Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 25 października 2016 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Rady w sprawie rozpoczęcia w Danii zautomatyzowanej wymiany danych w odniesieniu do danych DNA (11219/2016 – C8-0340/2016 – 2016/0813(CNS))

P8_TA(2016)0391 A8-0289/2016

(Konsultacja)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając projekt Rady (11219/2016),

–  uwzględniając art. 39 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej, zmienionego traktatem z Amsterdamu, oraz art. 9 Protokołu nr 36 w sprawie postanowień przejściowych, na mocy których Rada skonsultowała się z Parlamentem (C8-0340/2016),

–  uwzględniając decyzję Rady 2008/615/WSiSW z dnia 23 czerwca 2008 r. w sprawie intensyfikacji współpracy transgranicznej, szczególnie w zwalczaniu terroryzmu i przestępczości transgranicznej(1), w szczególności jej art. 33,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 10 października 2013 r. w sprawie zacieśnienia transgranicznej współpracy w zakresie ścigania w UE: wdrażanie decyzji w sprawie konwencji z Prüm oraz europejski model wymiany informacji(2),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 9 lipca 2015 r. w sprawie Europejskiej agendy bezpieczeństwa(3),

–  uwzględniając art. 59 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (A8-0289/2016),

1.  zatwierdza projekt Rady;

2.  zwraca się do Rady o poinformowanie go w przypadku uznania za stosowne odejścia od tekstu przyjętego przez Parlament;

3.  zwraca się do Rady o ponowne skonsultowanie się z Parlamentem w przypadku uznania za stosowne wprowadzenia znaczących zmian do tekstu przyjętego przez Parlament;

4.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji.

(1) Dz.U. L 210 z 6.8.2008, s. 1. (2) Dz.U. C 181 z 19.5.2016, s. 67. (3) Teksty przyjęte, P8_TA(2015)0269.

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 25 października 2016 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Rady w sprawie rozpoczęcia w Danii zautomatyzowanej wymiany danych w odniesieniu do danych daktyloskopijnych (11220/2016 – C8-0341/2016 – 2016/0814(CNS))

P8_TA(2016)0392 A8-0288/2016

(Konsultacja)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając projekt Rady (11220/2016),

–  uwzględniając art. 39 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej, zmienionego traktatem z Amsterdamu, oraz art. 9 Protokołu nr 36 w sprawie postanowień przejściowych, na mocy których Rada skonsultowała się z Parlamentem (C8-0341/2016),

–  uwzględniając decyzję Rady 2008/615/WSiSW z dnia 23 czerwca 2008 r. w sprawie intensyfikacji współpracy transgranicznej, szczególnie w zwalczaniu terroryzmu i przestępczości transgranicznej(1), w szczególności jej art. 33,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 10 października 2013 r. w sprawie zacieśnienia transgranicznej współpracy w zakresie ścigania w UE: wdrażanie decyzji w sprawie konwencji z Prüm i europejski model wymiany informacji(2),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 9 lipca 2015 r. w sprawie Europejskiej agendy bezpieczeństwa(3),

–  uwzględniając art. 59 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (A8-0288/2016),

1.  zatwierdza projekt Rady;

2.  zwraca się do Rady o poinformowanie go w przypadku uznania za stosowne odejścia od tekstu przyjętego przez Parlament;

3.  zwraca się do Rady o ponowne skonsultowanie się z Parlamentem w przypadku uznania za stosowne wprowadzenia znaczących zmian do tekstu przyjętego przez Parlament;

4.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji.

(1) Dz.U. L 210 z 6.8.2008, s. 1. (2) Dz.U. C 181 z 19.5.2016, s. 67. (3) Teksty przyjęte, P8_TA(2015)0269.

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 25 października 2016 r. w sprawie projektu decyzji Rady w sprawie zawarcia w imieniu Unii Europejskiej Umowy między Unią Europejską a Chińską Republiką Ludową dotyczącej zniesienia wiz krótkoterminowych dla posiadaczy paszportów dyplomatycznych (15470/2015 – C8-0110/2016 – 2015/0293(NLE))

P8_TA(2016)0393 A8-0281/2016

(Zgoda)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając projekt decyzji Rady (15470/2015),

–  uwzględniając projekt Umowy między Unią Europejską a Chińską Republiką Ludową dotyczącej zniesienia wiz krótkoterminowych dla posiadaczy paszportów dyplomatycznych (15469/2015),

–  uwzględniając wniosek o wyrażenie zgody przedstawiony przez Radę na mocy art. 77 ust. 2 i art. 218 ust. 6 akapit drugi lit. a) ppkt (v) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (C8-0110/2016),

–  uwzględniając pismo Komisji Spraw Zagranicznych,

–  uwzględniając art. 99 ust. 1 akapit pierwszy i trzeci, art. 99 ust. 2, a także art. 108 ust. 7 Regulaminu,

–  uwzględniając zalecenie Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (A8-0281/2016),

1.  wyraża zgodę na zawarcie umowy;

2.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji, jak również rządom i parlamentom państw członkowskich oraz Chińskiej Republiki Ludowej.

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 25 października 2016 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 1303/2013 w odniesieniu do niektórych przepisów dotyczących zarządzania finansowego dla niektórych państw członkowskich doświadczających poważnych trudności w zakresie ich stabilności finansowej lub nimi zagrożonych (COM(2016)0418 – C8-0238/2016 – 2016/0193(COD))

P8_TA(2016)0394 A8-0292/2016

(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2016)0418),

–  uwzględniając art. 294 ust. 2 i art. 177 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C8-0238/2016),

–  uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 21 września 2016 r.(1),

–  po konsultacji z Komitetem Regionów,

–  uwzględniając pismo Komisji Budżetowej,

–  uwzględniając zobowiązanie przedstawiciela Rady, przekazane pismem z dnia 21 września 2016 r., do zatwierdzenia stanowiska Parlamentu zgodnie z art. 294 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 59 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Rozwoju Regionalnego (A8-0292/2016),

1.  zatwierdza swoje stanowisko w pierwszym czytaniu;

2.  zwraca się do Komisji o ponowne przedłożenie mu sprawy, jeśli uzna ona za stosowne wprowadzenie znaczących zmian do swojego wniosku lub zastąpienie go innym tekstem;

3.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji oraz parlamentom narodowym.

Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 25 października 2016 r. w celu przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/... zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 1303/2013 w odniesieniu do niektórych przepisów dotyczących zarządzania finansowego dla niektórych państw członkowskich doświadczających poważnych trudności w zakresie ich stabilności finansowej lub nimi zagrożonych

(Jako że pomiędzy Parlamentem i Radą osiągnięte zostało porozumienie, stanowisko Parlamentu odpowiada ostatecznej wersji aktu prawnego, rozporządzenie (UE) 2016/2135.)

(1) Dotychczas nieopublikowana w Dzienniku Urzędowym.

Decyzja Parlamentu Europejskiego z dnia 25 października 2016 r. w sprawie wniosku o uchylenie immunitetu Jeana-Marie Le Pena (2016/2108(IMM))

P8_TA(2016)0395 A8-0301/2016

Parlament Europejski,

–  uwzględniając dwa wnioski o uchylenie immunitetu Jeana-Marie Le Pena skierowane w dniu 14 marca 2016 r. przez prokurator przy Sądzie Apelacyjnym w Paryżu i ogłoszone na posiedzeniu plenarnym w dniu 8 czerwca 2016 r. w związku z dwoma postępowaniami prowadzonymi przez sędziów śledczych przy Sądzie Wielkiej Instancji w Paryżu pod zarzutem nawoływania do nienawiści na tle rasowym (nr 2211/15/21 i 2226/15/9), przy czym oba postępowania dotyczą tych samych okoliczności faktycznych,

–  po wysłuchaniu wyjaśnień Jeana-Marie Le Pena zgodnie z art. 9 ust. 5 Regulaminu,

–  uwzględniając art. 8 i 9 Protokołu nr 7 w sprawie przywilejów i immunitetów Unii Europejskiej, jak również art. 6 ust. 2 aktu dotyczącego wyboru członków Parlamentu Europejskiego w powszechnych wyborach bezpośrednich z dnia 20 września 1976 r.,

–  uwzględniając wyroki wydane przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w dniach 12 maja 1964 r., 10 lipca 1986 r., 15 i 21 października 2008 r., 19 marca 2010 r., 6 września 2011 r. oraz 17 stycznia 2013 r.(1),

–  uwzględniając art. 26 Konstytucji Republiki Francuskiej,

–  uwzględniając art. 5 ust. 2, art. 6 ust. 1 oraz art. 9 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Prawnej (A8-0301/2016),

Α.  mając na uwadze, że dwaj sędziowie śledczy przy Sądzie Wielkiej Instancji w Paryżu złożyli wniosek o uchylenie immunitetu parlamentarnego Jeana-Marie Le Pena w związku z zarzutem popełnienia czynu karalnego;

Β.  mając na uwadze, że zgodnie z art. 9 Protokołu nr 7 w sprawie przywilejów i immunitetów Unii Europejskiej posłowie do Parlamentu Europejskiego korzystają na terytorium swojego państwa członkowskiego z immunitetów przyznawanych członkom parlamentu tego państwa członkowskiego;

C.  mając na uwadze, że zgodnie z art. 26 Konstytucji Republiki Francuskiej „żaden członek parlamentu nie może być ścigany, poszukiwany, zatrzymany, aresztowany bądź sądzony z powodu wyrażonych poglądów w związku z wykonywaniem swych funkcji lub z powodu głosowania” oraz że „żaden członek parlamentu nie może być aresztowany ani poddany pozbawieniu lub ograniczeniu wolności w sprawach dotyczących zbrodni lub występku” bez zgody parlamentu;

D.  mając na uwadze, że art. 8 Protokołu nr 7 w sprawie przywilejów i immunitetów Unii Europejskiej przewiduje, iż wobec posłów do Parlamentu Europejskiego nie można prowadzić dochodzenia, postępowania sądowego, ani też ich zatrzymywać z powodu ich opinii lub stanowiska zajętego przez nich w głosowaniu w czasie wykonywania przez nich obowiązków służbowych;

E.  mając na uwadze, że celem tego przepisu jest zasadniczo zapewnienie posłom do Parlamentu Europejskiego możliwości korzystania z wolności słowa, przy tym jednak to prawo do wolności słowa nie zezwala na pomawianie, zniesławianie, podżeganie do nienawiści, naruszanie czci innych osób ani na wypowiedzi, które naruszają art. 21 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej;

F.  mając na uwadze, że przepisy o immunitecie parlamentarnym podlegają wykładni w świetle wartości, celów i zasad traktatów unijnych;

G.  mając na uwadze, że w przypadku posła do PE immunitet obejmuje nie tylko opinie wyrażane przez niego na oficjalnych posiedzeniach Parlamentu, ale także opinie wyrażane poza nim, np. w mediach, kiedy istnieje „związek między wyrażoną opinią a [...] obowiązkami parlamentarnymi”;

H.  mając na uwadze, że Jeanowi-Marie Le Penowi postawiono zarzut, iż w dniu 6 czerwca 2014 r. w nagraniu wideo umieszczonym w internecie publicznie nawoływał do nienawiści na tle rasowym;

I.  mając na uwadze, że nie zachodzi związek między zarzucaną wypowiedzią a działalnością parlamentarną Jeana-Marie Le Pena, dlatego Jean-Marie Le Pen nie działał w ramach wykonywania obowiązków służbowych posła do Parlamentu Europejskiego;

J.  mając na uwadze, że nie ma podstaw do podejrzenia, że zachodzi fumus persecutionis, czyli próba zaszkodzenia działalności parlamentarnej Jeana-Marie Le Pena;

1.  postanawia uchylić immunitet Jeana-Marie Le Pena;

2.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do bezzwłocznego przekazania niniejszej decyzji i sprawozdania właściwym władzom Republiki Francuskiej.

(1) Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 12 maja 1964 r., Wagner/Fohrmann i Krier, 101/63, ECLI:EU:C:1964:28; wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 10 lipca 1986 r., Wybot/Faure i inni, 149/85, ECLI:EU:C:1986:310; wyrok Sądu z dnia 15 października 2008 r., Mote/Parlament, T-345/05, ECLI:EU:T:2008:440; wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 21 października 2008 r., Marra/De Gregorio i Clemente, C-200/07 i C-201/07, ECLI:EU:C:2008:579; wyrok Sądu z dnia 19 marca 2010 r., Gollnisch/Parlament, T-42/06, ECLI:EU:T:2010:102; wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 6 września 2011 r., Patriciello, C-163/10, ECLI: EU:C:2011:543; wyrok Sądu z dnia 17 stycznia 2013 r., Gollnisch/Parlament, T-346/11 i T-347/11, ECLI:EU:T:2013:23.

Decyzja Parlamentu Europejskiego z dnia 25 października 2016 r. w sprawie wniosku Jane Collins o skorzystanie z przywilejów i immunitetu (2016/2087(IMM))

P8_TA(2016)0396 A8-0297/2016

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Jane Collins z dnia 3 maja 2016 r. dotyczący skorzystania z przywilejów i immunitetu w związku z postępowaniem cywilnym toczącym się w wydziale Queen’s Bench Division sądu High Court w Londynie (skarga nr HQ14DO4882), ogłoszony na posiedzeniu plenarnym w dniu 11 maja 2016 r.,

–  po wysłuchaniu wyjaśnień Jamesa Carvera, który reprezentował Jane Collins, zgodnie z art. 9 ust. 5 Regulaminu,

–  uwzględniając art. 7, 8 i 9 protokołu nr 7 w sprawie przywilejów i immunitetów Unii Europejskiej, jak również art. 6 ust. 2 Aktu dotyczącego wyboru przedstawicieli do Parlamentu Europejskiego w powszechnych wyborach bezpośrednich z dnia 20 września 1976 r.,

–  uwzględniając wyroki wydane przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w dniach 12 maja 1964 r., 10 lipca 1986 r., 15 i 21 października 2008 r., 19 marca 2010 r., 6 września 2011 r. oraz 17 stycznia 2013 r.(1),

–  uwzględniając art. 5 ust. 2 oraz art. 7 i 9 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Prawnej (A8–0297/2016),

A.  mając na uwadze, że Jane Collins złożyła wniosek o skorzystanie z przywilejów i immunitetu w związku z postępowaniem cywilnym toczącym się w wydziale Queen’s Bench Division sądu High Court w Londynie;

B.  mając na uwadze, że – po pierwsze – wniosek dotyczy skorzystania z prawa posłów do Parlamentu Europejskiego, przysługującego na mocy art. 7 Protokołu, do niepodlegania ograniczeniom administracyjnym lub innym w odniesieniu do swobody przepływu posłów do PE podróżujących do lub z miejsca obrad Parlamentu Europejskiego;

C.  mając na uwadze, że ta część wniosku odnosi się do przedstawionego przez Jane Collins zarzutu, iż uniemożliwiono jej wyjazdów na posiedzenia parlamentarne poprzez wyznaczanie terminów w toczącym się przeciwko niej postępowaniu sądowym;

D.  mając jednak na uwadze, że art. 7 Protokołu nie stosuje się do ograniczeń wynikających z postępowania sądowego, jako że podlegają one szczególnym uregulowaniom z art. 8 i 9 Protokołu(2), stąd wniosek o skorzystanie z przywileju parlamentarnego jest niedopuszczalny na gruncie art. 7 Protokołu;

E.  mając na uwadze, że – po drugie – wniosek dotyczy ochrony swobody posłów do Parlamentu Europejskiego, zgodnie z art. 8 Protokołu, przed wszelką formą dochodzenia, postępowania sądowego czy zatrzymania z powodu ich opinii lub stanowiska zajętego przez nich w głosowaniu w czasie wykonywania przez nich obowiązków służbowych;

F.  mając na uwadze, że ta część wniosku dotyczy sytuacji, w której wobec Jane Collins w Zjednoczonym Królestwie wniesiono roszczenie cywilne o odszkodowanie, w tym odszkodowanie kwalifikowane, w związku z zarzutem zniesławienia i oszczerstwa, a także żądanie, by zaprzestała powtarzania spornych twierdzeń;

G.  mając na uwadze, że zarzut zniesławienia i oszczerstwa dotyczy oskarżeń, jakie Jane Collins sformułowała na kongresie partyjnym;

H.  mając na uwadze, że immunitet parlamentarny przysługujący na mocy art. 8 Protokołu stosuje się do opinii wyrażonych przez posłów do Parlamentu Europejskiego tylko w czasie wykonywania przez nich obowiązków służbowych;

I.  mając na uwadze, że opinie wyrażone przez posłów do Parlamentu Europejskiego uznaje się za wyrażone w czasie wykonywania przez nich obowiązków służbowych, tylko jeżeli opinie te odpowiadają subiektywnej ocenie, która wykazuje bezpośrednią i oczywistą więź z wykonywaniem takich obowiązków(3);

J.  mając jednak na uwadze, że nie istnieje bezpośrednia, oczywista więź między spornymi wypowiedziami a obowiązkami Jane Collins jako posłanki do Parlamentu Europejskiego, ponieważ wypowiedzi te nie odnoszą się do jej działalności jako posłanki do Parlamentu Europejskiego ani do polityki Unii Europejskiej, a ponadto zostały sformułowane w krajowej debacie politycznej;

K.  mając na uwadze, że z tego względu sporne wypowiedzi nie są objęte art. 8 Protokołu;

1.  nie wyraża zgody na skorzystanie przez Jane Collins z przywilejów i immunitetu;

2.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do natychmiastowego przekazania niniejszej decyzji i sprawozdania właściwej komisji właściwym władzom Zjednoczonego Królestwa, m.in. sędziemu Warby’emu.

(1) Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 12 maja 1964 r., Wagner/Fohrmann i Krier, 101/63, ECLI:EU:C:1964:28; wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 10 lipca 1986 r., Wybot/Faure i inni, 149/85, ECLI:EU:C:1986:310; wyrok Sądu z dnia 15 października 2008 r., Mote/Parlament, T-345/05, ECLI:EU:T:2008:440; wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 21 października 2008 r., Marra/De Gregorio i Clemente, C200/07 i C-201/07, ECLI:EU:C:2008:579; wyrok Sądu z dnia 19 marca 2010 r., Gollnisch/Parlament, T-42/06, ECLI:EU:T:2010:102; wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 6 września 2011 r., Patriciello, C163/10, ECLI: EU:C:2011:543; wyrok Sądu z dnia 17 stycznia 2013 r., Gollnisch/Parlament, T-346/11 i T-347/11, ECLI:EU:T:2013:23. (2) Wyrok Sądu z dnia 15 października 2008 r., Mote/Parlament, T-345/05, ECLI:EU:T:2008:440; pkt 49 i 51. (3) Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 6 września 2011 r., Patriciello, C163/10, ECLI: EU:C:2011:543.

Decyzja Parlamentu Europejskiego z dnia 25 października 2016 r. w sprawie wniosku o skorzystanie z przywilejów i immunitetu Maria Borghezia (2016/2028(IMM))

P8_TA(2016)0397 A8-0312/2016

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Maria Borghezia z dnia 5 stycznia 2016 r. dotyczący skorzystania z przywilejów i immunitetuw ramach toczącego się postępowania karnego (Nr 41838/13 RGNR, Nr 12607/14 RG GIP) ogłoszony na posiedzeniu plenarnym w dniu 1 lutego 2016 r. ,

–  po wysłuchaniu wyjaśnień Maria Borghezia zgodnie z art. 9 ust. 5 Regulaminu,

–  uwzględniając art. 8 i 9 protokołu nr 7 w sprawie przywilejów i immunitetów Unii Europejskiej, jak również art. 6 ust. 2 aktu dotyczącego wyboru członków Parlamentu Europejskiego w powszechnych wyborach bezpośrednich z dnia 20 września 1976 r.,

–  uwzględniając wyroki wydane przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w dniach 12 maja 1964 r., 10 lipca 1986 r., 15 i 21 października 2008 r., 19 marca 2010 r., 6 września 2011 r. oraz 17 stycznia 2013 r.(1),

—  uwzględniając art. 1 ust. 1 lit. A) ustawy włoskiej nr 205/1993,

—  uwzględniając art. 5 ust. 2 oraz art. 7 i art. 9 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Prawnej (A8-0312/2016),

A.  mając na uwadze, że poseł do Parlamentu Europejskiego Mario Borghezio złożył wniosek o skorzystanie z immunitetu parlamentarnego na mocy art. 8 i 9 Protokołu nr 7 w związku z postępowaniem karnymi toczącym się przed sądem w Mediolanie; mając na uwadze, że według aktu wydanego przez prokuraturę M. Borghezio, w czasie audycji radiowej, dopuścił się rzekomo wygłaszania poglądów świadczących o poczuciu wyższości oraz nienawiści rasowej lub etnicznej, który to czyn podlega karze na mocy art. 1 lit. a) włoskiej ustawy nr 205/1993;

B.  mając na uwadze, że art. 8 i 9 Protokołu nr 7 w sprawie przywilejów i immunitetów Unii Europejskiej wykluczają się wzajemnie(2); mając na uwadze, że rozpatrywana sprawa dotyczy jedynie zarzutu dyskryminujących opinii wyrażonych przez posła do Parlamentu Europejskiego; mając na uwadze, że w związku z tym zastosowanie art. 8 ww. Protokołu jest oczywiste;

C.  mając na uwadze, że zgodnie z art. 8 Protokołu nr 7 wobec posłów do Parlamentu Europejskiego nie można prowadzić dochodzenia, postępowania sądowego, ani też ich zatrzymywać z powodu ich opinii lub stanowiska zajętego przez nich w głosowaniu w czasie wykonywania przez nich obowiązków służbowych;

D.  mając na uwadze, że Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że opinia, aby mogła być objęta immunitetem, powinna być wypowiedziana przez posła do Parlamentu Europejskiego „w czasie wykonywania [przez niego] obowiązków służbowych”, z czego wynika tym samym wymóg związku między wyrażoną opinią a obowiązkami parlamentarnymi; mając na uwadze, że więź między wyrażoną opinią a obowiązkami parlamentarnymi powinna być bezpośrednia i oczywista(3);

E.  mając na uwadze, że w czasie wspomnianej audycji radiowej Mario Borghezio został poproszony o odniesienie się do mianowania i kompetencji jednego z nowych członków włoskiego rządu, mianowicie nowo wybranej minister ds. integracji;

F.  mając na uwadze, że fakty w tej sprawie – jak wynika z dokumentów przedstawionych Komisji Prawnej oraz z przesłuchania przed komisją – wskazują na to, iż wydane przez posła w czasie wywiadu oświadczenia nie miały bezpośredniego i oczywistego związku z jego działalnością parlamentarną;

G.  mając na uwadze, że oświadczenia, które poseł rzekomo wygłosił, wykraczają poza ton stosowany zwykle w debacie politycznej i mają ponadto wybitnie nieparlamentarny charakter; mając na uwadze, że są one sprzeczne z art. 21 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej i w związku z tym nie można uznać, by zostały one wygłoszone w ramach wykonywania obowiązków posła do Parlamentu Europejskiego;

H.  mając na uwadze, że nie można zatem uznać, iż Mario Borghezio działał, wykonując mandat posła do Parlamentu Europejskiego;

I.  mając na uwadze, że Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że jeżeli przed sądem krajowym zostało wniesione powództwo przeciwko posłowi do Parlamentu Europejskiego i sąd ten został poinformowany, że wszczęte zostało, przewidziane w Regulaminie PE, postępowanie w sprawie skorzystania z przywilejów i immunitetów przysługujących temu posłowi, rzeczony sąd powinien zawiesić postępowanie sądowe i zwrócić się do Parlamentu o zajęcie stanowiska w jak najkrótszym terminie(4); mając na uwadze, że sąd w Mediolanie, przed którym wniesiono powództwo przeciwko M. Borgheziowi, odmówił zawieszenia postępowania i zadecydował o jego kontynuacji pomimo wniesienia przez M. Borghezia wniosku na podstawie odpowiedniego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości;

1.  nie wyraża zgody na skorzystanie przez Maria Borghezia z przywilejów i immunitetu;

2.  ubolewa z powodu faktu, że sąd w Mediolanie, pomimo istotnego w tej sprawie orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości, odmówił zawieszenia postępowania przeciwko M. Borgheziowi;

3.  oczekuje od władz włoskich stosowania się zawsze do określonej przez Trybunał Sprawiedliwości zasady, zgodnie z którą właściwy sąd ma obowiązek wstrzymania postępowania przeciwko posłowi do Parlamentu Europejskiego, jeśli złożył on wniosek o skorzystanie z immunitetu i przywilejów;

4.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do bezzwłocznego przekazania niniejszej decyzji i sprawozdania właściwej komisji, właściwym władzom Republiki Włoskiej i Mariowi Borgheziowi.

(1) Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 12 maja 1964 r., Wagner/Fohrmann i Krier, 101/63, ECLI:EU:C:1964:28; wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 10 lipca 1986 r., Wybot/Faure i inni, 149/85, ECLI:EU:C:1986:310; wyrok Sądu z dnia 15 października 2008 r. Mote/Parlament, T-345/05, ECLI:EU:T:2008:440; wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 21 października 2008 r., Marra/De Gregorio i Clemente, C-200/07 i C-201/07, ECLI:EU:C:2008:579; wyrok Sądu z dnia 19 marca 2010 r., Gollnisch/Parlament, T-42/06, ECLI:EU:T:2010:102; wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 6 września 2011 r., Patriciello, C-163/10, ECLI: EU:C:2011:543; wyrok Sądu z dnia 17 stycznia 2013 r., Gollnisch/Parlament, T-346/11 i T-347/11, ECLI:EU:T:2013:23. (2) Sprawy połączone C-200/07 i C-201/07 Marra, op. cit., pkt 45. (3) Sprawa C-163/10 Patriciello, op. cit., pkt 33 i 35. (4) Sprawy połączone C-200/07 i C-201/07 Marra, op. cit., pkt 43.

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 25 października 2016 r. w sprawie stanowiska Rady w pierwszym czytaniu z myślą o przyjęciu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 91/2003 w sprawie statystyki transportu kolejowego w odniesieniu do gromadzenia danych o towarach, pasażerach i wypadkach (10000/1/2016 – C8-0365/2016 – 2013/0297(COD))

P8_TA(2016)0398 A8-0300/2016

(Zwykła procedura ustawodawcza: drugie czytanie)

Parlament Europejski,

—  uwzględniając stanowisko Rady w pierwszym czytaniu (10000/1/2016 – C8-0365/2016),

—  uwzględniając swoje stanowisko przyjęte w pierwszym czytaniu(1) dotyczące wniosku Komisji przedstawionego Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2013)0611),

–  uwzględniając art. 294 ust. 7 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 76 Regulaminu,

—  uwzględniając zalecenie do drugiego czytania przedstawione przez Komisję Transportu i Turystyki (A8-0300/2016),

1.  zatwierdza stanowisko Rady przyjęte w pierwszym czytaniu;

2.  stwierdza, że akt prawny zostaje przyjęty zgodnie ze stanowiskiem Rady;

3.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do podpisania wraz z przewodniczącym Rady aktu prawnego zgodnie z art. 297 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej;

4.  zobowiązuje swojego sekretarza generalnego do podpisania aktu prawnego po stwierdzeniu, że wszystkie procedury zostały prawidłowo zakończone, oraz do przygotowania, w porozumieniu z sekretarzem generalnym Rady, jego publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej;

5.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji oraz parlamentom narodowym.

(1) Teksty przyjęte w dniu 11.3.2014, P7_TA(2014)0197.

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 25 października 2016 r. w sprawie stanowiska Rady przyjętego w pierwszym czytaniu w celu przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1365/2006 w sprawie statystyk dotyczących transportu towarów wodami śródlądowymi w odniesieniu do nadawania Komisji uprawnień delegowanych i wykonawczych do przyjęcia niektórych środków (09878/1/2016 – C8-0358/2016 – 2013/0226(COD))

P8_TA(2016)0399 A8-0298/2016

(Zwykła procedura ustawodawcza: drugie czytanie)

Parlament Europejski,

—  uwzględniając stanowisko Rady w pierwszym czytaniu (09878/1/2016 – C8-0358/2016),

—  uwzględniając swoje stanowisko przyjęte w pierwszym czytaniu(1) dotyczące wniosku Komisji przedstawionego Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2013)0484),

–  uwzględniając art. 294 ust. 7 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 76 Regulaminu,

—  uwzględniając zalecenie do drugiego czytania przedstawione przez Komisję Transportu i Turystyki (A8-0298/2016),

1.  zatwierdza stanowisko Rady przyjęte w pierwszym czytaniu;

2.  stwierdza, że akt prawny zostaje przyjęty zgodnie ze stanowiskiem Rady;

3.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do podpisania wraz z przewodniczącym Rady aktu prawnego zgodnie z art. 297 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej;

4.  zobowiązuje swojego sekretarza generalnego do podpisania aktu prawnego po stwierdzeniu, że wszystkie procedury zostały prawidłowo zakończone, oraz do przygotowania, w porozumieniu z sekretarzem generalnym Rady, jego publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej;

5.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji oraz parlamentom narodowym.

(1) Teksty przyjęte w dniu 11.3.2014, P7_TA(2014)0180.

Poprawki przyjete przez Parlament Europejski w dniu 25 października 2016 r. w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie unijnych ram prawnych dotyczących naruszeń przepisów prawa celnego oraz sankcji (COM(2013)0884 – C8-0033/2014 – 2013/0432(COD))(1)

P8_TA(2016)0400 A8-0239/2016

(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)

Tekst proponowany przez Komisję   Poprawka Poprawka 1 Wniosek dotyczący dyrektywy Umocowanie 1 uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 33, uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 33 i 114, Poprawka 2 Wniosek dotyczący dyrektywy Motyw 1 a (nowy) (1a)   Niniejsza dyrektywa powinna być zgodna z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/20131. ___________________ 1 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 z dnia 9 października 2013 r. ustanawiające unijny kodeks celny (Dz.U. L 269 z 10.10.2013, s. 1). Poprawka 3 Wniosek dotyczący dyrektywy Motyw 2 (2)  Dlatego też naruszenia przepisów prawa celnego i związane z tym sankcje podlegają 28 różnym zbiorom przepisów prawnych. Wskutek tego naruszenie unijnych przepisów prawa celnego nie jest traktowane w taki sam sposób w całej Unii, a sankcje, jakie mogą zostać nałożone w każdym przypadku, różnią się pod względem charakteru i surowości w zależności od państwa członkowskiego, które je nakłada. (2)  Naruszenia przepisów prawa celnego i związane z tym sankcje podlegają 28 różnym zbiorom przepisów. Wskutek tego naruszenie unijnych przepisów prawa celnego nie jest traktowane w taki sam sposób w całej Unii, a sankcje, jakie mogą zostać nałożone w każdym przypadku, różnią się pod względem charakteru i surowości w zależności od państwa członkowskiego, które je nakłada, co może prowadzić do uszczuplenia dochodów państw członkowskich oraz do zakłóceń w handlu. Poprawka 4 Wniosek dotyczący dyrektywy Motyw 3 (3)  Rozbieżności między systemami prawnymi państw członkowskich mają wpływ nie tylko na optymalne zarządzanie unią celną, ale także uniemożliwiają stworzenie przedsiębiorcom równych warunków działania w unii celnej, ponieważ mają wpływ na ich dostęp do uproszczeń celnych i ułatwień. (3)  Rozbieżności między systemami prawnymi państw członkowskich nie tylko mają negatywny wpływ na optymalne zarządzanie unią celną i przejrzystość niezbędną do zapewnienia właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego, jeśli chodzi o sposoby postępowania poszczególnych organów celnych w przypadku naruszeń, ale także uniemożliwiają osiągnięcie równych warunków działania w unii celnej dla przedsiębiorców, już podlegających w Unii różnym zbiorom przepisów, ponieważ wpływa to na dostęp do uproszczeń celnych i ułatwień. Poprawka 5 Wniosek dotyczący dyrektywy Motyw 6 (6)  Należy ustanowić wykaz czynów, które powinny być traktowane jako naruszenia unijnych przepisów prawa celnego i które powinny podlegać sankcjom. Te naruszenia przepisów prawa celnego powinny być w pełni oparte na obowiązkach wynikających z przepisów prawa celnego z bezpośrednim odniesieniem do kodeksu. Niniejsza dyrektywa nie określa, czy w odniesieniu do tych naruszeń przepisów prawa celnego państwa członkowskie powinny stosować sankcje na podstawie prawa administracyjnego czy karnego. (6)  W niniejszej dyrektywie należy ustanowić wykaz czynów, które powinny być traktowane jako naruszenia unijnych przepisów prawa celnego i podlegać sankcjom. Te naruszenia przepisów prawa celnego powinny być w pełni oparte na obowiązkach wynikających z przepisów prawa celnego z bezpośrednim odniesieniem do kodeksu. Niniejsza dyrektywa przewiduje, że w odniesieniu do tych naruszeń przepisów prawa celnego państwa członkowskie powinny stosować sankcje inne niż karne. Państwa członkowskie powinny także móc przewidzieć nakładanie sankcji karnych, zgodnie z prawem krajowym i prawem Unii, zamiast sankcji innych niż karne, jeżeli wymaga tego charakter i waga danych naruszeń, by sankcje były odstraszające, skuteczne i proporcjonalne. Poprawka 6 Wniosek dotyczący dyrektywy Motyw 7 (7)   Pierwsza kategoria czynów powinna obejmować naruszenia przepisów prawa celnego, za które odpowiedzialność ponoszona jest na zasadzie ryzyka i w których nie musi występować element winy, przy uwzględnieniu obiektywnego charakteru obowiązków w danym przypadku oraz faktu, że osoby odpowiedzialne za ich dopełnienie nie mogą ignorować ich istnienia i wiążącego charakteru. skreśla się Poprawka 7 Wniosek dotyczący dyrektywy Motyw 8 (8)   Druga i trzecia kategoria czynów powinna obejmować naruszenia przepisów prawa celnego popełnione, odpowiednio, w wyniku niedbalstwa lub umyślnie, gdy ustalenie tego elementu subiektywnego jest konieczne do zaistnienia odpowiedzialności. skreśla się Poprawka 8 Wniosek dotyczący dyrektywy Motyw 10 (10)  W celu zagwarantowania pewności prawa należy określić, że wszelkie działania lub zaniechania wynikające z błędu organów celnych nie powinny być traktowane jako naruszenia przepisów prawa celnego. (10)  W celu zagwarantowania pewności prawa należy określić, że wszelkie działania lub zaniechania wynikające z błędu organów celnych, o którym mowa w kodeksie, nie powinny być traktowane jako stanowiące naruszenie przepisów prawa celnego. Poprawka 9 Wniosek dotyczący dyrektywy Motyw 12 (12)  W celu zbliżenia krajowych systemów sankcji państw członkowskich należy określić skale sankcji, które odzwierciedlałyby różne kategorie naruszeń przepisów prawa celnego oraz ich wagę. W celu zapewnienia skuteczności, proporcjonalności i odstraszającego efektu nakładanych sankcji państwa członkowskie powinny także zapewnić uwzględnianie przez ich właściwe organy pewnych okoliczności obciążających i łagodzących przy określaniu rodzaju i poziomu sankcji, które mają zostać zastosowane. (12)  W celu zbliżenia krajowych systemów sankcji państw członkowskich należy określić skale sankcji, które odzwierciedlałyby wagę naruszeń przepisów prawa celnego. W celu zapewnienia skuteczności, proporcjonalności i odstraszającego efektu nakładanych sankcji państwa członkowskie powinny także zapewnić uwzględnianie przez ich właściwe organy określonych okoliczności obciążających i łagodzących przy określaniu rodzaju i poziomu sankcji, które mają zostać zastosowane. Poprawka 10 Wniosek dotyczący dyrektywy Motyw 12 a (nowy) (12a)   Wyłącznie w przypadkach, gdy poważne naruszenia wiążą się nie z faktem niezapłacenia ceł, lecz z wartością danych towarów, np. w przypadku naruszeń dotyczących praw własności intelektualnej lub towarów niedozwolonych lub objętych ograniczeniami, organy celne powinny uzależniać nakładaną sankcję od wartości towarów. Poprawka 11 Wniosek dotyczący dyrektywy Motyw 13 (13)  Termin przedawnienia dla postępowań dotyczących naruszenia przepisów prawa celnego należy ustalić na cztery lata od dnia jego popełnienia lub, w przypadku ciągłych lub powtarzających się naruszeń, od dnia gdy działanie stanowiące to naruszenie prawa ustaje. Państwa członkowskie powinny zapewnić możliwość przerwania biegu okresu przedawnienia przez czynność związaną z dochodzeniem lub postępowaniem sądowym dotyczącym naruszenia przepisów prawa celnego. Państwa członkowskie mogą określić przypadki, w których okres ten ulega zawieszeniu. Wszczęcie lub kontynuowanie tych postępowań powinno być wykluczone po upływie ośmiu lat, natomiast okres przedawnienia w odniesieniu do egzekwowania sankcji powinien wynosić trzy lata. (13)  Termin przedawnienia dla postępowań dotyczących naruszenia przepisów prawa celnego należy ustalić na cztery lata od dnia jego popełnienia lub, w przypadku ciągłych lub powtarzających się naruszeń, od dnia gdy działanie stanowiące to naruszenie prawa ustaje. Państwa członkowskie powinny zapewnić możliwość przerwania biegu okresu przedawnienia przez czynność związaną z dochodzeniem lub postępowaniem sądowym dotyczącym tego naruszenia przepisów prawa celnego lub przez czynność osoby odpowiedzialnej za naruszenie. Państwa członkowskie powinny mieć możliwość określenia, w jakich przypadkach okres ten jest zawieszany. Wszelkie postępowania powinny się przedawniać po upływie ośmiu lat niezależnie od przerw w okresie przedawnienia, natomiast okres przedawnienia w odniesieniu do egzekwowania sankcji powinien wynosić trzy lata. Poprawka 12 Wniosek dotyczący dyrektywy Motyw 14 (14)  Zawieszenie postępowania administracyjnego dotyczącego naruszenia przepisów prawa celnego powinno być przewidziane w przypadkach, gdy w związku z tymi samymi faktami wszczęto postępowanie karne przeciwko tej samej osobie. Kontynuowanie postępowania administracyjnego po zakończeniu postępowania karnego powinno być możliwe jedynie przy ścisłym przestrzeganiu zasady ne bis in idem. (14)  Zawieszenie postępowania administracyjnego dotyczącego naruszenia przepisów prawa celnego powinno być przewidziane w przypadkach, gdy w związku z tymi samymi faktami wszczęto postępowanie karne przeciwko tej samej osobie. Kontynuowanie postępowania administracyjnego po zakończeniu postępowania karnego powinno być możliwe jedynie przy ścisłym przestrzeganiu zasady ne bis in idem, co oznacza, że za to samo wykroczenie lub przestępstwo nie można karać dwukrotnie. Poprawka 13 Wniosek dotyczący dyrektywy Motyw 15 a (nowy) (15a)   Ogólnym celem niniejszej dyrektywy jest zapewnienie skutecznego egzekwowania unijnych przepisów prawa celnego. Ramy prawne przewidziane w niniejszej dyrektywie nie umożliwiają jednak zastosowania zintegrowanego podejścia do egzekwowania przepisów, w tym nadzorowania, kontroli i dochodzenia. Komisja powinna zatem zostać zobowiązana do przekazania Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdania na temat tych aspektów, w tym na temat wdrożenia wspólnych ram zarządzania ryzykiem, aby ocenić, czy potrzebne są dalsze przepisy. Poprawka 14 Wniosek dotyczący dyrektywy Motyw 18 a (nowy) (18a)   Niniejsza dyrektywa ma na celu zacieśnienie współpracy celnej przez zbliżenie ustawodawstw krajowych dotyczących sankcji za naruszanie przepisów prawa celnego. Ze względu na znaczne różnice występujące obecnie między tradycjami prawnymi państw członkowskich nie jest możliwa pełna harmonizacja w tej dziedzinie. Poprawka 15 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 1 – ustęp 1 1.  Niniejsza dyrektywa ustanawia ramy prawne dotyczące naruszeń unijnych przepisów prawa celnego i przewiduje sankcje za te naruszenia. 1.  Celem niniejszej dyrektywy jest przyczynianie się do prawidłowego funkcjonowania rynku wewnętrznego i określenie ram prawnych dotyczących naruszeń unijnych przepisów prawa celnego, i przewiduje ona nakładanie sankcji innych niż karne za te naruszenia, zbliżając przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne państw członkowskich. Poprawka 16 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 1 – ustęp 2 a (nowy) 2a.   Niniejsza dyrektywa obejmuje obowiązki państw członkowskich wobec partnerów handlowych Unii Europejskiej, a także Światowej Organizacji Handlu i Światowej Organizacji Celnej, z myślą o utworzeniu jednolitego i rzeczywistego rynku wewnętrznego przy równoczesnym ułatwieniu handlu i zapewnieniu pewności. Poprawka 17 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 2 Artykuł 2 Artykuł 2 Naruszenia przepisów prawa celnego i sankcje Zasady ogólne Państwa członkowskie określają zasady dotyczące sankcji za naruszenia unijnych przepisów prawa celnego określone w art. 3 do 6. 1.   Państwa członkowskie określają zasady dotyczące sankcji za naruszenia unijnych przepisów prawa celnego określone w art. 3 i 6, w ścisłej zgodności z zasadą ne bis in idem. Państwa członkowskie zapewniają uznawanie działań lub zaniechań wymienionych w art. 3 i 6 za stanowiące naruszenie przepisów prawa celnego, jeżeli zostały popełnione w wyniku niedbalstwa lub umyślnie. Państwa członkowskie mogą przewidzieć nakładanie sankcji karnych, zgodnie z prawem krajowym i prawem Unii, zamiast sankcji innych niż sankcje karne, jeżeli wymaga tego charakter i waga danych naruszeń, by sankcje były odstraszające, skuteczne i proporcjonalne. 2.   Do celów niniejszej dyrektywy: a)   organy celne ustalają, czy naruszenie zostało popełnione w wyniku niedbalstwa, co oznacza, że osoba odpowiedzialna nie zachowała należytej staranności w zakresie kontroli swoich czynności lub zastosowała środki rażąco niewystarczające do uniknięcia okoliczności prowadzących do naruszenia, jeżeli ryzyko wystąpienia takich okoliczności można racjonalnie przewidzieć; b)   organy celne ustalają, czy naruszenie zostało popełnione umyślnie, co oznacza że dana osoba odpowiedzialna dopuściła się działania lub zaniechania, wiedząc, że to działanie lub zaniechanie stanowi naruszenie, lub umyślnie i świadomie dążąc do złamania przepisów prawa celnego; c)   błędy lub pomyłki pisarskie nie stanowią naruszenia przepisów prawa celnego, chyba że wszystkie okoliczności jasno wskazują, że popełniono je w wyniku niedbalstwa lub umyślnie. Poprawka 18 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 2 a (nowy) Artykuł 2a Ułatwienia w handlu W celu dopełnienia obowiązków Unii wynikających z umowy WTO o ułatwieniach w handlu państwa członkowskie działają wspólnie na rzecz stworzenia systemu współpracy obejmującego wszystkie państwa członkowskie. System ten służy koordynacji kluczowych wskaźników skuteczności sankcji celnych (analiza liczby odwołań, wskaźnik powtarzalności naruszeń itd.), rozpowszechnianiu najlepszych praktyk wśród organów celnych (skuteczność kontroli i sankcji, zmniejszenie kosztów administracyjnych itd.), przekazywaniu doświadczeń podmiotów gospodarczych i tworzeniu powiązań między nimi, monitorowaniu sposobu działania służb celnych oraz prowadzeniu prac statystycznych dotyczących naruszeń popełnianych przez przedsiębiorstwa z państw trzecich. W systemie współpracy wszystkie państwa członkowskie są niezwłocznie powiadamiane o dochodzeniach w sprawie naruszeń przepisów prawa celnego i udowodnionych naruszeniach, tak aby ułatwić wymianę handlową, zapobiegać wprowadzaniu na rynek wewnętrzny nielegalnych towarów i poprawić skuteczność kontroli. Poprawka 19 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 3 Artykuł 3 Artykuł 3 Naruszenia przepisów prawa celnego, za które odpowiedzialność ponoszona jest na zasadzie ryzyka Naruszenia przepisów prawa celnego Państwa członkowskie zapewniają, aby następujące działania lub zaniechania stanowiły naruszenia przepisów prawa celnego bez względu na fakt, czy wystąpił element winy: Państwa członkowskie zapewniają, aby następujące działania lub zaniechania stanowiły naruszenia przepisów prawa celnego: a)  niezapewnienie przez osobę składającą zgłoszenie celne, deklarację do czasowego składowania, przywozową lub wywozową deklarację skróconą, zgłoszenie do powrotnego wywozu lub powiadomienie o powrotnym wywozie prawidłowości i kompletności informacji podanych w zgłoszeniu, deklaracji, powiadomieniu lub wniosku zgodnie z art. 15 ust. 2 lit. a) kodeksu; a)  niezapewnienie przez osobę składającą zgłoszenie celne, deklarację do czasowego składowania, przywozową lub wywozową deklarację skróconą, zgłoszenie do powrotnego wywozu lub powiadomienie o powrotnym wywozie prawidłowości i kompletności informacji podanych w zgłoszeniu, deklaracji, powiadomieniu lub wniosku zgodnie z art. 15 ust. 2 lit. a) kodeksu; b)  niezapewnienie przez osobę składającą zgłoszenie celne, deklarację do czasowego składowania, przywozową lub wywozową deklarację skróconą, zgłoszenie do powrotnego wywozu lub powiadomienie o powrotnym wywozie autentyczności, prawidłowości i ważności załączonego dokumentu zgodnie z art. 15 ust. 2 lit. b) kodeksu; b)  niezapewnienie przez osobę składającą zgłoszenie celne, deklarację do czasowego składowania, przywozową lub wywozową deklarację skróconą, zgłoszenie do powrotnego wywozu lub powiadomienie o powrotnym wywozie autentyczności prawidłowości i ważności załączonego dokumentu zgodnie z art. 15 ust. 2 lit. b) kodeksu; c)  niezłożenie przez osobę przywozowej deklaracji skróconej zgodnie z art. 127 kodeksu, zgłoszenia przybycia statku morskiego lub statku powietrznego zgodnie z art. 133 kodeksu, deklaracji do czasowego składowania zgodnie z art. 145 kodeksu, zgłoszenia celnego zgodnie z art. 158 kodeksu, powiadomienia o działalności w wolnym obszarze celnym zgodnie z art. 244 ust. 2 kodeksu, deklaracji poprzedzającej wyprowadzenie zgodnie z art. 263 kodeksu, zgłoszenia do powrotnego wywozu zgodnie z art. 270 kodeksu, wywozowej deklaracji skróconej zgodnie z art. 271 kodeksu lub powiadomienia o powrotnym wywozie zgodnie z art. 274 kodeksu; c)  niezłożenie przez osobę przywozowej deklaracji skróconej zgodnie z art. 127 kodeksu, zgłoszenia przybycia statku morskiego lub statku powietrznego zgodnie z art. 133 kodeksu, deklaracji do czasowego składowania zgodnie z art. 145 kodeksu, zgłoszenia celnego zgodnie z art. 158 kodeksu, powiadomienia o działalności w wolnym obszarze celnym zgodnie z art. 244 ust. 2 kodeksu, deklaracji poprzedzającej wyprowadzenie zgodnie z art. 263 kodeksu, zgłoszenia do powrotnego wywozu zgodnie z art. 270 kodeksu, wywozowej deklaracji skróconej zgodnie z art. 271 kodeksu lub powiadomienia o powrotnym wywozie zgodnie z art. 274 kodeksu; d)  niedopełnienie przez przedsiębiorcę obowiązku przechowywania dokumentów i informacji związanych z zakończeniem formalności celnych na dowolnym nośniku przez okres wymagany przepisami prawa celnego zgodnie z art. 51 kodeksu; d)  niedopełnienie przez przedsiębiorcę obowiązku przechowywania dokumentów i informacji związanych z zakończeniem formalności celnych na dowolnym nośniku przez okres wymagany przepisami prawa celnego zgodnie z art. 51 kodeksu; e)  podjęcie towarów wprowadzonych na obszar celny Unii z dozoru celnego bez zgody organów celnych, wbrew przepisom art. 134 ust. 1 akapit pierwszy i drugi kodeksu; e)  podjęcie towarów wprowadzonych na obszar celny Unii z dozoru celnego bez zgody organów celnych, wbrew przepisom art. 134 ust. 1 akapit pierwszy i drugi kodeksu; f)  podjęcie towarów objętych dozorem celnym wbrew przepisom art. 134 ust. 1 akapit czwarty, art. 158 ust. 3 i art. 242 kodeksu; f)  podjęcie towarów objętych dozorem celnym wbrew przepisom art. 134 ust. 1 akapit czwarty, art. 158 ust. 3 i art. 242 kodeksu; g)  niewykonanie przez osobę wprowadzającą towary na obszar celny Unii obowiązków dotyczących ich przewiezienia do właściwego miejsca zgodnie z art. 135 ust. 1 kodeksu lub poinformowania organów celnych, gdy obowiązki te nie mogą zostać wykonane zgodnie z art. 137 ust. 1 i 2 kodeksu; g)  niewykonanie przez osobę wprowadzającą towary na obszar celny Unii obowiązków dotyczących ich przewiezienia do właściwego miejsca zgodnie z art. 135 ust. 1 kodeksu lub niepoinformowanie bez zwłoki organów celnych, gdy obowiązki te nie mogą zostać wykonane zgodnie z art. 137 ust. 1 i 2 kodeksu, oraz niepoinformowanie o miejscu, w którym znajdują się towary; h)  niewprowadzenie przez osobę wprowadzającą towary do wolnego obszaru celnego, jeżeli wolny obszar celny przylega do granicy lądowej między państwem członkowskim a krajem trzecim, tych towarów do wolnego obszaru celnego bezpośrednio bez przejazdu przez inną część obszaru celnego Unii zgodnie z art. 135 ust. 2 kodeksu; h)  niewprowadzenie przez osobę wprowadzającą towary do wolnego obszaru celnego, jeżeli wolny obszar celny przylega do granicy lądowej między państwem członkowskim a krajem trzecim, tych towarów do wolnego obszaru celnego bezpośrednio bez przejazdu przez inną część obszaru celnego Unii zgodnie z art. 135 ust. 2 kodeksu; i)  nieprzedstawienie dokumentów organom celnym przez zgłaszającego, który składa deklarację do czasowego składowania lub zgłoszenie do procedury celnej, gdy wymagają tego przepisy unijne lub gdy jest to konieczne do kontroli celnych zgodnie z art. 145 ust. 2 i art. 163 ust. 2 kodeksu; i)  nieprzedstawienie dokumentów organom celnym przez zgłaszającego, który składa deklarację do czasowego składowania lub zgłoszenie do procedury celnej, gdy wymagają tego przepisy unijne lub gdy jest to konieczne do kontroli celnych zgodnie z art. 145 ust. 2 i art. 163 ust. 2 kodeksu; j)  nieobjęcie towarów nieunijnych, które są czasowo składowane, procedurą celną lub niewywiezienie ich powrotnie przez przedsiębiorcę odpowiedzialnego za te towary w odpowiednim terminie zgodnie z art. 149 kodeksu; j)  nieobjęcie towarów nieunijnych, które są czasowo składowane, procedurą celną lub niewywiezienie ich powrotnie w odpowiednim terminie, zgodnie z art. 149 kodeksu, przez odpowiedzialnego za te towary zgłaszającego, który składa deklarację do czasowego składowania, lub przez odpowiedzialną za te towary osobę, która je przechowuje, jeżeli są one przechowywane w innych miejscach wyznaczonych lub dopuszczonych przez organy celne; k)  nieposiadanie i niepozostawienie do dyspozycji organów celnych dokumentów załączanych do zgłoszenia, wymaganych do zastosowania danej procedury zgodnie z art. 163 ust. 1 i art. 167 ust. 1. akapit drugi kodeksu, przez zgłaszającego towary do procedury celnej w chwili składania zgłoszenia celnego lub zgłoszenia uzupełniającego; k)  nieposiadanie i niepozostawienie do dyspozycji organów celnych dokumentów załączanych do zgłoszenia, wymaganych do zastosowania danej procedury zgodnie z art. 163 ust. 1 i art. 167 ust. 1. akapit drugi kodeksu, przez zgłaszającego towary do procedury celnej w chwili składania zgłoszenia celnego lub zgłoszenia uzupełniającego; l)  niezłożenie przez zgłaszającego towary do procedury celnej, w przypadku zgłoszenia uproszczonego na mocy art. 166 kodeksu lub wpisu do rejestru zgłaszającego na mocy art. 182 kodeksu, zgłoszenia uzupełniającego we właściwym urzędzie celnym i w określonym terminie zgodnie z art. 167 ust. 1 kodeksu; l)  niezłożenie przez zgłaszającego towary do procedury celnej, w przypadku zgłoszenia uproszczonego na mocy art. 166 kodeksu lub wpisu do rejestru zgłaszającego na mocy art. 182 kodeksu, zgłoszenia uzupełniającego we właściwym urzędzie celnym i w określonym terminie zgodnie z art. 167 ust. 1 kodeksu; m)  usunięcie lub zniszczenie środków identyfikacyjnych umieszczonych przez organy celne na towarach, opakowaniach lub środkach transportu bez wcześniejszego upoważnienia przez organy celne zgodnie z art. 192 ust. 2 kodeksu; m)  usunięcie lub zniszczenie środków identyfikacyjnych umieszczonych przez organy celne na towarach, opakowaniach lub środkach transportu bez wcześniejszego upoważnienia przez organy celne zgodnie z art. 192 ust. 2 kodeksu; n)  niezamknięcie przez osobę uprawnioną do korzystania z procedury uszlachetniania czynnego procedury celnej w określonym terminie zgodnie z art. 257 kodeksu; n)  niezamknięcie przez osobę uprawnioną do korzystania z procedury uszlachetniania czynnego procedury celnej w określonym terminie zgodnie z art. 257 kodeksu; o)  niewywiezienie przez osobę uprawnioną do korzystania z procedury uszlachetniania biernego towarów wadliwych w terminie zgodnie z art. 262 kodeksu; o)  niewywiezienie przez osobę uprawnioną do korzystania z procedury uszlachetniania biernego towarów wadliwych w terminie zgodnie z art. 262 kodeksu; p)  prowadzenie prac budowlanych w wolnym obszarze celnym bez zgody organów celnych zgodnie z art. 244 ust. 1 kodeksu; p)  prowadzenie prac budowlanych w wolnym obszarze celnym bez uprzedniej zgody organów celnych zgodnie z art. 244 ust. 1 kodeksu; q)  nieuiszczenie należności celnych przywozowych lub wywozowych przez osobę zobowiązaną do zapłaty w określonym terminie zgodnie z art. 108 kodeksu. q)  nieuiszczenie należności celnych przywozowych lub wywozowych przez osobę zobowiązaną do zapłaty w określonym terminie zgodnie z art. 108 kodeksu; qa)   niedostarczenie przez przedsiębiorcę, w odpowiedzi na żądanie organów celnych, wymaganych dokumentów i informacji w odpowiedniej formie i w rozsądnym terminie oraz nieudzielenie wszelkiej pomocy niezbędnej do zakończenia formalności celnych lub kontroli zgodnie z art. 15 ust. 1 kodeksu; qb)   niewypełnienie przez posiadacza decyzji dotyczącej stosowania przepisów prawa celnego obowiązków wynikających z tej decyzji zgodnie z art. 23 ust. 1 kodeksu; qc)   niepoinformowanie bez zwłoki organów celnych przez posiadacza decyzji dotyczącej stosowania przepisów prawa celnego o wszelkich okolicznościach zaistniałych po wydaniu decyzji, a wpływających na jej dalsze stosowanie lub na jej treść, zgodnie z art. 23 ust. 2 kodeksu; qd)   nieprzedstawienie przez osobę uprawnioną do korzystania z procedury tranzytu unijnego towarów w nienaruszonym stanie w urzędzie celnym przeznaczenia w wyznaczonym terminie zgodnie z art. 233 ust. 1 lit. a) kodeksu; qe)   rozładowanie lub przeładowanie towarów ze środka transportu, którym są przewożone, bez pozwolenia organów celnych lub w miejscach, które nie zostały wyznaczone lub dopuszczone przez te organy, zgodnie z art. 140 kodeksu; qf)   składowanie towarów w magazynach czasowego składowania lub w składach celnych bez pozwolenia organów celnych zgodnie z art. 147 i 148 kodeksu; qg)   niewykonanie przez posiadacza pozwolenia lub osobę uprawnioną do korzystania z procedury obowiązków wynikających ze składowania towarów objętych procedurą składowania celnego zgodnie z art. 242 ust. 1 lit. a) i b) kodeksu; qh)   przedstawienie organom celnym nieprawdziwych informacji lub fałszywych dokumentów wymaganych przez te organy zgodnie z art. 15 lub 163 kodeksu; qi)   korzystanie przez przedsiębiorcę z niedokładnych lub niepełnych informacji lub nieautentycznych, niedokładnych lub nieważnych dokumentów w celu uzyskania od organów celnych: (i)   statusu upoważnionego przedsiębiorcy zgodnie z art. 38 kodeksu; (ii)   zgody na stosowanie zgłoszenia uproszczonego zgodnie z art. 166 kodeksu; (iii)   zgody na stosowanie innych uproszczeń celnych zgodnie z art. 177, 179, 182 lub 185 kodeksu lub (iv)   pozwolenia na objęcie towarów procedurami specjalnymi zgodnie z art. 211 kodeksu; qj)   wprowadzenie towarów na obszar celny Unii lub wyprowadzenie towarów poza ten obszar bez przedstawienia ich organom celnym zgodnie z art. 139, 245 lub art. 267 ust. 2 kodeksu; qk)   przetwarzanie towarów w składzie celnym bez zezwolenia organów celnych zgodnie z art. 241 kodeksu; ql)   nabycie lub posiadanie towarów, których dotyczy jedno z naruszeń przepisów prawa celnego określonych w lit. qd) i qj). Poprawka 20 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 4 Artykuł 4 skreśla się Naruszenia przepisów prawa celnego popełnione w wyniku niedbalstwa Państwa członkowskie zapewniają, aby następujące działania lub zaniechania stanowiły naruszenia przepisów prawa celnego, jeżeli dopuszczono się ich w wyniku niedbalstwa: a)   nieobjęcie towarów nieunijnych, które są czasowo składowane, procedurą celną lub niewywiezienie ich powrotnie przez przedsiębiorcę odpowiedzialnego za te towary w odpowiednim terminie zgodnie z art. 149 kodeksu; b)   nieudzielenie organom celnym przez przedsiębiorcę wszelkiej pomocy niezbędnej do zakończenia formalności celnych lub kontroli zgodnie z art. 15 ust. 1 kodeksu; c)   niewypełnienie przez posiadacza decyzji dotyczącej stosowania przepisów prawa celnego obowiązków wynikających z tej decyzji zgodnie z art. 23 ust. 1 kodeksu; d)   niepoinformowanie niezwłocznie organów celnych przez posiadacza decyzji dotyczącej stosowania przepisów prawa celnego o wszelkich okolicznościach, które zaistniały po wydaniu decyzji przez te organy i mogą wpływać na jej dalsze obowiązywanie lub na jej treść, zgodnie z art. 23 ust. 2 kodeksu; e)   nieprzedstawienie przez przedsiębiorcę organom celnym towarów wprowadzanych na obszar celny Unii zgodnie z art. 139 kodeksu; f)   nieprzedstawienie przez osobę uprawnioną do korzystania z procedury tranzytu unijnego towarów w nienaruszonym stanie w urzędzie celnym przeznaczenia w wyznaczonym terminie zgodnie z art. 233 ust. 1 lit. a) kodeksu; g)   nieprzedstawienie przez przedsiębiorcę organom celnym towarów wprowadzonych do wolnego obszaru celnego zgodnie z art. 245 kodeksu; h)   nieprzedstawienie przez przedsiębiorcę organom celnym towarów wyprowadzanych poza obszar celny Unii przy ich wyprowadzaniu zgodnie z art. 267 ust. 2 kodeksu; i)   rozładowanie lub przeładowanie towarów ze środka transportu, którym są przewożone, bez pozwolenia organów celnych lub w miejscach, które nie zostały wyznaczone lub dopuszczone przez te organy, zgodnie z art. 140 kodeksu; j)   składowanie towarów w magazynach czasowego składowania lub w składach celnych bez pozwolenia organów celnych zgodnie z art. 147 i 148; k)   niewykonanie przez osobę uprawnioną do korzystania z procedury lub posiadacza pozwolenia obowiązków wynikających ze składowania towarów objętych procedurą składowania celnego zgodnie z art. 242 ust. 1 lit. a) i b) kodeksu. Poprawka 21 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 5 Artykuł 5 skreśla się Naruszenia unijnych przepisów prawa celnego popełnione umyślnie Państwa członkowskie zapewniają, aby następujące działania lub zaniechania stanowiły naruszenia przepisów prawa celnego, jeżeli dopuszczono się ich umyślnie: a)  przedstawienie organom celnym nieprawdziwych informacji lub fałszywych dokumentów wymaganych przez te organy zgodnie z art. 15 lub 163 kodeksu; b)  korzystanie przez przedsiębiorcę z fałszywych oświadczeń lub jakichkolwiek innych środków niezgodnych z prawem w celu uzyskania od organów celnych: (i)  statusu upoważnionego przedsiębiorcy zgodnie z art. 38 kodeksu, (ii)  zgody na stosowanie zgłoszenia uproszczonego zgodnie z art. 166 kodeksu, (iii)   zgody na stosowanie innych uproszczeń celnych zgodnie z art. 177, 179, 182 i 185 kodeksu, (iv)   pozwolenia na objęcie towarów procedurami specjalnymi zgodnie z art. 211 kodeksu; c)  wprowadzenie towarów na obszar celny Unii lub wyprowadzenie towarów poza ten obszar bez przedstawienia ich organom celnym zgodnie z art. 139, 245 lub 267 ust. 2 kodeksu; d)  niewypełnienie przez posiadacza decyzji dotyczącej stosowania przepisów prawa celnego obowiązków wynikających z tej decyzji zgodnie z art. 23 ust. 1 kodeksu; e)  niepoinformowanie niezwłocznie organów celnych przez posiadacza decyzji dotyczącej stosowania przepisów prawa celnego o wszelkich okolicznościach, które zaistniały po wydaniu decyzji przez te organy i mogą wpływać na jej dalsze obowiązywanie lub na jej treść, zgodnie z art. 23 ust. 2 kodeksu; f)  przetwarzanie towarów w składzie celnym bez zezwolenia organów celnych zgodnie z art. 241 kodeksu; g)  nabycie lub posiadanie towarów, których dotyczy jedno z naruszeń przepisów prawa celnego określonych w art. 4 lit. f) i literze c) niniejszego artykułu. Poprawka 22 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 6 Artykuł 6 Artykuł 6 Podżeganie, pomocnictwo oraz usiłowanie Podżeganie, pomocnictwo oraz usiłowanie 1.  Państwa członkowskie podejmują niezbędne środki w celu zapewnienia, aby podżeganie lub pomocnictwo w odniesieniu do działań lub zaniechań, o których mowa w art. 5, stanowiło naruszenie przepisów prawa celnego. 1.  Państwa członkowskie podejmują niezbędne środki w celu zapewnienia, aby podżeganie lub pomocnictwo w odniesieniu do działań lub zaniechań, o których mowa w art. 8b ust. 2, stanowiło naruszenie przepisów prawa celnego. 2.  Państwa członkowskie podejmują niezbędne środki w celu zapewnienia, aby usiłowanie działania lub zaniechania, o których mowa w art. 5 lit. b) lub c), stanowiło naruszenie przepisów prawa celnego. 2.  Państwa członkowskie podejmują niezbędne środki w celu zapewnienia, aby usiłowanie działania lub zaniechania, o których mowa w art. 3 lit. qi) lub qj), stanowiło naruszenie przepisów prawa celnego. Poprawka 23 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 7 Artykuł 7 Artykuł 7 Błąd organów celnych Błąd organów celnych Działania lub zaniechania, o których mowa w art. 3 do 6, nie stanowią naruszeń przepisów prawa celnego, jeżeli są one wynikiem błędu organów celnych. Działania lub zaniechania, o których mowa w art. 3 i 6, nie stanowią naruszeń przepisów prawa celnego, jeżeli są one wynikiem błędu organów celnych zgodnie z art. 119 kodeksu; organy celne ponoszą odpowiedzialność za błędy, które przyniosły szkodę. Poprawka 24 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 8 – ustęp 1 – wprowadzenie 1.  Państwa członkowskie zapewniają pociągnięcie osób prawnych do odpowiedzialności za naruszenia przepisów prawa celnego popełnione na ich korzyść przez jakąkolwiek osobę działającą indywidualnie albo wchodzącą w skład organu osoby prawnej i zajmującą w niej pozycję kierowniczą, w oparciu o: 1.  Państwa członkowskie zapewniają pociągnięcie osób prawnych do odpowiedzialności za naruszenia przepisów prawa celnego określone w art. 3 i 6 popełnione na ich korzyść przez jakąkolwiek osobę działającą indywidualnie albo wchodzącą w skład organu osoby prawnej i zajmującą w niej pozycję kierowniczą, w oparciu o: Poprawka 25 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 8 – ustęp 2 2.  Państwa członkowskie zapewniają także pociągnięcie do odpowiedzialności osób prawnych, w przypadkach gdy brak nadzoru lub kontroli ze strony osoby, o której mowa w ust. 1, umożliwił popełnienie na korzyść tej osoby prawnej naruszenia przepisów prawa celnego przez osobę działającą pod zwierzchnictwem osoby, o której mowa w ust. 1. Nie dotyczy polskiej wersji językowej. Poprawka 26 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 8 – ustęp 3 a (nowy) 3a.   Do celów niniejszej dyrektywy „osoba prawna” oznacza każdy podmiot posiadający osobowość prawną na mocy prawa właściwego, z wyjątkiem państw i organów publicznych wykonujących władzę publiczną oraz publicznych organizacji międzynarodowych. Poprawka 27 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 8 a (nowy) Artykuł 8a Czynniki, które należy wziąć pod uwagę przy ocenie, czy naruszenie jest mniejszej wagi 1.   Decydując, czy dane naruszenie, o którym mowa w art. 3, jest mniejszej wagi, państwa członkowskie zapewniają, że od początku procesu, czyli od stwierdzenia, czy popełniono naruszenie przepisów prawa celnego, ich właściwe organy uwzględniają wszelkie stosowne okoliczności, które mogą mieć zastosowanie, w tym następujące elementy: a)   naruszenie popełniono w wyniku niedbalstwa; b)   dane towary nie są objęte zakazami lub ograniczeniami, o których mowa w art. 134 ust. 1 zdanie drugie i art. 267 ust. 3 lit. e) kodeksu; c)   naruszenie ma niewielki lub zerowy wpływ na wysokość należnych ceł; d)   w czasie postępowania osoba odpowiedzialna za naruszenie rzeczywiście współpracuje z właściwym organem; e)   osoba odpowiedzialna za naruszenie dobrowolnie ujawnia naruszenie, jeżeli naruszenie to nie jest jeszcze przedmiotem czynności dochodzeniowej, o której wiadomo osobie odpowiedzialnej za naruszenie; f)   osoba odpowiedzialna za naruszenie może wykazać, że podejmuje znaczne wysiłki, aby dostosować się do unijnych przepisów prawa celnego, przez potwierdzenie wysokiego poziomu kontroli jej czynności, np. z wykorzystaniem systemu zapewniania zgodności; g)   osoba odpowiedzialna za naruszenie to małe lub średnie przedsiębiorstwo bez wcześniejszego doświadczenia w sprawach celnych. 2.   Właściwe organy uznają dane naruszenie za mające mniejszą wagę tylko wtedy, gdy w odniesieniu do naruszenia nie występują okoliczności obciążające, o których mowa w art. 8b. Poprawka 28 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 8 b (nowy) Artykuł 8b Czynniki, które należy wziąć pod uwagę przy ocenie, czy naruszenie jest poważne 1.   Decydując, czy dane naruszenie, o którym mowa w art. 3 lub 6, jest poważne, państwa członkowskie zapewniają, że od początku procesu, czyli od stwierdzenia, czy popełniono naruszenie przepisów prawa celnego, właściwe organy uwzględniają wszystkie następujące okoliczności, które mogą mieć zastosowanie: a)   naruszenie zostało popełnione umyślnie; b)   naruszenie utrzymywało się przez długi okres, co wskazuje na jego zamierzone kontynuowanie; c)   wystąpiło podobne lub powiązane naruszenie ciągłe lub powtarzające się, tzn. popełnione więcej niż jeden raz; d)   naruszenie ma znaczny wpływ na wysokość niezapłaconych należności celnych przywozowych lub wywozowych; e)   dane towary są objęte zakazami lub ograniczeniami, o których mowa w art. 134 ust. 1 zdanie drugie i art. 267 ust. 3 lit. e) kodeksu; f)   osoba odpowiedzialna za naruszenie odmawia współpracy lub pełnej współpracy z właściwym organem; g)   osoba odpowiedzialna za naruszenie już wcześniej popełniała naruszenia. 2.   Naruszenia, o których mowa w art. 3 lit. f), g), p), qi) i qj), stanowią poważne naruszenia ze względu na sam ich charakter. Poprawka 29 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 9 Artykuł 9 Artykuł 9 Sankcje za naruszenia przepisów prawa celnego, o których mowa w art. 3 Sankcje inne niż karne za mniejszej wagi naruszenia przepisów prawa celnego Państwa członkowskie zapewniają nakładanie skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających sankcji za naruszenia przepisów prawa celnego, o których mowa w art. 3, przy następujących ograniczeniach: 1.   Państwa członkowskie oprócz odzyskania niezapłaconych należności celnych zapewniają nakładanie skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających sankcji innych niż karne za naruszenia przepisów prawa celnego, o których mowa w art. 3 i które zgodnie z art. 8a uznano za naruszenia mniejszej wagi, przy następujących ograniczeniach: a)  gdy naruszenie przepisów prawa celnego dotyczy określonych towarów, kara pieniężna wynosi od 1 % do 5 % wartości tych towarów; a)  gdy naruszenie przepisów prawa celnego ma związek z niezapłaconymi cłami, kara pieniężna wynosi do 70 % kwoty niezapłaconych ceł; b)  gdy naruszenie przepisów prawa celnego nie dotyczy określonych towarów, kara pieniężna wynosi od 150 EUR do 7 500 EUR. b)  gdy naruszenie przepisów prawa celnego nie ma związku z niezapłaconymi cłami, kara pieniężna wynosi do 7 500 EUR. 2.   Decydując o wysokości nakładanych sankcji przy uwzględnieniu ograniczeń, o których mowa w ust. 1, państwa członkowskie zapewniają uwzględnienie wszystkich stosownych okoliczności wymienionych w art. 8a. Poprawka 30 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 10 Artykuł 10 skreśla się Sankcje za naruszenia przepisów prawa celnego, o których mowa w art. 4 Państwa członkowskie zapewniają nakładanie skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających sankcji za naruszenia przepisów prawa celnego, o których mowa w art. 4, przy następujących ograniczeniach: a)   gdy naruszenie przepisów prawa celnego dotyczy określonych towarów, kara pieniężna wynosi do 15 % wartości tych towarów; b)   gdy naruszenie przepisów prawa celnego nie dotyczy określonych towarów, kara pieniężna wynosi do 22 500 EUR. Poprawka 31 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 11 Artykuł 11 Artykuł 11 Sankcje za naruszenia przepisów prawa celnego, o których mowa w art. 5 i 6 Sankcje inne niż karne za poważne naruszenia przepisów prawa celnego Państwa członkowskie zapewniają nakładanie skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających sankcji za naruszenia przepisów prawa celnego, o których mowa w art. 5 i 6, przy następujących ograniczeniach: 1.   Państwa członkowskie oprócz odzyskania niezapłaconych należności celnych zapewniają nakładanie skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających sankcji innych niż karne za naruszenia przepisów prawa celnego, o których mowa w art. 3 i 6 i które zgodnie z art. 8b uznano za poważne, przy następujących ograniczeniach: a)  gdy naruszenie przepisów prawa celnego dotyczy określonych towarów, kara pieniężna wynosi do 30 % wartości tych towarów; a)  gdy naruszenie przepisów prawa celnego ma związek z niezapłaconymi cłami, kara pieniężna wynosi od 70 % do 140 % kwoty niezapłaconych ceł; aa)   gdy naruszenie przepisów prawa celnego ma związek nie z niezapłaconymi cłami, lecz z wartością towarów, kara pieniężna wynosi od 15 % do 30 % wartości towarów; b)  gdy naruszenie przepisów prawa celnego nie dotyczy określonych towarów, kara pieniężna wynosi do 45 000 EUR. b)  gdy naruszenie przepisów prawa celnego nie ma związku ani z niezapłaconymi cłami, ani z wartością towarów, kara pieniężna wynosi od 7 500 do 45 000 EUR. 2.   Decydując o wysokości nakładanych sankcji przy uwzględnieniu ograniczeń, o których mowa w ust. 1, państwa członkowskie zapewniają uwzględnienie wszystkich stosownych okoliczności wymienionych w art. 8a i art. 8b ust. 1. Poprawka 32 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 11 a (nowy) Artykuł 11a Pozostałe sankcje inne niż karne za poważne naruszenia 1.   Oprócz sankcji wymienionych w art. 11 i przy zachowaniu zgodności z kodeksem państwa członkowskie mogą nałożyć następujące sankcje niepieniężne w przypadku popełnienia poważnego naruszenia: a)   stała lub tymczasowa konfiskata towarów; b)   zawieszenie wydanego pozwolenia. 2.   Zgodnie z kodeksem państwa członkowskie przewidują, że decyzje o przyznaniu statusu upoważnionego przedsiębiorcy są odwoływane w razie popełnienia poważnych lub powtarzających się naruszeń przepisów prawa celnego. Poprawka 33 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 11 b (nowy) Artykuł 11b Przegląd 1.   Pięć lat od dnia ... [the date of entry into force of this Directive] Komisja wraz z właściwymi organami państw członkowskich dokonuje przeglądu wysokości grzywien mających zastosowanie zgodnie z art. 9 i 11. Celem procedury przeglądu jest zapewnienie większej zbieżności wysokości grzywien nakładanych w unii celnej, aby zharmonizować jej funkcjonowanie. 2.   Komisja publikuje co roku szczegółowe informacje o sankcjach nałożonych przez państwa członkowskie za naruszenia przepisów prawa celnego, o których mowa w art. 3 i 6. 3.   Państwa członkowskie zapewniają przestrzeganie przepisów prawa celnego w rozumieniu art. 5 pkt 2) rozporządzenia (UE) nr 952/2013 oraz rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 978/20121. _______________ 1 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 978/2012 z dnia 25 października 2012 r. wprowadzające ogólny system preferencji taryfowych i uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 732/2008 (Dz.U. L 303 z 31.10.2012, s. 1). Poprawka 34 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 11 c (nowy) Artykuł 11c Ugoda Państwa członkowskie zapewniają możliwość zawarcia ugody w procedurze umożliwiającej właściwym organom porozumienie z osobą odpowiedzialną za naruszenie w celu zamknięcia sprawy o naruszenie przepisów prawa celnego, jako alternatywę dla wszczęcia lub prowadzenia postępowania sądowego, w zamian za co dana osoba akceptuje niezwłocznie wykonalną sankcję. Jeżeli jednak wszczęto już postępowanie sądowe, właściwe organy mogą zawrzeć ugodę tylko za zgodą organu sądowego. Komisja dostarcza wytycznych dotyczących procedur ugody, by zapewnić danie osobie odpowiedzialnej za naruszenie możliwości zawarcia ugody zgodnie z zasadą równego traktowania i przy zachowaniu przejrzystości, a także publikowanie wyników procedury w odniesieniu do wszystkich zawartych ugód. Poprawka 35 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 12 Artykuł 12 skreśla się Skuteczne stosowanie sankcji i wykonywanie przez właściwe organy uprawnień do nakładania sankcji Państwa członkowskie zapewniają, aby właściwe organy, określając rodzaj i poziom sankcji za naruszenia przepisów prawa celnego, o których mowa w art. 3 do 6, uwzględniły wszelkie istotne okoliczności, w tym odpowiednio: a)  wagę i czas trwania naruszenia prawa, b)  fakt, czy osoba odpowiedzialna za naruszenie jest upoważnionym przedsiębiorcą, c)  kwoty należności celnych przywozowych lub wywozowych, których zapłaty uniknięto, d)  fakt, czy dane towary podlegają zakazom lub ograniczeniom, o których mowa w art. 134 ust. 1 zdanie drugie kodeksu oraz w art. 267 ust. 3 lit. e) kodeksu, lub stanowią zagrożenie dla bezpieczeństwa publicznego; e)  poziom współpracy osoby odpowiedzialnej za naruszenie prawa z właściwym organem; f)  wcześniejsze naruszenia popełnione przez osobę odpowiedzialną za dane naruszenie prawa. Poprawka 36 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 12 a (nowy) Artykuł 12a Zgodność Państwa członkowskie zapewniają udostępnianie zainteresowanym stronom wytycznych i publikacji dotyczących sposobu zapewnienia i utrzymania zgodności z unijnymi przepisami prawa celnego w łatwo dostępnej, zrozumiałej i aktualnej formie. Poprawka 37 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 13 Artykuł 13 Przedawnienie Artykuł 13 Przedawnienie 1.  Państwa członkowskie zapewniają czteroletni termin przedawnienia w przypadku postępowań dotyczących któregokolwiek z naruszeń przepisów prawa celnego, o których mowa w art. 3 do 6, przy czym termin rozpoczyna bieg w dniu popełnienia naruszenia przepisów prawa celnego. 1.  Państwa członkowskie zapewniają czteroletni termin przedawnienia w przypadku wszczęcia postępowań dotyczących któregokolwiek z naruszeń przepisów prawa celnego, o których mowa w art. 3 i 6, oraz dopilnowują, aby bieg terminu rozpoczynał się w dniu popełnienia naruszenia przepisów prawa celnego. 2.  Państwa członkowskie zapewniają rozpoczęcie biegu terminu przedawnienia, w przypadku ciągłych lub powtarzających się naruszeń przepisów prawa celnego, w dniu, w którym zaprzestano działania lub zaniechania stanowiącego naruszenie przepisów prawa celnego. 2.  Państwa członkowskie zapewniają rozpoczęcie biegu terminu przedawnienia, w przypadku ciągłych lub powtarzających się naruszeń przepisów prawa celnego, w dniu, w którym zaprzestano działania lub zaniechania stanowiącego naruszenie przepisów prawa celnego. 3.  Państwa członkowskie zapewniają przerwanie biegu terminu przedawnienia przez czynność właściwego organu, o którym dana osoba jest informowana, w związku z dochodzeniem lub postępowaniem sądowym dotyczącym tego samego naruszenia przepisów prawa celnego. Termin przedawnienia rozpoczyna bieg w dniu podjęcia czynności przerywającej przedawnienie. 3.  Państwa członkowskie zapewniają przerwanie biegu okresu przedawnienia przez czynność właściwego organu, o której dana osoba jest informowana, związaną z dochodzeniem lub postępowaniem sądowym dotyczącym tego naruszenia przepisów prawa celnego, lub przez czynność osoby odpowiedzialnej za naruszenie. Bieg terminu przedawnienia jest kontynuowany od dnia zakończenia czynności przerywającej przedawnienie. 4.  Państwa członkowskie zapewniają wykluczenie możliwości wszczęcia lub kontynuowania jakiegokolwiek postępowania dotyczącego któregokolwiek z naruszeń przepisów prawa celnego, o których mowa w art. 3 do 6, po upływie ośmiu lat od dnia, o którym mowa w ust. 1 lub 2. 4.  Bez uszczerbku dla art. 14 ust. 2 państwa członkowskie zapewniają przedawnienie wszelkich postępowań dotyczących naruszeń przepisów prawa celnego, o których mowa w art. 3 lub 6, niezależnie od przerwania okresu przedawnienia, o którym mowa w ust. 3 niniejszego artykułu, po upływie ośmiu lat od dnia, o którym mowa w ust. 1 lub 2 niniejszego artykułu. 5.  Państwa członkowskie zapewniają trzyletni termin przedawnienia przy egzekwowaniu decyzji o nałożeniu sankcji. Termin ten rozpoczyna bieg w dniu, w którym decyzja ta staje się ostateczna. 5.  Państwa członkowskie zapewniają trzyletni termin przedawnienia przy egzekwowaniu decyzji o nałożeniu sankcji. Termin ten rozpoczyna bieg w dniu, w którym decyzja ta staje się ostateczna. 6.  Państwa członkowskie określają przypadki, w których terminy przedawnienia określone w ust. 1, 4 i 5 zostają zawieszone. 6.  Państwa członkowskie określają przypadki, w których terminy przedawnienia określone w ust. 1, 4 i 5 zostają zawieszone. Poprawka 38 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 16 – ustęp 1 Państwa członkowskie współpracują ze sobą i wymieniają się informacjami niezbędnymi w postępowaniach dotyczących działań lub zaniechań stanowiących naruszenie przepisów prawa celnego, o których mowa w art. 3 do 6, w szczególności w przypadkach gdy więcej niż jedno państwo członkowskie wszczęło postępowanie przeciwko tej samej osobie w związku z tymi samymi faktami. Państwa członkowskie współpracują ze sobą i wymieniają się informacjami niezbędnymi w postępowaniach dotyczących działań lub zaniechań stanowiących naruszenie przepisów prawa celnego, o których mowa w art. 3 i 6, w szczególności w przypadkach, gdy więcej niż jedno państwo członkowskie wszczęło postępowanie przeciwko tej samej osobie w związku z tymi samymi faktami. Współpraca między państwami członkowskimi ma na celu zwiększanie skuteczności kontroli celnych dotyczących towarów oraz zharmonizowanie procedur na obszarze Unii. Poprawka 39 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 16 – ustęp 1 a (nowy) Komisja nadzoruje współpracę państw członkowskich w celu opracowania kluczowych wskaźników efektywności kontroli i sankcji celnych, rozpowszechniania najlepszych praktyk i koordynacji szkoleń funkcjonariuszy organów celnych. Poprawka 40 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 17 Artykuł 17 Artykuł 17 Zajęcie Zajęcie Państwa członkowskie zapewniają możliwość tymczasowego zajęcia przez właściwe organy wszelkich towarów, środków transportu oraz wszelkich innych środków wykorzystanych do popełnienia naruszeń przepisów prawa celnego, o których mowa w art. 3 do 6. Państwa członkowskie zapewniają możliwość tymczasowego zajęcia przez właściwe organy wszelkich towarów, środków transportu lub innych środków wykorzystanych do popełnienia naruszeń przepisów prawa celnego, o których mowa w art. 3 i 6. Jeżeli po nałożeniu sankcji państwo członkowskie stosuje stałą konfiskatę takich towarów, może podjąć decyzję o ich zniszczeniu, ponownym użyciu lub recyklingu, stosownie do sytuacji. Poprawka 41 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 18 – ustęp 1 a (nowy) Do dnia 31 grudnia 2017 r. Komisja przedstawi Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie na temat pozostałych elementów egzekwowania unijnych przepisów prawa celnego, np. nadzoru, kontroli i dochodzenia, w stosownym przypadku wraz z wnioskiem ustawodawczym dotyczącym uzupełnienia niniejszej dyrektywy. Poprawka 42 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 18 a (nowy) Artykuł 18a Sprawozdawczość państw członkowskich Aby umożliwić Komisji ocenę stosowania niniejszej dyrektywy, państwa członkowskie przekazują Komisji dane statystyczne dotyczące naruszeń oraz wskazujące, jakie sankcje nałożono w wyniku tych naruszeń. Informacje te przekazuje się corocznie, począwszy od wejścia w życie niniejszej dyrektywy. Komisja może wykorzystać te dane w przeglądzie niniejszej dyrektywy w celu lepszego zbliżenia krajowych systemów sankcji.

