Πρόεδρος. − Η ημερήσια διάταξη προβλέπει τη συζήτηση της έκθεσης του Αδάμου Αδάμου, εξ ονόματος της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων, σχετικά με τη δωρεά και τη μεταμόσχευση οργάνων: ενέργειες πολιτικής σε επίπεδο ΕΕ (2007/2210(INI)) (A6-0090/2008).
Αδάμος Αδάμου, εισηγητής. - Κύριε Πρόεδρε, κυρία Επίτροπε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, θέλω κατ' αρχάς να ευχαριστήσω την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όχι μόνο για την ανακοίνωσή της, αλλά και για την εξαίσια συνεργασία που είχαμε μαζί. Θα ήθελα επίσης να ευχαριστήσω όλους τους συναδέλφους -και ιδιαίτερα τους σκιώδεις εισηγητές- για την πολύ σκληρή δουλειά που κάναμε όλοι μαζί για να φτάσουμε στις συμβιβαστικές τροπολογίες οι οποίες και ψηφίσθηκαν ομόφωνα.
Τα κύρια ζητήματα που επεξεργάζεται η Επιτροπή στην ανακοίνωσή της και με τα οποία έχω ασχοληθεί, ως εισηγητής, είναι τα εξής: οι κίνδυνοι μεταμόσχευσης και η ασφάλεια και, ειδικότερα, η μετάδοση ασθενειών, η έλλειψη οργάνων και η παράνομη διακίνηση οργάνων. Επιτρέψτε μου να αναφερθώ στο καθένα ξεχωριστά.
Όσον αφορά την ποιότητα και την ασφάλεια, η χρήση των οργάνων στη θεραπευτική εγκυμονεί κίνδυνο μετάδοσης νόσων στον λήπτη. Άρα ο έλεγχος του δωρητή είναι σημαντικός, ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι κίνδυνοι για τον λήπτη και είναι σημαντικό να εξετάζονται οι δωρητές για να διαπιστώνεται η παρουσία ή η απουσία κινδύνου μετάδοσης οποιασδήποτε ασθένειας. Προκειμένου να διαπιστωθεί το πρότυπο επίπεδο της ασφάλειας του δωρητή θα πρέπει να διενεργείται μια ελάχιστη δέσμη εξετάσεων. Πρέπει να σημειώσουμε ωστόσο ότι, επί του παρόντος, δεν υπάρχει συναίνεση μεταξύ των κρατών μελών γι' αυτές τις εξετάσεις.
Όσον αφορά την έλλειψη οργάνων, η σοβαρή έλλειψη δωρητών οργάνων παραμένει βασική πρόκληση, την οποία αντιμετωπίζουν τα κράτη μέλη κατά τη μεταμόσχευση οργάνων. Το αυξανόμενο μέγεθος των καταλόγων αναμονής αποτελεί σοβαρό πρόβλημα. Άρα η θέσπιση ενός αποτελεσματικού συστήματος για τον εντοπισμό των ατόμων που θα μπορούσαν να γίνουν δωρητές οργάνων μετά το θάνατό τους -εφόσον φυσικά πληρούνται όλες οι υποχρεωτικές απαιτήσεις συναίνεσης στα κράτη μέλη- έχει αναγνωριστεί σαν σημαντικό στοιχείο για την καταπολέμηση της έλλειψης οργάνων.
Μια άλλη σημαντική επιλογή, προκειμένου να αυξηθεί ο αριθμός των δωρητών, θα ήταν να διερευνηθεί, ενδεχομένως, η προώθηση αλτρουιστικών δωρεών από ζωντανούς δότες. Απαιτείται, παράλληλα, προσεκτική εξέταση πιθανών δωρητών, οι οποίοι υπό κανονικές συνθήκες δεν θα θεωρούντο ιδανικοί υποψήφιοι, και αυτοί φυσικά ονομάζονται διευρυμένοι δωρητές. Για παράδειγμα, θα μπορούσαν να επιτραπούν οι μεταμοσχεύσεις από άτομα που φέρουν τον ιό AIDS HIV σε άλλα οροθετικά άτομα.
Τώρα, όσον αφορά την παράνομη διακίνηση των οργάνων, κυρία Επίτροπε, όλοι ξέρουν ότι το εμπόριο οργάνων πραγματοποιείται. Όλοι ξέρουμε ότι οι πλούσιοι τουρίστες της Δύσης εκμεταλλεύονται τις οικονομικές ανάγκες των ανθρώπων που προέρχονται από τις φτωχότερες χώρες. Όλοι έχουμε ακούσει ότι υπάρχουν τιμοκατάλογοι οργάνων, ότι υπάρχει μαύρη αγορά για τα όργανα, ιδιαίτερα σε χώρες της Άπω Ανατολής, όπως Ινδία, Πακιστάν, Κίνα, και ότι αυτά τα πράγματα συμβαίνουν ακόμη και στη διευρυμένη Ευρώπη. Υποστηρίζω συνεπώς, την τροπολογία 7, στην παράγραφο 57, των συναδέλφων Frieda Brepoels, Peter Liese και John Bowis, εξ ονόματος της Ομάδας του ΕΛΚ, και είναι σημαντικό να βελτιωθεί ο έλεγχος των περιπτώσεων λαθρεμπορίου οργάνων ώστε να συναγάγουμε επιτέλους τα απαιτούμενα συμπεράσματα.
Θα ήθελα, παράλληλα, να τονίσω ότι ο αλτρουισμός πρέπει να αποτελεί το κύριο κίνητρο της δωρεάς και μεταμόσχευσης οργάνων. Η οικονομική ορολογία που χρησιμοποιείται στην ανακοίνωση της Επιτροπής δεν είναι, ως εκ τούτου, κατάλληλη. Ειδικότερα, υπό το πρίσμα της αρχής της μη εμπορευματοποίησης του ανθρώπινου σώματος. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο δεν μπορούσα να υποστηρίξω την τροπολογία 2, στην παράγραφο 38, του κυρίου Martin και του κυρίου Ματσάκη. Φυσικά κατόπιν λεπτομερών συνομιλιών μου με τον κύριο Ματσάκη, ο κύριος Ματσάκης -όπως θα σας εξηγήσει και ο ίδιος- προτίθεται να την αποσύρει και θα υποβάλει μια άλλη προφορική τροπολογία, αύριο, την οποία και υποστηρίζω.
Θεωρώ όμως, όπως είπα και προηγουμένως, ότι τα όργανα δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται σαν εμπόρευμα της εσωτερικής αγοράς και, συνεπώς, η αφαίρεση αυτής της προσθήκης δεν θα με έβρισκε σύμφωνο. Εξάλλου, η αρχή της μη εμπορευματοποίησης του ανθρώπινου σώματος ορίζεται ρητά στο άρθρο 3, παράγραφος 2, του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αγαπητοί συνάδελφοι, δεν έχω άλλο χρόνο διότι τελειώνουν τα τέσσερα λεπτά. Επιφυλάσσομαι, στον επίλογό μου, όταν θα δευτερολογήσω μετά το τέλος των δικών σας παρεμβάσεων.
Ανδρούλα Βασιλείου, Μέλος της Επιτροπής. − Κύριε Πρόεδρε, αξιότιμοι βουλευτές, κατ' αρχήν θα ήθελα να συγχαρώ τον δόκτορα Αδάμου για την εξαιρετική έκθεση που έχει ετοιμάσει σχετικά με το θέμα της δωρεάς και μεταμόσχευσης οργάνων. Είμαι ιδιαίτερα ευτυχής που η έκθεση υποστηρίζει την άποψη της Επιτροπής, ότι οι τρεις βασικοί άξονες δράσης για τη δωρεά και τη μεταμόσχευση οργάνων θα πρέπει να είναι: πρώτον, η βελτίωση της ποιότητας και η ασφάλεια των οργάνων, δεύτερον η αύξηση της διαθεσιμότητας οργάνων και τρίτον το να καταστούν οι μεταμοσχεύσεις ασφαλείς.
