Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie wywozu odpadów toksycznych do Afryki
Parlament Europejski,
– uwzględniając Konwencję o kontroli transgranicznego przemieszczania i usuwania odpadów niebezpiecznych (Konwencja bazylejska), przyjętą w dniu 22 marca 1989 r. i zatwierdzoną w imieniu Wspólnoty decyzją Rady 93/98/EWG(1) oraz związany z nią zakaz eksportu odpadów niebezpiecznych z OECD do krajów nienależących do OECD,
– uwzględniając prawodawstwo wspólnotowe dotyczące przesyłania odpadów, a w szczególności rozporządzenie Rady (EWG) nr 259/93 z dnia 1 lutego 1993 r. w sprawie nadzoru i kontroli przesyłania odpadów w obrębie, do Wspólnoty Europejskiej oraz poza jej obszar(2) oraz rozporządzenie (WE) nr 1013/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 czerwca 2006 r. w sprawie przesyłania odpadów, które uchyla z dniem 12 lipca 2007 r. rozporządzenie (EWG) nr 259/93(3),
– uwzględniając art. 103 ust. 4 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że około 500 ton odpadów chemicznych zostało rozrzuconych na obszarach sąsiadujących z Abidżanem, Wybrzeże Kości Słoniowej, zamieszkałych przez 5 mln mieszkańców,
B. mając na uwadze, że dotychczas zmarło osiem osób, a około 85 000 zostało hospitalizowanych z powodu krwawienia z nosa, biegunki, mdłości, podrażnienia oczu i trudności w oddychaniu; mając na uwadze, że rozrzucenie tych toksycznych odpadów może mieć daleko idące skutki, takie jak skażenie gleby oraz zanieczyszczenie wód powierzchniowych i gruntowych,
C. mając na uwadze, że skutki tego zanieczyszczenia w szczególnie poważny sposób dotkną ogromną liczbę dzieci: według szacunków UNICEF od 9 000 do 23 000 dzieci będzie wymagało pomocy medycznej, opieki zdrowotnej i innych środków, pozwalających na oczyszczenie ich obszaru zamieszkania,
D. mając na uwadze, że odpady toksyczne zostały rozrzucone z tankowca pływającego pod panamską banderą, należącego do greckiego armatora oraz dzierżawionego przez holenderską spółkę Trafigura Beheer B.V; mając na uwadze, że taki podział odpowiedzialności stwarza systematyczny i niemożliwy do przyjęcia problem w odniesieniu do egzekwowania prawodawstwa wspólnotowego,
E. mając na uwadze, że poprzez regulacje dotyczące środowiska w krajach północnych unieszkodliwianie niebezpiecznych odpadów stało się kosztowne,
F. mając na uwadze, że władze portu w Amsterdamie dowiedziały się o niebezpiecznym charakterze odpadów w trakcie rozładunku i zażądały wyższej opłaty za jego ukończenie, co w konsekwencji doprowadziło do podjęcia przez tankowiec decyzji o przepompowaniu odpadów z powrotem na pokład; mając na uwadze, że władze holenderskie pozwoliły na opuszczenie przez tankowiec terytorium Holandii, mimo że wiedziały o niebezpiecznym charakterze odpadów i niechęci kapitana do uiszczenia opłaty za ich unieszkodliwienie w Holandii w sposób przyjazny dla środowiska,
G. mając na uwadze, że spółka miała możliwość unieszkodliwienia odpadów w legalny i bezpieczny sposób w Europie, jednak wybrała tańsze rozwiązanie na Wybrzeżu Kości Słoniowej,
H. mając na uwadze, że Afryka jest miejscem, w którym rozrzucane są wszelkie rodzaje niebezpiecznych odpadów; mając na uwadze, że Greenpeace zidentyfikował 80 miejsc, w których rozrzucono odpady pochodzące z krajów rozwiniętych, między innymi stare komputery w Nigerii, radioaktywne zbiorniki w Somalii, chlor w Kamerunie itd.,
I. mając na uwadze, że większość krajów afrykańskich nie posiada restrykcyjnych przepisów ochrony środowiska i bytu ich ludności przed niebezpiecznymi odpadami,
J. mając na uwadze, że wszelki wywóz odpadów z UE w celu ich unieszkodliwienia jest zakazany od maja 1994 r. na mocy rozporządzenia (EWG) nr 259/93; mając na uwadze, że wywóz niebezpiecznych odpadów z UE do krajów nienależących do OECD w celu odzysku jest zabroniony od stycznia 1997 r. zgodnie z powyższym rozporządzeniem,