(1) Sprawa została odesłana do właściwej komisji w celu ponownego rozpatrzenia zgodnie z art. 61 ust. 2 akapit drugi regulaminu(A8-0239/2016).

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 25 października 2016 r. w sprawie stanowiska Rady dotyczącego projektu budżetu korygującego nr 3/2016 Unii Europejskiej na rok budżetowy 2016: bezpieczeństwo instytucji (12600/2016 – C8-0409/2016 – 2016/2121(BUD))

P8_TA(2016)0401 A8-0295/2016

Parlament Europejski,

–  uwzględniając art. 314 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 106a Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej,

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 966/2012 z dnia 25 października 2012 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002(1), w szczególności jego art. 41,

–  uwzględniając budżet ogólny Unii Europejskiej na rok budżetowy 2016, w formie przyjętej ostatecznie w dniu 25 listopada 2015 r.(2),

–  uwzględniając rozporządzenie Rady (UE, Euratom) nr 1311/2013 z dnia 2 grudnia 2013 r. określające wieloletnie ramy finansowe na lata 2014−2020(3),

–  uwzględniając Porozumienie międzyinstytucjonalne z dnia 2 grudnia 2013 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami(4),

–  uwzględniając projekt budżetu korygującego nr 3/2016 przyjęty przez Komisję dnia 30 czerwca 2016 r. (COM(2016)0310),

–  uwzględniając stanowisko dotyczące projektu budżetu korygującego nr 3/2016 przyjęte przez Radę dnia 11 października 2016 r. i przekazane Parlamentowi Europejskiemu tego dnia (12600/2016 – C8-0409/2016),

–  uwzględniając pismo przewodniczącego Parlamentu do przewodniczącego Komisji Europejskiej z dnia 7 czerwca 2016 r., w szczególności jego ust. 3;

–  uwzględniając swoje oświadczenie w sprawie stosowania pkt 27 porozumienia międzyinstytucjonalnego, które stanowi część wspólnych wniosków w ramach procedury pojednawczej dotyczącej budżetu na 2016 r. w dniu 14 listopada 2015 r.;

–  uwzględniając art. 88 i 91 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Budżetowej (A8-0295/2016),

A.  mając na uwadze, że niedawne ataki terrorystyczne zmusiły instytucje UE do dokonania przeglądu ich potrzeb w zakresie bezpieczeństwa i do ustalenia potrzeby uzyskania dodatkowych środków w 2016 r.;

B.  mając na uwadze, że projekt budżetu korygującego nr 3/2016 w związku z tym proponuje zwiększenie budżetu na bezpieczeństwo o łączną kwotę 15,8 mln EUR na szkoły europejskie, Parlament Europejski, Komisję Europejską, Trybunał Sprawiedliwości, Trybunał Obrachunkowy, Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny, Komitet Regionów oraz Europejską Służbę Działań Zewnętrznych;

C.  mając w szczególności na uwadze, że projekt budżetu korygującego nr 3/2016 ma na celu stworzenie 35 dodatkowych stałych stanowisk w celu zatrudnienia dodatkowych pracowników ochrony w Parlamencie Europejskim; mając na uwadze, że stanowiska te powinny zostać utrzymane w budżecie na 2017 r. i zwolnione z celu redukcji personelu o 5 %, ponieważ odpowiadają one nowej działalności; mając na uwadze, że Parlament w pełni respektuje swoje oświadczenie dotyczące 5 % redukcji personelu załączone do wspólnych konkluzji w sprawie budżetu na rok 2016;

1.  przyjmuje do wiadomości projekt budżetu korygującego nr 3/2016 przedstawiony przez Komisję;

2.  zatwierdza stanowisko Rady dotyczące projektu budżetu korygującego nr 3/2016;

3.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do ogłoszenia, że budżet korygujący nr 3/2016 został ostatecznie przyjęty i do zarządzenia jego publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej;

4.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Trybunałowi Obrachunkowemu oraz parlamentom narodowym.

(1) Dz.U. L 298 z 26.10.2012, s. 1. (2) Dz.U. L 48 z 24.2.2016. (3) Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 884. (4) Dz.U. C 373 z 20.12.2013, s. 1.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 25 października 2016 r. w sprawie strategii UE wobec Iranu po zawarciu porozumienia w sprawie energii jądrowej (2015/2274(INI))

P8_TA(2016)0402 A8-0286/2016

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wspólne oświadczenie wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa Federiki Mogherini oraz irańskiego ministra spraw zagranicznych Mohammada Dżawada Zarifa, wydane dnia 16 kwietnia 2016 r. w Teheranie,

–  uwzględniając rezolucję Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2231 (2015) przyjętą dnia 20 lipca 2015 r.,

–  uwzględniając konkluzje Rady w sprawie porozumienia dotyczącego irańskiego programu jądrowego z dnia 20 lipca 2015 r.,

–  uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie Iranu, zwłaszcza rezolucję z dnia 10 marca 2011 r. w sprawie podejścia UE do Iranu(1), rezolucję z dnia 14 czerwca 2012 r. w sprawie sytuacji mniejszości etnicznych w Iranie(2), rezolucję z dnia 17 listopada 2011 r. w sprawie Iranu – niedawne przypadki łamania praw człowieka(3) oraz rezolucję z dnia 3 kwietnia 2014 r. w sprawie strategii UE wobec Iranu(4),

–  uwzględniając ramy strategiczne i plan działania UE na rzecz praw człowieka i demokracji; uwzględniając coroczne sprawozdania UE na temat praw człowieka,

–  uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie corocznych sprawozdań UE na temat praw człowieka,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 8 października 2015 r. w sprawie kary śmierci(5),

–  uwzględniając sprawozdanie specjalnego sprawozdawcy ONZ z dnia 10 marca 2016 r. na temat sytuacji w zakresie praw człowieka w Islamskiej Republice Iranu, jego niedawne oświadczenia z dnia 20 maja i z dnia 8 czerwca 2016 r., w których wyraża on zaniepokojenie w związku z przypadkami uwięzienia obrońców praw człowieka i coraz częstszym ostatnio nawoływaniem do nienawiści wobec społeczności bahaitów, a także sprawozdanie Sekretarza Generalnego ONZ z dnia 3 marca 2016 r. w sprawie sytuacji w zakresie praw człowieka w Islamskiej Republice Iranu,

–  uwzględniając rezolucję Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 70/173 w sprawie sytuacji w zakresie praw człowieka w Islamskiej Republice Iranu (A/RES/70/173) przyjętą dnia 17 grudnia 2015 r.,

–  uwzględniając oświadczenie wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Federiki Mogherini z dnia 14 października 2015 r. w sprawie egzekucji nieletniego przestępcy w Iranie oraz z dnia 20 maja 2016 r. w sprawie skazania irańskiej obrończyni praw człowieka Narges Mohammadi,

–  uwzględniając art. 52 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych oraz opinię Komisji Handlu Międzynarodowego (A8-0286/2016),

A.  mając na uwadze, że dzięki porozumieniu jądrowemu z Iranem i wewnętrznej sytuacji politycznej w tym kraju zaistniała szansa na reformy w Iranie i poprawę jego stosunków z Unią Europejską;

Stosunki UE-Iran

Dialog polityczny

1.  uważa, że Wspólny kompleksowy plan działania, znany również jako „porozumienie jądrowe z Iranem”, to wybitne osiągnięcie dla dyplomacji wielostronnej, a szczególnie dla dyplomacji europejskiej, które powinno umożliwić nie tylko znaczną poprawę w stosunkach między UE a Iranem, lecz również propagowanie stabilności w całym regionie; uważa, że wszystkie strony odpowiadają teraz za zapewnienie jego dokładnej i pełnej realizacji; wyraża zadowolenie z powodu ustanowienia wspólnej komisji, w skład której wchodzą przedstawiciele Iranu oraz E3/UE+3 (Chiny, Francja, Niemcy, Federacja Rosyjska, Zjednoczone Królestwo i Stany Zjednoczone, a także wiceprzewodnicząca Komisji / wysoka przedstawiciel); w pełni wspiera wysoką przedstawiciel Unii Europejskiej do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa w funkcji koordynatora wspólnej komisji ustanowionej na mocy Wspólnego kompleksowego planu działania, a także wyraża przekonanie, że wciąż najważniejsza jest dokładna i pełna realizacja tego planu działania;

2.  z zadowoleniem przyjmuje wizytę w Iranie w dniu 16 kwietnia 2016 r. wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Federiki Mogherini oraz siedmiu komisarzy europejskich, która to wizyta stanowiła ważny krok w kierunku ustanowienia ambitnego programu dwustronnych stosunków między UE a Iranem w obszarach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania; zwraca uwagę, że liczne oświadczenia Komisji i wizyty delegacji unijnych w Iranie dotyczyły stosunków handlowo-gospodarczych, a w ostatniej delegacji uczestniczyła wiceprzewodnicząca / wysoka przedstawiciel wraz z siedmioma komisarzami;

3.  przypomina, że decyzja Rady o zniesieniu wszystkich sankcji związanych z polityką jądrową wobec Islamskiej Republiki Iranu wskutek wywiązania się przez to państwo z zobowiązań podjętych w ramach Wspólnego kompleksowego planu działania umożliwia wznowienie stosunków z Iranem i stworzy możliwości dla obu stron oraz przyniesie im korzyści, pozwalając na ponowne otwarcie irańskiego rynku dla europejskich przedsiębiorstw; przypomina, że Iran dysponuje liczną grupą stosunkowo dobrze wykształconych i młodych obywateli, ma jedną z najbardziej zróżnicowanych struktur PKB w regionie oraz potrzebuje inwestycji i jest potencjalnym rynkiem zbytu dla europejskich towarów wysokiej jakości;

4.  z zadowoleniem przyjmuje otwartość w stosunkach z Iranem; wskazuje, że rozwój stosunków między UE a Iranem powinien iść w parze z wdrażaniem porozumienia w sprawie energii jądrowej / Wspólnego kompleksowego planu działania; przypomina, że zgodnie z porozumieniem jego niewdrożenie przez Iran może prowadzić do przywrócenia sankcji; zachęca do odnowienia stosunków między UE i jej państwami członkowskimi a Iranem, przy ścisłej współpracy obu stron nad kwestiami dwustronnymi i wielostronnymi w celu zagwarantowania większej stabilności w regionie i skutecznego wdrożenia porozumienia jądrowego; jest zdania, że stosunki między UE a Iranem należy rozwijać w drodze dialogu na wielu szczeblach, obejmującego kontakty polityczne, dyplomatyczne, gospodarcze, akademickie i międzyludzkie oraz kontakty w kwestiach technicznych, w których uczestniczą podmioty społeczeństwa obywatelskiego, organizacje pozarządowe i obrońcy praw człowieka; wspiera wznowienie relacji UE-Iran, przynoszących wzajemne korzyści obu stronom, opartych na realistycznej ocenie wspólnych interesów i różnic z myślą o wspieraniu stopniowego rozwijania współpracy w atmosferze budowania zaufania, przede wszystkim dla dobra ludności Iranu i UE; w związku z tym popiera zobowiązanie się Unii Europejskiej do wznowienia współpracy z Iranem w oparciu o dialog: o szerokim zakresie, zakładający współpracę w obszarach, w których Iran i UE mają wzajemne interesy, krytyczny, otwarty i szczery w dziedzinach, w których Iran i UE nie zgadzają się, ale poszukują płaszczyzny porozumienia, a także ogólnie konstruktywny w przesłaniu i praktyce;

5.  z zadowoleniem przyjmuje zmiany instytucjonalne wprowadzone w Europejskiej Służbie Działań Zewnętrznych (ESDZ) w celu odzwierciedlenia wyników Wspólnego kompleksowego planu działania, zwłaszcza ustanowienie w ESDZ grupy zadaniowej ds. Iranu w celu koordynowania różnych obszarów działania we wszystkich kwestiach związanych z Iranem; z zadowoleniem przyjmuje kroki podjęte przez ESDZ w celu utworzenia delegatury UE w Teheranie, o co apelowano we wcześniejszych rezolucjach PE, ponieważ pozwoli to UE współpracować z władzami irańskimi, aby umożliwić lepsze zrozumienie samej UE w społeczeństwie Iranu, wyjaśniać nieporozumienia i budować intensywniejszą współpracę między UE a Iranem; podkreśla w tym względzie, że handel i inwestycje należą do kompetencji UE oraz że ustanowienie delegatury UE w Teheranie ułatwiłoby współpracę między Iranem a UE w obszarach handlu, edukacji, kultury, praw człowieka i zrównoważenia środowiskowego, co w znacznej mierze przyczyni się do spełnienia oczekiwań obu stron; podkreśla, że Euronews Farsi powinien stanowić w przyszłości również ważne spoiwo medialne między Unią Europejską a odbiorcami posługującymi się językiem perskim;

6.  przypomina, że UE i Iran postanowiły w konstruktywny sposób zająć się zagadnieniami będącymi przedmiotem wspólnego zainteresowania; apeluje, aby unijna strategia ponownego nawiązania dialogu z Iranem opierała się przede wszystkim na działaniach służących budowaniu zaufania w obszarach technicznych, co stanowiłoby pozytywne wzorce współpracy między UE a Iranem oraz mogłoby utorować drogę do bardziej znaczącej długotrwałej współpracy;

7.  nalega na znaczenie rozwijania parlamentarnego wymiaru stosunków UE-Iran jako części strategii na rzecz przywracania wzajemnego zaufania; w związku z tym ponawia swoje poparcie dla propozycji omawianej przez Parlament i Madżlis, dotyczącej międzyparlamentarnego dialogu na temat zwalczania terroryzmu, ponieważ świadczy ona o uznaniu wspólnych wyzwań związanych z radykalizacją postaw w Iranie, na Bliskim Wschodzie i w samej UE; z zadowoleniem przyjmuje wznowiony dialog polityczny między UE a Iranem, również na temat praw człowieka; zachęca do rozwijania w przyszłości dialogu na temat praw człowieka, w którym udział braliby przedstawiciele władzy sądowniczej, sił bezpieczeństwa i społeczeństwa obywatelskiego; uznaje, że choć obie strony żywią wobec siebie podejrzenia i nie mają do siebie zaufania, to jednak wiele państw członkowskich łączy z Iranem długa historia, zaś Iran jest zdecydowany nawiązać dobre relacje z UE, co stwarza szanse na stosunki oparte na wzajemnym zaufaniu i szacunku; dostrzega złożoność polityki wewnętrznej Iranu i powtarza, że UE nie stara się ingerować w wewnętrzne wybory polityczne tego kraju ani żadnego innego, ale zmierza do współpracy opartej na wzajemnym poszanowaniu międzynarodowych norm i zasad; uważa, że pełną normalizację relacji można osiągnąć jedynie przy jednoczesnym ciągłym wdrażaniu Wspólnego kompleksowego planu działania, dzięki regularnemu i nieustannemu dialogowi, oraz że natychmiastowym priorytetem powinno być poszerzenie zakresu stosunków UE-Iran w obszarach, co do których panuje powszechna zgoda na rozwijanie relacji; uważa jednak, że ostatecznym celem musi być ustanowienie partnerstwa między Iranem a UE;

8.  ponownie zaznacza, że Unia Europejska od dawna zdecydowanie i zasadniczo sprzeciwia się stosowaniu kary śmierci we wszystkich przypadkach i okolicznościach, oraz ponownie podkreśla, że zniesienie kary śmierci jest kluczowym celem unijnej polityki w obszarze praw człowieka i polityki zagranicznej; zachowuje wysoce krytyczne stanowisko wobec częstego stosowania przez Iran kary śmierci; postrzega ograniczenie stosowania kary śmierci jako jeden z głównych celów dialogu politycznego; wzywa do natychmiastowego wprowadzenia moratorium na wykonywanie kary śmierci w Iranie; zauważa, że większość egzekucji wykonuje się za przestępstwa związane z narkotykami; rozumie wyzwanie, przed jakim stoi Iran, ponieważ jeden z największych szlaków tranzytowych na świecie przebiega przez jego terytorium, a 86 % przypadków konfiskaty opium na świecie ma miejsce w tym kraju; niemniej jednak uważa, że zaangażowanie w kwestie związane z karą śmierci, takie jak stosowanie kary śmierci za przestępstwa związane z narkotykami i przeciwko osobom poniżej 18. roku życia, które w obu przypadkach stanowi naruszenie zobowiązań przyjętych dobrowolnie przez Iran na mocy prawa humanitarnego i prawa dotyczącego praw człowieka, mogłoby stanowić wspólny program umożliwiający poruszenie tej kwestii; apeluje do posłów do parlamentu irańskiego o to, by przede wszystkim dokonali rewizji art. 91 kodeksu karnego z 2013 r. w celu zniesienia kary śmierci w stosunku do osób poniżej 18. roku życia; odnotowuje, że parlamentowi irańskiemu przedłożono projekt ustawy, która – jeśli zostanie przyjęta – złagodzi karę za przestępstwa związane z narkotykami bez użycia przemocy z kary śmierci na dożywotnie więzienie; zauważa, że ustawa ta, jeśli zostanie przyjęta, mogłaby znacznie ograniczyć liczbę egzekucji w Iranie;

9.  podkreśla, że zniesienie kary śmierci za przestępstwa związane z narkotykami znacznie zmniejszyłoby liczbę egzekucji (nawet o 80 % według szacunków Iranu); apeluje o nawiązanie współpracy między UE a Iranem na rzecz zwalczania nielegalnego handlu narkotykami, co pomoże rozwiązać problem egzekucji w tym kraju przy jednoczesnym poszanowaniu norm w zakresie praw człowieka; wzywa Komisję do udzielenia Iranowi wsparcia technicznego i w zakresie budowania zdolności administracyjnych w celu wspierania praworządności w tym kraju, między innymi przez zachęcanie do reformy wymiaru sprawiedliwości w celu uzyskania poprawy w zakresie rozliczalności oraz środków alternatywnych wobec kary pozbawienia wolności i śmierci; wzywa Komisję do dopilnowania, aby żadna pomoc techniczna lub inna oferowana Iranowi nie była wykorzystywana do naruszania praw człowieka;

Kwestie handlowe i gospodarcze

10.  odnotowuje zadeklarowany cel Iranu zakładający osiągnięcie rocznej stopy wzrostu wynoszącej 8 %; uważa, że inwestycje europejskie mają kluczowe znaczenie dla osiągnięcia tego celu przez Iran; podkreśla, że Unia Europejska nie utrudnia prowadzenia dozwolonej działalności gospodarczej z Iranem ani nie będzie utrudniać zaangażowania międzynarodowych przedsiębiorstw lub instytucji finansowych w Iranie, o ile będą one przestrzegać wszelkich obowiązujących przepisów; podkreśla, że aby Iran mógł wykorzystać swój potencjał gospodarczy, musi podjąć kroki w celu stworzenia przejrzystego otoczenia gospodarczego sprzyjającego inwestycjom międzynarodowym, a także podjąć działania antykorupcyjne na wszystkich szczeblach, zwłaszcza jeśli chodzi o przestrzeganie zaleceń Grupy Specjalnej ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy (FATF) dotyczących kwestii takich jak przerwanie przepływu środków finansowych do organizacji terrorystycznych; wzywa UE do pełnego wspierania starań Iranu w tym procesie, zwłaszcza poprzez pomoc w pracach na rzecz przygotowania dwustronnego traktatu inwestycyjnego między UE a Iranem;

11.  podkreśla, że handel i wznowiony dostęp do uregulowanego handlu światowego może stanowić sposób na przełamanie izolacji Iranu, oraz uważa, że handel może stanowić ważny instrument służący pogłębieniu dialogu politycznego oraz rozwojowi współpracy między krajami tego regionu, z myślą o zwiększeniu rozwoju regionalnego, zatrudnienia i stabilności w całym regionie;

12.  zauważa, że Iran jest drugą największą gospodarką na Bliskim Wschodzie, a jego szacowany nominalny PKB w 2015 r. wynosił 397 mld USD; zwraca ponadto uwagę, że wartość wymiany handlowej między UE a Iranem wynosi obecnie około 8 mld USD i według oczekiwań ma wzrosnąć czterokrotnie w ciągu najbliższych dwóch lat; przypomina, że UE była głównym partnerem handlowym Iranu, i wyraża przekonanie, że należy dążyć do odzyskania tej pozycji; wspiera rozwój relacji handlowych UE z Iranem i wzywa UE do rozwijania współpracy handlowej, finansowej i gospodarczej z Iranem, aby poprawić warunki życia i zatrudnienia ludności irańskiej oraz zapewnić lepszy rozwój regionalny; wyraża przekonanie, że rozwój handlu i inwestycji z Iranem może w perspektywie długoterminowej przyczyniać się do promowania pokoju i stabilności w regionie, jeżeli UE będzie mogła dążyć do realizacji regionalnych programów inwestycji dotyczących na przykład energii i połączeń transportowych;

13.  uważa, że pomimo podpisania licznych umów z przedsiębiorstwami europejskimi Iran nie może wywiązać się ze swoich zobowiązań z powodu braku płynności, w związku z czym proces otwierania się Iranu utknął w błędnym kole;

14.  zwraca uwagę, że Iran jest największą na świecie gospodarką poza Światową Organizacją Handlu (WTO); wspiera starania Iranu, by stać się członkiem WTO; zwraca uwagę, że obecny mandat UE do negocjacji umowy o handlu i współpracy z Iranem jest nieaktualny; wzywa Komisję, by zbadała możliwości wzmocnienia stosunków handlowych i inwestycyjnych z myślą o zbliżeniu Iranu do zasad WTO i o ochronie inwestycji europejskich; podkreśla, że formalne ramy negocjacyjne pozwoliłyby UE na pełne wykorzystanie jej pozycji jako największego zintegrowanego rynku i bloku gospodarczego oraz na stworzenie forum wymiany i dialogu; apeluje do UE o zbadanie możliwości wznowienia rozmów na temat przystąpienia Iranu do Światowej Organizacji Handlu, ponieważ członkostwo w WTO doprowadziłoby do dalszej liberalizacji irańskiej gospodarki, pobudzałoby wzrost gospodarczy, utwierdziłoby pozycję kraju w uregulowanym handlu światowym oraz zapewniłoby mechanizm, który wspierałby niezbędne reformy gospodarcze w Iranie, a także zmuszałoby Iran do wywiązywania się z międzynarodowych zobowiązań; wzywa Komisję do wykorzystania bieżących negocjacji jako szansy na nadanie impetu kluczowym reformom dotyczącym praw pracowniczych, przeprowadzanym w oparciu o najważniejsze konwencje MOP; wyraża zaniepokojenie z powodu opóźnienia w wyznaczeniu przewodniczącego grupy roboczej WTO ds. członkostwa Iranu; apeluje do Komisji o wywieranie zdecydowanych nacisków w celu bezzwłocznego usunięcia tej przeszkody i rozpoczęcia procesu przystąpienia Iranu do WTO; uważa, że aby można było zakończyć proces przystąpienia, należy usunąć Iran z wykazu zawartego w oświadczeniu publicznym Grupy Specjalnej ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy (FATF);

15.  uważa, że brak wolności wypowiedzi w internecie, systematyczny nadzór nad przesyłem w internecie i monitorowanie go, a także brak wolności cyfrowych stanowią przeszkodę w handlu z Iranem oraz naruszenie praw i wolności mieszkańców; podkreśla potencjalne znaczenie otwartego i bezpiecznego internetu w Iranie dla gospodarki cyfrowej; ponawia swój apel, aby za sprawą skutecznego europejskiego reżimu kontroli eksportu zapobiegać nadużywaniu towarów i technologii podwójnego zastosowania do naruszania praw człowieka oraz przeciwko UE;

16.  ponadto podkreśla, że Iran powinien pogłębić stosunki gospodarczo-handlowe z innymi krajami tego regionu, przy należytym poszanowaniu zasad WTO, w celu utworzenia spójnego bloku gospodarczego i handlowego; zauważa, że UE może wnieść swoją ekspertyzę i zapewnić wsparcie przy nawiązywaniu i budowaniu tego regionalnego dialogu;

17.  uważa, że zniesienie przez UE i społeczność międzynarodową sankcji finansowych i gospodarczych związanych z kwestiami jądrowymi, przewidziane we Wspólnym kompleksowym planie działania, świadczy o tym, że UE wywiązała się ze swoich zobowiązań wobec Iranu oraz że chce zacieśnić współpracę gospodarczą zapewniającą wzajemne korzyści ekonomiczne; zwraca jednak uwagę, że chociaż większość sankcji gospodarczych i finansowych została zniesiona, niektóre wciąż obowiązują i nie są objęte porozumieniem jądrowym; apeluje do UE o zobowiązanie przedsiębiorstw unijnych do zapewnienia pełnej przejrzystości ich działań w Iranie; wzywa do położenia nacisku na jakość oraz na ilość inwestycji, a także do przygotowania inicjatywy mającej na celu sprawdzenie, czy nowe inwestycje są zgodne z wytycznymi ONZ dotyczącymi biznesu i praw człowieka, podobnej do inicjatywy podjętej, kiedy zniesiono sankcje w Mjanmie/Birmie; zwraca uwagę, że skuteczne wdrożenie wytycznych dotyczących społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw ma decydujące znaczenie, jeżeli zacieśnienie stosunków handlowych między UE a Iranem ma wywrzeć pozytywny wpływ na całe społeczeństwo irańskie;

18.  przypomina o niepewności prawa, jaką pierwotne sankcje USA oraz fakt, że transakcje prowadzone są w dolarach, stwarzają dla unijnych przedsiębiorstw chcących inwestować w Iranie, co utrudnia ludności irańskiej czerpanie oczekiwanych korzyści gospodarczych ze Wspólnego kompleksowego planu działania; nalega na konieczność zajęcia się tą kwestią i innymi kwestiami finansowymi zgodnie z zaleceniami FATF, aby stworzyć niezbędną jasność i pewność prawa dla unijnych przedsiębiorstw prowadzących działalność w Iranie; apeluje o zmianę podejścia do wymiany handlowej z Iranem; apeluje, by walutą transakcji prowadzonych z Iranem było euro, tak aby uniknąć nakładania kar ze strony władz amerykańskich, jak miało to miejsce w przeszłości w przypadku niektórych banków europejskich; popiera prowadzenie rozmów ze Stanami Zjednoczonymi, aby zagwarantować ciągłość wymiany handlowej i inwestycji europejskich w Iranie;

19.  podkreśla równocześnie, że kluczowe są większe wysiłki w celu zapewnienia otoczenia sprzyjającego inwestycjom międzynarodowym, co pozwoli Iranowi wykorzystać jego potencjał gospodarczy; w związku z tym apeluje do Iranu o zapewnienie przejrzystości sektora finansowego oraz o zwalczanie korupcji i prania pieniędzy zgodnie z zaleceniami Grupy Specjalnej ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy (FATF); pochwala plan działania rządu irańskiego przyjęty na podstawie zaleceń FATF, a także spotkania techniczne z udziałem przedstawicieli UE i urzędników irańskich, które odbyły się w dniu 12 lipca, w związku z przeprowadzeniem niezbędnych reform w tym obszarze;

20.  z zadowoleniem przyjmuje pozytywne rezultaty osiągnięte już w ramach Wspólnego kompleksowego planu działania, takie jak wzrost o 43 % wymiany handlowej między UE a Iranem w ciągu sześciu pierwszych miesięcy 2016 r. w porównaniu do analogicznego okresu w 2015 r., fakt, że 30 irańskich banków ponownie przyjęło system SWIFT, a także pozytywny wpływ planu działania na wzmocnienie tendencji do zmniejszania inflacji i obniżania stóp procentowych w Iranie; wyraża zadowolenie w związku z faktem, że w Iranie działa obecnie coraz więcej małych banków europejskich, co ułatwia kredytowanie MŚP; wzywa do zwrócenia szczególnej uwagi na rolę MŚP z Europy i Iranu we wzmacnianiu stosunków handlowych;

21.  wyraża zadowolenie, że rząd irański jest zainteresowany przyciąganiem inwestycji zagranicznych, jako że bezpośrednie inwestycje zagraniczne są potrzebne we wszystkich kluczowych sektorach gospodarki; zwraca uwagę, że w ciągu najbliższych 10 lat Iran może potrzebować inwestycji w infrastrukturę o wartości ponad 1 bln USD, co stanowi szansę dla przedsiębiorstw europejskich, w tym przedsiębiorstw z sektorów energetycznego, motoryzacyjnego i produkcji statków powietrznych; wyraża zadowolenie w związku z faktem, że od czasu podpisania Wspólnego kompleksowego planu działania do Teheranu udało się 180 delegacji handlowych, w tym z 15 państw członkowskich UE, co stanowi wyraz rosnącego zainteresowania relacjami gospodarczymi z Iranem; apeluje do UE i jej państw członkowskich o analizę możliwości wykorzystania gwarancji kredytów eksportowych w celu pobudzenia handlu, finansowania projektów i inwestycji w Iranie; popiera zakończone sukcesem zawarcie umów między rządem irańskim a przedsiębiorstwami Airbus i Boeing jako kolejny środek służący budowaniu zaufania w następstwie przyjęcia Wspólnego kompleksowego planu działania;

Współpraca sektorowa

22.  zwraca uwagę, że Iran posiada drugie pod względem wielkości rezerwy gazu i czwarte pod względem wielkości rezerwy ropy naftowej na świecie; uważa, że współpraca energetyczna może odegrać istotną rolę w dywersyfikacji źródeł dostaw energii do UE i w ograniczaniu zależności energetycznej państw członkowskich od pojedynczych dostawców, przyczyniając się tym samym do zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego UE; uważa, że zniesienie sankcji gospodarczych może potencjalnie odblokować znaczne wydatki w sektorze ropy i gazu, a także w innych sektorach gospodarki, które będą mogły korzystać z inwestycji i dostępu do nowych technologii; apeluje do przedsiębiorstw europejskich o inwestycje w irańskim sektorze energetycznym; w szczególności wzywa UE do wspierania rozwoju technologii LNG w Iranie; uważa, że inwestycje w Iranie muszą być w pełni zgodne z długoterminowymi zobowiązaniami UE w zakresie dekarbonizacji;

23.  zauważa, że obecnie ponad połowa zapotrzebowania irańskich gospodarstw domowych na energię zaspokajana jest przez gaz ziemny; kładzie nacisk na ogromny potencjał rozwoju odnawialnych źródeł energii w Iranie, gdzie średnio przez 300 dni w roku świeci słońce, oraz na szacunkową zdolność produkcji równoważną trzynastokrotnemu całkowitemu zużyciu energii w Iranie; wzywa Komisję do wspierania rozwoju odnawialnych źródeł energii w Iranie jako wkładu w dywersyfikację krajowego koszyka energetycznego;

24.  wzywa Iran do przystąpienia do Inicjatywy przejrzystości w branżach wydobywczych oraz apeluje o to, by współpracy między UE a Iranem w dziedzinie energii stale przyświecał cel zapewniania zarówno mieszkańcom Iranu, jak i mieszkańcom UE coraz większych korzyści środowiskowych, społecznych i gospodarczych;

25.  podkreśla, że Iran stoi przed szeregiem wyzwań środowiskowych, takich jak niedobór wody i degradacja gleby, a także zwraca uwagę, że wykorzystując pełnię potencjału współpracy biznesowej, UE powinna podjąć dialog z Iranem w celu zwiększenia ochrony środowiska i promowania środowiskowo zrównoważonego rozwoju; zwraca się o nawiązanie współpracy środowiskowej w obszarach zarządzania ochroną wody, w tym o wspieranie Iranu w ratowaniu jeziora Urmia, a także w obszarach walki z pustynnieniem, monitorowania trzęsień ziemi oraz zwalczania zanieczyszczenia powietrza i gospodarki odpadami; wyraża w związku z tym szczególne zaniepokojenie z powodu poziomów zanieczyszczenia Morza Kaspijskiego oraz wzywa UE i jej państwa członkowskie do aktywnego wspierania wysiłków rządu irańskiego mających na celu zaradzenie tej poważnej degradacji; wyraża zadowolenie w związku z tym, że irańskie organizacje pozarządowe działające w dziedzinie środowiska nawiązały partnerstwo z innymi organizacjami pozarządowymi w regionie; wyraża zadowolenie z powodu ich przystąpienia do Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów oraz konwencji ramsarskiej; apeluje do Komisji o wspieranie irańskich organizacji pozarządowych w opracowywaniu partycypacyjnych projektów z obszaru zarządzania;

26.  wyraża przekonanie, że dialog regionalny i współpraca w kwestiach dotyczących środowiska między Iranem a sąsiednimi państwami są niezbędne do podjęcia takich wyzwań jak zanieczyszczenie powietrza, niedobór wody i pustynnienie; podkreśla, że UE powinna ułatwić taką współpracę regionalną jako ważny środek budowy zaufania i wykorzystać wolę podmiotów regionalnych do korzystania z europejskich doświadczeń w tym obszarze;

27.  odnotowuje badania wskazujące, że energia jądrowa może nie być opłacalna w Iranie z powodu niskich rezerw uranu i kosztów jego wydobywania; niemniej jednak wzywa Komisję do zbadania potencjału cywilnej współpracy jądrowej z Iranem, zgodnie z zobowiązaniem zapisanym we Wspólnym kompleksowym planie działania, oraz do zachęcenia Iranu do podpisania Konwencji bezpieczeństwa jądrowego; pochwala propozycję wysuniętą przez kilku irańskich urzędników, dotyczącą ustanowienia regionalnego dialogu na temat bezpieczeństwa cywilnych programów jądrowych;

28.  podkreśla potencjał współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa lotniczego, zakładającej zapewnianie irańskim przedsiębiorstwom wsparcia technicznego i dostępu do niezbędnych komponentów, aby można było usunąć te przedsiębiorstwa z europejskiej czarnej listy;

29.  zwraca uwagę na fakt, że Iran przyjął 3 miliony obywateli afgańskich, z których tylko 950 000 ma formalny status prawny uchodźcy w Iranie, co czyni Iran jednym z głównych krajów przyjmujących uchodźców; z zadowoleniem przyjmuje przyznanie Iranowi dodatkowej kwoty 6,5 mln EUR na edukację i opiekę zdrowotną dla ludności afgańskiej w tym kraju; podkreśla potrzebę podjęcia konkretnych działań w celu zagwarantowania poszanowania praw człowieka afgańskich migrantów i uchodźców w Iranie, w tym prawa do rzetelnego procesu i równości wobec prawa; uważa, że współpraca między UE a Iranem w zakresie zarządzania przepływami uchodźców może zwiększyć wzajemne zrozumienie, promować lepsze poszanowanie prawa międzynarodowego i praw człowieka osób ubiegających się o azyl, a także samych uchodźców, a także przyczynić się do rozwiązania konfliktu w celu ograniczenia powodów obecnych i przyszłych ruchów uchodźców; uważa, że współpraca między UE a Iranem w zakresie zarządzania przepływami uchodźców doprowadziłaby do poprawy dobrostanu uchodźców w Iranie i powstrzymałaby działalność handlarzy ludźmi; uważa, że współpraca między UE a Iranem powinna również obejmować szeroko zakrojony dialog w kwestii migracji, a zwłaszcza rozwiązań politycznych i ustawowych oraz priorytetów w odniesieniu do legalnej i nielegalnej migracji, osób ubiegających się o azyl i uchodźców, zarówno na szczeblu krajowym, jak i regionalnym;

30.  przyznaje, że młode, wykształcone, zaawansowane technologicznie i pełne energii społeczeństwo Iranu, gdzie szacuje się, iż 60 % ludności to osoby w wieku poniżej 30 lat, może zapewnić konkretne możliwości zacieśniania kontaktów międzyludzkich z UE zgodnie z zasadami wzajemności i obustronnego szacunku; uważa, że programy wymiany młodzieży należą do najbardziej udanych działań służących zbliżeniu społeczeństw i kultur; z zadowoleniem przyjmuje zatem wzrost liczby studentów z Iranu na uniwersytetach europejskich w ramach programu Erasmus Mundus, uznając to za jeden ze sposobów na walkę z uprzedzeniami i stereotypami; apeluje o zacieśnioną współpracę w obszarze edukacji, badań i innowacji dzięki intensywniejszym wymianom studentów i naukowców, co obejmuje współpracę między uniwersytetami, w dziedzinie między innymi środowiska, odnawialnych źródeł energii, wymiaru sprawiedliwości, praw człowieka oraz dobrego rządzenia; apeluje do Komisji o zwiększenie budżetu przeznaczonego na przyjmowanie studentów z Iranu w ramach programu Erasmus Mundus; wyraża zadowolenie w związku z warsztatami przeprowadzonymi niedawno na uniwersytecie w Teheranie w celu poszerzenia wiedzy na temat potencjalnych korzyści, jakie irańskie uniwersytety mogą czerpać z udziału w programie „Horyzont 2020”; apeluje do rządu irańskiego o wyznaczenie krajowego koordynatora programu „Horyzont 2020”, który zapewni wsparcie techniczne i doradztwo na uniwersytetach irańskich przy składaniu projektów objętych programem „Horyzont 2020”; wzywa Komisję, aby zbadała możliwość wprowadzenia większych ułatwień dla irańskich pracowników akademickich i naukowców, aby mogli studiować i odbywać szkolenia na uniwersytetach europejskich; wzywa do ustanowienia programu UE łączącego naukowców i studentów z Iranu, krajów będących członkami Rady Współpracy Państw Zatoki i Europy w celu analizowania doświadczeń i wniosków płynących z integracji regionalnej w Europie;