Η διασφάλιση προτύπων υψηλής ποιότητας και ασφάλειας όσον αφορά τα ανθρώπινα όργανα είναι ωφέλιμη για όλους. Γνωρίζουμε πως πραγματοποιείται ανταλλαγή ορισμένου αριθμού οργάνων μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ. Επί του παρόντος, υπάρχει έλλειψη κοινών προτύπων ποιότητας και ασφάλειας κατά την προμήθεια ανθρώπινων οργάνων και, επομένως είναι πολύ σημαντικό να ανταποκριθούμε σε αυτήν την ανάγκη.
Παρέχει όχι μόνο ένα συγκρίσιμο πρότυπο ασφαλείας που μπορεί να εφαρμοστεί στην ΕΕ, αλλά οδηγεί επίσης σε ένα αίσθημα ασφάλειας και αλληλεγγύης στο σύστημα μεταμοσχεύσεων.
Η Επιτροπή σχεδιάζει να προτείνει ένα νομοθετικό πλαίσιο όσον αφορά τις βασικές αρχές ασφάλειας και ποιότητας σχετικά με τη δωρεά και προμήθεια ανθρώπινων οργάνων.
Αυτές οι απαιτήσεις θα είναι ευρείες και ευέλικτες, προκειμένου να αυξηθεί ο αριθμός των μεταμοσχεύσεων. Εξάλλου, με τον τρόπο αυτόν σώζονται ζωές. Πρέπει να σκεφτόμαστε πρωτίστως το γεγονός ότι υπάρχουν 50 000 άνθρωποι στις λίστες αναμονής οργάνων σε όλη την Ευρώπη αυτή τη στιγμή.
Η αύξηση της διαθεσιμότητας οργάνων απαιτεί αυξημένη ευαισθητοποίηση του κοινού όσον αφορά αυτό το ζήτημα. Οι πολίτες πρέπει να γνωρίζουν ότι τα συστήματα μεταμοσχεύσεων είναι ασφαλή και αξιόπιστα. Διαφορετικά, δεν θα συναινέσουν για τη δωρεά τους.
Έχουμε ήδη ορισμένα καλά παραδείγματα στα κράτη μέλη όπου η πρόσθεση συντονιστών μεταμοσχεύσεων για παράδειγμα, είχε θετικό αντίκτυπο όσον αφορά τα ποσοστά δωρεάς. Η Επιτροπή προτίθεται να προτείνει ένα σχέδιο δράσης με 10 δράσεις προτεραιότητας για να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της δωρεάς και μεταμόσχευσης οργάνων στην ΕΕ. Η Επιτροπή αναγνωρίζει τη σημασία της καταπολέμησης της εμπορίας οργάνων όπως αντικατοπτρίζεται στην ανακοίνωση για τη δωρεά και μεταμόσχευση οργάνων.
Επίσης σημείωσα τις παρατηρήσεις του Δρος Αδάμου και θα τα λάβω σοβαρά υπόψη μου. Η έκθεσή του καθιστά σαφές ότι πρέπει να εξετάσουμε πολύ προσεκτικά τον τρόπο με τον οποίον πρόκειται να ανταποκριθούμε στην απειλή της εμπορίας οργάνων στην ΕΕ.
Η Επιτροπή θα παρακολουθήσει την κατάσταση σε συνεργασία με τους διεθνείς μας εταίρους, το Συμβούλιο της Ευρώπης και την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας. Θα στηρίξουμε επίσης την Interpol προκειμένου να συνεχιστεί η παρακολούθηση αυτού του προβλήματος.
Επιπλέον, πιστεύω πως με την αύξηση της διαθεσιμότητας οργάνων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, πρέπει να καταπολεμήσουμε έμμεσα τον μεταμοσχευτικό τουρισμό και την εμπορία οργάνων.
Επιπλέον, η εμπορία οργάνων θα ενταχθεί στη φετινή έκθεση της Επιτροπής όσον αφορά ένα σχέδιο δράσης της ΕΕ σχετικά με την εμπορία ανθρώπων.
Edit Bauer, συντάκτρια γνωμοδότησης της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων. − (EN) Κύριε Πρόεδρε, η δωρεά και μεταμόσχευση οργάνων αποτελεί ένα ευαίσθητο και σημαντικό ζήτημα, όπου η καλή νομοθεσία, σε συνδυασμό με την ορθή πρακτική, μπορεί να σώσει χιλιάδες ανθρώπινες ζωές σε ετήσια βάση. Τα ζητήματα όσον αφορά την εύθραυστη γραμμή μεταξύ ζωής και θανάτου είναι πραγματικά ευαίσθητα. Είναι δύσκολο να βοηθήσουμε με τη νομοθεσία, αλλά είναι εύκολο να βλάψουμε. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είναι απολύτως απαραίτητο να σεβαστούμε τις ορθές πρακτικές στα κράτη μέλη.
Από την άλλη πλευρά, είναι απολύτως απαραίτητο να ανακαλύψουμε όλες αυτές τις πρακτικές οι οποίες προκαλούν έλλειψη εμπιστοσύνης και διαφάνειας όσον αφορά τη διαχείριση των λιστών αναμονής ή οδηγούν σε σκανδαλώδεις υποθέσεις καταχρήσεων των κενών της νομοθεσίας.
Θα ήθελα να τονίσω τρία ζητήματα στη γνωμοδότηση της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων. Καταρχάς, οι εν ζωή δωρητές συνήθως δεν συνδέονται. Ως εκ τούτου, οι νομικές διαδικασίες πρέπει να ελαχιστοποιήσουν την πιθανότητα παράνομης εμπορίας οργάνων. Το ζήτημα της επιστροφής των κοινωνικών δαπανών των δωρητών εξακολουθεί να αναμένει μια κατάλληλη λύση.
Δεύτερον, στις περιπτώσεις διεθνούς συνεργασίας στη διαδικασία μεταμοσχεύσεων, η νομοθεσία θα πρέπει να διασφαλίζει κανόνες εξίσου σαφείς με αυτούς που ισχύουν εντός των κρατών μελών. Ο μεταμοσχευτικός τουρισμός θέτει νέα ερωτήματα, όπως ανέφερε η Επίτροπος. Πώς θα πρέπει να χειριστούμε παρόμοιες περιπτώσεις;
Τρίτον, η διεθνής συνεργασία όσον αφορά τον εντοπισμό υποθέσεων εμπορίας οργάνων πρέπει να είναι πιο οργανωμένη και πιο σοβαρή, γιατί η κρυφή εμπορία και οι επιπτώσεις της μπορούν να καταστρέψουν τις ελπίδες χιλιάδων ασθενών που αναμένουν όργανα για να σωθεί η ζωή τους. Από την άλλη πλευρά, η Ευρωπαϊκή νομοθεσία όσον αφορά την εμπορία ανθρώπων πρέπει επίσης να συμπεριλάβει την πώληση και εμπορία οργάνων, ακόμη και αν παραμένει κρυφή και μετατρέπεται σε ένα αυξανόμενο παγκόσμιο πρόβλημα.
Θα ήθελα να συγχαρώ τον εισηγητή όπως επίσης και τους σκιώδεις εισηγητές, και να τους ευχαριστήσω για την καλή συνεργασία.
