgħa ta" minoranzi, fuq il-bażi tat-Trattat ta' Lausanne (1923), milli dik adottata mit-Turkija; huwa mħasseb dwar l-ostilità u l-vjolenza kontinwa kontra l-minoranzi; huwa mħasseb li t-Turkija ma wettqet l-ebda progress biex tiġi żgurata d-diversità kulturali u għall-promozzjoni tar-rispett għall-minoranzi u l-protezzjoni tagħhom, b'konformità mal-istandards tal-ECHR; iħeġġeġ lill-Gvern Tork biex jibda d-djalogu li missu ilu li beda mal-Kummissarju Għoli tal-OSCE għall-MinoranziNazzjonali dwar kwistjonijiet bħall-parteċipazzjoni tal-minoranzi fil-ħajja pubblika u x-xandir fil-lingwi tal-minoranzi;

23.  Jitlob lill-gvern Tork biex jieħu azzjoni kontra organizzazzjonijiet u gruppi li jqanqlu ostilità kontra l-minoranzi u biex jipproteġi lil dawk kollha li huma mhedda u li għandhom ħajjithom fil-periklu, filwaqt li jagħmel sforzi għal tul ta" żmien ħalli joħloq ambjent li jgħin biex ikun hemm rispett sħiħ tad-drittijiet u l-libertajiet fundamentali tal-bniedem;

24.  Jitlob lill-gvern Tork biex ifittex soluzzjonijiet biex jippreserva l-karattru bikulturali tal-gżejjer Torok Gökçeada (Imvros) u Bozcaada (Tenedos), u biex jindirizza l-problemi li jiffaċċjaw membri tal-minorità Griega fl-edukazzjoni u fid-drittijiet dwar il-proprjetà;

25.  Jilqa' b'sodisfazzjon it-twaqqif tal-'Kummissjoni għall-Opportunitajiet Indaqs bejn in-Nisa u l-Irġiel' fil-Parlament Tork; jilqa" b'sodisfazzjon l-evalwazzjoni tal-Kummissjoni li tafferma li l-qafas legali li jiggarantixxi d-drittijiet tan-nisa u l-ugwaljanza tas-sessi jinsab, b'mod ġenerali, fis-seħħ; iħeġġeġ lill-gvern Tork, madankollu, biex jiżgura li dan jiġi implimentat sabiex ikollu effett pożittiv fuq is-sitwazzjoni tan-nisa fit-Turkija; jagħmel refenza għall-elezzjonijiet lokali li ġejjin bħala opportunità biex tiġi rimedjata r-rappreżentanza baxxa tan-nisa fil-politika;

26.  Huwa mħasseb li l-għadd tal-hekk imsejħa "qtil minħabba l-unur" irrapportati qed jikber fit-Turkija u jistieden lill-awtoritajiet Torok u lis-soċjetà ċivili biex jintensifikaw l-isforzi tagħhom biex jevitaw dan il-qtil, il-vjolenza domestika u ż-żwiġijiet sfurzati; jilqa" ż-żieda fin-numru ta" postijiet li joffru kenn, imma jitlob li b'urġenza jsiru politiki effettivi u sostenibbli dwar kwistjonijiet baġitarji u dwar l-istaff, u li tingħata għajnuna lin-nisa u lit-tfal tagħhom wara li dawn jitilqu mill-postijiet fejn ikunu sabu kenn; jitlob lill-gvern Tork jiġġieled kontra t-traffikar tan-nisa b'kooperazzjoni mill-qrib mal-Istati Membri;

27.  Jilqa' d-deċiżjoni tal-Qorti Suprema tal-Appell li ma tappoġġax id-deċiżjoni li jiġi pprojbit il-grupp ta' interess Lambda Istanbul; iħeġġeġ lill-gvern biex jiżgura li l-ugwaljanza tkun iggarantita irrispettivament mis-sess, oriġini etnika jew razzjali, reliġjon jew twemmin, diżabilità, età jew orjentazzjoni sesswali;

L-eżistenza ta' ekonomija tas-suq li qed tiffunzjona

28.  Jilqa' l-evalwazzjoni tal-Kummissjoni fejn it-Turkija ġiet ikklassifikata bħala ekonomija tas-suq li qed tiffunzjona;

29.  Jinnota li minkejja li fl-2008 r-ritmu tat-tkabbir ekonomiku fit-Turkija naqas, ir-rendiment ekonomiku globali tal-pajjiż wera li l-pedamenti u r-reżiljenza tal-ekonomija Torka huma sostanzjalment iktar b'saħħithom minn xi snin ilu; jinnota li l-impatt tal-kriżi finanzjarja fuq is-sistema bankarja Torka s'issa baqa' limitat, iżda huwa mħasseb dwar l-effett tal-kriżi fuq it-tkabbir ekonomiku; jitlob lill-Kummissjoni biex tirrapporta speċifikament dwar il-konsegwenzi tal-kriżi għall-ekonomija Torka; jinkoraġġixxi lill-Gvern Tork biex ikompli l-koperazzjoni mill-qrib tiegħu mal-Fond Monetarju Internazzjonali u ma" istituzzjonijiet finanzjarji internazzjonali u Ewropej oħra;

Il-ħila li tassumi l-obbligi tas-sħubija

30.  Jiddispjaċih li numru ta' impenji li daħlet għalihom it-Turkija fl-unjoni doganali UE-Turkija għadhom ma ġewx issodisfati, u qed joħolqu distorsjoni fir-relazzjonijiet kummerċjali bilaterali;

31.  Jinnota li l-unjoni doganali tobbliga lit-Turkija li tinnegozja u tikkonkludi ftehimiet ta" kummerċ ħieles (FKĦ) ma" pajjiżi terzi li l-UE kkonkludiet FKĦ magħhom; jitlob lill-Kunsill u lill-Kummissjoni biex jinkludu lit-Turkija fl-istudji ta' evalwazzjoni tal-impatt ta' FKĦ prospettivi bejn l-UE u pajjiżi terzi u biex tkompli ssaħħaħ it-trażmissjoni tal-informazzjoni tal-pożizzjoni tal-UE u s-sitwazzjoni attwali tan-negozjati tal-FKĦ;

32.  Jiddispjaċih li l-Ftehima ta' Assoċjazzjoni UE-Turkija u l-Protokoll Addizzjonali tagħha għadhom ma ġewx kompletament implimentati b'mod sħiħ mill-gvern Tork; ifakkar li jekk it-Turkija ma twettaqx l-impenji tagħha sa Diċembru 2009 dan jista' wkoll jaffettwa serjament il-proċess tan-negozjati; jistieden lill-Kunsill sabiex ikompli jsegwi u jevalwa l-progress li jsir fil-kwistjonijiet koperti mid-dikjarazzjoni tal-Komunità u l-Istati Membri tagħha tal-21 ta' Settembru 2005 bi qbil mal-konklużjonijiet tiegħu tal-11 ta' Diċembru 2006;

33.  Jifraħ lit-Turkija għall-progress li għamlet fil-qasam tal-edukazzjoni u l-kultura; jisħaq li l-provediment ta" aċċess għall-edukazzjoni għal kulħadd mhuwiex biss strateġija tajba għall-inklużjoni tal-minoranzi imma wkoll is-sies għal soċjetà prospera u moderna; iqis il-pjan li jinfetħu dipartimenti għall-istudji Armeni u Kurdi f'universitajiet Torok bħala għelm ta" rieda tajba li għandu jiġi segwit b'azzjoni konkreta;

II.It-Tisħiħ tal-prosperità
It-tisħiħ tal-koeżjoni soċjali u tal-propsperità

34.  Jirrimarka f'dan ir-rigward li ekonomija tas-suq li tkun soċjalment orjentata hija l-bażi għal soċjetà koerenti u waħda mill-punti ewlenin biex ikun hemm l-istabilità u l-prosperità; jilqa" b'sodisfazzjon f'dan ir-rigward l-adozzjoni tal-Liġi dwar is-Sigurtà Soċjali u s-Saħħa Ġenerali bħala kontribut għat-tisħiħ tal-koeżjoni soċjali tas-soċjetà Torka;

35.  Jilqa' b'sodisfazzjon wkoll l-adozzjoni tal-pakkett għall-impjieg f'Mejju 2008 mill-parlament Tork, immirat lejn il-promozzjoni tan-nisa, taż-żgħażagħ u tal-persuni b'diżabilità; jinsab imħasseb, madankollu, dwar id-dgħjufija kontinwa tas-suq tax-xogħol, li jħaddem biss 43% tal-popolazzjoni fl-età tax-xogħol, u jinsab partikolarment imħasseb dwar ir-rata ġenerali ta' nisa li jaħdmu li qed tonqos; iħeġġeġ lill-gvern Tork biex jieħu aktar azzjoni sabiex jitratta l-problema tal-ekonomija informali;

36.  Itenni t-talbiet tiegħu lill-gvern Tork biex jieħu iktar passi tanġibbli biex tingħata setgħa lin-nisa fis-setturi politiċi, ekonomiċi u soċjali, permezz ta', per eżempju, miżuri temporanji biex iżidu l-involviment attiv tagħhom fil-politika; jiġbed l-attenzjoni biex jieħu miżuri effettivi biex ikabbar l-aċċess tan-nisa għall-edukazzjoni, li b'dispjaċir jibqa' l-iktar baxx fost il-pajjiżi OECD;

37.  Jieħu nota tal-progress li sar fil-qasam tal-ħarsien tas-saħħa; madanakollu, jinsab imħasseb li ma sar ebda progress fis-saħħa mentali; iħeġġeġ lill-awtoritajiet Torok sabiex jagħmlu aktar riżorsi disponibbli għall-kura tas-saħħa mentali, u sabiex isibu soluzzjoni għall-problemi ta' kura u trattamenti mediċi ġenerali inadegwati ta' persuni b'diżabilitajiet mentali fi sptarijiet tal-moħħ u f'ċentri ta' riabilitazzjoni; jitlob għat-trattament tat-tfal u l-adulti b'diżabilitajiet fl-istituzzjonijet biex id-drittijiet tagħhom jiġu rrispettati b'mod sħiħ;

38.  Jiddispjaċih li ma sar l-ebda progress biex tiġi emendata l-leġiżlazzjoni dwar id-drittijiet tat-trejdunjins, u jitlob lill-Parlament Tork biex jadotta liġi ġdida dwar it-trejdunjins li tkun konformi mal-konvenzjonijiet tal-Organizzazzjoni Internazzjonali tax-Xogħol; jiddispjaċih li, minkejja l-fatt li r-regolamenti dwar il-formazzjoni ta" unjins u s-sħubija fihom irtabu fl-2004, l-attivitajiet trejdjunjonistiċi għadhom suġġetti għal restrizzjonijiet; jistieden lill-awtoritajiet Torok biex isibu soluzzjoni, flimkien mat-trejdunjins, li tippermetti li jsiru demostrazzjonijiet paċifiċi fl-1 ta" Mejju fi Pjazza Taksim f'Istanbul, b'tali mod li tiġi rispettata l-libertà ta' assoċjazzjoni;

39.  Jinnota, għal darba oħra, il-bżonn li tiġi indirizzata l-problema tad-disparitajiet tal-iżvilupp qalb ir-reġjuni Torok u bejn iż-żoni rurali u urbani, li hija ostaklu ewlieni għall-prosperità tas-soċjetà Torka; għalhekk jiddispjaċih, li s'issa ma ġiet ippreżentata l-ebda strateġija komprensiva lill-gvern Tork biex tiġi ttrattata din il-problema, u jinsab iddiżappuntat li l-Kummissjoni ma ppreżentat l-ebda informazzjoni dwar il-kontribut tal-UE skont l-Istrument għal Għajnuna ta' Qabel is-Sħubija għal dan l-ippjanar strateġiku, kif mitlub mill-Parlament fir-riżoluzzjoni tiegħu kif imsemmi hawn fuq tal-21 ta' Mejju 2008;

III.Il-bini ta' relazzjonijiet tajbin mal-ġirien

40.  Jisħaq dwar il-ħtieġa li jkun hemm soluzzjoni komprensiva tal-kwistjoni dwar Ċipru bbażata fuq ir-riżoluzzjonijiet tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU u fuq il-prinċipji li fuqhom hija msawra l-Unjoni Ewropea; jilqa' l-impenn mill-ġdid taż-żewġ kapijiet politiċi fuq iż-żewġ naħat għal soluzzjoni nnegozjata u jappoġġja n-negozjati diretti li għaddejjin bħalissa bejn il-mexxejja taż-żewġ komunitajiet f'Ċipru u jaċċetta kwalunkwe ftehima li dawn jilħqu sakemm din tkun konformi mal-prinċipji li fuqhom hija msejsa l-UE, inklużi l-erba' libertajiet fundamentali, ħlief għal derogi temporanji tranżitorji, u li din il-ftehima tiġi aċċettata wara referendum; jistieden lit-Turkija sabiex tiffaċilita l-ħolqien ta' klima adattata għan-negozjati billi tirtira l-forzi Torok u tippermetti liż-żewġ mexxejja sabiex jinnegozjaw fil-libertà l-futur ta' pajjiżhom;

41.  Jitlob lit-Turkija biex tikkonforma mal-obbligi tagħha skont il-liġi internazzjonali, ir-riżoluzzjonijiet rilevanti tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU u d-deċiżjoni tal-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem dwar ir-Raba' Applikazzjoni Interstatali minn Ċipru kontra t-Turkija rigward investigazzjonijiet dwar x'sar minn persuni li għebu; iħeġġeġ lill-Istati Membri tal-UE kollha biex jitolbu lit-Turkija tieħu azzjoni xierqa dwar dik li hi prinċipalment kwistjoni umanitarja;

42.  Iħeġġeġ kooperazzjoni transkonfinali akbar bejn l-awtoritajiet lokali, in-negozjanti u msiħbin oħra lokali fir-rigward tal-membri ġirien tal-UE tal-Greċja u l-Bulgarija;

43.  Jilqa' l-komunikazzjoni u l-koperazzjoni li żviluppaw fl-aħħar sena bejn l-awtoritajiet Torok u dawk Iraqini, inklużi l-kuntatti bejn it-Turkija u l-gvern reġjonali Kurd fit-Tramuntana tal-Iraq; iħeġġeġ lil dawk l-awtoritajiet sabiex japprofondixxu iżjed il-kooperazzjoni tagħhom, sabiex jiżguraw li l-attakki terroristiċi minn territorju Iraqin jiġu evitati taħt responsabilità Iraqina, sabiex tiġi garantita stabilità u sabiex dan iservi ta' kontribuzzjoni għall-iżvilupp ekonomiku taż-żona kollha tal-viċinanzi bejn it-Turkija u l-Iraq; ifakkar it-talbiet li għamel aktar kmieni lill-gvern Tork sabiex, meta jkun qiegħed iwettaq operazzjonijiet għal kontra t-terroriżmu, jirrispetta l-integrità territorjali tal-Iraq, id-drittijiet tal-bniedem u l-istat tad-dritt, u sabiex ikun żgur li vittmi ċivili jiġu evitati;

44.  Jilqa' b'sodisfazzjon iż-żjara li l-President Gül għamel fl-Armenja f'Settembru 2008 wara stedina mill-President Sarkisian, u jittama li din trawwem klima favorevoli għan-normalizzazzjoni tar-relazzjonijiet bejn il-pajjiżi tagħhom; jistieden lill-Gvern Tork biex jerġa' jiftaħ il-fruntiera tiegħu mal-Armenja u biex jerġa' jistabbilixxi r-relazzjonijiet ekonomiċi u politiċi mal-Armenja b'mod sħiħ; għal darba oħra jitlob lill-gvernijiet tat-Turkija u tal-Armenja biex jibdew proċess ta' rikonċiljazzjoni, fir-rigward tal-preżent u tal-passat, li jippermetti diskussjoni sinċiera u miftuħa tal-avvenimenti li ġraw fil-passat; jistieden lill-Kummissjoni biex tiffaċilita dan il-proċess ta' rikonċiljazzjoni;

45.  Japprezza l-isforzi kontinwi min-naħa tal-gvernijiet Torok u Griegi sabiex itejbu r-relazzjonijiet bilaterali; jirrepeti li l-irtirar tal-casus belli ddikkajrat mill-Assemblea Nazzjonali l-Kbira Torka fl-1995 jipprovdi impetu importanti għal aktar titjib f'dawk ir-relazzjonijiet; ifakkar li t-Turkija impenjat ruħha lejn relazzjonijiet tajbin mal-pajjiżi ġirien u jitlob lill-gvern tat-Turkija biex jagħmel sforzi serji u intensivi sabiex tissolva kwalunkwe tilwima li fadal b'mod paċifiku u bi qbil mal-Karta tan-NU, u ma' konvenzjonijiet internazzjonali u ftehimiet u obbligi bilaterali oħrajn rilevanti;

IV.It-tisħiħ tal-kooperazzjoni bilaterali bejn l-UE u t-Turkija

46.  Jitlob lill-Kunsill biex iqis li jagħmel progress fil-ftuħ tan-negozjati dwar kapitoli li fihom it-Turkija, skont l-evalwazzjoni tal-Kummissjoni, issodisfat il-kundizzjonijiet għall-ftuħ;

47.  Jirrikonoxxi l-ambizzjoni tat-Turkija li ssir ċentru tal-enerġija għall-Ewrażja u l-irwol li jista' jkollha fil-kontribut għas-sigurtà fl-enerġija tal-Ewropa; ifaħħar il-progress li t-Turkija kisbet fil-qasam tal-enerġija; ifakkar fir-riżoluzzjoni tiegħu msemmi hawn fuq tal-24 ta' Ottubru 2007 li tappoġġja l-ftuħ ta' negozjati dwar dan il-kapitolu u jiddispjaċih li ma ntlaħaq l-ebda ftehim dwar dan fil-Kunsill; iħeġġeġ lit-Turkija biex tingħaqad mal-Komunità Ewropea tal-Enerġija bħala membru sħiħ, sabiex tissaħħaħ il-kooperazzjoni fl-enerġija bejn l-UE u t-Turkija, li tista' tkun ta' benefiċċju għall-partijiet kollha involuti; jistieden lit-Turkija sabiex tappoġġja bis-sħiħ il-proġett ta' konnessjoni ta' pajpijiet Nabucco, li huwa proġett prijoritarju Ewropew, u jistenna li l-ftehima intergovernattiva li timmira li tibda topera l-konnessjoni ta' pajpijiet tiġi konkluża dalwaqt;

48.  Jieħu nota tal-progress li sar fil-qasam tal-migrazzjoni u l-ażil; madankollu jiddispjaċih li minn Diċembru 2006 'l hawn, it-Turkija ma komplietx bin-negozjati dwar ftehima ta' riammissjoni mal-KE, li l-iffirmar tagħha huwa kundizzjoni għal ftehima dwar l-iffaċilitar tal-viżi; u jitlob lill-gvern Tork sabiex jintensifika l-koperazzjoni tiegħu mal-UE fir-rigward ta' mmaniġġjar tal-migrazzjoni, inkluż permezz tal-implimentazzjoni xierqa tal-ftehimiet u l-protokolli bilaterali ta' riammissjoni eżistenti mal-Istati Membri; jinnota li ma jista" jiġi rrappurtat ebda żvilupp dwar il-konformità mal-listi tal-viża tal-UE; jistieden lill-Kummissjoni u lill-Gvern Tork biex jibdew in-negozjati dwar ftehima għall-iffaċilitar tal-viżi; iħeġġeġ lill-Istati Membri biex jirrilaxxaw ir-restrizzjonijiet fuq il-viża għal vjaġġaturi bona fide bħal ma huma studenti, akkademiċi u negozjanti; jitlob għal rispett sħiħ tad-drittijiet tal-bniedem tal-persuni li jitolbu kenn politiku u r-refuġjati, inkluż l-aċċess miftuħ u liberu għaċ-ċentri kollha ta" detenzjoni mill-Kummissjoni Għolja għar-Refuġjati tan-NU;

49.  Jilqa' t-tnedija f'Settembru 2008 ta' ġenerazzjoni ġdida ta' proġetti mmirati li jtejbu d-djalogu bejn is-soċjetà ċivili fit-Turkija u fl-UE; jitlob lill-Kummissjoni biex tirrapporta dwar attivitajiet li jkunu saru fil-qafas tad-Djalogu tas-Soċjetà Ċivili bejn l-UE u t-Turkija; ifakkar fit-talba tiegħu lill-gvern Tork biex jinvolvi s-soċjetà ċivili b'mod iżjed mill-qrib fil-proċess tar-riforma;

50.  Jinnota li l-Kummissjoni bi ħsiebha tipprovdi evalwazzjoni tal-impatt fuq ċertu oqsma biss ta' politika(5); iħeġġeġ lill-Kummissjoni biex toħroġ studju tal-impatt iżjed komprensiv bħala segwitu għal dak ippreżentat fl-2004, u biex jiġi ppreżentat lill-Parlament mingħajr dewmien;

51.  Jitlob lill-gvern u l-awtoritajiet ġudizzjarji Torok biex jikkoperaw aħjar mal-Istati Membri u l-awtoritajiet tal-UE f'każijiet kriminali fejn ċittadini u residenti tal-UE sfaw vittmi ta" frodi, bħal fil-każ tal-hekk imsejħa "Fondi Ħodor" (fondi ta" investiment Iżlamiċi bbażati fit-Turkija) u fil-każ tad-"Deniz Feneri", karità bbażata fil-Ġermanja;

Kooperazzjoni dwar kwistjonijiet internazzjonali u globali

52.  Japprezza l-isforzi tat-Turkija biex tikkontribwixxi għal soluzzjoni ta' ħafna mir-reġjuni tad-dinja li qegħdin fi kriżi, b'mod partikolari l-Lvant Nofsani u l-Kawkażu t'Isfel, u wkoll fir-rigward tar-relazzjonijiet bejn l-Afganistan u l-Pakistan; jilqa' b'mod partikolari l-involviment attiv u kostruttiv tat-Turkija, wara l-kunflitt bejn ir-Russja u l-Ġorġja, immirat biex iħeġġeġ il-paċi u l-istabilità fil-Kawkażu t'Isfel, b'mod partikolari permezz tal-proposta tagħha Pjattaforma ta" Stabilità u Koperazzjoni fil-Kawkażu; jitlob lill-Kunsill u lill-Kummissjoni sabiex iżidu l-kooperazzjoni mat-Turkija u sabiex ifittxu sinerġiji fl-approċċ tal-UE u tat-Turkija għal dawn ir-reġjuni;

53.  Jifraħ lit-Turkija dwar l-elezzjoni tagħha għall-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU, u jħeġġeġ lill-gvern Tork biex jadotta approċċ fin-NU li jkun ikkoordinat mill-qrib mal-pożizzjoni tal-UE;

54.  Jilqa' r-ratifika tal-Protokoll ta' Kyoto mill-parlament Tork;

55.  Jilqa' l-kontribuzzjoni kontinwa tat-Turkija lejn il-Politika Ewropea għas-Sigurtà u d-Difiża u l-operazzjonijiet tan-NATO; jesprimi dispjaċir, madanakollu, li l-koperazzjoni strateġika NATO-UE li testendi lil hinn mill-arranġamenti tal-"Berlin Plus" għadha qiegħda tiġi ostakolata mill-oġġezzjonijiet tat-Turkija, li għandhom konsegwenzi negattivi għall-ħarsien tal-istaff tal-UE li jkun fl-azzjoni, u jħeġġeġ lit-Turkija sabiex twarrab dawn l-oġġezzjonijiet kemm jista' jkun malajr: jistieden lill-Kunsill biex jikkonsulta t-Turkija, bħala waħda mill-akbar fornituri ta' truppi, fil-fażijiet tal-ippjanar u tat-teħid ta' deċiżjonijiet dwar il-Politika Ewropea għas-Sigurtà u d-Difiża;

56.  Jitlob lill-gvern Tork biex jiffirma u jressaq għar-ratifika l-Istatut tal-Qorti Kriminali Internazzjonali, b'hekk jiżdied iżjed il-kontribut tat-Turkija fis-sistema multilaterali globali u tkun imdaħħla iżjed fix-xogħol ta' din is-sistema;

o
o   o

57.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill, lill-Kummissjoni, lis-Segretarju Ġenerali tal-Kunsill tal-Ewropa, lill-President tal-Qorti Ewropea għad-Drittijiet tal-Bniedem, lill-gvernijiet u l-parlamenti tal-Istati Membri u lill-Gvern u l-Parlament tar-Repubblika tat-Turkija.