31.  wyraża głębokie zaniepokojenie aresztowaniami po przyjeździe do Iranu osób posiadających podwójne obywatelstwo, tj. obywatelstwo Unii i obywatelstwo irańskie, a także podkreśla, że tego rodzaju aresztowania uniemożliwiają kontakty międzyludzkie; wzywa władze irańskie, by umożliwiły diasporze irańskiej w Europie bezpieczne podróżowanie do rodzimego kraju;

Bezpieczeństwo regionalne

32.  podkreśla ważny wpływ wywierany od tysięcy lat przez różne ludy i kultury Iranu – również na Europę; zwraca uwagę, że Iran jest głównym podmiotem na Bliskim Wschodzie i w regionie Zatoki Perskiej, co wynika z jego położenia geograficznego, liczby jego mieszkańców i wielkości gospodarki, rezerw ropy i gazu ziemnego oraz wpływów w regionie; podkreśla, że najlepszą formę obrony interesów strategicznych Iranu stanowi przywrócona stabilność regionalna, a broniąc swoich interesów, Iran nie konkuruje i nie powinien konkurować z innymi głównymi podmiotami w regionie;

33.  uważa, że porozumienie jądrowe stwarza możliwości współpracy na rzecz zaradzenia kryzysowi bezpieczeństwa w regionie; jest zdania, że Iran może i powinien odgrywać stabilizującą rolę w regionie; uważa, że cały region może skorzystać na normalizacji relacji z Iranem; uważa, że status Iranu jako głównego podmiotu regionalnego powinien skłonić ten kraj do odgrywania roli stabilizatora w regionie; podkreśla, że przegląd europejskiej polityki sąsiedztwa (EPS), przedstawiony w dniu 18 listopada 2015 r., zawiera plany stowarzyszenia państw trzecich sąsiadujących z państwami partnerskimi sąsiadującymi z UE w ramach rozszerzonej współpracy; zachęca zatem do ustanowienia ram tematycznych, aby zaproponować współpracę między Unią, krajami partnerskimi z południowego sąsiedztwa i kluczowymi podmiotami regionalnymi, jak Iran, w obszarze wyzwań regionalnych, takich jak bezpieczeństwo, energia lub zarządzanie przepływami uchodźców;

34.  wzywa wszystkie państw regionu, zwłaszcza Arabię Saudyjską i Iran, do powstrzymania się od nienawistnej retoryki podsycającej konflikty oraz od działań na rzecz wrogich ugrupowań zbrojnych w regionie i wspierania ich, w tym zbrojnego skrzydła Hezbollah i Dżabhat Fatah an-Szam; wyraża zaniepokojenie coraz większą militaryzacją w całym regionie i wspiera starania na rzecz większej kontroli zbrojeń, nieproliferacji oraz zwalczania terroryzmu, uznając jednocześnie uzasadnione obawy dotyczące obrony, ale w kontekście działań mających na celu promowanie pełnego poszanowania suwerenności wszystkich krajów tego regionu; wyraża zaniepokojenie z powodu przeprowadzania testów rakietowych pocisków balistycznych przez Iran, które nie są spójne z duchem rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2231(2015), choć nie naruszają Wspólnego kompleksowego planu działania;

35.  uważa, że w ramach dialogu politycznego między UE a Iranem należy wezwać Iran oraz inne ważne podmioty w regionie do odegrania konstruktywnej roli w rozwiązaniu kryzysów politycznych w Iraku, Jemenie, Syrii, Libanie i Afganistanie, w oparciu o poszanowanie prawa międzynarodowego i suwerenności tych krajów; w związku z tym apeluje o model dyplomacji unijnej oparty na priorytetach politycznych, a nie tożsamościach religijnych, oraz na zasadzie szacunku dla narodów i zapewniania im bezpieczeństwa we wszystkich krajach Bliskiego Wschodu, w tym w Izraelu i Palestynie, w celu dążenia do większej stabilizacji i bardziej harmonijnego rozwoju na Bliskim Wschodzie; uznaje współpracę między UE a Iranem w zwalczaniu terroryzmu i brutalnego ekstremizmu w regionie za ważny element dialogu politycznego;

36.  uważa, że nie rozwiążemy konfliktów na Bliskim Wschodzie, w Afryce Północnej i w regionie Zatoki Perskiej, jeśli przy jednym stole negocjacji nie zasiądą wszystkie podmioty; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje, że Iran, uczestnicząc w pracach Międzynarodowej Grupy Wsparcia Syrii, angażuje się w rozmowy dotyczące pokoju w Syrii; ubolewa jednak, że dotychczas irański wkład nie przyczynił się do znaczącej poprawy sytuacji, i apeluje do Iranu, by przynajmniej wspomógł dalsze ułatwianie dostarczania pomocy humanitarnej, aby zwiększyć ochronę ludności cywilnej przed atakami oraz by nieustannie poszukiwać trwałego rozwiązania konfliktu; w tym kontekście zwraca uwagę, że utrzymywanie się reżimu Asada w Syrii jest w coraz większym stopniu zależne od Iranu, w związku z czym apeluje do władz irańskich, by wykorzystały tę dogodną pozycję i doprowadziły do pokojowego rozwiązania konfliktu w Syrii;

37.  z zadowoleniem przyjmuje wyrażoną przez Iran gotowość do wspierania podejmowanych obecnie starań mających na celu przywrócenie stabilności w Iraku oraz apeluje o to, aby Iran odegrał istotną rolę w położeniu kresu przemocy na tle religijnym, i o dodatkowe działania, aby podporządkować wszystkie bojówki działające w kraju rządowi irackiemu z myślą o uwzględnianiu interesów wszystkich grup; podkreśla, że UE i Iran mają wspólnych wrogów, jakimi są ISIS/Daisz, Al-Kaida, Dżabhat Fatah an-Szam i podobne organizacje terrorystyczne wyznaczone przez Radę Bezpieczeństwa ONZ, których członkowie czerpią inspirację z ekstremistycznych wynaturzeń islamu; z zadowoleniem przyjmuje wkład Iranu w walkę z ISIS/Daisz, w tym poparcie, jakiego Iran niezwłocznie udzielił Regionalnemu Rządowi Kurdystanu w Irbilu, i wyraża uznanie dla znacznego udziału tego państwa w działaniach prowadzonych w Iraku, dzięki którym zatrzymano ofensywę ISIS/Daisz i odzyskano kontrolę nad terytoriami, na których dżihadyści prowadzili działalność terrorystyczną; wyraża jednak zaniepokojenie powtarzającymi się informacjami na temat uwalniania członków kadr Al-Kaidy; odnotowuje porozumienie zawarte między Iranem a Australią w sprawie dzielenia się informacjami wywiadowczymi na temat walki z ISIS/Daisz;

38.  uważa, że rywalizacje regionalne są podstawową przyczyną konfliktów w kilku krajach tego regionu; wyraża głębokie zaniepokojenie w związku z eskalacją przemocy na tle religijnym w regionie i podkreśla potrzebę trwałego i kompleksowego zaangażowania dyplomatycznego UE w celu podjęcia zasadniczych problemów, które podsycają ten konflikt, przy długotrwałym wsparciu na rzecz pojednania w wymiarze etnicznym i religijnym; odnotowuje z zaniepokojeniem, że nasila się rywalizacja o wpływy polityczne i religijne między Iranem a Arabią Saudyjską, oraz ostrzega przed konsekwencjami tego stanu rzeczy w kontekście rozwiązywania konfliktów i utrzymania bezpieczeństwa na Bliskim Wschodzie i w innych regionach; wyraża przekonanie, że polityka zbliżenia między Iranem a Arabią Saudyjską i konstruktywna współpraca tych państw mają zasadnicze znaczenie dla rozładowania napięć w regionie, co mogłoby przyczynić się do zażegnania konfliktów zbrojnych w Iraku, Syrii i Jemenie oraz rozwiązania problemu wynikających z tych konfliktów przepływów migracyjnych, a także dla wyeliminowania podstawowych przyczyn terroryzmu i ekstremizmu, które stanowią zagrożenie dla regionu, a także dla Unii Europejskiej i reszty świata; wzywa UE do podjęcia aktywnych działań dyplomatycznych, aby złagodzić napięcia między Teheranem a Rijadem, co obejmuje budowanie zaufania, dyplomację drugiego toru i środki łagodzące mające na celu ponowne nawiązanie stosunków dyplomatycznych między Arabią Saudyjską a Iranem, co będzie stanowiło pierwszy krok na drodze ku normalizacji stosunków między tymi krajami; zwraca się do UE, aby w tym celu współpracowała z USA i Rosją, a zwłaszcza by wspierała rozwój nowej regionalnej infrastruktury bezpieczeństwa uwzględniającej zagrożenia postrzegane przez Iran i Arabię Saudyjską oraz ich uzasadnione obawy dotyczące bezpieczeństwa, a także zapewniającej gwarancje bezpieczeństwa zarówno Iranowi, jak i członkom Rady Współpracy Państw Zatoki; podkreśla, że współpraca w zakresie bezpieczeństwa morskiego w Zatoce Perskiej, w tym podpisanie karty swobodnej żeglugi, mogłaby stanowić pierwszy środek budowania zaufania w ramach rozwijania regionalnej współpracy i zaufania;

39.  zdecydowanie potępia powtarzające się przypadki wzywania przez irański reżim do unicestwienia Izraela oraz prowadzoną przez ten reżim politykę negowania holokaustu;

Kwestie społeczno-gospodarcze, praworządność, demokracja i prawa człowieka

40.  jest zdania, że rewolucyjne dziedzictwo Iranu i fakt, że jest to republika islamska, a także istotne różnice między Iranem a UE pod kątem systemów polityczno-instytucjonalnych nie mogą uniemożliwić otwartości i prowadzenia szczerego i bezpośredniego dialogu oraz znalezienia płaszczyzny porozumienia w kwestiach związanych z demokracją, praworządnością i prawami człowieka; apeluje do Islamskiej Republiki Iranu o zapewnienie szerszej przestrzeni dla pluralizmu politycznego; podkreśla, że Madżlis jest proreformatorski i proeuropejski, i jednocześnie uważa, że wyniki wyborów do parlamentu i do Zgromadzenia Ekspertów z lutego 2016 r. odzwierciedlają wolę obywateli Iranu, stwarzają możliwość dalszej współpracy z Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, która powinna doprowadzić do nawiązania konstruktywnych stosunków, a także możliwość przeprowadzenia wewnętrznych reform gospodarczych, politycznych i społecznych; wzywa Iran, by w pełni umożliwił przeprowadzanie wolnych i uczciwych wyborów zgodnych z normami międzynarodowymi;

41.  zauważa, że Iran zdecydował się na otwarcie, ponieważ potrzebuje pomocy w zaspokajaniu potrzeb swoich obywateli oraz w zatrzymaniu młodych i dobrze wykształconych obywateli w kraju, co jest ważne dla zachowania jego stabilności;

42.  zauważa z zaniepokojeniem, że w Iranie wykonuje się najwięcej wyroków śmierci na świecie w przeliczeniu na mieszkańca; podkreśla, że zniesienie kary śmierci za przestępstwa związane z narkotykami znacznie zmniejszyłoby liczbę egzekucji; w związku z tym z zadowoleniem odnosi się do możliwości rozpatrzenia przez nowo wybrany Madżlis przepisów wyłączających niektóre przestępstwa związane z narkotykami z listy przestępstw, za które grozi kara śmierci;

43.  zauważa, że przyjęty w 2013 r. islamski kodeks karny daje sędziom większą swobodę uznania oraz że ratyfikowana przez Iran Konwencja ONZ o prawach dziecka zakazuje wykonywania kary śmierci na dzieciach i umożliwia nieletnim przestępcom skazanym na śmierć przed 2013 r. zwrócenie się o ponowny proces; wzywa Iran do dopilnowania, by ten zakaz był w pełni stosowany i by wszyscy odnośni przestępcy zostali poinformowani o tym przysługującym im prawie; wzywa Iran do ogłoszenia moratorium na wykonywanie kary śmierci;

44.  zachęca ponadto Iran do pełnej współpracy ze wszystkimi mechanizmami ONZ w zakresie praw człowieka i do działania na rzecz stosowania zaleceń sformułowanych w tym kontekście, w tym w ramach powszechnego okresowego przeglądu praw człowieka, przez umożliwienie międzynarodowym organizacjom praw człowieka prowadzenia ich misji; takie działanie podniesie rangę Iranu w europejskiej opinii publicznej; podkreśla, że rząd irański zacieśnił współpracę ze specjalnymi ekspertami ONZ i prowadzi z nimi dialog; apeluje do rządu irańskiego o rozwianie istotnych obaw, na które zwrócono uwagę w sprawozdaniach specjalnego sprawozdawcy ONZ i Sekretarza Generalnego ONZ w sprawie sytuacji w dziedzinie praw człowieka w Iranie oraz w poszczególnych wezwaniach do działania zawartych w rezolucjach Zgromadzenia Ogólnego ONZ;

45.  apeluje do ESDZ i Komisji o wsparcie w tworzeniu otoczenia umożliwiającego właściwe i niezależne funkcjonowanie organizacji społeczeństwa obywatelskiego; podkreśla znaczenie przestrzegania wytycznych UE w dziedzinie praw człowieka, w tym w sprawie obrońców praw człowieka, w kontekście stosunków UE-Iran;

46.  wzywa Iran do poszanowania, chronienia i realizowania zobowiązań wynikających z konstytucji Islamskiej Republiki Iranu, z Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych, Konwencji o prawach dziecka oraz Międzynarodowego paktu praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych poprzez poszanowanie praw do wolności wypowiedzi w internecie i poza nim, wolności opinii, zrzeszania się i pokojowego zgromadzania się, myśli, sumienia, religii i wyznania oraz przez zagwarantowanie swoim obywatelom w prawie i praktyce możliwości korzystania z ich praw indywidualnych, społecznych i politycznych bez dyskryminacji i prześladowania ze względu na płeć, język, religię, poglądy polityczne i inne, pochodzenie narodowe, etniczne lub społeczne, płeć społeczno-kulturową, orientację seksualną czy inny status, zgodnie z tymi instrumentami; wskazuje, że obejmuje to podstawowe prawo do równości wobec prawa, jak również prawo równego dostępu do edukacji, opieki zdrowotnej i możliwości zawodowych;

47.  z zadowoleniem przyjmuje reformy wprowadzone na mocy nowego kodeksu postępowania karnego, wyraża jednak poważne obawy, że kodeks ten nie gwarantuje w pełni poszanowania międzynarodowych zasad sprawiedliwości proceduralnej; apeluje do Iranu o dokonanie przeglądu kodeksu postępowania karnego z 2014 r., aby zapewnić włączenie gwarancji rzetelnego procesu sądowego; apeluje do Iranu o dokonanie przeglądu i zmianę prawa, aby zapewnić niedopuszczalność oświadczeń wymuszonych torturami, niewłaściwym traktowaniem lub innymi formami przymusu jako dowodów w postępowaniu karnym oraz automatyczne badanie wszelkich zgłaszanych władzom zarzutów stosowania tortur lub innych rodzajów niewłaściwego traktowania;

48.  wzywa do uwolnienia wszystkich więźniów politycznych; apeluje do Iranu o uwolnienie uwięzionych obywateli Unii, którzy zostali zatrzymani lub skazani w wyniku procesu sądowego niespełniającego norm międzynarodowych, w tym: 58-letniego Nazaka Afshara przetrzymywanego od marca 2016 r., 76-letniego Kamala Foroughiego przetrzymywanego od maja 2011 r., 65-letniej Homy Hoodfar przetrzymywanej od czerwca 2016 r. i 37-letniej Nazanin Zaghari-Ratcliffe przetrzymywanej od kwietnia 2016 r.;

49.  przyjmuje do wiadomości, że w Iranie istnieje znaczne zróżnicowanie wyznań i przekonań; zauważa, że niektóre mniejszości religijne i ich podstawowe swobody religijne są formalnie chronione przez konstytucję Islamskiej Republiki Iranu; jest jednak zaniepokojony zwiększeniem się liczby osób uwięzionych z powodu przynależności do mniejszości religijnych lub z powodu przekonań; wzywa władze Iranu, by zapewniały pełne poszanowanie i pełną ochronę prawną praw mniejszości religijnych i etnicznych, a także by poszerzyły wolność religijną;

50.  zwraca uwagę na postępy dokonane przez kobiety irańskie w dziedzinach edukacji, nauki i badań, czego dowodem jest fakt, że większość studentów na irańskich uniwersytetach stanowią kobiety; zachęca UE i państwa członkowskie do dalszego poruszania kwestii związanych z równością płci w kontaktach dwustronnych z władzami Iranu; apeluje o zapewnienie pełnego równouprawnienia płci dzięki środkom mającym na celu wyeliminowanie istniejącej prawnej i praktycznej dyskryminacji kobiet oraz zapewnienie równego udziału kobiet w rynku pracy oraz wszystkich aspektach życia gospodarczego, kulturalnego, społecznego i politycznego; z zadowoleniem przyjmuje próby sporządzenia projektu ustawy „o ochronie kobiet przed przemocą” i wyraża nadzieję, że nowo wybrany parlament rozważy wprowadzenie ustawodawstwa uznającego przemoc wobec kobiet, w tym przemoc domową i gwałty małżeńskie, za całkowicie niezgodne z prawem;

51.  z zadowoleniem przyjmuje obietnicę wyborczą prezydenta H. Rouhaniego dotyczącą przedstawienia karty praw obywatelskich oraz jego oświadczenia dotyczące propagowania praw mniejszości etnicznych; uważa, że karta ta powinna opierać się na międzynarodowych zobowiązaniach Iranu w dziedzinie praw człowieka i być całkowicie zgodna z nimi; podkreśla znaczenie poszanowania praworządności i niezależności władzy sądowniczej przy zapewnianiu pewności prawa niezbędnej dla bezpośrednich inwestycji zagranicznych, przede wszystkim jednak w interesie samych obywateli Iranu; apeluje do władzy sądowniczej o przestrzeganie zasad rzetelnych procesów sądowych i sprawiedliwości proceduralnej oraz o zapewnianie podejrzanym dostępu do adwokata; wzywa ESDZ i Komisję do współpracy z władzami Iranu w dziedzinach takich jak reforma sądownictwa, reforma systemu więziennictwa, co obejmuje warunki panujące w więzieniach, rozliczalność rządu, poszanowanie praworządności, wolność wypowiedzi, przysługujące obywatelom powszechne prawa człowieka i podstawowe wolności oraz walka z korupcją;

o
o   o

52.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji rządowi i parlamentowi Iranu, Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, a także ESDZ.

(1) Dz.U. C 199 E z 7.7.2012, s. 163. (2) Dz.U. C 332 E z 15.11.2013, s. 102. (3) Dz.U. C 153 E z 31.5.2013, s. 157. (4) Teksty przyjęte, P7_TA(2014)0339. (5) Teksty przyjęte, P8_TA(2015)0348.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 25 października 2016 r. w sprawie walki z korupcją i działań następczych w związku z rezolucją komisji CRIM (2015/2110(INI))

P8_TA(2016)0403 A8-0284/2016

Parlament Europejski,

–  uwzględniając art. 3 Traktatu o Unii Europejskiej, art. 67 i art. 82–89 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, a także Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej, w szczególności jej art. 5, 6, 8, 17, 32, 38 i 41, art. 47–50 i art. 52,

–  mając na uwadze konkluzje Rady ds. WSiSW z dnia 16 czerwca 2015 r. w sprawie odnowionej strategii bezpieczeństwa wewnętrznego Unii Europejskiej na lata 2015–2020,

–  uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej z posiedzenia w dniach 25–26 czerwca 2015 r. w dziedzinie bezpieczeństwa,

–  uwzględniając właściwe konwencje Organizacji Narodów Zjednoczonych, zwłaszcza Konwencję NZ przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej i konwencję NZ przeciwko korupcji (UNCAC),

–  uwzględniając prawnokarną i cywilnoprawną konwencję Rady Europy o korupcji, otwarte do podpisu w Strasburgu odpowiednio w dniu 27 stycznia i 4 listopada 1999 r., oraz rezolucje (98)7 i (99)5 przyjęte przez Komitet Ministrów Rady Europy odpowiednio w dniu 5 maja 1998 r. i 1 maja 1999 r. ustanawiające Grupę Państw Przeciwko Korupcji (GRECO),

–  uwzględniając zalecenie CM/Rec (2014) 7 w sprawie ochrony osób zgłaszających nieprawidłowości, przyjęte przez Komitet Ministrów Rady Europy w dniu 30 kwietnia 2014 r.,

–  uwzględniając Konwencję OECD o zwalczaniu przekupstwa zagranicznych funkcjonariuszy publicznych w międzynarodowych transakcjach handlowych, otwartą do podpisu w Paryżu w dniu 17 grudnia 1997 r., zalecenia, które ją uzupełniają, a także ostatnie sprawozdania z kontroli poświęcone poszczególnym państwom,

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/40/UE z dnia 12 sierpnia 2013 r. dotyczącą ataków na systemy informatyczne i zastępującą decyzję ramową Rady 2005/222/WSiSW(1),

–  uwzględniając dyrektywę 2014/42/UE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 3 kwietnia 2014 r. w sprawie zabezpieczenia i konfiskaty narzędzi służących do popełnienia przestępstwa i korzyści pochodzących z przestępstwa w Unii Europejskiej(2),

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2014/41/UE z dnia 3 kwietnia 2014 r. w sprawie europejskiego nakazu dochodzeniowego w sprawach karnych(3),

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/62/UE z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie prawnokarnych środków ochrony euro i innych walut przed fałszowaniem, zastępującą decyzję ramową Rady 2000/383/WSiSW(4),

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 z dnia 20 maja 2015 r. w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu, zmieniającą rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 648/2012 i uchylającą dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2005/60/WE oraz dyrektywę 2006/70/WE(5),

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/99/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie ochrony środowiska poprzez prawo karne(6);

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/847 z dnia 20 maja 2015 r. w sprawie informacji towarzyszących transferom środków pieniężnych i uchylenia rozporządzenia (WE) nr 1781/2006(7),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 513/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. ustanawiające, w ramach Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, instrument na rzecz wsparcia finansowego współpracy policyjnej, zapobiegania i zwalczania przestępczości oraz zarządzania kryzysowego oraz uchylające decyzję Rady 2007/125/WSiSW(8),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2219 z dnia 25 listopada 2015 r. w sprawie Agencji Unii Europejskiej ds. Szkolenia w Dziedzinie Ścigania (CEPOL) oraz zastępujące i uchylające decyzję Rady 2005/681/WSiSW(9),

–  uwzględniając decyzję Rady 2007/845/WSiSW z dnia 6 grudnia 2007 r. dotyczącą współpracy pomiędzy biurami ds. odzyskiwania mienia w państwach członkowskich w dziedzinie wykrywania i identyfikacji korzyści pochodzących z przestępstwa lub innego mienia związanego z przestępstwem(10),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 1142/2014 z dnia 22 października 2014 r. zmieniające rozporządzenie (UE, Euratom) nr 966/2012 w odniesieniu do finansowania europejskich partii politycznych(11)

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/680 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez właściwe organy do celów zapobiegania przestępczości, prowadzenia postępowań przygotowawczych, wykrywania i ścigania czynów zabronionych i wykonywania kar, w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylającą decyzję ramową Rady 2008/977/WSiSW(12),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych)(13),

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/343 z dnia 9 marca 2016 r. w sprawie wzmocnienia niektórych aspektów domniemania niewinności i prawa do obecności na rozprawie w postępowaniu karnym(14),

–  uwzględniając wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zwalczania nadużyć na szkodę interesów finansowych Unii za pośrednictwem prawa karnego (COM(2012)0363),

–  uwzględniając wniosek dotyczący rozporządzenia Rady w sprawie ustanowienia Prokuratury Europejskiej (COM(2013)0534),

–  uwzględniając wyrok Trybunału Sprawiedliwości w sprawie C-105/14 (Taricco i inni)(15), w którym Trybunał stwierdził, że pojęcie „nadużycia”, określone w art. 1 Konwencji w sprawie ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich, obejmuje wpływy pochodzące z podatku VAT;

–  uwzględniając wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Agencji Unii Europejskiej ds. Współpracy Wymiarów Sprawiedliwości w Sprawach Karnych (Eurojust) (COM(2013)0535),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 29 kwietnia 2015 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Rady w sprawie ustanowienia Prokuratury Europejskiej(16),

–  uwzględniając wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zwalczania terroryzmu i zastępującej decyzję ramową Rady 2002/475/WSiSW w sprawie zwalczania terroryzmu (COM(2015)0625),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/794 z dnia 11 maja 2016 r., w sprawie Agencji Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Ścigania (Europol), zastępujące i uchylające decyzje Rady 2009/371/WSiSW, 2009/934/WSiSW, 2009/935/WSiSW, 2009/936/WSiSW i 2009/968/WSiSW(17),

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji dla Rady i Parlamentu Europejskiego – „Sprawozdanie o zwalczaniu korupcji w UE” z dnia 3 lutego 2014 r. (COM(2014)0038),

–  uwzględniając komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno - Społecznego i Komitetu Regionów pt. „Europejska agenda bezpieczeństwa” z dnia 28 kwietnia 2015 r. (COM(2015)0185),

–  uwzględniając sprawozdanie Europolu z marca 2013 r. poświęcone ocenie zagrożenia poważną i zorganizowaną przestępczością oraz sprawozdanie zawierające ocenę zagrożenia przestępczością zorganizowaną w internecie z dnia 30 września 2015 r.,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 9 lipca 2015 r. w sprawie Europejskiej agendy bezpieczeństwa(18),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 23 października 2013 r. w sprawie przestępczości zorganizowanej, korupcji i prania pieniędzy: zalecenia dotyczące potrzebnych działań i inicjatyw (sprawozdanie końcowe)(19),

–  uwzględniając badania Biura Analiz Parlamentu Europejskiego poświęcone kosztom braku działań na poziomie europejskim wobec przestępczości zorganizowanej i korupcji,

–  uwzględniając art. 52 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych oraz opinie Komisji Rozwoju oraz Komisji Kontroli Budżetowej (A8-0284/2016),

A.  mając na uwadze, że przestępczość zorganizowana stanowi globalne zagrożenie i jako taka wymaga wspólnego i skoordynowanego działania UE i państw członkowskich,

B.  mając na uwadze, że obecnie wciąż brakuje pełnej świadomości na temat złożonego charakteru zjawiska zorganizowanych grup przestępczych oraz zagrożeń wynikających z ich przenikania do społeczeństwa, gospodarki, sektora przedsiębiorstw, polityki i instytucji państw członkowskich,

C.  mając na uwadze, że zorganizowane grupy przestępcze wykazują tendencję do dywersyfikowania działalności i wielką łatwość w tym zakresie, dostosowując się do różnych obszarów geograficznych, gospodarczych i społecznych, wykorzystując ich słabości i niestabilności, działając jednocześnie na różnych rynkach i korzystając z różnych przepisów systemów sądowniczych w poszczególnych państwach członkowskich, aby rozwijać działalność z jak największym zyskiem,

D.  mając na uwadze, że organizacje przestępcze zmieniły sposób działania i korzystają z pomocy specjalistów, instytucji bankowych, urzędników i polityków, którzy – nie należąc do organizacji przestępczej – wspierają jej działalność na różnych szczeblach,

E.  mając na uwadze, że organizacje przestępcze dowiodły dużej zdolności przystosowawczej, w tym w posługiwaniu się dla własnych korzyści osiągnięciami nowych technologii,

F.  mając na uwadze, że zagrożenie związane z siłą zastraszania, jaka wynika z samej tylko przynależności do grupy przestępczej, nie jest traktowane priorytetowo względem tzw. przestępstw docelowych, co doprowadziło do powstania luki w przepisach i działaniach na szczeblu UE ułatwiającej działalność transnarodową zorganizowanych grup przestępczych,

G.  mając na uwadze, że przestępczość zorganizowana wiąże się nie tylko z oczywistymi zagrożeniami dla porządku publicznego i bezpieczeństwa wynikającymi z typowych dla organizacji przestępczych przejawów przemocy, ale także z równie poważnymi zagrożeniami związanymi z przenikaniem do legalnej gospodarki oraz z zachowaniami korupcyjnymi w stosunku do urzędników państwowych i wynikającym z nich przenikaniem do instytucji i administracji publicznej,

H.  mając na uwadze, że nielegalne zyski pochodzące z przestępstw popełnianych przez organizacje przestępcze są w znacznej mierze „prane” w legalnej gospodarce europejskiej; mając na uwadze, że kapitał ten – po ponownym zainwestowaniu w zdrową gospodarkę – stanowi poważne zagrożenie dla swobody prowadzenia działalności gospodarczej i konkurencji z uwagi na powodowane w ten sposób poważne zakłócenia,

I.  mając na uwadze, że grupy przestępcze przedostają się do życia politycznego i administracyjnego w celu uzyskania dostępu do środków finansowych, jakimi dysponują organy administracji publicznej, i wpływania na ich działania za przyzwoleniem polityków, urzędników i przedsiębiorców; mając na uwadze, że wywieranie wpływu na aparat polityczny i administracyjny ma miejsce głównie we wszystkich sektorach zamówień publicznych i publicznych robót budowlanych, dotacji rządowych, utylizacji złomu i odpadów, bezpośrednich umów zakupu wszelkiego rodzaju towarów i zarządzania usługami,

J.  mając na uwadze, że głównym celem przestępczości zorganizowanej jest zysk; mając na uwadze, że organy ścigania powinny w związku z tym dysponować koniecznymi zdolnościami do śledzenia ich finansowania, które często jest nierozerwalnie powiązane z korupcją, oszustwami, podrabianiem produktów i przemytem;

K.  mając na uwadze, że osoby zgłaszające przypadki nadużyć odgrywają kluczową rolę w walce z korupcją i pozwalają na ujawnianie oszustw, które mogłyby w innym wypadku pozostać tajemnicą; mając na uwadze, że zgłaszanie przypadków nadużyć uznaje się za jedno z najefektywniejszych narzędzi przeciwdziałania i zapobiegania przypadkom nadużyć oraz ujawniania tych, które już miały miejsce;

L.  mając na uwadze, że żaden zapis prawodawstwa europejskiego nie powinien być interpretowany jako ograniczający możliwość zgłaszania przypadków naruszenia;

M.  mając na uwadze, że przestępczość zorganizowana, korupcja i pranie pieniędzy stanowią poważne zagrożenie dla gospodarki UE, gdyż znacznie obniżają dochody podatkowe państw członkowskich oraz UE jako całości, a także dla rozliczalności projektów publicznych finansowanych przez UE, ponieważ organizacje przestępcze działają w różnych sektorach, z których wiele podlega kontroli rządowej;

N.  mając na uwadze, że w 2014 r. zgłoszono jako nadużycia finansowe na szkodę budżetu UE 1649 nieprawidłowości na kwotę 538,2 mln EUR, a nieprawidłowości te dotyczyły zarówno wydatków, jak i dochodów, jednak nie istnieją żadne oficjalne dane, które wskazywałyby, jaki procent nadużyć można przypisać przestępczości zorganizowanej;

Wprowadzenie

1.  ponownie podkreśla treść oraz zalecenia rezolucji z dnia 23 października 2013 r. w sprawie przestępczości zorganizowanej, korupcji i prania pieniędzy; ponawia w szczególności swój apel o przyjęcie europejskiego planu działania przeciwko przestępczości zorganizowanej, korupcji i praniu pieniędzy, który to plan, aby mógł być skuteczny, powinien obejmować odpowiednie zasoby finansowe i wykwalifikowany personel;

2.  z zadowoleniem przyjmuje 18-miesięczny program Rady UE przeznaczony do realizacji przez prezydencję niderlandzką, słowacką i maltańską, przyjmujący kompleksowe i zintegrowane podejście do przestępczości zorganizowanej jako jeden z priorytetów; wskazuje, że zwalczanie nadużyć finansowych, korupcji i prania pieniędzy musi stanowić priorytet polityczny instytucji UE i że z tego względu współpraca policyjna i sądowa między państwami członkowskimi odgrywa zasadniczą rolę;

3.  pragnie skupić uwagę na konkretnych dziedzinach wymagających priorytetowo działań w obecnym kontekście;

Zapewnienie przyjęcia i prawidłowej transpozycji aktualnych przepisów, monitorowanie ich stosowania oraz ocena ich skuteczności

4.  wskazuje na to, że państwa członkowskie powinny dokonać transpozycji istniejących instrumentów unijnych i międzynarodowych służących walce z przestępczością zorganizowaną, korupcją i praniem pieniędzy, a także stosować te instrumenty;

5.  wzywa Komisję do jak najszybszego zakończenia oceny środków transpozycji związanych z tymi instrumentami oraz do pełnego poinformowania Parlamentu o wyniku tych ocen, a także – w stosownych przypadkach – do wszczęcia postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego; w szczególności wzywa Komisję do przedstawienia sprawozdania z oceny transpozycji decyzji ramowej Rady 2008/841/WSiSW w sprawie zwalczania przestępczości zorganizowanej oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/99/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie ochrony środowiska poprzez prawo karne;

6.  wzywa państwa członkowskie do prawidłowej transpozycji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczącej europejskiego nakazu dochodzeniowego w sprawach karnych jako istotnego narzędzia służącego usprawnieniu współpracy sądów i policji w Unii Europejskiej;

7.  zachęca państwa członkowskie do szybkiej transpozycji czwartej dyrektywy dotyczącej przeciwdziałania praniu pieniędzy;

8.  zaleca, by UE przystąpiła do GRECO jako pełnoprawny członek; wnosi o uczestnictwo UE w Partnerstwie na rzecz Otwartego Rządu, o wypełnienie przez nią obowiązków sprawozdawczych wynikających z Konwencji NZ przeciwko korupcji, której jest stroną, oraz do wsparcia Biura NZ ds. Narkotyków i Przestępczości (UNODC) w jego działaniach z zakresu pomocy technicznej w ramach ww. konwencji NZ; wzywa Komisję do jak najszybszego przedłożenia Parlamentowi sprawozdania z postępów przygotowań do członkostwa UE w GRECO, w tym przeglądu wyzwań prawnych i możliwych rozwiązań w tym zakresie;

9.  ubolewa nad faktem, że Komisja nie opublikowała jeszcze drugiego sprawozdania o zwalczaniu korupcji, które miało się ukazać na początku 2016 r.; wzywa Komisję do jak najszybszego przedłożenia tego sprawozdania; ponownie podkreśla, że sprawozdania o zwalczaniu korupcji nie powinny ograniczać się do sytuacji w państwach członkowskich, ale powinny również obejmować sekcję poświęconą instytucjom Unii Europejskiej; zwraca się w związku z tym do Komisji o określenie stosownej metody monitorowania korupcji w instytucjach, organach i agencjach UE;

10.  wzywa Komisję do rozważenia możliwości połączenia różnych mechanizmów monitorowania na szczeblu europejskim, w tym mechanizmu współpracy i weryfikacji, sprawozdania o zwalczaniu korupcji w UE i tablicy wyników wymiaru sprawiedliwości, w ramach szerszego mechanizmu monitorowania praworządności, który mógłby zostać wdrożony we wszystkich państwach członkowskich oraz w instytucjach, organach i agencjach Unii Europejskiej; w tym kontekście uważa, że instytucje Unii Europejskiej powinny dawać przykład propagowania najwyższych standardów przejrzystości i zapewnić istnienie odstraszających i skutecznych sankcji wobec sprawców; wzywa Komisję do uregulowania lobbyingu i do nakładania sankcji w przypadku konfliktu interesów;

11.  przypomina o potrzebie stosowania podejścia wielodyscyplinarnego w zakresie zapobiegania przestępczości zorganizowanej i skutecznego jej zwalczania; podkreśla w związku z tym rolę sieci zapobiegania przestępczości w Unii Europejskiej i konieczność finansowego wspierania tej sieci;

12.  zaleca, by Komisja przeprowadziła badanie dotyczące najbardziej zaawansowanych ustawodawstw krajowych w zakresie zwalczania przestępczości zorganizowanej i korupcji, aby opracować skuteczne i nowoczesne prawodawstwo europejskie; wzywa Komisję do przygotowania badania na temat praktyk dochodzeniowych obowiązujących w państwach członkowskich w obszarze zwalczania przestępczości zorganizowanej, ze szczególnym odniesieniem do stosowania narzędzi, takich jak podsłuch rozmów telefonicznych, podsłuch otoczenia, procedury rewizji, celowo opóźnione aresztowanie, celowo opóźnione zajęcie, tajne operacje oraz dostawy kontrolowane i nadzorowane;

13.  wzywa państwa członkowskie do większego zaangażowania w kulturę przestrzegania prawa, zważywszy zwłaszcza na fakt, że podstawową i najskuteczniejszą formą działań prewencyjnych jest kształcenie nowych pokoleń obywateli Unii, zwłaszcza poprzez propagowanie konkretnych działań w szkołach;

Priorytety i struktura operacyjna zwalczania przestępczości zorganizowanej i korupcji

14.  uważa, że w obecnym cyklu polityki UE dotyczącej zwalczania przestępczości zorganizowanej należy położyć nacisk na przeciwdziałanie przestępstwu polegającemu na udziale w grupie przestępczej, a nie tylko na zwalczanie tzw. przestępstw docelowych (przestępstw, w celu popełniania których te organizacje powstają); uważa w szczególności za konieczne, by ustanowić kary za udział w grupie przestępczej niezależnie od popełnienia przestępstwa docelowego; podkreśla, że ten cykl polityki powinien również wśród swoich priorytetów uwzględniać zwalczanie prania pieniędzy, korupcji i handlu ludźmi, w ramach prawdziwej europejskiej strategii antykorupcyjnej;

15.  wzywa do określenia priorytetów w połączeniu z europejskimi strategiami polityki zapobiegania przestępczości oraz ze strategiami gospodarczymi, społecznymi, w dziedzinie zatrudnienia i kształcenia, przy zapewnieniu pełnego włączenia w ten proces Parlamentu Europejskiego;

16.  wzywa do utworzenia specjalnej jednostki Europolu do celów zwalczania zorganizowanych grup przestępczych, które działają jednocześnie w różnych sektorach; uważa, że państwa członkowskie powinny stworzyć bezpieczne i skuteczne mechanizmy w istniejących ramach instytucjonalnych w celu zapewnienia odpowiedniej koordynacji działań dochodzeniowych w obszarze przestępczości zorganizowanej oraz budowy wzajemnego zaufania pomiędzy organami ścigania państw członkowskich;

Solidniejsze ramy prawne

17.  wzywa Komisję do zaproponowania – na podstawie oceny transpozycji i stosowania istniejących norm – środków ustawodawczych w celu wypełnienia ewentualnych luk w walce z przestępczością zorganizowaną i korupcją oraz poprawy transgranicznej współpracy sądowej; wzywa Komisję w szczególności:

18.  wzywa do opracowania minimalnych norm dotyczących definicji przestępstw oraz określania kar; domaga się zwłaszcza:

Skuteczniejsza współpraca wymiarów sprawiedliwości i policji na szczeblu europejskim

19.  zauważa, że zjawiska przestępczości zorganizowanej, korupcji i prania pieniędzy mają zazwyczaj wymiar transgraniczny, co wymaga bliskiej współpracy właściwych organów krajowych oraz współpracy pomiędzy organami krajowymi a właściwymi agencjami unijnymi;

20.  wyraża przekonanie, że współpraca policji i sądów w drodze wymiany informacji między organami krajowymi ma zasadnicze znaczenie dla podejmowania skutecznych środków walki z korupcją i przestępczością zorganizowaną;

21.  zwraca się do Komisji o podjęcie konkretnych działań na rzecz lepszej europejskiej koordynacji w dziedzinie zwalczania przestępczości zorganizowanej, korupcji i prania pieniędzy oraz na rzecz większego uwrażliwienia na szkody humanitarne, społeczne i gospodarcze wynikające z tych zjawisk;

22.  wyraża ubolewanie z powodu faktu, że transgraniczna współpraca policyjna i sądowa wiąże się z nazbyt długotrwałymi procedurami biurokratycznymi, które szkodzą jej efektywności i zagrażają skuteczności walki z przestępczością zorganizowaną, korupcją i praniem pieniędzy na poziomie UE; zwraca się do państw członkowskich o wzmocnienie i przyspieszenie transgranicznej współpracy policyjnej i sądowej oraz prowadzonej przez nie wymiany informacji za pośrednictwem agencji Europol i Eurojust, a także o zwiększenie skuteczności działań w tym zakresie, oraz o zapewnienie odpowiedniego szkolenia i wsparcia technicznego, również za pośrednictwem CEPOL-u oraz Europejskiej Sieci Szkolenia Kadr Wymiaru Sprawiedliwości, w celu propagowania wzajemnego uznawania środków dowodowych pomiędzy państwami członkowskimi oraz zapewnienia większego wykorzystania wspólnych zespołów dochodzeniowo-śledczych;

23.  wzywa państwa członkowskie do systematycznego zapewniania wkładu do istniejących europejskich baz danych, korzystania z tych baz oraz wymiany informacji o wszelkich uznanych za niezbędne i właściwe danych przechowywanych w tych bazach i dotyczących osób skazanych za przestępstwo związane z przestępczością zorganizowaną, a także do zwrócenia się do europejskich agencji Europol i Eurojust o ułatwienie tej wymiany informacji; w tym kontekście wzywa do poprawy działania infrastruktury służącej do bezpiecznej komunikacji i skutecznego korzystania ze wszystkich istniejących narzędzi Europolu, przy jedoczesnym pełnym poszanowaniu europejskich przepisów w sprawie ochrony danych;

24.  podkreśla pilną potrzebę stworzenia bardziej skutecznego systemu komunikacji i wymiany informacji pomiędzy organami sądowniczymi w UE, który w razie potrzeby zastąpi tradycyjne instrumenty wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych; zwraca się do Komisji o ocenę konieczności podjęcia działań ustawodawczych w tym zakresie oraz do utworzenia odpowiedniego unijnego systemu wymiany informacji pomiędzy organami sądowniczymi w UE;

25.  wzywa państwa członkowskie, by systematycznie wymieniały się wszystkimi uznawanymi za konieczne i istotne danymi dotyczącymi przelotu pasażera w odniesieniu do osób powiązanych z przestępczością zorganizowaną;

Zajmowanie mienia organizacji przestępczych i ułatwianie wykorzystania go do celów społecznych

26.  uważa, że wspólna metoda zajmowania mienia organizacji przestępczych w UE będzie dla przestępców środkiem odstraszającym; wzywa państwa członkowskie do niezwłocznej transpozycji dyrektywy 2014/42/UE w sprawie konfiskaty mienia pochodzącego z przestępstwa; wzywa Komisję do przedstawienia w najbliższym możliwym terminie wniosku ustawodawczego mającego na celu zapewnienie wzajemnego uznawania nakazów zabezpieczenia i konfiskaty związanych z krajowymi środkami zabezpieczającymi dotyczącymi mienia;

27.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do wzmocnienia unijnych środków dotyczących:

28.  wzywa państwa członkowskie do wzmożenia współpracy i wymiany najlepszych praktyk w tym obszarze w ramach istniejących platform spotkań, jak Komitet Doradczy ds. Koordynacji w zakresie Nadużyć Finansowych i inne organizacje;

Zapobieganie infiltrowaniu legalnej gospodarki przez przestępczość zorganizowaną i korupcję

29.  przypomina, że korupcja stanowi efekt dźwigni, sprzyjający infiltrowaniu przez przestępczość zorganizowaną legalnej gospodarki, zwłaszcza poprzez udzielanie zamówień publicznych i partnerstwa publiczno-prywatne;

30.  wnosi o wdrożenie w całej UE pełnego systemu elektronicznych zamówień publicznych („e-procurement”) w celu zmniejszenia ryzyka korupcji w ramach zamówień publicznych;

31.  wzywa państwa członkowskie i instytucje europejskie do wdrożenia instrumentów monitorowania zamówień publicznych, do sporządzenia czarnych list przedsiębiorstw, co do których udowodniono powiązania z przestępczością zorganizowaną lub udział w praktykach korupcyjnych, oraz do wykluczania ich ze wszelkich stosunków gospodarczych z administracją publiczną i z korzystania z funduszy UE; zwraca się do państw członkowskich o utworzenie na szczeblu krajowym wyspecjalizowanych struktur do wykrywania organizacji przestępczych i eliminowania z przetargów publicznych podmiotów gospodarczych dopuszczających się praktyk korupcyjnych oraz prania pieniędzy; podkreśla, że umieszczanie na „czarnej liście” może być skutecznym sposobem zniechęcania przedsiębiorstw do działań korupcyjnych oraz może stanowić zachętę do tego, by przedsiębiorstwa doskonaliły i wzmacniały wewnętrzne procedury na rzecz uczciwości; wzywa państwa członkowskie do wprowadzenia certyfikacji przedsiębiorstw, służącej zwalczaniu przestępczości zorganizowanej, oraz wnosi o to, by odpowiednie informacje podlegały automatycznej wymianie na poziomie europejskim;

32.  przypomina, że dwadzieścia jeden państw członkowskich nie dokonało jeszcze transpozycji pakietu dyrektyw w sprawie zamówień publicznych; przepisy dotyczące zamówień publicznych mają fundamentalne znaczenie dla przejrzystości i rozliczalności w obszarach najbardziej narażonych na korupcję;

33.  przypomina, że przejrzyste zasady rachunkowości muszą być gwarantowane i weryfikowalne na szczeblu nie tylko centralnym, ale również regionalnym i lokalnym we wszystkich państwach członkowskich;

34.  wyraża zaniepokojenie z powodu częstej praktyki polegającej na tym, iż przestępcze spółki zamieszane w pranie pieniędzy składają zaniżone oferty w przetargach na duże projekty; wzywa Komisję do wprowadzenia ekonomicznej oceny wniosków przedsiębiorstw, którym udzielane są zamówienia, oraz podwykonawców;

35.  wskazuje, że pranie pieniędzy z wykorzystaniem złożonych struktur przedsiębiorstw oraz integracji z legalną działalnością gospodarczą może stanowić zagrożenie dla porządku publicznego państwa; wzywa państwa członkowskie, aby ustanowiły – bez niepotrzebnego obciążania małych i średnich przedsiębiorstw – środki pozwalające na zwiększenie przejrzystości transakcji pieniężnych i poprawę zdolności śledzenia transakcji do poziomu osób fizycznych w celu ujawniania finansowania ze źródeł przestępczych i terrorystycznych (zasada „podążania za pieniędzmi”); wzywa państwa członkowskie do podjęcia kroków ukierunkowanych na utrudnianie tworzenia złożonych i zagęszczonych struktur wzajemnie powiązanych przedsiębiorstw, które z uwagi na brak przejrzystości mogą być wykorzystywane w celu finansowania działalności przestępczej lub terrorystycznej bądź innych poważnych przestępstw;

36.  nalega, aby Komisja i państwa członkowskie wymagały od wykonawców ujawnienia pełnej struktury korporacyjnej i właścicielskiej przed udzieleniem im jakichkolwiek zamówień, w celu uniknięcia wspierania przedsiębiorstw dopuszczających się agresywnego planowania podatkowego, oszustw podatkowych oraz korupcji i uchylania się od opodatkowania;

37.  zauważa, że nabywanie mienia w państwach członkowskich stanowi metodę prania dochodów pochodzących z działalności przestępczej pozwalającą przestępcom na ukrywanie faktycznej struktury własnościowej poprzez wykorzystanie zagranicznych przedsiębiorstw fasadowych; wzywa państwa członkowskie do zapewnienia, aby każde przedsiębiorstwo zagraniczne pragnące nabyć mienie na ich terytorium podległo takim samym standardom w zakresie przejrzystości jak te mające zastosowanie do przedsiębiorstw zarejestrowanych w ramach ich jurysdykcji;

38.  przypomina, że kryzys finansowy dodatkowo obciążył rządy europejskie; uważa, że wobec obecnych wyzwań gospodarczych konieczna jest lepsza gwarancja integralności i przejrzystości wydatków publicznych;

39.  wzywa państwa członkowskie do podjęcia odpowiednich środków w celu zapewnienia przejrzystości decyzji w sprawie przydzielania licencji i udzielania pozwoleń na budowę na szczeblu regionalnym i lokalnym;

40.  zauważa, że zgodnie z art. 325 TFUE państwa członkowskie i Komisja mają prawny obowiązek zwalczania nadużyć finansowych, i z zadowoleniem przyjmuje włączenie klauzul dotyczących zwalczania nadużyć do wniosków ustawodawczych mających skutki finansowe;

41.  wyraża zaniepokojenie wzrostem liczby nadużyć finansowych związanych z podatkiem VAT, w szczególności tak zwanych oszustw karuzelowych; apeluje do wszystkich państw członkowskich o udział we wszystkich dziedzinach działalności sieci Eurofisc, aby umożliwić przepływ informacji potrzebnych do zwalczania tego typu nadużyć finansowych;

42.  zwraca się do państw członkowskich o przyjęcie odrębnego prawodawstwa i podjęcie odpowiednich kroków w celu zapobiegania i zwalczania działalności fachowców, instytucji bankowych, urzędników i polityków wszystkich szczebli, którzy – nie należąc do organizacji przestępczej – wspierają jej działalność na różnych szczeblach; w tym względzie:

43.  dostrzega potrzebę obowiązywania na szczeblu europejskim zasad zapewniających weryfikację i kontrolę wszystkich źródeł finansowania partii politycznych w celu zagwarantowania, że są one zgodne z prawem;

44.  uważa, że niezbędne jest wzmocnienie przepisów prawnych mających na celu zapewnienie większej przejrzystości i identyfikowalności przepływów finansowych, zwłaszcza w związku z zarządzaniem funduszami europejskimi, w tym poprzez kontrole wstępne i końcowy audyt w celu upewnienie się, czy fundusze zostały właściwie wykorzystane; wzywa państwa członkowskie do przedłożenia deklaracji krajowych na temat stosowanych przez nie systemów kontroli; wzywa Komisję do:

45.  jest zdania, że Komisja powinna narzucić najwyższe standardy uczciwości w procesach zamówień publicznych w ramach realizacji projektów finansowanych przez UE; przypomina, że monitorowanie rezultatów projektów we współpracy z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego i przypisanie organom administracji lokalnej odpowiedzialności ma kluczowe znaczenie w procesie zapewnienia odpowiedniego wykorzystania funduszy unijnych i zwalczania korupcji;

46.  przypomina, że przejrzystość jest najskuteczniejszym narzędziem walki z oszustwami i nadużyciami finansowymi; wzywa Komisję do udoskonalenia przepisów w tym zakresie przez wprowadzenie obowiązku publikowania danych dotyczących wszystkich beneficjentów funduszy europejskich, w tym danych dotyczących podwykonawstwa;

47.  zwraca się do Komisji o podjęcie działań ustawodawczych mających na celu uproszczenie biurokratycznych procedur administracyjnych w taki sposób, aby zapewnić większą przejrzystość i zwalczanie korupcji;

48.  zwraca się do Komisji Europejskiej o monitorowanie i przedkładanie Parlamentowi sprawozdań na temat procentowego udziału bezpośredniego udzielania zamówień publicznych w państwach członkowskich, a także okoliczności prawnych, w których administracje krajowe najczęściej wykorzystują ten środek;

49.  zaleca, aby państwa członkowskie dążyły do zapewnienia skutecznych mechanizmów przejrzystości, monitorowania i odpowiedzialności w ramach wykorzystania funduszy unijnych; mając na uwadze, że pozytywny wpływ funduszy UE zależy od procesów wdrażanych na szczeblu krajowym i unijnym w celu zapewnienia przejrzystości, skutecznego monitorowania i odpowiedzialności, należy rozważyć możliwości monitorowania i oceny w formie procesów bieżących, a nie wyłącznie procesów ex-post; jest zdania, że należy wzmocnić rolę Trybunału Obrachunkowego w tym zakresie;

50.  jest zdania, że należy ustanowić wskaźniki jakościowe i ilościowe oraz że wskaźniki te powinny być one porównywalne, aby mierzyć wpływ funduszy UE i pomóc w ocenie, czy fundusze te osiągnęły swoje cele, oraz że należy systematycznie gromadzić i publikować dane ilościowe;

Prokuratura Europejska

51.  uważa, że Prokuratura Europejska powinna stanowić centralny element w walce z korupcją w Unii Europejskiej; ponawia swój apel jak najszybsze i przy udziale jak największej liczby państw członkowskich ustanowienie Europejskiej Prokuratury będącej organem skutecznym i niezależnym od rządów krajowych i instytucji UE, a także chronionym przez wpływami i naciskami politycznymi;

52.  raz jeszcze podkreśla znaczenie jasnego zdefiniowania zakresów odpowiedzialności i podziału kompetencji pomiędzy prokuraturami krajowymi a przyszłą Prokuraturą Europejską, jak również Eurojustem i OLAF-em w celu zapobieżenia wszelkim konfliktom właściwości; wzywa do przeznaczenia odpowiednich zasobów finansowych i ludzkich na potrzeby przyszłej Prokuratury Europejskiej zgodnie z jej zadaniami; uważa, że Prokuratura Europejska powinna posiadać kompetencje pozwalające na ściganie wszystkich przestępstw z zakresu ochrony interesów finansowych UE, w tym oszustw związanych z VAT; w tym kontekście wzywa państwa członkowskie do dostosowania się do wyroku Trybunału Sprawiedliwości wydanego w sprawie Taricco (C–105/14) i do jak najszybszego odblokowania negocjacji w sprawie dyrektywy PIF w Radzie;

53.  wyraża ubolewanie z powodu faktu, że prowadzone obecnie w Radzie negocjacje zagrażają podstawowemu założeniu, jakim jest niezależna i skuteczna Prokuratura Europejska;

54.  wzywa Komisję, by oceniła konieczność ewentualnej zmiany uprawnień przyszłej Prokuratury Europejskiej, aby po jej powołaniu dysponowała ona uprawnieniami do zwalczania przestępczości zorganizowanej;

Szczegółowe obszary interwencji

Podrabianie produktów

55.  potępia coraz bardziej powszechny proceder podrabiania towarów, lekarstw i produktów rolno-spożywczych w UE, który powiązany jest z sieciami dystrybucji zarządzanymi przez transgraniczną przestępczość zorganizowaną; wzywa Komisję i państwa członkowskie do podjęcia wszelkich niezbędnych działań w celu zapobiegania podrabianiu produktów, lekarstw i produktów rolno-spożywczych oraz zwalczania tego procederu; wzywa Komisję i państwa członkowskie do systematycznego gromadzenia danych na temat przypadków oszustw i fałszerstw – tak aby uzyskać informacje na temat ich skali i częstotliwości występowania – oraz do wymiany najlepszych praktyk w zakresie identyfikacji i zwalczania tych zjawisk;

56.  zachęca Komisję i państwa członkowskie do poddania pod rozwagę innych metod mających na celu zapobieganie oszustwom w branży spożywczej oraz zniechęcanie do nich, takich jak stworzenie czarnej listy w postaci rejestru skazanych podmiotów prowadzących przedsiębiorstwa spożywcze i farmaceutyczne dopuszczających się oszustw;

57.  domaga się wzmocnienia dotychczasowych systemów monitorowania oraz konsekwentnego wdrażania możliwości ciągłego monitorowania żywności, pasz, zwierząt hodowlanych oraz wszelkich substancji przeznaczonych do dodania do żywności lub pasz, bądź które można do nich dodać, przewidzianej w podstawowym tekście rozporządzenia (WE) nr 178/2002;

Nielegalny obrót środkami odurzającymi

58.  przypomina, że nielegalny obrót środkami odurzającymi jest olbrzymim źródłem dochodu dla grup przestępczych i że należy go zwalczać zarówno poprzez ściganie, jak i prewencję; wzywa państwa członkowskie i właściwe instytucje do zwalczania powiązań między handlem narkotykami a innymi działaniami przestępczymi oraz ich wpływu na legalną gospodarkę i handel, wykazanego przez Europol i EMCDDA w raporcie dotyczącym rynków narkotykowych za 2016 r.;

59.  przypomina Komisji o konieczności dokonania oceny postępów we wdrażaniu planu działań antynarkotykowych UE na lata 2013–2016; wzywa Komisję, aby na podstawie tej oceny przedstawiła propozycję nowego planu działania na okres 2017–2020;

60.  zwraca uwagę, że jednym z priorytetów jest ocena nowych strategii w odniesieniu do narkotyków miękkich, oraz wyraża przekonanie, że politykę depenalizacji/legalizacji należy uznać za jeden ze środków skutecznej walki z organizacjami przestępczymi; wnioskuje o uwzględnienie tej kwestii w wewnętrznej i zewnętrznej polityce UE poprzez angażowanie w debatę polityczną wszystkich odpowiednich agencji unijnych i międzynarodowych oraz instytucji ze wszystkich zaangażowanych państw;

Gry hazardowe i ustawianie wyników zawodów sportowych

61.  przypomina, że organizacje przestępcze często wykorzystują legalne i nielegalne systemy gier hazardowych i systemy ustawiania wyników zawodów sportowych do prania brudnych pieniędzy; potępia nielegalne interesy skupione wokół tych zjawisk oraz wzywa Komisję i państwa członkowskie do utrzymania lub wprowadzenia przepisów mających na celu zwalczanie tych zjawisk i zapobieganie im przez uznanie manipulacji wydarzeniami sportowymi za przestępstwo; wzywa państwa członkowskie do przejrzystej i skutecznej współpracy z organizacjami sportowymi, a także do wzmocnienia komunikacji i współpracy z Eurojustem i Europolem w celu zwalczania tych zjawisk;

Raje podatkowe

62.  wskazuje, że oszustwa podatkowe i unikanie opodatkowania powodują co roku w UE straty w wysokości 1 bln EUR; podkreśla, że należy zwrócić szczególną uwagę na raje podatkowe i kraje stosujące nieprzejrzyste lub szkodliwe opodatkowanie, co stanowi ogromny problem dotykający każdego obywatela Unii;

63.  z zadowoleniem przyjmuje międzynarodowe porozumienie w ramach G20 dotyczące stosowania nowego globalnego standardu na rzecz większej przejrzystości podatkowej, który odpowiada wysokiemu standardowi stosowanemu już przez UE; apeluje o jego szybkie wdrożenie oraz skuteczne monitorowanie oszustw podatkowych i uchylania się od opodatkowania na szczeblu międzynarodowym; wyraża zadowolenie, że na szczeblu UE Komisja w lutym 2016 r. podpisała umowy obejmujące wymianę informacji w sprawach podatkowych z krajami takimi jak Andora i Monako, a w 2015 r. ze Szwajcarią, Liechtensteinem i San Marino;

64.  przypomina o odpowiedzialności UE w zakresie zwalczania zasad podatkowych ułatwiających uchylanie się od opodatkowania korporacjom ponadnarodowym i osobom prywatnym oraz w zakresie pomagania krajom trzecim w repatriowaniu nielegalnych funduszy i ściganiu sprawców; podkreśla, że UE musi wspierać walkę z rajami podatkowymi, tajemnicą bankową i praniem brudnych pieniędzy, a także zniesienie nadmiernej tajemnicy zawodowej, publiczną sprawozdawczość korporacji wielonarodowych w rozbiciu na poszczególne kraje i publiczne rejestry rzeczywistych właścicieli spółek jako priorytet na wszelkich odpowiednich forach międzynarodowych; przypomina, że raje podatkowe są idealnymi miejscami do pozyskiwania i prania pieniędzy pochodzących z działalności przestępczej i w związku z tym podkreśla potrzebę skoordynowanego podejścia na szczeblu unijnym;