Frieda Brepoels, εξ ονόματος της Ομάδας PPE-DE. – (NL) Κύριε Πρόεδρε, κυρία Επίτροπε, οι μεταμοσχεύσεις οργάνων σώζουν πράγματι ζωές στην Ευρώπη καθημερινά. Δυστυχώς, η έλλειψη δωρητών σημαίνει ότι χιλιάδες Ευρωπαίοι πεθαίνουν κάθε χρόνο ενώ βρίσκονται στις λίστες αναμονής. Η πρόκληση είναι να βρεθεί ο τρόπος με τον οποίο θα αυξηθεί με ασφάλεια ο αριθμός των δωρητών. Ως σκιώδης εισηγήτρια για την Ομάδα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και των Ευρωπαίων Δημοκρατών, είμαι πολύ χαρούμενη σήμερα βλέποντας το Κοινοβούλιο να στηρίζει ολόψυχα την πρωτοβουλία της Επιτροπής και να αναγνωρίζει ότι η Ευρώπη μπορεί να διαδραματίσει σε αυτό το σημείο καθοριστικό ρόλο.
Η δωρεά και μεταμόσχευση οργάνων αποτελεί ένα εξαιρετικά περίπλοκο και συναισθηματικό ζήτημα, όπως ανέφεραν και άλλοι ομιλητές, και οι απόψεις όσον αφορά αυτό το θέμα διαφέρουν πολύ στα κράτη μέλη. Καθώς εργαζόμουν για την έκθεση, μίλησα προσωπικά με αρκετούς ιατρούς, ασθενείς και οργανώσεις. Η ακρόαση που πραγματοποιήσαμε και η επίσκεψη μελέτης στην Ισπανία μας παρείχαν επίσης εξαιρετικές γνώσεις και πρέπει να ευχαριστήσω ειλικρινά τον εισηγητή σήμερα, ο οποίος συμπεριέλαβε όλες τις παρεμβάσεις μας στην έκθεσή του.
Τέσσερα σημεία. Πρώτον, πρέπει να φροντίσουμε πάνω από όλα να διασφαλίσουμε ότι η πρωτοβουλία όσον αφορά την ποιότητα και την ασφάλεια, η οποία προωθήθηκε από την Επιτροπή, είναι επαρκώς ευέλικτη και δεν δημιουργεί επιπλέον διοικητικό φόρτο ή ακόμη και μείωση του διαθέσιμου αριθμού οργάνων. Κατά τη γνώμη μας, ο γιατρός είναι αυτός που τελικά αποφασίζει για την ποιότητα και την ασφάλεια. Για τη διασφάλιση της ποιότητας και της ασφάλειας, ζητούμε επίσης από τα κράτη μέλη να παρακολουθούν και να αξιολογούν τα αποτελέσματα μετά τη μεταμόσχευση και μετά τη δωρεά οργάνων. Από τη στιγμή που η συγκρισιμότητα δεδομένων μεταξύ των κρατών μελών είναι πολύ σημαντική σε αυτό το σημείο, ίσως να εξετάσουμε το ενδεχόμενο μιας κοινής μεθοδολογίας για την ανάλυση των δεδομένων.
Δεύτερον, πιστεύουμε πως ο πιο ουσιαστικός παράγοντας όσον αφορά την αύξηση των δοτών, ακόμα πιο σημαντικός από τη νομοθεσία, είναι ο τρόπος με τον οποίο έχει οργανωθεί το σύστημα δωρεών. Θα θέλαμε λοιπόν τα νοσοκομεία να προσλαμβάνουν περισσότερο προσωπικό για την αναγνώριση δυνητικών δοτών, αλλά και για την παροχή συμβουλών και υποστήριξης των συγγενών. Σε χώρες που χρησιμοποιούν συντονιστές μεταμοσχεύσεων αυτού του είδους, ο αριθμός των δοτών αυξάνεται.
Τρίτον, αυτό επίσης δηλώνει πόσο εξαιρετικά σημαντική είναι η ανταλλαγή ορθών πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών. Η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί εύκολα να το ενισχύσει αυτό. Είναι επίσης σημαντικό τα νοσοκομεία να δημοσιεύουν τα θετικά αποτελέσματα των μεταμοσχεύσεων και να είναι προνοητικά όσον αφορά τις σχέσεις τους με τα μέσα ενημέρωσης.
Τέταρτον, πιστεύουμε πως είναι πολύ σημαντικό να λάβουμε υπόψη μας τους εν ζωή δότες καθώς και τους μετά θάνατον δότες. Θα θέλαμε επίσης να μην υπάρξει ξανά διάκριση όσον αφορά τους εν ζωή δότες, από ασφαλιστικές εταιρείες για παράδειγμα.
Τέλος, η δωρεά οργάνων πρέπει να παραμείνει αυστηρά μη εμπορική, αλτρουιστική και εθελοντική διαδικασία. Οποιεσδήποτε πληρωμές οι οποίες πραγματοποιούνται πρέπει κατά τη γνώμη μας να πραγματοποιούνται λόγω του κόστους και της αναστάτωσης που συνεπάγεται η δωρεά. Η Επιτροπή, μαζί με τα κράτη μέλη, πρέπει να λειτουργήσουν πολύ πιο προνοητικά όσον αφορά την αντιμετώπιση της πώλησης και της εμπορίας οργάνων, καθώς και του μεταμοσχευτικού τουρισμού. Η ανιχνευσιμότητα είναι πολύ σημαντική εν προκειμένω και η Europol επίσης πρέπει να παρακολουθήσει καλύτερα την κατάσταση και να αναγνωρίσει τις περιπτώσεις πώλησης και/ ή εμπορίας οργάνων.
Είμαι πεπεισμένη ότι το Κοινοβούλιο, μέσω αυτής της έκθεσης, θα στείλει ένα πολύ ισορροπημένο και σαφές μήνυμα και καλώ το Κοινοβούλιο να ψηφίσει υπέρ της έκθεσης αύριο.
María Sornosa Martínez, εξ ονόματος της Ομάδας PSE. – (ES) Κύριε Πρόεδρε, κυρία Επίτροπε, ανυπομονώ για την επικείμενη πρόταση οδηγίας από την Επιτροπή η οποία θα καθιερώσει πρότυπα ποιότητας και ασφάλειας για τη δωρεά και προμήθεια οργάνων σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Προς όφελος της διαφάνειας αυτής της διαδικασίας θα ήθελα να πω ότι ως Σοσιαλιστές στηρίζουμε τα μέτρα που αποσκοπούν στην προστασία των δοτών και που διασφαλίζουν ότι η δωρεά οργάνων πραγματοποιείται με ανιδιοτέλεια και εθελοντικά, αποκλείοντας οποιαδήποτε πληρωμή πλην της αυστηρής αποζημίωσης για τα έξοδα και την αναστάτωση κατά την πραγματοποίηση μιας δωρεάς.
Το επικείμενο νομοθετικό πλαίσιο δεν θα πρέπει να δημιουργήσει υπερβολικό διοικητικό φόρτο για τα κράτη μέλη, ούτε να θέσει σε κίνδυνο τη χρήση υφιστάμενων ορθών πρακτικών.
