Parlament Europejski,

–   uwzględniając Zieloną księgę Komisji na temat kredytu hipotecznego w UE (COM(2005)0327) (Zielona księga),

–   uwzględniając Białą księgę Komisji na temat polityki usług finansowych w latach 2005-2010 (COM(2005)0629),

–   uwzględniając reakcję Rady Zarządzającej Europejskiego Banku Centralnego (EBC) na Zieloną księgę na temat kredytu hipotecznego w UE z dnia 1 grudnia 2005 r.,

–   uwzględniając drugą dyrektywę Rady 89/646/EWG z dnia 15 grudnia 1989 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych dotyczących podejmowania i prowadzenia działalności przez instytucje kredytowe (1),

–   uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/48/WE z dnia 14 czerwca 2006 odnoszącą się do podejmowania i prowadzenia działalności przez instytucje kredytowe (przekształcenie)(2) (dyrektywa dotycząca wymogów kapitałowych) oraz dyrektywę 2006/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 czerwca 2006 w sprawie adekwatności kapitałowej przedsiębiorstw inwestycyjnych i instytucji kredytowych (przekształcenie)(3),

–   uwzględniając dyrektywę 2002/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 września 2002 dotyczącą sprzedaży konsumentom usług finansowych na odległość(4),

–   uwzględniając dyrektywę 2000/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 czerwca 2000 r. w sprawie niektórych aspektów prawnych usług społeczeństwa informacyjnego, w szczególności handlu elektronicznego w ramach rynku wewnętrznego(5),

–   uwzględniając zmieniony wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie umów o kredyt konsumencki zmieniającej dyrektywę Rady 93/13/WE (COM(2005)0483),

–   uwzględniając zmieniony wniosek Komisji dotyczący dyrektywy Rady w sprawie swobody przedsiębiorczości i swobody świadczenia usług w zakresie kredytów hipotecznych (COM(1987)0255),

–   uwzględniając art. 45 Regulaminu,

–   uwzględniając sprawozdanie Komisji Gospodarczej i Monetarnej oraz opinie Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów, jak również Komisji Prawnej (A6-0370/2006),

A.   mając na uwadze, że rynek kredytów hipotecznych jest dużym i szybko rozwijającym się rynkiem oraz że stanowi istotną część struktury gospodarczo-społecznej UE,

B.   mając na uwadze, że w niektórych państwach członkowskich nastąpił niespotykany dotąd rozwój rynku nieruchomości, nadając sektorowi budownictwa charakter antycykliczny, co było kluczowym czynnikiem osiągnięcia wzrostu gospodarczego i zatrudnienia w czasie recesji gospodarczej, której doświadczono w Europie w latach 2000-2005,

C.   mając na uwadze, że z perspektywy historycznej wynikiem niskich stóp procentowych był znaczny wzrost liczby kredytów hipotecznych, zwłaszcza w krajach, w których podstawą była pewność powodująca wzrost gospodarczy,

D.   mając na uwadze, że ochrona europejskich konsumentów musi być nadrzędną cechą wszelkich posunięć legislacyjnych w dziedzinie kredytów hipotecznych, który dla większości obywateli UE oznacza największe finansowe zobowiązanie w życiu, mające długofalowe konsekwencje dla ich standardu życia i stabilności finansowej,

E.   mając na uwadze, że zwiększona przejrzystość zasadniczych elementów dotyczących dostępnych produktów hipotecznych nie tylko wpłynie korzystnie na wydajność rynku, ale także wzmocni zaufanie kredytobiorców poszukujących warunki umów kredytowych w innych państwach członkowskich oraz pozwoli im na podjęcie przemyślanej decyzji,

F.   mając na uwadze, że konsumenci muszą mieć dostęp do możliwie najpełniejszych, a zarazem najbardziej przystępnych informacji, udzielanych w zależności od przypadku w postaci standardowych formularzy, porównywalnych na poziomie państw członkowskich, co umożliwi im rzeczywiste skorzystanie ze swobody wyboru przy zaciąganiu kredytu hipotecznego poza granicami kraju,