(1) ĠU C 306 E, 15.12.2006, p. 284. (2) ĠU C 263 E, 16.10.2008, p. 452. (3) Testi adottati, P6_TA(2008)0224. (4) ĠU L 51, 26.2.2008, p. 4. (5) Kummissjoni Ewropea: Azzjoni meħuda dwar ir-riżoluzzjonijiet mhux leġiżlattivi tal-Parlament – Mejju II 2008.

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tat-12 ta' Marzu 2009 dwar ir-rapport ta' segwitu tal-2008 dwar l-ex-Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja

P6_TA(2009)0135 B6-0106/2009

Il-Parlament Ewropew,

–   wara li kkunsidra l-Konklużjonijiet tal-Presidenza tal-Kunsill Ewropew f'Tessaloniki tad-19-20 ta' Ġunju 2003, fejn saret il-wegħda lill-istati kollha tal-Balkani tal-punent li dawn jissieħbu mal-Unjoni Ewropea,

–   wara li kkunsidra r-Riżoluzzjonijiet tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU S/RES/817 tas-7 ta' April 1993 u S/RES/845 tat-18 ta' Ġunju1993,

–   wara li kkunsidra d-deċiżjoni tal-Kunsill Ewropew tas-16 ta' Diċembru 2005 biex jagħti lill-Ex-Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja l-istatus ta' pajjiż kandidat għas-sħubija fl-UE u l-Konklużjonijiet tal-Presidenza tal-Kunsilli Ewropej tal-15-16 ta' Ġunju 2006 u tal-14-15 ta' Diċembru 2006,

–   wara li kkunsidra l-ftehima interim tal-1995 bejn ir-Repubblika tal-Greċja u l-ex-Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja;

–   wara li kkunsidra d-Dikjarazzjoni tal-UE/Balkani tal-Punent, li ġiet approvat b'mod unanimu mill-Ministri tal-Affarijiet Barranin tal-Istati Membri kollha tal-UE u mill-Ministri tal-Affarijiet Barranin tal-Istati Balkani tal-Punent f'Salzburg fil-11 ta' Marzu 2006,

–   wara li kkunsidra l-konklużjonijiet tar-Raba' Laqgħa tal-Kunsill ta' Stabilizzazzjoni u Assoċjazzjoni bejn l-UE u l-ex-Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja tal-24 ta' Lulju 2007,

–   wara li kkunsidra l-ftehimiet dwar il-faċilitazzjoni tal-ħruġ tal-viżi u l-ammissjoni mill-ġdid tal-ex-Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja tat-18 ta' Settembru 2007,

–   wara li kkunsidra d-Deċiżjoni tal-Kunsill 2008/212/KE tat-18 ta' Frar 2008 dwar il-prinċipji, il-prijoritajiet u l-kundizzjonijiet li jinsabu fis-Sħubija ta' Adeżjoni mal-ex-Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja(1),

–   wara li kkunsidra l-Istqarrija Brdo: Iffukar ġdid fuq il-Balkani tal-Punent, magħmul mill-Presidenza tal-UE fid-29 ta' Marzu 2008, li jenfasizza l-impetu l-ġdid tal-aġenda ta' Tessaloniki u d-dikjarazzjoni ta' Salzburg,

–   wara li kkunsidra r-Rapport ta' Progress tal-2008 tal-Kummissjoni dwar l-ex-Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja (SEC(2008)2695),

–   wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-10 ta' Lulju 2008 dwar dokument ta' strateġija 2007 tal-Kummissjoni dwar it-tkabbir(2),

–   wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tat-23 ta' April 2008 dwar ir-Rapport ta' Progress 2007 f'dik li qabel kienet ir-Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja(3),

–   wara li kkunsidra r-rakkomandazzjonijiet tal-Kumitat Parlamentari Konġunt bejn l-UE u l-ex-Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja tad-29-30 ta' Jannar 2007 u s-26-27 ta' Novembru 2007,

–   wara li kkunsidra l-pożizzjoni tiegħu tal-24 ta' Ottubru 2007 dwar il-proposta għal deċiżjoni tal-Kunsill dwar il-konklużjoni tal-Ftehima bejn il-Komunità Ewropea u l-ex-Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja dwar il-faċilitazzjoni tal-ħruġ ta" viżi għal żjajjar qosra(4),

–   wara li kkunsidra l-pożizzjoni tiegħu tal-24 ta' Ottubru 2007 dwar il-proposta għal deċiżjoni tal-Kunsill dwar il-konklużjoni tal-Ftehima bejn il-Komunità Ewropea u l-ex-Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja dwar id-dħul mill-ġdid(5),

–   wara li kkunsidra d-Deċiżjoni tal-Kunsill 2007/824/KE tat-8 ta' Novembru 2007 dwar il-konklużjoni tal-Ftehima bejn il-Komunità Ewropea u l-ex-Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja dwar il-faċilitazzjoni tal-ħruġ ta" viżi(6),

–   wara li kkunsidra d-Deċiżjoni tal-Kunsill 2007/817/KE tat-8 ta' Novembru 2007 dwar il-konklużjoni tal-Ftehima bejn il-Komunità Ewropea u l-ex-Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja dwar id-dħul mill-ġdid ta' persuni b'residenza mingħajr awtorizzazzjoni(7),

–   wara li kkunsidra d-dikjarazzjoni finali tal-Ħames Kumitat Parlamentari Konġunt bejn l-UE u l-ex-Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja, adottata fit-28 ta' Novembru 2008,

–   wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-5 ta' Novembru 2008 bit-titolu, 'l-Istrateġija għat-Tkabbir u l-Isfidi Ewlenin 2008-2009' COM(2008)0674 u l-konklużjonijiet tal-Kunsill għall-Affarijiet Ġenerali u r-Relazzjonijiet Esterni li sar fid-9 ta' Diċembru 2008,

–   wara li kkunsidra l-Artikolu 103(2) tar-Regoli ta" Proċedura tiegħu,

A.   billi d-dokument ta' strateġija 2007 tal-Kummissjoni dwar it-tkabbir jagħti importanza kbira – mill-istadji inizjali ta' din l-istrateġija 'l quddiem – lill-istat ta' dritt u t-tmexxija tajba, b'mod partikulari fir-rigward tal-ġlieda kontra l-korruzzjoni u l-kriminalità organizzata, ir-riforma amministrattiva u ġudizzjarja u l-iżvilupp tas-soċjetà ċivili,

B.   billi l-UE ħadet passi sabiex ittejjeb il-kwalità tal-proċess tat-tkabbir,

C.   billi wieħed mill-Istati Membri tal-UE, primarjament il-Greċja, u l-ex-Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja qegħdin f'nofs proċess ta' negozjati li qed isir taħt il-patroċinju tan-Nazzjonijiet Uniti sabiex tinstab soluzzjoni aċċettabbli għaż-żewġ naħat rigward l-isem tal-istat kandidat; billi li jkunu żgurati relazzjonijiet tajba bejn il-ġirien u jinstabu soluzzjonijiet negozjati u aċċettati miż-żewġ naħat għal kwistjonijiet mhux solvuti mal-ġirien, f'konformità mad-dikjarazzjoni ta' Salzburg tal-11 ta' Marzu 2006, huma essenzjali,

1.  Jilqa' b'sodisfazzjon il-fatt li l-partijiet fil-gvern u l-oppożizzjoni fl-ex-Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja, bl-appoġġ wiesa' tas-soċjetà ċivili u l-opinjoni pubblika, huma magħquda fix-xewqa tagħhom li jirrispettaw il-kriterji ta' Kopenħagen għas-sħubija mal-UE u biex jingħaqdu kemm jista' jkun malajr mal-UE; f'liema kuntest jenfasizza li essenzjalment mhijiex kwistjoni ta' konformità ma' rekwiżiti imposti esternament iżda titjib fil-ġejjieni tal-pajjiż kandidat;

2.  Itenni l-appoġġ sħiħ tiegħu għall-perspettiva Ewropea tal-ex-Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja u tal-pajjiżi kollha tal-Balkani tal-Punent, li huwa essenzjali għall-istabilità, ir-rikonċiljazzjoni u l-paċi tar-reġjun fil-ġejjieni;

3.  Jilqa' b'sodisfazzjon il-fatt li, seba' snin wara l-Ftehima ta' Ohrid, il-Parlament tal-pajjiż adotta l-liġi dwar l-użu tal-lingwi fl-amministrazzjoni u l-edukazzjoni; jilqa' b'sodisfazzjon b'mod partikulari l-possibilitajiet estiżi għal edukazzjoni ogħla disponibbli permezz tal-ftuħ ta' fakultajiet ġodda f'bosta bliet, inklużi dawk b'curricula f'diversi lingwi; jinnota t-titjib tar-rappreżentanza ekwa tal-membri ta' gruppi li mhumiex fil-maġġoranza, l-aktar fl-amministrazzjoni pubblika, fil-pulizija u fil-forzi militari;

4.  Jirrakkomanda l-progress li sar mill-pajjiż fid-djalogu dwar il-liberalizzazzjoni tal-viża l-aktar l-għadd kbir ta' dokumenti tal-ivjaġġar u tal-identità bijometriċi maħruġa, l-implimentazzjoni tal-iskema integrata tal-ġestjoni tal-fruntiera u l-istabbiliment ta' sistema nazzjonali ta' informazzjoni dwar il-viża; jinnota b'sodisfazzjon il-progress li sar fil-ġlieda kontra t-traffikar tal-bnedmin, il-migrazzjoni illegali u l-korruzzjoni, u jistieden lill-gvern biex ikompli fl-isforzi tiegħu f'dan il-qasam; jilqa' b'sodisfazzjon l-implimentazzjoni tal-ftehima ta' ammissjoni mill-ġdid mal-UE u jistieden għal koperazzjoni iktar mill-qrib mal-Aġenzija Ewropea għall-Ġestjoni ta" Kooperazzjoni Operazzjonali fil-Fruntieri Esterni tal-Istati Membri tal-Unjoni Ewropea (Frontex), l-Uffiċċju Ewropew tal-Pulizija (Europol) u l-Unità tal-Koooperazzjoni Ġudizzjarja tal-Unjoni Ewropea (Eurojust); jinnota d-diffikultajiet li jiffaċċjaw iċ-ċittadini tal-ex-Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja minħabba n-nuqqas ta" rikonoxximent minn Stat Membru wieħed tal-UE tal-passaporti tagħhom; u jistieden lill-Kummissjoni, meta jitqies il-progress miksub, biex tirrakkomanda lill-Kunsill kemm jista' jkun malajr il-liberalizzazzjoni tal-viża għaċ-ċittadini tal-ex-Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja, u l-abolizzjoni tar-rekwiżiti tal-viża;

5.  Ifaħħar l-isforzi li saru mill-gvern tal-ex-Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja fil-qasam ekonomiku, li wassal għal progress sinifikanti fil-kisba tal-kriterji ekonomiċi, li permezz ta' hekk il-pajjiż resaq eqreb għal ekonomija tas-suq funzjonali; jilqa' b'sodisfazzjon, b'mod partikolari, is-simplifikazzjoni tal-proċeduri tal-ħlas tat-taxxa, ir-riforma dwar ir-reġistrazzjoni permezz ta' 'one-stop-shop', it-tħaffif tal-kummerċ barrani u t-tnaqqis ta' burokrazija żejda; jinkoraġġixxi lill-gvern biex ikompli bil-politiki tiegħu bil-għan li jkun stabbilizzat it-tkabbir tal-PĠD, li tonqos ir-rata tal-inflazzjoni, li tkun segwita dixxiplina fiskali u li tissaħħaħ il-klima kummerċjali ġenerali;

6.  Josserva li, wara għadd ta' tentattivi biex ikunu sfrattati l-elezzjonijiet parlamentari tal-1 ta' Ġunju 2008, b 'mod partikolari fil-majjistral tal-pajjiż, il-gvern adotta miżuri effettivi, permezz ta' repetizzjoni parzjali tal-elezzjonijiet u ta' proċeduri effettivi ta' monitoraġġ, biex jasal għal riżultat regolari tal-elezzjoni; jilqa' b'sodisfazzjon il-ftuħ tal-proċeduri ġudizjarji biex ikunu kkundannati dawk responsabbli għall-irregolaritajiet tal-elezzjoni; jikkundanna l-adozzjoni tal-emendi għall-Kodiċi Elettorali, li sostanzjalment kienu konformi mar-rakkomandazzjonijiet tal-Organizzazzjoni għas-Sigurtà u l-Koperazzjoni fl-Ewropa u l-Uffiċċju għall-Istituzzjonijiet Demokratiċi u d-Drittijiet tal-Bniedem, u jittama li jsir dak kollu possibbli biex ikunu evitati tentattivi oħra li jisfrattaw elezzjonijiet fil-ġejjieni, bħall-elezzjonijiet presidenzjali u dawk lokali f'Marzu 2009;

7.  Jilqa' b'sodisfazzjon il-progress milħuq fit-twaqqif tal-istrutturi meħtieġa għal tmexxija deċentralizzata tal-Assistenza ta' Qabel l-Adeżjoni (IPA); jappoġġja l-isforzi magħmula mill-gvern biex jinbnew kapaċitajiet amministrattivi li jippermettu l-implimentazzjoni tad-deċiżjoni tal-Kummissjoni li tgħaddi t-tmexxija tal-assistenza tal-IPA f'idejn l-awtoritajiet nazzjonali;

8.  Josserva li, bħall-biċċa l-kbira tal-Istati Membri tal-UE, l-ex-Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja, wara deċiżjoni li kellha appoġġ kbir fil-Parlament tagħha, għarfet l-indipendenza tal-ġar tagħha, il-Kosovo, fl-istess waqt li l-Montenegro għamel l-istess ħaġa, minkejja d-diffikultajiet li dan seta' ħalaq għal żmien qasir biex tinżamm ix-xewqa tar-relazzjonijiet tajbin mal-pajjiż ġar l-ieħor, is-Serbja; jilqa' b'sodisfazzjoni il-ftehim milħuq mal-awtoritajiet tal-Kosovo dwar id-demarkazzjoni tal-fruntiera;

9.  Jinnota li t-tkattir tal-interess fis-Serbja, li fl-2009 għandu mnejn tingħata l-istatus ta' kandidat għal sħubija fl-UE, m'għandu bl-ebda mod iwassal għal tnaqqis ta' interess fl-ex-Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja bħala membru tal-UE jew li l-proċess ta' sħubija jimxi aktar bil-mod;

10.  Josserva li l-ex-Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja qed tadotta miżuri biex tilħaq il-kriterji għal sħubija fl-UE, u jieħu nota tal-progress li sar fl-implimentazzjoni tal-Ftehima ta' Stabbilizzazzjoni u Assoċjazzjoni ffirmata fl-2001, u tal-Ftehima Qafas Ohrid, kif ukoll tal-progress li sar dan l-aħħar fl-implimentazzjoni tal-kriterji ta' referenza tal-Kummissjoni; jiddispjaċih, madankollu, li tliet snin wara li ngħatat status ta' kandidat għal sħubija tal-UE, in-negozjati għall-adeżjoni għadhom ma bdewx, u din hi sitwazzjoni insostenibbli li għandha effetti li jiskoraġġixxu lill-pajjiż, u tipperikola li tiddistabbilizza r-reġjun; jixtieq li din is-sitwazzjoni ta' eċċezzjoni tintemm; iħeġġeġ sabiex il-proċess ikun aċċellerat, u jfakkar li fir-riżoluzzjoni tiegħu tat-23 ta' April 2008 hu wera t-tama li tittieħed deċiżjoni fl-2008 dwar il-bidu ta' negozjati għall-adeżjoni, waqt li jirrikonoxxi li l-ostakli li għad fadal għall-adeżjoni bikrija jeħtieġ li jkunu megħluba matul is-snin ta' negozjati li ġejjin; iħeġġeġ lill-Kunsill biex jaċċellera dan il-proċess billi jiddeċiedi dwar data għall-bidu tan-negozjati għall-adeżjoni, matul din is-sena, sakemm il-prijoritajiet ewlenin tas-Sħubija ta' Adeżjoni jkunu implimentati b'mod sħiħ;

11.  Ifakkar, bi qbil mal-konklużjonijiet tal-Kunsill Ewropew li sar fid-19 u fl-20 ta' Ġunju 2008 u dawk tal-Kunsill għall-Affarijiet Ġenerali u r-Relazzjonijiet Esterni li sar fit-8 u fid-9 ta' Diċembru 2008, fl-importanza li l-ex-Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja, bħala pajjiż kandidat tal-UE, tkompli tinkoraġġixxi relazzjonijiet ta' viċinat tajba u tfittex li ssib tarf tal-kwistjonijiet pendenti mal-ġirien tagħha dwar il-kwistjoni tal-isem, fuq il-bażi tal-impenji internazzjonali tagħha u l-impenji u l-obbligi bilaterali u multilaterali tagħha;

12.  Jappoġġja l-isforzi tal-medjatur Matthew Nimetz fi ħdan in-NU, bi qbil mar-riżoluzzjonijiet S/RES/817 u S/RES/845 tal-1993 tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-Nazzjonijiet Uniti imsemmija hawn fuq, bil-għan li jinstab tarf tal-kontroversji dwar l-isem kostituzzjonali tal-istat sabiex jintħalaq ftehim finali bejn l-ex-Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja u l-Greċja mingħajr telf ta' żmien, fuq il-bażi tal-proposta tiegħu tas-6 ta' Ottubru 2008 dwar kif id-distinzjoni bejn iz-zoni diversi li jagħmlu parti minn stati differenti imma li għandhom komuni l-fatt li jissejħu Maċedonja tista' tkun iċċarata fuq livell internazzjonali; hu konxju li din il-proposta qed titqies b'ċertu riservi miż-żewġ partijiet; jinnota l-ħatra ta' negozjatur ġdid l-ex-Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja; jistieden liż-żewġ partijiet biex jibqgħu impenjati fid-taħditiet taħt il-patroċinju tan-NU u biex isibu soluzzjoni ta" kompromess, sabiex il-kwistjoni ma tibqax tirrappreżenta ostaklu għas-sħubija tal-ex-Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja f'organizzazzjonijiet internazzjonali, kif stipulat fil-Ftehima Interim tal-1995 imsemmija hawn fuq, li għada fis-seħħ; iwissi li jekk ma jintlaħaqx ftehim malajr bejn iż-żewġ stati, dan jista' jwassal għal dewmien biex l-ex-Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja tissieħeb mal-UE; hu tal-fehma li dawn il-kwistjonijiet bilaterali pendenti fil-Balkani m'għandhomx jostakolaw l-adeżjoni jew jieħdu preċedenza fuq il-proċess ta' integrazzjoni Ewropea;