K. mając na uwadze, że rozrzucenie niebezpiecznych odpadów na Wybrzeżu Kości Słoniowej jest jedynie wierzchołkiem góry lodowej, jeżeli chodzi o przesyłanie niebezpiecznych odpadów z UE do krajów nienależących do OECD; mając na uwadze, że ogromna ilość zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego jest rozrzucana w krajach nienależących do OECD pod pretekstem "ponownego użycia"; mając na uwadze, że znaczna ilość starych statków pochodzących z UE, załadowanych toksycznymi substancjami i materiałami, jest złomowana w Azji w warunkach niezwykle szkodliwych dla pracowników i środowiska,
L. mając na uwadze, że w dniu 9 kwietnia 2002 r. Parlament przyjął w pierwszym czytaniu sprawozdanie w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy w sprawie ochrony środowiska naturalnego w drodze prawa karnego(4); mając na uwadze, że Rada nigdy nie przyjęła politycznego porozumienia w sprawie tego wniosku (decyzja ramowa Rady 2003/80/JHA z dnia 27 stycznia 2003 r.(5), opowiedziała się natomiast za decyzją ramową w trzecim filarze, dotyczącą tej kwestii; mając na uwadze, że Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich unieważnił tę decyzję ramową w swoim orzeczeniu z dnia 13 września 2005 r. w sprawie C-176/03,
1. wzywa Komisję, Holandię i Wybrzeże Kości Słoniowej do przeprowadzenia wnikliwego śledztwa, ustalenia odpowiedzialności na wszystkich szczeblach, postawienia przed sądem osób odpowiedzialnych za to przestępstwo ekologiczne, oraz do naprawienia szkód wyrządzonych przez zanieczyszczenie środowiska, a także zapewnienia odszkodowania ofiarom;
2. wzywa instytucje UE oraz państwa członkowskie do podjęcia wszelkich niezbędnych kroków na rzecz dostarczenia rozległej pomocy dotkniętym katastrofą ludziom, a zwłaszcza dzieciom, używając do tego celu wszelkich dostępnych środków wsparcia, współpracy oraz obrony cywilnej;
3. uważa, że w przypadku wywozu niebezpiecznych odpadów do Abidżanu doszło do wyraźnego pogwałcenia zarówno prawodawstwa wspólnotowego, jak i konwencji międzynarodowych, wzywa w związku z tym Komisję i państwa członkowskie, aby podjęły wszelkie konieczne działania zapewniające pełne egzekwowanie istniejącego prawodawstwa dotyczącego przesyłania odpadów;
4. zwraca się do Komisji i państw członkowskich, których to dotyczy, o upublicznienie wszystkich porozumień dwustronnych, zawartych do tej pory z krajami nienależącymi do OECD w zakresie przesyłania odpadów;
5. wzywa Komisję do opracowania wniosków legislacyjnych, pozwalających na zlikwidowanie luk w obecnym systemie dotyczącym niebezpiecznych odpadów, tak aby zakończyć przesyłanie do krajów nienależących do OECD zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz przestarzałych statków i łodzi;
6. wzywa Komisję do zbierania informacji na temat niedozwolonego handlu niebezpiecznymi odpadami i materiałami oraz ich rozrzucania w państwach afrykańskich i innych krajach rozwijających się, do wystąpienia z propozycjami środków dotyczących kontroli, redukcji i eliminacji nielegalnego handlu, przesyłania i rozrzucania tego typu produktów w państwach afrykańskich i innych krajach rozwijających się, a także do corocznego opracowania wykazu krajów i korporacji międzynarodowych zajmujących się nielegalnym rozrzucaniem toksycznych odpadów i produktów w państwach afrykańskich i innych krajach rozwijających się;
7. zobowiązuje swojego Przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, rządom państw członkowskich, Sekretarzowi Generalnemu ONZ, rządowi Wybrzeża Kości Słoniowej oraz Sekretariatowi Konwencji Bazylejskiej.