65.  wzywa Komisję, aby uświadomiła obywatelom poważne skutki przyzwolenia na korupcję, rozważyła możliwość opracowania kompleksowego planu mającego na celu powstrzymanie transferu mienia do państw niebędących członkami UE, które chronią anonimowość nieuczciwych obywateli, a także aby poddała ponownej ocenie swoje stosunki gospodarcze i dyplomatyczne z tymi państwami;

Przestępstwa przeciwko środowisku

66.  wyraża zaniepokojenie wzrostem nielegalnej działalności w dziedzinie środowiska, powiązanej ze zorganizowaną działalnością przestępczą o charakterze mafijnym lub wynikającej z niej, jak nielegalny handel odpadami i nielegalne usuwanie odpadów, w tym odpadów toksycznych, oraz niszczenie dziedzictwa naturalnego; przypomina swoje zalecenie dotyczące opracowania wspólnego planu działania w celu zapobiegania i zwalczania tego rodzaju form przestępczości; przypomina o konieczności wzmocnienia istniejących przepisów dotyczących ochrony przyrody i środowiska, w tym poprzez poddawanie kontrolom – w celu przeciwdziałanie przestępczości – wykonawców i podwykonawców, którym udzielane są zamówienia na realizację dużych przedsięwzięć infrastrukturalnych finansowanych z budżetu UE;

67.  wzywa Komisję do kontrolowania i oceny wdrażania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/99/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie ochrony środowiska poprzez prawo karne w celu dopilnowania, by państwa członkowskie karały w sposób skuteczny, proporcjonalny i odstraszający wszelkiego rodzaju bezprawne zachowania mające negatywny wpływ na zdrowie ludzkie lub środowisko; zachęca Europejską Sieć Wdrażania i Egzekwowania Prawa Ochrony Środowiska (IMPEL) do okresowego informowania Parlamentu Europejskiego o działaniach podejmowanych przez państwa członkowskie w zakresie wdrażania dyrektywy 2008/99/WE;

68.  wskazuje, że przestępczość zorganizowana wykorzystuje spółki budowlane specjalizujące się w robotach ziemnych do prania pieniędzy i do nielegalnego usuwania substancji toksycznych, które powodują zanieczyszczenie środowiska; wzywa Komisję, aby w celu zapobiegania takim praktykom przeprowadzała kontrole mające na celu przeciwdziałanie przestępczości w odniesieniu do wykonawców i podwykonawców, którym udzielane są zamówienia na realizację dużych przedsięwzięć infrastrukturalnych finansowanych z budżetu UE;

Cyberprzestępczość

69.  przypomina, że cyberprzestępczość jest środkiem wykorzystywanym w związku z praniem pieniędzy i podrabianiem; stanowi ona znaczące źródło zysku dla licznych organizacji przestępczych, więc istotne jest, aby wzmocnić unijne prawodawstwo w tej dziedzinie, a współpraca między państwami członkowskimi i agencjami unijnymi w tej dziedzinie powinna zostać wzmocniona; zauważa z niepokojem, że poprzez stosowanie oszustw internetowych do nielegalnych celów, jak propagowanie handlu narkotyków i handlu ludźmi, organizacje przestępcze zwiększyły skalę prowadzonego przez nie nielegalnego handlu;

Przestępczość zorganizowana i terroryzm

70.  przypomina, że rosnąca konwergencja i sieć połączeń pomiędzy przestępczością zorganizowaną a terroryzmem oraz związki obserwowane pomiędzy organizacjami przestępczymi a ugrupowaniami terrorystycznymi stanowią coraz większe zagrożenie dla Unii Europejskiej; wzywa państwa członkowskie do zapewnienia karalności finansowania i wspierania terroryzmu za pośrednictwem przestępczości zorganizowanej oraz do zagwarantowania, aby wzajemne powiązania pomiędzy przestępczością zorganizowaną a działaniami o charakterze terrorystycznym i finansowaniem terroryzmu były bardziej jednoznacznie uwzględniane przez organy państw członkowskich uczestniczące w postępowaniach karnych;

71.  podkreśla, że nielegalny handel bronią palną, ropą naftową, narkotykami, dziką fauną lub florą, a także przemyt papierosów, migrantów oraz towarów podrobionych, sfałszowanych dzieł sztuki i innych dóbr kultury prowadzony za pośrednictwem sieci przestępczości zorganizowanej stał się niezwykle lukratywnym sposobem zdobywania środków finansowych przez grupy terrorystyczne; odnotowuje przedstawienie przez Komisję planu działania przeciwko nielegalnemu handlowi bronią palną i materiałami wybuchowymi oraz ich wykorzystywaniu do celów niezgodnych z prawem; podkreśla konieczność jego szybkiego wdrożenia; wzywa państwa członkowskie do podjęcia koniecznych kroków przy jednoczesnym unikaniu tworzenia zbędnych obciążeń administracyjnych dla podmiotów gospodarczych w celu zapewnienia, aby organizacje terrorystyczne i przestępcze nie mogły czerpać korzyści z obrotu jakimikolwiek towarami;

72.  przypomina, że udział w działaniach przestępczych może być powiązany z przestępstwami o charakterze terrorystycznym; przypomina, że według Biura Narodów Zjednoczonych ds. Narkotyków i Przestępczości (UNODC) handel narkotykami, obrót nielegalną bronią palną, międzynarodowa przestępczość zorganizowana i pranie pieniędzy stały się integralną częścią terroryzmu; uważa, że jeśli walka z terroryzmem ma być skuteczna, niezbędne jest wzmocnienie przepisów UE w zakresie zwalczania przestępczości zorganizowanej i prania pieniędzy, również z uwagi na istniejące powiązania pomiędzy ugrupowaniami terrorystycznymi a zorganizowanymi grupami przestępczymi oparte na zasadzie wzajemnych korzyści;

Przestępczość zorganizowana a handel ludźmi i przemyt ludzi

73.  wyraża zaniepokojenie coraz większą profesjonalizacją przemytu ludzi i związanymi z tym rosnącymi korzyściami, które sieci dopuszczające się przemytu ludzi i handlu ludźmi czerpią w wyniku nieustającego napływu uchodźców do Europy; wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby zapewniły postęp w zakresie międzynarodowej współpracy mającej na celu zwalczenie handlu ludźmi, aby zlikwidować przemyt ludzi i ograniczyć do minimum wpływ sieci przemytników;

74.  przypomina, że w odniesieniu do handlu ludźmi Unia Europejska ustanowiła szczegółowe ramy prawne i polityczne na rzecz optymalizacji współpracy i nadania temu procederowi statusu priorytetowego celu dla organów i agencji, takich jak Europol i Eurojust; przyjmuje z zadowoleniem wnioski pierwszego sprawozdania z postępów uzyskanych w dziedzinie zwalczania handlu ludźmi; wzywa Komisję do jak najszybszego opracowania na tej podstawie strategii na okres po roku 2016;

75.  potępia infiltrowanie przez przestępczość zorganizowaną organów odpowiedzialnych za zarządzanie funduszami przeznaczonymi na przyjmowanie migrantów i wnosi o konkretne działania mające na celu zwalczanie przemytu ludzi i handlu ludźmi, którym parają się złożone sieci organizacji przestępczych działające w krajach pochodzenia, tranzytu i przeznaczenia ofiar;

76.  podkreśla pilną potrzebę rozwiązania kwestii poważnego wyzysku migrujących pracowników w Unii Europejskiej; zauważa, że do głównych przyczyn leżących u podstaw handlu ludźmi należy brak legalnych kanałów migracyjnych i występowanie ograniczeń w dostępie do wymiaru sprawiedliwości; zauważa również, że dyrektywa w sprawie kar wobec pracodawców zawiera istotne przepisy dotyczące wyzysku obywateli państw trzecich nielegalnie przebywających na terenie UE, lecz przepisy te wymagają istnienia uczciwych, skutecznych i łatwo dostępnych mechanizmów umożliwiających składanie skarg na szczeblu krajowym, tymczasem mechanizmy te zostały jak dotąd wdrożone jedynie w minimalnym stopniu;

Wymiar zewnętrzny

77.  apeluje, aby UE nadal wspierała konsolidację administracji publicznej i przyjmowanie odpowiednich antykorupcyjnych ram prawnych we wszystkich krajach, zwłaszcza w krajach po zakończonym konflikcie i w krajach znajdujących się w fazie transformacji, gdzie instytucje państwowe są słabe; zwraca uwagę na potrzebę wzmacniania regionalnych i wyspecjalizowanych sił policyjnych i sieci sądowych w krajach rozwijających się, zawsze w warunkach gwarantujących odpowiednie standardy ochrony danych i prywatności, oraz na potrzebę dzielenia się najlepszymi praktykami i know-how Europolu, Eurojustu i Europejskiej Sieci Sądowej; podkreśla potrzebę ulepszenia regulacji i egzekwowania prawa oraz promowania ochrony osób zgłaszających przypadki naruszenia, tak by pociągać przestępców do odpowiedzialności za popełniane przez nich przestępstwa, a także wskazuje, że należy ustanowić odpowiedni system ochrony osób zgłaszających przypadki naruszenia zarówno w UE, jak i poza nią; podkreśla w szczególności, że konieczny jest mechanizm bezpośrednich zgłoszeń dla obywateli w krajach otrzymujących pomoc UE, którzy zwracają uwagę na nieprawidłowości w programach pomocy finansowanych przez UE;

78.  zauważa z zaniepokojeniem, że najważniejsze konwencje i inicjatywy międzynarodowe mające na celu walkę z korupcją i nielegalnymi przepływami finansowymi nie przyniosły konkretnych rezultatów podczas etapu wdrażania; przypomina, że rozwój strategii antykorupcyjnej w ramach polityki zagranicznej ma zasadnicze znaczenie dla skutecznego zwalczania korupcji i przestępstw finansowych; apeluje, aby w polityce zewnętrznej UE szczególną uwagę zwracano na prawidłową transpozycję i wdrażanie Konwencji Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej oraz innych stosownych instrumentów międzynarodowych, których celem jest walka z korupcją i przeciwdziałanie praniu pieniędzy;

79.  wzywa Komisję do dopilnowania, dzięki stałemu monitorowaniu, by pomoc UE nie przyczyniała się bezpośrednio bądź pośrednio do korupcji; jest zdania, że pomoc powinna być lepiej dostosowana do zdolności absorpcyjnych kraju przyjmującego i jego ogólnych potrzeb w zakresie rozwoju, aby unikać masowego marnowania środków pomocowych i korupcji; w szczególności wzywa UE do zmierzenia się z korupcją bezpośrednio poprzez programowanie i krajowe dokumenty strategiczne oraz do powiązania wsparcia budżetowego z jasnymi celami w zakresie walki z korupcją; w tym celu podkreśla konieczność ustanowienia solidnych mechanizmów w celu monitorowania wdrażania; wzywa Komisję do opracowania silnej, całościowej i kompleksowej strategii zarządzania ryzykiem korupcji w krajach rozwijających się w celu zapobieżenia sytuacji, w której pomoc rozwojowa mogłaby przyczynić się do korupcji, oraz nawołuje do pełnego wdrożenia strategii zwalczania nadużyć finansowych wydanej w 2013 r., zwłaszcza przy wdrażaniu pomocy UE we wszystkich jej aspektach, w tym EFR i funduszy powierniczych oraz przy zlecaniu projektów pomocowych stronom trzecim; z zaniepokojeniem zauważa, że podejście UE do korupcji w krajach AKP zapewnia jedynie skąpe wytyczne strategiczne w kwestii umacniania systemów krajowych w celu zapobiegania korupcji i jej kontrolowania; uważa, że konieczna jest ściślejsza koordynacja między Europejską Służbą Działań Zewnętrznych a Dyrekcją Generalną Komisji ds. Współpracy Międzynarodowej i Rozwoju w związku z ich podejściem do skutecznego ograniczania korupcji w krajach rozwijających się;

80.  przypomina o znaczeniu spójności między wewnętrzną i zewnętrzną polityką UE i wskazuje na potrzebę włączenia walki ze zorganizowaną przestępczością do strategii w dziedzinie rozwoju i bezpieczeństwa jako sposobów przywracania stabilności w krajach rozwijających się;

81.  podkreśla, że poszanowanie prawa ludzi i rządów do decydowania w sprawach dotyczących ich własnych systemów gospodarczych, żywnościowych i rolniczych stanowi rozwiązanie w walce z działalnością przestępczą, której skutkami są głód i ubóstwo; wzywa społeczność międzynarodową do czynnego przeciwdziałania spekulacjom finansowym w odniesieniu do środków spożywczych, polegającym między innymi na prowadzeniu skupu po zaniżonych cenach z ogromnych obszarów użytków rolnych oraz masowym wykupie i dzierżawie gruntów przez międzynarodowe spółki rolnicze, z uwzględnieniem szkodliwego wpływu na drobnych producentów;

82.  wzywa kraje rozwijające się do zwiększenia przejrzystości i odpowiedzialności w związku z umowami dotyczącymi zasobów, sprawozdawczością przedsiębiorstw i audytem, a także poborem dochodów i ich podziałem jako części programu antykorupcyjnego;

83.  wzywa UE do zwiększenia wsparcia w celu pomagania krajom bogatym w zasoby we wdrażaniu zasad przewidzianych w inicjatywie przejrzystości w branżach wydobywczych (EITI), dotyczących większej przejrzystości i odpowiedzialności w sektorze naftowym, gazowym i górniczym; zdecydowanie nawołuje do stworzenia skutecznych ram prawnych w celu wsparcia właściwego stosowania EITI przez przedsiębiorstwa należące do łańcucha dostaw w sektorach naftowym, gazowym i górniczym.

84.  zleca Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych kontynuację prac w oparciu o zalecenia ujęte w rezolucjach w sprawie walki z korupcją; wzywa Komisję Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych do dokonania w ciągu dwóch lat oceny działań ustawodawczych w tym zakresie podejmowanych przez Komisję Europejską w świetle powyższych zaleceń;

o
o   o

85.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie oraz Komisji.

(1) Dz.U. L 218 z 14.8.2013, s. 8. (2) Dz.U. L 127 z 29.4.2014, s. 39. (3) Dz.U. L 130 z 1.5.2014, s. 1. (4) Dz.U. L 151 z 21.5.2014, s. 1. (5) Dz.U. L 141 z 5.6.2015, s. 73. (6) Dz.U. L 328 z 6.12.2008, s. 28. (7) Dz.U. L 141 z 5.6.2015, s. 1. (8) Dz.U. L 150 z 20.5.2014, s. 93. (9) Dz.U. L 319 z 4.12.2015, s. 1. (10) Dz.U. L 332 z 18.12.2007, s. 103. (11) Dz.U. L 317 z 4.11.2014, s. 28. (12) Dz.U. L 119 z 4.5.2016, s. 89. (13) Dz.U. L 119 z 4.5.2016, s. 1. (14) Dz.U. L 65 z 11.3.2016, s. 1. (15) ECLI:EU:C:2015:555. (16) Dz.U. C 346 z 21.9.2016, s. 27. (17) Dz.U. L 135 z 24.5.2016, s. 53. (18) Teksty przyjęte, P8_TA(2015)0269. (19) Dz.U. C 208 z 10.6.2016, s. 89.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 25 października 2016 r. w sprawie praw człowieka i migracji w państwach trzecich (2015/2316(INI))

P8_TA(2016)0404 A8-0245/2016

Parlament Europejski,

—  uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka (PDPC) z 1948 r., w szczególności jej art. 13,

—  uwzględniając Konwencję z 1951 r. dotyczącą statusu uchodźców oraz protokół dotyczący tego statusu,

—  uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych z 1966 r. i Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych z 1966 r. oraz protokoły do nich,

—  uwzględniając Konwencję z 1954 r. dotyczącą statusu bezpaństwowców oraz Konwencję z 1961 r. o ograniczaniu bezpaństwowości,

—  uwzględniając Międzynarodową konwencję z 1966 r. w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej,

—  uwzględniając Konwencję z 1979 r. w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet i protokół do niej,

—  uwzględniając Konwencję z 1984 r. w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania oraz protokół do niej,

—  uwzględniając Konwencję o prawach dziecka z 1989 r. oraz protokoły do niej,

—  uwzględniając Międzynarodową konwencję z 1990 r. o ochronie praw wszystkich pracowników migrujących i członków ich rodzin,

—  uwzględniając Międzynarodową konwencję o ochronie wszystkich osób przed wymuszonym zaginięciem z 2006 r.,

—  uwzględniając Konwencję o prawach osób niepełnosprawnych z 2006 r. oraz protokół do niej,

—  uwzględniając sprawozdanie Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych z dnia 3 sierpnia 2015 r. w sprawie propagowania i ochrony praw człowieka, w tym środków promowania praw człowieka w odniesieniu do migrantów,

—  uwzględniając rezolucję w sprawie ochrony migrantów przyjętą przez Zgromadzenie Ogólne ONZ dnia 18 grudnia 2014 r.,

—  uwzględniając prace różnych mechanizmów międzynarodowych dotyczące praw człowieka, szczególnie różne sprawozdania specjalnego sprawozdawcy ONZ ds. praw człowieka w odniesieniu do migrantów François Crépeau oraz innych specjalnych sprawozdawców, a także powszechny okresowy przegląd praw człowieka i prace innych organów traktatowych,

—  uwzględniając prace i sprawozdania Biura Wysokiego Komisarza NZ ds. Praw Człowieka (OHCHR), w tym zalecane zasady i wytyczne dotyczące praw człowieka i granic międzynarodowych oraz sprawozdanie w sprawie sytuacji migrantów w państwach tranzytowych,

—  uwzględniając wytyczne ONZ dotyczące biznesu i praw człowieka,

—  uwzględniając zasady z Dhaki dotyczące odpowiedzialnej rekrutacji i zatrudniania migrantów,

—  uwzględniając art. 21 Traktatu o Unii Europejskiej,

—  uwzględniając odnośne sprawozdania Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej,

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 18 listopada 2011 r. pt. „Globalne podejście do kwestii migracji i mobilności” (COM(2011)0743),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 13 maja 2015 r. pt. „Europejski program w zakresie migracji” (COM(2015)0240),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 14 października 2015 r. pt. „Zarządzanie kryzysem związanym z uchodźcami: stan realizacji działań priorytetowych w ramach Europejskiego programu w zakresie migracji” (COM(2015)0510),

–  uwzględniając decyzję Komisji z dnia 20 października 2015 r. w sprawie utworzenia kryzysowego funduszu powierniczego Unii Europejskiej na rzecz stabilności oraz eliminowania przyczyn migracji nieuregulowanej i wysiedleń w Afryce (C(2015)7293),

–  uwzględniając konkluzje z posiedzenia Rady Europejskiej w sprawie migracji z dni 25 i 26 czerwca 2015 r. oraz z dnia 15 października 2015 r.,

–  uwzględniając konkluzje Rady w sprawie Planu działania dotyczącego praw człowieka i demokracji 2015–2019, przyjęte w dniu 20 lipca 2015 r.,

–  uwzględniając konkluzje Rady z dnia 9 listopada 2015 r. w sprawie środków na rzecz radzenia sobie z kryzysem uchodźczym i migracyjnym,

–  uwzględniając deklarację polityczną i plan działania przyjęte podczas szczytu w Valletcie w dniach 11–12 listopada 2015 r.,

–  uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje dotyczące kwestii związanych z migracją, zwłaszcza rezolucje z dnia 17 grudnia 2014 r. w sprawie sytuacji w regionie Morza Śródziemnego oraz potrzeby opracowania całościowego podejścia UE do migracji(1), z dnia 29 kwietnia 2015 r. w sprawie ostatnich tragicznych wydarzeń na Morzu Śródziemnym oraz polityki UE w zakresie migracji i azylu(2) oraz z dnia 12 kwietnia 2016 r. w sprawie sytuacji na Morzu Śródziemnym i potrzeby całościowego podejścia UE do problematyki migracji (3),

–   uwzględniając swoją rezolucję z dnia 9 września 2015 r. w sprawie wzmacniania pozycji dziewcząt przez edukację w Unii Europejskiej(4),

–   uwzględniając swoją rezolucję z dnia 8 marca 2016 r. w sprawie sytuacji uchodźczyń i kobiet ubiegających się o azyl w UE(5),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 5 lipca 2016 r. w sprawie zwalczania handlu ludźmi w stosunkach zewnętrznych UE(6),

–  uwzględniając deklarację końcową z drugiego szczytu przewodniczących Zgromadzenia Parlamentarnego Unii dla Śródziemnomorza na temat imigracji, azylu i praw człowieka w regionie Morza Śródziemnego, przyjętą dnia 11 maja 2015 r.(7),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie rocznego sprawozdania dotyczącego praw człowieka i demokracji na świecie za rok 2014 oraz polityki Unii Europejskiej w tym zakresie(8),

–  uwzględniając rezolucję Wspólnego Zgromadzenia Parlamentarnego AKP-UE z dnia 9 grudnia 2015 r. w sprawie migracji, praw człowieka i uchodźców ze względów humanitarnych(9),

–  uwzględniając różne sprawozdania organizacji społeczeństwa obywatelskiego dotyczące sytuacji praw człowieka wśród migrantów,

–  uwzględniając art. 52 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych oraz opinię Komisji Rozwoju (A8-0245/2016),

A.  mając na uwadze, że prawa człowieka są nieodłącznymi prawami wszystkich ludzi, bez jakichkolwiek rozróżnień;

B.  mając na uwadze, że migracja jest zjawiskiem ogólnoświatowym i wielowymiarowym, wywoływanym przez wiele czynników, do których należą warunki ekonomiczne (w tym zmiany w dystrybucji bogactwa oraz w integracji gospodarczej na szczeblu regionalnym i światowym), warunki socjalne i polityczne, sytuacja w zakresie warunków pracy, przemocy i bezpieczeństwa, stopniowe pogarszanie się stanu środowiska i coraz poważniejsze klęski żywiołowe; mając na uwadze, że do zjawiska tego należy podejść w sposób spójny i wyważony, w perspektywie całościowej uwzględniającej jego wymiar ludzki, w tym jego pozytywny wpływ na rozwój demograficzny i gospodarczy;

C.  mając na uwadze, że szlaki migracyjne są bardzo złożone i często występują w obrębie regionów oraz pomiędzy nimi, a według ONZ migracja międzynarodowa nasila się, pomimo światowego kryzysu gospodarczego; mając na uwadze, że obecnie prawie 244 mln osób jest uważanych za migrantów międzynarodowych;

D.  mając na uwadze, że prawa zapisane w PDPC i w innych konwencjach międzynarodowych są powszechne i niepodzielne;

E.  mając na uwadze, że migracja jest również owocem rosnącej globalizacji i współzależności rynków;

F.  mając na uwadze, że różne czynniki warunkujące migrację zapowiadają jej skutki i zmuszają do opracowania odpowiedniej polityki;

G.  mając na uwadze, że zmiany w przepływach migracyjnych, zwłaszcza w czasach kryzysu, mają istotne skutki gospodarcze, społeczne i polityczne, zarówno dla krajów pochodzenia migrantów, jak i dla krajów, do których migranci się udają;

H.  mając na uwadze, że niezwykle istotne jest, aby istniały skuteczne mechanizmy monitorowania i kontrolowania wjazdów i wyjazdów cudzoziemców, a także analizy i przewidywania dotyczące wpływu migracji, ponieważ mogą służyć za podstawę do opracowania wszelkiej polityki zarządzania migracjami;

I.  mając na uwadze, że czynniki powodujące migracje zróżnicowały się oraz że mogą być wielowymiarowe i opierać się na przesłankach ekonomicznych, środowiskowych, kulturalnych, politycznych, rodzinnych lub osobistych; mając na uwadze, że coraz więcej tych migrantów pada ofiarą przymusowych wysiedleń i potrzebuje szczególnej ochrony, ponieważ uciekają oni na przykład przed niestabilnością państw, konfliktami i prześladowaniami politycznymi lub religijnymi;

J.  mając na uwadze, że coraz trudniej wprowadzić rozróżnienie między uchodźcami, osobami ubiegającymi się o azyl i migrantami, również dlatego że wiele krajów nie dysponuje odpowiednimi instrumentami oraz ramami prawnymi i instytucjonalnymi;

K.  mając na uwadze, że władze państw tranzytowych i państw docelowych, a także władze ośrodków przyjmujących migrantów muszą być wyszkolone i przygotowane do zróżnicowanego i elastycznego traktowania migrantów i osób ubiegających się o azyl;

L.  mając na uwadze, że przepływy migracyjne nabrały charakteru globalnego i regionalnego oraz że przepływy migracyjne południe-południe, których 80 % odnotowuje się między krajami graniczącymi ze sobą, gdzie różnice w dochodach są niewielkie, przekraczają teraz nieco pod względem wielkości przepływy południe-północ;

M.  mając na uwadze, że Europa od zawsze jest miejscem docelowym, ale także miejscem, z którego pochodzą migranci; mając na uwadze, że oprócz współczesnej migracji dotyczącej wyższych warstw społecznych Europejczycy także migrowali za granicę ze względu na trudności gospodarcze, konflikty lub prześladowania polityczne; mając na uwadze, że trwający kryzys gospodarczy i finansowy doprowadził wielu Europejczyków do emigracji, w tym do wschodzących gospodarek z globalnego Południa;

N.  mając na uwadze, że kobiety i dzieci są coraz liczniejszą grupą wśród migrantów oraz że jest ich jeszcze więcej wśród uchodźców; mając na uwadze, że coraz więcej migrantów i uchodźców to ludzie z dyplomami oraz że w 2010 r. „drenaż mózgów” oszacowano na 59 mln; mając na uwadze, że Azja jest kontynentem, którego najbardziej to dotyczy, jednak to kontynent afrykański jest w najgorszej sytuacji, ponieważ tylko 4 % osób posiada tam dyplomy i 31 % z tych osób migruje(10);

O.  mając na uwadze, że według Biura Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców niestabilność w pewnych regionach i konflikty spowodowały kryzys humanitarny, który dotyka ponad 65 mln uchodźców i osób przesiedlonych, zwłaszcza w krajach rozwijających się;

P.  mając na uwadze, że Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców odnotowuje co najmniej 10 mln bezpaństwowców;

Q.  mając na uwadze, że art. 13 Powszechnej deklaracji praw człowieka stanowi, iż każdy człowiek ma prawo do swobodnego poruszania się i wyboru miejsca zamieszkania w granicach każdego państwa, ale również prawo do opuszczenia jakiegokolwiek kraju, włączając w to swój własny, i powrócenia do swego kraju;

R.  mając na uwadze, że współpraca między państwami pochodzenia, tranzytu i państwami docelowymi oraz dzielenie się informacjami i dobrymi praktykami mają zasadnicze znaczenie dla zapobiegania nielegalnej migracji i handlowi ludźmi oraz dla zwalczania tych zjawisk, ponieważ pozwalają określić wspólne interesy i obawy;

S.  mając na uwadze, że całościowe podejście do migracji musi sprostać światowym wyzwaniom w zakresie rozwoju, pokoju na świecie, praw człowieka i zmiany klimatu, ze szczególnym uwzględnieniem poprawy warunków humanitarnych w krajach pochodzenia, aby umożliwić ludności lokalnej życie na bezpieczniejszych obszarach;

T.  mając na uwadze prawa uchodźców określone w konwencji genewskiej i w protokołach do niej;

U.  mając na uwadze, że w licznych obozach dla uchodźców na Bliskim Wschodzie i w Afryce pogarszają się warunki życiowe, w tym jeśli chodzi o opiekę zdrowotną, oraz często nie zapewnia się uchodźcom bezpieczeństwa, w szczególności osobom w najgorszej sytuacji, czyli kobietom i dzieciom;

V.  mając na uwadze, że według Banku Światowego przekazy pieniężne migrantów międzynarodowych wynosiły ponad 550 mld USD w 2013 r., z czego 414 mld USD przekazano do krajów rozwijających się;

W.  mając na uwadze, że poziom ksenofobii, dyskryminacji i przemocy, której celem są migranci, nastroje antyimigranckie, mowa nienawiści i przestępstwa z nienawiści znacznie wzrosły w krajach AKP;

X.  mając na uwadze, że konkretna, dobrze zorganizowana i odpowiednia strategia w zakresie migracji jest szansą dla pojedynczych osób i całych państw; mając na uwadze, że takiej strategii musi przewodzić zasada zwalczania ubóstwa, promowania zrównoważonego rozwoju oraz przestrzegania praw i poszanowania godności migrantów i uchodźców; mając na uwadze, że strategia ta musi być oparta na ścisłej współpracy między państwami pochodzenia, tranzytu i państwami docelowymi;

Y.  mając na uwadze, że migracja jest istotnym dynamicznym elementem przeciwdziałającym kryzysowi demograficznemu i zmniejszeniu odsetka ludności w wieku produkcyjnym w niektórych państwach;

Z.  mając na uwadze, że trudno oszacować liczbę migrantów o nieuregulowanym statusie, co nie ułatwia wprowadzania wskaźników dotyczących ich warunków życia i pracy, podczas gdy to oni najbardziej potrzebują ochrony, ponieważ nie posiadając statusu i uznania prawnego są szczególnie narażeni na wyzysk i wykorzystywanie oraz odmowę najbardziej podstawowych praw człowieka;

AA.  mając na uwadze, że międzynarodowa migracja może być wykorzystana jako narzędzie do zaspokojenia konkretnych braków na rynku pracy;

AB.  mając na uwadze, że migranci przyczyniają się do zwiększenia różnorodności i bogactwa kulturowego państw przyjmujących; mając na uwadze, że aby tak się stało, migranci muszą być w pełni zintegrowani ze społeczeństwami przyjmującymi, aby mogły one wykorzystać ich potencjał gospodarczy, społeczny i kulturowy; mając na uwadze, że niezwykle istotne jest, aby decydenci polityczni informowali opinię publiczną o pozytywnym wpływie migrantów na społeczeństwo z punktu widzenia gospodarczego, kulturowego i społecznego, co zapobiegnie ksenofobicznym i dyskryminacyjnym postawom;

AC.  mając na uwadze, że odpowiednia polityka przyjmowania i integracji pozwala uniknąć nasilenia lub utrwalenia się skutków traumatycznych wydarzeń, jakie przeżyli migranci;

AD.  mając na uwadze, że rozwój społeczno-kulturalny jest możliwy tylko dzięki integracji i że wymaga to poważnego zaangażowania ze strony migrantów, którzy muszą chcieć przystosować się do społeczeństwa przyjmującego, niekoniecznie rezygnując z ojczystej tożsamości kulturowej, a także zaangażowania ze strony instytucji i wspólnot państwa przyjmującego, które muszą być przygotowane na przyjęcie migrantów i zaspokojenie ich potrzeb;

Wyzwania i zagrożenia związane z poszanowaniem praw migrantów

1.  wyraża solidarność z osobami, które są zmuszone do opuszczenia swojego kraju z powodu m. in. konfliktów, prześladowań, naruszania praw człowieka i skrajnego ubóstwa; wyraża głębokie zaniepokojenie z powodu poważnego łamania praw człowieka, jakie dotyka wielu migrantów w wielu krajach tranzytu lub krajach docelowych; podkreśla, że trzeba szanować godność migrantów i przestrzegać przysługujących im praw człowieka;

2.  podkreśla, że Unia i jej państwa członkowskie muszą dawać dobry przykład w zakresie propagowania i ochrony praw człowieka w odniesieniu do migrantów, zwłaszcza w obrębie swoich granic państwowych, aby zachować wiarygodność w dyskusjach dotyczących migracji i praw człowieka w państwach trzecich;

3.  przypomina, że większość uchodźców i migrantów na świecie jest przyjmowanych przez kraje rozwijające się; uznaje wysiłki państw trzecich w zakresie przyjmowania migrantów i uchodźców; podkreśla, że systemy wsparcia w tych krajach są poddawane krytycznej presji, co może poważnie zagrażać ochronie coraz większej liczby przesiedlonej ludności;

4.  przypomina, że „każdy człowiek ma prawo opuścić jakikolwiek kraj, włączając w to swój własny” oraz „powrócić do swego kraju”(11); podkreśla, że sytuacja społeczna i narodowość danej osoby nie powinny w żadnym wypadku kwestionować tego prawa oraz że każdy człowiek ma prawo do dokonywania wyboru dotyczącego migracji z zachowaniem godności; wzywa wszystkie rządy, by zajęły się lukami w ochronie praw człowieka, które napotykają migranci; wzywa rządy i parlamenty narodowe do uchylenia represyjnych systemów prawnych kryminalizujących migrację i do wdrożenia krótko-, średnio- i długoterminowych rozwiązań, aby zapewnić bezpieczeństwo migrantów; potępia przypadki ograniczania lub zakazywania opuszczania terytorium i powrotu w niektórych państwach oraz wskazuje na wpływ bezpaństwowości na dostęp do praw;

5.  odnotowuje, że rosnącą liczbę uchodźców na całym świecie przesłania jeszcze większa liczba osób wewnętrznie przesiedlonych; podkreśla, że osoby przesiedlone nie powinny być dyskryminowane przez sam fakt, że szukają schronienia bez przekraczania granic międzynarodowych, i dlatego podkreśla, że trzeba szanować ich prawa, w tym dostęp do zdrowia i edukacji;

6.  przypomina o znaczeniu identyfikowania bezpaństwowców w celu zapewnienia im ochrony na mocy prawa międzynarodowego; w związku z tym wzywa państwa, aby wprowadziły procedury stwierdzania statusu bezpaństwowca oraz dzieliły się dobrymi praktykami, również w kwestii prawa i praktyk w zakresie zapobiegania mnożeniu się przypadków bezpaństwowości wśród dzieci;

7.  zwraca uwagę na utrzymującą się konieczność uwzględnienia przez UE bezpaństwowości w polityce zagranicznej, zwłaszcza że bezpaństwowość jest głównym powodem przymusowych wysiedleń; przypomina o przyjętym w strategicznych ramach i planie działania Unii Europejskiej w dziedzinie praw człowieka i demokracji opublikowanych w 2012 r. zobowiązaniu do „opracowania wspólnych ram dla Komisji i ESDZ umożliwiających omawianie kwestii bezpaństwowości i arbitralnych zatrzymań migrantów z państw trzecich”;

8.  wyraża zaniepokojenie faktem, że migranci i uchodźcy padają ofiarami arbitralnych zatrzymań oraz złego traktowania, i przypomina, że do pozbawienia wolności dochodzić może wyłącznie, gdy jest to absolutnie niezbędne, i że w każdym przypadku trzeba zagwarantować odpowiednie środki ochrony, w tym dostęp do właściwych procedur sądowych;

9.  apeluje do państw o uznanie, że na mocy prawa międzynarodowego mają one zobowiązania wobec azylu i migracji, i o ustanawianie takich przepisów krajowych, jakie są niezbędne do skutecznej realizacji tych zobowiązań, co obejmuje możliwość zwrócenia się o ochronę międzynarodową; domaga się, aby w tych przepisach uwzględniono stopień i charakter prześladowania i dyskryminacji, jakich doświadczyli migranci;

10.  przypomina, że migranci mają prawo do tego, by nie wysyłano ich do krajów, w których istnieje ryzyko brutalnego traktowania i tortur; podkreśla, że wydalenia zbiorowe i odsyłanie są zabronione na mocy prawa międzynarodowego; wyraża zaniepokojenie w związku ze sposobem traktowania migrantów, którzy są zawracani do kraju pochodzenia lub do państwa trzeciego bez odpowiednich informacji zwrotnych odnośnie do ich sytuacji, oraz w każdym przypadku apeluje o uwzględnianie trudności, jakie napotykają, gdy powracają do tych krajów;

11.  proponuje, aby utworzyć programy reintegracji dla migrantów, którzy powracają do swojego kraju pochodzenia;

12.  podkreśla znaczenie poszanowania praw migrantów, niezależnie od ich statusu, do dostępu do wymiaru sprawiedliwości i skutecznych środków odwoławczych bez lęku, że zostaną zadenuncjowani służbom imigracyjnym, zatrzymani i deportowani; wyraża zaniepokojenie z powodu braku w wielu krajach mechanizmów kontroli i nadzoru nad procedurami związanymi z łamaniem praw migrantów oraz braku gwarancji jakości, jeśli chodzi o informacje i wsparcie prawne zapewniane migrantom i ubiegającym się o azyl; zaleca, aby pracownicy odpowiedzialni za sprawy azylowe, a także pracownicy ośrodków recepcyjnych i inni pracownicy oraz pracownicy socjalni nawiązujący kontakt z osobami starającymi się o ochronę międzynarodową byli odpowiednio przeszkoleni, aby uwzględniać ogólne i osobiste okoliczności oraz aspekt płci we wnioskach o przyznanie ochrony;

13.  wzywa ponadto Komisję Europejską i ESDZ do zwiększenia wymiany dobrych praktyk z państwami trzecimi, zwłaszcza w zakresie szkoleń dla pracowników niosących pomoc dotyczących skuteczniejszej identyfikacji poszczególnych cech, pochodzenia i doświadczeń migrantów, zwłaszcza tych w najtrudniejszej sytuacji, tak aby lepiej chronić migrantów i pomagać im stosownie do potrzeb;

14.  podkreśla, że koncepcja bezpiecznych krajów i bezpiecznych krajów pochodzenia nie powinna uniemożliwiać indywidualnych ocen wniosków o azyl; domaga się, aby we wszystkich okolicznościach określać migrantów potrzebujących ochrony międzynarodowej i uwzględniać składane przez nich wnioski , nalega, aby korzystali oni z odpowiednich gwarancji w zakresie zasady non-refoulement i mieli dostęp do mechanizmu składania skarg;

15.  zwraca uwagę na przemoc fizyczną i psychologiczną oraz na konieczność uznania szczególnych form przemocy i prześladowań, których ofiarami padają kobiety i dzieci będące migrantami, jak handel ludźmi, wymuszone zaginięcia, niegodziwe traktowanie w celach seksualnych, okaleczenia narządów płciowych, wczesne i przymusowe małżeństwo, przemoc domowa, niewolnictwo, zbrodnie honorowe oraz dyskryminacja na tle seksualnym; zwraca uwagę na bezprecedensową, stale rosnącą liczbę ofiar przemocy uwarunkowanej płcią oraz stosowania gwałtu, również jako narzędzia wojny;

16.  wyraża zaniepokojenie z powodu rekrutacji dzieci do ugrupowań zbrojnych; kładzie nacisk na konieczność promowania polityki na rzecz ich rozbrojenia, ich rehabilitacji i ponownej integracji;

17.  podkreśla, że odseparowanie od rodzin, w tym na skutek umieszczenia w ośrodku detencyjnym, naraża kobiety i dzieci na zwiększone ryzyko;

18.  przypomina, że w szczególnie trudnej sytuacji są kobiety i dziewczęta pozbawione opieki, kobiety będące głowami rodzin, kobiety ciężarne, osoby niepełnosprawne i osoby w podeszłym wieku; przypomina, że dziewczęta uciekające przed konfliktami i prześladowaniem w większym stopniu zagrożone są zawarciem wymuszonego, przedwczesnego małżeństwa, przedwczesnym wydawaniem na świat dzieci, a także narażone są na gwałty, nadużycia seksualne i fizyczne oraz prostytucję, również gdy dotrą one do tzw. bezpiecznych miejsc; w związku z tym wzywa do specjalnego chronienia i świadczenia specjalistycznej pomocy tym kobietom podczas ich pobytu w ośrodkach dla uchodźców, zwłaszcza w zakresie opieki zdrowotnej;

19.  zaleca uwzględnienie kwestii płci w polityce migracyjnej, również aby zapobiegać handlowi ludźmi i wszelkim formom przemocy i dyskryminacji wobec kobiet oraz karać takie praktyki; wzywa do pełnego urzeczywistnienia de iure i de facto równości, ponieważ jest to kluczowy element w zapobieganiu takim aktom przemocy z myślą o ułatwieniu autonomii i niezależności kobiet;

20.  jest zaniepokojony z powodu licznych raportów i świadectw, które wyciągają na światło dzienne nasilenie przemocy w stosunku do dzieci migrantów, włącznie z torturami i przetrzymywaniem, a także zaginięciem; podkreśla, że zgodnie z opinią Komitetu ONZ ds. praw dziecka zatrzymanie dzieci wyłącznie na podstawie statusu imigracyjnego ich lub ich rodziców łamie prawa dzieci i nigdy nie jest w ich najlepszym interesie;

21.  przypomina, że dzieci migranci znajdują się w wyjątkowo niekorzystnej sytuacji, w szczególności jeśli nie towarzyszą im dorośli, oraz mają prawo do specjalnej ochrony dyktowanej nadrzędnym interesem dziecka, zgodnie z zasadami prawa międzynarodowego; podkreśla konieczność włączenia kwestii nieletnich pozbawionych opieki do współpracy na rzecz rozwoju z myślą o wspieraniu ich integracji w krajach, w których przebywają, zwłaszcza dzięki dostępowi do edukacji i opieki zdrowotnej, oraz o zapobieganiu ryzyku przemocy, niegodziwego traktowania, wykorzystywania i zaniedbywania;

22.  wyraża zaniepokojenie trudnościami napotykanymi przy rejestrowaniu dzieci urodzonych poza ich krajem pochodzenia, co może zwiększać ryzyko bezpaństwowości; apeluje w związku z tym, aby można było rejestrować narodziny takich dzieci, niezależnie od statusu imigracyjnego ich rodziców;

23.  wzywa Unię do ścisłej współpracy z UNICEF-em, Biurem UNHCR i wszystkimi właściwymi organizacjami i instytucjami międzynarodowymi, aby dołożyć wszelkich starań w celu zwiększenia zdolności w zakresie ochrony dzieci migrantów i ich rodzin, niezależnie od ich statusu imigracyjnego i przez cały okres przebywania na uchodźstwie, poprzez finansowanie programów ochrony, zwłaszcza w zakresie placówek oświatowych i opieki zdrowotnej, udostępnianie specjalnych przestrzeni dla dzieci i wsparcia psychologicznego, zapewnianie stwierdzania powiązań rodzinnych i łączenia dzieci podróżujących bez opiekunów lub odseparowanych od swoich rodzin oraz poprzez stosowanie zasad niedyskryminacji, niekryminalizacji, niezatrzymywania, non-refoulement, niestosowania nienależnych kar, łączenia rodzin, ochrony fizycznej i prawnej oraz prawa do tożsamości;

24.  przypomina, że sieci kryminalne wykorzystują brak legalnych szlaków migracyjnych, niestabilność regionalną i konflikty oraz trudną sytuację kobiet, dziewcząt i dzieci próbujących ucieczki, aby wyzyskiwać je poprzez handel ludźmi i eksploatację seksualną;

25.  zwraca uwagę na szczególne formy przemocy i prześladowań, których ofiarami padają migranci LGBTI; apeluje o wsparcie dla wprowadzania specjalnych społeczno-prawnych mechanizmów ochrony dla migrantów i osób ubiegających się o azyl ze społeczności LGBTI, aby zagwarantować uwzględnienie ich słabszej pozycji i dopilnować, by ich wnioski o ochronę były starannie rozpatrywane, nawet w postępowaniu odwoławczym;

26.  przypomina, że prawa gospodarcze, społeczne i kulturalne, a zwłaszcza prawo do zdrowia, edukacji i mieszkania, to prawa człowieka, do których dostęp trzeba zapewnić wszystkim migrantom, w szczególności dzieciom, niezależnie od ich statusu imigracyjnego;

27.  wyraża zaniepokojenie naruszeniami prawa pracy i wykorzystywaniem migrantów; uznaje, że kształcenie, możliwości zawodowe i łączenie rodzin to ważne elementy procesu integracji; nalega na konieczność zwalczania wszelkich form przymusowej pracy migrantów i potępia zwłaszcza wszelkie formy wykorzystywania dzieci;

28.  wyraża zaniepokojenie z powodu praktyk dyskryminacyjnych, które zbyt często dotykają niektóre mniejszości społeczno-kulturowe, językowe i religijne oraz przyczyniają się do braku równości w dostępie do praw migrantów;

29.  apeluje do państw przyjmujących, aby chroniły prawo dostępu migrantek do usług w zakresie zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego;

30.  zwraca uwagę, że należy unikać tworzenia odizolowanych dzielnic dla migrantów, a promować integrację i korzystanie z wszystkich możliwości, jakie oferuje życie w społeczeństwie;

31.  uważa, że prawo do edukacji i prawo do podejmowania pracy pozwalają migrantom usamodzielnić się i sprzyjają ich integracji, podobnie jak prawo do życia w rodzinie i do łączenia rodzin; zwraca uwagę na znaczenie zapewnienia ochrony socjalnej pracownikom migrującym i ich rodzinom; zauważa, że skuteczna integracja migrantów musi się opierać na wnikliwej ocenie rynku pracy i jego przyszłego potencjału, lepszej ochronie praw człowieka i praw pracowniczych pracowników migrujących oraz stałym dialogu z podmiotami na rynku pracy;

32.  wskazuje, że nauka języka państwa przyjmującego może znacząco poprawić jakość życia migrantów, a także ich niezależność ekonomiczną i kulturową, oraz ułatwić zdobywanie informacji o prawach i obowiązkach w społeczeństwie przyjmującym; uważa, że naukę języków muszą zagwarantować władze państwa przyjmującego; zaleca włączenie migrantów do wszystkich procesów podejmowania decyzji społecznych i politycznych;

33.  uważa, że dostęp do zatrudnienia, szkolenia i do statusu niezależnego ma kluczowe znaczenie dla integracji i wzmacniania pozycji migrantek; wzywa do nasilenia działań w tym względzie w przypadku migrantek, które najczęściej są niedostatecznie reprezentowane, aby przezwyciężyć większe przeszkody w ich integracji i wzmacnianiu ich pozycji;

34.  przypomina, że państwa przyjmujące muszą propagować wzmacnianie pozycji migrantów, głównie migrantek, umożliwiając im zdobywanie wiedzy i niezbędnych umiejętności społecznych, w szczególności tych związanych ze szkoleniami zawodowymi i nauką języka, z myślą o ich zastosowaniu w ramach integracji społeczno-kulturowej;

35.  uważa, że wszyscy pracownicy powinni otrzymywać umowę w zrozumiałym dla nich języku i być chronieni przed umowami zastępczymi; podkreśla, że umowy dwustronne między krajami pochodzenia i krajami docelowymi powinny wzmacniać ochronę praw człowieka;

36.  uważa za istotne stworzenie spójnych i globalnych krajowych migracyjnych strategii politycznych uwzględniających problematykę płci i wszystkie etapy procesu migracyjnego, koordynowanych na szczeblu rządowym i opracowywanych w ramach szeroko zakrojonych konsultacji z krajowymi instytucjami praw człowieka, sektorem prywatnym, organizacjami pracodawców i pracowników, społeczeństwem obywatelskim i samymi migrantami oraz przy wsparciu organizacji międzynarodowych;

37.  przypomina, że wszyscy mają prawo do bezpiecznych i sprawiedliwych warunków pracy oraz do pełnego poszanowania praw pracownika zgodnie z normami i międzynarodowymi instrumentami w zakresie praw człowieka i podstawowymi konwencjami Międzynarodowej Organizacji Pracy;

38.  podkreśla, że niepewne stanowiska pracy, zazwyczaj przeznaczone dla migrantów w państwach przyjmujących, głównie dla migrantek, pogarszają ich i tak już trudną sytuację; przypomina, że wyzysk pracowników jest często następstwem handlu ludźmi i przemytu ludzi, lecz może mieć miejsce nawet tam, gdzie ten proceder nie występuje; w tym względzie wyraża zaniepokojenie z powodu bezkarności, jaką cieszą się liczni pracodawcy w państwach przyjmujących, choć są oni odpowiedzialni za łamanie międzynarodowych norm prawa pracy w stosunku do pracowników będących migrantami; wyraża zaniepokojenie w związku z tym, że przepisy dotyczące prawa pracy w niektórych krajach dopuszczają praktyki naruszające normy międzynarodowe; uważa, że walka z wyzyskiem pracowników musi ostatecznie być prowadzona dwutorowo: z jednej strony musi służyć skutecznemu ściganiu pracodawców, a z drugiej – ochronie ofiar tego wyzysku;

39.  zwraca uwagę na konieczność uznawania kwalifikacji zdobytych przez migrantów w państwach, z których pochodzą, jako sposobu na ułatwienie im niezależności i integracji społecznej w różnych warstwach społeczeństwa, zwłaszcza na rynku pracy; podkreśla konieczność uznania prawa wszystkich migrantów, w tym osób o nieuregulowanym statusie, do tworzenia organizacji broniących praw pracowniczych i przystępowania do nich, w tym związków zawodowych, a także konieczność uznawania tych struktur;

40.  zachęca przedsiębiorstwa do wdrażania wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka, aby ich działalność nie wywierała szkodliwego wpływu na prawa człowieka, a ponadto wzywa do zaradzenia takiemu wpływowi w przypadku jego wystąpienia oraz dążenia do zapobiegania wszelkiemu niepożądanemu wpływowi na prawa człowieka, który jest bezpośrednio związany z działalnością tych przedsiębiorstw, lub do łagodzenia tego wpływu;

41.  wzywa Unię, by kontynuowała wspólne działania dyplomatyczne wraz ze Stanami Zjednoczonymi i innymi partnerami międzynarodowymi mające na celu aktywną współpracę z państwami trzecimi z myślą o zaspokojeniu pilnej potrzeby przyjęcia wspólnej strategii w związku z obecnym światowym problemem migracji;

42.  pilnie wzywa Wysoką Przedstawiciel Unii ds. Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa do dołożenia wszelkich konkretnych starań niezbędnych, aby doprowadzić do skutecznego i efektywnego zaangażowania zainteresowanych krajów trzecich;

43.  podkreśla, że UE powinna zintensyfikować swoją politykę zagraniczną, tak aby zapewnić pokój i stabilizację na obszarach, gdzie wojna i konflikt wywołują ogromne fale migracji do Unii Europejskiej;

44.  przypomina, że Unia Europejska i jej państwa członkowskie mają obowiązek podejmowania pozytywnych działań w celu eliminowania źródłowych przyczyn kryzysów, które prowadzą do tych masowych zjawisk migracyjnych;

45.  wzywa do poprawy warunków humanitarnych w krajach pochodzenia i tranzytu w celu umożliwienia społeczności lokalnej i uchodźcom życia na bezpieczniejszych obszarach;

46.  apeluje do stron konfliktu, aby zaprzestały ataków na ludność cywilną, chroniły ją oraz umożliwiły jej bezpieczne opuszczenie terenów ogarniętych przemocą lub uzyskanie pomocy od organizacji humanitarnych;

47.  podkreśla wpływ ISIS i jego ewolucji na masowy napływ zarówno osób zgodnie z prawem ubiegających się o azyl, jak i nielegalnych migrantów; przyznaje, że strategie polityczne na rzecz bezpieczeństwa i zwalczania terroryzmu odgrywają kluczową rolę w eliminowaniu podstawowych przyczyn migracji;

48.  powtarza niedawne oświadczenie Biura Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców, zgodnie z którym wielu migrantów jest ofiarą terroryzmu i poważnego łamania praw człowieka, a zatem uchodźców tych należy odpowiednio traktować;

49.  przypomina, że programy przesiedleń pod auspicjami Biura UNHCR to pożyteczne narzędzie uporządkowanego zarządzania napływami osób potrzebujących ochrony międzynarodowej w różnych państwach świata; podkreśla, że jeżeli nie da się zastosować przesiedlenia, należy zachęcić wszystkie państwa, by opracowały i realizowały programy przyjmowania ze względów humanitarnych lub przynajmniej stworzyły warunki umożliwiające uchodźcom pozostanie w pobliżu ich krajów pochodzenia;

50.  odnotowuje rosnące potrzeby i ciągły brak środków na pomoc humanitarną wysyłaną do krajów znajdujących się w pobliżu Syrii, co doprowadziło zwłaszcza do zmniejszenia racji żywnościowych dla uchodźców w ramach Światowego Programu Żywnościowego; zwraca się do państw członkowskich ONZ oraz do Unii Europejskiej i jej państw członkowskich o wypełnienie przynajmniej zobowiązań finansowych; podkreśla znaczenie skoncentrowania ich pomocy dla uchodźców w tych krajach na udostępnianiu środków utrzymania, bezpieczeństwie uchodźców, ich dostępie do praw podstawowych, zwłaszcza do opieki zdrowotnej i edukacji, w ścisłej współpracy z Biurem UNHCR, Światowym Programem Żywnościowym i właściwymi organizacjami;

51.  przypomina, że migracja i rozwój są ze sobą powiązane i że współpraca na rzecz rozwoju w dziedzinie edukacji, opieki zdrowotnej, prawa pracy, ograniczania ubóstwa, praw człowieka, demokratyzacji i odbudowy pokonfliktowej oraz zwalczania nierówności, konsekwencji zmiany klimatu i korupcji jest kluczowym instrumentem zapobiegania przymusowej migracji; stwierdza, że masowy wykup gruntów rolnych i zasobów może mieć istotny wpływ na kryzysy humanitarne oraz że kryzysy społeczne, polityczne i humanitarne mogą skłaniać ludzi do migracji; uważa, że migracja jest uznawana na całym świecie za potężne narzędzie zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu;

52.  wzywa UE i społeczność międzynarodową do wskazania konkretnych działań, które rządy mogą podjąć, aby zwiększyć potencjał legalnej migracji jako czynnika rozwoju; podkreśla, że wymagane jest przywództwo polityczne i szerokie działania propagujące, zwłaszcza w krajach docelowych, aby zwalczać ksenofobię i ułatwiać integrację społeczną migrantów;

53.  jest zdania, że migrację powodują pewne podstawowe przyczyny (zwłaszcza czynniki gospodarcze, polityczne, społeczne i środowiskowe); uważa, że w ramach pomocy rozwojowej należy skutecznie zająć się tymi przyczynami poprzez poprawę budowania zdolności, wspieranie rozstrzygania konfliktów i promowanie przestrzegania praw człowieka; podkreśla, że przyczyny te są powiązane z coraz liczniejszymi konfliktami i wojnami, z przypadkami łamania praw człowieka oraz z brakiem dobrego zarządzania;

54.  podkreśla jak ważne jest, aby zarządzano migracjami w ramach współpracy regionalnej i lokalnej z udziałem społeczeństwa obywatelskiego;

Podejście oparte na poszanowaniu praw człowieka

55.  wzywa wszystkie podmioty zaangażowane w kształtowanie polityki i procesy decyzyjne dotyczące azylu i migracji, by nie dopuszczały do łączenia definicji migrantów i uchodźców; przypomina o konieczności zwrócenia szczególnej uwagi na uchodźców uciekających przed konfliktami czy prześladowaniami i podlegających w związku z tym prawu azylowemu tak długo, jak długo nie mogą wrócić do kraju pochodzenia; przypomina, że większość uchodźców znajduje schronienie w krajach i regionach sąsiadujących z ich krajem pochodzenia; uważa w związku z tym, że należy przyjąć wobec nich podejście całościowe w ramach polityki zewnętrznej Unii;

56.  zwraca się do państw o ratyfikowanie wszystkich traktatów i konwencji międzynarodowych dotyczących praw człowieka i o stosowanie norm dotyczących praw migrantów, które znajdują się w wielu instrumentach prawnych, w tym w podstawowych międzynarodowych instrumentach w zakresie praw człowieka, jak i w innych instrumentach dotyczących kwestii związanych z migracją, jak Konwencji ONZ z 1951 r. dotycząca statusu uchodźców i protokoły do niej oraz Międzynarodowa konwencja o ochronie praw wszystkich pracowników migrujących i członków ich rodzin; w związku z tym uważa, że nieratyfikowanie przez państwa członkowskie Unii tej drugiej konwencji szkodzi polityce Unii w dziedzinie praw człowieka i jej deklarowanemu zaangażowaniu na rzecz niepodzielności tych praw;

57.  przypomina, że otwarcie bezpiecznych i legalnych szlaków migracyjnych stanowi najlepszy sposób zapobiegania handlowi ludźmi i przemytowi ludzi oraz że strategie rozwoju muszą uznawać migrację i mobilność za siłę napędzającą rozwój państwa przyjmującego oraz państwa pochodzenia dzięki przekazom pieniężnym i inwestycjom; zwraca się w związku z tym do Unii i najbardziej rozwiniętych państw trzecich o współpracę na rzecz otworzenia legalnych szlaków migracyjnych, biorąc przykład z dobrych praktyk stosowanych przez niektóre państwa, w szczególności z myślą o sprzyjaniu łączeniu rodzin i mobilności, w tym z przyczyn ekonomicznych, i to na wszystkich poziomach kompetencji, w tym dla migrantów najmniej wykwalifikowanych, aby zwalczać nielegalne zatrudnienie;

58.  z zadowoleniem przyjmuje szczegółowe przepisy dotyczące migrantów, osób ubiegających się o azyl, przesiedleńców i bezpaństwowców, zawarte w Europejskim Instrumencie na rzecz Wspierania Demokracji i Praw Człowieka 2014–2020; wzywa Komisję, by nadal uznawała ochronę i promowanie praw migrantów za priorytet w czasie śródokresowego przeglądu tego instrumentu w latach 2017–2018; zwraca się do ESDZ i państw członkowskich o wywiązanie się z zobowiązań podjętych w ramach planu działania UE na rzecz praw człowieka i demokracji przyjętego w lipcu 2015 r. oraz uwzględnienie i poprawę gwarancji praw człowieka we wszystkich porozumieniach, procesach i programach z państwami trzecimi związanych z migracją; uważa, że wszelkim porozumieniom i programom powinna również towarzyszyć niezależna ocena w dziedzinie praw człowieka tam, gdzie jest to możliwe, oraz powinny one być poddawane okresowym przeglądom; zaleca opracowanie i realizację kampanii komunikacyjnych i uświadamiających na temat szans, jakie migracja i migranci mogą stworzyć społeczeństwu w krajach pochodzenia i w krajach przyjmujących; przypomina w związku z tym, że Europejski Instrument na rzecz Wspierania Demokracji i Praw Człowieka powinien kontynuować finansowanie projektów mających na celu wspieranie walki z rasizmem, dyskryminacją, ksenofobią i innymi formami nietolerancji, w tym nietolerancji religijnej;

59.  wzywa Unię do przyjęcia specjalnych wytycznych w zakresie praw migrantów, w uzupełnieniu do jej wytycznych dotyczących praw człowieka, oraz do przeprowadzenia zgodnie z tymi wytycznymi ocen skutków i do utworzenia mechanizmów monitorowania strategii politycznych w zakresie rozwoju i migracji, aby zagwarantować skuteczność publicznych strategii politycznych dotyczących migrantów; podkreśla znaczenie włączania kwestii poszanowania praw człowieka do wszystkich strategii politycznych związanych z migracją w stosunkach zewnętrznych Unii, ze szczególnym uwzględnieniem spraw zagranicznych, rozwoju i pomocy humanitarnej; przypomina o konieczności przestrzegania praw człowieka we wszystkich zewnętrznych strategiach politycznych Unii, zwłaszcza w polityce dotyczącej handlu, rozwoju, środowiska i migracji, a także o konieczności realizowania celów wymienionych w art. 21 Traktatu o Unii Europejskiej oraz włączania klauzul dotyczących praw człowieka do wszystkich umów zawieranych przez Unię, w tym umów handlowych; w związku z tym wzywa, by wszelka współpraca w dziedzinie migracji z państwami trzecimi zakładała ocenę ich systemów wsparcia dla migrantów i osób ubiegających się o azyl, pomocy, jaką przeznaczają one dla uchodźców oraz ich zdolności i woli zwalczania procederu handlu ludźmi i przemytu ludzi; wzywa UE i jej państwa członkowskie, by zbliżyły się do krajów, takich jak Kanada, które wdrażają skuteczną politykę przesiedleń; podkreśla, że żadna strategia polityczna w tej dziedzinie nie może być realizowana kosztem polityki pomocy rozwojowej;

60.  zachęca, by swoboda przemieszczania się oraz prawo do edukacji, zdrowia i pracy były włączane jako priorytety tematyczne do instrumentów finansowania współpracy zewnętrznej Unii, oraz apeluje o wspieranie krajów rozwijających się, aby mogły przyjmować długoterminowe strategie polityczne zapewniające poszanowanie tych praw; zwraca się do Komisji i ESDZ o zwrócenie szczególnej uwagi na prawa migrantów w ramach strategii dotyczących praw człowieka, skierowanych do poszczególnych krajów;

