Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 23 maja 2013 r. w sprawie przywrócenia dostępu Mjanmy/Birmy do ogólnych preferencji taryfowych (2012/2929(RSP))
Parlament Europejski,
– uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Republiki Związku Mjanmy, w szczególności z 20 kwietnia 2012 r.(1) i 22 listopada 2012 r.(2), oraz z 13 września 2012 r. w sprawie prześladowania muzułmanów Rohingya w Birmie/ Mjanmie (3),
– uwzględniając konkluzje Rady do Spraw Zagranicznych UE w sprawie Republiki Związku Mjanmy z dnia 23 kwietnia 2012 r.,
– uwzględniając wspólne oświadczenie wysokiej przedstawiciel UE Catherine Ashton i komisarza ds. handlu Karela De Guchta z dnia 15 czerwca 2012 r., w którym wezwano do przywrócenia Republice Związku Mjanmy preferencji handlowych, a także oświadczenie rzecznika wysokiej przedstawiciel UE z dnia 6 lutego 2013 r. o ewentualnym utworzeniu grupy zadaniowej Mjanma-UE w celu zacieśnienia współpracy gospodarczej,
– uwzględniając wniosek Komisji w sprawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady uchylającego rozporządzenie Rady (WE) nr 552/97 tymczasowo wycofujące dostęp do ogólnych preferencji taryfowych w odniesieniu do Mjanmy/Birmy (COM(2012)0524),
– uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 732/2008 z dnia 22 lipca 2008 r.(4) wprowadzające obecny ogólny system preferencji taryfowych (GSP),
– uwzględniając rezolucję dotyczącą środków wobec Mjanmy przyjętych na podstawie art. 33 Konstytucji MOP przyjętej przez Międzynarodową Konferencję Pracy w dniu 13 czerwca 2012 r.,
– uwzględniając wspólną strategię Republiki Związku Mjanmy i MOP na rzecz wyeliminowania pracy przymusowej do 31 grudnia 2015 r., zatwierdzoną przez władze tego kraju w dniu 5 lipca 2012 r.,
– uwzględniając dokument rządu USA zatytułowany „Wymogi sprawozdawcze odpowiedzialnych inwestycji w Birmie” z dnia 11 lipca 2012 r.(5),
– uwzględniając raport specjalnego sprawozdawcy Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. sytuacji w zakresie praw człowieka w Republice Związku Mjanmy z dnia 6 marca 2013 r.,
– uwzględniając Deklarację Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) dotyczącą podstawowych zasad i praw w pracy przyjętą w 1998 r. oraz konwencje MOP ustanawiające powszechne, podstawowe normy pracy w odniesieniu do: zniesienia pracy przymusowej – konwencje nr 29 (1930 r.) i 105 (1957 r.), wolności zrzeszania się i prawa rokowań zbiorowych – konwencje nr 87 (1948 r.) i 98 (1949 r.), zniesienia pracy dzieci – konwencje nr 138 (1973 r.) i 182 (1999 r.) oraz niedyskryminacji w zatrudnieniu – konwencje nr 100 (1951 r.) i 111 (1958 r.),
– mając na uwadze plan działania na rzecz zapobiegania wcielaniu i wykorzystywaniu dzieci w siłach zbrojnych Mjanmy, podpisany przez rząd Republiki Związku Mjanmy i ONZ dnia 27 czerwca 2012 r.,
– uwzględniając Konwencję o prawach dziecka ONZ, w szczególności jej art. 38,
– uwzględniając zasady przewodnie ONZ dotyczące biznesu i praw człowieka(6) oraz konkluzje Rady do Spraw Zagranicznych z dnia 8 grudnia 2009 r.(7),
– uwzględniając wytyczne OECD dla przedsiębiorstw międzynarodowych zaktualizowane w maju 2011 r.,
– uwzględniając Globalną Inicjatywę Sprawozdawczą i jej wytyczne dotyczące sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju(8),
– uwzględniając zasady odpowiedzialnego inwestowania ONZ (UNPRI),
– uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Pakiet ”Odpowiedzialne przedsiębiorstwa„” (COM(2011)0685),
– uwzględniając toczące się aktualnie negocjacje nad wnioskiem Komisji (COM(2011)0683) w sprawie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywę 2004/109/WE (dyrektywa w sprawie przejrzystości) oraz uwzględniając wniosek Komisji (COM(2011)0684) dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek, zmieniającej dyrektywę 2003/51/WE (dyrektywa o rachunkowości),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 listopada 2010 r. w sprawie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w międzynarodowych umowach handlowych(9),