Όσον αφορά τις πρακτικές διαδικασίες όπως αυτή, θα ήθελα να τονίσω ότι ορισμένα πολύ αυστηρά πρότυπα ποιότητας δεν θα πρέπει να μειώσουν τον αριθμό των διαθέσιμων οργάνων προς μεταμόσχευση. Σαφώς, δεν θα πρέπει να ληφθούν μέτρα αν εμποδίζουν τις μεταμοσχεύσεις οργάνων, γεγονός που επί του παρόντος θεωρείται αποδεκτό, γιατί αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε είναι να σώσουμε ανθρώπινες ζωές και να διασφαλίσουμε ότι η διαβίωση είναι όσον το δυνατόν πιο άνετη για τους ασθενείς.
Δυστυχώς, τα άριστα αποτελέσματα που ελήφθησαν από τις μεταμοσχεύσεις όσον αφορά το αυξημένο προσδόκιμο ζωής και τη βελτιωμένη ποιότητα ζωής, αύξησαν τις ανάγκες αυτής της μορφής θεραπείας.
Προέρχομαι από την Ισπανία, μια χώρα η οποία ηγείται της δωρεάς και μεταμόσχευσης οργάνων σε παγκόσμια κλίμακα. Αν καταφέραμε να επιτύχουμε αυτήν την αξιόλογη πρωτιά, αυτό οφείλεται αναμφίβολα στην ύπαρξη ενός Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων ο οποίος συντονίζει όλες τις ομάδες επαγγελματιών στα ανάλογα νοσοκομεία, καθένα από τα οποία διαθέτει τον δικό του συντονιστή μεταμοσχεύσεων, έναν επαγγελματία του χώρου της υγείας ο οποίος συντονίζει όλη την ομάδα και τη διαδικασία η οποία οδηγεί στη δωρεά.
Ελπίζω η προτεινόμενη νομοθεσία από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να λάβει υπόψη της αυτόν τον τύπο μοντέλου εφόσον αποδεικνύεται τόσο επιτυχημένο.
Τέλος, θα ήθελα να τονίσω την επιθυμία να συμπεριληφθεί μια αναφορά στην ανάγκη εμπλοκής των πολιτών από τρίτες χώρες, με διαφορετικές κουλτούρες και θρησκείες, στη νοοτροπία της δωρεάς, μέσω συγκεκριμένων μέτρων ευαισθητοποίησης, εκστρατείες στη μητρική τους γλώσσα, πολιτισμικούς διαμεσολαβητές κλπ., και να ζητηθεί από τα κράτη να καταπολεμήσουν με κάθε τρόπο την εμπορία ανθρώπων με την έγκριση μέτρων ποινικής ευθύνης κατά ευρωπαίων πολιτών που επιδιώκουν τον τουρισμό υγείας με σκοπό την εύρεση οργάνων σε τρίτες χώρες.
Απομένει να ευχαριστήσω τον εισηγητή και όλους τους εισηγητές που δεν αναφέρονται ξεχωριστά, γιατί υπήρξε πολύ εύκολη η εργασία μαζί τους και η επίτευξη συμφωνίας.
Jules Maaten, εξ ονόματος της Ομάδας ALDE. – (NL) Κύριε Πρόεδρε, προσπαθώ να βάλω τον εαυτό μου στη θέση των γονιών ενός τρίχρονου κοριτσιού στο οποίο διαγνώστηκε καρδιακή ανεπάρκεια, και για το οποίο δεν υπήρχε διαθέσιμη μια –δυσεύρετη– καρδιά τρίχρονου δότη στη χώρα του. Σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα μπορεί να υπάρχει κάποια διαθέσιμη, αλλά αυτή η χώρα δεν ενδιαφέρθηκε να συνεργαστεί με την υπόλοιπη Ευρώπη. Σε αυτήν την περίπτωση θα ζητούσα από την Ευρώπη την ανάληψη δράσης. Και υπάρχει ένας καλός λόγος όσον αφορά την αναγκαιότητα ανάληψης ευρωπαϊκής δράσης. Έχουμε επί του παρόντος 400 000 ανθρώπους σε λίστα αναμονής οργάνων στην Ευρώπη και περίπου δέκα από αυτούς θα πεθαίνουν καθημερινά γιατί υπάρχει έλλειψη δωρητών οργάνων.
Όσον αφορά τα κριτήρια ασφάλειας και ποιότητας, η εξαιρετική έκθεση Αδάμου προειδοποιεί ορθά έναντι οποιουδήποτε περαιτέρω διοικητικού φόρτου που επιβάλλεται μέσω νομοθεσίας από τις Βρυξέλλες. Και η προτεινόμενη νομοθεσία –εκφράζω την ικανοποίησή μου που η Επίτροπος μόλις την ενέκρινε– ασφαλώς δεν πρέπει να αυξήσει τη γραφειοκρατία. Αν υπάρχει ένας τομέας που είναι ευάλωτος όσον αφορά τη γραφειοκρατία, είναι αυτός. Χάρηκα επίσης ιδιαίτερα που σας άκουσα να λέτε μόλις τώρα ότι επιθυμείτε να ανοίξετε τον δρόμο για όσο το δυνατόν περισσότερες μεταμοσχεύσεις και ότι δεν θέλετε να περιορίσετε τους αριθμούς. Πιστεύω πως αυτή είναι μια σημαντική αρχή.
Χρειαζόμαστε όντως εγγυήσεις όσον αφορά τη στενότερη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών. Η διασυνοριακή συνεργασία σημαίνει ότι τη διαδικασία μεταμοσχεύσεων την έχουν αναλάβει νοσοκομεία και γιατροί που διέπονται από διαφορετικά νομικά συστήματα. Το προηγούμενο έτος, ο πρώην Επίτροπος για την Υγεία, Μάρκος Κυπριανού, μίλησε για την εισαγωγή μιας ευρωπαϊκής κάρτας δωρητή. Και η Κύπρος, όπως γνωρίζουμε, κύριε Αδάμου, κυρία Βασιλείου, αποτελεί πηγή σοφίας. Η κάρτα αυτή, είτε συνδυαστεί είτε όχι με την ευρωπαϊκή κάρτα ασφάλισης υγείας, μπορεί να διασφαλίσει ότι τα όργανα που θα καταστούν διαθέσιμα, θα χρησιμοποιηθούν όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά. Οι έρευνες του Ευρωβαρόμετρου δείχνουν πως 81% των Ευρωπαίων συμφωνούν με τη χρήση κάρτας δωρητή οργάνων αλλά μόνο το 12% διαθέτει πράγματι τέτοια κάρτα. Η έκθεση Αδάμου ζητά μια ευρωπαϊκή κάρτα εθελοντή δότη, και έτσι θα ήθελα να αδράξω την ευκαιρία να ζητήσω από την Επίτροπο να προωθήσει νομοθεσία έως το τέλος του έτους για την καθιέρωση μιας κάρτας τέτοιου είδους που θα συμπληρώσει τις εθνικές κάρτες.
Margrete Auken, εξ ονόματος της Ομάδας Verts/ALE. – (DA) Κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον κ. Αδάμου για την πολύ καλή έκθεσή του και την εξαιρετική συνεργασία κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας αυτής της έκθεσης έως τώρα. Χρειαζόμαστε περισσότερα όργανα – σε αυτό ασφαλώς συμφωνούμε. Ωστόσο, είναι σημαντικό αυτό να γίνει με σωστό τρόπο. Η συνεργασία είναι καλή και προσωπικά πιστεύω πως χρειάζεται σωστή ενημέρωση, καλύτερη ενημέρωση, ώστε οι άνθρωποι να αισθάνονται άνετα όντας δωρητές οργάνων. Επομένως, οι άνθρωποι θα γνωρίζουν ότι όλα θα γίνονται με σεβασμό, και αυτό ισχύει επίσης για τους συγγενείς, οι οποίοι αντιμετωπίζουν ασφαλώς την πιο απελπιστική κατάσταση στη ζωή τους, και οι άνθρωποι πρέπει επίσης να νιώθουν ασφαλείς γνωρίζοντας ότι οι συγγενείς τους θα αντιμετωπιστούν σωστά. Αν αυτό καθιστά δυνατόν για τους ίδιους να συζητήσουν το ζήτημα μεταξύ τους, τότε κάτι καλό θα προκύψει.