61.  wyraża pragnienie, aby prawa migrantów i uchodźców były wpisywane, jako osobny punkt, do porządku dziennego dialogu Unii z odpowiednimi państwami trzecimi oraz by nadać priorytetowe znaczenie europejskiemu finansowaniu projektów na rzecz ochrony osób znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji oraz organizacji pozarządowych, obrońców praw człowieka, dziennikarzy i adwokatów walczących o obronę praw migrantów;

62.  w związku z tym wzywa państwa do zapewnienia obserwatorom niezależnym, organizacjom pozarządowym oraz instytucjom i organizacjom krajowym i międzynarodowym i mediom dostępu do wszystkich miejsc przyjmowania i przetrzymywania migrantów; zachęca delegatury UE i ambasady państw członkowskich, a także wizytujące delegacje Parlamentu Europejskiego, do monitorowania sytuacji imigrantów w tych miejscach i do interweniowania u władz krajowych w tym względzie, aby zagwarantować poszanowanie praw migrantów i przejrzystość względem społeczeństwa;

63.  stwierdza, że handlarze ludźmi przedstawiają wielu uchodźcom nieprawdziwą sytuację; podkreśla znaczenie zwalczania handlu ludźmi, zatrzymania przepływów pieniędzy i rozbicia sieci, ponieważ przyniesie to pozytywne skutki dla przestrzegania w państwach trzecich praw człowieka uchodźców, którzy pragną uciec przed wojną i terrorem;

64.  opowiada się za ścisłą współpracą w dziedzinie obrony praw migrantów z właściwymi organizacjami międzynarodowymi i innymi instytucjami i organizacjami zajmującymi się zarządzaniem migracją, zwłaszcza w krajach najbardziej dotkniętych tym problemem, aby pomóc im w godnym przyjmowaniu migrantów gwarantującym poszanowanie ich praw;

65.  podkreśla konieczność zacieśnienia współpracy z tymi organizacjami w celu zapobiegania przemytowi migrantów i handlowi ludźmi przez wzmocnienie szkoleń, działań na rzecz budowania potencjału i mechanizmów wymiany informacji, co obejmuje ocenę wpływu sieci „urzędników łącznikowych ds. imigracji” i współpracy, którą nawiązują z państwami trzecimi, szczególnie w sprawach karnych, zachęcając do ratyfikacji protokołów z Palermo w tym obszarze, aby wspierać współpracę w sprawach karnych i identyfikację podejrzanych oraz wspomóc prowadzenie dochodzeń w partnerstwie z władzami krajowymi;

66.  domaga się, by Parlament Europejski w większym stopniu uczestniczył w opracowywaniu przekrojowego podejścia do praw człowieka w polityce migracyjnej i by jego pytania włączono do rocznego sprawozdania Unii na temat praw człowieka i demokracji na świecie, w tym do części poświęconej podejściu do poszczególnych krajów; apeluje o dokładniejszą kontrolę parlamentarną nad porozumieniami roboczymi zawieranymi z państwami trzecimi oraz nad działaniami w zakresie współpracy zewnętrznej właściwych agencji Unii; wzywa do poświęcania większej uwagi sprawozdaniom ekspertów i danym dotyczącym krajów pochodzenia uchodźców, zebranym przez Europejski Urząd Wsparcia w dziedzinie Azylu;

67.  uznaje rolę i wkład społeczeństwa obywatelskiego w ramach dialogu politycznego; podkreśla, jak ważne jest konsultowanie się ze społeczeństwem obywatelskim na temat wszelkich aspektów polityki zewnętrznej Unii, ze szczególnym uwzględnieniem pełnego udziału obywateli, przejrzystości i właściwego rozpowszechniania informacji na temat wszystkich aspektów polityki i wszystkich procesów związanych z migracją; przypomina potrzebę zwiększenia udziału organizacji kobiecych w rozwiązywaniu konfliktów na szczeblach decyzyjnych, a także potrzebę właściwego włączenia uchodźczyń, kobiet przesiedlonych i migrantek w podejmowanie decyzji ich dotyczących; wzywa Komisję i ESDZ do wzmacniania zdolności krajowych instytucji ds. praw człowieka w państwach trzecich, aby mogły one zintensyfikować starania w zakresie ochrony praw migrantów oraz zwalczać nieludzkie i poniżające traktowanie oraz mowę nienawiści w stosunku do migrantów, jak wskazano w deklaracji belgradzkiej przyjętej przez 32 mediatorów i krajowe instytucje ds. praw człowieka;

68.  wzywa państwa przyjmujące do nadania większego znaczenia stowarzyszeniom migrantów, które powinny bezpośrednio uczestniczyć w programach rozwoju społeczności;

69.  apeluje do państw członkowskich o wypełnienie ich zobowiązania do przeznaczania 0,7 % dochodu narodowego brutto (DNB) na pomoc rozwojową; apeluje, by pomoc ta nie była uwarunkowana współpracą w zakresie migracji, i wzywa Unię i jej państwa członkowskie, by nie włączały finansowania przeznaczonego na przyjmowanie uchodźców do pomocy rozwojowej;

70.  podkreśla, że programy pomocy rozwojowej nie powinny być stosowane wyłącznie do celów dotyczących migracji i zarządzania granicami; domaga się, by projekty rozwojowe UE skierowane do migrantów i azylantów realizowały zasadę niezostawiania nikogo w tyle, koncentrując się na dostępie do podstawowych usług społecznych, zwłaszcza do opieki zdrowotnej i edukacji, oraz zwracając szczególną uwagę na osoby i grupy znajdujące się w trudnej sytuacji, takie jak kobiety, dzieci, mniejszości, ludy tubylcze, osoby LGBT i osoby niepełnosprawne;

71.  zwraca uwagę na pozytywny wpływ migracji na rozwój krajów pochodzenia migrantów, na przykład na przekazy pieniężne migrantów, które mogą być bardzo przydatne dla rodzin i rozwoju społeczności; w związku z tym apeluje do państw o ograniczenie kosztów wysyłania takich przekazów;

72.  wzywa Unię i jej państwa członkowskie, by zapewniały skuteczną i efektywną spójność polityki na rzecz rozwoju i by nadały priorytet poszanowaniu praw człowieka w polityce migracyjnej względem państw trzecich;

73.  wzywa UE do włączenia wymiaru migracji do ram na okres po wygaśnięciu umowy z Kotonu, które określą przyszłe stosunki między UE a państwami AKP; zauważa, że większe zaangażowanie państw trzecich w opracowanie instrumentów GPMM i w negocjowanie ich zwiększyłoby partnerski charakter tych instrumentów, zwiększając jednocześnie odpowiedzialność za nie na szczeblu lokalnym i ich skuteczność;

74.  apeluje o redukcję długu zubożałych państw, aby pomóc im w rozwijaniu publicznych strategii politycznych gwarantujących poszanowanie praw człowieka; nalega na ułatwienie wprowadzania rozwiązań na rzecz zrównoważonego poziomu zadłużenia, w tym norm odpowiedzialnego udzielania i zaciągania pożyczek, za pomocą wielostronnych ram prawnych dla procesów restrukturyzacji długu państwowego z myślą o zmniejszeniu ciężaru zadłużenia i uniknięciu niezrównoważonego poziomu zadłużenia, aby stworzyć warunki dla ochrony praw człowieka w długiej perspektywie;

75.  z zadowoleniem przyjmuje włączenie migracji do celów zrównoważonego rozwoju, a konkretnie do celu nr 10, który ustanawia ramy globalnej polityki rozwoju do 2030 r.; przypomina, że państwa zobowiązały się do międzynarodowej współpracy w celu „zagwarantowania bezpiecznej, uporządkowanej i legalnej migracji, przy pełnym poszanowaniu praw człowieka i humanitarnego traktowania migrantów niezależnie od ich statusu migrantów, uchodźców i wysiedleńców”; zauważa, że przymusowe wysiedlenie jest nie tylko kwestią z dziedziny humanitarnej, lecz również wyzwaniem w zakresie rozwoju, i że należy w związku z tym zapewnić lepszą koordynację między podmiotami działającymi w dziedzinie pomocy humanitarnej i pomocy rozwojowej; uważa, że realizacja celów zrównoważonego rozwoju jest okazją, by wzmocnić podejście oparte na prawach człowieka w polityce azylowej i migracyjnej oraz by uwzględnić wytyczne dotyczące migracji w strategiach na rzecz rozwoju; wzywa społeczność międzynarodową do przyjęcia wymiernych wskaźników celów zrównoważonego rozwoju dotyczących migracji oraz do gromadzenia i publikowania zdezagregowanych danych o dostępie migrantów do godnych miejsc pracy, opieki zdrowotnej i edukacji, zwłaszcza w krajach rozwijających się będących krajami docelowymi, aby poprawić zarządzanie migracją;

76.  nalega na konieczność wspierania przez Unię i jej państwa członkowskie krajów najsłabiej rozwiniętych (LDC) w ramach walki ze zmianą klimatu, aby uniknąć pogłębienia się nędzy w tych krajach i zwiększenia liczby osób przesiedlonych ze względów środowiskowych;

77.  apeluje do Unii, by aktywnie uczestniczyła w debacie na temat terminu „uchodźca klimatyczny” oraz w opracowywaniu ewentualnej definicji z odniesieniem do prawa międzynarodowego;

78.  podkreśla, że potrzebna jest skuteczniejsza koordynacja i ocena stosowania, wpływu i sposobności kontynuowania różnych instrumentów finansowania dostępnych na szczeblu Unii Europejskiej dla państw trzecich w dziedzinie migracji, które to instrumenty są obecnie rozproszone po dziedzinach, takich jak polityka migracyjna, współpraca na rzecz rozwoju międzynarodowego, polityka zewnętrzna, polityka sąsiedztwa czy też polityka pomocy humanitarnej, i w ramach których w okresie 2004–2014 zmobilizowano ponad 1 mld EUR na ponad 400 projektów;

79.  podkreśla wpływ unijnych instrumentów współpracy w dziedzinie imigracji, azylu i ochrony praw człowieka; odnotowuje utworzenie kryzysowego funduszu powierniczego na rzecz stabilności oraz eliminowania przyczyn migracji nieuregulowanej i wysiedleń w Afryce; wzywa do zapewnienia oceny i monitorowania tego funduszu, jak również układów o podobnym charakterze, jak oświadczenie UE i Turcji czy proces chartumski i proces z Rabatu;

80.  podkreśla, że porozumienia z państwami trzecimi muszą skoncentrować wsparcie na radzeniu sobie z kryzysami społecznym, gospodarczym i politycznym prowadzącymi do migracji;

81.  podkreśla znaczenie, jakie ma większa współpraca Unii Europejskiej z państwami trzecimi w zakresie globalnego podejścia do kwestii migracji i mobilności (GPMM), aby wzmocnić partnerski charakter tych instrumentów, ich wydajność i ich wkład w podejmowanie wyzwań związanych z migracją;

82.  uważa, że niezbędne jest poprawienie spójności globalnego podejścia do kwestii migracji i mobilności, włączanie do wszystkich porozumień zewnętrznych rygorystycznych mechanizmów monitorowania i nadzorowania poszanowania praw człowieka oraz priorytetowe traktowanie projektów realizowanych w krajach pochodzenia i tranzytu, które umożliwiają lepsze poszanowanie praw człowieka migrantów;

83.  zachęca Unię do zawarcia partnerstw na rzecz mobilności z jej najbliższymi partnerami;

84.  wzywa Komisję i państwa członkowskie, by zastanowiły się nad polityką powrotu migrantów tylko do krajów pochodzenia, w których będą oni mogli być bezpiecznie przyjęci, z pełnym poszanowaniem ich praw podstawowych i proceduralnych, oraz apeluje w związku z tym o nadanie pierwszeństwa powrotom dobrowolnym nad powrotami przymusowymi; podkreśla, że umowy zawierane z państwami trzecimi w ramach tych strategii politycznych muszą zawierać klauzule ochronne gwarantujące, że migranci odesłani do swoich krajów nie będą narażeni na łamanie praw człowieka czy prześladowania; uznaje znaczenie okresowych ocen, aby wykluczyć takie umowy z krajami, które nie spełniają międzynarodowych norm dotyczących praw człowieka;

85.  domaga się działań wycelowanych w siatki przemytników i służące powstrzymaniu handlu ludźmi; apeluje o zapewnienie legalnych i bezpiecznych szlaków, również za pośrednictwem korytarzy humanitarnych, dla osób ubiegających się o ochronę międzynarodową; wzywa do wprowadzenia stałych i obowiązkowych programów przesiedleń oraz do przyznawania wiz humanitarnych osobom uciekającym z regionów objętych konfliktami, również aby umożliwić dostęp do państwa trzeciego w celu ubiegania się o azyl; wzywa do zapewnienia większej liczby legalnych szlaków i do opracowania ogólnych zasad dotyczących wjazdu i pobytu, aby umożliwić migrantom podejmowanie pracy i szukanie zatrudnienia;

86.  podkreśla potrzebę stworzenia i lepszego wprowadzania w życie ram ochrony migrantów znajdujących się w niebezpieczeństwie, migrantów w państwach tranzytowych i na granicach Unii;

87.  z zadowoleniem przyjmuje operacje przeciwko przemytnikom i handlarzom ludźmi oraz popiera wzmocnienie zarządzania granicami zewnętrznymi Unii; podkreśla konieczność kompleksowego i konkretnego planu działania na rzecz szybkich i długofalowych działań obejmujących współpracę państw trzecich w celu zwalczania zorganizowanych siatek przestępczych przemytników ludzi;

88.  podkreśla, że przemyt migrantów jest związany z handlem ludźmi i stanowi zasadnicze naruszenie praw człowieka; przypomina, że rozpoczęcie misji, takich jak EURONAVFOR MED, jest metodą konkretnej walki z przemytem migrantów; zwraca się do Unii o prowadzenie i zintensyfikowanie tego rodzaju operacji;

89.  uważa, że konieczne jest zastanowienie się nad wzmocnieniem bezpieczeństwa i polityki granicznej oraz nad sposobami poprawy przyszłej roli agencji Frontex i EASO; apeluje o solidarność i zaangażowanie w postaci wystarczających wkładów na rzecz budżetu i działalności tych agencji;

90.  podkreśla potrzebę poprawy funkcjonowania punktów szybkiej rejestracji migrantów i punktów wjazdu na zewnętrznych granicach UE;

91.  zwraca się do Unii, by włączyła ochronę danych do umów dotyczących dzielenia się informacjami i wymiany informacji na granicach i na szlakach migracyjnych;

92.  domaga się od Unii Europejskiej i państw przyjmujących utworzenia skutecznych narzędzi koordynacji, ujednolicenia przepływu informacji, gromadzenia, porównywania i analizy danych;

o
o   o

93.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich, ONZ, Radzie Europy, Unii Afrykańskiej, Organizacji Państw Amerykańskich i Lidze Państw Arabskich.

(1) Dz.U. C 294 z 12.8.2016, s. 18. (2) Dz.U. C 346 z 21.9.2016, s. 47. (3) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0102. (4) Teksty przyjęte, P8_TA(2015)0312. (5) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0073. (6) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0300. (7) http://apum.parlement.ma/Future_Meetings/Docs/IISummit-of-Speakers_Lisbon-11MAY2015/DeclaracaoCimeira_EN.pdf (8) Teksty przyjęte, P8_TA(2015)0470. (9) Dz.U. C 179 z 18.5.2016, s. 40. (10) Sprawozdanie ONZ w sprawie międzynarodowej migracji za 2015 r., dostępne pod linkiem: http://www.un.org/en/development/desa/population/migration/publications/migrationreport/docs/MigrationReport2015_Highlights.pdf (11) Art. 13 ust. 2 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka (PDPC).

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 25 października 2016 r. w sprawie odpowiedzialności przedsiębiorstw za poważne naruszenia praw człowieka w państwach trzecich (2015/2315(INI))

P8_TA(2016)0405 A8-0243/2016

Parlament Europejski,

–  uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka (PDPC) oraz inne traktaty i dokumenty Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) dotyczące praw człowieka, w szczególności Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych oraz Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych, przyjęte w Nowym Jorku w dniu 16 grudnia 1966 r.,

–  uwzględniając europejską konwencję praw człowieka,

–  uwzględniając art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 2, 3, 8, 21 i 23 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE),

–  uwzględniając art. 81, 82, 83, 114, 208 i 352 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

–  uwzględniając strategiczne ramy UE dotyczące praw człowieka i demokracji, przyjęte przez Radę do Spraw Zagranicznych w dniu 25 czerwca 2012 r.(1), oraz plan działania UE w dziedzinie praw człowieka i demokracji na lata 2015–2019, przyjęty przez Radę w dniu 20 lipca 2015 r.(2),

–  uwzględniając wytyczne Unii Europejskiej w sprawie praw człowieka,

–  uwzględniając swoje rezolucje w sprawie naruszeń praw człowieka, zasad demokracji i praworządności,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie rocznego sprawozdania dotyczącego praw człowieka i demokracji na świecie za rok 2014 oraz polityki Unii Europejskiej w tym zakresie(3),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 marca 2015 r. w sprawie rocznego sprawozdania dotyczącego praw człowieka i demokracji na świecie za rok 2013 oraz polityki Unii Europejskiej w tym zakresie(4),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 8 października 2013 r. w sprawie korupcji w sektorze publicznym i prywatnym: wpływ na prawa człowieka w krajach trzecich(5),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 6 lutego 2013 r. w sprawie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw: rozliczalne, przejrzyste i odpowiedzialne zachowanie przedsiębiorstw a trwały wzrost(6),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 6 lutego 2013 r. w sprawie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw: dbanie o interesy obywateli a droga do trwałego ożywienia gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu(7),

–  uwzględniając rezolucję Rady Praw Człowieka ONZ nr 26/9 z dnia 26 czerwca 2014 r., w której Rada Praw Człowieka ONZ postanowiła ustanowić międzyrządową grupę roboczą o nieograniczonym składzie, której rolą będzie opracowanie prawnie wiążącego międzynarodowego instrumentu w celu uregulowania działalności spółek międzynarodowych i innych przedsiębiorstw w odniesieniu do praw człowieka,

–  uwzględniając wytyczne ONZ dotyczące biznesu i praw człowieka, zmienione wytyczne Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) dotyczące przedsiębiorstw wielonarodowych, wydaną przez Międzynarodową Organizację Pracy (MOP) trójstronną deklarację zasad dotyczących przedsiębiorstw wielonarodowych i polityki społecznej, ramy działania Międzynarodowej Rady ds. Zintegrowanej Sprawozdawczości (IIRC), dziesięć zasad inicjatywy ONZ Global Compact oraz normę Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej ISO 26000 „Wytyczne w sprawie społecznej odpowiedzialności”, jak również przewodnik użytkownika dla europejskich MŚP dotyczący normy ISO 26000 „Wytyczne dotyczące społecznej odpowiedzialności”, opublikowany przez Europejskie Zrzeszenie Rzemiosła oraz Małych i Średnich Przedsiębiorstw dla Normalizacji,

–  uwzględniając projekt „Realising Long-term Value for Companies and Investors” (Osiąganie wartości w dłuższej perspektywie przez przedsiębiorstwa i inwestorów), realizowany obecnie w ramach inicjatywy ONZ dotyczącej zasad odpowiedzialnego inwestowania (PRI) i inicjatywy Global Compact,

–  uwzględniając zalecenie Rady Europy dla państw członkowskich w sprawie biznesu i praw człowieka, przyjęte w dniu 2 marca 2016 r.,

–  uwzględniając komunikat Komisji w sprawie odnowionej strategii UE na lata 2011–2014 (COM(2011)0681) i zieloną księgę Komisji pt. „Promoting a European framework for corporate social responsibility” (COM(2001)0366) (Propagowanie europejskich ram społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw) oraz zawartą w niej definicję społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, a także komunikaty z 2006 i 2011 r. będące jej kontynuacją,

–  uwzględniając zobowiązania eksterytorialne państw, wynikające z zasad z Maastricht,

–  uwzględniając art. 52 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych (A8–0243/2016),

A.  mając na uwadze, że UE opiera się na takich wartościach, jak poszanowanie godności ludzkiej, wolność, demokracja, równość, praworządność, jak również poszanowanie praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości; mając na uwadze, że działania UE na arenie międzynarodowej (w tym jej polityka handlowa) „oparte są na [tych] zasadach”;

B.  mając na uwadze, że wytyczne ONZ dotyczące biznesu i praw człowieka mają zastosowanie do wszystkich państw i do wszystkich przedsiębiorstw, zarówno międzynarodowych, jak i krajowych, niezależnie od ich wielkości, branży, umiejscowienia, struktury własności i struktury organizacyjnej, choć skuteczne mechanizmy kontroli i sankcji pozostają wyzwaniem w światowym wdrażaniu wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka; mając na uwadze, że w rezolucjach z dnia 6 lutego 2013 r. Parlament Europejski zwrócił uwagę na szczególne cechy MŚP, które należy odpowiednio uwzględnić w polityce w dziedzinie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, oraz na potrzebę zapewnienia elastycznego podejścia w dziedzinie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, dostosowanego do ich potencjału;

C.  mając na uwadze inicjatywę ONZ Global Compact(8), obejmującą dziesięć zasad, które przedsiębiorstwa powinny w swojej strefie wpływów przyjąć, wspierać i wcielać w życie jako zbiór podstawowych wartości w obszarach praw człowieka, norm pracy, środowiska naturalnego oraz walki z korupcją, a także mając na uwadze, że przedsiębiorstwa zobowiązują się do przestrzegania tych zasad i włączają je do swoich działań biznesowych na zasadzie dobrowolności;

D.  mając na uwadze, że przedsiębiorstwa należą do grupy najważniejszych podmiotów w globalizacji gospodarki, usługach finansowych i w handlu międzynarodowym oraz są zobowiązane do przestrzegania wszystkich mających zastosowanie przepisów i obowiązujących traktatów międzynarodowych oraz do poszanowania praw człowieka; mając na uwadze, że handel i prawa człowieka mogą się wzajemnie wzmacniać, a środowisko biznesu, zobowiązane do poszanowania praw człowieka, może też odgrywać istotną rolę w stwarzaniu pozytywnych zachęt do promowania praw człowieka, demokracji, norm środowiskowych i społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;

E.  mając jednak na uwadze, że przedsiębiorstwa te mogą czasem dopuszczać się naruszania praw człowieka lub przyczyniać się do tego oraz podważać prawa grup szczególnie wrażliwych, takich jak mniejszości, ludy tubylcze, kobiety i dzieci, lub przyczyniać się do problemów dotyczących środowiska naturalnego;

F.  mając na uwadze, że łamanie praw człowieka przez przedsiębiorstwa to problem światowy, a także mając na uwadze, że wszystkie przedsiębiorstwa na świecie mają obowiązek poszanowania praw człowieka, a jednocześnie podstawowym obowiązkiem instytucji europejskich jest wprowadzanie przepisów w dziedzinie odpowiedzialności przedsiębiorstw, które mają związek z UE;

G.  mając na uwadze, że wiele przedsiębiorstw, zarówno europejskich, jak i spoza Europy, prowadzących działalność międzynarodową w państwach trzecich prowadzi liczne interesy w Europie lub ma tu siedzibę, lub też jest własnością przedsiębiorstw europejskich, posiada aktywa lub majątek w Europie lub kontroluje inne przedsiębiorstwa w Europie, bądź też uzyskuje środki inwestycyjne w Europie lub korzysta z usług finansowych świadczonych przez instytucje w Europie; mając na uwadze, że z powodu globalizacji i rozwoju technologicznego przedsiębiorstwa zlecają prowadzenie określonej działalności dostawcom lokalnym lub wykorzystują w swoich łańcuchach dostaw i łańcuchach produkcyjnych towary lub usługi, które zostały wytworzone lub dostarczone przez inne przedsiębiorstwa w wielu różnych krajach i w związku z tym podlegają różnym jurysdykcjom, w których obowiązują różne systemy prawne, poziomy i standardy ochrony praw człowieka i poziomy egzekwowania;

H.  mając na uwadze, że ochrona praw człowieka powinna być priorytetem dla państw członkowskich i samej Unii; mając na uwadze, że UE odegrała wiodącą rolę w negocjowaniu i wdrażaniu szeregu inicjatyw na rzecz globalnej odpowiedzialności, które idą w parze z propagowaniem i przestrzeganiem standardów międzynarodowych; mając na uwadze, że w przypadku naruszania praw człowieka potrzebne są skuteczne środki odwoławcze; mając na uwadze, że zarówno w prawie krajowym, jak i międzynarodowym potrzebny jest system bardziej sprawiedliwych i skuteczniejszych środków odwoławczych, mający zastosowanie do przypadków naruszania praw człowieka, których dopuszczają się przedsiębiorstwa;

I.  mając na uwadze, że wciąż brakuje całościowego globalnego podejścia do kwestii odpowiedzialności przedsiębiorstw za naruszenia praw człowieka; mając na uwadze, że ofiary naruszeń praw człowieka z udziałem przedsiębiorstw międzynarodowych napotykają wiele przeszkód utrudniających im dostęp do środków sądowych, np. przeszkody proceduralne dotyczące dopuszczalności i ujawniania dowodów, często wygórowane koszty postępowania sądowego oraz brak jednoznacznych standardów odpowiedzialności dotyczących udziału przedsiębiorstw w naruszeniach praw człowieka;

Przedsiębiorstwa a prawa człowieka

1.  zauważa, że z powodu coraz większej globalizacji oraz umiędzynarodowienia działalności gospodarczej i łańcuchów dostaw rola odgrywana przez przedsiębiorstwa w zapewnianiu poszanowania praw człowieka będzie większa, a międzynarodowe normy i reguły oraz współpraca międzynarodowa będą miały kluczowe znaczenie dla zapobiegania naruszaniu praw człowieka w państwach trzecich; jest głęboko zaniepokojony przypadkami naruszania praw człowieka w państwach trzecich, w szczególności będącymi konsekwencją decyzji zarządczych podejmowanych w niektórych przedsiębiorstwach i podmiotach gospodarczych UE, a także przez osoby, podmioty niepaństwowe i państwa; przypomina przedsiębiorcom o odpowiedzialności za przestrzeganie praw człowieka w działaniach prowadzonych na całym świecie, niezależnie od tego, gdzie są zlokalizowani ich użytkownicy i czy państwo przyjmujące wypełnia własne zobowiązania w zakresie praw człowieka;

2.  zauważa, że szybki postęp technologiczny wymaga pilnej uwagi i odpowiednich ram prawnych;

3.  ponownie stwierdza pilną potrzebę działania w sposób ciągły, skuteczny i spójny na wszystkich szczeblach, w tym krajowym, europejskim i międzynarodowym, aby skutecznie i na bieżąco zajmować się przypadkami naruszania praw człowieka przez przedsiębiorstwa międzynarodowe oraz problemami prawnymi wynikającymi z ekstraterytorialnego wymiaru przedsiębiorstw i ich postępowania oraz powiązanym z tym brakiem pewności co do tego, kto ponosi odpowiedzialność za naruszanie praw człowieka;

Ramy międzynarodowe

4.  z zadowoleniem przyjmuje przyjęcie wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka oraz wyraża zdecydowane poparcie dla ich wdrażania na całym świecie; podkreśla, że wytyczne te zostały jednogłośnie uzgodnione w ONZ przy pełnym poparciu państw członkowskich UE, MOP i Międzynarodowej Izby Handlowej, w tym przy poparciu dla koncepcji inteligentnego połączenia działań regulacyjnych i dobrowolnych; wzywa przedstawicieli UE do systematycznego odwoływania się do tych wytycznych ONZ oraz innych międzynarodowych standardów społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w ramach dialogów w zakresie praw człowieka prowadzonych z państwami trzecimi; wzywa ponadto przedsiębiorstwa do wdrażania wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka, w tym przez wprowadzenie polityki należytej staranności i mechanizmów ochronnych dotyczących zarządzania ryzykiem, a także przez zapewnienie skutecznych środków odwoławczych na wypadek, gdyby ich działania spowodowały szkodliwe konsekwencje dla praw człowieka lub przyczyniły się do nich;

5.  uznaje inicjatywę ONZ Global Compact, normę ISO 26000 dotyczącą odpowiedzialności społecznej, wydaną przez MOP trójstronną deklarację zasad dotyczących przedsiębiorstw wielonarodowych i polityki społecznej oraz wytyczne OECD dotyczące przedsiębiorstw wielonarodowych za narzędzia, które mogą mobilizować przedsiębiorstwa do wykazywania się odpowiedzialnością w swojej działalności;

Wezwania skierowane do przedsiębiorstw w związku z ich obowiązkiem poszanowania praw człowieka

6.  wzywa przedsiębiorstwa, zarówno europejskie, jak i te spoza Europy, by przeprowadzały procedury należytej staranności w dziedzinie praw człowieka i włączały swoje ustalenia do wewnętrznych strategii politycznych i procedur, a także by odpowiednio przydzielały odpowiednie zasoby i kompetencje oraz należycie je wykorzystywały; podkreśla, że wymaga to przydzielenia dostatecznych środków; podkreśla, że przejrzystość i przekazywanie informacji w zakresie środków podejmowanych w celu zapobiegania naruszeniom praw człowieka w państwach trzecich mają kluczowe znaczenie dla zapewnienia odpowiedniej kontroli demokratycznej i umożliwienia konsumentom podejmowania decyzji w oparciu o fakty;

7.  uznaje istotne znaczenie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw oraz z zadowoleniem przyjmuje coraz szersze korzystanie z instrumentów opartych na zasadach społecznej odpowiedzialność przedsiębiorstw i dobrowolne podejmowanie zobowiązań przez przedsiębiorstwa; zdecydowanie podkreśla jednak, że poszanowanie praw człowieka jest obowiązkiem moralnym i obowiązkiem prawnym przedsiębiorstw i ich zarządów, niezależnie od tego, gdzie prowadzą działalność, jaka jest ich wielkość i w jakiej branży działają, i powinno zostać uwzględnione w długoterminowej perspektywie gospodarczej; uznaje, że szczegółowe obowiązki prawne przedsiębiorstw powinny być konkretnie dostosowane do ich wielkości i możliwości, oraz że UE i państwa członkowskie powinny realizować cel polegający na osiągnięciu najlepszej ochrony praw człowieka za pomocą najskuteczniejszych środków, a nie tylko wprowadzania nadmiernej ilości formalistycznych przepisów administracyjnych i biurokratycznych;

8.  wyraża przekonanie, że należy zadbać o wystarczającą elastyczność przy wdrażaniu wytycznych w zakresie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw z myślą o specyficznych wymaganiach poszczególnych państw członkowskich i regionów, ze szczególnym uwzględnieniem możliwości małych i średnich przedsiębiorstw; z zadowoleniem przyjmuje czynną współpracę Komisji przy udziale Parlamentu i Rady z innymi podmiotami międzynarodowymi z myślą o osiągnięciu w perspektywie długoterminowej fundamentalnej konwergencji inicjatyw dotyczących społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw oraz doprowadzeniu do wymiany i wspierania dobrych praktyk biznesowych dotyczących społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, a także o propagowaniu wytycznych zapisanych w międzynarodowej normie Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej ISO 26000, by zapewnić na całym świecie jednolitą, spójną i przejrzystą definicję społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; wzywa Komisję, by skutecznie wspomagała prowadzenie i koordynowanie polityki państw członkowskich, ograniczając tym samym ryzyko dodatkowych kosztów, jakie w wyniku rozbieżnych przepisów mogą ponosić przedsiębiorstwa działające w kilku państwach członkowskich;

9.  powtarza, że należy zwrócić uwagę na szczególny charakter MŚP, które działają głównie na szczeblu lokalnym i regionalnym, w obrębie konkretnych sektorów; uważa zatem, że podstawowe znaczenie ma odpowiednie uwzględnienie – w ramach unijnych strategii politycznych na rzecz społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, w tym krajowych planów działania w tej dziedzinie – specyficznych wymogów MŚP, zgodność tych strategii i planów z zasadą „najpierw myśl na małą skalę”, a także uznanie w nich nieformalnego i intuicyjnego podejścia MŚP do społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; ponownie sprzeciwia się wszelkim inicjatywom, które mogłyby spowodować dodatkowe obciążenia o charakterze administracyjnym lub finansowym dla MŚP, oraz wyraża poparcie dla środków, które umożliwiałyby MŚP prowadzenie działań wspólnych;

10.  przypomina, że jeśli stwierdzono, iż przedsiębiorstwa wyrządziły krzywdę osobom lub społecznościom lub przyczyniły się do takiej krzywdy, muszą wziąć na siebie odpowiedzialność moralną, lecz również prawną i zapewnić skuteczny proces naprawienia tej krzywdy w stosunku do tych osób lub społeczności lub uczestniczyć w takim procesie; zauważa, że obejmuje to przywrócenie stanu poprzedniego, odszkodowanie, rehabilitację i zagwarantowanie, że fakt taki się nie powtórzy;

11.  z zadowoleniem przyjmuje praktykę włączania odpowiedzialności za przestrzeganie praw człowieka do wiążących wymogów zapisywanych w umowach między przedsiębiorstwami a klientami i dostawcami instytucjonalnymi i prywatnymi; zauważa, że wymogi takie w większości można egzekwować na drodze sądowej;

Wezwania skierowane do państw członkowskich w związku z ich obowiązkiem ochrony praw człowieka

12.  z dużym zadowoleniem przyjmuje prace przygotowawcze dotyczące wiążącego traktatu ONZ w sprawie biznesu i praw człowieka; wyraża ubolewanie z powodu obstrukcyjnych zachowań w związku z tym procesem oraz wzywa UE i państwa członkowskie konstruktywnego uczestnictwa w tych negocjacjach;

13.  przypomina o różnych, lecz wzajemnie uzupełniających się rolach państw i przedsiębiorstw w odniesieniu do ochrony praw człowieka; przypomina, że państwa mają obowiązek w ramach swojej jurysdykcji chronić prawa człowieka, m.in. przed naruszaniem przez przedsiębiorstwa, nawet jeśli prowadzą one działalność w państwach trzecich; z całą stanowczością przypomina, że w przypadkach naruszeń praw człowieka państwa muszą zapewnić ofiarom dostęp do skutecznych środków odwoławczych; przypomina w związku z tym, że poszanowanie praw człowieka przez państwa trzecie, w tym zagwarantowanie skutecznych środków odwoławczych osobom podlegającym ich jurysdykcji, stanowi zasadniczy element stosunków zewnętrznych UE z tymi państwami;

14.  apeluje do Komisji i państw członkowskich o zagwarantowanie spójności polityki dotyczącej biznesu i praw człowieka na wszystkich szczeblach: w różnych instytucjach UE, między tymi instytucjami oraz między UE a jej państwami członkowskimi, a zwłaszcza w odniesieniu do polityki handlowej Unii; zwraca się do Komisji i państw członkowskich o wyraźne włączenie wspomnianej powyżej zasady do wszystkich zawieranych przez nie traktatów, zgodnie z międzynarodowymi zobowiązaniami w dziedzinie praw człowieka; zauważa, że będzie to wymagało intensywnej współpracy pomiędzy różnymi dyrekcjami generalnymi Komisji a Europejską Służbą Działań Zewnętrznych;

15.  wzywa UE, państwa członkowskie, państwa trzecie i wszystkie władze krajowe i międzynarodowe do przyjęcia w trybie pilnym i w jak najszerszym zakresie wiążących instrumentów służących skutecznej ochronie praw człowieka w tej dziedzinie oraz do dopilnowania, aby wszystkie krajowe i międzynarodowe zobowiązania wynikające z wyżej wspomnianych przepisów międzynarodowych były w pełni egzekwowane; wyraża nadzieję, że europejskie wysiłki w zakresie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw mogą stać się przykładem dla innych krajów; jest przekonany, że krajowe banki rozwoju muszą mieć wzorcowy charakter pod względem dającego się zweryfikować przestrzegania praw człowieka;

16.  wzywa wszystkie państwa, w tym UE i jej państwa członkowskie, do szybkiego i skrupulatnego wdrożenia wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka we wszystkich obszarach podlegających ich kompetencji, tym przez opracowanie planów działania; ubolewa, że nie wszystkie państwa członkowskie przyjęły deklaracje lub strategie w sprawie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, w których mowa o prawach człowieka, lub opublikowały swoje plany dotyczące biznesu i praw człowieka, chociaż Komisja wydała w 2011 r. komunikat w tej sprawie, i wzywa UE do opublikowania swojego planu; zachęca państwa członkowskie do opracowania lub przeglądu krajowych planów działania zgodnie z wytycznymi grupy roboczej ONZ ds. biznesu i praw człowieka; wzywa do opracowania tych planów w oparciu o wyjściowe oceny identyfikujące luki w prawie, ustanowienie mechanizmów monitorujących wdrażanie i skuteczność tych planów, polityki i praktyki, przy znaczącym udziale zainteresowanych stron;

17.  wzywa państwa członkowskie do stanowienia prawa w sposób spójny, całościowy, skuteczny i wiążący, tak aby wywiązywać się z obowiązku zapobiegania naruszeniom praw człowieka przez przedsiębiorstwa działające w jurysdykcji państw członkowskich, prowadzenia dochodzeń w sprawie tych naruszeń, karania ich i zapewnienia zadośćuczynienia za nie, co się tyczy również naruszeń popełnianych w państwach trzecich;

18.  wzywa UE i państwa członkowskie do ustanowienia jasnych zasad stanowiących, że przedsiębiorstwa mające siedzibę na ich terytorium lub podlegające ich jurysdykcji muszą przestrzegać praw człowieka we wszystkich swoich działaniach, w każdym kraju i w każdym kontekście prowadzenia działalności oraz w odniesieniu do ich relacji biznesowych, w tym poza UE; uważa, że przedsiębiorstwa, w zależności od ich wielkości i możliwości, w tym banki i inne instytucje finansowe lub kredytowe działające w państwach trzecich, powinny zapewnić sobie systemy służące ocenie ryzyka i minimalizowaniu potencjalnych negatywnych skutków tych aspektów ich działań i łańcuchów wartości, które dotyczą praw człowieka, prawa pracy, ochrony środowiska i klęsk żywiołowych, wzywa państwa członkowskie do przeprowadzania okresowej oceny zasadności takich przepisów i eliminowania ewentualnych niedociągnięć;

19.  przypomina, że niedawne zmiany w ustawodawstwie na szczeblu krajowym, takie jak wprowadzenie klauzuli o przejrzystości w łańcuchach dostaw do brytyjskiej ustawy o przeciwdziałaniu współczesnemu niewolnictwu czy projekt francuskiej ustawy o obowiązku dochowania należytej staranności, stanowią istotne kroki w kierunku ustanowienia obowiązku należytej staranności w dziedzinie praw człowieka; przypomina również, że UE podjęła już kroki w tym kierunku (rozporządzenie UE w sprawie drewna, dyrektywa UE w sprawie ujawniania informacji niefinansowych, wniosek Komisji dotyczący rozporządzenia ustanawiającego unijny system certyfikacji własnej w zakresie należytej staranności w łańcuchu dostaw odpowiedzialnych importerów cyny, tantalu i wolframu, ich rud oraz złota pochodzących z obszarów dotkniętych konfliktami i obszarów wysokiego ryzyka); wzywa Komisję i państwa członkowskie oraz wszystkie państwa do uwzględnienia tego modelu przy ustanawianiu obowiązku należytej staranności w dziedzinie praw człowieka;

20.  podkreśla, że obowiązkowa należyta staranność w dziedzinie praw człowieka powinna obejmować działania wymagane w wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka, jak również powinna opierać się na określonych nadrzędnych zasadach odnoszących się do aktywnego identyfikowania zagrożeń dla praw człowieka, sporządzania drobiazgowych i udokumentowanych planów działania służących zapobieganiu tym zagrożeniom i minimalizowaniu ich, właściwego reagowania na ujawnione naruszenia, a także do aspektu przejrzystości; podkreśla, że strategie polityczne powinny uwzględniać wielkość przedsiębiorstw i wynikające z tego możliwości, ze zwróceniem szczególnej uwagi na mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa; ponadto podkreśla, że należy zapewnić konsultacje z właściwymi podmiotami na każdym etapie, jak również dopilnować, aby ujawniono wszystkie istotne informacje dotyczące danego projektu lub danej inwestycji zainteresowanym stronom, których dotyczy projekt lub inwestycja;

21.  wzywa wszystkie państwa, w szczególności UE i jej państwa członkowskie, aby nadały priorytetowe znaczenie niezwłocznemu ustanowieniu obowiązku należytej staranności w dziedzinie praw człowieka dla przedsiębiorstw, które są własnością państwa lub są kontrolowane przez państwo, otrzymują istotne wsparcie od agencji państwowych lub instytucji europejskich i korzystają z ich usług, a także dla przedsiębiorstw, które dostarczają towary i świadczą usługi w drodze zamówień publicznych;

22.  wzywa UE i jej państwa członkowskie do zwrócenia się do przedsiębiorstw, które w ramach obecnej procedury ustawodawczej wykorzystują surowce lub towary mogące pochodzić z obszarów ogarniętych konfliktami, o ujawnianie źródeł pochodzenia tych materiałów i faktu ich zastosowania poprzez etykietowanie produktów w celu zapewnienia kompletnych informacji dotyczących ich składu i pochodzenia, przez wymaganie od dostawców, zarówno europejskich, jak i pozaeuropejskich, ujawniania tych danych; apeluje o wsparcie dla wprowadzenia obowiązku należytej staranności w odniesieniu do tzw. minerałów z regionów ogarniętych konfliktami dla importerów minerałów i metali cyny, tantalu i wolframu oraz złota, w oparciu o Wytyczne OECD dotyczące należytej staranności dla odpowiedzialnych łańcuchów dostaw minerałów z obszarów dotkniętych konfliktami i obszarów wysokiego ryzyka; apeluje o to, by rozważyć uwzględnienie w tym procesie kwestii należytej staranności w łańcuchu dostaw;

23.  z zadowoleniem odnotowuje, że w wyniku przeglądu obowiązującej dyrektywy o rachunkowości (2014/95/UE) dotyczącej ujawniania informacji niefinansowych i informacji dotyczących różnorodności duże spółki oraz grupy kapitałowe będą od 2017 r. miały obowiązek ujawniania informacji o polityce, ryzyku i rezultatach w odniesieniu do poszanowania praw człowieka i powiązanych kwestii; wzywa państwa członkowskie do pełnego wdrożenia zmienionej dyrektywy o rachunkowości w przewidzianym terminie, w tym do stworzenia odpowiednich i skutecznych mechanizmów gwarantujących spełnianie przez przedsiębiorstwa wymogów w zakresie sprawozdawczości; wzywa Komisję do opracowania jasnych wytycznych dla przedsiębiorstw w zakresie nowych wymogów ujawniania informacji niefinansowych; zaleca, aby wytyczne te obejmowały szczegółowe omówienie minimalnych informacji, których ujawnienie jest niezbędne dla dokładnego i całościowego zrozumienia podstawowych zagrożeń dla praw człowieka i oddziaływań na prawa człowieka, które są wynikiem działalności danego przedsiębiorstwa i występują w jego globalnym łańcuchu wartości;

Dostęp do skutecznych środków odwoławczych

24.  zachęca Komisję do szczegółowego przeanalizowania, z uwzględnieniem konsultacji ze wszystkimi zainteresowanymi stronami, w tym ze społeczeństwem obywatelskim i przedsiębiorstwami, istniejących barier w dostępie do wymiaru sprawiedliwości w sprawach wnoszonych do sądów państw członkowskich o zarzucane naruszenia praw człowieka popełnione za granicą przez przedsiębiorstwa z siedzibą w UE; domaga się, by analiza ta była ukierunkowana na zidentyfikowanie i propagowanie przyjęcia skutecznych środków służących likwidowaniu lub redukowaniu tych barier;

25.  wzywa państwa członkowskie do podjęcia we współpracy z partnerami międzynarodowymi wszelkich właściwych działań w celu dopilnowania, za pomocą środków sądowych, administracyjnych, legislacyjnych lub innych właściwych środków, by w przypadku wystąpienia naruszeń praw człowieka osoby poszkodowane miały dostęp do skutecznych środków odwoławczych, kiedy przedsiębiorstwo z siedzibą w danym państwie posiada lub kontroluje przedsiębiorstwa odpowiedzialne za naruszenia praw człowieka w innych państwach, lub też kieruje takimi przedsiębiorstwami; wzywa wspomniane państwa do poczynienia odpowiednich kroków, aby wyeliminować bariery prawne, praktyczne i inne odnośne bariery, które mogłyby skutkować odmową dostępu do środka odwoławczego, oraz do ustanowienia odpowiednich środków proceduralnych w celu umożliwienia osobom poszkodowanym z państw trzecich dostępu do wymiaru sprawiedliwości, zarówno na drodze cywilnej, jak i karnej; w związku z tym wzywa państwa do zdjęcia zasłony, jaką jest osobowość prawna, mogącej utrudniać ustalenie, kto jest rzeczywistym właścicielem określonych przedsiębiorstw;

26.  wzywa UE i wszystkie państwa, w szczególności państwa członkowskie UE, do eliminowania obciążeń finansowych i proceduralnych w postępowaniu cywilnym; z zadowoleniem przyjmuje zalecenie Komisji 2013/396/UE przyjęte w dniu 11 czerwca 2013 r.(9) i zachęca wszystkie państwa członkowskie do jego wykonania; uważa, że instrument zaoferowany w tym zaleceniu mógłby potencjalnie obniżyć koszty postępowania sądowego ponoszone przez ofiary naruszeń praw człowieka; zachęca do działań prowadzących do tego, by ten rodzaj środka odwoławczego miał zastosowanie do wszystkich ofiar naruszeń praw człowieka, również w państwach trzecich, i apeluje o wspólne standardy umożliwiające stowarzyszeniom przedstawicielskim wnoszenie skarg w imieniu domniemanych ofiar;

Wezwania skierowane do Komisji

27.  zdaje sobie sprawę, że „odpowiedzialność przedsiębiorstw” nie jest kwestią istniejącą autonomicznie, tylko powiązaną z bardzo wieloma różnymi dziedzinami prawnymi i politycznymi;

28.  z zadowoleniem przyjmuje niewiążące inicjatywy sektora prywatnego na rzecz odpowiedzialnego zarządzania łańcuchami dostaw wprowadzone przez służby Komisji, lecz podkreśla, że niewiążące inicjatywy sektora prywatnego same w sobie nie są wystarczające; wzywa do pilnego wprowadzenia wiążących i możliwych do egzekwowania przepisów i powiązanych sankcji oraz niezależnych mechanizmów monitorowania;

29.  z zadowoleniem przyjmuje nowe rozporządzenie w sprawie ogólnego systemu preferencji taryfowych (GSP+), które weszło w życie dnia 1 stycznia 2014 r.(10), ponieważ jest to kluczowy instrument polityki handlowej wspierający prawa człowieka i prawa pracownicze, ochronę środowiska i dobre rządy w krajach rozwijających się, które znajdują się w szczególnie niekorzystnym położeniu; z zadowoleniem przyjmuje zwłaszcza rygorystyczny i systematyczny mechanizm monitorujący GSP+ i apeluje o skoncentrowanie się na skutecznym wdrożeniu na szczeblu krajowym konwencji wymienionych w tej umowie;

30.  podkreśla, że UE i jej pastwa członkowskie muszą chronić prawa człowieka; zauważa, że umowy handlowe ogólnie mogą przyczyniać się do wzmacniania globalnego, opartego na zasadach systemu handlowego, oraz że działalność handlowa musi iść w parze z określonymi wartościami, co niedawno podkreśliła Komisja w swojej nowej strategii handlowej „Handel z korzyścią dla wszystkich”; przypomina, że potrzebne jest dokonanie oceny możliwego wpływu umów handlowych i inwestycyjnych na prawa człowieka oraz włączenie do nich, na podstawie tej oceny, wszelkich niezbędnych klauzul i gwarancji w zakresie praw człowieka pozwalających ograniczać stwierdzone zagrożenia związane z wpływem na prawa człowieka i przeciwdziałać im; zwraca się do Komisji o pilne poczynienie wszelkich niezbędnych i możliwych kroków, tak aby działać w sposób całościowy i spójny, i zdecydowanie domaga się systematycznego włączania do umów handlowych i inwestycyjnych zasad dotyczących odpowiedzialności przedsiębiorstw za naruszenia praw człowieka, które to zasady należy wdrożyć na szczeblu krajowym, a także odesłań do zasad i wytycznych uzgodnionych na szczeblu międzynarodowym;

31.  wzywa Komisję, aby jak najszybciej przedstawiła wniosek ustawodawczy w sprawie kontroli eksportu produktów podwójnego zastosowania, ponieważ technologie tworzone przez europejskie przedsiębiorstwa w dalszym ciągu powodują łamanie praw człowieka na całym świecie;

32.  apeluje o opracowanie spójnego zbioru przepisów, w tym regulujących dostęp do wymiaru sprawiedliwości, kwestie jurysdykcji, uznawania i wykonywania orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych, prawa właściwego i pomocy prawnej w sprawach transgranicznych dotyczących państw trzecich;

33.  zachęca do refleksji nad objęciem zasadami jurysdykcji na mocy rozporządzenia Bruksela I(11) pozwanych z państw trzecich w sprawach przeciwko przedsiębiorstwom mającym wyraźne powiązania z jednym z państw członkowskich – ponieważ mają one tam siedzibę lub prowadzą tam istotną działalność, lub też ich głównym miejscem prowadzenia działalności jest UE – lub przedsiębiorstwom, dla których UE jest istotnym rynkiem zbytu;

34.  wzywa do poprawy dostępu do dowodów przez udoskonalenie procedur ujawniania dowodów;

35.  przypomina, że jeśli naruszeń praw człowieka dopuszczają się przedsiębiorstwa, działania mogą wiązać się z osobistą odpowiedzialnością karną, i wzywa do ścigania osób odpowiedzialnych za te przestępstwa na właściwym szczeblu; wzywa państwa członkowskie do usuwania prawnych, proceduralnych i praktycznych przeszkód, które uniemożliwiają organom ścigania prowadzenie dochodzeń i stawianie przed sądem przedsiębiorstw i ich przedstawicieli zaangażowanych w przestępstwa związane z naruszeniami praw człowieka;

36.  wzywa Radę i Komisję do działania zgodnie z art. 83 TFUE w celu ustanowienia norm minimalnych odnoszących się do określania przestępstw oraz kar w dziedzinach szczególnie poważnej przestępczości o wymiarze transgranicznym, dotyczącej poważnych naruszeń praw człowieka w państwach trzecich przez przedsiębiorstwa, wynikających z rodzaju lub skutków tych przestępstw i ze szczególnej potrzeby wspólnego ich zwalczania;

37.  podkreśla, że pełne przestrzeganie praw człowieka w łańcuchu produkcyjnym jest kwestią zasadniczą, a nie kwestią, w sprawie której konsument ma wybór; zaleca – w celu budowania większej świadomości producentów i konsumentów – utworzenie na szczeblu UE etykiety zaświadczającej o braku nadużyć, o przyznanie której można byłoby się ubiegać na zasadzie dobrowolnej, która byłaby monitorowana przez niezależny organ działający w oparciu o surowe przepisy, mający uprawnienia do inspekcji i powołany w celu przeprowadzania weryfikacji oraz stwierdzania, że na żadnym etapie łańcucha produkcji danego towaru nie doszło do żadnych nadużyć; uważa, że UE i państwa członkowskie powinny propagować tę etykietę; zaleca, aby produkty opatrzone taką etykietą otrzymywały określone korzyści;

38.  stanowczo wzywa Komisję do rozpoczęcia ogólnounijnej kampanii, mającej na celu zaprezentowanie i wypromowanie etykiety „wolny od nadużyć”, zachęcającej europejskich konsumentów do wyboru produktów i firm, które uzyskały tę etykietę, oraz wzywającej wszystkie przedsiębiorstwa do przyjęcia najlepszych praktyk w zakresie poszanowania praw człowieka i w odniesieniu do powiązanych kwestii;

39.  zachęca Komisję i państwa członkowskie do składania regularnych sprawozdań z działań podjętych w celu zapewnienia skutecznej ochrony praw człowieka w kontekście działalności gospodarczej, osiągniętych wyników, wciąż istniejących luk w zakresie ochrony i zalecanych przyszłych działań mających na celu wyeliminowanie tych luk;

o
o   o

40.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, specjalnemu przedstawicielowi UE ds. praw człowieka oraz Europejskiej Służbie Działań Zewnętrznych.