13.  Jinnota l-applikazzjoni mressqa mill-ex-Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja fil-Qorti Internazzjonali tal-Ġustizzja dwar l-Artikolu 11 tal-Ftehima Interim; jesprimi t-tama li l-ex-Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja u l-Greċja jibqgħu impenjati li jkomplu n-negozjati minkejja l-proċeduri legali li hemm quddiem il-Qorti Internazzjonali tal-Ġustizzja dwar l-applikazzjoni tal-Ftehima Interim; jesprimi t-tama, fid-dawl tan-negozjati ġodda imħabbra fil-proċess 'Nimetz', li l-gvernijiet kollha fil-viċinat ser jappoġġjaw l-integrazzjoni ta' dan il-pajjiż fl-UE, b'hekk jikkontribwixxu għall-istabilità u l-prosperità fir-reġjun;

14.  Jilqa' b'sodisfazzjon l-isforzi tal-gvern tal-ex-Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja biex taħdem flimkien mal-Istati Membri ġirien tal-UE bil-għan li jkunu riveduti d-diskrepanzi u l-miżinterpretazzjonijiet tal-istorja li jista' jkun hemm u li jistgħu jwasslu għal nuqqas ta' ftehim u jħeġġeġ lill-awtoritajiet biex jippromwovu ċ-ċelebrazzjoni konġunta tal-wirt kulturali u storiku komuni tal-ex-Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja mal-ġirien tagħha; jinsab imħasseb dwar in-nuqqas ta' progress fil-ġlieda kontra l-bidu mill-ġdid ta' 'diskors ta' mibgħeda' kontra stati ġirien, partikolarment fil-midja u fis-sistema edukattiva, u jkompli jħeġġeġ lill-gvern biex jassigura l-konformità tas-settur pubbliku mal-istandards relevanti tal-UE u tal-Kunsill tal-Ewropa;

15.  Josserva li, f'demokrazija, isseħħ l-interazzjoni bejn il-gvern u l-oppożizzjoni li fiha jkun hemm dejjem lok għal fehmiet konfliġġenti, tingħata attenzjoni għal soluzzjonijiet alternattivi u jkun possibbli li jintisġu maġġoranzi favur bidla fil-politika; jara l-importanza li jkun żgurat li sezzjonijiet tal-popolazzjoni ma jkunux jibżgħu li din it-tolleranza tista' tonqos jekk xi partit ikollu l-maġġoranza parlamentari, kif kien il-każ fl-ex-Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja wara l-aħħar elezzjonijiet parlamentari;

16.  Iħeġġeġ sabiex il-membri tal-pubbliku li jressqu ilmenti dwar abbużi ta' poter u/jew korruzzjoni jingħataw dokument li jiċċertifika b'mod ċar dan il-fatt; jilqa' b'sodisfazzjon il-prattika attwali li fiha ċ-ċittadini jkunu infurmati dwar l-azzjoni li ttieħdet rigward l-ilment tagħhom kif ukoll ir-riżultat finali, u l-fatt li dawn l-ilmenti huma reġistrati b'mod ċar u uniformi mill-pulizija u mill-awtoritajiet ġudizzjarji;

17.  Jistieden lill-Gvern tal-ex-Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja biex issaħħaħ il-ġlieda kontra r-rabtiet li hemm fi ħdan il-kriminalità organizzata fl-ex-Repubblika Yugoslava tal-Maċedonja, fil-Montenegro, fil-Kosovo u fl-Albanja;

18.  Jiddeplora l-fatt li l-liġi l-ġdida tal-20 ta' Settembru 2007 "dwar l-istatus legali ta' knisja, ta' komunità reliġjuża u ta' grupp reliġjuż" għadha ma wasslitx biex l-aderenti ta' għaqdiet ta' twemmin differenti jħossu li għandhom l-istess opportunitajiet li jħaddnu u jippropagaw twemminhom u li jippossjedu, jużaw u jistabilixxu binjiet għall-istess skop bħaż-żewġ denominazzjonijiet li tradizzjonalment kienu l-akbar fil-pajjiż - il-Knisja Ortodossa "Maċedona" u l-Iżlam; ifakkar li l-awtoritajiet għandhom id-dmir li jiggarantixxu t-tolleranza għal dawk li t-twemmin tagħhom huwa differenti kif ukoll id-dritt għad-diversità reliġjuża;

19.  Jiddispjaċih li qed tiżdied il-pressjoni fuq il-midja mill-forzi tal-gvern, partikolarment waqt il-kampanja elettorali; jitlob sabiex tkun garantita l-informazzjoni indipendenti u diversa bir-radju u t-televiżjoni, li fiha tibqa' viżibbli l-konnessjoni bejn il-fehmiet varji li hemm fis-soċjetà, kemm billi tinżamm il-libertà editorjali ta' dawk li jipprovdu l-informazzjoni u kemm billi ma jitħallewx jintisġu r-rabtiet mill-qrib bejn ix-xandara kummerċjali u partiti jew persuni politiċi partikulari; jinsab ukoll imħasseb dwar id-dipendenza finanzjarja qawwija tal-gazzetti u tal-istazzjonijiet tat-TV fuq riklamar mill-gvern u d-dħul li dan jiġġenera, li jista' jiskoraġġixxi metodu ġurnalistiku kritiku;

20.  Josserva li, mill-adozzjoni tal-emendi għal-Liġi tal-Impjiegi tal-2005 "l hawn, għadu ma huwiex ċar kif il-ko-trade unions eżistenti jistgħu jikkonkludu legalment kuntratti validi mal-gvern u l-intraprendituri, b'mod partikolari minħabba l-obbligu attwali li t-trade unions għandhom jirrappreżentaw 33% tal-impjegati kkonċernati qabel ma jkunu jistgħu jagħmluha ta' sħab kontraenti li huwa ta' xkiel għad-diversità u jwassal lill-partijiet interessati biex il-ħin kollu jqajmu d-dubji dwar il-livelli ta' sħubija ta' membri li fil-fatt għandhom;

21.  Jistieden lill-Gvern tal-ex-Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja biex jiżviluppa mingħajr telf ta' żmien siti ġodda għall-iskart, biex jagħlaq u jnaddaf siti qodma għall-iskart, fl-istess waqt jiżviluppa miżuri prattiċi biex jaġġorna ċ-ċiklu integrat tal-iskart, li jkun jinkludi l-ġbir differenzjat tal-iskart, inter alia minn kumpaniji, u biex jistabbilixxi impjanti 'waste-to-energy' u impjanti 'waste-to-fuel';

22.  Jitlob biex il-kwalità u l-livell tal-ilma fl-għadajjar tal-fruntieri Ohrid, Prespa u Dojran jitjiebu u jkunu ppreservati u biex ikun hemm ftehimiet effettivi dwar il-kwistjoni mal-pajjiżi ġirien, l-Albanija u l-Greċja; jilqa' b'sodisfazzjon ukoll l-abbozz ta' liġi proposta dwar il-ġestjoni tal-ilma u jħeġġeġ biex din tkun eżaminata mill-Parlament tagħha mingħajr telf ta' żmien;

23.  Innota bi tħassib l-effetti negattivi fuq il-bniedem u l-ambjent tar-raffinerija taż-żejt OKTA li qed tiffunzjona fil-belt ta' Ilinden ħdejn Skopje u li hi meqjusa bħala l-akbar sors ta' tniġġis fil-pajjiż;

24.  Iwissi li, mingħajr investiment ġdid fil-ħżin, it-trattament u t-trasport tal-ilma, tista' titqiegħed fil-periklu l-provvista kontinwa tal-ilma għax-xorb urban;

25.  Jitlob lill-Gvern tal-ex-Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja biex tniedi mill-ġdid il-proċess ta' liberalizzazzjoni u privatizzazzjoni tas-servizzi pubbliċi lokali, waqt li tagħti attenzjoni partikolari għas-settur tal-produzzjoni, it-trasport u d-distribuzzjoni tal-enerġija elettrika;

26.  Jiddispjaċih li t-tħaddim tan-netwerk tal-ferrovija mar lura sew fl-aħħar snin; jinnota, b'mod partikolari, li kemm il-frekwenza tas-servizzi ferrovjarji għall-passiġġieri domestiċi kif ukoll il-konnessjonijiet mal-pajjiżi ġirien tnaqqsu għall-minimu u li l-lokomotivi u l-vaguni li qed jintużaw ma humiex daqstant tajbin għal servizz għall-passiġġieri f'distanzi relattivament qosra, tant li se jkun meħtieġ investiment ġdid sabiex is-servizzi ferrovjarji għall-passiġġieri jistgħu jibqgħu għaddejjin fil-ġejjieni; jiddispjaċih dwar in-nuqqas ta' progress fir-rigward tal-kostruzzjoni tal-konnessjoni tal-ferrovija bejn l-ex-Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja u l-Bulgarija, li tista' tikkontribwixxi għall-iżvilupp ekonomiku u għall-istabilità fir-reġjun kollu;

27.  Jinkoraġġixxi lill-Gvern biex jaċċellera l-ippjanar u l-produzzjoni minn sorsi rinnovabbli fir-rigward, b'mod partikolari, tal-enerġija mix-xemx u mir-riħ; jistieden, f'dan ir-rigward, lill-awtoritajiet ta' Skopje sabiex jagħmlu kull sforz biex jiżviluppaw politika għall-enerġija li tkun konformi mal-miri tal-UE u sabiex jappoġġjaw il-pożizzjoni tal-UE fil-konferenza li jmiss f'Kopenħagen dwar it-trattat ta' wara Kyoto;

28.  Huwa mħasseb dwar iż-żieda fl-għadd kbir ta' rapporti ta' vittmi ta' vjolenza domestika u jħeġġeġ sabiex tgħaddi liġi separata kontra din il-vjolenza b'żjieda mal-Liġi tal-Familja li diġà teżisti, biex ikun possibbli għall-prosekutur pubbliku li jipproċedi kontra dawk li jwettqu l-vjolenza domestika;

29.  Hu ferm imħasseb dwar il-pożizzjoni żvantaġġjata tal-minorità Roma fil-pajjiż, fid-dawl inter alia tar-rapport l-aktar reċenti mill-Amnesty International, skont liema rapport 39% tan-nisa Roma prattikament ma jirċievu l-ebda formazzjoni edukattiva, 83% qatt ma kellhom impjieg regolari bi ħlas u 31% ibatu minn mard kroniku - perċentwali strutturalment ogħla mill-medja tan-nisa li mhumiex Roma;

30.  Jilqa' b'sodisfazzjon il-progress li sar dwar ir-rappreżentanza politika tar-Roma; fl-istess ħin, iħeġġeġ lill-gvern biex jaċċellera l-implimentazzjoni tal-politiki attwali tar-Roma, u biex jipprovdi risorsi adegwati;

31.  Jingħaqad mal-Kummissarju Għoli tan-Nazzjonijiet Uniti għar-Refuġjati (UNHCR) biex jilqa' l-fatt li s'issa l-ebda waħda mill-minoranzi li ħarbu mill-Kosovo u li l-membri tagħha ma kisbux status ta' residenti permanenti għadha ma ġiet imġiegħla titlaq, u jittama li ma jdumx ma jintlaħaq ftehim bejn il-gvern u l-UNHCR dwar ir-responsabilità għas-sostenn finanzjarju ta' dan il-grupp;

32.  Meta wieħed iqis li l-kriżi finanzjarja internazzjonali waslet sal-Ewropa u li jista' jkollha effett indirett fuq l-investiment kummerċjali u barrani fil-Balkani tal-Punent, jitlob lill-Kummissjoni biex tkun viġilanti u, jekk meħtieġ, tadotta miżuri meħtieġa sabiex tiggarantixxi l-kontinwazzjoni bla xkiel tal-Proċess ta' Stabilizzazzjoni u Assoċjazzjoni fir-rigward tal-ex-Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja, kif ukoll ta' pajjiżi oħra tal-Balkani tal-Punent, li huwa fattur importanti għall-istabilità fir-reġjun u li huwa fl-aħjar interess tal-UE nnifisha;

33.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu sabiex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill u lill-Kummissjoni, u lill-gvernijiet u lill-parlamenti tal-Istati Membri, u lill-Gvern u l-Parlament tal-ex-Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja.

(1) ĠU L 80, 19.3.2008, p 32. (2) Testi Adottati, P6_TA(2008)0363. (3) Testi Adottati, P6_TA(2008)0172. (4) ĠU C 263 E, 16.10.2008, p. 402. (5) ĠU C 263 E, 16.10.2008, p. 402. (6) ĠU L 334, 19.12.2007, p. 120. (7) ĠU L 334, 19.12.2007, p. 1.

Rakkomandazzjoni tal-Parlament Ewropew lill-Kunsill tat-12 ta' Marzu 2009 dwar il-mandat tat-Tribunal Kriminali Internazzjonali għal dik li kienet il-Jugożlavja (2008/2290(INI))

P6_TA(2009)0136 A6-0112/2009

Il-Parlament Ewropew,

–   wara li kkunsidra l-proposta għal rakkomandazzjoni lill-Kunsill, imressqa minn Annemie Neyts/Uyttebroeck u oħrajn f'isem il-Grupp ALDE, dwar il-mandat tat-Tribunal Kriminali Internazzjonali għal dik li kienet il-Jugożlavja ("it-Tribunal") (B6-0417/2008), li jkopri r-repubbliki li flimkien jagħmlu t-territorju li kien, sal-25 ta' Ġunju 1991, ir-Repubblika Federali Soċjalista tal-Jugożlavja, jiġifieri l-Bożnija u l-Ħerżegovina, il-Kroazja, dik li qabel kienet ir-Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja, il-Montenegro, is-Serbja, il-Kosovo u s-Slovenja,

–   wara li kkunsidra l-fatt li t-Tribunal huwa qorti tal-liġi tan-NU, li topera fl-Ewropa u tittratta kwistjonijiet Ewropej, li kienet twaqqfet fl-1993 bħala istituzzjoni temporanja speċifikament biex tinvestiga vjolazzjonijiet serji tal-liġi umanitarja internazzjonali mwettqa f'dik li kienet il-Jugożlavja mill-1991 u biex tressaq quddiem il-ġustizzja lil dawk responsabbli,

–   wara li kkunsidra l-fatt li, dak iż-żmien, is-sistemi ġudizzjarji domestiċi f'dik li kienet il-Jugożlavja ma setgħux jew ma kienux lesti jinvestigaw u jressqu quddiem il-ġustizzja lil dawk li huma l-aktar responsabbli,

–   wara li kkunsidra l-fatt li t-Tribunal poġġa taħt att ta' akkuża 161 individwu, li lesta l-proċeduri kontra 116-il akkużat, li attwalment ħafna akkużati jinsabu fi stadji differenti tal-proċeduri quddiem it-Tribunal, li ħames akkużati biss għadhom fi stadju ta' qabel il-proċessi jistennew li jibdew il-proċessi tagħhom, u li mill-individwi taħt att ta' akkuża tnejn minnhom biss, Ratko Mladić u Goran Hadžić, għadhom maħruba(1),

–   wara li kkunsidra r-riżoluzzjonijiet S/RES/1503 (2003) u S/RES/1534 (2004) tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU li jistiednu lit-Tribunal biex jieħu l-miżuri kollha possibbli biex ilesti xogħlu sal-aħħar tal-2010 ("l-istrateġija tat-tlestija"),

–   wara li kkunsidra l-fatt li d-dati previsti fl-istrateġija tat-tlestija huma miri u mhux skadenzi assoluti,

–   wara li kkunsidra l-evalwazzjonijiet ta' kull sitt xhur ippreżentati mill-President u l-Prosekutur tat-Tribunal, skont il-paragrafu 6 tar-riżoluzzjoni S/RES/1534 (2004) tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU dwar il-progress li sar biex tiġi implimentata l-istrateġija tat-tlestija,

–   wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni A/RES/63/256 tal-Assemblea Ġenerali tal-NU dwar proposta komprensiva rigward inċentivi xierqa biex jinżamm il-persunal tat-Tribunal Kriminali Internazzjonali għall-Irwanda u għat-Tribunal Kriminali Internazzjonali għall-ex Jugoslavja, adottata b'konsensus fit-23 ta' Diċembru 2008,

–   wara li kkunsidra l-appoġġ konsiderevoli u konsistenti għat-Tribunal u għall-ħidma tiegħu mill-UE u l-Istati Membri tagħha,

–   wara li kkunsidra l-fatt li l-koperazzjoni sħiħa mat-Tribunal saret punt ta' referenza ċentrali fil-politika tal-UE għall-pajjiżi tal-Balkani tal-Punent,

–   wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-15 ta' Jannar 2009 dwar Srebrenica(2),

–   wara li kkunsidra l-Artikoli 114(3) u 83(5) tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

–   wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għall-Affarijiet Barranin (A6-0112/2009),

A.   billi t-Tribunal, li jinsab f'The Hague, u l-ħidma tiegħu jistħoqqilhom l-appoġġ sħiħ u kontinwu tal-UE u tal-Istati Membri tagħha,

B.   billi t-Tribunal ta sentenzi li stabbilixxew preċedenti dwar il-ġenoċidju, id-delitti tal-gwerra u d-delitti kontra l-umanità, u billi diġà ta kontribut sinifikanti għall-proċess tar-rikonċiljazzjoni fil-Balkani tal-Punent, biex b'hekk ikkontribwixxa biex terġa' tiġi stabbilita u tinżamm il-paċi fir-reġjun,

C.   billi l-koperazzjoni sħiħa mat-Tribunal kienet u għadha waħda mill-kundizzjonijiet stretti stabbiliti mill-UE fl-involviment kuntrattwali tagħha mal-pajjiżi fir-reġjun,

D.   billi t-Tribunal ikkontribwixxa biex jitqiegħdu l-pedamenti ta' regoli ġodda għas-soluzzjoni tal-kunflitti u għall-iżvilupp ta' wara l-kunflitti madwar id-dinja, ipprovda tagħlimiet għal tribunali ad hoc futuri potenzjali u wera li l-ġustizzja internazzjonali effiċjenti u trasparenti hija possibbli, u billi l-kontribut tiegħu għall-iżvilupp tal-liġi kriminali internazzjonali huwa rikonoxxut minn bosta,

E.   billi wħud mill-atti ta' akkuża, deċiżjonijiet u sentenzi mogħtija mit-Tribunal tqiesu kontroversjali f'partijiet differenti tal-Balkani tal-Punent u lil hinn minnhom; billi tista' tittieħed tagħlima siewja minn dawn ir-reazzjonijiet, li se jagħmlu parti mill-wirt tat-Tribunal, iżda li jenfasizzaw ukoll il-ħtieġa li jkun hemm Kamra tal-Appell kif ukoll programm ta' ħidma diretta mal-pubbliku,

F.   billi t-Tribunal għadu qed iwettaq firxa wiesa' ta' attivitajiet ta' ħidma diretta mal-pubbliku, bl-għan li l-ħidma tiegħu tinġieb aktar qrib il-pajjiżi kkonċernati, inkluż li jiġi ffaċilitat ir-rappurtar tal-proċessi mill-midja lokali, ħidma diretta mal-komunità mill-uffiċjali tiegħu fil-post u sforzi ta' bini tal-kapaċitajiet mal-istituzzjonijiet ġudizzjarji nazzjonali li jittrattaw id-delitti tal-gwerra, kif ukoll numru ta' proġetti li għandhom l-għan li jidentifikaw l-aħjar prattiki,

G.   billi r-riżoluzzjonijiet S/RES/1503 (2003) u S/RES/1534 (2004) hawn fuq imsemmija tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU stiednu lit-Tribunal u lit-Tribunal Kriminali Internazzjonali għar-Rwanda biex ilestu l-investigazzjonijiet kollha sal-aħħar tal-2004, il-proċessi kollha fi prim'istanza sal-aħħar tal-2008, u l-ħidma kollha sal-aħħar tal-2010; billi, madankollu, it-Tribunal indika li mhux se jkun jista' jlesti l-proċessi fi prim'istanza qabel l-aħħar tal-2009, anke minħabba n-numru kbir ta' appelli; billi, għaldaqstant, hija meħtieġa deċiżjoni ġdida tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU biex jiġi estiż il-mandat tat-Tribunal,

H.   billi t-Tribunal ħa l-inizjattiva li jfassal pjan li kien approvat mill-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU fir-riżoluzzjonijiet msemmija hawn fuq u li sar magħruf bħala "l-istrateġija tat-tlestija", li l-iskop tiegħu hu li jiġi żgurat li jikkonkludi l-missjoni tiegħu b'mod li jkun irnexxa, fil-ħin u b'koordinazzjoni mas-sistemi legali domestiċi fil-pajjiżi kkonċernati,