– uwzględniając swoje rezolucje z dnia 6 lutego 2013 r.: w sprawie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw: dbanie o interesy obywateli a droga do trwałego ożywienia gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu(10), a także w sprawie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw: rozliczalne, przejrzyste i odpowiedzialne zachowanie przedsiębiorstw a trwały wzrost(11),
– uwzględniając pierwsze posiedzenie międzyparlamentarne PE-Mjanma, które odbyło się w dniach 26 lutego – 2 marca 2012 r., i sprawozdanie z tego posiedzenia(12),
– uwzględniając art. 110 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że sytuacja pod względem praw człowieka w Mjanmie/Birmie jest nadal niepewna pomimo działań podejmowanych przez rząd prezydenta Thein Seina;
B. mając na uwadze, że Mjanma/Birma jest położona w regionie o wielkim znaczeniu strategicznym i geopolitycznym, w szczególności dla UE, Stanów Zjednoczonych, Chin, Indii i Australii;
C. mając na uwadze, że zachodzące zmiany stwarzają istotne możliwości znacznej poprawy stosunków pomiędzy Unią Europejską a Mjanmą/Birmą, co sprzyjałoby procesowi reform oraz przyczyniłoby się do rozwoju gospodarczego, politycznego i społecznego;
D. mając na uwadze, że Komisja Europejska wysunęła wniosek w sprawie przywrócenia dostępu Mjanmy/Birmy do ogólnych preferencji taryfowych ze względu na to, że według MOP przypadki naruszania konwencji MOP dotyczącej pracy przymusowej nie są już uznawane za poważne ani nie zdarzają się systematycznie;
E. mając na uwadze to, że według szacunków MOP w Mjanma/Birmie w siłach zbrojnych jest nadal około 5000 dzieci;
F. mając na uwadze potrzebę zachowania ostrożności i pamiętając o tym, że zgodnie z raportem specjalnego sprawozdawcy ONZ ds. praw człowieka w Republice Związku Mjanmy w państwie tym nadal istnieją poważne problemy w zakresie praw człowieka, m.in. bezpodstawne aresztowania, przymusowe wysiedlenia, konfiskata ziemi, wykorzystywanie dzieci jako żołnierzy, agresywne działania wobec mniejszości etnicznych oraz niewydolny wymiar sprawiedliwości;
G. mając na uwadze, że w przeszłości liczne sektory działalności gospodarczej w Mjanma/Birmie, takie jak górnictwo, przemysł drzewny, naftowy i gazowy oraz budowa tam, były bezpośrednio łączone z przypadkami poważnego łamania praw człowieka i niszczeniem środowiska, a jednocześnie stanowiły główne źródło dochodów rządu wojskowego;
H. mając na uwadze, że przedsiębiorstwa prowadzące działalność w państwach niestabilnych oraz w strefach słabych rządów, takich jak Mjanma/Birma, ryzykują łamanie praw człowieka lub przyczynianie się do niego; mając na uwadze, że w związku z tym potrzebne są specjalne środki gwarantujące unikanie tego ryzyka, co uznano w wymogach sprawozdawczych rządu USA dotyczących odpowiedzialnych inwestycji w Mjanmie/Birmie;
I. mając na uwadze, że przedsiębiorstwa europejskie oraz ich jednostki zależne i podwykonawcy mogą odegrać kluczową rolę w propagowaniu i upowszechnianiu norm socjalnych i norm pracy na całym świecie;
J. mając na uwadze, że każde przedsiębiorstwo prowadzące działalność w Mjanmie/Birmie powinno mieć obowiązek przestrzegania międzynarodowych norm dotyczących praw człowieka, a co za tym idzie;
a)
stosowania się do swych krajowych i międzynarodowych zobowiązań prawnych w dziedzinie praw człowieka, norm socjalnych i norm pracy oraz zasad ochrony środowiska,
b)
wykazywania się faktycznym zaangażowaniem w przestrzeganie praw, ochronę oraz gwarantowanie dobrobytu swej siły roboczej oraz ogólnie wszystkich obywateli,
c)
chronienia swobody zrzeszania się oraz prawa do rokowań zbiorowych,
d)
powstrzymania się przed zawłaszczaniem ziem i przymusowymi wysiedleniami lokalnych mieszkańców,
e)
szybkiego i skutecznego eliminowania wszelkich naruszeń;