(1) http://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-11855-2012-INIT/pl/pdf (2) http://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-10897-2015-INIT/pl/pdf (3) Teksty przyjęte, P8_TA(2015)0470. (4) Dz.U. C 316 z 30.8.2016, s. 141. (5) Dz.U. C 181 z 19.5.2016, s. 2. (6) Dz.U. C 24 z 22.1.2016, s. 28. (7) Dz.U. C 24 z 22.1.2016, s. 33. (8) https://www.unglobalcompact.org/what-is-gc/mission/principles (9) Dz.U. L 201 z 26.7.2013, s. 60. (10) http://ec.europa.eu/trade/policy/countries-and-regions/development/generalised-scheme-of-preferences/ (11) http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=URISERV%3Al33054

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 25 października 2016 r. w sprawie strategii UE dotyczącej skroplonego gazu ziemnego i magazynowania gazu (2016/2059(INI))

P8_TA(2016)0406 A8-0278/2016

Parlament Europejski,

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 16 lutego 2016 r. w sprawie strategii UE dotyczącej skroplonego gazu ziemnego i magazynowania gazu (COM(2016)0049),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 25 lutego 2015 r. zatytułowany „Strategia ramowa na rzecz stabilnej unii energetycznej opartej na przyszłościowej polityce w dziedzinie klimatu” (COM(2015)0080) oraz załączniki do niego,

–  uwzględniając strategię energetyczną do 2030 r. nakreśloną w komunikacie Komisji z dnia 22 stycznia 2014 r. zatytułowanym „Ramy polityczne na okres 2020–2030 dotyczące klimatu i energii” (COM(2014)0015),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 23 lipca 2014 r. zatytułowany „Efektywność energetyczna i jej wkład w bezpieczeństwo energetyczne a ramy polityczne dotyczące klimatu i energii do roku 2030” (COM(2014)0520),

–  uwzględniając piąte sprawozdanie z oceny przygotowane przez IPCC – sprawozdanie I grupy roboczej zatytułowane „Zmiana klimatu 2013: fizyczne podstawy naukowe”,

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/94/UE z dnia 22 października 2014 r. w sprawie rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych(1),

–  uwzględniając porozumienie paryskie osiągnięte w grudniu 2015 r. podczas 21. Konferencji Stron (COP 21) Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 15 grudnia 2011 r. zatytułowany „Plan działania w zakresie energii do roku 2050” (COM(2011)0885),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 8 marca 2011 r. zatytułowany „Plan działania prowadzący do przejścia na konkurencyjną gospodarkę niskoemisyjną do 2050 r.” (COM(2011)0112),

–  uwzględniając trzeci pakiet energetyczny,

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 16 lutego 2016 r. zatytułowany „Strategia UE w zakresie ogrzewania i chłodzenia” (COM(2016)0051),

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie efektywności energetycznej, zmiany dyrektyw 2009/125/WE i 2010/30/UE oraz uchylenia dyrektyw 2004/8/WE i 2006/32/WE,

–  uwzględniając sprawozdanie specjalne Europejskiego Trybunału Obrachunkowego nr 16/2015 zatytułowane „Zwiększenie bezpieczeństwa dostaw energii poprzez rozwój wewnętrznego rynku energii – konieczność podjęcia dalszych działań”,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 grudnia 2015 r. zatytułowaną „W kierunku europejskiej unii energetycznej”(2),

–  uwzględniając art. 52 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii oraz opinie Komisji Spraw Zagranicznych, Komisji Handlu Międzynarodowego, Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności oraz Komisji Transportu i Turystyki (A8-0278/2016),

A.  mając na uwadze, że choć UE dąży do osiągnięcia celów w zakresie emisji gazów cieplarnianych, efektywności energetycznej i energii ze źródeł odnawialnych oraz przechodzi na gospodarkę niskoemisyjną, w której rola gazu będzie się stopniowo zmniejszać na rzecz czystych energii, gaz może odgrywać ważną rolę w systemie energetycznym UE w nadchodzących dziesięcioleciach, w produkcji przemysłowej i jako źródło ciepła w budynkach oraz jako wsparcie dla energii ze źródeł odnawialnych;

B.  mając na uwadze, że gaz ziemny jest paliwem kopalnym, które w przypadku niewłaściwego obchodzenia się z nim może emitować znaczne ilości metanu w swoim cyklu życia (produkcja, transport, zużycie); mając na uwadze, że metan ma o wiele wyższy współczynnik ocieplenia globalnego niż CO2 w perspektywie 20 lat, a zatem ma znaczący wpływ na zmianę klimatu;

C.  mając na uwadze, że Unia Europejska jest zdecydowana ograniczyć do roku 2050 emisję gazów cieplarnianych o 80–95 % poniżej poziomu z 1990 r.;

D.  mając na uwadze, że w nadchodzących latach oczekuje się w Europie wzrostu uzależnienia od importu gazu, a w niektórych państwach członkowskich uzależnienie to już jest całkowite, w przypadku gdy nie ma alternatywnych dostawców lub tras dostaw lub gdy ich liczba jest ograniczona;

E.  mając na uwadze, że skroplony gaz ziemny (LNG) stanowi dla Europy szansę pod względem zarówno zwiększenia konkurencyjności w wyniku presji na obniżanie cen gazu ziemnego, jak i zwiększenia bezpieczeństwa dostaw; mając na uwadze, że gaz ziemny zapewnia również elastyczną rezerwę w przypadku produkcji energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii;

F.  mając na uwadze, że wykorzystywanie gazu ziemnego w transporcie (CNG i LNG), jak przewidziano w dyrektywie 2014/94/UE w sprawie rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych, przyniosłoby ogromne korzyści dla środowiska naturalnego;

G.  mając na uwadze, że UE powinna aktywnie rozwijać wewnętrzne konwencjonalne źródła gazu ziemnego, takie jak te odkryte na Cyprze;

H.  mając na uwadze, że UE jako drugi co do wielkości importer LNG na świecie powinna odgrywać bardziej aktywną rolę na międzynarodowej scenie dyplomacji energetycznej;

I.  mając na uwadze, że należy promować zintegrowany wniosek w sprawie wykorzystywania lokalnych źródeł energii, takich jak złoża gazu ziemnego w wyłącznej strefie ekonomicznej Cypru, a także wspierać budowę terminalu skraplającego LNG na Cyprze w celu eksploatacji złóż także z sąsiednich obszarów;

J.  mając na uwadze, że UE nie jest jeszcze w stanie czerpać pełni korzyści wynikających ze zintegrowanego wewnętrznego rynku energii z powodu braku wystarczających połączeń międzysystemowych i spójności oraz niepełnego wdrożenia trzeciego pakietu energetycznego;

K.  mając na uwadze, że w strategii ramowej na rzecz stabilnej unii energetycznej opartej na przyszłościowej polityce w dziedzinie klimatu wymieniono pięć wzajemnie wzmacniających się i blisko powiązanych wymiarów, mianowicie: bezpieczeństwo energetyczne, w pełni zintegrowany europejski rynek energii, efektywność energetyczną, dekarbonizację gospodarki oraz badania naukowe, innowacje i konkurencyjność; mając na uwadze, że strategia powinna również promować przystępne ceny energii dla wszystkich;

Wstęp

1.  z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji w sprawie strategii UE dotyczącej skroplonego gazu ziemnego i magazynowania gazu; uważa, że wewnętrzny rynek energii w pełni integrujący LNG i magazynowanie gazu będzie odgrywał istotną rolę w dążeniu do osiągnięcia ostatecznego celu, jakim jest stabilna unia energetyczna;

2.  przypomina, że strategia UE dotycząca LNG i magazynowania gazu stanowi jeden z elementów unii energetycznej, której celem jest urzeczywistnienie ambicji UE polegających na szybkim przejściu na zrównoważony, bezpieczny i konkurencyjny system energetyczny oraz uniezależnienie się od zewnętrznych dostawców gazu; podkreśla, że jednym z celów unii energetycznej jest uczynienie UE światowym liderem w dziedzinie energii odnawialnej;

3.  mając na uwadze, że zgodnie z porozumieniem paryskim COP 21 należy dostosować politykę gazową UE, aby odpowiadała ona uzgodnionemu celowi ograniczenia globalnego wzrostu temperatury do 1,5°C powyżej stanu sprzed okresu uprzemysłowienia; mając na uwadze, że gaz będzie prawdopodobnie odgrywał rolę w systemie energetycznym UE do 2050 r., gdy zgodnie z porozumieniem paryskim i planem działania UE w zakresie energii emisje gazów cieplarnianych będą musiały zostać ograniczone do 80–95% poniżej poziomu z 1990 r., zwłaszcza w produkcji przemysłowej i jako źródło ogrzewania budynków; mając na uwadze, że rola gazu zmniejszy się i że w perspektywie długofalowej należy go stopniowo wycofywać, gdyż UE dąży do ambitnych celów w zakresie emisji gazów cieplarnianych, efektywności energetycznej i energii ze źródeł odnawialnych oraz przechodzi na zrównoważoną gospodarkę;

4.  jest zdania, że bezpieczeństwo energetyczne można osiągnąć w sposób najbardziej efektywny poprzez lepszą koordynację krajowych polityk energetycznych, budowę rzeczywistej unii energetycznej z jednolitym rynkiem energii oraz wspólną politykę energetyczną, a także dzięki współpracy między państwami członkowskimi w tym zakresie zgodnie z zasadami solidarności i zaufania; w związku z tym uważa, że dalsza integracja polityki energetycznej powinna służyć państwom członkowskim, zgodnie z dążeniami i międzynarodowymi zobowiązaniami UE, a także z ustalonymi celami, i nie powinna być sprzeczna z interesami państw członkowskich ani ich obywateli; popiera dążenie do kształtowania wspólnego stanowiska UE w wielostronnych instytucjach i ramach energetycznych;

5.  uważa, że wszyscy obywatele UE muszą mieć dostęp do bezpiecznych i przystępnych cenowo dostaw energii; w związku z tym zwraca uwagę na bieżącą sytuację na światowych rynkach LNG, na których nadwyżka podaży doprowadziła do obniżenia cen, co stwarza szansę na obniżenie kosztów energii ponoszonych przez odbiorców w UE dzięki stosunkowo tańszym dostawom gazu; podkreśla, że bezpieczna, przystępna cenowo i zrównoważona energia jest jedną z głównych sił napędowych gospodarki europejskiej oraz ma zasadnicze znaczenie dla konkurencyjności przemysłowej; wzywa UE i państwa członkowskie, by w ramach unijnej strategii energetycznej potraktowały priorytetowo likwidację ubóstwa energetycznego oraz by poprawiły dostawy energii dzięki wymianie najlepszych praktyk na szczeblu UE;

6.  podkreśla, że strategia UE dotycząca LNG musi być zgodna ze strategią ramową na rzecz stabilnej unii energetycznej, tak aby przyczyniała się do większego bezpieczeństwa dostaw energii, dekarbonizacji, długoterminowego zrównoważenia gospodarki i zapewnienia przystępnych i konkurencyjnych cen energii;

7.  zgadza się z oceną Komisji, że państwa członkowskie położone w regionie Morza Bałtyckiego i w środkowej i południowo-wschodniej Europie oraz Irlandia – mimo ogromnych wysiłków na rzecz rozwoju infrastruktury podejmowanych przez niektóre państwa członkowskie – są nadal poważnie uzależnione od jednego dostawcy i narażone na szoki podażowe i zakłócenia dostaw;

8.  przyznaje, że dostępność LNG, w tym pomocniczej infrastruktury rurociągowej, w tych państwach członkowskich mogłaby znacznie poprawić bieżącą sytuację w zakresie bezpieczeństwa dostaw nie tylko pod względem fizycznym, ale i ekonomicznym, wpływając na większą konkurencyjność cen energii;

9.  nalega na Komisję i państwa członkowskie, by propagowały racjonalniejsze i lepsze wykorzystanie istniejącej infrastruktury, w tym magazynowania gazu, oraz by stwarzały zachęty do tego;

10.  zwraca uwagę na potencjał technologii przetwarzania energii elektrycznej w gaz w celu magazynowania energii ze źródeł odnawialnych i umożliwienia wykorzystania jej w postaci gazu neutralnego pod względem emisji dwutlenku węgla w transporcie, ogrzewaniu i wytwarzaniu energii;

11.  podkreśla, że trzeba bardziej zróżnicować i uelastycznić system gazowy UE, a tym samym przyczynić się do osiągnięcia głównego celu unii energetycznej, jakim jest zapewnienie bezpiecznych, stabilnych i konkurencyjnych dostaw gazu; wzywa Komisję, aby opracowała strategię, która będzie miała na celu zmniejszenie uzależnienia UE od gazu w perspektywie długoterminowej i która będzie odzwierciedlać zobowiązanie UE do ograniczenia do roku 2050 emisji gazów cieplarnianych o 80–95 % poniżej poziomu z 1990 r., oraz podkreśla w związku z tym, że traktowanie efektywności energetycznej jako „pierwszej zasady” oraz stopniowe odchodzenie od dopłat do paliw kopalnych znacznie ograniczyłyby uzależnienie UE od importowanych paliw kopalnych;

12.  przypomina, że Parlament wielokrotnie wzywał do wprowadzenia wiążących celów klimatyczno-energetycznych na rok 2030, zakładających ograniczenie emisji gazów cieplarnianych w państwach członkowskich o co najmniej 40 %, udział energii ze źródeł odnawialnych na poziomie przynajmniej 30 % oraz 40 % w zakresie efektywności energetycznej, przy czym cele te należy osiągnąć za pomocą indywidualnych celów krajowych;

13.  podkreśla, że przed udzieleniem wsparcia nowym terminalom regazyfikacji trzeba promować najbardziej wydajne z perspektywy transgranicznej wykorzystanie istniejących terminali LNG, tak aby uniknąć impasu technologicznego lub osieroconych aktywów w odniesieniu do infrastruktury paliw kopalnych oraz zadbać o to, by konsumenci nie musieli ponosić kosztów jakichkolwiek nowych projektów; uważa, że Komisja musi dokładnie zrewidować swoją analizę zapotrzebowania na gaz oraz oceny zagrożeń i potrzeb;

Uzupełnienie brakującej infrastruktury

Infrastruktura LNG

14.  przypomina, że UE jako całość dysponuje wystarczającą liczbą terminali do regazyfikacji LNG oraz przyznaje, że ze względu na niskie zapotrzebowanie wewnętrzne na gaz w minionych latach i stosunkowo wysoką cenę LNG na świecie szereg unijnych terminali do regazyfikacji LNG odnotowuje niskie wskaźniki wykorzystania; podkreśla, że wszystkie państwa członkowskie, w szczególności te uzależnione od jednego dostawcy, powinny mieć dostęp do LNG bezpośrednio lub pośrednio przez inne państwa członkowskie;

15.  podkreśla, że w większości przypadków priorytet należy nadać rozwiązaniom rynkowym oraz wykorzystaniu istniejącej infrastruktury LNG na poziomie regionalnym; zauważa jednak, że rozwiązania mogą być różne w zależności od specyficznych cech krajowych i rynkowych, na przykład poziomu połączeń międzysystemowych, dostępności rozwiązań z zakresu magazynowania i struktury rynku;

16.  podkreśla, że aby uniknąć osieroconych aktywów, przed podjęciem decyzji w sprawie nowej infrastruktury konieczne jest przeprowadzenie dokładnej analizy alternatywnych źródeł dostaw LNG i opcji z perspektywy regionalnej i zrównoważonej ochrony środowiska, z uwzględnieniem unijnych celów klimatyczno-energetycznych i zasady równowagi geograficznej, co pozwoli poprawić bezpieczeństwo energetyczne i zagwarantować najbardziej efektywne wykorzystanie istniejącej infrastruktury;

17.  uwypukla znaczenie współpracy regionalnej przy budowie nowych terminali LNG i połączeń międzysystemowych oraz podkreśla, że państwa członkowskie z dostępem do morza powinny ściśle współpracować z państwami śródlądowymi, aby unikać nadmiernych inwestycji w niepotrzebne i nieopłacalne projekty; podkreśla, że w tym zakresie bardziej optymalne wykorzystanie korytarzy zachód-wschód i północ-południe z usprawnioną zdolnością zwrotnego przepływu zwiększyłoby możliwości dostaw LNG; uważa, że można wspólnie gromadzić wiedzę i informacje na takie tematy jak instalacje do magazynowania energii oraz procedury przetargowe na LNG i połączenia międzysystemowe; zdecydowanie uważa, że strategia UE musi zapewnić dostępność LNG na poziomie regionalnym w całej Europie;

18.  wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby wprowadziły strategie wspierania instalacji, które można będzie wykorzystać w przyszłości do zarządzania przesyłem i magazynowaniem odnawialnego gazu ziemnego;

19.  podkreśla, że strategia powinna obejmować także wykorzystanie LNG jako alternatywy dla rozwoju gazowej infrastruktury przesyłowej i dystrybucyjnej na obszarach, gdzie obecnie nie jest to opłacalne; zauważa, że małe instalacje LNG mogą stanowić optymalną infrastrukturę służącą większemu wykorzystaniu gazu ziemnego na obszarach, gdzie inwestycje w infrastrukturę gazowniczą są nieopłacalne, w tym większemu wykorzystaniu gazu do produkcji ciepła i ograniczenia tym samym tzw. niskiej emisji;

20.  wzywa Komisję i państwa członkowskie, by w pełni wdrożyły kluczowe projekty będące przedmiotem wspólnego zainteresowania oraz nadały wysoki priorytet przede wszystkim najbardziej racjonalnym z ekonomicznego i środowiskowego punktu widzenia projektom wskazanym przez trzy regionalne grupy wysokiego szczebla; podkreśla, że budowa terminali LNG, które są niezbędne do zaspokojenia popytu na gaz i adekwatne do niego, nie wystarczy, oraz że, aby osiągnąć korzyści poza krajami-odbiorcami, niezbędna jest pomocnicza infrastruktura rurociągowa i odpowiednie taryfy za jej wykorzystanie;

21.  z zadowoleniem przyjmuje, że ważne projekty LNG (np. korytarz północ-południe) są określane jako projekty będące przedmiotem wspólnego zainteresowania; apeluje do Komisji, by planując dalszą rekonstrukcję gazociągu oraz sieci TEN-E, w pełni uwzględniła kraje Bałkanów, co pozwoli zapewnić kluczową rolę unijnego sektora energii w regionie;

22.  popiera złożoną podczas trwającego procesu zmiany rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa dostaw propozycję Komisji, żeby dokonać przeglądu obecnych zwolnień z obowiązku odwrócenia przepływu w połączeniach międzysystemowych oraz popiera zwiększenie roli Agencji ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (ACER) w tym procesie; odnotowuje niewystarczającą liczbę personelu oraz zasobów, jakimi dysponuje ACER; podkreśla, że konieczne jest zapewnienie ACER niezbędnych zasobów, w szczególności wystarczającej liczby personelu, aby umożliwić agencji wywiązanie się z zadań powierzonych jej na mocy prawa;

Infrastruktura magazynowa

23.  przypomina, że przy rozwoju nowych instalacji magazynowania gazu głównym czynnikiem decydującym jest geologia oraz odnotowuje obecne nadwyżki pojemności w instalacjach magazynowania gazu w Europie; podkreśla, że współpraca regionalna i odpowiedni poziom gazowych połączeń międzysystemowych, a także usunięcie wewnętrznych wąskich gardeł mogłyby znacznie przyczynić się do poprawy wskaźnika wykorzystania istniejących instalacji magazynowania gazu; podkreśla, że należy zadbać o stosowanie najwyższych norm środowiskowych w planowaniu, budowie i wykorzystywaniu infrastruktury magazynowania LNG;

24.  przypomina, że transgraniczna dostępność instalacji magazynowania gazu jest jednym z kluczowych narzędzi wdrażania zasady solidarności energetycznej w okresach niedoboru gazu i w czasie stanu nadzwyczajnego;

25.  podkreśla, że szersze wykorzystanie ukraińskiej pojemności magazynowej będzie możliwe wyłącznie wtedy, gdy na Ukrainie zagwarantowane będą odpowiednie, stabilne ramy handlowe i prawne oraz integralność infrastruktury dostaw, oraz pod warunkiem że zapewniony zostanie odpowiedni poziom gazowych połączeń międzysystemowych, aby energia mogła być swobodnie przesyłana przez granice bez fizycznych przeszkód; podkreśla ponadto, że gdy wkrótce dojdzie do ponownego ożywienia uzależnionego od gazu ukraińskiego sektora przemysłowego, konieczny będzie import dodatkowych ilości gazu; uważa, że UE powinna wspierać Ukrainę w przechodzeniu z uzależnienia od rosyjskiego gazu ziemnego na LNG;

Powiązanie LNG i magazynowania gazu z rynkami

26.  podkreśla znaczenie prac regionalnych grup wysokiego szczebla, takich jak Grupa Wysokiego Szczebla ds. Tworzenia Gazowych Połączeń Międzysystemowych w Europie Środkowej i Południowo-Wschodniej (CESEC), grupa ds. planu działań w zakresie połączeń międzysystemowych na rynku energii państw bałtyckich (BEMIP) i grupa ds. Europy Południowo-Zachodniej; uważa, że taki rodzaj dobrowolnej koordynacji na szczeblu regionalnym jest bardzo efektywny i z zadowoleniem przyjmuje rolę Komisji jako pośredniczki przy tych uzgodnieniach; podkreśla konieczność pragmatycznego i terminowego wykonania zatwierdzonych planów działania i nalega na uważne śledzenie ich realizacji;

27.  podkreśla, jak ważne jest znalezienie racjonalnych pod względem kosztów i zrównoważonych pod względem środowiska możliwości dostaw energii w celu zwiększenia długofalowego bezpieczeństwa dostaw na Półwyspie Iberyjskim, w Europie Środkowej i Południowo-Wschodniej, w krajach bałtyckich i w Irlandii, które nie są dobrze połączone lub zintegrowane z wewnętrznym rynkiem energii i zasługują na pełne wsparcie UE w imię zasady solidarności; podkreśla również potrzebę wsparcia państw najbardziej podatnych na zagrożenia, które nadal pozostają wyspami energetycznymi, takich jak Cypr i Malta, w celu dywersyfikacji ich źródeł i dróg dostaw; podkreśla w związku z tym, że LNG i magazynowanie gazu muszą przyczynić się do położenia kresu wszelkiego rodzaju izolacji energetycznej, która dotyka państwa członkowskie i regiony UE;

28.  wzywa do produkcji gazu w regionie Morza Śródziemnego, Morza Czarnego i Morza Kaspijskiego, a także do objęcia krajów bez dostępu do morza w Europie Środkowej i Południowo-Wschodniej połączeniami międzysystemowymi, które umożliwią dostęp do nowych zdolności, w celu dywersyfikacji źródeł dostaw w tych regionach; zauważa, że umożliwi to konkurowanie gazu z różnych źródeł oraz zastąpi import gazu ziemnego w ramach umów indeksowanych do ceny ropy naftowej, co wpłynie na zwiększenie siły przetargowej państw członkowskich; podkreśla, że żadne pojedyncze źródło energii nie zaspokoi nigdy potrzeb energetycznych UE oraz że podstawowe znaczenie ma dywersyfikacja zarówno rynków krajowych, jak i zagranicznych; uważa zatem, że należy aktywnie dążyć do wykorzystania krajowych konwencjonalnych zasobów gazu odkrytych na Cyprze;

29.  popiera zamiar Komisji, by dostarczać promotorom projektów więcej informacji i pomocy w zakresie różnych opcji finansowania projektów, takich jak Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS), instrument „Łącząc Europę”, europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne, a także na temat różnych rozwiązań technicznych;

30.  zauważa, że znalezienie racjonalnych pod względem kosztów i zrównoważonych pod względem środowiska rozwiązań powinno stanowić kluczową zasadę w dążeniu do optymalnej sytuacji w UE i regionach oraz wzywa Komisję, państwa członkowskie i krajowe organy regulacyjne, by przeznaczyły ograniczone, dostępne zasoby na rozwój infrastruktury krytycznej, tak aby przyciągnąć inwestycje prywatne na rozwój infrastruktury LNG i połączeń międzysystemowych;

31.  wyraża zaniepokojenie, że import gazu z Rosji był w 2015 r. o 7 % wyższy niż w 2014 r. oraz że w 2015 r. 41 % gazu importowanego spoza UE pochodziło z Rosji; podkreśla, że oprócz podnoszenia efektywności i upowszechniania energii ze źródeł odnawialnych LNG i magazynowanie gazu odgrywają kluczową rolę, jeśli chodzi o zmniejszanie uzależnienia od rosyjskiego gazu;

32.  wyraża zaniepokojenie z powodu proponowanego podwojenia przepustowości gazociągu Nord Stream oraz odwrotnych do zamierzonych skutków, jakie miałoby to dla bezpieczeństwa energetycznego i dywersyfikacji źródeł dostaw oraz zasady solidarności między państwami członkowskimi; zwraca uwagę na geopolityczne implikacje tego projektu oraz podstawowe zasady w pełni zintegrowanej, bezpiecznej, konkurencyjnej i zrównoważonej unii energetycznej, podkreślając, że jako taki projekt ten nie powinien korzystać ze wsparcia finansowego UE ani z odstępstw od prawa UE; podkreśla, że podwojenie przepustowości gazociągu Nord Stream zapewniłoby jednemu przedsiębiorstwu pozycję dominującą na europejskim rynku gazowym, czego należy uniknąć;

33.  uważa, że jeśli – wbrew interesom europejskim – Nord Stream 2 miałby powstać, wymagałoby to koniecznie rzetelnej oceny dostępności terminali LNG oraz szczegółowego przedstawienia stanu korytarza gazowego północ–południe;

Zakończenie tworzenia wewnętrznego rynku gazu: aspekty handlowe, prawne i regulacyjne

Uczynienie z UE atrakcyjnego rynku LNG

34.  nalega na państwa członkowskie, aby w pełni wdrożyły trzeci pakiet energetyczny i kodeksy sieci gazowej;

35.  zwraca uwagę na ważną rolę dobrze wzajemnie połączonych hubów gazu płynnego na rynkach gazu, zapewniających jednolity zintegrowany rynek, na którym gaz może być swobodnie przesyłany przez granice zgodnie z rynkowymi sygnałami cenowymi;

36.   podkreśla, że znaczne zasoby gazu w krajach Afryki Północnej oraz ostatnie odkrycia we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego stwarzają regionowi szansę stania się tętniącym życiem centrum transportu gazu do Europy; uważa, że powstające w regionie Morza Śródziemnego nowe zdolności w zakresie LNG mogłyby stać się zalążkiem węzła infrastrukturalnego;

37.  utrzymuje, że zakończenie tworzenia wewnętrznego rynku gazu i usunięcie przeszkód regulacyjnych bardzo poprawiłoby płynność rynków gazu; nalega na zainteresowane strony, by jak najszybciej sfinalizowały prace nad kodeksem sieci zawierającym zasady dotyczące zharmonizowanych struktur taryf przesyłowych gazu;

38.  przypomina o stałej potrzebie aktywnej współpracy pomiędzy rządami, krajowymi organami regulacyjnymi i głównymi zainteresowanymi stronami w zakresie inwestycji transgranicznych, pamiętając zawsze o perspektywie europejskiej obok interesów narodowych;

Magazynowanie gazu na rynku wewnętrznym

39.  podkreśla potrzebę opracowania zharmonizowanych struktur taryf w całej UE oraz zwiększenia przejrzystości definicji taryf, aby osiągnąć wyższy współczynnik wykorzystania istniejących instalacji magazynowania gazu; wyraża pogląd, że w kodeksie sieci zawierającym zasady dotyczące zharmonizowanych struktur taryf przesyłowych gazu należy wziąć pod uwagę potrzebę harmonizacji;

40.  popiera wniosek Komisji, aby umożliwić wprowadzenie biometanu i innych gazów ze źródeł odnawialnych, które spełniają odpowiednie normy jakości UE, do sieci przesyłu, dystrybucji i magazynowania gazu; zaleca w związku z tym przeanalizowanie parametrów technicznych, jakości gazu, opłacalności, ekonomii skali i możliwych rozwiązań sieciowych w skali lokalnej i regionalnej;

41.  wzywa państwa członkowskie do pełnego wdrożenia trzeciego pakietu energetycznego, w szczególności jeśli chodzi o przepisy dotyczące zapewnienia dostępu biometanu do sieci przesyłowej i instalacji magazynowych; zwraca w związku z tym uwagę na dyrektywę 2009/73/WE, zgodnie z którą państwa członkowskie powinny zapewnić – uwzględniając niezbędne wymagania jakościowe – niedyskryminacyjny dostęp biogazu i gazu z biomasy lub innych rodzajów gazu do systemu gazowego, pod warunkiem że dostęp ten jest stale zgodny z odpowiednimi zasadami technicznymi i normami bezpieczeństwa;

42.  zachęca operatorów LNG i instalacji magazynowych do opracowania, we współpracy z krajowymi organami regulacyjnymi, nowych elastycznych produktów i usług zgodnych z obowiązującym prawodawstwem UE, aby uatrakcyjnić regazyfikację i magazynowanie LNG oraz maksymalnie wykorzystywać istniejące instalacje LNG i instalacje magazynowe;

Optymalizacja roli magazynowania dla bezpieczeństwa dostaw gazu

43.  podkreśla rolę szybkich, bardzo elastycznych usług oferowanych przez instalacje magazynowania gazu w niektórych państwach członkowskich i wskazuje na odmienną rolę, jaką magazynowanie może odgrywać w czasie zakłóceń dostaw w porównaniu z LNG, w przypadku którego logistyka w łańcuchu dostaw może nie zapewniać takich samych zdolności reagowania;

44.  podkreśla, że ważne jest wyeliminowanie barier regulacyjnych utrudniających rozwój regionalnych koncepcji magazynowania; uważa, że niektóre instalacje magazynowania mogą oferować dostosowane do potrzeb usługi międzynarodowe, tj. usługi magazynowania powiązane z transportem transgranicznym; proponuje, by regionalne grupy wysokiego szczebla rozszerzyły współpracę w celu znalezienia innowacyjnych rozwiązań, jak efektywnie wykorzystywać cenne pod względem strategicznym dobra na szczeblu regionalnym i europejskim;

Rola UE jako uczestnika międzynarodowych rynków LNG

45.  zauważa ujawniającą się globalną tendencję do zwiększania zdolności skraplania gazu i jej potencjalny wpływ na europejskie rynki gazu;

46.  uważa, że UE, stając się ważnym rynkiem, może przyczynić się do zmiany zasad handlu gazem z myślą o poprawie elastyczności i konwergencji globalnych rynków gazu;

47.  wspiera Komisję, Europejską Służbę Działań Zewnętrznych i państwa członkowskie, które aktywnie angażują się w dyplomację energetyczną w celu promowania opartego na zasadach, przejrzystego i dobrze funkcjonującego globalnego rynku gazu;

48.  podkreśla, że w zgodzie z podstawowymi wartościami UE i mając na uwadze skuteczność jej działań zewnętrznych, ważne jest, by ograniczyć lub wyeliminować uzależnienie UE od importu gazu i ropy naftowej z autorytarnych reżimów, w których łamane są prawa człowieka;

49.  apeluje o większą konwergencję i synergię instytucjonalną, a w szczególności o lepszą integrację priorytetów zewnętrznego bezpieczeństwa energetycznego w polityce prowadzonej przez Wiceprzewodniczącego Komisji / Wysokiego Przedstawiciela Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa oraz o lepszą koordynację między wiceprzewodniczącym / wysokim przedstawicielem i właściwymi komisarzami; wzywa Wiceprzewodniczącego Komisji / Wysokiego Przedstawiciela Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa, by wraz z państwami członkowskimi wzmocnił dotychczasowe i podjął nowe sposoby współpracy energetycznej z obecnymi i potencjalnymi dostawcami oraz z państwami tranzytowymi i innymi głównymi podmiotami; wzywa w związku tym wiceprzewodniczącego / wysokiego przedstawiciela do regularnego informowania Parlamentu o realizacji unijnego planu działania w sprawie dyplomacji energetycznej;

50.  podkreśla konieczność wyeliminowania wszystkich barier w światowym wolnym handlu LNG, którego produkcja musi być zrównoważona; w związku z tym nalega na amerykańskich decydentów politycznych, aby zwiększyli pewność inwestycyjną przez wprowadzenie jasnych kryteriów i terminów w procedurze udzielania zezwoleń na eksport gazu do krajów nieobjętych umową o wolnym handlu;

51.  podkreśla konieczność pobudzania na światowych forach wolnego handlu świadomości w zakresie wpływu importowanego LNG na środowisko naturalne, klimat i społeczeństwo; w szczególności podkreśla potrzebę zminimalizowania lotnych emisji metanu;

52.  podkreśla, że wykorzystanie LNG może prowadzić także do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych pochodzących z transportu morskiego i drogowego, pod warunkiem że podjęte zostaną wszelkie skuteczne środki, aby zminimalizować wyciek metanu przez cały cykl życia paliwa, w tym na etapie produkcji, dystrybucji i spalania; dlatego wzywa do podjęcia odpowiednich środków, aby zminimalizować wyciekanie metanu w całym łańcuchu LNG przez zastosowanie najlepszych dostępnych technologii i zapewnienie odpowiedniego finansowania prowadzonych w tym celu prac badawczo-rozwojowych;

53.  podkreśla, że handel odgrywa kluczową rolę w zapewnianiu bezpieczeństwa energetycznego oraz że silne partnerstwa energetyczne, wzmocnione dzięki włączeniu rozdziałów o energii do unijnych umów handlowych, to podstawowe narzędzia; uważa, że niezwykle ważne jest, by polityka handlowa UE zwiększała dywersyfikację źródeł energii Unii i państw członkowskich oraz ograniczała ich zależność od importowanej energii pochodzącej od zbyt małej liczby dostawców; podkreśla, że UE powinna poszukiwać nowych partnerstw, przeanalizować już istniejące i podjąć konkretne rozmowy na temat energii z innymi partnerami, m.in. w regionie Azji Środkowej, Afryki Północnej i obu Ameryk; zauważa, że UE powinna odgrywać bardziej aktywną rolę na międzynarodowej scenie dyplomacji energetycznej; apeluje o większą spójność między polityką handlową a polityką energetyczną UE; podkreśla konieczność zwiększenia przejrzystości w międzynarodowych negocjacjach dotyczących LNG; uważa, że obecne i przyszłe negocjacje z takimi partnerami jak Stany Zjednoczone i Australia powinny uwzględniać w wyraźny sposób problematykę energii; podkreśla, że UE powinna ściśle współpracować z partnerami międzynarodowymi na rzecz konkurencyjnego i przejrzystego światowego rynku LNG;

54.  przypomina, że aby sprostać aktualnym wyzwaniom i osiągnąć cele w zakresie energii i zmiany klimatu w kontekście światowych ograniczeń w tych obszarach polityki, UE i jej państwa członkowskie muszą, na podstawie obowiązujących ram prawnych i konwencji wielostronnych, podjąć też wspólne działania na arenie międzynarodowej przez podnoszenie kwestii bezpieczeństwa energetycznego i zrównoważonego rozwoju na międzynarodowych forach handlowych, w tym we współpracy z krajami partnerskimi uzależnionymi od importu gazu; uważa, że jednocześnie UE powinna wspierać i promować efektywność energetyczną;

55.  uważa, że szczególnie ważna jest polityka handlowa stwarzająca przedsiębiorstwom prywatnym i publicznym w państwach członkowskich UE znaczne możliwości w zakresie czystych, bezpiecznych i efektywnych energetycznie technologii, zwłaszcza w świetle rosnącego globalnego zapotrzebowania na energię; wzywa do znacznych obniżek taryf na czyste technologie w ramach inicjatywy dotyczącej „zielonych towarów”, a także w ramach unijnych umów o wolnym handlu, które muszą usuwać bariery pozataryfowe w handlu źródłami energii;

56.  podkreśla, że rozdział porozumienia w sprawie transatlantyckiego partnerstwa handlowo-inwestycyjnego (TTIP) dotyczący energii i surowców jest ważny dla bezpieczeństwa energetycznego UE; z zadowoleniem przyjmuje działania Komisji na rzecz zniesienia ograniczeń eksportu gazu ze Stanów Zjednoczonych do UE;

57.  uważa, że 12,2 mld m3 rocznie, jakie terminal Sabine Pass LNG na amerykańskim Wschodnim Wybrzeżu doda do rynku w 2016 r., wraz z potencjalnymi dalszymi 74 mld m3 w ramach różnych projektów realizowanych w Stanach Zjednoczonych do 2020 r., stanowi dla Europy istotną szansę na zacieśnienie stosunków ze Stanami Zjednoczonymi w dziedzinie handlu energią; uważa, że zakończenie prac nad rozdziałem TTIP dotyczącym energii i surowców znacznie zwiększy możliwości dostaw gazu do UE;

58.  uważa, że nie należy ograniczać możliwości prowadzenia działalności przez przedsiębiorstwa europejskie na rynkach energii państw trzecich na takich samych warunkach jak przedsiębiorstwa krajowe; podkreśla, że przedsiębiorstwa z państw trzecich działające na europejskich rynkach energii muszą przestrzegać prawa europejskiego; podkreśla, że takie podmioty muszą mieć przejrzystą strukturę umożliwiającą identyfikację ich udziałowców;

59.  podkreśla, że przy planowaniu, budowie i wykorzystywaniu LNG, jak również podczas eksploatacji lokalnych rezerw i źródeł należy zapewnić jak najlepszą ochronę środowiska, a ponadto należy przestrzegać międzynarodowych norm pracy w zakresie BHP; podkreśla potrzebę poszerzania wiedzy na temat wpływu importowanego LNG na środowisko naturalne, klimat i społeczeństwo; przypomina o potrzebie angażowania społeczności lokalnych i posiłkowania się realistycznymi ocenami dotyczącymi zużycia, a w przypadku budowy – planowania nowej infrastruktury; podkreśla, że przejście na LNG oferuje szansę uniezależnienia transportu morskiego od węgla; wzywa UE do zapewnienia wsparcia finansowego dla realizowanych w tym celu projektów europejskich;

60.  zauważa, że wobec perspektywy wzrostu podaży LNG w nadchodzących latach strategię tę można uzupełnić o ocenę zapotrzebowania na statki do przewozu LNG oraz środki, które pozwolą sektorowi stoczniowemu w UE wykorzystać tę okazję i przyczynią się w ten sposób do osiągnięcia celu, jakim jest zwiększenie do 2020 r. udziału przemysłu w PKB do 20 %; apeluje o normy bezpieczeństwa umożliwiające monitorowanie transportu LNG i w razie potrzeby o ich zaostrzenie w ramach środków zapobiegania terroryzmowi;

Zrównoważony rozwój i wykorzystanie LNG jako paliwa alternatywnego w transporcie, ciepłownictwie i energetyce

61.  uznaje potencjał LNG jako alternatywnego paliwa w transporcie drogowym i morskim; podkreśla, że szersze stosowanie LNG w transporcie towarowym mogłoby przyczynić się do zmniejszenia globalnych emisji CO2, SOx i NOx, w szczególności w wyniku powszechniejszego stosowania silników LNG w transporcie morskim;

62.  podkreśla, że sieć infrastruktury uzupełniania paliwa jest niezbędnym warunkiem do wprowadzenia LNG na znaczną skalę jako alternatywnego paliwa w sektorze transportu; wzywa w związku z tym Komisję i państwa członkowskie, by zapewniły pełne wdrożenie dyrektywy 2014/94/UE w sprawie paliw alternatywnych, w tym by utworzyły w sieci korytarzy TEN-T oraz w portach morskich i śródlądowych punkty uzupełniania LNG, które zastąpią bardziej zanieczyszczające paliwa konwencjonalne; podkreśla jednak w związku z tym, że LNG nie powinien wypierać odnawialnych źródeł energii, tak aby zachować zgodność z celami zrównoważonego rozwoju;

63.  wzywa do rozwoju szlaków morskich, w szczególności w obrębie archipelagu Azorów, który ze względu na położenie geograficzne może służyć za kluczową stację paliw dla transatlantyckich szlaków transportu LNG; wzywa Komisję do udostępnienia funduszy wspierających europejskie projekty zmierzające w tym celu;

64.  zwraca się do Komisji, by wraz z państwami członkowskimi i ich regionami opracowała wspólny projekt „Błękitnych korytarzy LNG dla wysp” w sektorze transportu morskiego, obejmujący porty sieci kompleksowej TEN-T, w celu stworzenia niezbędnej infrastruktury LNG oraz powiązania tej sieci z siecią bazową TEN-T;

65.  apeluje ponadto do państw członkowskich, by zapewniły wdrożenie dyrektywy 2014/94/UE w odniesieniu do utworzenia punktów tankowania CNG na terenie aglomeracji miejskich/podmiejskich, a także na innych gęsto zaludnionych obszarach, aby umożliwić pojazdom silnikowym napędzanym tym paliwem przemieszczanie się po tych obszarach, oraz przynajmniej wzdłuż istniejącej sieci bazowej TEN-T, umożliwiając przemieszczanie się takich pojazdów na terenie Unii;

66.  podkreśla, że należy ustanowić wspólne specyfikacje techniczne dla punktów tankowania LNG przeznaczonych dla statków morskich, statków żeglugi śródlądowej i pojazdów silnikowych, jak przewidziano w dyrektywie 2014/94/UE; domaga się rygorystycznych i zharmonizowanych przepisów bezpieczeństwa oraz szkoleń dotyczących magazynowania, bunkrowania i użytkowania LNG na pokładzie na terenie całej Unii, umożliwiających zarazem jednoczesne bunkrowanie i przewóz ładunków; zauważa, że te prace powinny być prowadzone w ścisłej współpracy z Międzynarodową Organizacją Morską (IMO) i EMSA;

67.  podkreśla, że należy zapewnić odpowiednie finansowanie prac badawczo-rozwojowych prowadzonych w celu opracowania doskonalszych technologii dla statków żeglugi śródlądowej, statków morskich i pojazdów silnikowych, które umożliwią szybsze przejście na flotę niskoemisyjną, oraz w celu stworzenia systemów bezzałogowych umożliwiających instalację punktów tankowania LNG; ponadto wzywa Komisję i państwa członkowskie, by tworzyły zachęty do prowadzenia prac rozwojowych nad statkami i pojazdami silnikowymi napędzanymi LNG lub do modernizacji pojazdów napędzanych paliwami konwencjonalnymi, aby mogły wykorzystywać LNG;

68.  wzywa Komisję i państwa członkowskie, by tworzyły zachęty do transportu LNG koleją, gdyż z jednej strony ograniczy to transport drogowy, a z drugiej strony przyczyni się do przyjaznego środowisku i bezpiecznego transportu paliwa zgodnego z zasadami rozwoju charakteryzującego się niską zawartością substancji zanieczyszczających;

69.  apeluje do Komisji o rozważenie – po zasięgnięciu opinii zainteresowanych stron – czy obok rozporządzenia (WE) nr 443/2009 określającego normy emisji CO2 dla nowych samochodów osobowych możliwe byłoby ustalenie ekwiwalentu CO2 w odniesieniu do emisji węglowodorów z myślą o informowaniu konsumentów;

70.  zauważa, że zastosowanie technologii LNG na niewielką skalę w niektórych obszarach, na przykład w transporcie na duże odległości lub w wysoko wydajnych zastosowaniach przemysłowych, mogłoby nie tylko przyczynić się do osiągnięcia celów polityki klimatycznej, ale również doprowadzić do znacznej przewagi biznesowej;

71.  zauważa, że LNG, a zwłaszcza CNG, stanowi również opłacalne i dostępne już rozwiązanie dla sektora transportu publicznego, które może pomóc zmniejszyć zanieczyszczenie powietrza i zagrożenie hałasem, poprawiając tym samym warunki życia, zwłaszcza w aglomeracjach miejskich;

72.  zauważa, że chociaż LNG i CNG mogą stanowić opłacalne rozwiązania przejściowe służące ograniczeniu wpływu transportu na środowisko, ich wykorzystanie przyniesie długoterminowe korzyści tylko wtedy, gdy płynne przejście do korzystania ze skroplonego biogazu (LBG) i innych form energii odnawialnej będzie jednocześnie wspierane także przez zapewnienie interoperacyjności systemów LNG i LBG; podkreśla, że strategię UE na rzecz LNG należy dopasować do szerszych europejskich celów i priorytetów klimatyczno‑energetycznych, a ponadto powinna ona być zgodna z porozumieniem COP21 oraz koncentrować się na ograniczeniu zapotrzebowania, poprawie efektywności energetycznej i wycofywaniu paliw kopalnych;

73.  podkreśla, że wydajna sieć infrastruktury tankowania stanowi warunek konieczny znacznego wykorzystania LNG jako alternatywnego paliwa w sektorze transportu; wzywa Komisję i państwa członkowskie do tworzenia zachęt do rozwoju tego rodzaju infrastruktury, aby wyeliminować istniejące luki w zaopatrzeniu i stworzyć pełną sieć dostaw;

74.  podkreśla znaczenie infrastruktury LNG w portach morskich i śródlądowych dla promowania multimodalności, gdyż z takiej infrastruktury mogą korzystać statki morskie, statki żeglugi śródlądowej, a także pojazdy ciężarowe służące do dalszego transportu lądowego paliwa; wzywa operatorów krajowych i regionalnych do ścisłej współpracy w celu zwiększenia wielofunkcyjności i gotowości eksploatacyjnej tej infrastruktury;

75.  uważa, że promowanie korzystania z gazu ziemnego jako paliwa alternatywnego w transporcie stanowi ważne globalne wyzwanie i apeluje, by podjąć zobowiązanie do osiągnięcia ograniczenia emisji za pośrednictwem Organizacji Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO) i Międzynarodowej Organizacji Morskiej (IMO);

o
o   o

76.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, państwom członkowskim, Sekretariatowi Wspólnoty Energetycznej, a także umawiającym się stronom Wspólnoty Energetycznej.

(1) Dz.U. L 307 z 28.10.2014, s. 1. (2) Teksty przyjęte, P8_TA(2015)0444.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 25 października 2016 r. W jaki sposób ujednolicić kontrole rybołówstwa w Europie? (2015/2093(INI))

P8_TA(2016)0407 A8-0234/2016

Parlament Europejski,

–  uwzględniając art. 3 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej, w którym przewidziano potrzebę działania na rzecz „trwałego rozwoju Europy”, w tym „wysokiego poziomu ochrony i poprawy jakości środowiska”, oraz uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 11, 43 i 191,

–  uwzględniając art. 349 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając Kartę praw podstawowych UE,

–  uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 1224/2009 ustanawiające wspólnotowy system kontroli w celu zapewnienia przestrzegania przepisów wspólnej polityki rybołówstwa (rozporządzenie w sprawie kontroli),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1380/2013 w sprawie wspólnej polityki rybołówstwa, w szczególności jego art. 15 i 36,

–  uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 768/2005 ustanawiające Wspólnotową Agencję Kontroli Rybołówstwa,

–  uwzględniając rozporządzenie Komisji (WE) nr 1010/2009 ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 1005/2008 ustanawiającego wspólnotowy system zapobiegania nielegalnym, nieraportowanym i nieuregulowanym połowom oraz ich powstrzymywania i eliminowania,

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/812 w odniesieniu do obowiązku wyładunku, w szczególności jego art. 7 i 9,

–  uwzględniając rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 404/2011 ustanawiające szczegółowe przepisy wykonawcze do rozporządzenia Rady (WE) nr 1224/2009 ustanawiającego wspólnotowy system kontroli w celu zapewnienia przestrzegania przepisów wspólnej polityki rybołówstwa,

–  uwzględniając swoje stanowisko z dnia 5 lutego 2014 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie Rady (WE) nr 1224/2009 ustanawiające wspólnotowy system kontroli w celu zapewnienia przestrzegania przepisów wspólnej polityki rybołówstwa(1),

–  uwzględniając swoje stanowisko z dnia 6 lipca 2016 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 768/2005 ustanawiające Wspólnotową Agencję Kontroli Rybołówstwa(2),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 maja 2016 r. w sprawie identyfikowalności produktów rybołówstwa i akwakultury w restauracjach i handlu detalicznym(3),

–  uwzględniając art. 52 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Rybołówstwa (A8-0234/2016),

A.  mając na uwadze, że zakresem stosowania rozporządzenia (WE) nr 1224/2009 ustanawiającego wspólnotowy system kontroli objęta jest Unia Europejska;

B.  mając na uwadze, że formularze inspekcji w poszczególnych wzorach sprawozdań z inspekcji w rozporządzeniu wykonawczym (UE) nr 404/2011 same nie są ujednolicone i zawierają różne nazewnictwo dla tych samych tematów, co skutkuje problemami operacyjnymi w przekazywaniu informacji między organami;

C.  mając na uwadze, że ostatnie protokoły wymiany danych, które są konieczne dla wdrożenia elektronicznych dzienników połowowych, zostały sporządzone w lipcu 2010 r., natomiast elektroniczne dzienniki połowowe zaczęły obowiązywać w styczniu 2010 r.;

D.  mając na uwadze nierówne traktowanie – faktyczne lub odczuwane przez rybaków – w odniesieniu do częstotliwości, trwania, surowości, dokładności, skuteczności i metod kontroli rybołówstwa w Europie oraz mając na uwadze konieczność równego i wolnego od dyskryminacji traktowania;

E.  mając na uwadze, że wysiłki w ramach kontroli powinny być prowadzone koniecznie przy zaangażowaniu i udziale sektora rybołówstwa;

F.  mając na uwadze, że system punktów skutkuje karami dla statków rybackich, a nie właścicieli statków, rybaków czy innych osób zaangażowanych w cały łańcuch produkcji;

G.  mając na uwadze, że sektor rybołówstwa jest jedną z głównych stron zainteresowanych zrównoważonym zarządzaniem morzami i oceanami;

H.  mając na uwadze, że oprócz możliwych różnic regionalnych, istnieją znaczne różnice w stosowaniu unijnych przepisów w państwach członkowskich, zwłaszcza przepisów wprowadzonych na podstawie rozporządzenia w sprawie kontroli, oraz że poszczególne państwa członkowskie posiadają odmienny system prawny, a także odmienne struktury administracyjne i sądowe, co nieuchronnie znajduje odzwierciedlenie w systemach sankcji administracyjnych lub karnych za naruszenie przepisów wspólnej polityki rybołówstwa oraz znajduje wyraz w fakcie, że systemy te prowadzą do rozbieżności i niesprawiedliwości w poszczególnych państwach członkowskich;

I.  mając na uwadze, że stwierdzono występowanie ryzyka w przypadku, gdy krajowe organy kontroli nie zawsze posiadają dostęp do istotnych danych, aby skutecznie kontrolować zagraniczne statki, a różne podejście do kontroli i sankcji przysparza problemów państwom członkowskim, które podejmują z państwami bandery działania następcze w związku z wykrytymi uchybieniami;

J.  mając na uwadze konieczność wzmocnienia kontroli wprowadzanych do Unii Europejskiej produktów pochodzących z nielegalnych, nieraportowanych i nieuregulowanych połowów oraz potrzebę zagwarantowania we wszystkich państwach członkowskich równoważnego poziomu kontroli tych połowów;

K.  mając na uwadze, że za wdrażanie rozporządzenia (WE) nr 1224/2009 i wynikających z niego sankcji odpowiadają państwa członkowskie;

L.  mając na uwadze brak jednostek kontrolnych wyspecjalizowanych w działalności połowowej w niektórych państwach członkowskich;

M.  mając na uwadze, że Europejska Agencja Kontroli Rybołówstwa (EFCA), która została powołana w celu promowania najwyższych wspólnych standardów kontroli w ramach wspólnej polityki rybołówstwa, pełni skuteczną rolę w zakresie zharmonizowanego stosowania systemu kontroli, mimo ograniczonych środków, jakie posiada;

N.  mając na uwadze, że Europejski Fundusz Morski i Rybacki (EFMR) może przyczynić się do usprawnienia i modernizacji kontroli rybołówstwa, zwłaszcza dzięki liniom budżetowym 11 06 62 02 [kontrola i egzekwowanie przepisów w dziedzinie wspólnej polityki rybołówstwa (WPRyb) i zintegrowanej polityki morskiej] i 11 06 64 (EFCA);

O.  mając na uwadze wprowadzenie zakazu wyrzucania przyłowów, który w praktyce skutkuje niesłusznym nakładaniem kar na podmioty sektora rybołówstwa, ponieważ może się zdarzyć, że pomimo stosowania przez te podmioty środków i narzędzi dopuszczonych prawem europejskim oraz podejmowania przez nie wszelkich działań w celu uniknięcia przypadkowych połowów, zostaną one ukarane przez sam fakt, że połowy te przekraczają dopuszczalny limit określony w prawodawstwie europejskim i krajowym;

P.  mając na uwadze zmianę i rozwój technik oraz sprzętu do połowu, istnieje również konieczność uaktualnienia systemów i technik wykorzystywanych do monitorowania w celu zapewnienia ich skuteczności; przypomina, że w tym celu można wykorzystać EFMR;

Q.  mając na uwadze, że obowiązek wyładunku stanowi podstawowe wyzwanie w dziedzinie kontroli, co wymaga szczególnej uwagi ze strony ustawodawcy i organów odpowiedzialnych za kontrole;

R.  mając na uwadze, że niskokosztowe technologie zdalnego śledzenia, takie jak system automatycznej identyfikacji (AIS), umożliwiają dobrowolną kontrolę oraz ułatwiają monitorowanie i zwiększają bezpieczeństwo rybaków;

S.  mając na uwadze, że nielegalne, nieraportowane i nieuregulowane połowy, jak również handel produktami złowionymi w trakcie takich połowów, stanowią działalność przestępczą w skali całego świata;

T.  mając na uwadze, że ośrodki aukcyjne tworzą strukturę sektora produktów morskich i odgrywają zasadniczą rolę w dziedzinie kontroli połowów na lądzie;

U.  mając na uwadze, że państwa członkowskie posiadają różne systemy prawne, oraz że zgromadzone dowody muszą być dopuszczalne i możliwe do wykorzystania w tych różnych systemach, specyficznych dla każdego państwa członkowskiego prowadzącego dochodzenie;

V.  mając na uwadze, że najlepszymi sprzymierzeńcami wdrożenia rozporządzenia w sprawie kontroli są dobrze wyszkoleni, zmotywowani rybacy, którzy rozumieją korzyści wynikające z tych kontroli i czynnie je honorują;

I - Czynniki hamujące harmonizację

1.  podkreśla duże znaczenie skutecznej kontroli działalności połowowej w celu zapewnienia zrównoważonej eksploatacji żywych zasobów morskich i utrzymania równych warunków działania dla unijnych flot; apeluje do państw członkowskich, aby zapewniły skuteczne wdrożenie rozporządzenia w sprawie kontroli;

2.  podkreśla, że ambitnej walce UE z połowami NNN na całym świecie powinno towarzyszyć skuteczne stosowanie rozporządzenia w sprawie kontroli na jej własnych wodach;

3.  podkreśla różnorodność zakresów stosowania kontroli oraz rozbieżność dotyczącą poszczególnych miejsc kontroli, a także wynikający z tego dyskryminujący charakter kontroli rybołówstwa, gdyż niektóre państwa członkowskie organizują kontrole na wszystkich etapach, a inne robią to wyłącznie w odniesieniu do niektórych ogniw łańcucha, wykluczając na przykład kwestie dotyczące transportu połowów czy usług restauracyjnych;

4.  uznaje, że znacząco usprawniono system kontroli za sprawą obowiązującego rozporządzenia w sprawie kontroli w połączeniu z rozporządzeniem w sprawie połowów NNN pod względem skonsolidowania wielu poprzednich odrębnych rozporządzeń, jak również wprowadzenia możliwości wykorzystania nowych technologii, podjęcia wstępnych działań na rzecz zharmonizowania sankcji, doprecyzowania roli Komisji i państw członkowskich, usprawnień w zakresie identyfikowalności oraz innych postępów;

5.  przypomina, że akceptacja przepisów przez rybaków uwarunkowana jest uznaniem skutków wdrożenia tych przepisów za sprawiedliwe, narzuconych przepisów za istotne oraz stwierdzeniem zgodności rozporządzenia z tradycyjnymi wzorami i praktykami połowowymi;

6.  uważa za konieczne uściślenie, uporządkowanie i standaryzację działalności połowowej na poszczególnych obszarach morskich;

7.  stwierdza istnienie różnorodnych podejść do organizowania kontroli, gdyż niektóre państwa dzielą kontrole między różne służby administracyjne, podczas gdy w innych kontrole przeprowadza jeden organ administracyjny, a także istnienie różnorodności instrumentów, narzędzi i zasobów ludzkich, środków logistycznych i finansowych stosowanych do przeprowadzania kontroli; stwierdza również, że okoliczności te zmniejszają przejrzystość zarządzania i utrudniają dostęp do informacji;

8.  podkreśla, że skuteczność kontroli jest niejednolita także ze względu na ogromne zróżnicowanie obszarów rybołówstwa w UE, obejmujących od stref ograniczonych i zamkniętych, których zasoby połowowe są współdzielone głównie przez sąsiadujące państwa członkowskie, aż po bardzo odległe i oddalone strefy połowu; w szczególności zwraca uwagę na specyfikę regionów najbardziej oddalonych, których bardzo obszerne wyłączne strefy ekonomiczne obejmujące przede wszystkim wody oceaniczne, a także rodzaj eksploatowanych zasobów połowowych (głównie gatunki głębinowe i masowo migrujące gatunki pelagiczne) oraz brak alternatywnych źródeł wyraźnie usprawiedliwiają wzmożone działania kontrolne w tych regionach, w dużym stopniu uzależnionych od rybołówstwa i silnie narażonych na niszczycielskie działania flot nieprzestrzegających przepisów wspólnej polityki rybołówstwa;

9.  apeluje do państw członkowskich o pełne i prawidłowe wdrożenie rozporządzenia w sprawie kontroli, tak aby wypracować jasny pogląd co do elementów wymagających udoskonalenia podczas nachodzącego przeglądu i tym samym zapewnić funkcjonalność i łatwość stosowania obowiązującego rozporządzenia w sprawie kontroli na przyszłość;

10.  zauważa różnicę w podejściu między kontrolami opartymi na ocenie ryzyka a kontrolami wyrywkowymi działalności połowowej i łańcucha dystrybucji produktów rybołówstwa;

11.  zauważa, że obecna złożoność środków technicznych oraz ogromna liczba przepisów, być może nawet sprzecznych, w tym liczne odstępstwa i wyjątki, rozproszonych w całym zestawie różnych tekstów prawnych, skutkuje problemami nie tylko ze zrozumieniem, ale również z kontrolowaniem i egzekwowaniem tych przepisów;

12.  przypomina, że większość kontroli wyrywkowych przeprowadza się w momencie wyładunku, podczas gdy kontrole przeprowadzane na morzu wykazują wyraźnie wyższy poziom naruszeń przepisów niż kontrole przeprowadzane na lądzie, gdyż te na morzu są oparte na ocenie zagrożeń;

13.  przypomina, że z uwagi na to, iż obowiązek wyładunku oznacza dla rybołówstwa fundamentalną zmianę, w rozporządzeniu (UE) 2015/812 przewidziano dwuletni okres na dostosowanie się, zanim niedotrzymanie obowiązku wyładunku uznawane będzie za poważne wykroczenie; wzywa do przedłużenia tego okresu w razie potrzeby;

14.  zauważa, że państwa członkowskie, a czasem także regiony, w różny sposób dokonują transpozycji przepisów do prawa krajowego i regionalnego ze względu na znaczną liczbę przepisów nieobowiązkowych zawartych w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1224/2009; podkreśla trudności w praktycznym stosowaniu niektórych przepisów zawartych w rozporządzeniu ze względu na niewielką możliwość ich dostosowania do realiów, między innymi z powodu definicji specyfiki sektora rybołówstwa (floty, narzędzi połowowych, obszarów połowowych i gatunków docelowych), które różnią się znacznie w poszczególnych akwenach, państwach członkowskich i systemach rybołówstwa, lub ze względu na sprzeczności, które mogą prowadzić do kilku odmiennych interpretacji tych przepisów przez inspektorów;

15.  stwierdza, że w przypadku tego samego naruszenia waga przewinień jest różna w poszczególnych państwach członkowskich, a za to samo naruszenie może grozić sankcja administracyjna lub karna; zwraca uwagę, że licencja połowowa oparta na systemie punktów karnych odejmowanych w przypadku nieprzestrzegania przepisów, jest odpowiednim instrumentem europejskim, który przewiduje ramy sankcji grożących za poważne naruszenia, jednak bez koniecznej harmonizacji pogłębia nierówności, pociągając za sobą nierówne traktowanie operatorów w państwach członkowskich; wzywa do unikania takiego różnicowania sankcji;

16.  zauważa, że brak zaufania i przejrzystości między państwami członkowskimi to jeden z podstawowych problemów, jeśli chodzi o wymianę danych w odniesieniu do rozporządzenia; zachęca do rozwiązania tej sytuacji w celu zapewnienia i potwierdzenia równych warunków działalności wszystkich rybaków;

17.  przypomina, że EFCA czuwa nad stosowaniem wspólnych norm w dziedzinie kontroli, inspekcji i nadzoru oraz ułatwia współpracę operacyjną między państwami członkowskimi za pomocą wspólnych planów rozmieszczenia; przypomina o znaczeniu zwiększenia zakresu uprawnień EFCA, tak aby realizowano wspólne działania operacyjne w zakresie kontroli połowów umożliwiające skuteczną koordynację działalności wielu organów władzy lokalnej, regionalnej i państwowej oraz agencji UE pełniących funkcje ochrony wybrzeży na szczeblu UE; apeluje do EFCA o zwiększenie zasobów przeznaczonych na realizację tego zadania;

18.  uważa, że wprowadzenie przez EFCA obowiązkowych elementów programu szkolenia inspektorów rybołówstwa stanowi ważny punkt wyjścia dla standaryzacji procesu kształcenia oraz ujednolicenia procedur kontrolnych, a także wzywa wszystkie państwa członkowskie, by z nich korzystały; stwierdza, że państwa członkowskie nie posiadają – z wyjątkiem przypadków opartych na zasadzie dobrowolności – tych samych norm szkolenia, co oznacza odmienność zakresu kwalifikacji, rekrutacji i celów;

19.  stwierdza, że szkolenie i informowanie rybaków przebiega odmiennie w poszczególnych państwach członkowskich, oraz że nie wdrożono żadnego narzędzia służącego do uproszczenia lub zwiększenia dostępności informacji na temat celu i treści rozporządzenia w sprawie kontroli; uważa, że ten stan rzeczy prowadzi do niewiedzy, która jest głównym czynnikiem hamującym pożądane jednolite stosowanie tego prawodawstwa; zdecydowanie zaleca jak najszybsze wdrożenie tych narzędzi;

20.  zauważa, że choć z upływem czasu zwiększa się świadomość konsumentów w sprawie pochodzenia i identyfikacji nabywanych produktów, również dzięki działaniom uświadamiającym prowadzonym na szeroką skalę przez Komisję, nie są oni w stanie uzyskać odpowiednich informacji o produktach rybnych podawanych w restauracjach, ponieważ ten ostatni etap obrotu handlowego nie jest objęty obowiązkiem informacyjnym;

21.  podkreśla, że wykorzystywanie nowych technologii monitorowania i przekazywania informacji w czasie rzeczywistym ma zasadnicze znaczenie dla usprawnienia nadzoru morskiego; apeluje do państw członkowskich, by zapewniły kompatybilność techniczną stosowanych instrumentów, a także do unikania jedynie częściowego udostępniania baz danych dotyczących kontroli, wynikających z tego różnic i utraty skuteczności;

22.  zauważa, że nie została przeprowadzona ocena rzeczywistego braku możliwości zastosowania niektórych przepisów, który wynika z różnego stanu technologicznego łodzi, logistyki na lądzie oraz organizacji sektora w poszczególnych portach;

23.  podkreśla rolę EFMR, zwłaszcza dzięki jego budżetowi przeznaczonemu na kontrolę celów WPRyb, który na okres 2014–2020 wynosi 580 mln EUR;

24.  uważa, że należy zapewnić jednolity charakter rynku wspólnotowego oraz spełnianie równoważnych wymogów kontroli w poszczególnych państwach członkowskich, tak aby nie zagwarantować jednolitą jakość kontroli wewnętrznych i zewnętrznych w państwach członkowskich oraz brak różnic wynikających z granicy, zza której produkty są wprowadzane do UE;

II - Propozycje na rzecz poprawy istniejącej sytuacji

25.  opowiada się za uproszczeniem i poprawą unijnego prawodawstwa oraz za zmniejszeniem obciążenia administracyjnego w celu osiągnięcia celu lepszego stanowienia prawa, w szczególności dzięki ograniczonemu i celowemu przeglądowi rozporządzenia Rady (WE) nr 1224/2009, który jest zaplanowany i oczekiwany najpóźniej w 2017 r., przy jednoczesnym utrzymaniu skutecznych przepisów służących zapobieganiu naruszeniom przepisów wspólnej polityki rybołówstwa, ich wykrywaniu i karaniu, skupiając się w pierwszej kolejności na lepszym wdrożeniu norm między poszczególnymi państwami członkowskimi, dążąc do większej harmonizacji, z zastrzeżeniem że uproszczenie to opiera się na silnych dotychczasowych ramach kontroli i nie oznacza osłabienia najwyższych standardów ochrony zatrudnienia, środowiska, związków zawodowych czy społeczeństwa;

26.  uważa, że regionalizację przewidzianą w nowej WPRyb należy włączyć w ramy solidnego i zharmonizowanego systemu kontroli; stanowczo sprzeciwia się osłabianiu rozporządzenia w sprawie kontroli oraz jest zdania, że państwa członkowskie mogą korzystać z elastyczności, jaką zapewniają istniejące ramy;

27.  domaga się opracowania tego przeglądu przy udziale instytucji europejskich i sektora rybołówstwa, w szczególności sektora rybołówstwa przybrzeżnego, połowów na małą skalę oraz rybołówstwa tradycyjnego, których ochrona i wsparcie powinny stanowić cel każdego nowego ustawodawstwa;

28.  podkreśla potrzebę prowadzenia rozmów z różnymi organami władz w kraju, w regionach najbardziej oddalonych i w regionie na etapie tworzenia lub zmiany instrumentów prawnych;

29.  stwierdza, że zacieśnienie współpracy między państwami członkowskimi może być drogą do dalszej harmonizacji kontroli; podkreśla w związku z tym konieczność utworzenia grupy eksperckiej ds. przestrzegania zobowiązań w ramach systemu kontroli połowów w Unii;

30.  przypomina Komisji, że aby uniknąć paradoksalnych sytuacji, wdrożenie obowiązujących zasad trzeba poprzedzić zapewnieniem środowiska prawnego i operacyjnego;

31.  uważa, że Komisja Europejska powinna czuwać nad jednolitą i dokładną transpozycją obowiązującego prawodawstwa i sprawdzać stan jego stosowania, na przykład ustanawiając minimalny odsetek partii do sprawdzenia przez każde państwo członkowskie; uważa ponadto, że procedury kontroli muszą być przejrzyste, równe i ujednolicone, co zapewni państwom członkowskim takie same warunki sprawowania kontroli nad rybakami, a zasady kontroli powinny być prostsze, bardziej kompleksowe i spójne;

32.  opowiada się za wzmocnieniem kontroli celem zapobiegania przywozowi ryb pochodzących z połowów nielegalnych, nieraportowanych i nieuregulowanych poprzez stworzenie, między innymi, krajowych grup wywiadowczych złożonych z wyspecjalizowanych inspektorów połowowych, dysponujących optymalnymi środkami wykrywania zagrożeń, jak również poprzez ustanowienie minimalnego odsetka partii podlegających weryfikacji;

33.  uważa, że niezbędny jest proces gromadzenia wysokiej jakości danych związanych z obowiązkiem wyładunku, proces zarządzania nimi i wykorzystywania ich w celu kontroli i oceny skuteczności wdrażania obowiązku wyładunku oraz w celu dostosowania procesu gromadzenia danych do wymagań wynikających ze zmienionej WPRyb;