I.   billi l-pjan jikkonsisti fi tliet fażijiet u dati li fihom hu mmirat li jitlesta l-mandat tat-Tribunal, u billi l-għan attwali hu li jitlestew il-proċeduri kollha (proċessi u appelli) sal-2011 jew li jiġġebbdu ftit sal-bidu tal-2012; billi, biex jikseb dawn ir-riżultati, it-Tribunal qed jiffoka fuq l-iktar mexxejja għoljin issuspettati li kienu responsabbli għal delitti mwettqa fil-ġuriżdizzjoni tagħhom, ittrasferixxa każijiet li tressqu kontra persuni akkużati ta' livell intermedju jew baxx lill-ġuriżdizzjonijiet nazzjonali kompetenti, u mexxa proċessi konġunti ta' imputati, għalkemm għandha tingħata attenzjoni biex jiġi żgurat li s-sejħa fil-kawża ma taffettwax id-drittijiet tal-akkużat; billi l-prosekuturi u l-qrati nazzjonali jistgħu u qegħdin ukoll jibdew u jittrattaw diversi każijiet huma stess, iżda xi qrati nazzjonali jafu ma jkunux jistgħu jew ma jkunux iridu jmexxu proċeduri kriminali f'konformità ma' standards u regoli internazzjonali ta' smigħ ġust, u t-trasferiment għall-qrati nazzjonali f'xi każijiet ntlaqa' b'reżistenza mill-vittmi u mix-xhieda li huma direttament involuti,

J.   billi t-tliet Kmamar tal-Proċessi u l-Kamra tal-Appell tat-Tribunal żammew produttività sħiħa u qed jisimgħu każijiet b'aktar minn akkużat wieħed; billi t-trasferiment tal-każijiet għall-ġurisdizzjonijiet nazzjonali kompetenti kellu impatt sostanzjali fuq l-ammont ġenerali ta' xogħol tat-Tribunal, iżda kien hemm fatturi lil hinn mill-kontroll tiegħu li kkawżaw ċertu dewmien u ma jistax jiġi eskluż li jkun hemm aktar dewmien mhux previst,

K.   billi, ukoll, iż-żewġ akkużati li għad baqa', Ratko Mladić u Goran Hadžić, għandhom jitressqu quddiem il-ġustizzja, u billi l-qbid tagħhom se jiddependi fuq il-koperazzjoni obbligatorja tal-Istati, skont l-Artikolu 29 tal-Istatut tat-Tribunal, inkluż fit-tfittxija, għal u l-arrest u t-trasferiment tal-persuni maħruba kif ukoll fit-tressiq tal-provi li jinsabu, pereżempju, fl-arkivji domestiċi, u billi mhux dejjem ingħatat għajnuna biex isir l-arrest u t-trasferiment tal-akkużati li għadhom maħruba u l-produzzjoni tal-provi,

L.   billi l-Artikolu 21 tal-Istatut tat-Tribunal jipprevedi d-dritt ta' kwalunkwe persuna akkużata li jsiru l-proċeduri kontrih fil-preżenza tiegħu u billi għalhekk it-Tribunal ma jkunx jista', anke jekk ikollu provi abbundanti, jibqa' għaddej in absentia,

M.   billi l-impenn tat-Tribunal li jlesti malajr il-mandat tiegħu huwa rikonoxxut, iżda billi l-każijiet li għad fadal għandhom jinstemgħu mingħajr ma jkunu soġġetti għal pressjonijiet mhux realistiċi ta' żmien, peress li pressjonijiet bħal dawn jafu jkunu ta' ħsara għad-dritt tal-akkużati għal smigħ ġust; billi ma jista' jkun hemm l-ebda taqsir tal-proċeduri li jista' jipperikola aktar is-sikurezza u l-benesseri tal-vittmi u tax-xhieda li qed jixhdu quddiem it-Tribunal, u billi d-data li hi prevista bħala mira għall-istrateġija tat-tlestija tat-Tribunal ma tistax tfisser impunità għaż-żewġ persuni maħruba li għad fadal jew li jkun hemm pressjonijiet ta' żmien mhux xierqa għall-proċessi li għadhom għaddejjin,

1.  Jindirizza dawn ir-rakkomandazzjonijiet lill-Kunsill:

2.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-rakkomandazzjoni lill-Kunsill u, għal skopijiet ta' informazzjoni, lill-Kummissjoni, lill-gvernijiet u l-parlamenti tal-Istati Membri, lill-Kunsill tas-Sigurtà tan-Nazzjonijiet Uniti u lill-President tat-Tribunal Kriminali Internazzjonali għal dik li kienet il-Jugożlavja.

(1) Ittra mill-President tat-Tribunal Internazzjonali lill-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU, S/2008/729, 24 ta' Novembru 2008. (2) Testi adottati, P6_TA(2009)0028.

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tat-12 ta' Marzu 2009 dwar l-ilma fid-dawl tal-Ħames Forum Dinji dwar l-Ilma f'Istanbul mis-16 sat-22 ta' Marzu 2009

P6_TA(2009)0137 B6-0113/2009

Il-Parlament Ewropew,

–   wara li kkunsidra d-Dikjarazzjonijiet Ministerjali tal-ewwel erba' 'Fora Dinjija dwar l-Ilma' f'Marrakech (1997), fl-Aya (2000), fi Kyoto (2003) u fil-Messiku (2006),

–   wara li kkunsidra d-Dikjarazzjoni tal-Konferenza ta' Dublin dwar l-ilma fil-perspettiva ta' żvilupp dejjiemi (1992) li tirrakkomanda l-adozzjoni ta' ġestjoni integrata tal-ilma li tirrikonoxxi l-valur tal-ilma f'kull użu tiegħu, u li tintroduċi l-prinċipju tat-tariffi tal-ilma,

–   wara li kkunsidra r-Riżoluzzjoni A/RES/58/217 tal-Assemblea Ġenerali tan-Nazzjonijiet Uniti li tiddikjara l-perjodu 2005-2015 ''Perjodu ta" Għaxar Snin ta" Azzjoni dwar l-Ilma'' u tiddikjara t-22 ta" Marzu ta" kull sena ''Il-Jum Dinji tal-Ilma'',

–   wara li kkunsidra d-Dikjarazzjoni Ministerjali tal-Konferenza Internazzjonali dwar l-Ilma Ħelu f'Bonn (2001), li tenfasizza l-bżonn urġenti li jiġu stimulati finanzjamenti ġodda mill-kategoriji kollha ta' investituri possibbli, kif ukoll il-bżonn li jissaħħaħ il-finanzjament pubbliku tal-ilma permezz ta' kapital privat, filwaqt li jiġu inkoraġġuti azzjonijiet fil-livell lokali,

–   wara li kkunsidra l-Konferenza ta' Monterrey (2002) li introduċiet il-kunċett ta' Sħubija Dinjija għall-Ilma li tkun tikkostitwixxi djalogu bejn partijiet ugwali, pluridimensjonali u estiż għall-intrapriżi, għall-istituzzjonijiet finanzjarji u għas-soċjetà ċivili, u din l-inizjattiva reġgħet issemmiet fis-sħubija ġdida għall-Iżvilupp tal-Afrika (Sħubija Ġdida għall-Iżvilupp tal-Afrika, NEPAD) u mill-G8 f'Ġenova fl-2001, kif ukoll fil-forum għas-Sħubija mal-Afrika fl-2003,

–   wara li kkunsidra l-Konvenzjoni tal-Kummissjoni Ekonomika tan-Nazzjonijiet Uniti għall-Ewropa, adottata f'Ħelsinki fl-1992, u li daħlet fis-seħħ fl-1996, li tipprovdi qafas legali ta' koperazzjoni reġjonali dwar il-ħarsien u l-użu tar-rotot tal-ilma transkonfinali u tax-xmajjar internazzjonali,

–   wara li kkunsidra l-Laqgħa Għolja Dinjija tan-Nazzjonijiet Uniti dwar il-Millennju (New York, 6-8 ta" Settembru 2000) li fasslet l-Għanijet tal-Millennju għall-Iżvilupp (MDGs), li stipulaw it-tnaqqis bin-nofs, sal-2015, tal-proporzjon tal-popolazzjoni li m'għandhiex aċċess sostenibbli għal ilma tax-xorb sikur,

–   wara li kkunsidra l-Karta ta' Zaragoza tal-2008 bit-titolu "Viżjoni ġdida komprensiva tal-Ilma" u r-rakkomondazzjonijiet tat-Tribunal tal-Ilma adottati fl-14 ta' Settembru 2008, il-jum tal-egħluq tal-Eżibizzjoni Internazzjonali ta' Zaragoza, u li ntbagħtet lis-Segretarju Ġenerali tan-NU,

–   wara li kkunsidra t-Tieni Rapport Dinji tan-Nazzjonijiet Uniti dwar il-governanza tar-riżorsi tal-ilma: "L-ilma: responsabilità maqsuma", ippubblikat fl-2006,

–   wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-11 ta" Marzu 2004 dwar l-Istrateġija tas-Suq Intern - Prijoritajiet 2003 - 2006(1), li fil-paragrafu 5 tgħid li, "billi l-ilma huwa ġid komuni tal-umanità u l-ġestjoni tar-riżorsi tal-ilma m'għandhiex tkun suġġetta għar-regoli tas-suq intern",

–   wara li kkunsidra r-''Rapport tal-2006 dwar l-Iżvilupp tal-Bniedem'' tal-Programm ta" Żvilupp tan-Nazzjonijiet Uniti (UNDP) fuq ''L-ilma bejn is-setgħa u l-faqar '' li fih intwera li huwa l-faqar, u mhux l-iskarsezza fiżika tal-ilma, li huwa l-kawża tan-nuqqas ta" aċċess għall-ilma għal aktar minn biljun ruħ,

–   wara li kkunsidra r-Riżoluzzjoni tiegħu tal-15 ta' Marzu 2007 dwar l-entitajiet lokali u l-koperazzjoni għall-iżvilupp(2),

–   wara li kkunsidra r-Riżoluzzjoni tiegħu tal-15 ta' Marzu 2006 dwar ir-Raba' Forum Dinji dwar l-Ilma fil-Messiku mis-16 sat-22 ta' Marzu 2006(3),

–   wara li kkunsidra l-inizjattivi sinifikanti tas-soċjetà ċivili Ewropea dwar l-ilma u d-dritt tal-aċċess għall-ilma tax-xorb għal kulħadd li saru fil-Parlament Ewropew, b'mod partikulari ''L-Assemblea Dinjija tad-Deputati u taċ-Ċittadini għall-Ilma (ADDĊI, 18-20 ta" Marzu 2007) '' u '' Peace with Water - Nagħmlu Paċi bl-Ilma '' (12-13 ta" Frar 2009) kif ukoll il-'' Memorandum għal Protokoll Dinji dwar l-Ilma '' li kien ġie diskuss,

–   wara li kkunsidra l-mistoqsija orali B6-0113/2009 indirizzata lill-Kummissjoni dwar il-Ħames Forum Dinji dwar l-Ilma f'Istanbul, mis-16 sat-22 ta' Marzu 2009,

–   wara li kkunsidra l-Artikolu 108(5) tar-Regoli ta" Proċedura tiegħu,

A.   billi n-nuqqas ta' ilma u ta' dekontaminazzjoni jikkawżaw 8 miljun mewta fis-sena, billi iktar minn biljun persuna m'għandhiex aċċess komdu u bi prezz aċċettabbli għall-ilma tax-xorb, u billi madwar 2.5 biljun persuna m'għandhom l-ebda mezz ta' dekontaminazzjoni,

B.   billi hemm 2.8 biljun persuna jgħixu f'postijiet affettwati mill-istress idriku u li dan l-ammont se jiżdied għal 3.9 biljun sal-2030,

C.   billi l-popolazzjonijiet foqra huma l-iktar vulnerabbli għall-bidla fil-klima u huma wkoll l-inqas kapaċi li jadattaw ruħhom għaliha,

D.   billi l-industrija multinazzjonali tal-kummerċ agrikolu (agrobusiness) tirrappreżenta l-utent ewlieni tal-ilma ħelu fid-dinja (70% tat-teħid tal-ilma dinji) li hija tirċievi bi prezz redikolu, u billi l-esplojtazzjoni żejda tar-riżorsi tal-ilma wasslet għall-aggravazzjoni u għall-estensjoni tal-proċessi ta" kontaminazzjoni tal-ilmijiet u ta" degradazzjoni ġeneralizzata tal-ħamrija, minn fejn tirriżulta l-multiplikazzjoni tal-fenomeni tan-nixfa li kulma jmur issir aktar u aktar strutturali,

E.   billi s-servizzi marbuta mal-użu tal-ilma u ġestjoni razzjonali għandhom jiddeterminaw livell ta' prezz li jevita użu żejjed minn ċerti setturi u jippermetti li jsiru investimenti fiż-żamma u fit-titjib tal-infrastrutturi, flimkien ma' miżuri ta' appoġġ biex tiġi garantita distribuzzjoni ekwa tal-ilma u appoġġ mill-gvern sabiex familji foqra jkunu jistgħu jħallsu għall-bżonnijiet bażiċi ta' ilma tagħhom,

F.   billi s-sussidji globali għall-ilma, li jirriżultaw fi prezzijiet tal-ilma artifiċjalment baxxi, iwasslu għal użu żejjed tal-ilma minn ċerti setturi u huma waħda mir-raġunijiet ewlenin għan-nuqqas tal-ilma,

G.   billi d-distribuzzjoni tal-ilma mhijiex ekwa, filwaqt li għandha tkun tikkostitwixxi dritt fundamentali u universali, peress li l-livell lokali huwa l-iktar wieħed rilevanti sabiex din tiġi definita u ġestita,

H.   billi l-liberalizzazzjoni u d-deregolamentazzjoni tad-distribuzzjoni tal-ilma fil-pajjiżi li qed jiżviluppaw, u b'mod partikolari fl-Inqas Pajjiżi Żviluppati (LDCs), mingħajr qafas regolatorju adatt, jistgħu jirriżultaw f'żieda fil-prezzijiet li tolqot lill-ifqar persuni u tnaqqas l-aċċess tagħhom għall-ilma,

I.   billi s-sħubiji pubbliċi-privati, li għandhom jgħaqqdu regolamenti rigorużi u trasparenti, proprjetà pubblika u investiment privat, għandhom jiġu orjentati lejn it-titjib tal-aċċess għall-ilma u s-sistema sanitarja għal kulħadd, kif ukoll għal użu iktar effikaċi fil-livell tal-ispiża,

J.   billi l-ostakoli ewlenin għal ġestjoni effikaċi tal-ilma huma : il-prijorità politika u finanzjarja dgħajfa mogħtija lill-ilma, il-ġestjoni ħażina, l-inadegwatezza tal-qafas legali, in-nuqqas ta' trasparenza fin-negozjati u fl-għoti tal-kuntratti, il-korruzzjoni u n-nuqqas ta' diskussjonijiet fir-rigward tat-tariffi,

K.   billi skont l-Organizzazzjoni għall-Kooperazzjoni u l-Iżvilupp Ekonomiku (OECD), il-parti ta' għajuna pubblika għall-iżvilupp (ODA) dedikata għall-ilma u għad-dekontaminazzjoni tirrappreżenta biss 9% tal-ODA bilaterali u 4.5% tal-ODA multilaterali, u li hija mqassma ħażin, peress li l- LDCs irċevew biss 24% tal-fondi, filwaqt li huma l-iżjed li għandhom bżonn dawn il-fondi,

L.   billi l-''Forum Dinji dwar l-Ilma'', li jiltaqa' kull tliet snin, huwa post ta' diskussjoni u ta' orjentazzjoni ta' deċiżjonijiet politiċi dinjija fil-qasam tal-ġestjoni tal-ilma u tar-riżorsi tal-ilma, filwaqt li jesprimi d-dispjaċir tiegħu li s'issa l-attivitajiet tal-Forum Dinji dwar l-Ilma ftit li xejn ġew integrati fil-ħidmiet tan-Nazzjonijiet Uniti,

1.  Jiddikjara li l-ilma huwa beni komuni tal-umanità u li għandu jkun jikkostitwixxi dritt fundamentali u universali; jitlob li jitwettqu l-isforzi kollha neċessarji sabiex jiġi garantit aċċess għall-ilma tax-xorb lill-iktar popolazzjonijiet vulnerabbli sal-2015;

2.  Jiddikjara li l-ilma huwa meqjus bħala beni pubbliku u għandu jitqiegħed taħt kontroll pubbliku, irrispettivament minn jekk huwiex ġestit parzjalment jew totalment mis-settur privat;

3.  Jenfasizza li kull politika ta' ġestjoni għandha tintegra wkoll il-ħarsien tas-saħħa pubblika u tal-ambjent u li l-Forum Dinji tal-Ilma għandu jikkontribwixxi b'mod demokratiku, parteċipattiv u konsenswali, fl-iżvilupp ta' strateġiji li jħeġġu mezz ta' żvilupp ekonomiku u agrikolu li jiggarantixxi livell għoli ta' kwalità tal-ilma;

4.  Jitlob għall-abandun tal-iskemi ta' sussidji globali għad-distribuzzjoni tal-ilma, li jnaqqsu l-effikaċja tal-inċentivi għal ġestjoni effiċjenti tal-ilma peress li joħolqu użu eċċessiv, sabiex b'hekk jinħelsu fondi maħsuba għal sussidji mmirati, partikolarment għall-popolazzjonijiet foqra u rurali, bil-għan li jkun hemm aċċess għall-ilma għal kulħadd;

5.  Jenfasizza l-interess ta' ħolqien ta' entitajiet ta' ġestjoni komuni tal-ilma bejn pajjiżi li jmissu mal-ilma tal-istess baċin, sabiex jinħolqu jew jissaħħu solidarjetajiet li jistgħu jwasslu biex il-kunflitti jittaffew jew jiġu solvuti;

6.  Ifakkar l-irwol essenzjali tan-nisa fil-provvista, fil-ġestjoni u fil-preservazzjoni tal-ilma;

7.  Jitlob lill-Istati Membri biex, minkejja l-kriżi finanzjarja, iżidu l-kontribuzzjoni tagħhom għall-ODA sabiex jintlaħaq l-Għan tal-Millennju għall-Iżvilupp fir-rigward tal-provvista tal-ilma tax-xorb, li l-bżonnijiet ta' investiment għalih jammontaw għal USD180 000 000 000 fis-sena;

8.  Jitlob li l-mezzi tal-''Fond Ewropew għall-Ilma'' favur pajjiżi Afrikani, tal-Karibew u tal-Paċifiku (ACP) jissaħħu fil-kuntest tal-Għaxar Fond Ewropew għall-Iżvilupp u li jiġi żviluppati mezzi ġodda ta' finanzjament, inkluż dak privat u ta' sħubiji innovattivi, partikolarment il-finanzjament solidari;

9.  Jixtieq li l-ODA bilaterali jappoġġja ċerti azzjonijiet multilaterali bħall-Inizjattiva Afrikana għall-Ilma;

10.  Iqis li l-ODA għandha tintuża flimkien mar-riżorsi tal-entitajiet lokali, mad-donazzjonijiet volontarji, mas-self bankarju u mal-kapital privat sabiex jiġi żgurat li s-settur tal-ilma jirċievi finanzjament komplut kemm jista' jkun;

11.  Jinsisti dwar il-ħolqien ta' mekkaniżmi ta' garanzija li jistgħu jitwaqqfu mill-istituzzjonijiet finanzjarji u ta' żvilupp biex jibbilanċjaw ir-riskji tal-investituri fis-suq tal-ilma;

12.  Jafferma illi l-Istat, fil-missjonijiet tiegħu ta' definizzjoni tal-politiki u tal-mezzi neċessarji, ta' għażla tas-sħab u ta' tqassim tar-responsabilitajiet, filwaqt li jiddelega l-eżekuzzjoni lill-entitajiet lokali, għandu jibqa' protagonista prinċipali tal-politika tal-ilma;

13.  Jinsisti sabiex il-ġestjoni tar-riżorsi tal-ilma tkun ibbażata fuq approċċ deċentralizzat, parteċipattiv u integrat li jgħaqqad lill-utenti u lill-persuni li jieħdu d-deċiżjonijiet mad-definizzjoni tal-politiki tal-ilma fil-livell lokali;

14.  Jitlob lill-Kummissjoni biex tiżviluppa programmi ta' sensibilizzazzjoni fir-rigward tal-ilma, kemm fl-Unjoni kif ukoll fil-pajjiżi sħab;

15.  Jinsisti dwar il-bżonn li jiġu appoġġjati l-awtoritajiet pubbliċi fl-isforzi tagħhom sabiex jimplimentaw ġestjoni demokratika tal-ilma li tkun effikaċi, trasparenti, regolamentata u li tirrispetta l-għanijiet għall-iżvilupp sostenibbli sabiex jiġu sodisfatti l-bżonnijiet tal-popolazzjonijiet;

16.  Jitlob lill-Kunsill u lill-Kummissjoni biex jirrikonoxxu l-irwol fundamentali tal-awtoritajiet lokali fil-ħarsien u l-ġestjoni tal-ilma, sabiex, kullimkien, isiru responsabbli għall-ġestjoni tas-settur tal-ilma, u jiddispjaċih li l-kompetenzi tal-entitajiet lokali tal-Unjoni mhumiex wisq valorizzati mill-programmi ta' kofinanzjament Ewropej;

17.  Jitlob għalhekk lill-Kummissjoni u lill-Kunsill biex jinkoraġġixxu lill-awtoritajiet lokali tal-UE biex jikkonsakraw parti mill-ħlasijiet irċevuti mill-utenti għall-provvista tas-servizzi tal-ilma u tad-dekontaminazzjoni tal-ilma favur azzjonijiet ta' koperazzjonijiet deċentralizzati;

18.  Jitlob, fil-kuntest tal-proprjetà pubblika u fil-qafas regolatorju adegwat, biex jiġu permessi iżjed sforzi sabiex is-settur privat jiġi impenjat fid-distribuzzjoni tal-ilma, biex jittieħed benefiċċju mill-kapital tiegħu, mill-għarfien u mit-teknoloġija, bil-għan li jittejjeb l-aċċess għall-ilma u għall-istallazzjonijiet sanitarji; għal kulħadd u jittejjeb il-għarfien tal-aċċess għall-ilma bħala dritt fundamentali;