1. docenia ważne kroki podjęte przez prezydenta Thein Seina i innych reformatorów w Mjanmie/Birmie w ramach reform demokratycznych wprowadzanych w ostatnim roku, dzięki którym Komisja Europejska zaproponowała przywrócenie dostępu Mjanmy/Birmy do ogólnego systemu preferencji taryfowych (GSP); zachęca ich do kontynuowania tego procesu w trybie pilnym, tak aby pełna demokratyzacja, umocnienie praworządności i poszanowanie wszystkich praw człowieka i podstawowych wolności osiągnęły charakter trwały i nieodwracalny;
2. wzywa do kontynuacji rozmów pokojowych z grupami etnicznymi, zwłaszcza z Kaczinami, oraz apeluje do władz Mjanmy/Birmy o opracowanie planu działania na rzecz zaprzestania represji wobec członków grupy etnicznej Rohingya i innych uciskanych mniejszości, m.in. poprzez przyznanie prawa do obywatelstwa, usunięcie głęboko zakorzenionych uprzedzeń i dyskryminacyjnych postaw ze względu na pochodzenie etniczne i wyznanie, oraz o opracowanie polityki integracji i długofalowego pojednania przesiedlonych społeczności;
3. wzywa rząd Mjanmy/Birmy do przestrzegania zasad dobrego sprawowania władzy oraz do bezzwłocznego i bezwarunkowego uwolnienia wszystkich pozostałych więźniów politycznych; wzywa ponadto rząd Mjanmy/Birmy do zagwarantowania poszanowania wolności myśli, słowa, zgromadzeń i zrzeszania się, a także do dalszej ścisłej współpracy z takimi organizacjami jak MOP, aby zlikwidować zjawisko pracy przymusowej oraz zagwarantować, by wdrażanie przepisów dotyczących organizacji pracowników oraz pokojowych demonstracji i zgromadzeń było spójne z międzynarodowymi normami w dziedzinie praw człowieka;
4. wzywa rząd Mjanmy/Birmy do ratyfikowania Konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania oraz protokołu fakultatywnego do niej, do udzielenia Międzynarodowemu Komitetowi Czerwonego Krzyża i krajowym grupom ds. monitorowania pełnego dostępu do więzień oraz do podjęcia natychmiastowych i skutecznych działań, aby zapobiegać torturom i niewłaściwemu traktowaniu;
5. wzywa rząd Mjanmy/Birmy do przyspieszenia działań mających na celu przegląd i reformę ustawodawstwa i przepisów prawnych sprzecznych z międzynarodowymi normami w zakresie praw człowieka oraz do ustalenia konkretnych terminów zakończenia każdego przeglądu; zauważa, że reformy te muszą obejmować nieograniczony udział grup społeczeństwa obywatelskiego i pomoc międzynarodowych organów ds. praw człowieka, np. Biura Wysokiego Komisarza NZ ds. Praw Człowieka (OHCHR); apeluje do rządu o dopilnowanie skutecznego wdrożenia nowych i zmienionych ustaw poprzez szkolenia dla pracowników instytucji zajmujących się wdrażaniem i budowanie potencjału tych instytucji, członków zawodów prawniczych, urzędników organów ścigania i sądownictwa;
6. ubolewa, że pomimo kilku obietnic ze strony prezydenta Thein Seina Biuro Wysokiego Komisarza NZ ds. Praw Człowieka nie mogło jeszcze ustanowić stałej obecności w kraju;
7. podkreśla znaczenie rozwiązania w niezależny sposób kwestii wszystkich zarzutów o naruszenie praw człowieka na terenach objętych konfliktem oraz zapewnienia pracownikom ONZ i innych organizacji udzielających wsparcia i niosących pomoc humanitarną dostępu do wszystkich osób potrzebujących pomocy humanitarnej zarówno na obszarach kontrolowanych przez rząd, jak i na terenach pozostających poza jego kontrolą;
8. wzywa rząd Mjanmy/Birmy do kompleksowej realizacji wspólnego planu działania z MOP na rzecz wyeliminowania pracy przymusowej do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz do dalszej ścisłej współpracy z takimi organizacjami jak MOP, aby zlikwidować te praktyki oraz zagwarantować, by wdrażanie przepisów dotyczących organizacji pracowników oraz pokojowych demonstracji i zgromadzeń było spójne z międzynarodowymi normami w dziedzinie praw człowieka;
9. zwraca uwagę na przyjęcie ustawy o inwestycjach zagranicznych z listopada 2012 r. regulującej bezprecedensową liberalizację gospodarki; podkreśla znaczenie ratyfikowania protokołu ustaleń MOP podpisanego przez ministerstwo pracy Mjanmy/Birmy dla położenia kresu pracy przymusowej do 2015 r., a także planu uchwalenia prawa antykorupcyjnego i podatkowego;