34.  apeluje do państw członkowskich i ich organów ds. kontroli rybołówstwa morskiego, by utworzyły zespoły inspektorów wyspecjalizowanych w działalności połowowej; popiera zacieśnienie współpracy między państwami członkowskimi w drodze wymiany inspektorów, metod i danych dotyczących kontroli, dzielenia się analizami ryzyka i informacjami o kwotach statków bandery, a także wzywa do takiej współpracy;

35.  przypomina, że za wdrażanie rozporządzenia w sprawie kontroli odpowiadają państwa członkowskie; wzywa państwa członkowskie do wywiązywania się z ich zobowiązań i do tego, aby ściśle ze sobą współpracowały w celu wymiany dobrych praktyk i danych oraz umożliwienia interoperacyjności systemów kontroli;

36.  uważa, że jednolite i przewidywalne stosowanie różnego rodzaju możliwych kontroli za sprawą pełnego zdefiniowania, zharmonizowania i objaśnienia tych kontroli pomogłoby zapewnić konieczne równe warunki działania w całym unijnym sektorze rybołówstwa;

37.  zwraca uwagę, że w niektórych regionach basenami morskimi zarządza się wspólnie z państwami trzecimi, i wzywa do wzmocnienia współpracy między państwami członkowskimi i państwami trzecimi;

38.  uważa, że potrzebne jest wzmocnienie współpracy i koordynacji pomiędzy państwami członkowskimi, Europejską Agencją Kontroli Rybołówstwa i Komisją;

39.  zwraca się do EFCA i instytucji szkoleniowych w państwach członkowskich o wprowadzenie jednolitego europejskiego programu kształcenia inspektorów rybołówstwa opartego na jednolitym programie nauczania i znormalizowanych zasadach, częściowo finansowanego ze środków EFMR;

40.  wnioskuje o przetłumaczenie i szerokie rozpowszechnianie „podstawowego programu szkoleń” opracowanego przez EFCA, na przykład w drodze praktycznych szkoleń dla organów krajowych, przy wsparciu ze strony EFMR; proponuje, aby włączyć do tego podręcznika przykłady dobrych praktyk stosowanych przez inspektorów;

41.  podkreśla znaczenie oceny i certyfikacji inicjatyw w zakresie szkoleń z kontroli podejmowanych przez strony trzecie;

42.  proponuje poprawę jakości systemów szkolenia i informowania rybaków, które mogłyby być włączone do rybackich organizacji branżowych i przybrzeżnych grup działania (PGD) w celu zapewnienia lepszego zrozumienia celu i ogólnej wagi przepisów, prowadząc tym samym do większej kultury zrozumienia i przestrzegania prawa; zaleca przeprowadzenie w tym celu skutecznych konsultacji z komitetami doradczymi; proponuje utworzenie ogólnodostępnych internetowych baz danych zawierających istotne dla rybołówstwa dokumenty i informacji (łącznie z systemem punktów karnych), o ile dopuszczają to obowiązujące przepisy o ochronie danych, tak aby wszyscy mogli zapoznać się z przepisami i je zrozumieć; zwraca się do Komisji o przedstawienie sytuacji w dziedzinie istniejących szkoleń dających dostęp do zawodu rybaka w Europie oraz o przekazanie jej wniosków w komunikacie;

43.  proponuje rozważenie idei elektronicznego rejestru EFCA (jednego punktu EFCA) wraz z gotowymi do druku lub elektronicznymi wzorami na potrzeby kontroli i centralizacji sprawozdań z kontroli; zauważa, że taki elektroniczny rejestr EFCA można by również wykorzystać do odbioru i centralizacji certyfikatów uprawniających do połowu gatunków wolno żyjących, wydawanych przez państwa członkowskie i państwa trzecie;

44.  proponuje usprawnienie systemów komunikacji publicznej w agencjach kontroli, oraz podkreśla znaczenie okresowego upowszechniania informacji na temat prowadzonych prac i uzyskanych rezultatów, a także stałego udzielania informacji o zasadach stosowanych wobec zasobów rybnych, takich jak minimalne rozmiary oraz tymczasowe i przestrzenne zamknięcia obszarów;

45.  podkreśla konieczność wzmocnienia roli EFCA, w szczególności zwiększenia jego budżetu, uprawnień oraz zasobów ludzkich; sugeruje przeprowadzenie przeglądu warunków kontroli, o których mowa w art. 94 i 95 rozporządzenia Rady (WE) nr 1224/2009, oraz w szczególności przyznanie EFCA prawa do wszczęcia kontroli w odniesieniu do nadmiernie eksploatowanych zasobów połowowych i w przypadku których nie osiągnięto maksymalnego podtrzymywalnego połowu (MSY);

46.  podkreśla znaczenie wzmocnienia i zaostrzenia kontroli, zwłaszcza w państwach członkowskich, które wykazały się dotychczas słabym wdrożeniem rozporządzenia w sprawie kontroli, w celu zwalczania nielegalnych połowów, przestrzegania przepisów wspólnej polityki rybołówstwa oraz poprawy jakości otrzymywanych danych;

47.  przypomina, że ważne jest posiadanie zdolności do wymiany danych w czasie rzeczywistym, zwłaszcza w trakcie operacji kontrolnych prowadzonych przez agencję wspólnie z państwami członkowskimi oraz koordynowanych przez Agencję za pomocą wspólnych planów rozmieszczenia;

48.  podkreśla znaczenie zwiększenia obecności EFCA bliżej państw członkowskich, w tym regionów najbardziej oddalonych;

49.  proponuje, aby co najmniej dwóch przedstawicieli Parlamentu Europejskiego zasiadało w zarządzie agencji, w którym zasiada już sześcioro przedstawicieli Komisji i po jednym przedstawicielu z każdego państwa członkowskiego, przy czym przedstawicielstwo to miałoby charakter parytetowy (równa reprezentacja kobiet i mężczyzn), a kandydatów powoływałaby Komisję Rybołówstwa Parlamentu spośród jej członków;

50.  zaleca rozszerzenie kontroli – na przykład rozszerzenie monitoringu – na cały łańcuch produkcji oraz powierzenie odpowiedzialności za kontrole morskie tylko jednemu organowi administracyjnemu, aby uniknąć w ten sposób dublowania się kontroli, które powoduje marnotrawstwo zasobów ludzkich, logistycznych i finansowych oraz prowadzi do zamieszania i wywiera niepotrzebną presję na podmioty działające w sektorze rybołówstwa; ponadto apeluje o formalną współpracę instytucji państw członkowskich, która umożliwi skuteczną kontrolę całego łańcucha produkcji ryb;

51.  wzywa Komisję, aby sprawdziła, czy przypisywanie punktów karnych do licencji połowowych jest odpowiednim rozwiązaniem; podkreśla, że system ten prowadzi do przenoszenia punktów wraz z licencją w przypadku sprzedaży statku, co może obniżać wartość niektórych statków i uniemożliwić ich ewentualną odsprzedaż, przykładowo młodym rybakom pragnącym rozpocząć działalność;

52.  zaleca podjęcie konkretnych działań zmierzających do bardziej świadomej i odpowiedzialnej konsumpcji w restauracjach, w tym do wprowadzenia obowiązku podawania przez właścicieli restauracji minimalnego zakresu informacji o produktach, w celu umożliwienia pośredniej kontroli ze strony konsumentów;

53.  proponuje dokonywanie kontroli na szczeblu autonomii lub regionów w odniesieniu do wód śródlądowych, kontroli na szczeblu krajowym w odniesieniu do rybołówstwa morskiego prowadzonego w pasie do 12 mil morskich oraz kontroli na szczeblu wspólnotowym w odniesieniu do pozostałych wód morskich;

54.  uważa, że kontrole przeprowadzane na podstawie oceny ryzyka powinny opierać się na liście przejrzystych, konkretnych i wymiernych kryteriów określonych na szczeblu europejskim;

55.  zaleca harmonizację sankcji przy zachowaniu ich proporcjonalnego, niedyskryminacyjnego i odstraszającego charakteru; opowiada się bardziej za sankcjami gospodarczymi, w tym okresowym zawieszeniem działalności, niż sankcjami karnymi, lecz uważa także, że zgodnie z art. 17 rozporządzenia (UE) nr 1380/2013, należy w pierwszej kolejności stworzyć zachęty dla rybaków przestrzegających przepisów wspólnej polityki rybołówstwa, aby zapobiegać naruszeniom;

56.  przypomina, że sankcje należą do zakresu kompetencji państw członkowskich, a Unia Europejska nie ma prawnej możliwości narzucania harmonizacji na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1224/2009; podkreśla jednakże znaczenie systemu punktów karnych jako ram sankcji i wzywa państwa członkowskie do podjęcia inicjatywy w celu wszechstronnej harmonizacji sankcji, w szczególności karnych, aby wyeliminować obecne nierówne traktowanie;

57.  uważa, że system przyłowów w rzeczywistości prowadzi do objęcia podmiotów sektora rybołówstwa obiektywną i bezwzględną odpowiedzialnością, nawet jeśli działają one w pełnej zgodności z prawem i zachowują najwyższą ostrożność w celu uniknięcia przypadkowych połowów;

58.  stwierdza, że system, w którym dany podmiot ponosi odpowiedzialność za czyn, którego nie popełnił ani umyślnie, ani przez zaniedbanie, jest niezgodny z ogólnymi zasadami prawa UE;

59.  apeluje do Komisji i państw członkowskich, aby rozważyły stworzenie zharmonizowanego minimalnego poziomu kar, który miałby zastosowanie do poważnych naruszeń lub uporczywego postępowania niezgodnego z prawem;

60.  opowiada się za wprowadzeniem wyższych sankcji w przypadku połowów nielegalnych, nieraportowanych i nieuregulowanych;

61.  apeluje o utworzenie mechanizmów mających na celu uwidocznienie dobrych przykładów w celu poprawy przestrzegania przepisów;

62.  uważa, że interpretacja niektórych przepisów, które dają podstawę do zastosowania kar za przekroczenie limitu przyłowów bez uwzględniania braku winy umyślnej i zaniedbania, stoi w wyraźnej sprzeczności z podstawowymi zasadami Unii Europejskiej ustanowionymi przede wszystkim w art. 6 TUE i stanowiącymi prawo pierwotne;

63.  wzywa Komisję do ustanowienia wytycznych lub kryteriów stosowania i interpretacji przepisów, aby zniwelować różnice w postępowaniu w poszczególnych państwach członkowskich, zwłaszcza w odniesieniu do przypadkowych połowów oraz z uwzględnieniem całkowitej przypadkowości połowów potwierdzonej przez dobrowolne zgłaszanie przekroczenia limitów;

64.  uważa, że ułatwienie podmiotom inwestowania w nowoczesne, łatwe w aktualizacji i wzajemnie kompatybilne technologie w państwach członkowskich sprawi, iż kontrole będą sprawiedliwsze, bardziej zrównoważone i skuteczniejsze;

65.  zachęca do ustanowienia mechanizmów finansowania w celu zwiększenia poziomu wykorzystania niskokosztowych technologii umożliwiających dobrowolną kontrolę oraz dokładniejsze monitorowanie i zwiększających bezpieczeństwo rybaków, zwłaszcza prowadzących tradycyjne łodziowe rybołówstwo przybrzeżne;

66.  podkreśla znaczenie technologii elektronicznych (systemów elektronicznej sprawozdawczości i elektronicznego monitorowania), stanowiących potencjalnie tani środek do rozszerzenia zakresu obserwacji działań prowadzonych na morzu;

67.  potwierdza swój sprzeciw wobec wszelkich obowiązkowych systemów nadzoru wideo na statkach;

68.  zwraca uwagę Komisji na fakt, że wykorzystanie nowych technologii obserwacji Ziemi, takich jak satelity Sentinel, byłoby z korzyścią dla kontroli rybołówstwa;

69.  zaleca stosowanie takiej samej kontroli w stosunku do wwożonych produktów rybołówstwa, połowów w strefach przybrzeżnych i rybołówstwa rekreacyjnego, a także w stosunku do floty UE dokonującej połowów poza wodami UE oraz floty państw trzecich dokonującej połowów na wodach unijnych, tak aby zapewnić jednakowy dostęp do całego rynku europejskiego; proponuje wprowadzenie obowiązku wymiany danych dotyczących nielegalnych, nieraportowanych i nieuregulowanych połowów (NNN);

70.  twierdzi, że dostępne środki budżetowe, zwłaszcza w ramach EFMR, powinny być realistyczne, odpowiednie i wystarczające do realizacji celów kontroli;

71.  zaleca, aby czuwać nad trwałością ośrodków aukcyjnych, które mają znaczenie strukturalne dla terytoriów, w szczególności przez przyznawanie finansowania z EFMR, ponieważ przyczyniają się one do przejrzystości i identyfikowalności oraz ułatwiają kontrolę połowów;

72.  popiera uwzględnienie skutków rybołówstwa rekreacyjnego w zmienionym rozporządzeniu w sprawie kontroli;

73.  zwraca się o opracowanie systemu monitorowania, przekazywania informacji i analizowania danych, który będzie kompatybilny z systemami w całej Unii; apeluje ponadto, aby obowiązek określenia ram dotyczących wspomnianej wymiany informacji i danych, odpowiednio do obowiązujących przepisów o ochronie danych, spoczywał na Komisji; podkreśla, że przejrzyste ramy wymiany danych i informacji to podstawa dla stwierdzenia, czy istnieją równe warunki działania;

74.  podkreśla, że wprowadzeniu obowiązku wyładunku musi towarzyszyć zapewnienie odpowiedniej elastyczności w zakresie jego kontroli, ponieważ należy mieć na uwadze zasadnicze zmiany, jakie ten obowiązek wymusza na rybakach, w szczególności w odniesieniu do połowów wielogatunkowych; przypomina o znaczeniu stopniowego stosowania sankcji i systemu punktów za poważne naruszenia przepisów związane z nieprzestrzeganiem obowiązku wyładunku, zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2015/812 w sprawie obowiązku wyładunku;

75.  podkreśla, że informacje na temat tego, czy i w jaki sposób państwa członkowskie stosują sankcje za różnego rodzaju naruszenia oraz czy sankcje stosuje się konsekwentnie, bez względu na banderę, pod jaką pływa statek, muszą być udostępniane zainteresowanym stronom oraz publicznie dostępne, z zastrzeżeniem pełnego poszanowania prywatności zaangażowanych osób;

o
o   o

76.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie oraz Komisji.

(1) Teksty przyjęte, P7_TA(2014)0083. (2) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0307. (3) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0222

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 25 października 2016 r. w sprawie usprawnienia połączeń i poprawy dostępności infrastruktury transportowej w Europie Środkowo-Wschodniej (2015/2347(INI))

P8_TA(2016)0408 A8-0282/2016

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 9 września 2015 r. w sprawie wdrożenia białej księgi w dziedzinie transportu z 2011 r.: podsumowanie i dążenie w kierunku mobilności zgodnej z zasadami zrównoważonego rozwoju(1),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 2 grudnia 2015 r. w sprawie zrównoważonej mobilności w miastach(2),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 10 maja 2012 r. w sprawie przyszłości regionalnych portów lotniczych i usług lotniczych w UE(3),

–  uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 170,

–  uwzględniając rozporządzenie (UE) nr 1315/2013(4),

–  uwzględniając rozporządzenie (UE) nr 1316/2013(5),

–  uwzględniając sprawozdanie zatytułowane „Bezpieczeństwo drogowe w Unii Europejskiej”, opublikowane przez Komisję w marcu 2015 r.(6),

–  uwzględniając konkluzje z posiedzenia ministrów państw regionu Dunaju z dnia 3 grudnia 2014 r. w sprawie skutecznej modernizacji i skutecznego utrzymywania infrastruktury dróg wodnych na Dunaju i jego żeglownych dopływach(7),

–  uwzględniając deklarację łańcucką z dnia 3 marca 2016 r. w sprawie zacieśnienia współpracy w dziedzinie transportu w Karpatach oraz dalszego rozwoju Via Carpatia(8),

–   uwzględniając proces berliński, a także konferencję państw Bałkanów Zachodnich w 2014 r., szczyt w Wiedniu w 2015 r. oraz konferencję w Paryżu w 2016 r.,

–  uwzględniając plan działania dotyczący strategii Unii Europejskiej na rzecz regionu Dunaju (SEC(2010)1489),

–  uwzględniając plan działania dotyczący strategii Unii Europejskiej na rzecz regionu Morza Bałtyckiego (SWD(2015)0177),

–  uwzględniając art. 52 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Transportu i Turystyki oraz opinię Komisji Rozwoju Regionalnego (A8-0282/2016),

A.  mając na uwadze, że połączalność i dostępność infrastruktury transportowej mają znaczny wpływ na wzrost gospodarczy, konkurencyjność gospodarczą, zatrudnienie i spójność terytorialną UE i jej regionów; mając na uwadze, że Europa Środkowo-Wschodnia stanowi kluczową część europejskiego jednolitego rynku i ma potencjał pozwalający przyciągać inwestycje i przyczyniać się do wzrostu gospodarczego w całej UE oraz że wszystkie rodzaje transportu, bez żadnego wyjątku, powinny przyczyniać się do zwiększania konkurencyjności, do intermodalności i do transformacji ekologicznej, aby lepiej sprzyjać rozwojowi jednolitego rynku;

B.  mając na uwadze, że zwiększenie połączalności i poprawa dostępności infrastruktury transportowej w Europie Środkowo-Wschodniej to środek do osiągnięcia celów polityki spójności, zwłaszcza pożądanego rozwoju gospodarczego regionów przygranicznych;

C.  mając na uwadze, że infrastruktura transportowa w większości regionów środkowo-wschodniej części UE jest nadal słabiej rozwinięta w porównaniu z innymi regionami europejskimi, a także mając na uwadze, że słabo rozwinięta infrastruktura transportowa w Europie Środkowo-Wschodniej współistnieje obok jednej z najbardziej rozwiniętych i gęstych sieci na świecie w centrum Europy; mając na uwadze, że obywatele oczekują od państw członkowskich współpracy na rzecz poprawy jakości tej infrastruktury przy wsparciu UE;

D.  mając na uwadze, że europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne są głównym źródłem inwestycji w transporcie publicznym w Europie Środkowo-Wschodniej oraz że instrument „Łącząc Europę” stanowi ważny instrument finansowania służący dalszemu rozwijaniu infrastruktury transportowej w regionie w ramach korytarzy sieci bazowej TEN-T; mając na uwadze, że brak potencjału administracyjnego organów administracji krajowej, regionalnej i lokalnej może prowadzić do małej absorpcji funduszy UE i dlatego państwa członkowskie Europy Środkowo-Wschodniej, podobnie jak państwa w innych częściach UE, nie zawsze wykorzystywały w jak największym stopniu środki UE z różnych przyczyn, w tym ze względu na niewystarczające przygotowanie i niską skuteczność; mając na uwadze, że należy uruchomić budowę potencjału i pomoc techniczną, aby ułatwić powstawanie większej liczby dobrych projektów oraz wesprzeć administracje publiczne w zarządzaniu funduszami UE;

E.  mając na uwadze, że wzmożenie prac nad ważnymi projektami takimi jak Via Carpatia, Rail Baltica oraz rozwój korytarzy sieci bazowej Wschód – wschodnia część regionu Morza Śródziemnego i Bałtyk – Adriatyk oraz korytarza Morza Adriatyckiego i Morza Jońskiego oraz TRACECA dałoby ważny impuls do poprawy połączalności i dostępności infrastruktury transportowej w tej części UE; mając na uwadze, że wspieranie zbliżenia komunikacyjnego krajów trzecich sąsiadujących z państwami członkowskimi UE z Europy Środkowo-Wschodniej m.in. w obszarze transportu kolejowego i infrastruktury kolejowej pozwoli na poprawę połączeń kolejowych między Unią Europejską, sąsiednimi krajami i regionami i Azją;

F.  mając na uwadze, że dobrze rozwinięte transgraniczne połączenia transportowe mają zasadnicze znaczenie dla konkurencyjności regionów i dla dalszej ekspansji MŚP na obszarach przygranicznych oraz, w szczególności w przypadku transportu publicznego, dla wspierania włączenia społecznego grup znajdujących się w trudnej sytuacji ekonomicznej; mając na uwadze, że w wielu państwach członkowskich Europy Środkowo-Wschodniej wciąż brakuje dobrych połączeń transportowych, zwłaszcza międzynarodowych połączeń kolejowych; mając na uwadze, że niewydajne połączenia pomiędzy różnymi rodzajami transportu oraz brak infrastruktury sieciowej pomiędzy podstawowym a ogólnym transportem oznaczają niewystarczającą interoperacyjność pomiędzy różnymi rodzajami transportu, a taka interoperacyjność nie tylko spowodowałaby obniżenie cen transportu osób i towarów i ulepszenie elastyczności usług transportowych, ale także umożliwiłaby rozwiązanie niepokojących kwestii środowiskowych i społecznych;

G.  mając na uwadze, że skoordynowane usprawnienia infrastruktury transportowej mogą mieć korzystny wpływ na środowisko i na efektywność energetyczną transportu;

Aspekty horyzontalne

1.  podkreśla konieczność poprawy połączalności i dostępności infrastruktury transportu do, z i w obrębie środkowo-wschodnich części UE z uwzględnieniem potrzeb gospodarki i zasad zrównoważonego rozwoju; przypomina o celach TEN-T polegających na uzupełnianiu brakujących połączeń, usuwaniu wąskich gardeł i zapewnieniu płynnych połączeń w pasażerskim i towarowym transporcie dalekobieżnym i regionalnym, zwłaszcza w regionach transgranicznych; uważa, że wykorzystanie funduszy UE musi odzwierciedlać prawdziwe potrzeby inwestycyjne w celu ukończenia do 2030 r. sieci bazowej TEN-T w regionie; zauważa, że poza stworzeniem nowej infrastruktury Unia Europejska musi inwestować w modernizację i dokończenie istniejącej infrastruktury transportowej;

2.  podkreśla znaczenie skoordynowanego planowania projektów przez państwa członkowskie i pomiędzy nimi z uwzględnieniem w jak największym stopniu krajowych planów centralnych i koordynacji z krajami kandydującymi, przy czym jednocześnie należy przeprowadzać realistyczne oceny potrzeb transportowych w oparciu o białą księgę UE w sprawie transportu, a także analizę kosztów i korzyści oraz konsultacje z zainteresowanymi stronami; zauważa, że warunek wstępny dotyczący sporządzenia centralnych planów transportowych pomógł państwom członkowskim w określeniu priorytetów w inwestycjach transportowych; uważa, że odpowiednie służby Komisji muszą dokonać oceny tych planów centralnych i zapewnić działania następcze wobec nich, aby dopilnować, by były one zgodne również z celami i priorytetami UE;

3.  zdecydowanie zaleca, by lepiej wykorzystywać istniejące strategie polityczne i instrumenty współpracy regionalnej, takie jak Europejska współpraca terytorialna, INTERREG, a zwłaszcza europejskie ugrupowania współpracy terytorialnej, aby usprawnić transport transgraniczny między regionami i usunąć wąskie gardła;

4.  uważa, że makroregionalne strategie UE, takie jak istniejące już strategie na rzecz Morza Bałtyckiego, regionu Dunaju i regionu adriatycko-jońskiego oraz ewentualna przyszła strategia na rzecz regionu Karpat i regionu Morza Czarnego, zapewniają innowacyjne ramy zarządzania w zakresie pokonywania wyzwań stojących przed polityką transportową, z którymi państwa członkowskie nie mogą uporać się same, aby zapewnić lepsze warunki transportowe;

5.  z zadowoleniem przyjmuje zakończenie wstępnych planów prac związanych z korytarzami sieci bazowej TEN-T na rok 2015, a także przyjęcie nowych map rozszerzających sieć TEN-T o kraje Bałkanów Zachodnich; podkreśla, że stworzenie sieci bazowej powinno pobudzić również rozwój kompleksowej sieci, zwłaszcza połączeń, które mają znaczenie transgraniczne i wpływają na konsolidację korytarzy; podkreśla znaczenie węzłów miejskich oraz ich roli w usprawnianiu przepływów transportowych zarówno w odniesieniu do transportu pasażerskiego, jak i towarowego;

6.  podkreśla, że dysproporcje w zakresie rozwoju infrastruktury i jakości między regionem Europy Środkowo-Wschodniej a resztą Europy mogą zostać zmniejszone jedynie dzięki wyraźnej, konkretnej i zintegrowanej strategii dla całej UE;

7.  przypomina Komisji o jej zobowiązaniu zapisanym w białej księdze z 2011 r. dotyczącej transportu do roku 2020, w której przyjęto plan wdrażania obejmujący 40 konkretnych środków służących rozwijaniu konkurencyjnego i zasobooszczędnego europejskiego systemu transportu; przypomina, że za jeden z dalekosiężnych celów uznano przeniesienie 30 % transportu drogowego na odległość ponad 300 km na transport kolejowy lub wodny do 2030 r., a ponad 50 % do 2050 r., co znacznie zmniejszyłoby nasilenie ruchu w Europie Środkowo-Wschodniej;

8.  uważa rozwój węzłów transportowych za jeden z kluczowych elementów służących powiązaniu transportu dalekobieżnego, regionalnego i miejskiego, a tym samym promowaniu wydajności, intermodalności i rozwoju przedsiębiorstw regionalnych, z uwzględnieniem rozlicznych szans, jakie może nieść ze sobą digitalizacja, w celu zwiększenia wydajności całego łańcucha logistycznego, w tym udostępniania danych wszystkim zainteresowanym stronom (wymiana danych), aby rozwijać nowe usługi i praktyki;

9.  podkreśla, że budowa i modernizacja infrastruktury drogowej w Europie Środkowo-Wschodniej powinna uwzględniać w stosownych przypadkach potrzeby rowerzystów; podkreśla znaczenie rozwoju infrastruktury rowerowej w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, co prowadzić będzie do zwiększenia poziomu bezpieczeństwa, zmniejszenia liczby ofiar wypadków drogowych, poprawy jakości życia i zdrowia społeczeństwa UE; podkreśla, że sieć rowerowa EuroVelo, w szczególności szlak nr 13 (Szlak „Żelazna Kurtyna”), Szlak „Europa Wschodnia” i „Szlak Atlantyk – Morze Czarne”, stanowi wraz z połączeniami kolejowymi interesujący potencjał dla MŚP w branży turystycznej we wschodnich i środkowoeuropejskich makroregionach, w związku z czym należy je wspierać;

10.  zwraca uwagę, że zwiększenie spójności rozwoju gospodarczego państw członkowskich w zachodnich i środkowo-wschodnich częściach UE wymaga dużych inwestycji; podkreśla konieczność lepszej koordynacji działań organów europejskich i krajowych, zwłaszcza w odniesieniu do realizacji głównej części sieci TEN-T; przypomina jednak, że przy koordynacji wymaganej na szczeblu europejskim trzeba uwzględniać szczególne wyzwania w państwach członkowskich i różnice w zakresie ich gospodarki, systemów zabezpieczenia społecznego, jakości infrastruktury i zmian demograficznych; podkreśla, że lepsze funkcjonowanie sektora kolejowego może przyczynić się do tworzenia miejsc pracy; wzywa do usunięcia wszelkich arbitralnych przeszkód dla swobodnego przepływu towarów i usług oraz apeluje do wszystkich państw o niewprowadzanie takich barier;

11.  zwraca się do państw członkowskich i Komisji o zapewnienie synergii oraz wzajemnej komplementarności finansowania w ramach instrumentu „Łącząc Europę”, europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych, Instrumentu Pomocy Przedakcesyjnej oraz instrumentów EBI i EBOR przy realizacji projektów w zakresie infrastruktury transportowej w Europie Środkowo-Wschodniej, aby znacząco zwiększyć ich wykorzystanie i dywersyfikację; podkreśla potrzebę wymiany i rozpowszechniania wiedzy i doświadczeń w zakresie opracowywania i wykorzystywania projektów finansowanych w ramach różnych instrumentów (tak zwane łączenie funduszy); przypomina o znaczeniu terminowego wykorzystywania środków z Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS), aby realizować ekonomicznie opłacalne projekty rynkowe; wzywa Komisję Europejską, EBI i Europejskie Centrum Doradztwa Inwestycyjnego do zintensyfikowania współpracy z promotorami projektów w Europie Środkowo-Wschodniej, aby dopilnować, by środki z EFIS były wykorzystywane na realizację wysokiej jakości projektów infrastrukturalnych w dziedzinie innowacyjnych i zrównoważonych rodzajów transportu; podkreśla znaczenie EFIS w opracowywaniu wszystkich rodzajów projektów w zakresie infrastruktury transportowej; zauważa, że większość projektów infrastrukturalnych, które mają zostać sfinansowane przez EFIS, znajduje się w Europie Zachodniej; wzywa zatem Komisję, by w związku z EFIS zachęcała inwestorów do wspierania platform projektów koncentrujących się na projektach w zakresie infrastruktury transportowej w Europie Środkowo-Wschodniej; podkreśla znaczenie funduszy polityki spójności dla rozwoju infrastruktury transportowej w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, której jakość nadal dalece odbiega od poziomu sieci transportowych w krajach Europy Zachodniej, w związku z czym wzywa do zagwarantowania koniecznych środków i poziomu finansowania w ramach kolejnych wieloletnich ram finansowych;

12.  przypomina, że z Funduszu Spójności przeniesiono 11 305 500 000 EUR do instrumentu „Łącząc Europę” z przeznaczeniem na sektor transportu w państwach członkowskich korzystających ze wsparcia z Funduszu Spójności; podkreśla, że wykorzystanie wszystkich tych łatwo dostępnych funduszy należy przedkładać – zwłaszcza w świetle obecnego wskaźnika wykorzystania – ponad wkład inwestycyjny podmiotów trzecich, tam gdzie inwestycje są motywowane w większym stopniu względami politycznymi niż interesami biznesowymi;

13.  wzywa państwa członkowskie z Europy Środkowo-Wschodniej do zapewnienia wysokiego poziomu przejrzystości i ścisłej kontroli wykorzystania funduszy UE oraz do publikowania na jak najwcześniejszym etapie szczegółowych informacji dotyczących ich przydziału;

14.  zwraca uwagę na możliwości, jakie dają hybrydowe projekty partnerstwa publiczno- prywatnego dzięki połączeniu źródeł finasowania inwestycji infrastrukturalnych pochodzących z dotacji UE (do 85 % łącznych kosztów kwalifikowanych), środków publicznych stanowiących wymagany wkład własny beneficjenta oraz pieniędzy przedsiębiorców prywatnych; podkreśla jednocześnie, iż udział unijnych funduszy i środków budżetowych to czynnik zwiększający wiarygodność inwestycji, ponieważ zmniejsza ryzyko dla sektora prywatnego; zaznacza, że sektor prywatny korzysta jednocześnie ze stabilnych, długoterminowych kontraktów dających niezależność od zmian gospodarczych, politycznych i budżetowych państwa; zachęca państwa członkowskie do korzystania w miarę możliwości z partnerstw publiczno-prywatnych, które mogą być korzystną formą inwestycji w infrastrukturę, zwłaszcza w przypadku realizacji złożonych przedsięwzięć infrastrukturalnych wymagających wysokich nakładów finansowych i generujących niewielką stopę zwrotu z jednej strony oraz dążenia do zagwarantowania efektywnego świadczenia wysokiej jakości usługi publicznej z drugiej strony; w związku z tym apeluje do Komisji o udzielanie państwom członkowskim w Europie Środkowo-Wschodniej pomocy technicznej z uwagi na fakt, iż niektóre z nich mają niewielkie doświadczenie w obsłudze instrumentów finansowych oraz angażowaniu sektora prywatnego w duże projekty; ponadto wzywa Komisję, by we współpracy z władzami krajowymi, regionalnymi i lokalnymi przeprowadzała regularne ogólne przeglądy projektów transportowych współfinansowanych w ramach poszczególnych funduszy UE z podaniem odpowiednich kwot;

15.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do usprawnienia i uproszczenia procedur przetargowych, do wydania wytycznych dotyczących PPP, do zapewnienia odpowiednich ram pomocy państwa, a także do uproszczenia procedur wydawania zezwoleń, by ułatwić realizację projektów transportowych, zwłaszcza transgranicznych;

16.  podkreśla, że europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne mogą być wykorzystywane do tworzenia brakujących połączeń na obszarach przygranicznych w Europie Środkowo-Wschodniej oraz do konsolidacji istniejącej infrastruktury w celu zapewnienia pełnego dostępu do jednolitego rynku i dalszego wspierania wzrostu gospodarczego; podkreśla w tym kontekście, że skoro transport ma kluczowe znaczenie dla rozwoju regionalnego, to właściwa i odpowiednio finansowana infrastruktura lokalna stanowi podstawowy i nieodzowny warunek osiągnięcia spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej;

17.  przypomina, że europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne można również wykorzystać do zwiększenia potencjału administracyjnego organów pośredniczących i beneficjentów, bowiem brak takiego potencjału może osłabić wyniki unijnego wsparcia dla inwestycji transportowych w regionie; odnotowuje, że w szczególności inicjatywa wsparcia JASPERS okazała się dotychczas pomocna w tym względzie i że w związku z tym należy ją nie tylko kontynuować, ale także rozważyć wprowadzenie dla niej trwalszych ram instytucjonalnych; podkreśla, że wsparcie techniczne oferowane poprzez Europejskie Centrum Doradztwa Inwestycyjnego powinno pomóc prywatnym promotorom projektów w utworzeniu stabilnego kanału prezentowania dojrzałych, dobrze skonstruowanych projektów, pozwalającego korzystać z instrumentów finansowych w perspektywie długoterminowej; przypomina, że europejscy koordynatorzy ds. korytarzy bazowych mają co prawda mandat polityczny, ale nie dysponują wystarczającym potencjałem administracyjnym; wzywa Komisję i państwa członkowskie do podjęcia działań służących usprawnieniu publicznego zarządzania takimi zasobami w celu unikania zbędnych obciążeń administracyjnych;

18.  wzywa Komisję i EBI do lepszej współpracy i koordynacji starań o zapewnienie szerszych konsultacji ze wszystkimi zainteresowanymi stronami na temat finansowania infrastruktury transportowej, a także wymiany dobrych praktyk, propagowania instrumentów finansowych i wczesnego rozpoznawania potencjalnych projektów, oraz do regularnego informowania Parlamentu o tych działaniach; podkreśla, że wszelkie działania dotyczące projektów mających na celu usprawnienie połączeń i poprawę dostępności infrastruktury transportowej należy podejmować jak najpilniej;

19.  zachęca regiony i państwa członkowskie do podjęcia lub kontynuowania środków służących przejściu na bardziej przyjazne środowisku rozwiązania transportowe; zachęca do korzystania z europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych w projektach mających generować popyt na transport publiczny i bardziej zrównoważone rozwiązania transportowe, np. dzięki uproszczonym transgranicznym systemom biletowym oraz inwestycjom w systemy punktów ładowania baterii;

20.  podkreśla, że należy w równym stopniu zwrócić uwagę na korytarze transportowe na osi wschód-zachód oraz północ-południe w ramach europejskiej sieci TEN-T, które mogą przyczynić się do rozwoju gospodarczego uczestniczących państw poprzez stworzenie nowych możliwości w zakresie zatrudnienia w MŚP, przedsiębiorstw typu start-up, wymiany handlowej, nauki, badań i technologii, a także do zwiększenia bezpieczeństwa na drogach i zmniejszenia kosztów transportu; podkreśla znaczenie multimodalności i innowacji w transporcie dla rozwoju handlu i turystyki oraz ochrony środowiska, a także wspiera włączenie śródlądowych dróg wodnych do multimodalnego łańcucha logistycznego, jako że połączenie wszystkich rodzajów transportu zapewniłoby rozwój gospodarczy danego obszaru i ograniczyłoby wąskie gardła w systemie transportowym;

21.  z zadowoleniem przyjmuje rozszerzenie sieci TEN-T na kraje Bałkanów Zachodnich; apeluje do Komisji o zapewnienie integracji z siecią TEN-T krajów przystępujących z Bałkanów Zachodnich oraz współpracy w zakresie połączeń transportowych z Ukrainą, Mołdawią i innymi sąsiednimi państwami, w tym państwami, które są częścią korytarza TRACECA; podkreśla znaczenie dostosowania kryteriów finansowych, aby kraje przystępujące i kandydujące mogły w większym stopniu korzystać z instrumentów finansowych UE, zwłaszcza w przypadku projektów transgranicznych; podkreśla, że inwestycje, zwłaszcza za pośrednictwem Instrumentu Pomocy Przedakcesyjnej oraz ram inwestycyjnych dla Bałkanów Zachodnich, a także środki optymalizacji ruchu powinny być koordynowane na szczeblu regionalnym, aby przyczynić się do rozszerzenia sieci bazowej w regionie;

22.  uważa, że usprawnienia infrastruktury transportowej i połączeń w środkowo-wschodnich państwach UE stanowią ważne narzędzie zwiększenia stabilności, rozwoju gospodarczego, współpracy regionalnej i bezpieczeństwa na wschodniej granicy UE i na Bałkanach Zachodnich, a także zwiększenia pozytywnej konwergencji warunków transportowych na rynku wewnętrznym; podkreśla w związku z tym znaczenie korytarza Wschód – wschodnia część regionu Morza Śródziemnego;

23.  podkreśla absolutną konieczność zachowania strefy Schengen w celu zapewnienia wydajnego i opłacalnego systemu transportu w UE opartego na swobodnym przepływie towarów, usług i osób przez otwarte granice wewnętrzne; przypomina, że w czerwcu 2011 r. Komisja Europejska wezwała już wszystkie państwa członkowskie do podjęcia decyzji w sprawie rozszerzenia strefy Schengen na Bułgarię i Rumunię;

24.  podkreśla potrzebę poprawy połączalności i dostępności infrastruktury transportowej, aby promować rozwój branży turystycznej w UE; przypomina, że rozbudowana i wydajna europejska sieć transportowa to ważny atut dla branży turystycznej, zwiększający atrakcyjność turystyczną danego regionu; zauważa, że państwa Europy Środkowo-Wschodniej dysponują ogromnym potencjałem pod względem rozwoju turystyki, który to potencjał można by lepiej wykorzystać poprzez dalszy rozwój infrastruktury transportowej;

25.  zwraca uwagę na korzyści płynące ze środowiskowej i gospodarczej synergii wynikającej z wzajemnego łączenia różnych rodzajów transportu w celu lepszego wykorzystania zalet każdego z nich;

26.  podkreśla, że rozwój transportu kombinowanego w Europie Środkowo-Wschodniej wymaga poprawy parametrów towarowych korytarzy kolejowych i wsparcia budowy publicznie dostępnych terminali intermodalnych;

27.  dostrzega ogromny potencjał drzemiący w międzynarodowych projektach infrastrukturalnych takich jak Nowy Jedwabny Szlak dla lepszego wykorzystania przez Europę Środkowo-Wschodnią potencjału globalnej gospodarki; zauważa, że dzięki korzystnemu położeniu geograficznemu Europa Środkowo-Wschodnia może stać się ważnym centrum logistycznym i węzłem komunikacyjnym między Europą a Azją;

28.  podkreśla, że zwiększenie dostępności transportowej w Europie Środkowo-Wschodniej i związane z tym inwestycje powinny być impulsem dla rozwoju lokalnych firm i przedsiębiorstw; zwraca uwagę, że procedury przetargowe i realizacja projektów powinny być przyjazne małym i średnim przedsiębiorstwom; wzywa Komisję do zwrócenia większej uwagi na problem nierzetelnej współpracy między głównymi wykonawcami inwestycji a podwykonawcami, której ofiarą bardzo często padają pracownicy o najniższych kwalifikacjach;

29.  przypomina o konieczności uwzględnienia potrzeb mieszkańców regionów słabiej zaludnionych i trudno dostępnych, w tym regionów górskich, przy projektowaniu rozwiązań infrastrukturalnych w Europie Środkowo-Wschodniej; przypomina, że brak dostępu do transportu może być powodem wykluczenia społecznego, i wzywa do uwzględnienia przez Komisję potrzeb osób korzystających z lokalnych szlaków transportowych; podkreśla, że rentowność połączeń transportowych nie może być jedynym kryterium oceny ich użyteczności;

Transport drogowy

30.  przypomina, że rozwój dróg transgranicznych ma kluczowe znaczenie dla ułatwiania współpracy między ludnością i przedsiębiorstwami w regionach przygranicznych; wzywa państwa członkowskie do dalszej modernizacji dróg, dalszego uzupełniania brakujących połączeń, budowania bezpiecznych i dostępnych parkingów oraz do zwiększenia stopnia powiązania dróg regionalnych i lokalnych z siecią TEN-T, ponieważ przyłączenie do sieci TEN-T jest ważną podstawą dla wzrostu gospodarczego ośrodków regionalnych;

31.  podkreśla konieczność zapewnienia sprawiedliwych systemów opłat drogowych w UE; zaznacza, że przy tworzeniu takich systemów należy pozostawić państwom członkowskim pewną elastyczność z uwagi na ich szczególne uwarunkowania, przy jednoczesnym zapewnieniu interoperacyjności technicznej na odpowiednim poziomie; przypomina, że systemy te powinny zostać zaprojektowane we współpracy z przedsiębiorcami i komercyjnymi użytkownikami dróg oraz że ci ostatni nie powinni musieć uiszczać dodatkowych czy nieproporcjonalnych opłat, które prowadziłyby do spadku rentowności ich działalności gospodarczej;

32.  apeluje do Komisji i państw członkowskich o zajęcie się pilną potrzebą wzmocnienia infrastruktury drogowej wzdłuż wschodniej granicy UE, począwszy od Estonii, przez Łotwę, Litwę, Polskę, Słowację, Węgry, Rumunię i Bułgarię, a skończywszy na Grecji; uważa, że działania takie powinny opierać się na planowaniu realizowanym od dłuższego czasu w ramach projektu Via Carpatia, w sprawie którego przedstawiciele krajów, przez które przebiega szlak, podpisali w dniu 3 marca 2016 r. w Warszawie deklarację o dalszej współpracy w rozwoju korytarza oraz aktualizacji jego przebiegu; uważa, że dzięki budowie Via Carpatia regiony UE położone peryferyjnie uzyskają możliwość przyspieszonego rozwoju i szybciej dorównają bardziej rozwiniętym obszarom Unii; zaznacza, że budowa szlaku pobudzi również inwestycje i wzrost przedsiębiorczości oraz poprawi bezpieczeństwo całej UE zwłaszcza w związku z konfliktem zbrojnym na Ukrainie; jest zdania, że należy wykorzystać możliwość otwarcia korytarza Ren-Dunaj na północ UE przez Via Carpatia i że na Via Carpatia trzeba przeznaczyć odpowiednie środki budżetowe; dlatego wzywa do włączenia projektu Via Carpatia do sieci bazowej TEN-T, aby mógł uzyskać stosowne wsparcie finansowe z UE; zachęca też państwa członkowskie do finansowania tego projektu z wykorzystaniem wszystkich możliwych instrumentów finansowych takich jak instrument „Łącząc Europę” czy Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych;

33.  przypomina, że jakość infrastruktury drogowej ma bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo na drogach; dlatego uważa, że przy budowie infrastruktury drogowej należy oceniać również kwestię bezpieczeństwa na drogach; jest zaniepokojony utrzymującą się na stosunkowo wysokim poziomie liczbą poważnych obrażeń i ofiar śmiertelnych w wypadkach drogowych w wielu państwach członkowskich z Europy Środkowo-Wschodniej; podkreśla, że należy nadal propagować środki na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa ruchu drogowego zarówno na szczeblu państw członkowskich, jak i UE; jest zdania, że należy przeznaczyć odpowiednie środki finansowe na projekty modernizacji infrastruktury drogowej w państwach członkowskich Europy Środkowo-Wschodniej;

34.  podkreśla, że bezpieczeństwo i zrównoważony charakter sektora transportu to główne priorytety rozwoju infrastruktury; w związku z tym wzywa Komisję i państwa członkowskie do dalszego zachęcania do digitalizacji i automatyzacji wszystkich rodzajów transportu; wzywa do uwzględniania w projektach inwestycji infrastrukturalnych rozwiązań komunikacyjnych zmniejszających ryzyko śmierci lub ciężkich obrażeń w wypadkach drogowych oraz uwzględniania potrzeb pieszych mieszkających w pobliżu szlaków komunikacyjnych o dużym natężeniu ruchu;

Transport kolejowy

35.  podkreśla priorytetowe znaczenie budowy, modernizacji i utrzymania linii kolejowych dla jednolitego i trwałego rozwoju transportu kolejowego oraz dla spójności w środkowo- wschodniej części UE; zwraca uwagę, że koleje mają do odegrania ważną rolę w ograniczaniu wpływu transportu na środowisko, zanieczyszczenia powietrza i liczby wypadków oraz oczekuje korzystnego wpływu takich działań na rozwój przemysłu, logistykę transportu towarowego, jakość usług publicznych i niezawodność mobilności pasażerów; wzywa państwa członkowskie do usunięcia transgranicznych i krajowych wąskich gardeł oraz do zwiększenia potencjału operacyjnego, aby osiągnąć cele w zakresie zmiany transportu, jakie określono na lata 2030 i 2050 w białej księdze w sprawie transportu z 2011 r.;

36.  uważa, że niektóre regiony Europy Środkowo-Wschodniej posiadają rozbudowaną sieć kolejową, która wymaga jednak pilnej modernizacji infrastruktury, zanim ulegnie dalszej degradacji i przestanie być operacyjna; krytycznie ocenia niedoinwestowanie transgranicznych linii kolejowych i niski poziom pasażerskich usług kolejowych na wielu obszarach przygranicznych; wzywa państwa członkowskie do ustanowienia lub przywrócenia brakujących połączeń i do usunięcia wąskich gardeł; sugeruje monitorowanie sieci kolejowej za pomocą metodyki planowania dla bazowej i kompleksowej sieci TEN-T w celu znalezienia ewentualnych brakujących nadal połączeń, w szczególności transgranicznych, zarówno pomiędzy państwami członkowskimi UE, jak i państwami członkowskimi a ich sąsiadami nienależącymi do Unii; zachęca państwa członkowskie do rozwinięcia bliskiej i konstruktywnej współpracy w celu wyeliminowania takich braków oraz poprawy integracji i spójności terytorialnej; zwraca się do Komisji o udzielanie skutecznego wsparcia finansowego na rzecz wszystkich takich działań;

37.  ponownie przypomina o swoim poparciu dla wdrażania europejskiego systemu zarządzania ruchem kolejowym (ERTMS) we wszystkich korytarzach bazowej sieci TEN-T; jest zdania, że pełne i szybkie wdrożenie systemu ERTMS musi być absolutnym priorytetem UE, aby stworzyć w pełni interoperacyjną, funkcjonalną, efektywną i atrakcyjną europejską przestrzeń kolejową, która będzie w stanie konkurować z innymi rodzajami transportu;

38.  wzywa państwa członkowskie do przyjęcia jasnych długoletnich strategii rozwoju transportu kolejowego i do usunięcia barier dla inwestycji kolejowych realizowanych z wykorzystaniem środków UE;

39.  podkreśla potrzebę intensywniejszego inwestowania w poprawę jakości kolei, aby stały się one bardziej dostępne i atrakcyjniejsze, zarówno w dziedzinie transportu pasażerskiego, jak i transportu towarów, a także aby miały większy udział w podziale zadań przewozowych zgodnie z celem nr 3 w zakresie zmiany transportu, określonym w unijnej białej księdze w sprawie transportu;

40.  zwraca uwagę na brak połączeń drogowo-kolejowych z portami; podkreśla, że większość portów lotniczych w Europie Wschodniej znajduje się w pobliżu infrastruktury kolejowej i że ich połączenie jest nadal możliwe pod względem technicznym; wzywa Komisję, by w pełni popierała dalszą integrację multimodalnych połączeń transportowych (drogi-koleje-lotniska) w Europie Środkowo-Wschodniej;

41.  apeluje do Komisji o dalsze wspieranie inwestycji taborowych w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, ponieważ pozwoli to na odbudowę potencjału kolei w systemach publicznego transportu pasażerskiego tych państw;

42.  podkreśla, że zrównoważony rozwój europejskiej infrastruktury kolejowej nie może ograniczać się wyłącznie do zbudowania sieci, ale musi również obejmować środki jej utrzymania w celu zapewnienia racjonalności infrastruktury pod względem kosztów w perspektywie długofalowej; uważa, że ze względu na znaczenie działań w dziedzinie utrzymania dużą część zasobów finansowych powinno się przeznaczyć na takie środki;

43.  zwraca uwagę na wspólne korzyści związane z linią Rail Baltica, priorytetowym projektem w ramach korytarza Morze Północne-Morze Bałtyckie, a także na jej ogromne znaczenie strategiczne dla wszystkich zainteresowanych państw członkowskich oraz dla regionu rozpoczynającego się w Finlandii (z możliwym „rozszerzeniem botnickim”) i ciągnącego się przez Estonię, Łotwę, Litwę, Polskę, a dalej Niemcy i Holandię na południe Europy; z zadowoleniem przyjmuje postępy w budowie i przygotowaniu projektu Rail Baltica oraz podkreśla, że sprawna współpraca pomiędzy zainteresowanymi i zaangażowanymi krajami ma kluczowe znaczenie dla postępów w realizacji tego przedsięwzięcia bez dalszych opóźnień i utrudnień oraz dla uniknięcia wszelkiego ryzyka niewykorzystania środków finansowych przyznanych na to przedsięwzięcie; podkreśla, że w przypadku nieprzestrzegania zasad ustalonych przez Komisję Europejską współfinansowanie ze strony Unii w wysokości ok. 85 % przepadnie, a warunki finansowania w przyszłości nie będą aż tak korzystne jak obecnie; wzywa zainteresowane kraje do uznania i wzmocnienia roli spółki joint venture RB Rail jako najbardziej optymalnego organu dla zarządzania projektem międzynarodowym takiego kalibru oraz do składania wspólnych wniosków o finansowanie unijne, prowadzenia przetargów zarówno wspólnych, jak i krajowych, koordynowania prac nad projektem, a także wykazania, że są w stanie ze sobą współpracować;

44.  mając na uwadze stagnację kolei, jeżeli chodzi o europejskie rynki transportu towarowego i pasażerskiego, podkreśla znaczenie inicjatywy Shift2Rail dla poprawy konkurencyjności i efektywności, szczególnie w dziedzinie transportu towarów; uważa, że powinno się również inwestować w poprawę jakości kolejowego transportu towarów; z zadowoleniem przyjmuje wspólne, międzynarodowe inicjatywy państw członkowskich w regionie na rzecz rozwoju i modernizacji infrastruktury kolejowej, takie jak utworzenie nowego, kolejowego szlaku towarowego nr 11, zwanego Korytarzem Bursztynowym, łączącego ośrodki przemysłowo-handlowe Polski, Słowacji, Węgier i Słowenii wspólną ofertą w zakresie przydziału przepustowości dla międzynarodowych pociągów towarowych; zwraca uwagę, iż takie projekty promują kolej jako środek transportu w międzynarodowych przewozach towarowych, poprawiają konkurencyjność transportu kolejowego oraz zapewniają lepsze wykorzystanie istniejącej zdolności przewozowej w międzynarodowym ruchu towarowym;

45.  zauważa, że sektor kolejowy może korzystać z wielu źródeł finansowania dostępnych za pośrednictwem różnych programów unijnych; jest zdania, że dostęp do tych źródeł finansowania i efektywne korzystanie z nich mają podstawowe znaczenie, jako że ograniczenia finansowe są źródłem poważnych ograniczeń ilości środków publicznych, jakie rządy krajowe są w stanie zainwestować w koleje;

46.  zwraca uwagę na powszechnie stosowane w krajach Europy Środkowo-Wschodniej dodatkowe opłaty w transgranicznym regionalnym kolejowym transporcie pasażerskim, nakładane często przez spółki kolejowe jako element międzynarodowej taryfy kolejowej, co prowadzi do mniejszej atrakcyjności transgranicznych połączeń kolejowych;

47.  podkreśla, że kraje Europy Środkowo-Wschodniej muszą zostać połączone z sieciami kolei dużych prędkości w Europie Zachodniej, by zwiększyć konkurencyjność sektora transportu kolejowego i wesprzeć wzrost gospodarczy w tym regionie; wzywa Komisję i państwa członkowskie, by zachęcały do realizacji przedsięwzięć transgranicznych dotyczących połączeń kolejami dużych prędkości korytarzami TEN-T;

48.  podkreśla konieczność wspierania wspólnych projektów i inwestycji z krajami trzecimi, co pozwoli na komplementarne wykorzystanie potencjału kolejowych korytarzy transportowych zmodernizowanych z wykorzystaniem funduszy unijnych, np. w połączeniach między UE a krajami azjatyckimi;

Śródlądowe drogi wodne

49.  podkreśla znaczenie, jakie dla transportu multimodalnego i dla logistyki w całej UE ma transport śródlądowy, będący oszczędnym i zrównoważonym rodzajem transportu; uważa, że niezbędna w związku z tym jest modernizacja infrastruktury śródlądowych dróg wodnych do przewozu pasażerów i towarów oraz ulepszenie interoperacyjności z innymi środkami transportu;

50.  zauważa, że Europa Środkowo-Wschodnia ma znaczny potencjał rozwojowy, jeśli chodzi o drogi żeglugi śródlądowej oraz porty rzeczne i morskie; jest zdania, że potencjał ten można w pełni wykorzystać tylko przy należytym poszanowaniu dorobku prawnego Unii w dziedzinie ochrony środowiska, różnorodności biologicznej i wody, a położenie większego nacisku na wykorzystanie portów i kolei może pomóc w osiągnięciu celu, jakim jest ulepszenie transportu multimodalnego w regionie;

51.  z zadowoleniem przyjmuje utworzenie programu NAIADES, a także jego kontynuację do roku 2020 za pośrednictwem programu NAIADES II i podkreśla znaczenie istnienia europejskiej strategii i planu działania w dziedzinie śródlądowych dróg wodnych;

52.  uważa, że kluczowe dla potencjału ekonomicznego portów śródlądowych jest wykorzystywanie multimodalności; podkreśla, że dla przyciągnięcia użytkowników ważny jest odpowiedni dostęp na ostatnim odcinku i odpowiednie połączenia kolejowe z łączącą infrastrukturą kolejową w terminalach śródlądowego transportu wodnego, a także z węzłami transportowymi na pobliskich obszarach portów;

53.  podkreśla rolę Dunaju jako kluczowej drogi wodnej w makroregionie Dunaju; zwraca uwagę, że potencjał tego regionu w zakresie śródlądowego transportu wodnego należy wykorzystać w większym stopniu, dlatego też przypomina o konieczności utrzymania przez państwa członkowskie operacyjność śródlądowych dróg wodnych należących do zakresu ich odpowiedzialności; wzywa państwa nadbrzeżne do zapewnienia ciągłości żeglowności na Dunaju oraz do wdrożenia centralnego planu odnowy i utrzymania dróg wodnych, zatwierdzonego w 2014 r., przy czym należy uwzględnić aspekty środowiskowe i zwrócić szczególną uwagę na zachowanie naturalnych siedlisk zwierząt, ochronę środowiska naturalnego, bioróżnorodności oraz wody, a tym samym zachować i wspierać MŚP w dziedzinie zrównoważonego rolnictwa i rybołówstwa oraz zrównoważonej turystyki; podkreśla, że połączenia między Odrą, Łabą i Dunajem mogłyby pobudzić wzrost przepustowości transportu i zdolności w zakresie komunikacji w całym regionie na osi Północ-Południe, co prowadziłoby do tworzenia miejsc pracy i rozwoju MŚP;

54.  zachęca państwa członkowskie do intensywniejszych wysiłków na rzecz unowocześniania i osiągnięcia IV klasy żeglowności infrastruktury innych śródlądowych dróg wodnych, w szczególności rzecznych odcinków sieci bazowej TEN-T; podkreśla, że konieczne jest unowocześnienie Łaby, aby umożliwić jej pełną żeglowność, co ma podstawowe znaczenie dla korytarza Wschód – wschodnia część regionu Morza Śródziemnego; podkreśla konieczność podniesienia klasy żeglowności Odry do klasy IV; zwraca też uwagę na znaczenie międzynarodowych dróg wodnych E40 i E70 dla lepszej integracji państw Europy Środkowo-Wschodniej z paneuropejskimi śródlądowymi szlakami komunikacyjnymi; zaznacza, że stworzenie dogodnych połączeń multimodalnych między tymi drogami wodnymi a korytarzem sieci bazowej TEN-T Bałtyk - Adriatyk znacznie zwiększyłoby potencjał inwestycyjny wschodnich regionów UE;

Porty morskie i porty lotnicze

55.  podkreśla potencjał dalszego rozwoju atrakcyjnej żeglugi do portów Morza Bałtyckiego, Morza Czarnego i Morza Adriatyckiego w kontekście koncepcji „autostrad morskich”; zwraca uwagę na znaczenie zwiększenia potencjału sektora energetyki, w tym zrównoważonych paliw, dla transportu wodnego, oraz zapewnienia wydajnych połączeń kolejowych z portami w głębi lądu;

56.  zaznacza, że rozwoju portów na Morzu Bałtyckim, Adriatyckim i Czarnym nie może hamować żadna inna infrastruktura podwodna; jest zaniepokojony tym, że realizacja projektów takich jak gazociąg Nord Stream może zakłócić i zablokować inwestycje w tym regionie, zwłaszcza w rejonie Bałtyku; nalega, aby wszystkie rurociągi podwodne musiały spełniać wymogi głębokości zanurzenia u wejścia do portu;

57.  uważa, że porty morskie i porty lotnicze będą najlepiej służyć gospodarczemu rozwojowi państw członkowskich UE z Europy Środkowo-Wschodniej, jeżeli będą węzłami wchodzącymi w skład zintegrowanego systemu transportu multimodalnego połączonego z dobrze funkcjonującą infrastrukturą kolejową;

58.  podkreśla, że porty północnej części Adriatyku muszą zacieśnić wzajemną współpracę poprzez koordynację regionalną, aby wspólnie promować przepływ ruchu związanego z handlem morskim po Adriatyku północnym, a także w pełni zintegrować porty włoskie z portami słoweńskimi (Koper) i chorwackimi (Rijeka); w związku z tym wzywa Komisję, by włączyła port Rijeka do korytarza bałtycko-adriatyckiego, aby umożliwić pełne połączenie transportowe północnych portów morskich na Adriatyku północnym z Europą Centralną i Morzem Bałtyckim;

59.  przypomina, że Komisja Europejska zwróciła uwagę na kwestię luk w siatce połączeń w niedawno opracowanej europejskiej strategii w dziedzinie lotnictwa; zwraca jednak uwagę na ograniczony potencjał proponowanych rozwiązań i zachęca Komisję do monitorowania siatki połączeń lotniczych w UE, w szczególności w regionie Europy Środkowo-Wschodniej, oraz do opracowania dalszych wniosków mających na celu zmniejszenie rozbieżności w dostępie do usług transportu lotniczego; uważa, że należy dalej rozwijać połączenia lotnicze w tej części UE, ponieważ stopień połączenia w UE13 jest 7,5 raza niższy niż w UE15(9); jest zaniepokojony faktem, że o ile infrastruktura lotnicza w regionie jest stale modernizowana, o tyle zdecydowana większość nowych szlaków lotniczych jest skierowana na zachód; zachęca Komisję do przeprowadzenia analizy tego, czy odnośne prawodawstwo odpowiada swym celom oraz w razie potrzeby do zaproponowania nowych inicjatyw, które zapewnią wystarczającą jakość sieci połączeń pomiędzy obszarami peryferyjnymi a centrum Europy;

60.  podkreśla, że Europa Środkowo-Wschodnia dysponuje mniejszą liczbą i gorszą jakością połączeń lotniczych w stosunku do zachodniej części UE; zaznacza, że takie luki w siatce połączeń stwierdzono w drodze niezależnej analizy przeprowadzonej na zlecenie Komisji;

61.  wzywa Komisję, aby dokonała analizy jakości sieci połączeń lotniczych w państwach członkowskich i między nimi, a także by wprowadziła środki na rzecz poprawy usług transportu lotniczego pod względem jakości oferowanej konsumentom;

62.  zauważa ogromny potencjał małych i średnich portów lotniczych dla dostępności transportowej Europy Środkowo-Wschodniej, szczególnie dla osób podróżujących w celach biznesowych i turystycznych; przypomina, że w ostatnich latach w Europie Środkowo-Wschodniej powstało i zostało zmodernizowanych wiele regionalnych portów lotniczych, których potencjał nie jest należycie wykorzystywany z powodu braku dogodnych połączeń między tymi lotniskami a głównymi szlakami transportowymi; podkreśla potrzebę efektywniejszego wykorzystania tych portów lotniczych poprzez budowę nowych połączeń drogowych i kolejowych;

63.  uznaje różnorakie role regionalnych i lokalnych portów lotniczych w rozwoju regionów w środkowo-wschodniej części UE, jak również w ułatwianiu wzrostu gospodarczego, handlu, konkurencyjności, mobilności sprzyjającej włączeniu społecznemu i turystyki oraz zapewnianiu osobom niepełnosprawnym oraz osobom o ograniczonej sprawności ruchowej dostępu pozbawionego barier; podkreśla, że lotniska regionalne przyczyniają się do poprawy atrakcyjności regionów; utrzymuje, że w przypadku wszelkich nowych udogodnień należy dokonać właściwej oceny zapotrzebowania na ruch i jego potencjału, a wykorzystanie środków UE musi się ograniczać wyłącznie do rentownych i zrównoważonych projektów; podkreśla, że na rozwój istniejącego potencjału należy przeznaczać odpowiednie wsparcie finansowe; uważa, iż rola regionalnych portów lotniczych wzrośnie, jeżeli będą one dysponowały nowoczesną infrastrukturą oraz siecią połączeń transportowych (przede wszystkim kolejowych) odpowiednio skorelowanych z regionem i krajem umożliwiających szybkie dotarcie do lotniska z różnych punktów pobliskich miast czy miejscowości; podkreśla znaczenie rozwijania istniejących już i nowych lotnisk regionalnych i lokalnych, które przyczyniają się do rozwoju gospodarczego, w tym sektora turystyki, w słabo rozwiniętych i odizolowanych regionach poprzez poprawę dostępności i sieci połączeń, co sprawia, że regiony te stają się atrakcyjniejsze pod kątem inwestycji i konkurencyjności, a to z kolei przyspiesza ich rozwój społeczno-gospodarczy; proponuje rozwój sieci regionalnych portów lotniczych, aby zapewnić lepsze połączenia w obrębie państw członkowskich, a także pomiędzy nimi;

o
o   o

64.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji oraz Komitetowi Regionów.