19.  Iqis li l-kompitu tal-Istati huwa li jintegraw il-fornituri privati ta' daqs żgħir fl-istrateġiji nazzjonali tagħhom ta' provvista tal-ilma;

20.  Huwa tal-fehma li s-sistemi ta' sħubija pubblika-privata, li fihom l-awtoritajiet pubbliċi għadhom proprjetarji tal-infrastrutturi u jikkonkludu kuntratt ta' ġestjoni mas-settur privat, jistgħu jkunu wieħed mill-mezzi għat-titjib tal-aċċess bi prezz aċċettabbli għall-ilma u għas-sistema sanitarja;

21.  Jinsisti dwar il-promozzjoni ta' approċċi ġodda bħat-tisqija taz-zoni rurali u l-ħolqien ta' ċinturini ħodor madwar il-bliet, sabiex jissaħħu s-sikurezza tal-ikel u l-awtonomija lokali;

22.  Iqis li l-irwol ta' intermedjarju tal-organizzazzjonijiet mhux governattivi tal-post mal-popolazzjonijiet huwa element kumplimentari insostitwibbli biex jiġi garantit suċċess tal-proġetti fil-pajjiżi foqra;

23.  Jixtieq li jkun hemm sistema ta' tqassim ekwu tat-tariffi li tippermetti l-provvista ta' ilma bi prezz aċċettabbli lill-iktar persuna żvantaġġjati;

24.  Jinsab konvint li l-ekonomizzar lokali għandu jintuża wkoll, u dan jeħtieġ l-eliminazzjoni min-naħa tal-gvernijiet ta' kull ostakolu ta' natura legali, fiskali jew amministrattiva li jxekkel l-iżvilupp tas-swieq finanzjarji lokali;

25.  Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri biex jadottaw politika ta' għajnuna għall-ġestjoni tal-ilma, ibbażata fuq il-prinċipju tal-aċċess universali, ekwu u mhux diskriminatorju għal ilma sikur għas-saħħa;

26.  Jitlob lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri biex jiffaċilitaw u jappoġġjaw l-isforzi tal-pajjiżi li qed jiżviluppaw fil-qasam tal-adattament u tat-tnaqqis tal-effetti tal-bidla fil-klima; ifakkar f'dan ir-rigward l-importanza li titwaqqaf malajr Alleanza Globali kontra l-Bidla fil-Klima;

27.  Jitlob li l-kwistjoni tal-ġestjoni tal-ilma, tar-riżorsi tal-ilma kif ukoll tad-dritt tal-aċċess għall-ilma għal kulħadd tkun inkluża fl-aġenda tal-ftehimiet li se jkunu definiti fil-Konferenza tal-Partijiet 15 (COP 15) f'Kopenħagen (7-18 ta" Diċembru 2009) dwar il-ġejjieni tal-Protokoll ta" Kyoto, fid-dawl ukoll tal-ħidma tal-Panel ta" Esperti Intergovernattiv dwar il-Bidla fil-Klima (PIBK);

28.  Jenfasizza l-importanza li jitqiesu l-bżonnijiet tal-foqra fit-tfassil tal-politiki ta' provvista u ta' ġestjoni tal-ilma, immirati partikolarment lejn l-iktar popolazzjonijiet vulnerabbli għall-bidla fil-klima;

29.  Jitlob lill-Presidenza inkarigata mir-rappreżentanza tal-UE fil-Forum ta' Istanbul, bil-mandat illi:

30.  Jixtieq li jinbdew negozjati fil-kuntest tan-NU sabiex jintlaħaq ftehim dwar Trattat internazzjonali li jirrikonoxxi dan id-dritt għall-ilma tax-xorb; jistieden lill-Istati Membri tal-UE, kif ukoll lill-Presidenza tal-Unjoni, biex jieħdu inizjattivi politiċi u diplomatiċi f'dan is-sens, fi ħdan l-Assemblea Ġenerali kif ukoll fil-Kunsill tad-Drittijiet tal-Bniedem tan-Nazzjonijiet Uniti;

31.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill, lill-Kummissjoni, lill-Kunsill tal-Ministri ACP-UE, lis-Segretarjat Ġenerali tan-Nazzjonijiet Uniti u lis-Segretarjat Ġenerali tal-kumitati internazzjonali għall-Kuntratt Dinji tal-Ilma.

(1) ĠU C 102E, 28.4.2004, p. 857. (2) ĠU C 301 E, 13.12.2007, p.249. (3) ĠU C 291 E, 30.11.2006, p.294.

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tat-12 ta' Marzu 2009 dwar approċċ għall-'Għajnuna tal-KE għall-iżvilupp fir-rigward tas-servizzi tas-saħħa fl-Afrika 'l isfel mis-Saħara'

P6_TA(2009)0138 B6-0114/2009

Il-Parlament Ewropew,

–   wara li kkunsidra r-Rapport Speċjali Nru 10/2008 tal-Qorti tal-Awdituri dwar "l-Għajnuna għall-Iżvilupp mogħtija mill-KE għas-Servizzi tas-Saħħa fl-Afrika 'l Isfel mis-Saħara",

–   wara li kkunsidra d-Dikjarazzjoni tal-Millennju tan-Nazzjonijiet Uniti tat-18 ta' Settembru 2000 li tistabbilixxi l-Għanijiet ta' Żvilupp għall-Millennju (MDGs) bħala kriterji stabbiliti b'mod konġunt mill-komunità internazzjonali għall-eliminazzjoni tal-faqar,

–   wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tas-7 ta' Ottubru 2005 bl-isem "It-Tħaffif tal-progress lejn l-Għanijiet ta' Żvilupp għall-Millennju - Il-kontribut tal-Unjoni Ewropea" (COM(2005)0132),

–   wara li kkunsidra l-Programm ta" Azzjoni tal-Konferenza Internazzjonali dwar il-Popolazzjoni u l-Iżvilupp(1), li ġie adottat fl-1994,

–   wara li kkunsidra r-Riżoluzzjoni adottata fit-22 ta" Novembru 2007 mill-Assemblea Konġunta tal-Parlament ACP-EU dwar l-aċċess għall-kura tas-saħħa u għall-prodotti mediċinali, b'mod partikulari f'dak li għandu x'jaqsam ma' mard traskurat(2),

–   wara li kkunsidra d-Dokument ta" Strateġija għall-Programmi Tematiċi 2007-2013 bl-isem "Investiment fin-nies", ibbażat fuq ir-Regolament (KE) 1905/2006 li jistabbilixxi strument ta' finanzjament tal-kooperazzjoni għall-iżvilupp,

–   wara li kkunsidra r-Rapport dwar is-Saħħa fid-Dinja tal-2008 mill-Organizzazzjoni Dinjija għas-Saħħa (WHO) bl-isem "Il-Kura primarja tas-Saħħa – Issa aktar min qatt qabel",

–   wara li kkunsidra r-Riżoluzzjoni tiegħu tal-20 ta" Ġunju 2007 dwar l-Għanijiet ta' Żvilupp għall-Millennju ‐ il-punt f'nofs triq(3) u r-Riżoluzzjoni tiegħu tal-4 ta" Settembru 2008 - bi tħejjija għal-Laqgħa ta" Livell Għoli tan-NU dwar l-Għanijiet ta' Żvilupp għall-Millenju tal-25 ta" Settembru 2008 - dwar Imwiet marbuta mal-maternità(4),

–   wara li kkunsidra l-Mistoqsija Orali lill-Kummissjoni dwar ir-rapport tal-Qorti tal-Awdituri Nru 10/2008 dwar l-Għajnuna għall-iżvilupp mogħtija mill-KE għas-Servizzi tas-Saħħa fl-Afrika 'l Isfel mis-Saħara (O-0030/2009 - B6-0016/2009),

–   wara li kkunsidra l-Artikolu 108(5) tar-Regoli ta" Proċedura tiegħu,

A.   billi l-fondi tal-KE għall-qasam tas-saħħa ma żdidux mis-sena 2000 bħala proporzjon tal-assistenza għall-iżvilupp totali tagħha minkejja l-impenji għall-MDGs u l-kriżi tas-saħħa fl-Afrika 'l Isfel mis-Saħara,

B.   billi l-KE m'għamlitx arranġamenti sistematiċi biex tiggarantixxi li jkun hemm biżżejjed ħila esperta fil-qasam tas-saħħa biex timplimenta l-politika tagħha tas-saħħa b'mod xieraq,

C.   billi, filwaqt li l-ħsieb attwali tal-għajnuna mill-baġit ġenerali jinkludi rabtiet mal-qasam tas-saħħa, l-implimentazzjoni tiegħu ma daħlitx fil-fond biżżejjed biex tesplora dawk ir-rabtiet u tindirizza l-ħtiġijiet tal-ifqar oqsma tal-popolazzjoni,

D.   billi s-sostenn tal-baġit tal-qasam, li jiffoka fuq il-qasam tas-saħħa, ftit ġie użat mill-Kummissjoni fl-Afrika 'l Isfel mis-Saħara,

E.   billi nofs il-popolazzjoni tal-Afrika 'l Isfel mis-Saħara għadha tgħix fil-faqar, u billi l-Afrika huwa l-uniku kontinent li mhuwiex jagħmel progress lejn l-MDGs, speċjalment it-tliet MDGs relatati mas-saħħa – il-mortalità fost it-tfal, il-mortalità fil-maternità u l-ġlieda kontra l-HIV/AIDS, it-tuberkolożi u l-malarja – li huma kruċjali biex jiġi indirizzat il-faqar iżda li l-anqas li hemm ċans jintlaħqu sal-2015,

F.   billi, minkejja l-problemi ta" sostenibilità osservati fi proġetti relatati mas-saħħa, dan il-metodu ta" għoti ta" għajnuna ta prova li hu utli biex ikun sostnut il-qasam tas-saħħa fl-Aftrika 'l Isfel mis-Saħara,

G.   billi kull sena 3,5 miljun tifel u tifla jmutu qabel ma jagħlqu ħames snin bħala riżultat ta" dijarea u pulmonite,

1.  Jikkunsidra li sistemi dgħajfa tas-saħħa, inkluża l-kriżi ta" riżorsi umani, huma ostaklu maġġuri biex jinkisbu l-MDGs li għandhom x'jaqsmu mas-saħħa, u jenfasizza li t-tisħiħ ta" sistemi tas-saħħa għandu jkun element essenzjali fit-tnaqqis tal-faqar; jemmen li l-infrastruttura bażika tal-kura tas-saħħa teħtieġ appoġġ finanzjarju stabbli u fuq perjodu ta" żmien twil jekk l-MDGs relatati mas-saħħa għandhom iħallu frott;

2.  Jikkunsidra li, bil-ħsieb li jinkisbu riżultati aħjar fis-saħħa u biex jintlaħqu l-miri tal-iżvilupp tas-saħħa li sar qbil dwarhom f'livell internazzjonali, hemm bżonn ta" impenn komuni; f'dan il-kuntest, jilqa" b'sodisfazzjon l-impenn min-naħa tal-pajjiżi li qed jiżviluppaw biex jaħdmu lejn mira ta" 15% tal-baġits nazzjonali bħala investiment għas-saħħa skont l-impenji meħuda mill-kapijiet Afrikani f'Abuja, n-Niġerja, f'April 2001 (il-mira ta' 15% ta' Abuja); jisgħobbih li l-KE allokat 5,5% biss għas-saħħa mill-għajnuna totali taħt id-disa" Fond Ewropew għall-Iżvilupp (EDF);

3.  Iħeġġeġ lill-Kummissjoni biex issaħħaħ l-appoġġ tagħha għas-servizzi tas-saħħa fl-Afrika 'l Isfel mis-Saħara u biex tirrevedi l-bilanċ tal-iffinanzjar tal-KE bil-ħsieb li tagħti prijorità lill-għajnuna għas-sistemi tas-saħħa;

4.  Iħeġġeġ lill-Kummissjoni biex iżżid il-fondi allokati għall-qasam tas-saħħa fir-reviżjoni ta" nofs it-terminu tal-għaxar EDF, indipendentement minn strateġija neċessarjament komprensiva li tinkludi appoġġ għal oqsma li għandhom impenn usa" fuq ir-riżultati fis-saħħa, bħall-edukazzjoni, l-ilma u s-sistemi ta" sanità, l-iżvilupp rurali u l-governanza;

5.  Jenfasizza li l-impenn meħud fil-kuntest tal-istrument għall-Kooperazzjoni għall-Iżvilupp (DCI) li 20% mill-fondi jiġu ddedikati għas-saħħa u għall-edukazzjoni bażika sal-2009 għandu japplika għall-infiq kollu tal-politika Ewropea għall-iżvilupp, inkluż il-Fond Ewropew għall-Iżvilupp, sabiex ikun koerenti; jitlob lill-Kummissjoni biex tgħarraf lill-kumitati kompetenti tal-Parlament, sal-10 ta" April 2009, x'inhu l-persentaġġ, għal kull pajjiż, mill-għajnuna totali għall-iżvilupp allokata għall-Afrika 'l Isfel mis-Saħara li kien iddedikat għall-edukazzjoni bażika u sekondarja u s-saħħa bażika;

6.  Jitlob lill-Kunsill ipoġġi l-EDF fil-baġit tal-UE, kif diġà ntalab ripetutament mill-Parlament, li jippermetti aktar koerenza tal-politika u kontroll parlamentari fuq l-infiq għall-iżvilupp;

7.  Iħeġġeġ lill-Kummissjoni tiżgura li jkun hemm biżżejjed għarfien fis-saħħa sabiex ikollha sehem effettiv fid-djalogu tal-qasam tas-saħħa billi tiżgura li kull delegazzjoni fejn is-saħħa tkun qasam iffukat ikollha speċjalisti tas-saħħa, billi taħdem aktar mill-qrib ma" konsulenti tas-saħħa tad-dipartiment tal-Għajnuna Umanitarja tal-Komunità Ewropea (ECHO) f'pajjiżi li jkunu ħarġu minn gwerra, billi tifforma sħubiji aktar mill-viċin mal-WHO sabiex tipprofitta mill-għarfien tagħhom, u billi tidħol fi ftehimiet formali mal-Istati Membri tal-UE biex jużaw l-għarfien tagħhom; jitlob lill-Kummissjoni tibgħat lill-kumitati kompetenti tal-Parlament, sal-10 ta" April 2009, ħarsa ġenerali tan-numru rispettiv ta" esperti tas-saħħa u l-edukazzjoni li għamlet disponibbli fir-reġjun, fil-livell ta" delegazzjoni kif ukoll fil-kwartjieri ġenerali tagħha, u skeda ta" żmien/ħarsa ġenerali preċiża għall-2009 u 2010 fejn tindika kif beħsiebha żżid dan l-ammont u fejn se jiġu allokati dawk il-persuni, sabiex it-tweġibiet tal-Kummissjoni jkunu jistgħu jiġu kkunsidrati għall-proċedura ta" kwittanza għall-2007;

8.  Jitlob lill-Kummissjoni tipprovdi appoġġ ta" assistenza teknika għall-Fond Globali għall-Ġlieda kontra l-AIDS, it-Tuberkolożi u l-Malarja (GFATM) fil-livell tal-pajjiżi fit-tħejjija ta" applikazzjonijiet għal għotjiet u fl-implimentazzjoni ta" kuntratti ta" għotjiet u biex tipprovdi feedback lill-kwartjieri ġenerali tal-KE sabiex tiżgura li jkollha rwol effettiv fil-bord eżekuttiv tal-GFATM;

9.  Iħeġġeġ lill-Kummissjoni biex iżżid il-kapaċità tagħha fi staff u riżorsi, kemm fil-livell ta" kwartjieri ġenerali u delegazzjonijiet, sabiex tappoġġja l-istateġija tagħha tas-saħħa fil-pajjiżi kkonernati u biex tiżgura l-effettività tal-ħlasijiet tal-GFATM; u jitlob sabiex tingħata prijorità akbar lill-mard li faċilment jista" jiġi evitat, bħall-mard tad-dijarea, li jista" jiġi evitata bil-kbir permezz ta" aċċess universali għas-sapun u kampanji xierqa li jqajmu kuxjenza dwar il-ħasil tal-idejn;

10.  Iħeġġeġ lill-Kummissjoni wkoll biex tagħmel użu akbar ta" għajnuna mill-baġit ġenerali biex tissaħħaħ il-kura tas-saħħa b'indikaturi ta" prestazzjoni dwar il-progress lejn il-mira ta" 15% ta' Abuja u rati ta" implimentazzjoni (dgħufija speċifika fl-immaniġġjar tal-finanzi pubbliċi u s-sejħiet għall-offerti), l-assistenza teknika dwar id-djalogu tal-politika fil-qasam tas-saħħa u sistemi tajba tal-istatistika;

11.  Jikkonferma li l-kuntratti tal-MDG għandhom il-potenzjal li jiżguraw investiment sostenibbli u fuq perjodu ta" żmien twil fis-saħħa fil-pajjiżi li qed jiżviluppaw u biex jgħinhom jiksbu l-MDGs, iżda biss jekk il-Kummissjoni tiżgura li l-kuntratti tal-MDGs jikkonċentraw primarjament fuq is-saħħa u l-oqsma tal-edukazzjoni; jenfasizza, madankollu, li l-kuntratti tal-MDGs huma biss parti mis-soluzzjoni meta wieħed jiġi għal titjib fl-effettività u biex jitgħaġġel il-progress lejn l-ilħuq tal-MDGs li jirrigwardaw is-saħħa; iħeġġeġ lill-Kummissjoni wkoll biex tiżviluppa approċċi alternattivi, speċjalment għal dawk il-pajjiżi li għadhom mhumiex eliġibbli għall-kuntratti tal-MDGs, li spiss jinsabu aktar "il bogħod milli jiksbu l-MDGs dwar is-saħħa u li għandhom l-akbar bżonn ta" għajnuna għall-iżvilupp;

12.  Jilob lill-Kummissjoni biex tuża l-miri li jkejlu direttament ir-riżultati ta" politiki u biex tistabilixxi mekkaniżmi u għodda ta" monitoraġġ biex tiżgura li proporzjon adegwat ta" għajnuna mill-appoġġ tal-baġit ġenerali issostni l-ħtiġijiet bażiċi, partikolarment is-saħħa; jenfasizza li dan għandu jkun akkumpanjat minn għajnuna għall-bini ta" kapaċitajiet; jitlob lill-Kummissjoni tinforma lill-Parlament sa tmiem l-2009 dwar il-passi li tkun ħadet;

13.  Jitlob għall-bini ta" kapaċitajiet fil-ministeri kollha bil-ħsieb li tiġi żgurata effettività akbar fil-qasam tas-saħħa permezz ta" nfiq addizzjonali tal-baġit, peress li s-sjieda mill- pajjiżi sikwit wisq tkun limitata għall-ministeri tal-finanzi;

14.  Iħeġġeġ lill-Kummissjoni tagħmel użu akbar tal-appoġġ tal-baġit tal-qasam; jitlob lill-Kummissjoni tirrevedi r-rekwiżit ġenerali li l-appoġġ tal-baġit tal-qasam jista" jintuża biss jekk is-saħħa tkun qasam fokali u biex terġa" tikkunsidra d-distribuzzjoni attwali tagħha ta" riżorsi bejn l-appoġġ tal-baġit tal-qasam u l-appoġġ tal-baġit ġenerali;

15.  Jistieden lill-Kummissjoni biex tipprovdi appoġġ għal skrutinju tal-appoġġ baġitarju mill-parlamenti, mis-soċjetà ċivili u mill-awtoritajiet lokali sabiex tkun żgurata rabta soda u ċara bejn l-għajnuna mill-appoġġ tal-baġit u l-ilħuq tal-MDGs;

16.  Jikkundanna l-fatt li biss f'numru limitat ta' pajjiżi sħab (sitta) is-saħħa intgħażlet bħala qasam fokali taħt l-għaxar EDF; iħeġġeġ lill-Kummissjoni biex b'mod sistematiku tinkoraġġixxi pajjiżi biex iżidu l-baġit nazzjonali tas-saħħa billi jużaw indikaturi tal-prestazzjoni billi timmira għal dawn iż-żidied fil-Ftehimiet ġenerali tagħha ta" Finanzjament ta' Sostenn għall-Baġit;

17.  Jistieden lill-Kummissjoni biex ikollha sehem aktar b'saħħtu bħala faċilitatur tad-djalogu bejn il-gvernijiet tal-pajjiżi sħab u s-soċjetà ċivili, il-qasam privat u l-parlamenti nazzjonali;

18.  Iħeġġeġ lill-Kummissjoni biex tistabbilixxi u tqassam gwida ċara dwar meta kull strument għandu jintuża u kif dawn jistgħu jintużaw flimkien biex tintlaħaq l-akbar sinerġija possibli; jistieden lill-Kummissjoni biex tiżgura li jkun hemm koerenza bejn l-istrumenti finanzjarji differenti, filwaqt li titqies is-sitwazzjoni fil-pajjiżi individwali, sabiex ikun garantit progress fl-MDGs relatati mas-saħħa;

19.  Jinsisti li l-Kummissjoni u l-Istati Membri jużaw il-Kodiċi ta" Mġiba tal-UE dwar il-Koperazzjoni ta' Żvilupp għat-Tqassim tax-Xogħol biex ikun żgurat li l-infiq u l-programmi relatati mas-saħħa jkunu kkoordinati aħjar u biex tkun garantita konċentrazzjoni aħjar fuq il-pajjiżi li ma jirċievu għajnuna ta" xejn ("aid-orphan countries") u li ġew ittraskurati, inkluż pajjiżi fi kriżi u stati fraġli;

20.  Jistieden lill-Kummissjoni, f'koperazzjoni mill-qrib mal-Qorti tal-Awdituri, biex tidentifika kif in-nuqqasijiet innutati fir-Rapport tal-Qorti tal-Awdituri jistgħu jkunu indirizzati u sabiex jintbaghat rapport dwar l-eżitu ta' dawn id-diskussjonijiet lill-kumitati kompetenti tal-Parlament sa tmiem l-2009;

21.  Jagħti istruzzjoni lill-President tiegħu sabiex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill, lill-Kummissjoni, lill-gvernijiet u l-parlamenti tal-Istati Membri, lill-Qorti tal-Awdituri, u lill-gvernijiet u l-parlamenti tal-pajjiżi Afrikani kkonċernati.