Ωστόσο, σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει η ανάγκη για όργανα να οδηγήσει στην εμπορευματοποίηση της διαδικασίας. Πιστεύω πως όλοι είμαστε ικανοποιημένοι και σύμφωνοι ότι αυτό το ζήτημα πρόκειται να αντιμετωπιστεί τώρα και ότι πρόκειται να καταπολεμήσουμε την εμπορία. Είναι απαράδεκτο να μην έχουμε εμπλέξει επαρκώς τη Europol, γιατί πρόκειται για ένα πραγματικό ποινικό ζήτημα. Ακόμη και σε περιοχές όπου δεν είναι παράνομο, αποτελεί ασφαλώς αδίκημα να γίνονται προσπάθειες να πειστούν άνθρωποι να πουλήσουν τα νεφρά τους προκειμένου να στηρίξουν τις οικογένειές τους.
Τέλος, επιτρέψτε μου να τονίσω πόσες εγγυήσεις θα πρέπει να παράσχουμε· πρέπει να το λάβουμε υπόψη μας αυτό, καθώς θα μας ασκηθούν τεράστιες πιέσεις. Για παράδειγμα, αισθάνομαι πως διατυπώσεις όπως ότι οι άνθρωποι πεθαίνουν «ως αποτέλεσμα της χρόνιας έλλειψης οργάνων» είναι δηλητηριώδης. Οι άνθρωποι πεθαίνουν γιατί είναι άρρωστοι. Επιπλέον, δεν θα έχουμε ποτέ αρκετά όργανα. Υπάρχουν ορισμένοι άνθρωποι που είναι αρκετά τυχεροί και λαμβάνουν ένα όργανο και των οποίων οι ζωές ως εκ τούτου σώζονται. Η αύξηση των περιπτώσεων όπως αυτή είναι ο λόγος για τον οποίο πρέπει να εγκρίνουμε αυτήν την έκθεση. Ωστόσο, δεν θα βρεθούμε ποτέ σε μια κατάσταση κατά την οποία θα διαθέτουμε αρκετά όργανα. Ακόμη και αν καταργούσαμε όλα τα όρια ταχύτητας σε όλη την Ευρώπη, δεν θα ήταν αρκετό.
ΠΡΟΕΔΡΙΑ ΤΟΥ κ. BIELAN Αντιπροέδρου
Jiří Maštálka, εξ ονόματος της Ομάδας GUE/NGL. – (CS) Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, καταρχάς θα ήθελα να συγχαρώ, ως γιατρός και μέλος του Σώματος, τον συνάδελφό μου κ. Αδάμο Αδάμου για την εξαιρετική εργασία του επί της παρούσας έκθεση. Τα θέματα της μεταμόσχευσης και της δωρεάς οργάνων προκαλούν διαμάχη και οι λόγοι είναι προφανείς: αφενός πρέπει να λάβουμε υπόψη τα θέματα δεοντολογίας και αφετέρου δεν πρέπει να εμποδίζουμε την πρόοδο της ιατρικής επιστήμης, περιορίζοντας ή εμποδίζοντας έτσι τη δυνατότητά μας να παρέχουμε βοήθεια στους ανθρώπους.
Επιδοκιμάζω το γεγονός ότι η έκθεση βασίζεται στους πυλώνες που θεωρώ πολύτιμους. Ο πρώτος από αυτούς είναι τα νομικά μέσα: πρέπει να εγγυώνται ότι η δωρεά οργάνων θα εξακολουθήσει να είναι μια εθελοντική και όχι εμπορική δραστηριότητα. Θα ήταν καλό να έχουμε πρότυπα, αλλά αυτά τα πρότυπα δεν θα πρέπει να επηρεάζουν την υλοποίηση και τις επιλογές στα επιμέρους κράτη μέλη. Ο δεύτερος πυλώνας αφορά τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών, η οποία είναι ουσιώδης, όπως σε πολλούς άλλους τομείς. Ο τρίτος πυλώνας σχετίζεται με το γεγονός ότι δεν μπορούν να λαμβάνονται μέτρα χωρίς τη συνεργασία των πολιτών. Κατά συνέπεια επικροτώ τα μέτρα που θα διασφαλίζουν μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση του κόσμου και διαφάνεια. Ο κοινός στόχος, ο οποίος στην έκθεση είναι προφανής, είναι να εξαλειφθεί η παράνομη εμπορία ανθρωπίνων οργάνων με κάθε κόστος. Η έκθεση του κ. Αδάμου ανοίγει ασφαλώς τον δρόμο για την επίτευξη του στόχου αυτού.
Urszula Krupa, εξ ονόματος της Ομάδας IND/DEM. – (PL) Κύριε Πρόεδρε, οι ευγενείς στόχοι της ανακοίνωσης της Επιτροπής σχετικά με τη δωρεά και τη μεταμόσχευση οργάνων και τις ενέργειες πολιτικής σε επίπεδο ΕΕ, καθώς και η έκθεση του κ. Αδάμου, που υπογραμμίζει ότι η δωρεά οργάνων είναι δώρο και ότι είναι σημαντικό να σεβόμαστε και να προστατεύουμε την ελευθερία να δωρίζει κανείς ή να μην δωρίζει όργανα για μεταμόσχευση, είναι ανεπαρκείς.
Παρομοίως, οι διατάξεις που προβλέπουν τη θέσπιση ευρωπαϊκής κάρτας δότη οργάνων θα είναι ανεπαρκείς αν απορριφθούν όλες οι τροπολογίες σχετικά με το να λαμβάνονται υπόψη από δεοντολογικές και ηθικές αρχές που περιέχονται στα έγγραφα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Η έλλειψη ηθικών αρχών, καθώς και της χρήσης τους στη νομοθεσία, οδηγεί σε απώλεια της ηθικής υγείας των κοινωνιών μας και σε διάφορες καταχρήσεις σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής, περιλαμβανομένης της επιστήμης και της ιατρικής.
Εκτός από τη διάδοση του φιλελευθερισμού και της εμπορικής εκμετάλλευσης, η αιτία του εμπορίου οργάνων και άλλων παραβιάσεων είναι οι μεγάλες κοινωνικές ανισότητες. Υπάρχουν πολύ πλούσιοι άνθρωποι που είναι σε θέση να αγοράσουν οτιδήποτε, συμπεριλαμβανομένων οργάνων για μεταμόσχευση. Υπάρχουν επίσης άτομα που είναι άπορα. Αυτοί ενδέχεται να δώσουν τα όργανά τους ως έσχατη λύση στο οικονομικό τους πρόβλημα ή ενεργώντας υπό πίεση, μειώνοντας έτσι τις πιθανότητές τους για καλή υγεία και επιβίωση.
Αυτή η κατάσταση πραγμάτων δεν θα αλλάξει με διαβεβαιώσεις σχετικά με ίσες ευκαιρίες και ισότιμη πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας. Υπάρχει απαίτηση για πραγματική κοινωνική προστασία και για θεσμοθετημένη προστασία της ανθρώπινης υγείας κα ζωής.