G.   mając na uwadze, że środki ukierunkowane na cel, jakim jest lepszy asortyment produktów i usług, szersza dostępność i zintegrowany rynek finansowania, mogą zwiększyć efektywność rynku, korzyści skali i zróżnicowanie, zmniejszyć koszty kredytu, a tym samym zadziałać na korzyść gospodarki europejskiej,

H.   mając na uwadze, że stworzenie usługodawcom udzielającym kredytów hipotecznych równego dostępu do baz danych dotyczących kredytów konsumenckich w przypadku transgranicznej działalności kredytowej w istotny sposób przyczyni się do zwiększenia konkurencji w działalności kredytowej opartej na hipotekach oraz utworzenia jednolitego europejskiego rynku kredytów hipotecznych,

I.   mając na uwadze, że zintegrowany rynek kredytów hipotecznych ułatwi mobilność pracowników,

J.   mając na uwadze zaskakujący fakt, iż kredytodawcy hipoteczni oraz organizacje konsumentów wywierają niewielkie naciski na rozwijanie transgranicznej działalności kredytowej w formie innej niż fizyczne ustanawianie placówek na odrębnych rynkach krajowych,

K.   mając na uwadze, że znaczne bariery rynkowe utrudniają jak dotąd wzrost transgranicznych ofert kredytów hipotecznych, które stanowią obecnie mniej niż 1% całkowitego rynku hipotecznego w UE,

L.   mając na uwadze, że w zakresie szeregu ważnych kwestii Wspólnota nie posiada kompetencji lub jej kompetencje są ograniczone oraz że należy przestrzegać zasady pomocniczości i proporcjonalności,

M.   mając na uwadze, że pośrednicy hipoteczni mogą odegrać istotną rolę, wykorzystując swoje doświadczenie w dziedzinie produktów hipotecznych na rynku krajowym, a także rynkach w państwach członkowskich, wspierając działalność transgraniczną oraz działając jako pomost między konsumentami a zagranicznymi i krajowymi instytucjami finansowymi,

N.   mając na uwadze, że ze względu na zróżnicowane warunki prawne, fiskalne, regulacyjne oraz warunki ochrony konsumentów, między państwami członkowskimi występują znaczne różnice pod względem zakresu i charakterystyki produktów, struktur dystrybucji i mechanizmów finansowania,

O.   mając na uwadze, że rynki kredytów hipotecznych charakteryzują się nadzwyczaj wysokim stopniem złożoności, że porządki prawne i zasady finansowania oraz przepisy dotyczące nieruchomości i ksiąg wieczystych, prawo rzeczowe, prawo umów kredytowych, kwestie wyceny, przepisy dot. wymuszonej sprzedaży, rynki refinansowania itd. różnią się istotnie w zależności od kraju oraz że dziedziny te są ze sobą powiązane,

P.   mając na uwadze, że nadal istnieją przeszkody podatkowe o charakterze dyskryminującym ograniczające zakres korzystania ze wspólnego rynku kredytów hipotecznych i ewentualnie naruszające w niektórych przypadkach prawodawstwo UE,

Q.   mając na uwadze, że istnieje bezpośredni związek między rynkiem kredytów hipotecznych a polityką makroekonomiczną, zwłaszcza zaś prowadzeniem polityki monetarnej,

R.   mając na uwadze, że zmienność rynku hipotecznego może wywierać wpływ na nieruchomości i cykle ekonomiczne, tym samym powodując ryzyko systemowe,

S.   mając na uwadze, że w celu zwiększenia wydajności i konkurencyjności rynku kredytów hipotecznych w UE wskazane byłoby w pierwszej kolejności zbadanie sposobu wcielania w życie i efektywności zalecenia Komisji 2001/193/WE z dnia 1 marca 2001 r. w sprawie informacji przedumownych, jakie mają być udzielane konsumentom przez kredytodawców oferujących kredyty mieszkaniowe(6) (kodeks postępowania) oraz stosowania europejskiego znormalizowanego arkusza informacyjnego (ESIS), których celem jest zapewnienie, że konsumenci otrzymują przejrzyste i porównywalne informacje na temat pożyczek mieszkaniowych,