(1) A/CONF.171/13/Rev.1. (2) ĠU C 58, 1.3.2008, p. 29. (3) ĠU C 146E, 12.6.2008, p. 232. (4) Testi adottati: P6_TA(2008)0406.

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tat-12 ta' Marzu 2009 dwar l-implimentazzjoni taz-Zona Unika ta' Pagamenti bl-Euro (SEPA)

P6_TA(2009)0139 B6-0111/2009

Il-Parlament Ewropew,

–   wara li kkunsidra d-dikjarazzjoni konġunta mill-Kummissjoni u l-Bank Ċentrali Ewropew tal-4 ta' Mejju 2006 dwar iz-Zona Unika ta' Pagamenti bl-Euro,

–   wara li kkunsidra d-Dokument Speċjali Nru 71 t'Awwissu 2007 dwar l-impatt ekonomiku taz-Zona Unika ta' Pagamenti bl-Euro ppubblikat mill-Bank Ċentrali Ewropew,

–   wara li kkunsidra d-Direttiva 2007/64/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-13 ta" Novembru 2007 dwar is-servizzi ta" pagament fis-suq intern(1) (Direttiva dwar is-Servizzi ta" Pagament),

–   wara li kkunsidra l-proposta tal-Kummissjoni tat-13 ta' Ottubru 2008 għal regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar il-ħlas transkonfinali fil-Komunità (COM(2008)0640),

–   wara li kkunsidra s-Sitt Rapport dwar il-Progress tas-SEPA mill-Bank Ċentrali Ewropew ta' Novembru 2008,

–   wara li kkunsidra l-Artikolu 108(5) tar-Regoli ta" Proċedura tiegħu,

A.   billi z-Zona Unika ta' Pagamenti bl-Euro (SEPA) hija intiża bħala suq integrat għas-servizzi tal-pagament, li hu suġġett għal kompetizzjoni effettiva u fejn m'hemm l-ebda distinzjoni bejn pagamenti transkonfinali u nazzjonali bl-euro,

B.   billi s-SEPA mhix biss inizjattiva ta' awtoregolazzjoni mill-Kunsill Ewropew tal-Ħlasijiet (EPC), iżda wkoll inizjattiva ewlenija ta' politika pubblika li ssaħħaħ l-Unjoni Ekonomika u Monetarja kif ukoll l-Aġenda ta' Liżbona; billi s-SEPA hija appoġġata mid-Direttiva dwar is-Servizzi ta" Pagament, li tipprovdi l-qafas legali armonizzat meħtieġ; u billi s-suċċess tagħha huwa, għalhekk, ta' interess partikolari għall-Parlament,

C.   billi l-migrazzjoni għas-SEPA bdiet uffiċjalment fit-28 ta' Jannar 2008 bit-tnedija tal-istrument tas-SEPA għat-trasferiment tal-kreditu, waqt li l-qafas tas-SEPA dwar il-ħlasijiet bil-kards ilu fis-seħħ mill-1 ta' Jannar 2008, u l-iskema ta' Debitu Dirett tas-SEPA hija skedata biex tibda fl-1 ta' Novembru 2009,

D.   billi ma kienet stabbilita l-ebda data vinkolanti għat-tmiem tal-migrazzjoni lejn l-istrumenti tas-SEPA, u billi l-partijiet kollha involuti issa jaqblu li din hija imperattiva sabiex is-SEPA tkun ta' suċċess,

E.   billi l-migrazzjoni lejn is-SEPA qed issir bil-mod iktar min-normal: sal-1 t'Ottubru 2008, 1,7 % biss tat-tranżazzjonijiet totali saru permezz tal-format tat-Trasferiment tal-Kreditu tas-SEPA,

F.   billi huwa importanti li l-partijiet interessati rilevanti kollha - leġiżlaturi, l-industrija bankarja u l-utenti tas-servizzi ta' pagament (b'mod partikolari s-settur pubbliku, li huwa utent li jagħmel użu kbir minn prodotti ta' pagament) - jikkontribwixxu għat-temma tas-SEPA,

G.   billi l-użu tal-istrumenti tas-SEPA sempliċement għal transazzjonijiet ta' pagament transkonfinali ma jwasslux għas-suċċess tal-proġett tas-SEPA, minħabba li l-frammentazzjoni tippersisti u l-benefiċċji mistennija għall-industrija bankarja kif ukoll għall-klijenti tagħha ma jkunux jistgħu jiġu realizzati,

H.   billi fl-4 ta' Settembru 2008, il-Kummissjoni u l-Bank Ċentrali Ewropew indikaw lill-EPC li huma jkunu lesti li jappoġġaw l-idea ta' ħlas għall-interskambju multilaterali (MIF) għal debiti diretti transkonfinali fil-qafas tas-SEPA bil-kundizzjoni li ħlasijiet bħal dawn ikunu ġġustifikati oġġetivament u applikabbli għal perjodu limitat biss,

I.   billi l-Kummissjoni ġibdet l-attenzjoni għat-tħassib rigward l-MIF eżistenti, u l-industrija qed issib diffikultà biex issib soluzzjoni xierqa,

J.   billi għandha tiġi solvuta wkoll il-kwistjoni tal-applikazzjoni ta' MIF fir-rigward tas-soluzzjoni ta' kard tal-UE bbażata fuq il-qafas tas-SEPA dwar il-ħlasijiet bil-kards,

K.   billi għandu jkun żgurat li se tinżamm il-validità legali ta' mandati eżistenti ta' debitu dirett, minħabba li l-obbligu li jkunu ffirmati mandati ġodda meta wieħed jibdel minn skemi nazzjonali ta' debitu dirett għall-iskema ta" Debitu Dirett tas-SEPA jkun ta' piż,

1.  Jenfasizza li se jkompli jappoġġa l-ħolqien tas-SEPA, li tkun suġġetta għall-kompetizzjoni effettiva u fejn ma ssir l-ebda distinzjoni bejn il-ħlasijiet transkonfinali u nazzjonali bl-euro;

2.  Jistieden lill-Kummissjoni biex tiffissa data tat-tmiem ċara, xierqa u vinkolanti, li m'għandhiex tkun iktar tard mill-31 ta' Diċembru 2012, għall-migrazzjoni lejn l-istrumenti tas-SEPA, data li warajha l-ħlasijiet kollha bl-euro jkunu jridu jsiru skont l-istandards tas-SEPA;

3.  Jistieden lill-Kummissjoni biex tagħmel dispożizzjoni għaċ-ċarezza legali rigward l-applikazzjoni ta' MIF għal debiti diretti transkonfinali, b'mod partikulari tistabbilixxi perijodu tranżizzjonali li meta jispiċċa għandu jkun possibbli li l-MIFs jibqgħu fis-seħħ dment li dawn ikunu konformi mal-linji ta' gwida tal-Kummissjoni li għandhom jiġu adottati kemm jista' jkun malajr u għandhom ikunu bbażati fuq il-prinċipji tat-trasparenza u l-komparabilità kif ukoll fuq l-osservazzjoni tal-ispejjeż tas-servizzi mogħtija mill-fornituri tas-servizzi ta' pagament, u ħlasijiet rikjesti fuq dawn is-servizzi;

4.  Jistieden lill-Kummissjoni biex tiċċara l-kwistjoni tal-MIF għall-pagamenti bil-kard;

5.  Jitlob iktar ħidma sabiex jinstabu soluzzjonijiet xierqa fl-Istati Membri sabiex jiżguraw li tinżamm il-validità legali ta' mandati eżistenti ta' debitu dirett fl-iskema ta" Debitu Dirett tas-SEPA;

6.  Jistieden lill-Istati Membri biex jinkoraġġixxu l-amministrazzjonijiet pubbliċi tagħhom biex jużaw l-istrumenti tas-SEPA malajr kemm jista' jkun u sabiex jagħtuhom l-irwol tal-mutur fil-proċess ta' migrazzjoni;

7.  Jistieden lill-Kummissjoni sabiex tiżgura li l-migrazzjoni tal-istrumenti tas-SEPA ma tirriżultax f'sistemi ta' pagament iktar għaljin għaċ-ċittadini tal-Unjoni;

8.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill, lill-Kummissjoni, lill-Bank Ċentrali Ewropew u lill-gvernijiet u lill-parlamenti tal-Istati Membri.

(1) ĠU L 319, 5.12.2007, p. 1.

Rakkomandazzjoni tal-Parlament Ewropew lill-Kunsill tat-12 ta' Marzu 2009 dwar is-Sħubija Strateġika bejn l-Unjoni Ewropea u l-Brażil (2008/2288(INI))

P6_TA(2009)0140 A6-0062/2009

Il-Parlament Ewropew,

–   wara li kkunsidra l-proposta għal rakkomandazzjoni lill-Kunsill magħmula minn Véronique De Keyser f'isem il-Grupp PSE dwar is-Sħubija Strateġika bejn l-Unjoni Ewropea u l-Brażil (B6-0449/2008),

–   wara li kkunsidra t-Titolu V tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea,

–   wara li kkunsidra l-Ftehim ta' Qafas ta' Koperazzjoni bejn il-Komunità Ekonomika Ewropea u r-Repubblika Federattiva tal-Brażil(1),

–   wara li kkunsidra l-Ftehim ta' Qafas ta' Koperazzjoni Interreġjonali bejn l-Unjoni Ewropea u l-Istati Membri tagħha min-naħa l-waħda, u s-Suq Komuni tan-Nofsinhar u l-Istati Membri tiegħu, min-naħa l-oħra(2),

–   wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-15 ta" Novembru 2001 dwar sħubija globali u strateġija komuni għar-relazzjonijiet bejn l-Unjoni Ewropea u l-Amerika Latina(3),

–   wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tas-27 t'April 2006 dwar sħubija msaħħa bejn l-Unjoni Ewropea u l-Amerika Latina(4),

–   wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni bl-isem "Lejn Sħubija Strateġika bejn l-UE u l-Brażil" (COM(2007)0281),

–   wara li kkunsidra l-Istqarrija Konġunta tal-ewwel Laqgħa Għolja bejn l-UE u l-Brażil, li saret f'Liżbona, fl-4 ta' Lulju 2007,

–   wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-24 t'April 2008 dwar il-Ħames Laqgħa Għolja bejn l-Amerika Latina, il-Karibew u l-Unjoni Ewropea f'Lima(5),

–   wara li kkunsidra d-Dikjarazzjoni ta' Lima waqt il-Ħames Laqgħa Għolja bejn l-Amerika Latina, il-Karibew (LAC) u l-Unjoni Ewropea f'Lima, il-Peru', fis-16 ta' Mejju 2008,

–   wara li kkunsidra l-Istqarrija Konġunta tat-tieni Laqgħa Għolja bejn l-UE u l-Brażil, li saret f'Rio de Janeiro, fit-22 ta' Diċembru 2008,

–   wara li kkunsidra l-Artikolu 114(3) tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

–   wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għall-Affarijiet Barranin u l-opinjoni tal-Kumitat għall-Iżvilupp (A6-0062/2009),

A.   billi l-Brażil sar reġjun u protagonista globali dejjem aktar sinifikanti u wera li hu interlokutur prinċipali għall-UE,

B.   billi l-Brażil u l-Unjoni Ewropea huma sħab li jħarsu lejn id-dinja bl-istess mod, u jistgħu jippromwovu bidliet u soluzzjonijiet mad-dinja kollha,

C.   billi l-ewwel Laqgħa Għolja bejn l-UE u l-Brażil nediet is-Sħubija Strateġika bejn l-UE u l-Brażil, abbażi ta' rabtiet storiċi, kulturali u ekonomiċi mill-qrib tal-partijiet, u t-tieni Laqgħa Għolja bejn l-UE u l-Brażil adottat Pjan ta" Azzjoni Konġunt biex ikun il-qafas għal azzjoni fis-Sħubija Strateġika tagħhom fuq perjodu ta" tliet snin,

D.   billi s-sieħba għandhom l-istess valuri u prinċipji fundamentali bħad-demokrazija, l-istat ta' dritt, u l-promozzjoni tad-drittijiet tal-bniedem u l-libertajiet fundamentali, l-ekonomija tas-suq u l-koeżjoni soċjali, li jikkostitwixxu l-kundizzjonijiet bażiċi sabiex tiġi żviluppata s-Sħubija Strateġika,

E.   billi l-prijoritajiet fuq l-aġendi taż-żewġ reġjuni nbidlu minħabba, inter alia, il-proċessi ta" integrazzjoni politika u ekonomika, ir-rata dejjem ikbar ta" globalizzazzjoni ekonomika u l-importanza tad-dibattitu dwar id-demokrazija, id-drittijiet tal-bniedem u l-ambjent,

F.   billi l-Brażil kien minn ta" quddiem fl-integrazzjoni tal-Amerika t'Isfel permezz tat-twaqqif tal-Unjoni tan-Nazzjonijiet tal-Amerika t'Isfel (UNASUR),

G.   billi s-Sħubija Strateġika se tipprovdi spinta sinifikanti biex sas-sena 2012 tiġi stabbilita zona ta' sħubija globali interreġjonali Ewro-Latina Amerikana proposta mill-Parlament fir-riżoluzzjoni tiegħu msemmija hawn fuq tas-27 ta' April 2006,

H.   billi t-twaqqif tal-Assemblea Parlamentari Ewro-Latina Amerikana (EuroLat) kien pass deċiżiv lejn it-tisħiħ tal-leġittimità demokratika u d-dimensjoni politika tar-relazzjonijiet bejn l-UE u l-Amerika Latina, u filwaqt li l-adeżjoni futura għal din l-Assemblea tal-Parlament Mercosur se ssaħħaħ lill-EuroLat fl-irwol tiegħu bħala forum permanenti għad-djalogu politiku bejn iż-żewġ reġjuni,

1.  Jippreżenta dawn ir-rakkomandazzjonijiet lill-Kunsill:

2.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex iressaq din ir-rakkomandazzjoni lill-Kunsill u, għall-informazzjoni, lill-Kummissjoni u lill-gvernijiet u l-parlamenti tal-Istati Membri, kif ukoll lill-President u l-Kungress Nazzjonali tar-Repubblika Federattiva tal-Brażil.

(1) ĠU L 262, 1.11.1995, p. 54. (2) ĠU L 69, 19.3.1996, p. 4. (3) ĠU C 140 E, 13.6.2002, p. 569. (4) ĠU C 296 E, 6.12.2006, p. 123. (5) Testi adottati, P6_TA(2008)0117. (6) Regolament (KE) Nru 1905/2006 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat 18 ta' Diċembru 2006li jistabbilixxi strument ta' finanzjament tal-koperazzjoni għall-iżvilupp (ĠU L 378, 27.12.2006, p.41).

Rakkomandazzjoni tal-Parlament Ewropew lill-Kunsill tat-12 ta' Marzu 2009 dwar Sħubija Strateġika UE-Messiku (2008/2289(INI))

P6_TA(2009)0141 A6-0028/2009

Il-Parlament Ewropew,

–   wara li kkunsidra l-proposta għal rakkomandazzjoni lill-Kunsill ippreżentata minn José Ignacio Salafranca Sánchez-Neyra f'isem il-Grupp PPE-DE dwar Sħubija Strateġika UE-Messiku (B6-0437/2008),

–   wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-15 ta' Lulju 2008 bit-titolu "Lejn Sħubija Strateġika UE-Messiku" (COM(2008)0447),

–   wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-11 ta' Ottubru 2007 dwar qtil ta' nisa (femiċidji) fil-Messiku u fl-Amerika Ċentrali, u l-irwol tal-Unjoni Ewropea fil-ġlieda kontra dan il-fenomenu(1),

–   wara li kkunsidra l-Ftehim ta' Sħubija Ekonomika, Koordinazzjoni Politika u Koperazzjoni bejn il-Komunità Ewropea u l-Istati Membri tagħha minn naħa waħda, u l-Istati Uniti Messikani, min-naħa l-oħra(2), iffirmat fit-8 ta' Diċembru 1997 (Ftehim Globali),

–   wara li kkunsidra d-dikjarazzjonijiet tal-ħames laqgħat għolja tal-kapijiet tal-istati u tal-gvernijiet tal-Unjoni Ewropea u tal-Amerika Latina u tal-Karibew u (UE-LAC), li s'issa saru f'Rio de Janeiro (fit-28 u d-29 ta" Ġunju 1999), f'Madrid (fis-17 u t-18 ta" Mejju 2002), fi Guadalajara (fit-28 u d-29 ta" Mejju 2004), fi Vjenna (fit-12 u t-13 ta" Mejju 2006) u f'Lima (fis-16 u s-17 ta" Mejju 2008),

–   wara li kkunsidra l-komunikat konġunt tar-Raba' Laqgħa Għolja Messiku-UE li sar f'Lima, tas-17 ta' Mejju 2008,

–   wara li kkunsidra l-komunikat konġunt tat-Tmien Laqgħa tal-Kumitat Konġunt UE-Messiku li saret fil-Belt tal-Messiku fit-13 u l-14 ta' Ottubru 2008,

–   wara li kkunsidra d-dikjarazzjoni konġunta tas-seba'-laqgħa tal-Kumitat Parlamentari Konġunt (JPC) UE-Messiku, li saret fil-Belt tal-Messiku fit-28 u d-29 ta' Ottubru 2008,

–   wara li kkunsidra l-konklużjonijiet tal-Kunsill għall-Affarijiet Ġenerali u r-Relazzjonijiet Esterni tat-13 ta' Ottubru 2008,

–   wara li kkunsidra l-messaġġ mill-Assemblea Parlamentari Euro-Latinoamericana (EuroLat) fil-Ħames Laqgħa Għolja UE-LAC tal-1 ta' Mejju 2008,

–   wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-24 ta' April 2008 dwar il-Ħames Laqgħa Għolja tal-Unjoni Ewropea u tal-Amerika Latina u l-Karibew f'Lima(3),

–   wara li kkunsidra d-Dikjarazzjoni ta' San Salvador adottata waqt it-18-il Laqgħa Għolja Iberoamerikan tal-Kapijiet tal-Istati u tal-Gvernijiet, li sar fid-29 u l-31 ta' Ottubru 2008,

–   wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-14 ta' Frar 2006 dwar il-klawsola tad-drittijiet tal-bniedem u tad-demokrazija fi ftehim tal-Unjoni Ewropea(4),

–   wara li kkunsidra l-Artikoli 114(3) u 83(5) tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

–   wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għall-Affarijiet Barranin u l-opinjoni tal-Kumitat għall-Kummerċ Internazzjonali (A6-0028/2009),

A.   billi l-Messiku u l-UE għandhom sett ta' valuri fundamentali u prinċipji komuni u rabtiet storiċi u kulturali,

B.   billi r-rispett tal-prinċipji demokratiċi u tad-drittijiet tal-bniedem, kif inhuma mfissra fil-klawsola tad-demokrazija, huma element essenzjali kemm tas-Sħubija Strateġika kif ukoll tal-Ftehim Globali, u għandhom jiġu applikati miż-żewġ partijiet,

C.   billi l-Messiku qiegħed aktar ma jmur jikkonsolida l-piż politiku tiegħu fix-xena internazzjonali, kif tikkonferma fil-livell dinji n-nomina reċenti tiegħu bħala membru mhux permanenti tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU (għall-2009-2010), u fil-livell reġjonali bil-presidenza tiegħu tas-Segretarjat Pro-Tempore tal-Grupp ta' Rio (għall-2008-2010),

D.   billi huwa importanti li l-UE tirrikonoxxi l-kontribut tal-Messiku għas-sistema multilaterali ġaladarba l-multilateraliżmu huwa wieħed mill-prinċipji bażiċi li ż-żewġ partijiet, il-Messiku u l-UE, impenjaw ruħhom li jippromwovu fl-isfera internazzjonali,

E.   billi l-Messiku beda skema ta' riformi strutturali f'setturi strateġiċi u sar l-għaxar ekonomija bħala kobor fid-dinja, huwa membru tal-G-20 u tal-G-5 (il-Brażil, iċ-Ċina, l-Indja, l-Afrika t'Isfel u l-Messiku) u huwa, barra minn hekk, l-uniku pajjiż Latin-Amerikan li hu membru tal-OECD,

F.   billi l-Messiku għandu popolazzjoni ta' aktar minn 100 miljun bi predominanza ta' żgħażagħ billi 45% tal-Messikani huma taħt l-20 sena, u jokkupa pożizzjoni ġeostrateġika importanti bħala pont bejn l-Amerika ta' Fuq u t'Isfel u bejn il-Karibew u l-Paċifiku,