10. zauważa, że z uwagi na długi okres rządów wojskowych, który przeniknął i ukształtował strukturę wszystkich warstw birmańskiego społeczeństwa, oraz mimo istotnych inicjatyw na rzecz demokratyzacji, zmiany następują powoli oraz wymagają pomocy i wsparcia ze strony podmiotów międzynarodowych;
11. wyraża głębokie zaniepokojenie doniesieniami na temat tego, że nie zaprzestano przymusowego wcielania dzieci w szeregi Tatmadaw Kyi (armii Mjanmy) i straży granicznej, i dlatego wzywa rząd Mjanmy/Birmy do szybkiego wdrożenia wszystkich aspektów planu działania dotyczącego wykorzystywania dzieci jako żołnierzy podpisanego wraz z ONZ oraz do nadania w planie reform wysokiego priorytetu kwestii ochrony dzieci;
12. wzywa rząd Mjanmy/Birmy do zapewnienia tego, aby rolnicy i społeczności byli chronieni przed konfiskatami ziemi i przymusowymi wysiedleniami zgodnie z międzynarodowymi standardami; odnotowuje zastrzeżenia co do zapisów konstytucji, ustawy o użytkach rolnych oraz ustawy o zarządzaniu wolnymi, ugorowanymi i dziewiczymi gruntami, na mocy której rząd może skonfiskować ziemię w celu realizacji dowolnego projektu, który uzna za leżący w interesie kraju, i może wykorzystywać wszystkie „puste” ziemie, przy czym część „pustych” ziem jest zamieszkała i stanowi źródło utrzymania tamtejszych społeczności; ponadto zauważa, że dobrze ustosunkowani biznesmeni wykorzystują to prawo do rejestrowania takich ziem na siebie;
13. podkreśla znaczenie krótkoterminowego programu Komisji dotyczącego pomocy związanej z handlem, który ma się rozpocząć w 2013 r.; zachęca rząd Mjanmy/Birmy do umocnienia swoich instytucji handlowych i polityki handlowej, mając na uwadze ich pozytywny wpływ na krajową gospodarkę, oraz do przedsięwzięcia wszystkich niezbędnych środków w celu maksymalnego wykorzystania pomocy UE związanej z handlem i przywróceniem dostępu do preferencji w ramach rozwiązania „wszystko oprócz broni”;
14. wzywa do zwiększenia poziomu dwustronnej pomocy UE na rzecz rozwoju przewidzianej dla Mjanmy/Birmy w wieloletnich ramach finansowych na lata 2014-2020; wzywa rząd Mjanmy/Birmy do promowania i wspierania działań w głównych obszarach objętych Europejskim Instrumentem na rzecz Wspierania Demokracji i Praw Człowieka (EIDHR): umacnianie demokracji, praworządności oraz poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności; zauważa w tym kontekście działania organizacji Myanmar Peace Centre (Ośrodek na rzecz. Pokoju w Mjanmie); oczekuje od Mjanmy/Birmy uznania i ułatwienia otwarcia pełnoprawnego regionalnego Biura Wysokiego Komisarza NZ ds. Praw Człowieka, ponieważ kraj potrzebuje nie tylko pomocy technicznej, ale i mechanizmu dokładnego monitorowania sytuacji w zakresie praw człowieka;
15. odnotowuje decyzję Stowarzyszenia Narodów Azji Południowo-Wschodniej dotyczącą zaaprobowania kandydatury Mjanmy/Birmy na przewodniczenie tej organizacji w 2014 r., która jest oznaką tego, że kraj ten odzyskuje zaufanie;
16. podkreśla, że rząd Mjanmy/Birmy powinien umocnić swoje instytucje handlowe i politykę handlową, przygotować plan ulepszenia prawa antykorupcyjnego i podatkowego oraz stworzyć warunki działalności przedsiębiorstw zgodne z międzynarodowymi normami dotyczącymi społecznej i środowiskowej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
17. z zadowoleniem przyjmuje zobowiązanie się przez rząd Mjanmy/Birmy do przystąpienia do Inicjatywy Przejrzystości w Branżach Wydobywczych (EITI), co będzie wymagało od rządu ujawniania jego dochodów z przemysłu wydobywczego i działalności gospodarczej; ponadto zachęca rząd Mjanmy/Birmy do jak najszybszego osiągnięcia pełnej zgodności z EITI przez spełnienie odpowiednich wymogów i jednoczesne pełne zaangażowanie w ten proces społeczeństwa obywatelskiego;