T.   mając na uwadze, że wyżej wspomniany kodeks postępowania najwyraźniej został z różnym skutkiem wprowadzony w państwach członkowskich, nie rozwiązując ogólnego problemu braku wspólnotowych ram prawnych w tym zakresie,

Wstęp

1.   dostrzega korzyści, jakie przyniosłaby konsumentowi dalsza, właściwie ukierunkowana integracja wspólnotowego rynku hipotecznego;

2.   wyraża przekonanie, że wszelkie działania na poziomie UE dotyczące europejskiego rynku kredytów hipotecznych muszą przede wszystkim przynosić bezpośrednie korzyści społeczeństwu jako grupie kredytobiorców hipotecznych, a sam rynek kredytów hipotecznych winien być dostępny dla znacznej liczby potencjalnych kredytobiorców, w tym również dla osób posiadających niski lub niekompletny profil kredytowy, pracowników na kontraktach terminowych i osób nabywających nieruchomości po raz pierwszy;

3.   z zadowoleniem przyjmuje szerokie konsultacje przeprowadzone przez Komisję i utrzymuje, że konkretne propozycje należy poprzedzić dokładnymi ocenami wpływu gospodarczego i społecznego;

4.   z zadowoleniem przyjmuje dotychczasowe starania Komisji o dostosowanie się do wymogów lepszych uregulowań prawnych; przypomina jednak Komisji, że wszelkie wnioski powinny być formułowane na podstawie szeroko zakrojonego procesu konsultacji;

5.   zwraca uwagę na liczne przeszkody dla jednolitego unijnego detalicznego rynku kredytów hipotecznych, które wskazano w zielonej księdze, i wzywa Komisję do skoncentrowania się na zamierzonych środkach zapewniających większe korzyści i zawsze, gdy to możliwe, sprzyjających inicjatywom rynkowym;

6.   przestrzega Komisję przed próbami harmonizacji samych produktów, ponieważ może to doprowadzić do powstania niespójności prawnych, a przez to wywierać negatywny wpływ na działanie całego sektora;

7.   utrzymuje, że żadne działanie UE nie powinno utrudniać konkurencji i innowacji, w szczególności w odniesieniu do produktów, usług dodatkowych i technik finansowania;

Kodeks postępowania i informacje przedumowne

8.   wzywa do podjęcia działań w kierunku harmonizacji przepisów dotyczących informacji udzielanych przed zawarciem umowy, niezbędnych dla umożliwienia kredytobiorcy podjęcia przemyślanych decyzji w sprawie potencjalnej umowy hipotecznej;

9.   kładzie nacisk na fakt, że informacje udzielane przed zawarciem umowy muszą być dokładne i zrozumiałe w celu umożliwienia konsumentowi dokonania świadomego wyboru oraz że powinny one dać konsumentowi jak najbardziej zrozumiały i jak najpełniejszy obraz sytuacji w świetle dostępnych informacji, na jakich opiera się kredyt hipoteczny; podkreśla, że w przypadku, gdy kredytodawca podejmuje inicjatywę udzielenia kredytu w innym państwie członkowskim, informacja taka musi być dostarczona kredytobiorcy w najkrótszym możliwym terminie w języku urzędowym uznawanym w państwie członkowskim zamieszkiwanym przez kredytobiorcę;

10.   wyraża przekonanie, że kodeks postępowania w sprawie pożyczek mieszkaniowych oraz ESIS są ważnymi, lecz niewystarczającymi instrumentami ochrony interesów ekonomicznych obywateli przemieszczających się pomiędzy państwami członkowskimi i przypuszczalnie nabywających nieruchomości w innych państwach członkowskich; zachęca Komisję do dokonania oceny postępów i do rozważenia nadania obecnie dobrowolnemu kodeksowi postępowania charakteru obowiązkowego, jeżeli osiągnięcie zgodności nie nastąpi w krótkim czasie;