G.   billi l-Ftehim Globali għandu tliet pilastri: id-djalogu politiku; il-ħolqien gradwali ta' żona ta' kummerċ ħieles; u l-koperazzjoni; billi, barra minn hekk, minn meta daħal fis-seħħ il-ftehim fis-sena 2000, ir-relazzjonijiet bejn iż-żewġ naħat issaħħu u kkonsolidaw ruħhom aktar, kemm politikament kif ukoll fl-oqsma tal-kummerċ u l-koperazzjoni,

H.   billi waqt is-Laqgħa Għolja ta' Lima l-UE u l-Messiku enfasizzat l-iżvilupp pożittiv fil-flussi kummerċjali u tal-investiment bil-Ftehim Globali,

I.   billi, kemm b'mod bilaterali u kif ukoll fil-qafas tal-Ftehim Globali, l-UE u l-Messiku saħħu l-kuntatti tagħhom fil-livelli kollha u fl-istituzzjonijiet kollha, b'mod partikolari fil-qasam parlamentari u fil-kuntest tal-Kumitat Parlamentari Konġunt UE-Messiku u l-EuroLat,

J.   billi l-proposta għal Sħubija Strateġika waslet fi żmien ta' kriżi finanzjarja u ekonomika internazzjonali, u hemm ir-riskju li din il-kriżi taffettwa l-bilanċ ekonomiku u soċjali tar-relazzjoni bilaterali,

K.   billi relazzjonijiet aktar fil-fond bejn l-UE u l-Messiku jistgħu jgħinu biex iseddqu l-kunsens bejn l-UE u s-sħab Latini-Amerikani tagħha dwar kwistjonijiet reġjonali u globali, hekk li jiffaċilitaw il-promozzjoni konġunta ta' interessi u valuri komuni f'fora internazzjonali u reġjonali,

L.   billi s-Sħubija Strateġika teħtieġ li tiġi meqjusa bħala qabża kwalitattiva 'l quddiem fir-relazzjonijiet bejn l-UE u l-Messiku f'żewġ livelli differenti: b'mod multilaterali, f'termini ta' koordinazzjoni reċiproka fi kwistjonijiet ta' importanza dinjija, u b'mod bilaterali, permezz tal-iżvilupp tar-relazzjonijiet bejniethom u ta' inizjattivi partikolari,

M.   billi l-proċessi ta' integrazzjoni politika u ekonomika, il-fatt li l-globalizzazzjoni ekonomika qiegħda kull ma tmur tinfirex u l-importanza tad-dibattitu dwar id-demokrazija, id-drittijiet tal-bniedem u l-ambjent, inter alia, biddlu l-prijoritajiet fl-aġenda taż-żewġ reġjuni,

N.   billi l-qagħda strateġika tal-Messiku u n-network tal-ftehim kummerċjali tiegħu jfissru li huwa ta' importanza strateġika kbira għall-esportazzjoni Ewropea, billi l-UE hija t-tieni sors tal-investiment barrani tiegħu,

O.   billi z-Zona ta' Kummerċ Ħieles bejn il-Messiku u l-Unjoni Ewropea għandha rwol importanti fir-relazzjonijiet bilaterali tal-Unjoni Ewropea minħabba li għandha ambitu komprensiv ħafna (merkanzija, servizzi, akkwisti pubbliċi, kompetizzjoni, drittijiet dwar il-proprjetà intellettwali, investiment u ħlasijiet relatati),

P.   billi l-emigrazzjoni Messikana lejn l-UE, inter alia, hija waħda mill-kwistjonijiet l-iktar importanti u sensittivi għall-Messiku, minħabba n-numru kbir ta' immigranti Messikani, li ħafna minnhom huma kwalifikati ħafna, fl-Unjoni,

1.  Jagħmel ir-rakkomandazzjonijiet li ġejjin lill-Kunsill:

2.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu sabiex jgħaddi din ir-rakkomandazzjoni lill-Kunsill u, għal skopijiet ta' informazzjoni, lill-Kummissjoni, u lill-gvernijiet u l-parlamenti tal-Istati Membri u lill-Gvern u lill-Kungress tal-Istati Uniti Messikani.

(1) ĠU C 227 E, 4.9.2008, p. 140. (2) ĠU L 276, 28.10.2000, p.45. (3) Testi adottati, P6_TA(2008)0177. (4) ĠU C290 E, 29.11.2006, p. 107.

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tat-12 ta' Marzu 2009 dwar il-50 anniversarju tar-rewwixta Tibetana u d-djalogu bejn il-Qdusija tiegħu id-Dalai Lama u l-Gvern Ċiniż

P6_TA(2009)0142 RC-B6-0135/2009

Il-Parlament Ewropew,

–   wara li kkunsidra r-riżoluzzjonijiet preċedenti tiegħu dwar iċ-Ċina u t-Tibet, b'mod partikolari ir-riżoluzzjonijiet tiegħu tat-10 ta' April 2008 dwar it-Tibet(1) u tal-10 ta' Lulju 2008 dwar is-sitwazzjoni fiċ-Ċina wara t-terremot u qabel il-Logħob Olimpiku(2),

–   wara li kkunsidra d-Dikjarazzjoni li saret mill-Qdusija tiegħu id-Dalai Lama lill-Parlament Ewropew fl-4 ta' Diċembru 2008,

–   wara li kkunsidra d-dikjarazzjoni dwar it-Tibet li saret mill-Amministrazzjoni tal-Istati Uniti u mill-Unjoni Ewropea fis-Samit bejn l-Istati Uniti u l-UE fl-10 ta" Ġunju 2008,

–   wara li kkunsidra l-Artikolu 108(5) tar-Regoli ta" Proċedura tiegħu,

A.   billi Marzu 2009 jimmarka l-50 Anniversarju tal-ħarba tal-Qdusija tiegħu id-Dalai Lama mit-Tibet u l-bidu tal-eżilju tiegħu fl-Indja,

B.   billi tmien sensiliet ta' djalogu bejn il-mibgħuta tal-Qdusija tiegħu id-Dalai Lama u r-rappreżentanti tal-Gvern Ċiniż ma pproduċew l-ebda riżultat, u billi m'huma previsti l-ebda taħdidiet oħra,

C.   billi l-Memorandum dwar Awtonomija Ġenwina għall-Poplu Tibetan, li sar fuq talba tal-Gvern Ċiniż u ġie ppreżentat minn mibgħuta tal-Qdusija tiegħu id-Dalai Lama waqt it-tmien sensiela ta' taħdidiet f'Novembru 2008 f'Beijing, jirrispetta l-prinċipji li fuqhom hija bbażata l-Kostituzzjoni Ċiniża u l-integrità territorjali tar-Repubblika Popolari taċ-Ċina, iżda ġie miċħud mill-Gvern Ċiniż bħala tentattiv ta' 'semi-indipendenza' u 'indipendenza moħbija',

D.   billi l-Qdusija tiegħu id-Dalai Lama għamel appell sabiex ma tintużax il-vjolenza, ingħata l-Premju Nobel għall-Paċi fl-1989 għall-isforzi tiegħu u mhuwiex qed jitlob l-indipendenza tat-Tibet, iżda qed jitlob li jerġgħu jinbdew in-negozjati mal-awtoritajiet Ċiniżi, sabiex tintlaħaq ftehima politika globali dwar awtonomija ġenwina, fil-kuntest tar-Repubblika Popolari taċ-Ċina,

E.   billi matul dawn l-aħħar jiem l-awtoritajiet Ċiniżi żiedu s-sigurtà fit-Tibet filwaqt li xi ġurnalisti u barranin ma tħallewx iżuru r-reġjun u ġew kanċellati permessi li nħarġu diġà, u b'dan ġiet implimentata kampanja ta" attakk aħrax kontra l-poplu tat-Tibet,

F.   billi numru kbir ta" patrijiet tal-monasteru ta' An Tuo, fil-provinċja Ċiniża ta' Qinghai, ġew arrestati fil-25 ta' Frar 2009 matul mixja paċifika fl-okkażjoni tas-sena l-ġdida Tibetana,

1.  Iħeġġeġ lill-Gvern Ċiniż biex jikkunsidra l-Memorandum għal Awtonomija Ġenwina għall-Poplu Tibetan ta' Novembru 2008 bħala bażi għal diskussjoni sostantiva li għandha twassal għal bidla pożittiva u sinifikanti fit-Tibet, li tkun tikkonforma mal-prinċipji stipulati fil-Kostituzzjoni u fil-liġijiet tar-Repubblika Popolari taċ-Ċina;

2.  Jistieden lill-Kunsill biex jaċċerta ruħu dwar x'ġara eżatt matul in-negozjati bejn ir-Repubblika Popolari taċ-Ċina u l-mibgħuta tal-Qdusija Tiegħu d-Dalai Lama;

3.  Jistieden lill-Presidenza tal-Kunsill, fl-okkażjoni tal-50 anniversarju mill-eżilju tal-Qdusija tiegħu id-Dalai Lama fl-Indja, biex tadotta dikjarazzjoni li tħeġġeġ lill-Gvern Ċiniż biex jibda djalogu kostruttiv bl-għan li tintlaħaq ftehima politika komprensiva u biex tiddaħħal referenza għall-Memorandum għal Awtonomija Ġenwina għall-Poplu Tibetan;

4.  Jikkundanna l-atti kollha ta' vjolenza, kemm jekk ikunu ġejjin min-naħa tal-protestanti kif ukoll minn ripressjoni sproporzjonata min-naħa tal-forzi tal-ordni;

5.  Jistieden lill-Gvern Ċiniż biex jeħles immedjatament u mingħajr kundizzjonijiet lil dawk kollha miżmuma unikament talli pparteċipaw fi protesta paċifika u biex jagħti rendikont ta' dawk kollha li nqatlu jew li għebu, u dawk kollha miżmuma u n-natura tal-akkużi miġjuba kontrihom;

6.  Jitlob lill-awtoritajiet Ċiniżi biex jipprovdu aċċess għat-Tibet lill-midja barranija, inklużi għaz-zoni tat-Tibet barra r-Reġjun Awtonomu tat-Tibet, u biex jabolixxu s-sistema ta'permessi speċjali meħtieġa għal aċċess għar-Reġjun Awtonomu tat-Tibet;

7.  Iħeġġeġ lill-awtoritajiet Ċiniżi biex jagħtu aċċess mingħajr xkiel għat-Tibet lill-esperti tad-drittijiet tal-bniedem tan-NU u lil organizzazzjonijiet mhux governattivi internazzjonali rikonoxxuti biex ikunu jistgħu jinvestigaw is-sitwazzjoni hemmhekk;

8.  Iħeġġeġ lill-Presidenza tal-Kunsill biex tieħu l-inizjattiva li tinkludi l-kwistjoni tat-Tibet fl-aġenda għal-laqgħa tal-Kunsill għall-Affarijiet Ġenerali bil-għan li jiġi diskuss kif l-UE tista" tiffaċilita l-progress dwar soluzzjoni għat-Tibet;

9.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill, lill-Kummissjoni, lill-gvernijiet u l-parlamenti tal-Istati Membri, lill-President, lill-Gvern u lill-Parlament tar-Repubblika Popolari taċ-Ċina u lill-Qdusija Tiegħu d-Dalai Lama.

(1) Testi adottati, P6_TA(2008)0119. (2) Testi adottati, P6_TA(2008)0362.

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tat-12 ta' Marzu 2009 dwar il-Ginea Bissaw

P6_TA(2009)0143 RC-B6-0115/2009

Il-Parlament Ewropew,

–   wara li kkunsidra d-dikjarazzjoni tal-Presidenza tal-UE tat-2 ta' Marzu 2009 dwar l-avvenimenti traġiċi fil-Ginea Bissaw,

–   wara li kkunsidra kemm l-elezzjonijiet presidenzjali ta' Ġunju u Lulju 2005 u l-elezzjonijiet parlamentari tas-16 ta' Novembru 2008 tal-Ginea Bissaw,

–   wara li kkunsidra d-dikjarazzjoni tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-Nazzjonijiet Uniti tat-3 ta' Marzu 2009 dwar il-kriżi politika attwali fil-Ginea Bissaw,

–   wara li kkunsidra d-dikjarazzjoni tal-Kummissjoni tal-Unjoni Afrikana (AU) tat-2 ta' Marzu 2009,

–   wara li kkunsidra l-Artikolu 115(5) tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

A.   billi fit-2 ta' Marzu 2009 suldati ribelli sparaw lill-President tal-Ginea Bissaw João Bernardo Vieira, bosta sigħat wara attakk bil-bombi li qatel lill-Kap tal-Istat maġġur tal-armata, il-Ġeneral Batista Tagmé Na Waié; billi l-qtil neħħa żewġ figuri u rivali b'saħħithom ħafna li kienu ħelsu minn diversi attentati fuq ħajjithom fl-aħħar erba' xhur,

B.   billi l-attakki ma tqiesux bħala kolp ta' stat, u billi l-Kunsill għall-Paċi u s-Sigurtà tal-AU ma ssospendiex lill-Ginea Bissaw bħalma għamel lill-ġirien tagħha l-Ginea u l-Mawritanja wara kolpi ta' stat is-sena li għaddiet,

C.   billi l-Ispeaker li ġie elett dan l-aħħar tal-Assemblea Nazzjonali tal-Popli, Raimundo Pereira, ingħata l-ġurament tal-ħatra bħala president għal perjodu limitat sakemm isiru l-elezzjonijiet, kif stipulat fil-Kostituzzjoni; billi Raimundo Pereira appella lill-komunità internazzjonali biex tgħin tistabbilizza lill-pajjiż,

D.   billi l-għexieren ta' snin ta' instabilità politika fil-Ginea Bissaw wasslu lill-pajjiż fi kriżi serja, ikkaratterizzata b'nuqqas ta' aċċess għal ilma nadif, għas-servizzi tas-saħħa u għall-edukazzjoni u b'ħaddiema tas-servizz ċivili f'ħafna ministeri li ilhom xhur ma jitħallsu, u billi l-pajjiż huwa wieħed minn numru żgħir ta' Stati fuq l-aġenda tal-Kummissjoni għall-Bini tal-Paċi tan-Nazzjonijiet Uniti (NU), li għandha l-għan li tgħin pajjiżi foqra biex jevitaw li jerġgħu lura għall-gwerra jew għall-kaws; billi l-assassinji waslu fi żmien ta' involviment akbar mill-UE u mill-komunità internazzjonali bl-għan li jkun hemm Ginea Bissaw demokratika u stabbli,

E.   billi minn Ġunju 2008 'l hawn l-UE kienet qed tipprovdi pariri u għajnuna biex tiġi appoġġjata r-riforma tas-settur tas-sigurtà fil-Ginea Bissaw permezz tal-missjoni tagħha tal-ESDP 'Riforma UE tas-Settur tas-Sigurtà (SSR) fil-Ginea Bissaw',

F.   billi l-elezzjonijiet parlamentari ta' Novembru 2008 kienu test importanti għall-Ginea Bissaw, li t-tranżizzjoni tagħha għat-tmexxija demokratika kellha bżonn kbir ta' impetu ġdid; billi l-elezzjonijiet kienu mfaħħra kemm miċ-ċittadini u minn osservaturi internazzjonali, b'mod partikolari l-Missjoni ta' Osservazzjoni tal-Elezzjonijiet tal-UE, u wittiet it-triq għal appoġġ imsaħħaħ min-NU għall-isforzi tal-bini tal-paċi fil-pajjiż; billi, matul il-perjodu tal-elezzjonijiet, il-forzi militari ma involvewx ruħhom fil-proċess elettorali u baqgħu impenjati biex jiggarantixxu ambjent paċifiku,

G.   billi l-assassinji jidhru li kienu relatati mat-tensjoni politika li ġejja minn rivalitajiet antiki, diviżjonijiet etniċi u instabilità fl-armata, u l-preżenza li kulma jmur qed tikber ta' interessi ta' traffikar tad-drogi fil-pajjiż, li joħolqu sitwazzjoni ta' sfond kumplessa u perikoluża ħafna li l-ħin kollu ddgħajjef l-abilità tal-pajjiż li jirkupra,

H.   billi l-Ginea Bissaw qed tiffaċċja problema ta' traffikar ta' drogi u sservi ta' punt ta' tranżitu ewlieni għad-drogi bejn l-Amerika ta' Isfel u l-Ewropa, u billi t-traffikar tad-drogi huwa theddida serja għall-istabilità politika tal-pajjiż,

I.   billi l-provi li kulma jmur qed jiżdiedu ta' traffikar ta' drogi li jseħħ fir-reġjun u li jgħaddi minnu juru kif dan sar periklu ewlieni għall-Afrika tal-Punent kollha kemm hi u diġà hu ta' theddida kbira wkoll għall-Unjoni Ewropea billi jaffettwa r-reġjuni ġirien,

1.  Jikkundanna b'mod qawwi l-assassinji tal-President tal-Ginea Bissaw, Joao Bernardo Vieira, u tal-kap tal-forzi armati, il-Ġeneral Tagmé Na Waié;

2.  Joffri l-kondoljanzi sinċieri tiegħu lill-familji tal-President Joao Bernardo Vieira u tal-Ġeneral Tagmé Na Waié, li mietu, u lill-poplu tal-Ginea Bissaw;

3.  Iħeġġeġ lill-awtoritajiet tal-Ginea Bissaw biex jinvestigaw bir-reqqa dawn id-delitti u jressqu lil dawk li kienu responsabbli quddiem il-ġustizzja, u jistieden lill-komunità internazzjonali biex tuża l-influwenza kollha meħtieġa u tipprovdi l-appoġġ kollu meħtieġ biex jintlaħaq dan l-għan; jirrimarka li l-każijiet li jinvolvu l-assassinji tal-Ġenerali Ansumane Mané (2000) u Veríssimo Correia Seabra (2004) għadhom ma ġewx solvuti, u l-qattiela rispettivi lanqas ġew misjuba, mħarrka u mtella' l-qorti; jenfasizza li l-impunità mhix soluzzjoni;

4.  Jilqa' b'sodisfazzjon il-wegħda tal-armata li tirrispetta l-Kostituzzjoni tal-Ginea Bissaw, u jitlob rispett strett tal-ordni kostituzzjonali tal-pajjiż;

5.  Iħeġġeġ lill-partijiet kollha biex isolvu t-tilwimiet tagħhom pemezz ta' mezzi politiċi u paċifiċi fil-qafas tal-istituzzjonijiet tal-Ginea Bissaw u jopponi kwalunkwe tentattiv biex jinbidel il-gvern b'mezzi li jmorru kontra l-kostituzzjoni;

6.  Jittama li l-elezzjonijiet presidenzjali jseħħu fi żmien 60 ġurnata, kif stipulat fil-Kostituzzjoni, u jistieden lill-Istati Membri u lill-komunità internazzjonali biex jiżguraw li l-Ginea Bissaw tirċievi l-appoġġ finanzjarju u tekniku li teħtieġ biex torganizza elezzjonijiet kredibbli;

7.  Jenfasizza li hemm il-periklu li l-Ginea Bissaw tibqa' instabbli u inkapaċi li tindirizza l-korruzzjoni rampanti jew li tbiddel l-istatus tagħha bħala pajjiż ta' tranżitu ewlieni għad-drogi sakemm l-istituzzjonijiet tagħha jibqgħu strutturalment dgħajfa;

8.  Jistieden lill-Kunsill, lill-Kummissjoni, lill-Istati Membri, lin-Nazzjonijiet Uniti, lill-AU, lill-Komunità Ekonomika tal-Istati tal-Afrika tal-Punent (ECOWAS), lill-Komunità ta' Pajjiżi li fihom hu mitkellem il-Portugiż (CPLP) u membri oħra tal-komunità internazzjonali biex jimmoniterjaw l-iżviluppi fil-Ginea Bissaw, biex jgħinu sabiex jiġi ppreservat l-ordni kostituzzjonali u biex ikomplu jappoġġjaw l-isforzi tal-bini tal-paċi fil-pajjiż;

9.  Jitlob li jkun hemm taħdidiet immedjati bejn id-diversi fazzjonijiet politiċi fil-pajjiż bil-għan li jsir programm li l-partijiet interessati kollha jimpenjaw ruħhom fir-rigward tiegħu, li jkun jinkludi t-tħaffif tar-riformi fis-settur tas-sigurtà, liġi elettorali riveduta, riforma tal-amministrazzjoni pubblika, miżuri kontra l-korruzzjoni, l-istabbilizzazzjoni makroekonomika u l-konsultazzjoni mas-soċjetà ċivili dwar ir-rikonċiljazzjoni nazzjonali;

10.  Jilqa' b'sodisfazzjon id-deċiżjoni li ttieħdet fit-3 ta' Marzu 2009 mill-ECOWAS biex tintbagħat delegazzjoni ministerjali fil-Ginea Bissaw, li tkun magħmula minn ministri min-Niġerja, mill-Burkina Faso, mill-Kap Verde, mill-Gambja u mis-Senegal, akkumpanjata mill-President tal-Kummissjoni tal-ECOWAS, u d-deċiżjoni simili li ttieħdet l-istess ġurnata mis-CPLP biex tintbagħat missjoni politika fil-Ginea Bissaw, immexxija mis-Segretarju tal-Istat Portugiż għall-Affarijiet Barranin u l-Koperazzjoni, li t-tnejn li huma jinvolvu l-partijiet interessati kollha fi sforz biex jerġa' jkun hemm fiduċja fost il-parteċipanti politiċi, il-forzi tas-sigurtà u s-soċjetà ċivili u biex il-pajjiż jerġa' jirritorna għan-normalità kostituzzjonali;

11.  Jiġbed l-attenzjoni, bi tħassib serju, dwar it-theddida li t-trasbord tad-drogi minn postijiet 'il bogħod bħall-Kolombja u l-Afganistan u t-traffikar tal-persuni jippreżentaw għall-konsolidazzjoni tal-paċi fil-Ginea Bissaw u għall-istabilità tar-reġjun tal-Afrika tal-Punent, u jistieden lill-aġenziji tan-Nazzjonijiet Uniti, b'appoġġ xieraq mill-ECOWAS, biex jiżviluppaw pjan reġjonali ta' azzjoni biex jindirizzaw din l-isfida;

12.  Jistieden lill-Kummissjoni għall-Bini tal-Paċi tan-NU biex tgħin sabiex l-għajnuna li ġiet imwiegħda (kemm finanzjarja u kif ukoll teknika) mid-donaturi tibqa' għaddejja, b'mod partikolari għar-riformi tas-settur tas-sigurtà u dawk amministrattivi u l-ġlieda kontra t-traffikar tad-drogi;

13.  Jistieden lill-Kunsill u lill-Kummissjoni biex jibqgħu jipprovdu pariri u għajnuna biex tiġi appoġġjata r-riforma fis-settur tas-sigurtà fil-Ginea Bissaw permezz tal-missjoni ESDP 'UE SSR Ginea Bissaw' u biex jirrapportaw dwar il-progress li diġà sar;

14.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill, lill-Kummissjoni, lill-gvernijiet tal-Istati Membri, lis-Segretarji Ġenerali tan-NU u tal-ECOWAS, lill-istituzzjonijiet tal-AU, lill-Assemblea Parlamentari Konġunta ACP-UE, lis-Segretarjat tas-CPLP u lill-Gvern u l-Parlament tal-Ginea Bissaw.