Irena Belohorská (NI). – (SK) Κυρίες και κύριοι, και εγώ επίσης θα ήθελα να συγχαρώ τον δρα Αδάμο Αδάμου για την έκθεσή του, η οποία εγκρίθηκε ομόφωνα από την Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων. Ούτε ένας βουλευτής δεν την καταψήφισε· ούτε κάποιο μέλος των επιτροπών από τις οποίες ζητήθηκε να γνωμοδοτήσουν. Το γεγονός ότι επιτεύχθηκε αυτό το επίπεδο συναίνεσης οφείλεται επίσης στις συχνές και μακρές συζητήσεις σχετικά με την παρούσα έκθεση που διοργάνωνε ο εισηγητής, και θα ήθελα να τον ευχαριστήσω γι’ αυτό.
Το έργο μας στον τομέα της μεταμόσχευσης οργάνων είναι διπλό. Αφενός θέλουμε να βοηθήσουμε τα άτομα για τα οποία η μεταμόσχευση προσφέρει τη μοναδική δυνατότητα να παραμείνουν εν ζωή και αφετέρου είναι καθήκον μας να προλαμβάνουμε τη λαθρεμπορία οργάνων, που είναι μία από τις σοβαρότερες εγκληματικές πράξεις. Γνωρίζουμε ότι επί του παρόντος το εμπόριο οργάνων σημειώνεται ιδιαίτερα στα φτωχότερα μέρη του πλανήτη, όπου η δωρεά οργάνων παρέχει στον φτωχό τη μόνη δυνατότητα επιβίωσης.
Κατά συνέπεια θεωρώ σκανδαλώδες το γεγονός ότι στη σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση, που βασίζεται σε αξίες, ηθικές και δεοντολογικές αρχές, ορισμένα άτομα ζητούν τη νομιμοποίηση αυτού του εμπορίου. Δεδομένου ότι υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ της προσφοράς οργάνων –είτε από ζώντες είτε από αποβιώσαντες δότες– και της ζήτησης οργάνων, είναι επιτακτικό να αυξηθεί ο αριθμός του αριθμού των δοτών.
Στο πρόγραμμα για την υγεία 2008-2013, η Επιτροπή περιλαμβάνει την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων μετά τη μεταμόσχευση μεταξύ των προτεραιοτήτων της όσον αφορά την ασφάλεια της υγείας, που σημαίνει ότι είναι δυνατόν να χορηγούνται επιδοτήσεις για τους σκοπούς αυτούς. Παρότι επικροτώ ιδιαίτερα τη δυνατότητα χρηματοδότησης προγραμμάτων από επιδοτήσεις, διατηρώ ορισμένες επιφυλάξεις.
Γνωρίζω ότι αυτή η συζήτηση δεν αφορά το πρόγραμμα για την υγεία 2008-2013, όμως πρέπει να τονίσω την εξής πτυχή. Όσον αφορά τα εν λόγω σχέδια, εξεπλάγην όταν είδα τη μαθηματική διαφορά που υπάρχει μεταξύ των σχεδίων που έχουν εγκριθεί και τον αριθμό των σχεδίων που έχουν περατωθεί: το 2004 εγκρίθηκαν 72 σχέδια και περατώθηκαν 9· το 2005 εγκρίθηκαν 61 σχέδια και περατώθηκαν 7× το 2006 εγκρίθηκαν 87 σχέδια και δεν περατώθηκε ούτε ένα· και το 2007 εγκρίθηκαν 6 σχέδια και δεν περατώθηκε κανένα. Υπάρχουν τυχόν μηχανισμοί για την εξακρίβωση της αποτελεσματικότητας των σχεδίων που συγχρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση;
Glenis Willmott (PSE). – (EN) Κύριε Πρόεδρε, η χρήση ανθρώπινων οργάνων για μεταμόσχευση αυξάνεται σταθερά κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών. Η μεταμόσχευση οργάνων είναι τώρα η πιο αποδοτική θεραπεία από την άποψη του κόστους για τη νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου. Όσον αφορά την ανεπάρκεια τελικού σταδίου για όργανα όπως το ήπαρ, οι πνεύμονες και η καρδιά, είναι η μόνη διαθέσιμη θεραπεία.
Οι μεταμοσχεύσεις είναι ένα από τα επιτεύγματα της σύγχρονης ιατρικής, όμως λιγότερο από το 25% του πληθυσμού του Ηνωμένου Βασιλείου είναι καταχωρισμένοι δότες οργάνων. Πέρυσι, στο Ηνωμένο Βασίλειο περίπου 2 400 άνθρωποι επωφελήθηκαν από μεταμόσχευση οργάνου, αλλά περισσότεροι από χίλιοι πεθαίνουν κάθε χρόνο αναμένοντας μια τέτοια μεταμόσχευση.
Η έλλειψη οργάνων είναι ένα κοινό δίλημμα για όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, και υπάρχει σαφώς η ανάγκη να βελτιωθεί το σύστημα υποστήριξης δωρεάς οργάνων σε ολόκληρη την ΕΕ. Κατά συνέπεια, επιδοκιμάζω θερμά την παρούσα έκθεση, και επιδοκιμάζω ιδιαίτερα το διευρυμένο μέρος σχετικά με τη λαθρεμπορία οργάνων.
Η έλλειψη δωρητών έχει ως αποτέλεσμα τη ραγδαία αύξηση του «μεταμοσχευτικού τουρισμού» στις αναπτυσσόμενες χώρες του κόσμου. Η διεθνής μαύρη αγορά οργάνων προσελκύει άτομα που αναζητούν νεφρό ή άλλο όργανο, και οι άνθρωποι που ζουν στην απόλυτη φτώχεια ή σε άλλες ευάλωτες συνθήκες αποτελούν αντικείμενο εκμετάλλευσης. Ο τελευταίοι έχουν γίνει αποθέματα ανταλλακτικών για τους ασθενείς. Ωστόσο, όταν γίνονται παράνομες μεταμοσχεύσεις οργάνων, συχνά αγνοείται η ασφάλεια, και η ζωή τόσο του δότη όσο και του λήπτη τίθενται σε κίνδυνο. Βρετανικές εφημερίδες έχουν ήδη αποκαλύψει αρκετούς μακάβριους ιστοτόπους που έχουν ως στόχο τους αποκαλούμενους «μεταμοσχευτικούς τουρίστες», περιλαμβανομένης της προσφοράς νεφρών από εκτελεσθέντες κρατούμενους στην Κίνα.
Μια τέτοια κατάσταση δεν πρέπει να τη βλέπουμε ως έγκλημα που διαπράττεται μακριά από τις δικές μας χώρες, δεδομένου ότι αρκετές ευρωπαϊκές χώρες εμπλέκονται στο εμπόριο οργάνων, περιλαμβανομένης της Μολδαβίας, της Σερβίας, της Τουρκίας και της Ρωσίας. Οι κυβερνήσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη πρέπει να πράξουν περισσότερα για να προλαμβάνουν αυτό το επαίσχυντο έγκλημα, γι’ αυτό θα ήθελα να συγχαρώ τον κ. Αδάμου για τη μεγάλης εμβέλειας και βαθυστόχαστη έκθεση.
Μάριος Ματσάκης (ALDE). – (EN) Κύριε Πρόεδρε, επιθυμώ να συγχαρώ τον εισηγητή για την όντως εξαιρετική έκθεσή του.