Finansowanie

11.   uważa, że rozwój jednolitego, otwartego i kompatybilnego rynku finansowania jest pierwszym priorytetem, bowiem podniesie efektywność, umożliwi międzynarodową dywersyfikację ryzyka kredytowego, zoptymalizuje warunki finansowania i alokację kapitału oraz obniży koszty kredytu; dostrzega znaczenie i potencjał integracji wynikających z potrzeb rynku inicjatyw w tej dziedzinie;

12.   zauważa, że utworzenie jednolitego wtórnego rynku kredytów hipotecznych jest niemożliwe bez stopniowego osiągnięcia zbieżności krajowych przepisów dotyczących umów;

13.   z zadowoleniem przyjmuje utworzenie Grupy Ekspertów ds. finansowania hipotecznego i wzywa do dokonania gruntownej analizy różnych krajowych praktyk regulacyjnych i prawnych mających wpływ na kredyty hipoteczne;

14.   uważa, że przepisy dyrektywy dotyczącej wymogów kapitałowych odnoszące się do obligacji zabezpieczonych i papierów wartościowych zabezpieczonych hipoteką dają istotne możliwości finansowania;

15.  sugeruje, aby Komisja zastanowiła się nad optymalnym sposobem utworzenia centralnej bazy danych przechowującej informacje o różnych krajowych rynkach hipotecznych i transnarodowych portfelach wierzytelności w postaci hipotek (takie jak prawdopodobieństwo niedotrzymania zobowiązań, straty wynikające z niedotrzymania zobowiązań i przedpłat), umożliwiające inwestorom odpowiednią ocenę i wycenę portfeli wierzytelności hipotecznych;

16.   sugeruje wprowadzenie do obrotu na rynkach kapitałowych pewnego zakresu ustandaryzowanych pakietów europejskich kredytów hipotecznych, określonych w rankingu kredytowym zgodnym z ich charakterystyką, co wzmocniłoby wtórne rynki sekurytyzowanych kredytów hipotecznych;

17.   wzywa Komisję do zwrócenia uwagi na powiększający się rynek kredytów hipotecznych podlegający prawu szariatu, i zapewnienia, aby żadne prawodawstwo nie wykluczało potrzeb tego rynku;

18.   uznaje istotną rolę ubezpieczenia hipotecznego w zmniejszaniu narażenia kredytodawców na ryzyko i umożliwianiu dostępu szerszemu zakresowi kredytobiorców;

Rynek detaliczny

19.   wzywa Komisję do zbadania barier, które utrudniają kredytodawcom korzystanie z praw do swobodnego świadczenia usług lub swobody przedsiębiorczości w innych państwach członkowskich, oraz sprawdzenia, czy klauzula dotycząca "dobra ogólnego" jest stosowana w sposób zniechęcający do działalności transgranicznej;

20.   popiera działanie Komisji nakierowane na ułatwienie transgranicznego łączenia i nabywania przedsiębiorstw w sektorze usług finansowych, przy jednoczesnym zapewnieniu, że sieci dystrybucji będą brały pod uwagę wymogi związane z sytuacjami regionalnymi oraz mniejszymi rynkami; zauważa jednakże, iż samo transgraniczne łączenie i nabywanie przedsiębiorstw nie doprowadzi do wspierania integracji rynku w tym sektorze;

21.   wyraża przekonanie, że otwarcie rynku kredytów hipotecznych dla instytucji nieprowadzących działalności kredytowej – o ile podlegają one odpowiedniemu systemowi nadzoru – zwiększy konkurencję i asortyment produktów;

22.   uznaje korzystną rolę, którą mogą odegrać pośrednicy kredytowi, tacy jak pośrednicy hipoteczni, polegającą na pomocy klientom w dostępie do konkurencyjnego kredytu hipotecznego udzielanego przez krajowych i zagranicznych kredytodawców i popiera zobowiązanie Komisji do zasięgnięcia konsultacji w sprawie stosownego otoczenia prawnego dla takich podmiotów;