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tat-12 ta' Marzu 2009 dwar il-Filippini

P6_TA(2009)0144 RC-B6-0121/2009

Il-Parlament Ewropew,

–   wara li kkunsidra d-Dikjarazzjoni tal-Presidenza tal-15 ta' Settembru 2008 f'isem l-UE dwar is-sitwazzjoni f'Mindanao,

–   wara li kkunsidra l-appell maħruġ mill-Ambaxxaturi tal-Unjoni Ewropea u l-Istati Uniti tal-Amerika u l-Viċi Kap tal-Missjoni tal-Ambaxxata Awstraljana fid-29 ta" Jannar 2009,

–   wara li kkunsidra t-tielet sessjoni tar-Reviżjoni Tripartitika tal-implimentazzjoni tal-Ftehima ta" Paċi tal-1996 bejn il-Front għal-Liberazzjoni Nazzjonali Moro (MNLF) u l-Gvern tar-Repubblika tal-Filippini (GRP) mill-11 sat-13 ta" Marzu 2009,

–   wara li kkunsidra d-Dikjarazzjoni Konġunta tal-Aja mill-GRP u l-Front Demokratiku Nazzjonali tal-Filippini (NDFP) tal-1 ta' Settembru1992 u l-Ewwel u t-Tieni Dikjarazzjonijiet Konġunti ta" Oslo tal-14 ta' Frar u tat-3 ta' April 2004,

–   wara li kkunsidra d-Dokument ta" Strateġija tal-Pajjiż 2007-2013 tal-Kummissjoni għall-Filippini, il-programm ta" appoġġ għall-Proċess tal-Paċi li jaqa" taħt l-Istrument ta" Stabilità u n-negozjati għal Ftehima ta" Sħubija u Koperazzjoni bejn l-UE l-Filippini,

–   wara li kkunsidra r-riżoluzzjonijiet preċedenti tiegħu dwar il-Filippini, b'mod partikulari dik tas-26 ta" April 2007(1), u filwaqt li afferma mill-ġdid l-appoġġ tiegħu għan-negozjati ta" paċi bejn il-GRT u l-NDFP kif wera fir-riżoluzzjonijiet tiegħu tat-17 ta" Lulju 1997(2) u tal-14 ta" Jannar 1999(3),

–   wara li kkunsidra l-Artikolu 115(5) tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

A.   billi bosta gruppi armati u b'mod partikulari l-Front Iżlamiku għal-Liberazzjoni Moro (MILF) ilhom jiġġieldu mat-truppu tal-gvern fin-nofsinhar tal-Filippini sa mill-1969, f'waħda mir-rewwixti li damu l-aktar tal-Asja,

B.   billi l-kunflitt bejn il-GRP u l-Komunisti tal-NDFP wassal għal mewt ta" iktar minn 40,00 ruħ filwaqt li l-vjolenza sporadika kompliet minkejja t-taħdidiet ta" paċi u l-waqfien mill-ġlied tal-2003,

C.   billi l-ostilitajiet bejn il-forzi tal-gvern u l-MILF f'Mindanao reġgħu bdew f'Awwissu tal-2008 wara li l-Qorti Suprema tal-Filippini ddikjarat il-Memorandu ta' Ftehim bejn il-MILF u l-GRP dwar id-Dominju tal-Antenati, li kien jagħti awtonomija sostanzjali lin-nazzjon tal-Bangsamoro, bħala mhux kostituzzjonali,

D.   billi dan il-ġlied li reġa" beda wassal għall-mewt ta" mitt ruħ filwaqt li ġew spustjati madwar 300,000 persuna li ħafna minnhom għadhom f'ċentri ta" evakwazzjoni,

E.   billi l-Malasja, il-faċilitatur tal-paċi, irtirat is-sorveljaturi tagħha għall-waqfien mill-ġlied f'April 2008, minħabba m-nuqqas ta' progress fil-proċess tal-paċi, iżda hija lesta li tikkunsidra mill-ġdid l-irwol tagħha jekk il-GRP tikkjarifika l-pożizzjoni tagħha fir-rigward tan-negozjati,

F.   billi t-taħdidiet ta" paċi bejn il-GRP u l-NDFP ilhom wiefqa mill-2004 u billi l-Gvern Norveġiż wettaq sforzi kbar biex iħeġġeġ liż-żewġ naħat sabiex jerġgħu jibdew it-taħdidiet formali,

G.   billi mill-2001 mijiet ta" attivisti, trejdjunjonisti, ġurnalisti u mexxejja reliġjużi fil-Filippini nqatlu jew inħatfu u l-GRP tinnega kwalunkwe involviment tal-forżi tas-sigurtà u tal-armata f'dan il-qtil politiku, minkejja li hemm evidenza wiesgħa li turi l-kuntrarju,

H.   billi fl-2008 kien hemm diversi każijiet fejn il-qrati lokali sabu li l-arrest u d-detenzjoni ta" attivisti kienu illegali u ordnaw li dawn jinħelsu iżda fejn l-istess persuni reġgħu ġew arrestati u u akkużati sussegwentement b'ribelljoni jew bi qtil,

I.   billi l-ġudikatura fil-Filippini mhijiex indipendenti, filwaqt li l-avukati u l-imħallfin huma suġġetti wkoll għal fastidju u qtil u billi l-vulnerabilità tax-xhieda tagħmilha impossibbli li l-offiżi kriminali jiġu investigati u dawk responsabbli għalihom jiġu pproċessati,

J.   billi fil-każ tal-parti l-kbira ta" dan il-qtil extraġudizzjarju ma nfetħet l-ebda investigazzjoni kriminali u dawk responsabbli għadhom ma ġewx ikkastigati minkejja d-dikjarazzjonijiet varji mill-gvern li adotta miżuri biex jieqaf dan il-qtil u biex dawk responsabbli jitressqu l-qorti,

K.   billi f'April tal-2008, il-Kunsill tad-Drittijiet tal-Bniedem tan-NU eżamina s-sitwazzjoni fil-Filippini u enfasizza l-impunità ta" dawk responsabbli għall-qtil extraġudizzjarju u għall-għejbien sfurzat, iżda l-GRP irrifjutat ir-rakkomandazzjonijiet biex isir rapport ta" segwitu,

L.   billi sabiex jintemmu l-ħtif u l-qtil extraġudizzjarju jeħtieġ li jiġu indirizzati l-kawżi ekonomiċi, soċjali u kulturali ewlenin tal-vjolenza fil-Filippini,

1.  Jesprimi t-tħassib serju tiegħu dwar il-mijiet ta" eluf ta" persuni spustjati internament f'Mindanao, jistieden lill-GRP u lill-MILF biex jagħmlu dak kollu fis-setgħa tagħhom biex joħolqu sitwazzjoni li tippermetti li n-nies jerġgħu jmorru lura f'darhom u jitlob azzjoni nazzjonali u internazzjonali ikbar għall-protezzjoni tal-persuni spustjati u favur ir-rijabilitazzjoni tagħhom;

2.  Jemmen bis-sħiħ li l-kunflitt jista" jissolva biss permezz tad-djalogu u li r-riżoluzzjoni ta" din ir-rewwixta antika hija essenzjali għall-iżvilupp ġenerali tal-Filippini;

3.  Jistieden lill-GRP biex terġa" tibda b'urġenza n-negozjati għall-paċi mal-MILF u biex tikkjarifika l-istatus u l-futur tal-Memorandu ta' Ftehim wara s-Sentenza tal-Qorti Suprema msemmija hawn fuq; jilqa" b'sodisfazzjon id-dikjarazzjoni tal-GRP li bi ħsiebha tirrinunzja għall-prikondizzjonijiet biex jerġgħu jibdew it-taħdidiet;

4.  Jilqa" b'sodisfazzjon it-taħdidiet iffaċilitati minn Norveġja bejn il-GRP u l-NDFP ffaċilitati min-Norveġja f'Oslo f'Novembru tal-2008 u jittama li, anke f'dan il-każ, in-negozjati formali jkunu jistgħu jerġgħu jibdew malajr; jistieden lill-partijiet biex jikkonformaw mal-ftehimiet bilaterali għall-Kumitat Konġunt ta' Monitoraġġ tagħhom, biex jiltaqgħu skont il-Ftehima Komprensiva dwar ir-Rispett għad-Drittijiet tal-Bniedem u l-Liġi Umanitarja Internazzjonali (CARHRIHL) u biex jippermettu li jsiru investigazzjonijiet konġunti fir-rigward ta" ksur tad-drittijiet tal-bniedem;

5.  Jitlob lill-Kunsill u lill-Kummissjoni biex jipprovdu u jiffaċilitaw appoġġ u assitenza lill-partijiet fl-implimentazzjoni tas-CARHRIHL, b'mod partikulari permezz ta" programmi ta" żvilupp, għajnuna u rijabilitazzjoni;

6.  Jistieden lill-Kunsill Ewropew u lill-Kummissjoni biex jappoġġjaw lill-GRP fl-isforzi tagħha għall-avvant tan-negozjati għall-paċi, inkluż permezz ta" faċilitazzjoni fil-każ li tintalab, kif ukoll permezz ta' appoġġ għat-Tim ta' Monitoraġġ Internazzjonali responsabbli biex jissorvelja l-waqfien mill-ġlied bejn il-militar u l-MILF;

7.  Jissuġġerixxi li l-irwol tat-Tim ta" Monitoraġġ Internazzjonali jikber permezz ta" mandat iktar b'saħħtu biex jitwettqu l-investigazzjonijiet u permezz ta" politika li jkun hemm ftehim dwarha biex ir-riżultati tiegħu jiġu ppubblikati;

8.  Jistieden lill-GRP biex iżżid l-għajnuna għall-iżvilupp lil Mindanao sabiex jitjiebu l-kundizzjonijiet iddisprati tal-għajxien tal-popolazzjoni lokali u jilqa" b'sodisfazzjon l-għajnuna finanzjarja ta" iktar minn EUR13-il miljun f'ikel u f'assistenza mhux alimentari li l-UE tat lil Mindanao minn meta reġa" beda l-ġlied f'Awwissu tal-2008;

9.  Jesprimi t-tħassib serju tiegħu fir-rigward tal-mijiet ta" każijiet ta" qtil extraġudizzjarju ta" ġurnalisti u attivisti politiċi li seħħew fin-snin reċenti fil-Filippini, u l-irwol li kellhom il-forżi tas-sigurtà fl-organizzar u t-twettiq ta" dan il-qtil;

10.  Jistieden lill-GRP biex tinvestiga l-każijiet ta" qtil extraġudizzjarju u l-għejbien furzat; fl-istess ħin jistieden lill-GRP biex twaqqaf mekkaniżmu ta" monitoraġġ indipendenti għas-sorveljanza tal-investigazzjoni u l-prosekuzzjoni ta" dawk responsabbli minn tali atti;

11.  Jistieden lill-GRP biex tadotta miżuri sabiex jintemmu l-intimidazzjonijiet u l-fastidji sistematiċi tal-attivisti politiċi u l-attivisti favur id-drittijiet tal-bniedem, tal-membri tas-soċjetà ċivili, tal-ġurnalisti u tax-xhieda fil-prosekuzzjonijiet kriminali u biex tiżgura protezzjoni verament effettiva tax-xhieda;

12.  Itenni t-talba tiegħu lill-Awtoritajiet Filippini biex jagħtu aċċess bla restrizzjoni għall-pajjiż lill-korpi speċjali tan-NU li jieħdu ħsieb il-protezzjoni tad-drittijiet tal-bniedem; iħeġġeġ ukoll lill-awtoritajiet biex jadottaw u jimplimentaw malajr liġijiet sabiex l-istrumenti tad-drittijiet tal-bniedem (eż. kontra t-tortura u l-għejbien sfurzat) li ġew irratifikati jiġu inkorporati fil-liġi nazzjonali;

13.  Jistieden lill-Kunsill u lill-Kummissjoni biex jiżguraw li l-assistenza finanzjarja tal-UE għall-iżvilupp ekonomiku tal-Filippini tkun akkumpanjata minn skrutinju ta' ksur possibbli tad-drittijiet ekonomiċi, soċjali u kulturali, filwaqt li tingħata attenzjoni speċjali biex jiġu mħeġġa d-djalogu u l-inklużjoni fil-gruppi kollha tas-soċjetà;

14.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill, lill-Kummissjoni, lill-President u lill-Gvern tar-Repubblika tal-Filippini, lill-MILF, lill-NDFP, lill-Kummissarju Għoli tan-NU għad-Drittijiet tal-Bniedem u lill-gvernijiet tal-Istati Membri tal-ASEAN.

(1) ĠU C 74 E, 20.3.2008, p.788. (2) ĠU C 286, 22.9.1997, p.245. (3) ĠU C 104, p.14.4.1999, p.116.

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tat-12 ta' Marzu 2009 dwar it-tkeċċija tal-NGOs mid-Darfur

P6_TA(2009)0145 RC-B6-0127/2009

Il-Parlament Ewropew,

–   wara li kkunsidra d-Dikjarazzjoni tal-Presidenza f'isem l-Unjoni Ewropea wara d-deċiżjoni tal- Qorti Kriminali Internazzjonali (ICC) rigward il-mandat ta' arrest kontra l-President tas-Sudan Omar Hassan al-Bashir fis-6 ta' Marzu 2009,

–   wara li kkunsidra d-dikjarazzjoni tal-Kummissarju Louis Michel tal-5 ta' Marzu 2009 dwar it-tkeċċija tal-NGOs tal-għajnuna umanitarja mis-Sudan,

–   wara li kkunsidra r-riżoluzzjonijiet preċedenti tiegħu dwar is-sitwazzjoni fid-Darfur/Sudan, fejn esprima b'mod partikolari l-appoġġ tiegħu lill-ICC,

–   wara li kkunsidra l-Istatut ta' Ruma tal-ICC u d-dħul fis-seħħ tiegħu fl-1 ta' Lulju 2002,

–   wara li kkunsidra r-Riżoluzzjoni S/Res/1593 (2005) adottata mill-Kunsill ta' Sigurtà tan-Nazzjonijiet Uniti tal-31 ta' Marzu 2005, fejn is-sitwazzjoni fid-Darfur ġiet riferuta lill-ICC,

–   wara li kkunsidra l-Artikolu 115(5) tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

A.   billi fl-4 ta' Marzu 2009, il-Kamra ta' Qabel il-Proċessi tal-ICC ħarġet mandat ta' arrest kontra l-President tas-Sudan Omar Hassan al-Bashir, b'konnessjoni ma' allegazzjoni ta' reati kontra l-umanità fil-provinċja Sudaniża mimlija kunflitti tad-Darfur,

B.   billi, bħala reazzjoni għad-deċiżjoni tal-ICC, il-Gvern tas-Sudan iddeċieda li jkeċċi 13-il NGO ewlenin mid-Darfur;

C.   billi l-aġenziji ta' għajnuna fid-Darfur qed imexxu l-ikbar operazzjoni umanitarja fid-dinja; billi n-Nazzjonijiet Uniti jirrapportaw li numru li joqrob 4,7 miljun persuna, inklużi 2,7 miljun persuna mċaqalqa internament, jeħtieġu l-għajnuna,

D.   billi t-tkeċċija tal-aġenziji tal-għajnuna tista' twassal għal żieda fil-mortalità u fil-morbożità dovuta għall-waqfien tas-servizzi tas-saħħa u t-tifqigħa ta' mard infettuż, bħad-diarrhoea u infezzjonijiet respiratorji; billi l-konsegwenzi tat-tkeċċija jistgħu jinkludu kopertura ta' immunizzazzjoni mnaqqsa u żieda fl-imwiet fost it-tfal, jekk dawn ma jkollhomx aċċess għal servizzi terapewtiċi ta' ikel u ta' nutrizzjoni,

E.   billi l-organizzazzjonijiet tkeċċew fi żmien meta kien hemm bżonn vitali tas-servizzi tagħhom, partikolarment peress li bħalissa hemm epidemija tal-meninġite fid-Darfur tal-Punent; billi minħabba t-tkeċċija, il-persuni sofferenti se jisfaw b'aċċess limitat ferm jew mingħajr aċċess għal trattament mediku,

F.   billi l-prinċipju tan-NU ta' 'Responsabilità li Tipproteġi' jistipula li fejn l-awtoritajiet nazzjonali jonqsu b'mod ċar milli jipproteġu l-popolazzjonijiet tagħhom, oħrajn għandhom ir-responsabilità li jipprovdu l-protezzjoni meħtieġa,

G.   billi l-Gvern tas-Sudan, bħala membru tan-NU, huwa obbligat li jikkopera mal-ICC skont ir-Riżoluzzjoni S/Res/1593 (2005), li l-Kunsill tas-Sigurtà adotta permezz tas-setgħat tiegħu skont il-Kapitolu 7 tagħha,

H.   billi hu ixxukkjat ħafna mill-fatt li, minn meta nħareġ il-mandat ta' arrest, il-Gvern tas-Sudan ripetutament irrifjuta li jikkopera mal-ICC u fil-fatt żied l-atti ta' sfida kontra l-ICC u kontra l-komunità internazzjonali,

1.  Jikkundanna bis-saħħa t-tkeċċija ta' 13-il aġenzija ta' għajnuna umanitarja mid-Darfur, bħala reazzjoni għall-mandat ta' arrest li nħareġ mill-ICC kontra l-President al-Bashir fl-4 ta' Marzu 2009;

2.  Jitlob għall-ħelsien immedjat u mingħajr kundizzjoni tal-volontarji kollha tas-sezzjoni Belġjana ta' Médecins sans Frontière li nħatfu fil-11 ta' Marzu 2009 mill-uffiċji ta' MSF-Belħju f'Saraf Umra, 200 km 'il bogħod minn El Facher, il-kapitali tad-Darfur tat-Tramuntana;

3.  Jinsab ferm imħasseb dwar l-impatt immedjat tat-tkeċċija fuq il-provvista ta' għajnuna umanitarja li hija fundamentali għal mijiet ta' eluf ta' persuni;

4.  Jitlob lill-Gvern tas-Sudan biex jirtira b'mod immedjat id-deċiżjoni tiegħu li jkeċċi 13-il aġenzija ta' għajnuna umanitarja u jippermettilhom li jkomplu l-ħidma essenzjali tagħhom billi jiżguraw is-sopravivenza tal-popolazzjonijiet vulnerabbli fid-Darfur; jistieden lill-Kunsill u lill-Kummissjoni biex iżidu l-isforzi tagħhom fir-rigward tal-Unjoni Afrikana, il-Lega Għarbija u ċ-Ċina, sabiex dawn jikkonvinċu lill-Gvern tas-Sudan biex jirtira d-deċiżjoni tiegħu;

5.  Jistieden lill-Gvern tas-Sudan biex jieħu passi pożittivi sabiex jiżgura li d-difensuri tad-drittijiet tal-bniedem fis-Sudan ma jiġux persegwitati jekk jitkellmu pożittivament dwar id-deċiżjoni tal-ICC u biex ma jwettqu l-ebda molestja jew intimidazzjoni kontra d-difensuri tad-drittijiet tal-bniedem;

6.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill, lill-Kummissjoni, lir-Rappreżentant Speċjali tal-UE għas-Sudan, lill-Gvern tas-Sudan, lill-gvernijiet u l-parlamenti tal-Istati Membri u lill-Membri tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU, lill-istituzzjonijiet tal-Unjoni Afrikana, lill-istituzzjonijiet tal-Lega Għarbija u lill-Prosekutur tal-Qorti Kriminali Internazzjonali.