Επιτρέψτε μου να επωφεληθώ της παρούσας ευκαιρίας και να εγείρω ένα σημαντικό, αλλά ιδιαίτερα αμφιλεγόμενο θέμα, το οποίο, παρότι δεν πρέπει να το αποφασίσουμε τώρα, πρέπει ωστόσο κάποια στιγμή να αντιμετωπιστεί: είναι η έννοια της υποτιθέμενης συναίνεσης. Τα όργανα των περισσοτέρων δυνητικών δοτών ουδέποτε καθίστανται διαθέσιμα, επειδή το σύστημα λήψης της συναίνεσης του δότη εν ζωή ή των συγγενών του (της), δεν μπορεί ποτέ να λειτουργήσει σε τέτοιο αποτελεσματικό βαθμό ώστε να υπερβεί τους περιορισμούς των στενών χρονικών ορίων, τις ευαίσθητες ψυχοκοινωνικές εκδηλώσεις πένθους και τις πολύπλοκες τεχνικές λεπτομέρειες της αφαίρεσης και της μεταφοράς οργάνων.
Η λύση σε αυτό το πρόβλημα διαθεσιμότητας οργάνων θα ήταν να υποθέταμε ότι όλοι οι αποθανόντες είναι δότες εκτός αν έχει δηλωθεί ρητώς αντίθεση από στενό συγγενή ή από τον ίδιο τον δότη όταν αυτός ήταν εν ζωή. Γνωρίζω ότι αυτό δεν θα το αποδεχθούν εύκολα οι νομοθέτες, αλλά ελπίζω ότι η έγερση αυτού του θέματος θα προκαλέσει κάποια σοβαρή και ώριμη σκέψη για το μέλλον, με βάση τον ρεαλισμό και έχοντας υπόψη τον τεράστιο αριθμό ζωών που θα μπορούσαν να σωθούν αν ετίθετο σε εφαρμογή ένα τέτοιο σύστημα.
Hiltrud Breyer (Verts/ALE) . – (DE) Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, κύριε Αδάμου, γνωρίζουμε ότι η ζήτηση οργάνων υπερβαίνει την προσφορά. Γνωρίζουμε επίσης, ωστόσο, ότι ο μόνος τρόπος για να αυξηθεί η προσφορά είναι να εξασφαλιστεί η αρχή της μη εμπορευματοποίησης. Έτσι, δεν μπορεί να υπάρχει εμπόριο οργάνων και δεν μπορούμε να επιτρέπουμε εκπτώσεις δαπανών και καταβολή εξόδων για να μετατραπούν σε κεκαλυμμένες μορφές πληρωμής.
Το πρόβλημα της λαθρεμπορίας οργάνων δεν αντιμετωπίζεται σοβαρά στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Είμαι ευτυχής που ακούω από την Επίτροπο ότι η λαθρεμπορία οργάνων θα περιληφθεί τελικά στην έκθεση σχετικά με την εμπορία ανθρώπων. Ωστόσο, τι συμβαίνει αν κάποιος ευρωπαίος πολίτης έλθει, με μεταμοσχευμένο όργανο, από τρίτη χώρα όπως οι Φιλιππίνες; Ουδείς γιατρός ή νοσοκομείο θα ερευνήσει την προέλευση του οργάνου. Ο ευρωπαίος πολίτης δεν απαιτείται να αποδείξει ότι αυτό δεν προήλθε από λαθρεμπορία οργάνων. Αυτός είναι ο λόγος που χρειαζόμαστε την ιχνηλασιμότητα για να εξαλείψουμε αποτελεσματικά τη λαθρεμπορία οργάνων. Στον τομέα αυτόν, η Ευρωπαϊκή Ένωση φέρει μεγάλη ευθύνη διότι δεν μπορούμε να επιτρέπουμε άνθρωποι στην Κίνα, την Ουκρανία ή σε άλλες χώρες να ζουν με τον φόβο μιας μαφίας λαθρεμπορίας οργάνων.
Είναι τραγικό το γεγονός ότι η φτώχεια και η απελπισία αναγκάζουν τους ανθρώπους να πωλούν τα όργανά τους. Είναι εξίσου τραγικό, φυσικά, το γεγονός ότι άνθρωποι είναι καταδικασμένοι να πεθάνουν επειδή υπάρχουν ελάχιστα όργανα για μεταμοσχεύσεις· πρέπει, ωστόσο, να εξετάσουμε και τις δύο όψεις του νομίσματος.
Kathy Sinnott (IND/DEM). – (EN) Κύριε Πρόεδρε, η αναβολή από τον θάνατο ή την ασθένεια με τη δωρεά ενός οργάνου είναι θαυμάσια, όμως έχουμε έλλειψη οργάνων. Τα βλαστοκύτταρα ενηλίκων είναι μια πολλά υποσχόμενη εξέλιξη, άξια αναφοράς. Πολλοί άνθρωποι οι οποίοι σε διαφορετική περίπτωση θα χρειάζονταν μεταμόσχευση βγαίνουν από τη λίστα, καθώς τα δικά τους βλαστοκύτταρα χρησιμοποιούνται για την αποκατάσταση των δικών τους οργάνων που έχουν υποστεί βλάβη. Επίσης, σε ερευνητικό πεδίο, νέα όργανα δημιουργούνται για ζώα, χρησιμοποιώντας τα δικά τους βλαστοκύτταρα. Τέτοια όργανα αντικατάστασης δεν παρουσιάζουν προβλήματα απόρριψης για τον λήπτη.
Θα ήθελα να ευχαριστήσω τον εισηγητή για την υποστήριξη των τροπολογιών σχετικά με την ισότητα στη δωρεά οργάνων για άτομα με αναπηρίες. Στην έρευνα της Disability Rights Commission αναφέρεται ότι τα άτομα με αναπηρίες έχουν τέσσερις φορές περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν από θεραπεύσιμη ασθένεια, ενώ η ανεπάρκεια οργάνων αποτελεί μία από τις αιτίες. Πρέπει να καταπολεμήσουμε τέτοιες θεσμοποιημένες διακρίσεις και να διασφαλίσουμε δίκαιη, ελεύθερη και ισότιμη πρόσβαση στη δωρεά οργάνων για όλους.
Θέλω επίσης να συγχαρώ τον κ. Derek Rowe και όλους τους εργαζόμενους στην Irish Air Ambulance οι οποίοι, παρότι δεν λαμβάνουν στήριξη από την ιρλανδική κυβέρνηση, θα τεθεί τελικά σε λειτουργία το πρώτο αεροπορικό ασθενοφόρο στην Ιρλανδία έως τα τέλη του έτους. Η υπηρεσία αυτή έχει οργανωθεί σύμφωνα με τα πρότυπα που εφαρμόζονται στην Cornwall Air Ambulance. Η πρώτη αποστολή της Cornwall Air Ambulance αφορούσε άτομο που είχε πνιγεί και τέσσερα από τα όργανά του δόθηκαν σε ασθενείς – όργανα που θα είχαν χαθεί αν δεν υπήρχε αεροπορικό ασθενοφόρο.
Maciej Marian Giertych (NI). – (PL) Κύριε Πρόεδρε, η μεταμοσχευματολογία πάσχει από έλλειψη οργάνων. Η ζήτηση είναι μεγάλη και κατά συνέπεια εμπλέκονται μεγάλα οικονομικά συμφέροντα. Όπου εμπλέκονται μεγάλα οικονομικά συμφέροντα, εκεί διαπιστώνονται και καταχρήσεις. Κατά συνέπεια εμφανίζεται ένα νέο είδος εγκλήματος. Υπάρχουν παραδείγματα αγορών οργάνων από φτωχούς δότες – για μερικά ευρώ μπορεί κανείς να αγοράσει νεφρούς για μεταμόσχευση. Ακούμε να γίνεται λόγος για όργανα που έχουν ληφθεί από εκτελεσθέντες, από τους οποίους δεν είχε ζητηθεί η άδεια. Ακούμε για δυνητικούς δότες που απάγονται και δολοφονούνται με σκοπό να ληφθούν τα όργανά τους. Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες επισπεύδεται ο θάνατος προκειμένου να ληφθούν τα όργανα. Αυτά είναι τα θέματα με τα οποία επιθυμώ να ασχοληθώ.