23.   wzywa Komisję do zbadania przeszkód dla przenoszenia kredytów między granicami oraz dalszego rozpatrzenia potencjału eurohipoteki jako instrumentu zabezpieczenia, w tym wzięcia pod uwagę:

24.   uważa, że do wszelkich wniosków sporządzonych w tym celu powinna w razie konieczności zostać dołączona ocena wpływu obejmująca aspekty prawne wraz ze szczegółowymi porównawczymi analizami prawa, oraz aspekty gospodarcze i społeczne zgodnie z podejściem zalecanym w przewodniku dotyczącym oceny wpływu zatwierdzonym przez Radę ds. Konkurencyjności dnia 29 maja 2006 r.;

25.   wzywa Komisję, aby zachęcała do rozwoju mechanizmów na szczeblu krajowym, pozwalających na ustanawianie hipotek odnawialnych oraz zaciąganie kredytów hipotecznych na finansowanie dożywotniej renty, przy zapewnieniu pełnych gwarancji w zakresie publicznego dostępu oraz skutków dla osób trzecich;

26.   uważa za bardziej prawdopodobne, iż kredytodawcy wejdą na rynek, jeżeli przepisy krajowe zezwolą im na oferowanie warunków przedterminowej spłaty, które cenowo byłyby proporcjonalne do kosztów, lub różnicowanie oprocentowania według warunków rynkowych i ryzyka oraz że ograniczenia w tym zakresie mogą osłabić rozwój rynku pod względem finansowania, nowych produktów i udzielania kredytów kredytobiorcom większego ryzyka;

27.   wyraża przekonanie, że norma UE, określająca zakres i obliczenie rocznej stopy procentowej, powinna zawierać wszystkie opłaty do pobrania przez kredytodawcę i zapewniać porównywalność z oferowanymi w innych państwach członkowskich produktami o takim samym terminie wymagalności; uważa jednak, że kredytobiorców należy również uprzednio informować o wszelkich innych kosztach związanych z transakcją i prawnymi zobowiązaniami kredytobiorcy, w tym o opłatach pobieranych przez strony trzecie, takich jak opłaty prawne, opłaty rejestracyjne i administracyjne oraz koszty wszelkich wycen lub szacunki takich kosztów, jeżeli dokładne wartości nie są dostępne.

28.   wyraża przekonanie, że – oprócz udzielenia dokładnych informacji na temat rocznej stopy oprocentowania – kredytodawca ma obowiązek udzielić informacji w sprawie wszelkich innych rodzajów opłat i kosztów, które najprawdopodobniej zostaną poniesione w związku z odnośną działalnością, na przykład kosztów wynikających z rozpatrzenia wniosku, prowizji od zaangażowania, prowizji za przedterminową spłatę kredytu w całości lub w części itd.;

29.   uznaje potencjał Internetu jako środka sprzedaży kredytów hipotecznych i zaleca Komisji dalsze zbadanie tej kwestii;

Bariery prawne, fiskalne i operacyjne

30.   wzywa Komisję do zbadania prawnych i regulacyjnych barier utrudniających wyznaczany przez rynek rozwój ogólnoeuropejskiego rynku finansowania kredytów hipotecznych;

31.   wzywa Komisję do określenia zakresu jej przyszłych wniosków i ograniczenia go do umów o kredyt hipoteczny i ich gwarancji (stałe obciążenia nieruchomości), tak aby uniknąć ewentualnego pokrywania się z COM(2005)0483;

32.   wzywa Komisję do podjęcia działań zapewniających prawidłowe funkcjonowanie wtórnego rynku kredytów hipotecznych i ustanawiających ramy prawne pozwalające na skuteczne prowadzenie transakcji portfelowych, szczególnie poprzez uściślenie, dlaczego dostępne instrumenty prawne refinansowania nie pozwalają na zrealizowanie wyznaczonego celu, z uwzględnieniem różnych tradycji prawnych i różnych modeli zabezpieczeń rzeczowych;