18. uznaje, że odpowiedzialny i zrównoważony handel oraz odpowiedzialne i zrównoważone inwestycje – w tym handel z Unią i inwestycje pochodzące z Unii – mogą wesprzeć wysiłki Mjanmy/Birmy na rzecz walki z ubóstwem oraz zapewnić, że podejmowane środki przyniosą korzyści większej części społeczeństwa; zwraca jednak uwagę, że należy tego dokonać, wspierając stosowanie się do najwyższych standardów uczciwości i odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstw określonych w wytycznych OECD dla przedsiębiorstw międzynarodowych, zasadach przewodnich ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka oraz strategii samej UE na lata 2011-2014 dotyczącej społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw (COM(2011)0681);
19. jest zdania, że ujawnianie informacji inwestorom i konsumentom jest głównym czynnikiem warunkującym społeczną odpowiedzialność przedsiębiorstw i musi opierać się na łatwych do stosowania i wymiernych zasadach społecznych i środowiskowych; podkreśla, że ma to także znaczenie w kwestii ochrony długoterminowej wartości inwestycji europejskich; apeluje, by ujawnianie takich informacji zdecydowanie bazowało na poparciu dla zasad ONZ dotyczących odpowiedzialnego inwestowania oraz zasady zintegrowanej sprawozdawczości;
20. odnotowuje pozytywne działania poczynione w trakcie prowadzonego aktualnie przeglądu dyrektywy w sprawie przejrzystości oraz dyrektywy o rachunkowości w dziedzinie uwzględniania kwestii społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, przy jednoczesnym równoważeniu uzasadnionego dążenia do przejrzystości i odpowiedzialności przedsiębiorstw z koniecznością składania przez nie sprawozdań; zdecydowanie popiera wniosek ustawodawczy w sprawie przedstawiania sprawozdań z podziałem na poszczególne kraje w oparciu o normy EITI oraz sprawozdań dotyczących sprzedaży i zysków, a także podatków i dochodów, w celu powstrzymania korupcji i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania; podkreśla, że takie sprawozdania dotyczące poszczególnych krajów powinny obejmować sektory takie jak górnictwo, przemysł drzewny, naftowy i gazowy, które, jak ma to miejsce w Mjanmie/Birmie, były bezpośrednio łączone z przypadkami poważnego łamania praw człowieka i niszczeniem środowiska;
21. wzywa duże przedsiębiorstwa europejskie prowadzące interesy z Mjanmą/Birmą do przedstawiania sprawozdań dotyczących ich polityki i procedur należytej staranności w odniesieniu do praw człowieka, praw pracowników i środowiska, a także stosowania tej polityki i tych procedur;
22. zwraca się do Komisji o monitorowanie zobowiązań podejmowanych przez przedsiębiorstwa z UE w świetle uznanych przez społeczność międzynarodową zasad i wytycznych dotyczących społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, zgodnie z komunikatem Komisji w sprawie strategii UE w zakresie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, a także o monitorowanie wszelkich dobrowolnych wymogów, które przedsiębiorstwa z UE mogą przyjmować jednostronnie, oraz o opracowanie wytycznych dotyczących praw człowieka dla sektora naftowego i sektora gazowego;
23. wzywa Komisję, aby nadal monitorowała rozwój sytuacji w Mjanmie/Birmie pod kątem pracy przymusowej oraz wszelkich innych poważnych i systematycznych naruszeń praw człowieka, a także by reagowała na nie zgodnie z obowiązującymi procedurami i mechanizmami, w tym by w razie potrzeby wysuwała ponowne wnioski w sprawie wycofania preferencji handlowych;
24. oczekuje, że ESDZ będzie się konsultować z Parlamentem i informować go o przebiegu nawiązywania dialogu z Mjanmą/Birmą w zakresie praw człowieka;
25. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji wysokiej przedstawiciel Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa/ wiceprzewodniczącej Komisji Europejskiej, parlamentom i rządom państw członkowskich oraz parlamentowi i rządowi Mjanmy/Birmy.
„Zasady przewodnie dotyczące biznesu i praw człowieka: Wdrażanie ram ONZ ”Ochrona, poszanowanie i naprawa„, przyjęte przez Radę Praw Człowieka ONZ w dniu 16 czerwca 2011 r.:http://www.business-humanrights.org/media/documents/ruggie/ruggie-guiding-principles-21-mar-2011.pdf
http://www.business-humanrights.org/SpecialRepPortal/Home/Protect Respect-Remedy-Framework i http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/EN/foraff/111819.pdf.