(1) Teksty przyjęte, P8_TA(2015)0310. (2) Teksty przyjęte, P8_TA(2015)0423. (3) Dz.U. C 261E z 10.9.2013, s. 1. (4) Dz.U. L 348 z 20.12.2013, s. 1. (5) Dz.U. L 348 z 20.12.2013, s. 129. (6) http://ec.europa.eu/transport/road_safety/pdf/vademecum_2015.pdf (7) http://ec.europa.eu/transport/modes/inland/news/2014-12-04-danube-ministrial-meeting/conclusions.pdf (8) http://mib.gov.pl/files/0/1796967/deklaracjalancucka.pdf (9) Dokument roboczy służb Komisji towarzyszący jej komunikatowi pt. „Strategia europejska w dziedzinie lotnictwa“(SWD(2015)0261).

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 25 października 2016 r. zawierające zalecenia dla Komisji w kwestii utworzenia unijnego mechanizmu dotyczącego demokracji, praworządności i praw podstawowych (2015/2254(INL))

P8_TA(2016)0409 A8-0283/2016

Parlament Europejski,

–  uwzględniając art. 225 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając preambułę Traktatu o Unii Europejskiej (TUE), w szczególności jej motyw drugi, czwarty, piąty i siódmy,

–  uwzględniając w szczególności art. 2, art. 3 ust. 1, art. 3 ust. 3 akapit drugi oraz art. 6, 7 i 11 TUE,

–  uwzględniając artykuły TFUE dotyczące poszanowania, propagowania i ochrony demokracji, praworządności i praw podstawowych w Unii, w tym art. 70, 258, 259, 260, 263 i 265,

–  uwzględniając art. 4 ust. 3 i art. 5 TUE, art. 295 TFUE, Protokół nr 1 w sprawie roli parlamentów narodowych w Unii Europejskiej oraz Protokół nr 2 w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności, załączone do TUE i TFUE,

–  uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej („Karta”),

–  uwzględniając Europejską kartę społeczną Rady Europy, w szczególności jej art. E,

–  uwzględniając kryteria kopenhaskie oraz zbiór zasad UE, jakie kraj kandydujący musi spełnić, jeśli chce przystąpić do Unii („wspólnotowy dorobek prawny”), w szczególności rozdziały 23 i 24,

–  uwzględniając Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (EKPC), orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, konwencje, zalecenia, rezolucje i sprawozdania Zgromadzenia Parlamentarnego, Komitetu Ministrów, Komisarza Praw Człowieka oraz Komisji Weneckiej Rady Europy,

–  uwzględniając zalecenie Rady Europy nr R(2000)21 z dnia 25 października 2000 r. i Podstawowe zasady ONZ w dziedzinie roli adwokatów z 1990 r., w których wzywa się państwa do zapewnienia wolnego i niezależnego zawodu prawnika,

–  uwzględniając Protokół ustaleń między Radą Europy a Unią Europejską z dnia 23 maja 2007 r.,

–  uwzględniając konwencję ramową Rady Europy o ochronie mniejszości narodowych,

–  uwzględniając Europejską kartę języków regionalnych lub mniejszościowych Rady Europy,

–  uwzględniając listę kontrolną dotyczącą praworządności przyjętą przez Komisję Wenecką na jej 106. sesji plenarnej w dniu 18 marca 2016 r.,

–  uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka,

–  uwzględniając traktaty ONZ dotyczące ochrony praw człowieka i podstawowych wolności oraz orzecznictwo organów traktatowych ONZ,

–  uwzględniając Konwencję ONZ w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet,

–  uwzględniając podejście ONZ do pomocy w zakresie praworządności z kwietnia 2008 r.,

–  uwzględniając cele zrównoważonego rozwoju ONZ, zwłaszcza cel 16,

–  uwzględniając dwudzieste piąte sprawozdanie półroczne COSAC: „Zmiany w Unii Europejskiej – procedury i praktyki istotne dla kontroli parlamentarnej” z dnia 18 maja 2016 r.,

–  uwzględniając publikacje Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej (FRA), w tym europejski system informacji o prawach podstawowych (EFRIS) proponowany w dokumencie FRA z dnia 31 grudnia 2013 r. zatytułowanym „Prawa podstawowe a przyszłość wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych w Unii Europejskiej”,

–  uwzględniając opinię FRA z dnia 8 kwietnia 2016 r. w sprawie opracowania zintegrowanego narzędzia w formie obiektywnych wskaźników praw podstawowych pozwalającego na zmierzenie zgodności ze wspólnymi wartościami wymienionymi w art. 2 TUE w oparciu o istniejące źródła informacji,

–  uwzględniając pismo ministrów spraw zagranicznych Niemiec, Danii, Finlandii i Niderlandów do przewodniczącego Komisji z dnia 6 marca 2013 r.,

–  uwzględniając notę włoskiej prezydencji z dnia 15 listopada 2014 r. zatytułowaną „Zapewnienie poszanowania zasady państwa prawnego w Unii Europejskiej”,

–  uwzględniając konkluzje z posiedzenia Rady i państw członkowskich zebranych w Radzie poświęconego zapewnieniu poszanowania zasad praworządności, które odbyło się w dniu 16 grudnia 2014 r.,

–  uwzględniając pierwszy i drugi dialog na temat praworządności w trakcie luksemburskiej i niderlandzkiej prezydencji w dniach 17 listopada 2015 r. i 24 maja 2016 r.,

–  uwzględniając opracowane przez Radę „Wytyczne w sprawie metodologicznych działań podejmowanych w celu sprawdzenia zgodności z prawami podstawowymi w przypadku organów przygotowawczych Rady” z dnia 19 grudnia 2014 r.,

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 19 października 2010 r. zatytułowany „Strategia skutecznego wprowadzania w życie Karty praw podstawowych przez Unię Europejską”,

–  uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z dnia 6 maja 2011 r. zatytułowany „Wytyczne operacyjne w sprawie uwzględniania praw podstawowych w ocenach skutków przeprowadzanych przez Komisję”,

–  uwzględniając istniejący mechanizm monitorowania i narzędzia oceny okresowej, którymi dysponuje Komisja, w tym mechanizm współpracy i weryfikacji, tablicę wyników wymiaru sprawiedliwości, sprawozdania o zwalczaniu korupcji i monitor mediów,

–  uwzględniając doroczne seminarium Komisji dotyczące praw podstawowych,

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 11 marca 2014 r. zatytułowany „Nowe ramy UE na rzecz umocnienia praworządności” (COM(2014)0158),

–  uwzględniając porozumienie międzyinstytucjonalne w sprawie lepszego stanowienia prawa z dnia 13 kwietnia 2016 r.,

–  uwzględniając opracowany przez Radę Europy kodeks dobrych praktyk – z dnia 1 października 2009 r. – dotyczących uczestnictwa społeczeństwa obywatelskiego w procesie decyzyjnym,

–  uwzględniając tablicę wyników wymiaru sprawiedliwości UE za 2016 r. oraz sprawozdanie roczne Komisji z dnia 15 lipca 2016 r. w sprawie monitorowania przestrzegania prawa Unii Europejskiej w roku 2015,

–  uwzględniając ocenę przeprowadzoną przez Dział ds. Europejskiej Wartości Dodanej Parlamentu w kwietniu 2016 r. zatytułowaną „Unijny mechanizm dotyczący demokracji, praworządności i praw podstawowych”,

–  uwzględniając art. 46 i 52 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych oraz opinię Komisji Spraw Konstytucyjnych (A8-0283/2016),

A.  mając na uwadze, że Unia opiera się na wartościach poszanowania godności ludzkiej, wolności, demokracji, równości, praworządności i poszanowania praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości, zapisanych w jej podstawowych zasadach i celach wskazanych w pierwszych artykułach TUE i w kryteriach członkostwa w Unii;

B.  mając na uwadze, że instytucje, organy i państwa członkowskie Unii powinny przestrzegać swoich zobowiązań i dawać przykład ich skutecznego wypełniania oraz dążyć do wypracowania wspólnej kultury praworządności rozumianej jako wartość powszechna przez wszystkich tak samo w 28 państwach członkowskich i w instytucjach UE, podczas gdy pełne poszanowanie i propagowanie tych zasad jest niezbędnym warunkiem zasadności projektu europejskiego oraz podstawowym warunkiem budowania zaufania obywateli do Unii;

C.  mając na uwadze, że zgodnie z opinią 2/13 Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej („Trybunał Sprawiedliwości”) z dnia 18 grudnia 2014 r.(1) i z jego odnośnym orzecznictwem prawa podstawowe uznane na mocy Karty znajdują się w samym centrum struktury prawnej Unii, a poszanowanie tych praw jest warunkiem legalności aktów UE, co oznacza, że środki niezgodne z tymi prawami są w Unii niedopuszczalne;

D.  mając na uwadze, że zgodnie z art. 2, art. 3 ust. 1 i art. 7 TUE Unia ma możliwość podjęcia działań w celu ochrony jej nadrzędnych wartości konstytucyjnych i wspólnych wartości, na których została zbudowana;

E.  mając na uwadze, że praworządność stanowi rdzeń europejskiej liberalnej demokracji i jest jedną z podstawowych zasad Unii wynikającą ze wspólnej tradycji konstytucjonalizmu wszystkich państw członkowskich;

F.  mając na uwadze, że wszystkie państwa członkowskie, instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii oraz kraje kandydujące są zobowiązane do przestrzegania, ochrony i propagowania tych zasad i wartości oraz mają obowiązek lojalnej współpracy;

G.  mając na uwadze, że zgodnie, między innymi, z protokołem nr 24 do TUE i TFUE w sprawie prawa azylu dla obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej, motywem 10 decyzji ramowej Rady 2002/584/WSiSW(2) i orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (takim, jak wyrok z dnia 21 stycznia 2011 r. w sprawie M.S.S. przeciwko Belgii i Grecji) oraz Trybunału Sprawiedliwości (takim, jak wyrok z dnia 21 grudnia 2011 r. w sprawie N.S. i M.E.(3) oraz z dnia 5 kwietnia 2016 r. w sprawie Aranyosi i Căldăraru(4)) państwa członkowskie, w tym sądy krajowe, mają obowiązek powstrzymywać się od wdrażania prawa Unii w odniesieniu do innych państw członkowskich, w przypadku gdy istnieje wyraźne ryzyko poważnego naruszenia lub poważne i utrzymujące się naruszenie praworządności i praw podstawowych w innych państwach członkowskich;

H.  mając na uwadze, że poszanowanie praworządności w Unii jest warunkiem wstępnym ochrony praw podstawowych oraz przestrzegania wszystkich praw i obowiązków wynikających z traktatów i prawa międzynarodowego, jest też warunkiem wzajemnego uznawania i zaufania, odgrywa kluczową rolę w takich dziedzinach polityki jak rynek wewnętrzny, polityka wzrostu i zatrudnienia, przeciwdziałanie dyskryminacji, włączenie społeczne, współpraca policji i wymiarów sprawiedliwości, strefa Schengen oraz polityka azylowa i migracyjna, mając też na uwadze, że w konsekwencji erozja praworządności, demokratycznych rządów i praw podstawowych stanowi poważne zagrożenie dla stabilności Unii, unii walutowej i wspólnej przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości oraz dobrobytu Unii;

I.  mając na uwadze, że sposób wcielania w życie praworządności w państwach członkowskich odgrywa kluczową rolę w zagwarantowaniu wzajemnego zaufania między państwami członkowskimi i ich systemami prawnymi, w związku z czym istotne znaczenie ma ustanowienie przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości bez granic wewnętrznych;

J.  mając na uwadze, że Unia opiera się na wspólnym zbiorze podstawowych wartości i zasad, które umożliwiają rozkwit demokracji i ochronę praw podstawowych, oraz że ich definiowanie jest żywym i stałym procesem, i choć te wartości i zasady mogą zmieniać się wraz z upływem czasu, muszą być chronione, powinny stanowić podstawę decyzji politycznych niezależnych od zmieniających się większości politycznych i być odporne na zmiany tymczasowe, w związku z czym kluczową rolę odgrywa niezależne, bezstronne sądownictwo odpowiedzialne za ich wykładnię;

K.  mając na uwadze, że obywatele i mieszkańcy Unii czasami nie są w pełni świadomi swoich wszystkich praw, które posiadają jako Europejczycy; mając na uwadze, że powinni oni być w stanie kształtować podstawowe wartości i zasady Unii, a przede wszystkim utożsamiać się z nimi;

L.  mając na uwadze, że zgodnie z art 4 ust. 2 TUE Unia ma szanować równość państw członkowskich wobec traktatów, a poszanowanie różnorodności kulturowej i tradycji krajowych, własnych oraz innych państw członkowskich, nie może utrudniać stosowania jednolitego i wysokiego poziomu ochrony demokracji, praworządności i praw podstawowych w Unii; mając na uwadze, że zasada równości i niedyskryminacji ma charakter uniwersalny i stanowi wspólny element wszystkich dziedzin polityki i działań UE;

M.  mając na uwadze, że zagwarantowanie praworządności oraz skutecznych i niezawisłych systemów wymiaru sprawiedliwości odgrywa kluczową rolę w tworzeniu warunków sprzyjających przywróceniu zaufania obywateli do instytucji, a przez to również środowiska sprzyjającego inwestycjom, oraz zwiększaniu przewidywalności regulacyjnej i zapewnianiu zrównoważonego wzrostu gospodarczego;

N.  mając na uwadze, że poprawa skuteczności systemów wymiaru sprawiedliwości w państwach członkowskich stanowi jeden z kluczowych aspektów praworządności, ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia równego traktowania, karania nadużyć ze strony rządów i zapobiegania arbitralności oraz jest uznawana przez Komisję za jeden z kluczowych elementów reform strukturalnych w ramach europejskiego semestru – rocznego cyklu koordynacji polityk gospodarczych na szczeblu unijnym; mając na uwadze, że niezależny zawód prawnika jest podstawą wolnego i demokratycznego społeczeństwa;

O.  mając na uwadze, że w wytycznych Sekretarza Generalnego ONZ pt. „Podejście ONZ do pomocy w zakresie przestrzegania praworządności” zaleca się, aby praworządność obejmowała obywateli i społeczeństwo obywatelskie, gdyż przyczyniają się oni do wzmacniania praworządności oraz do zapewniania rozliczalności urzędników i instytucji publicznych;

P.  mając na uwadze, że w badaniu Biura Analiz Parlamentu Europejskiego pt. „Koszty braku działań na poziomie europejskim w dziedzinie przestępczości zorganizowanej i korupcji” oszacowano, że integracja istniejących unijnych mechanizmów monitorowania, takich jak mechanizm współpracy i weryfikacji, tablica wyników wymiaru sprawiedliwości i sprawozdania o zwalczaniu korupcji, z szerzej rozumianymi ramami monitorowania praworządności przyniosłaby oszczędności w wysokości 70 mld EUR rocznie;

Q.  mając na uwadze, że podstawy prawne zarządzania demokracją i wymiarem sprawiedliwości Unii nie są tak solidne jak podstawy jej zarządzania gospodarczego, co oznacza, że Unia nie wykazuje takiej samej niezłomności i stanowczości w wymaganiu poszanowania swoich wartości podstawowych jak przy zapewnianiu prawidłowego wdrażania swoich zasad gospodarczych i podatkowych;

R.  mając na uwadze, że niespełnienie przez kraj kandydujący do UE wymaganych norm i brak poszanowania wymaganych wartości i zasad demokratycznych powoduje opóźnienie przystąpienia do Unii do czasu całkowitego spełnienia tych norm, podczas gdy niewywiązywanie się przez państwo członkowskie lub instytucję Unii ze spełniania tych samych norm wiąże się z niewielkimi konsekwencjami praktycznymi;

S.  mając na uwadze, że wynikające z kryteriów kopenhaskich zobowiązania spoczywające na krajach kandydujących mają nadal zastosowanie do państw członkowskich po ich przystąpieniu do Unii na mocy art. 2 TUE i zasady lojalnej współpracy określonej w art. 4 TUE, mając też na uwadze, że w związku z tym nie tylko nowsze, ale i starsze państwa członkowskie powinny podlegać regularnej ocenie w celu ustalenia, czy ich ustawodawstwo i praktyki są nadal zgodne z kryteriami i wspólnymi wartościami, na których opiera się Unia;

T.  mając na uwadze, że około 8 % obywateli Unii należy do mniejszości narodowych i około 10 % posługuje się językiem regionalnym lub mniejszościowym; mając na uwadze, że nie istnieją unijne ramy prawne gwarantujące prawa tych osób jako mniejszości; mając na uwadze, że ustanowienie skutecznego mechanizmu monitorowania ich praw w Unii ma ogromne znaczenie; mając na uwadze, że istnieje różnica pomiędzy ochroną mniejszości a polityką antydyskryminacyjną; mając na uwadze, że równe traktowanie jest prawem podstawowym wszystkich obywateli, a nie przywilejem;

U.  mając na uwadze, że spójność i ciągłość wewnętrznej i zewnętrznej polityki dotyczącej demokracji, praworządności i praw podstawowych ma kluczowe znaczenie dla wiarygodności Unii;

V.  mając na uwadze, że istnieje niewiele instrumentów pozwalających zagwarantować zgodność prawodawczych i wykonawczych decyzji politycznych podejmowanych przez instytucje Unii z podstawowymi zasadami i wartościami Unii;

W.  mając na uwadze, że Trybunał Sprawiedliwości wydał niedawno różne orzeczenia unieważniające niektóre przepisy prawa Unii i decyzje lub praktyki ustawodawcze Komisji, ponieważ stanowiły one naruszenie Karty lub zasad traktatów dotyczących przejrzystości i dostępu do dokumentów, jednak w niektórych przypadkach instytucje Unii nie wypełniły w całości litery i ducha tych orzeczeń;

X.  mając na uwadze, że przystąpienie Unii do EKPC stanowi zobowiązanie traktatowe wynikające z art. 6 ust. 2 TUE;

Y.  mając na uwadze, że propagowanie i ochrona demokracji pluralistycznej, poszanowanie praw człowieka i podstawowych wolności, praworządność, współpraca polityczna i prawna, spójność społeczna i wymiana kulturalna stanowią trzon współpracy między Radą Europy a Unią;

Z.  mając na uwadze fakt, że zapotrzebowanie na bardziej skuteczne i wiążące mechanizmy mające zapewnić pełne stosowanie zasad i wartości traktatowych zostało uznane przez Radę i Komisję i jest realizowane w praktyce poprzez utworzenie przez Radę dialogu poświęconego praworządności oraz przyjęcie przez Komisję ram dotyczących umocnienia praworządności;

AA.  mając na uwadze, że Unia dysponuje wieloma instrumentami i procesami służącymi zapewnieniu pełnego i prawidłowego stosowania zasad i wartości traktatowych, jednak nie ma szybkiej i skutecznej reakcji ze strony instytucji UE; mając na uwadze, że istniejące instrumenty powinny być wzmacniane, oceniane i uzupełniane w ramach mechanizmu praworządności, tak aby były odpowiednie i skuteczne, a nie postrzegane jako motywowane politycznie czy arbitralne i niesprawiedliwe wobec niektórych krajów;

AB.  mając na uwadze, że liczba wyroków Trybunału Sprawiedliwości, w których powołuje się on na Kartę, wzrosła z 43 w 2011 r. do 210 w 2014 r.;

AC.  mając na uwadze, że spójność między instytucjami i państwami członkowskimi w przestrzeganiu zasad demokracji, praworządności i praw podstawowych zapewni wyraźne korzyści, takie jak zmniejszenie liczby kosztownych postępowań sądowych, większa przejrzystość dla obywateli Unii, w tym w odniesieniu do ich praw, oraz większa pewność dla państw członkowskich w zakresie wdrażania;

AD.  mając na uwadze, że rządy niektórych państw członkowskich nie zgadzają się ze stwierdzeniem, że poszanowanie wartości i zasad Unii stanowi zobowiązanie traktatowe czy że Unia ma uprawnienia do zapewniania ich poszanowania;

AE.  mając na uwadze, że w sytuacjach gdy państwo członkowskie przestaje gwarantować poszanowanie demokracji, praworządności i praw podstawowych lub w przypadkach naruszenia zasad praworządności Unia i jej państwa członkowskie mają obowiązek bronić integralności i stosowania traktatów oraz praw każdej osoby w ramach swojej jurysdykcji;

AF.  mając na uwadze, że społeczeństwo obywatelskie odgrywa ważną rolę w budowaniu i wzmacnianiu demokracji, monitorowaniu i ograniczaniu władzy państwa oraz propagowaniu dobrych rządów, przejrzystości, skuteczności, otwartości, zdolności reagowania i rozliczalności;

AG.  mając na uwadze, że nie można powoływać się na zasadę pomocniczości w celu odrzucenia interwencji unijnej mającej służyć zapewnieniu poszanowania zasad i wartości traktatowych przez państwa członkowskie;

AH.  mając na uwadze, że działanie Unii w celu zapewnienia poszanowania przez państwa członkowskie i instytucje wartości, na których się ona opiera i z których wynikają prawa Europejczyków, stanowi podstawowy warunek ich przynależności do projektu europejskiego;

AI.  mając na uwadze, że stały proces integracji europejskiej i niedawne wydarzenia w niektórych państwach członkowskich pokazały, że nie zapobiega się należycie naruszaniu praworządności i podstawowych wartości oraz że należy dokonać przeglądu i połączenia istniejących mechanizmów oraz stworzyć skuteczny mechanizm służący usunięciu istniejących braków i zapewnieniu poszanowania, ochrony i propagowania zasad i wartości traktatowych w całej Unii;

AJ.  mając na uwadze, że należy ustanowić nowy Pakt UE na rzecz demokracji, praworządności i praw podstawowych („Pakt”) a także mając na uwadze, iż Pakt powinien opierać się na podstawach naukowych; powinien być obiektywny i nie podlegać wpływom zewnętrznym, w szczególności władzy politycznej, powinien też być niedyskryminacyjny, a przeprowadzane w jego ramach oceny powinny odbywać się na równych zasadach; powinien przestrzegać zasady pomocniczości, konieczności i proporcjonalności; powinien mieć zastosowanie zarówno do państw członkowskich, jak i do instytucji Unii, oraz powinien – w przypadku obu swoich elementów: prewencyjnego i naprawczego – opierać się na podejściu stopniowym;

AK.  mając na uwadze, że Pakt powinien dążyć do zapewniania jednolitych i spójnych ram, opierając się na istniejących instrumentach i mechanizmach i konsolidując je, a także uzupełniając wszelkie pozostałe luki;

AL.  mając na uwadze fakt, że ustanowienie Paktu UE na rzecz demokracji, praworządności i praw podstawowych powinno pozostawać bez wpływu na bezpośrednie stosowanie art. 7 ust. 1 i 2 TUE;

1.  zaleca ustanowienie wszechstronnego mechanizmu UE na rzecz demokracji, praworządności i praw podstawowych, który obejmowałby wszystkie zainteresowane strony i funkcjonował do czasu ewentualnej zmiany Traktatu, w związku z czym zwraca się do Komisji o przedłożenie do września 2017 r., na podstawie art. 295 TFUE, wniosku dotyczącego zawarcia Paktu UE na rzecz demokracji, praworządności i praw podstawowych („Pakt”) w formie porozumienia międzyinstytucjonalnego określającego uzgodnienia ułatwiające współpracę instytucji Unii i państw członkowskich w ramach art. 7 TUE, integrujące, dostosowujące i uzupełniające istniejące mechanizmy, zgodnie ze szczegółowymi zaleceniami przedstawionymi w załączniku, oraz przewidujące możliwość przystąpienia do Paktu przez wszystkie instytucje i organy Unii, które sobie tego życzą;

2.  zwraca się do Komisji o zaangażowanie się w znaczący dialog ze społeczeństwem obywatelskim oraz o zapewnienie wyraźnego uwzględnienia jego wkładu i roli we wniosku dotyczącym porozumienia międzyinstytucjonalnego;

3.  w szczególności zaleca, by Pakt obejmował element prewencyjny i naprawczy i był stosowany do wszystkich państw członkowskich, jak również do trzech głównych instytucji Unii z poszanowaniem zasady pomocniczości, konieczności i proporcjonalności;

4.  uważa, że wprawdzie głównym celem Paktu byłoby zapobieganie naruszeniom wartości Unii i ich naprawianie, jednak powinien on obejmować również możliwe sankcje, które mogą działać jako skuteczny środek odstraszający;

5.  uważa, że wnioski i opinie FRA, jak i orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości stanowią dobrą podstawę dla wykładni art. 2 TUE oraz zakresu praw zapisanych w Karcie;

6.  przypomina, że Komisja jako strażniczka traktatów ma obowiązek monitorować i oceniać poprawne wdrażanie prawa Unii oraz poszanowanie zasad i celów zapisanych w traktatach przez państwa członkowskie i przez wszystkie instytucje i organy Unii; zaleca w związku z tym uwzględnienie tego zadania Komisji w ocenie przestrzegania zasad demokracji, praworządności i praw podstawowych w ramach cyklu polityki w zakresie demokracji, praworządności i praw podstawowych;

7.  wzywa Komisję do powiązania, począwszy od 2018 r., swoich odpowiednich rocznych sprawozdań tematycznych oraz wyników istniejących mechanizmów monitorowania i narzędzi ocen okresowych w celu zaprezentowania ich wszystkich tego samego dnia i uwzględnienia w cyklu polityki w zakresie demokracji, praworządności i praw podstawowych;

8.  uważa za istotne promowanie ciągłego dialogu oraz podjęcie starań zmierzających do osiągnięcia wyraźniejszego konsensusu między Unią a jej państwami członkowskimi w celu propagowania i ochrony demokracji, praworządności i praw podstawowych, żeby zagwarantować poszanowanie wspólnych wartości zapisanych w traktatach i Karcie w całkowicie przejrzysty i obiektywny sposób; jest przekonany, że nie może być żadnego kompromisu odnośnie do praw podstawowych oraz wartości zapisanych w traktatach i Karcie;

9.  podkreśla, że Parlament i parlamenty narodowe powinny odgrywać kluczową rolę przy ocenie postępów we wdrażaniu wspólnych wartości Unii zapisanych w art. 2 TUE i monitorowaniu ich przestrzegania; zwraca uwagę na kluczową rolę Parlamentu w podtrzymywaniu niezbędnej stałej debaty w dążeniu do wspólnego unijnego konsensusu na rzecz demokracji, praworządności i praw podstawowych, uwzględniającej zmiany zachodzące w naszym społeczeństwie; uważa, że wdrażanie tych wartości i zasad musi opierać się także na skutecznej kontroli poszanowania praw podstawowych zagwarantowanych w Karcie;

10.  zaleca, aby każda międzyparlamentarna debata w sprawie demokracji, praworządności i praw podstawowych obejmowała społeczeństwo obywatelskie, i uważa, że uczestnictwo obywateli i siła społeczeństwa obywatelskiego powinny być brane pod uwagę jako wyznacznik demokracji;

11.  wzywa Komisję do przedstawienia do czerwca 2017 r. nowego projektu porozumienia w sprawie przystąpienia UE do EKPC w celu wywiązania się z obowiązku zapisanego w art. 6 TUE, który to projekt będzie uwzględniał konkluzje przedstawione w opinii Trybunału sprawiedliwości 2/13, a ponadto apeluje do Rady Europy, aby umożliwiła podpisywanie Europejskiej karty społecznej przez strony trzecie w celu rozpoczęcia przez Komisję negocjacji w sprawie przystąpienia do niej Unii;

12.  wzywa Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich do podkreślenia i skonsolidowania w specjalnym rozdziale, w ramach sprawozdania rocznego, przypadków, zaleceń i decyzji związanych z prawami podstawowymi obywateli oraz zasadami demokracji i praworządności z uwzględnieniem opinii społeczeństwa; wzywa Komisję do przeanalizowania tych konkretnych zaleceń;

13.  apeluje do Komisji o podjęcie środków w celu zapewnienia zgodnie z art. 47 Karty ogólnego dostępu do pomocy prawnej dla osób i organizacji uczestniczących w postępowaniach w sprawach o naruszenie zasad demokracji, praworządności i praw podstawowych przez rządy krajowe lub instytucje Unii, które to środki w razie konieczności uzupełniałyby systemy krajowe i dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie prawa do pomocy prawnej przysługującego podejrzanym lub oskarżonym w postępowaniu karnym oraz osób podlegających nakazowi w postępowaniu dotyczącym europejskiego nakazu aresztowania;

14.  z zadowoleniem przyjmuje reformę Trybunału Sprawiedliwości polegającą na stopniowym zwiększaniu liczby sędziów w celu podołania obciążeniu pracą i zagwarantowania skrócenia czasu trwania postępowań;

15.  zaleca, aby zgodnie z porozumieniem międzyinstytucjonalnym zespół ekspertów ds. demokracji, praworządności i praw podstawowych dokonywał również oceny dostępu do wymiaru sprawiedliwości na szczeblu Unii, w tym takich aspektów jak niezależność i bezstronność sądów i sędziów, niezależny zawód prawnika, zasady dotyczące legitymacji procesowej, czas trwania i koszty postępowań, adekwatność i skuteczność systemu pomocy prawnej oraz istnienie niezbędnych funduszy na ten cel, wykonywanie wyroków sądowych, zakres kontroli sądowej oraz środków odwoławczych dostępnych obywatelom, a także opcje dotyczące dochodzenia transgranicznych roszczeń zbiorowych; w tym kontekście uważa, że należy zwrócić uwagę na art. 298 ust. 1 TFUE i prawo obywateli Unii do korzystania ze wsparcia otwartej, efektywnej i niezależnej administracji europejskiej;

16.  wzywa Komisję do przygotowania i przeprowadzenia wspólnie ze społeczeństwem obywatelskim kampanii informacyjnej w celu umożliwienia obywatelom i mieszkańcom Unii pełnego korzystania z ich praw wynikających z traktatów i Karty (np. wolności słowa, wolności zgromadzeń i prawa do głosowania), informującej o prawach obywateli do dochodzenia odszkodowania na drodze sądowej oraz o możliwościach prowadzenia postępowań sądowych w sprawach o naruszenie zasad demokracji, praworządności i praw podstawowych przez rządy krajowe i instytucje Unii;

17.  wzywa do ustanowienia fundacji dla organizacji przyznającej dotacje na rzecz demokracji i wspierającej lokalne podmioty propagujące demokrację, praworządność i prawa podstawowe w Unii;

18.  przypomina, że skoro Unia określa w zawieranych porozumieniach międzynarodowych wymogi dotyczące ochrony i propagowania praw człowieka, musi też zadbać o to, by instytucje i wszystkie państwa członkowskie przestrzegały zasad praworządności i praw podstawowych;

19.   zaleca ponadto, aby Pakt obejmował regularne monitorowanie zgodności międzynarodowych porozumień ratyfikowanych przez państwa członkowskie i Unię z unijnym prawem pierwotnym i wtórnym;

20.  uważa ponadto, że jeśli w przyszłości rozważany byłby przegląd Traktatu, należałoby przewidzieć następujące zmiany:

21.  potwierdza, że niniejsze zalecenia są zgodne z prawami podstawowymi i zasadą pomocniczości;

22.  jest zdania, że wszelkie konsekwencje finansowe przedstawionych propozycji dla budżetu Unii należy pokryć z istniejących pozycji budżetowych; podkreśla, że zarówno Unii, jej państwom członkowskim, jak i obywatelom przyjęcie i wdrożenie tych propozycji mogłoby przynieść znaczne oszczędności pod względem kosztów i czasu, sprzyjać budowaniu zaufania do decyzji i działań państw członkowskich i Unii oraz do ich uznawania, a przez to przynieść również korzyści gospodarcze i społeczne;

23.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji oraz szczegółowych zaleceń zawartych w załączniku Komisji i Radzie oraz parlamentom i rządom państw członkowskich oraz Komitetowi Regionów w celu przekazania ich organom i radom niższego szczebla krajowego.

ZAŁĄCZNIK

Szczegółowe zalecenia dotyczące projektu porozumienia międzyinstytucjonalnego w sprawie uzgodnień dotyczących monitorowania i procedur następczych w odniesieniu do stanu demokracji, praworządności i praw podstawowych w państwach członkowskich i instytucjach UE

PROJEKT POROZUMIENIA MIĘDZYINSTYTUCJONALNEGO

PAKT UNII EUROPEJSKIEJ NA RZECZ DEMOKRACJI, PRAWORZĄDNOŚCI I PRAW PODSTAWOWYCH

Parlament Europejski, Rada Unii Europejskiej i Komisja Europejska:

uwzględniając preambułę Traktatu o Unii Europejskiej (TUE), w szczególności jej motyw drugi, czwarty, piąty i siódmy,

uwzględniając w szczególności art. 2, art. 3 ust. 1, art. 3 ust. 3 akapit drugi oraz art. 6, 7 i 11 TUE,

uwzględniając artykuły Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) dotyczące poszanowania propagowania i ochrony demokracji, praworządności i praw podstawowych w Unii, w tym art. 70, 258, 259, 260, 263 i 265,

uwzględniając art. 4 ust. 3 i art. 5 TUE, art. 295 TFUE oraz Protokół nr 1 w sprawie roli parlamentów narodowych w Unii Europejskiej i Protokół nr 2 w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności, załączone do TUE i TFUE,

uwzględniając Kartę Praw Podstawowych Unii Europejskiej („Karta”),

uwzględniając Europejską kartę społeczną Rady Europy, w szczególności jej art. E dotyczący zasady niedyskryminacji;

uwzględniając kryteria kopenhaskie oraz zbiór zasad Unii, jakie kraj kandydujący musi spełnić, jeśli chce przystąpić do UE (dorobek prawny), w szczególności rozdziały 23 i 24,

uwzględniając Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (EKPC), orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, konwencje, zalecenia, rezolucje i sprawozdania Zgromadzenia Parlamentarnego, Komitetu Ministrów, Komisarza Praw Człowieka oraz Komisji Weneckiej Rady Europy,

uwzględniając listę kontrolną dotyczącą praworządności przyjętą przez Komisję Wenecką na jej 106. sesji plenarnej w dniu 18 marca 2016 r.,

uwzględniając Protokół ustaleń między Radą Europy a Unią Europejską z dnia 23 maja 2007 r.,

uwzględniając konwencję ramową Rady Europy o ochronie mniejszości narodowych,

uwzględniając Europejską kartę języków regionalnych lub mniejszościowych Rady Europy,

uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka,

uwzględniając traktaty ONZ dotyczące ochrony praw człowieka i podstawowych wolności oraz orzecznictwo organów traktatowych ONZ,

uwzględniając publikacje Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej (FRA), w tym europejski system informacji o prawach podstawowych (EFRIS) proponowany w dokumencie FRA z dnia 31 grudnia 2013 r. zatytułowanym „Prawa podstawowe a przyszłość wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych w Unii Europejskiej”,

uwzględniając podejście ONZ do pomocy w zakresie rządów prawa z kwietnia 2008 r.,

uwzględniając cele zrównoważonego rozwoju ONZ, zwłaszcza cel 16,

uwzględniając dwudzieste piąte sprawozdanie półroczne COSAC: „Zmiany w Unii Europejskiej – procedury i praktyki istotne dla kontroli parlamentarnej” z dnia 18 maja 2016 r.,

uwzględniając pismo ministrów spraw zagranicznych Niemiec, Danii, Finlandii i Niderlandów do przewodniczącego Komisji z dnia 6 marca 2013 r.,

uwzględniając opinię FRA z dnia 8 kwietnia 2016 r. w sprawie opracowania zintegrowanego narzędzia w formie obiektywnych wskaźników praw podstawowych pozwalającego na zmierzenie zgodności ze wspólnymi wartościami wymienionymi w art. 2 TUE w oparciu o istniejące źródła informacji,

uwzględniając notę włoskiej prezydencji z dnia 15 listopada 2014 r. w sprawie zapewnienia poszanowania praworządności w Unii Europejskiej,

uwzględniając konkluzje z posiedzenia Rady i państw członkowskich zebranych w Radzie w sprawie zapewnienia poszanowania zasad praworządności, które odbyło się w dniu 16 grudnia 2014 r.,

uwzględniając opracowane przez Radę „Wytyczne w sprawie działań w zakresie metodyki, które należy podjąć, aby sprawdzić zgodność z prawami podstawowymi w przypadku organów przygotowawczych Rady” z dnia 19 grudnia 2014 r.,

uwzględniając pierwszy i drugi dialog na temat praworządności w trakcie luksemburskiej i niderlandzkiej prezydencji w dniach 17 listopada 2015 r. i 24 maja 2016 r.,

uwzględniając istniejący mechanizm monitorowania i narzędzia oceny okresowej, którymi dysponuje Komisja, w tym mechanizm współpracy i weryfikacji, tablicę wyników wymiaru sprawiedliwości, sprawozdania o zwalczaniu korupcji i monitor mediów,

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 19 października 2010 r. zatytułowany „Strategia skutecznego wprowadzania w życie Karty praw podstawowych przez Unię Europejską”,

uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z dnia 6 maja 2011 r. zatytułowany „Wytyczne operacyjne w sprawie uwzględniania praw podstawowych w ocenach skutków przeprowadzanych przez Komisję”,

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 19 marca 2014 r. zatytułowany „Nowe ramy UE na rzecz umocnienia praworządności”,

uwzględniając doroczne seminarium Komisji dotyczące praw podstawowych,

uwzględniając porozumienie międzyinstytucjonalne w sprawie lepszego stanowienia prawa z dnia 13 kwietnia 2016 r.,

uwzględniając rezolucję Parlamentu Europejskiego z dnia 27 lutego 2014 r. w sprawie sytuacji praw podstawowych w Unii Europejskiej (2012)(5),

uwzględniając rezolucję Parlamentu Europejskiego z dnia 8 września 2015 r. w sprawie sytuacji w zakresie praw podstawowych w UE (2013–2014)(6),

(1)  mając na uwadze, że potrzebny jest mechanizm w zakresie demokracji, praworządności i praw podstawowych, który byłyby obiektywny, bezstronny, oparty na podstawach naukowych i stosowany w sposób równy i sprawiedliwy do wszystkich państw członkowskich, a także do instytucji unijnych, i który obejmowałby zarówno aspekt prewencyjny, jak i naprawczy;

(2)  mając na uwadze, że nadrzędnym celem takiego mechanizmu powinno być zapobieganie naruszeniom i nieprzestrzeganiu zasad demokracji, praworządności i praw podstawowych, a jednocześnie zapewnienie narzędzi niezbędnych do umożliwienia praktycznego funkcjonowania zarówno wymiaru prewencyjnego, jak i naprawczego art. 7 TUE oraz innych instrumentów przewidzianych w traktatach;

(3)  mając na uwadze, że należy unikać zbędnego tworzenia nowych struktur lub powielania działań, a preferowanym podejściem powinno być integrowanie i łączenie istniejących instrumentów;

(4)  mając na uwadze, że opracowanie definicji, norm i punktów odniesienia dotyczących demokracji, praworządności i praw podstawowych nie jest jednorazową decyzją, lecz stałym i interaktywnym procesem opartym na szerokiej debacie publicznej i konsultacjach, regularnym przeglądzie i wymianie najlepszych praktyk;

(5)  mając na uwadze, że skuteczny może być wyłącznie mechanizm, który ma szerokie poparcie obywateli Unii i pozwala im przyjąć współodpowiedzialność za ten proces;

(6)  mając na uwadze, że państwa członkowskie ponoszą główną odpowiedzialność za przestrzeganie wspólnych norm, ale gdy tego nie czynią, Unia ma obowiązek interweniować, aby chronić swoje nadrzędne wartości konstytucyjne i dopilnowywać, by wartości określone w art. 2 TUE i w Karcie były gwarantowane wszystkim obywatelom i mieszkańcom Unii na całym jej terytorium;

(7)  mając na uwadze, że ważne jest, by władze na wszystkich szczeblach ściśle ze sobą współpracowały zgodnie ze swoimi kompetencjami i obowiązkami w celu identyfikowania na wczesnym etapie potencjalnych systemowych zagrożeń dla praworządności, a także w celu lepszej ochrony praworządności;

(8)  mając na uwadze, że istnieje szereg instrumentów odnoszących się do ryzyka poważnego naruszenia wartości Unii, jednak należy opracować jasne i obiektywne punkty odniesienia, aby instrumenty te były wystarczająco silne i odstraszające i aby zapobiegały łamaniu zasad praworządności i praw podstawowych; mając na uwadze, że Unia nie posiada prawnie wiążącego mechanizmu pozwalającego na systematyczne monitorowanie przestrzegania wartości Unii i praw podstawowych przez państwa członkowskie i unijne instytucje;

(9)  mając na uwadze, że zgodnie z art. 295 TFUE wspomniane porozumienie międzyinstytucjonalne określa ustalenia dotyczące jedynie ułatwiania współpracy między Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją, a zgodnie z art. 13 ust 2 TUE instytucje te działają w granicach uprawnień przyznanych im na mocy traktatów oraz zgodnie z procedurami, na warunkach i w celach w nich określonych; mając na uwadze, że przedmiotowe porozumienie międzyinstytucjonalne nie ma wpływu na prerogatywy Trybunału Sprawiedliwości w zakresie oficjalnej wykładni prawa Unii,

UZGADNIAJĄ, CO NASTĘPUJE:

Artykuł 1

Pakt Unii na rzecz demokracji, praworządności i praw podstawowych („Pakt”) stoi na straży podstawowych wartości i zasad Unii, a mianowicie demokracji, praworządności i praw podstawowych, na całym jej terytorium. Pakt przewiduje zdefiniowanie, opracowanie, monitorowanie i egzekwowanie tych wartości i zasad oraz ma zastosowanie zarówno do państw członkowskich, jak i do instytucji Unii.

Artykuł 2

Pakt obejmuje:

–  roczne europejskie sprawozdanie dotyczące demokracji, praworządności i praw podstawowych, zawierające zalecenia dla poszczególnych krajów oraz sprawozdania FRA, Rady Europy i innych organów właściwych w tym obszarze;

–  coroczną międzyparlamentarną debatę na podstawie europejskiego sprawozdania dotyczącego demokracji, praworządności i praw podstawowych;

–  przewidziane w traktatach uzgodnienia dotyczące przeciwdziałania potencjalnemu ryzyku i naruszeniom oraz uruchomienia elementu prewencyjnego lub naprawczego art. 7 TUE;

–  cykl polityki na rzecz demokracji, praworządności i praw podstawowych w instytucjach unijnych.

Artykuł 3

Pakt zostanie rozszerzony, by połączyć w jeden instrument unijny komisyjne ramy dotyczące praworządności i dialog Rady poświęcony praworządności.

Artykuł 4

Komisja sporządza europejskie sprawozdanie dotyczące demokracji, praworządności i praw podstawowych w państwach członkowskich po konsultacjach z zespołem niezależnych ekspertów ds. demokracji, praworządności i praw podstawowych, o którym mowa w art. 8. Sprawozdanie to Komisja przekazuje Parlamentowi Europejskiemu, Radzie i parlamentom narodowym. Sprawozdanie to jest ogólnie dostępne.

Zawiera ono część ogólną oraz zalecenia dla poszczególnych krajów.

Jeżeli Komisja nie przyjmie w przewidzianym terminie europejskiego sprawozdania dotyczącego demokracji, praworządności i praw podstawowych, łącznie z zaleceniami dla poszczególnych krajów, właściwa komisja Parlamentu Europejskiego może oficjalnie zwrócić się do Komisji o przedstawienie wyjaśnień dotyczących opóźnienia oraz o niezwłoczne ich przyjęcie, aby zapobiec dalszym opóźnieniom.

Artykuł 5

Europejskie sprawozdanie dotyczące demokracji, praworządności i praw podstawowych obejmuje i uzupełnia istniejące instrumenty, w tym tablicę wyników wymiaru sprawiedliwości, monitor pluralizmu mediów, sprawozdanie o zwalczaniu korupcji i procedury oceny wzajemnej w oparciu o art. 70 TFUE, oraz zastępuje mechanizm współpracy i weryfikacji dla Bułgarii i Rumunii.

Artykuł 6

Europejskie sprawozdanie dotyczące demokracji, praworządności i praw podstawowych sporządza się przy wykorzystaniu różnych źródeł i istniejących narzędzi oceny, sprawozdawczości i monitorowania działań państw członkowskich, takich jak:

–  uwagi właściwych organów państw członkowskich w zakresie poszanowania demokracji, praworządności i praw podstawowych,

–  FRA, w szczególności instrument EFRIS,

–  inne wyspecjalizowane agencje Unii, w szczególności Europejski Inspektor Ochrony Danych (EIOD), Europejski Instytut ds. Równości Kobiet i Mężczyzn (EIGE), Europejska Fundacja na rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy (Eurofound) oraz Eurostat,

–  eksperci, pracownicy akademiccy, organizacje społeczeństwa obywatelskiego, stowarzyszenia zawodowe i branżowe, np. sędziów, prawników i dziennikarzy,

–  istniejące wskaźniki i punkty odniesienia opracowane przez organizacje międzynarodowe i pozarządowe,

–  Rada Europy, w szczególności Komisja Wenecka, Grupa Państw Przeciwko Korupcji (GRECO), Kongres Władz Lokalnych i Regionalnych Rady Europy oraz Komisja na rzecz Efektywności Wymiaru Sprawiedliwości (CEPEJ),

–  organizacje międzynarodowe takie jak Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ), Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) oraz Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD),

–  orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz innych sądów i trybunałów międzynarodowych oraz organów traktatowych,

–  wszystkie rezolucje lub inne właściwe dokumenty Parlamentu Europejskiego, w tym roczne sprawozdania w sprawie sytuacji w zakresie praw człowieka w Unii,

–  uwagi ze strony instytucji unijnych.

Wszelki wkład ze źródeł, o których mowa w niniejszym artykule, oraz projekt europejskiego sprawozdania dotyczącego demokracji, praworządności i praw podstawowych, sporządzonego przez zespół ekspertów ds. demokracji, praworządności i praw podstawowych, łącznie z zaleceniami dla poszczególnych krajów, są dostępne publicznie na stronie internetowej Komisji.

Artykuł 7

Europejskie sprawozdanie dotyczące demokracji, praworządności i praw podstawowych, któremu towarzyszą zalecenia dla poszczególnych krajów, jest przedstawiane w jednolitym formacie i opracowywane ze szczególnym uwzględnieniem następujących aspektów:

–  rozdział władz,

–  bezstronny charakter państwa,

–  odwracalność decyzji politycznych po wyborach,

–  istnienie instytucjonalnych mechanizmów kontroli i równowagi, dzięki którym bezstronny charakter państwa nie jest podważany,

–  trwałość państwa i instytucji z uwagi na niezmienność konstytucji,

–  wolność i pluralizm mediów,

–  wolność słowa i wolność zgromadzeń,

–  promowanie przestrzeni obywatelskiej i skutecznych mechanizmów dialogu obywatelskiego,

–  prawo do aktywnego i biernego uczestnictwa demokratycznego w wyborach oraz demokracja uczestnicząca,

–  uczciwość i brak korupcji,

–  przejrzystość i rozliczalność,

–  zgodność z prawem,

–  pewność prawa,

–  zapobieganie nadużywaniu władzy,

–  równość wobec prawa i niedyskryminacja,

–  dostęp do wymiaru sprawiedliwości: niezależność i bezstronność, rzetelny proces sądowy, sprawiedliwość konstytucyjna (w stosownych przypadkach) i niezależność zawodu prawnika,

–  szczególne wyzwania w zakresie praworządności: korupcja, konflikt interesów, zbieranie danych osobowych i nadzór,

–  tytuły I–VI Karty,

–  EKPC wraz z protokołami dodatkowymi.

Artykuł 8

Sporządzaniem oceny stanu demokracji, praworządności i praw podstawowych w państwach członkowskich, jak również projektów zaleceń dla poszczególnych krajów zajmuje się reprezentatywny zespół niezależnych ekspertów ds. demokracji, praworządności i praw podstawowych na podstawie ilościowego i jakościowego przeglądu dostępnych danych i informacji.

8.1.  W skład zespołu ekspertów wchodzą:

–  po jednym niezależnym ekspercie wyznaczonym przez parlament narodowy każdego państwa członkowskiego, który musi być wykwalifikowanym sędzią trybunału konstytucyjnego lub sądu najwyższego niepozostającym w służbie czynnej;

–  dziesięciu kolejnych ekspertów powołanych przez Parlament Europejski większością dwóch trzecich głosów, wybranych spośród ekspertów zgłoszonych przez:

(i)  Zrzeszenie Europejskich Akademii Nauk (ALLEA);

(ii)  Europejską sieć krajowych instytucji ds. praw człowieka (ENNHRI);

(iii)  Radę Europy (w tym Komisję Wenecką, GRECO i Komisarza Praw Człowieka Rady Europy);

(iv)  CEPEJ oraz Radę Izb Adwokackich i Stowarzyszeń Prawniczych Unii Europejskiej (CCBE);

(v)  ONZ, OBWE i OECD.

8.2.  Zespół ekspertów ds. demokracji, praworządności i praw podstawowych wybiera przewodniczącego spośród swoich członków.

8.3.  W celu ułatwienia przygotowywania projektu europejskiego sprawozdania dotyczącego demokracji, praworządności i praw podstawowych i projektu zaleceń dla poszczególnych krajów Komisja zapewnia zespołowi ekspertów sekretariat, umożliwiający skuteczne funkcjonowanie zespołu, w szczególności poprzez gromadzenie źródeł danych i informacji, które należy poddać przeglądowi i ocenie, a także poprzez udzielanie wsparcia administracyjnego w procesie sporządzania wspomnianych projektów.

Artykuł 9

Zespół ekspertów ds. demokracji, praworządności i praw podstawowych ocenia każde państwo członkowskie pod względem aspektów wymienionych w art. 7 i określa ewentualne zagrożenia i naruszenia. Ocena ta jest przeprowadzana przez każdego członka zespołu w sposób anonimowy i niezależny, aby zagwarantować niezależność zespołu ekspertów oraz obiektywizm europejskiego sprawozdania dotyczącego demokracji, praworządności i praw podstawowych. Członkowie zespołu ekspertów ds. demokracji, praworządności i praw podstawowych mogą jednak konsultować się ze sobą w celu omówienia metod i uzgodnienia standardów.

Metody oceny są poddawane co roku przeglądowi przez zespół ekspertów i, w razie konieczności, dalej opracowywane, udoskonalane, uzupełniane i zmieniane, w stosownych przypadkach, w drodze porozumienia między Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją po konsultacjach z parlamentami narodowymi, ekspertami i społeczeństwem obywatelskim.

Artykuł 10

Przyjęcie przez Komisję europejskiego sprawozdania dotyczącego demokracji, praworządności i praw podstawowych oznacza rozpoczęcie debaty międzyparlamentarnej i debaty w Radzie, której celem jest zajęcie się rezultatami sprawozdania europejskiego i zaleceniami dla poszczególnych krajów poprzez przeprowadzenie następujących czynności:

–  Parlament Europejski organizuje międzyparlamentarną debatę na podstawie europejskiego sprawozdania dotyczącego demokracji, praworządności i praw podstawowych oraz przyjmuje rezolucję; debata ta powinna być organizowana w taki sposób, by w jej ramach można było określać wskaźniki i cele do realizacji oraz zapewnić środki pozwalające ocenić skalę zmian z roku na rok w ramach panującego unijnego konsensusu na rzecz demokracji, praworządności i praw podstawowych; stosowne procedury należy przyspieszyć w celu stworzenia takich środków, które nie tylko umożliwią natychmiastowe i skuteczne monitorowanie rocznych zmian, ale posłużą również do zapewnienia przestrzegania zobowiązań przez wszystkie zainteresowane strony;

–  doroczna debata międzyparlamentarna stanowi część wieloletniego usystematyzowanego dialogu między Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją oraz parlamentami narodowymi, a uczestniczy w niej również społeczeństwo obywatelskie, FRA i Rada Europy;

–  Rada przeprowadza coroczną debatę, której podstawę stanowią dialog poświęcony praworządności i europejskie sprawozdanie dotyczące demokracji, praworządności i praw podstawowych, oraz przyjmuje konkluzje, zachęcając parlamenty narodowe do podjęcia działań w reakcji na sprawozdanie europejskie, wnioski lub reformy;

–  na podstawie europejskiego sprawozdania dotyczącego demokracji, praworządności i praw podstawowych Komisja może podjąć decyzję o uruchomieniu postępowania w sprawie „systemowego uchybienia” zobowiązaniom państwa członkowskiego na mocy art. 2 TUE i art. 258 TFUE, obejmującego kilka postępowań w sprawie uchybienia;

–  na podstawie europejskiego sprawozdania dotyczącego demokracji, praworządności i praw podstawowych, po skonsultowaniu się z Parlamentem Europejskim i Radą, Komisja może podjąć decyzję o przedstawieniu wniosku w sprawie oceny wdrażania przez państwa członkowskie polityki Unii w dziedzinie wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości zgodnie z art. 70 TFUE.

10.1.  Jeżeli z europejskiego sprawozdania dotyczącego demokracji, praworządności i praw podstawowych wynika, że dane państwo członkowskie zachowuje zgodność co do wszystkich aspektów wymienionych w art. 7, nie są konieczne dalsze działania.

10.2.  Jeżeli z europejskiego sprawozdania dotyczącego demokracji, praworządności i praw podstawowych wynika, że dane państwo nie spełnia wymogów w odniesieniu do co najmniej jednego z aspektów wymienionych w art. 7, Komisja rozpoczyna niezwłocznie dialog z tym państwem członkowskim z uwzględnieniem zaleceń dla poszczególnych krajów.

10.2.1.  Jeżeli w zaleceniu dla danego państwa członkowskiego zespół ekspertów uzna, że istnieje wyraźne ryzyko poważnego naruszenia wartości, o których mowa w art. 2 TUE, oraz że istnieją wystarczające podstawy do zastosowania art. 7 ust. 1 TUE, wówczas Parlament Europejski, Rada i Komisja niezwłocznie omawiają tę kwestię oddzielnie i podejmują uzasadnioną decyzję, która jest podawana do wiadomości publicznej.

10.3.  Jeżeli – w oparciu o europejskie sprawozdanie dotyczące demokracji, praworządności i praw podstawowych – zespół ekspertów uzna w zaleceniu dla danego państwa członkowskiego, że dochodzi do stałego i poważnego naruszenia wartości, o których mowa w art. 2 TUE, tzn. że w ciągu ostatnich dwóch lat nasiliło się ono lub utrzymało, oraz że istnieją wystarczające podstawy do zastosowania art. 7 ust. 2 TUE, wówczas Parlament Europejski, Rada i Komisja niezwłocznie omawiają tę kwestię oddzielnie i każda instytucja podejmuje uzasadnioną decyzję, która jest podawana do wiadomości publicznej.

Artykuł 11

W przypadku wszystkich wniosków ustawodawczych proponowanych przez Komisję w ramach oceny skutków, zgodnie z art. 25 porozumienia międzyinstytucjonalnego w sprawie lepszego stanowienia prawa, uwzględnia się prawa podstawowe.

Zespół ekspertów, o którym mowa w art. 8, ocenia przestrzeganie przez Parlament Europejski, Radę i Komisję zasad demokracji, praworządności i praw podstawowych.

Artykuł 12

Powołuje się międzyinstytucjonalną grupę roboczą ds. oceny skutków („grupa robocza”) w celu poprawy współpracy międzyinstytucjonalnej w zakresie ocen skutków oraz w celu ustanowienia kultury przestrzegania praw podstawowych i zasad praworządności. Grupa robocza zasięga opinii ekspertów krajowych na wczesnym etapie, tak aby móc skuteczniej przewidywać wyzwania związane z wdrażaniem w państwach członkowskich, a także pomóc pogodzić odmienne wykładnie i różne rozumienie przez poszczególne instytucje Unii kwestii wpływu praw podstawowych i praworządności na akty prawne Unii. Aby zapewnić zgodność z zasadami demokracji, praworządności i prawami podstawowymi oraz upowszechniać je, grupa robocza wykorzystuje opracowane przez Radę „Wytyczne w sprawie metodologicznych działań podejmowanych w celu sprawdzenia zgodności z prawami podstawowymi w przypadku organów przygotowawczych Rady”, przygotowaną przez Komisję „Strategię skutecznego wprowadzania w życie Karty praw podstawowych przez Unię Europejską”, opracowane przez Komisję „Wytyczne operacyjne w sprawie uwzględniania praw podstawowych w ocenach skutków przeprowadzanych przez Komisję”, narzędzie nr 24 z zestawu narzędzi na rzecz lepszych uregulowań prawnych i art. 38 Regulaminu Parlamentu Europejskiego.

Artykuł 13

Następujące roczne sprawozdania Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji dotyczące egzekwowania i przestrzegania praworządności i praw podstawowych przez instytucje Unii są przedstawiane równolegle do rocznego cyklu polityki w zakresie demokracji, praworządności i praw podstawowych europejskiego sprawozdania:

–  roczne sprawozdanie dotyczące stosowania Karty;

–  roczne sprawozdanie dotyczące stosowania prawa Unii;

–  roczne sprawozdanie dotyczące stosowania rozporządzenia (WE) nr 1049/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady(7).

Artykuł 14

Niniejsze porozumienie wchodzi w życie...

Sporządzono w...

W imieniu Parlamentu Europejskiego

Przewodniczący

W imieniu Rady Unii Europejskiej

Przewodniczący

W imieniu Komisji Europejskiej

Przewodniczący

(1) ECLI:EU:C:2014:2454. (2) Decyzja ramowa Rady 2002/584/WSiSW z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między Państwami Członkowskimi (Dz.U. L 190 z 18.7.2002, s. 1). (3) ECLI EU:C:2011:865. (4) ECLI:EU:C:2016:198. (5) Teksty przyjęte, P7_TA(2014)0173. (6) Teksty przyjęte, P8_TA(2015)0286. (7) Rozporządzenie (WE) nr 1049/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 maja 2001 r. w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji (Dz.U. L 145 z 31.5.2001, s. 43).