33.   zgadza się z Komisją, że prawo właściwe dla umów o kredyt hipoteczny powinno zostać przeanalizowane w kontekście rewizji konwencji rzymskiej z 1980 r. w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych; popiera jednak pogląd Mortgage Credit Forum Group (grupy dyskusyjnej w sprawie kredytu hipotecznego), że prawo właściwe dla umów o kredyt hipoteczny nie musi być zbieżne z prawem właściwym dla aktów ustanowienia hipoteki i że w przypadku ustanawiania hipoteki stosuje się lex rei sitae;

34.   podkreśla znaczenie całościowych i wiarygodnych baz danych kredytów konsumpcyjnych i wzywa Komisję do promowania rozwoju narzędzi umożliwiających migrację do formatu zgodnego we wszystkich państwach członkowskich;

35.   wzywa Komisję do ułatwienia transgranicznego dostępu do baz danych kredytów konsumenckich na niedyskryminujących zasadach, co ma pierwszorzędne znaczenie dla zachęcenia kredytodawców do wejścia na nowe rynki;

36.   uznaje, że pożądany jest dostęp zarówno do pozytywnych, jak i negatywnych danych dotyczących kredytów, pod warunkiem zachowania zasadnej ochrony prywatności;

37.   z zadowoleniem przyjmuje starania o wprowadzenie usprawnień i dostosowań w przepisach regulujących procedury wymuszonej sprzedaży;

38.   popiera propozycję Komisji dotyczącą tabeli wyników przedstawiającej czas i koszt procedur wymuszonej sprzedaży;

39.   sugeruje, że stowarzyszenia zawodowe taksatorów powinny współpracować w celu przyjęcia wspólnych, wysokiej jakości i porównywalnych norm wyceny nieruchomości w UE;

40.   podkreśla znaczenie, które ma dla kredytodawców łatwy dostęp do pełnych i dokładnych informacji dotyczących zabezpieczenia hipotecznego i praw własności;

41.   opowiada się za zwiększaniem dostępu do rejestrów gruntów, o ile nie stoi to w sprzeczności z obowiązującym ustawodawstwem, wyraża poparcie dla starań o harmonizację wartości informacyjnej rejestrów z wykorzystaniem środków krajowych oraz zachęca do rozwijania obecnego systemu Europejskiego serwisu informacji o gruntach EULIS;

42.   popiera działanie zmierzające do zniesienia przeszkód podatkowych o charakterze dyskryminującym, takich jak różne traktowanie pod względem podatkowym lokalnych i zagranicznych kredytodawców oraz opłaty rządowe;

43.   wzywa Komisję do rozważania – w przypadku kredytów hipotecznych udzielanych na skalę transgraniczną – sposobów pogodzenia różnych, istniejących na przestrzeni UE koncepcji odliczania od podatku odsetek od kredytów hipotecznych;

Kwestie systemowe, makroekonomiczne i ostrożnościowe

44.   wzywa Komisje i EBC do monitorowania i analizowania potencjalnego ryzyka, jakie niesie wzrost poziomu zadłużenia hipotecznego i kredytów hipotecznych finansowanych z rynków kapitałowych;

Wniosek

45.   stwierdza, że z przemyślanej, dalszej integracji rynku hipotecznego UE wynikają potencjalne korzyści dla konsumentów i gospodarki;

o
o   o

46.   zobowiązuje swojego Przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji oraz EBC, jak również rządom państw członkowskich.

(1) Dz.U. L386 z 30.12.1989, str. 1. (2) Dz.U. L 177 z 30.6.2006, str. 1. (3) Dz.U. L 177 z 30.6.2006, str. 201. (4) Dz.U. L 271 z 9.10.2002, str. 16. (5) Dz.U. L 178 z 17.7.2000, str. 1. (6) Dz.U. L 69 z 10.3.2001, str. 25