Από τότε που εμφανίστηκε η μεταμοσχευματολογία, ο ορισμός του θανάτου έχει αλλάξει. Εμφανίστηκε το κριτήριο του εγκεφαλικού θανάτου – που ορίστηκε για πρώτη φορά το 1968 στη Βοστώνη. Είναι γνωστό ως κριτήριο του Harvard. Από τότε έχουν εμφανιστεί νέα κριτήρια εγκεφαλικού θανάτου, με κάθε επόμενο κριτήριο να ορίζεται λιγότερο περιοριστικά. Η παύση της εγκεφαλικής δραστηριότητας δεν ισοδυναμεί με διαπίστωση. Είναι πρόγνωση. Για την επαλήθευσή της, αποσυνδέεται το μηχάνημα τεχνητής υποστήριξης και αυτή η αποσύνδεση από μόνη της μπορεί να προκαλέσει τον θάνατο. Ορισμένες φορές επιστρατεύεται η βοήθεια αναισθησιολόγων για να ληφθούν τα όργανα του θεωρούμενου νεκρού, ώστε η λήψη οργάνου από ένα νεκρό σώμα να είναι ανώδυνη.
Αυτό που χρειαζόμαστε είναι ένας αυστηρότερος, όχι περισσότερο φιλελεύθερος, ορισμός του θανάτου. Η αφαίρεση της ζωής κάποιου για να σώσουμε κάποιον άλλο δεν είναι αποδεκτή.
Harald Ettl (PSE) . – (DE) Κύριε Πρόεδρε, αν θέλουμε μια κοινή πολιτική υγείας τότε η πρόσκληση στην Επιτροπή να καταθέσει πρόταση οδηγίας σχετικά με τη δωρεά οργάνων και τη μεταμόσχευση έρχεται την κατάλληλη στιγμή. Η εξαιρετικά περιορισμένη προσφορά οργάνων που εξακολουθεί να υπάρχει σε ορισμένα κράτη μέλη, σημαίνει ότι πολλοί ασθενείς βρίσκονται σε λίστα αναμονής για χρόνια, και πολλοί εξ αυτών πεθαίνουν. Αν είχαμε μόνο 20-30 νεκρούς και ζώντες δότες ανά εκατομμύριο πληθυσμού, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα είχε καλή προσφορά οργάνων.
Η επίτευξη αυτού του στόχου, ωστόσο, εξαρτάται από τη νομοθεσία περί μεταμοσχεύσεων που προβλέπουν κατά γενικό κανόνα την αφαίρεση οργάνων μετά θάνατον, εκτός αν το συγκεκριμένο άτομο έχει αφήσει ρητές οδηγίες για το αντίθετο. Μόνον τα κράτη μέλη με αυτού του τύπου τη νομοθεσία –και επί του παρόντος υπάρχουν 11 κράτη– μπορούν να ελπίζουν ότι θα επιλύσουν το πρόβλημα δίκαια σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Το άρθρο 38, ή μάλλον η προτεινόμενη τροπολογία αυτού, βρίσκεται σε αντίθεση με μια τέτοια λύση. Στην Αυστρία, παρότι η αρχή της αφαίρεσης οργάνων προβλέπεται από τη νομοθεσία, ειδικός εντατικολόγος με κατάρτιση ψυχολόγου θα συζητήσει επίσης τη διαδικασία με την οικογένεια του αποβιώσαντος δότου, και αυτό το σύστημα έχει αποδειχθεί επιτυχές. Αν οι συγγενείς αντιτίθενται στην αφαίρεση οργάνων, τότε η γνώμη τους γίνεται σεβαστή.
Άλλες προσεγγίσεις –όπως αυτή που ακολουθείται στη μεγαλύτερη γειτονική χώρα της Αυστρίας– οδηγεί σε μείζονες δυσκολίες όσον αφορά την προσφορά οργάνων και έτσι μετατρέπει ολόκληρο το θέμα σε ευρωπαϊκό πρόβλημα. Ένα λειτουργικό σύστημα λήψης οργάνων εξαρτάται από την ύπαρξη του ίδιου συνόλου κανόνων σε ολόκληρη την Ευρώπη και από ρυθμίσεις για την κατανομή οργάνων που θα είναι διαφανείς και δίκαιες και μπορούν να εποπτεύονται σε εθνικό επίπεδο. Οιαδήποτε προσέγγιση που παραλείπει να εφαρμόσει αυτά τα στοιχεία θα είναι μια σπατάλη χρόνου και, στη χειρότερη περίπτωση, θα δημιουργήσει μια ύποπτη μορφή επιχειρηματικής δραστηριότητας για φτωχές και κυρίως μη ευρωπαϊκές χώρες.
Γνωρίζω τι λέω, διότι, ως αυστριακός υπουργός Υγείας, ήμουν αρμόδιος για το θέμα αυτό και η εμπειρία μας από αυτό σήμερα είναι θετική. Η πρόταση που έχουμε τώρα ενώπιον του Σώματος δεν προχωρά αρκετά ώστε να επιλύσει το πρόβλημα σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αναμένω και ελπίζω να κάνετε περισσότερα, κυρία Επίτροπε!
Johannes Blokland (IND/DEM). – (NL) Κύριε Πρόεδρε, οι προηγούμενοι ομιλητές έχουν ήδη επισημάνει ότι η δωρεά οργάνων είναι ένα συγκινησιακό θέμα. Είναι επίσης θέμα το οποίο θα έπρεπε, κατά τη γνώμη μου, να αντιμετωπίζεται σε μεγάλο βαθμό σε επίπεδο κράτους μέλους. Όμως μια ευρωπαϊκή προσέγγιση μπορεί να έχει νόημα, κυρίως όσον αφορά τα κριτήρια ποιότητας και την ανταλλαγή πληροφοριών. Σχετικά με τη λαθρεμπορία οργάνων πρέπει να τηρήσουμε σκληρή στάση. Η έκθεση ιδίας πρωτοβουλίας του κ. Αδάμου αποτελεί σημαντική συμβολή στο θέμα και τον ευχαριστώ γι’ αυτό.
Ορισμένοι βουλευτές έχουν υποστηρίξει τη θέσπιση ενός συστήματος προαιρετικής εξαίρεσης, όμως διατηρώ σοβαρές επιφυλάξεις σχετικά με αυτό. Δεν μπορούμε να αναγκάσουμε οιονδήποτε να κάνει μια επιλογή σχετικά με τη δωρεά οργάνων όταν ο πιθανός δότης δεν έχει ακόμη σταθμίσει τα πράγματα με σαφήνεια και με υπευθυνότητα. Είμαι ευτυχής για το γεγονός ότι το ψήφισμα που έχουμε ενώπιόν μας καθιστά το σημείο αυτό θέμα αρμοδιότητας των κρατών μελών.
Τέλος, εγκρίνω τις τροπολογίες που κατέθεσε η κ. Sinnot, οι κ. Liese και Bowis και άλλοι σχετικά με τα αποδεδειγμένα οφέλη από τη χρήση βλαστικών κυττάρων ενηλίκων.
Anne Ferreira (PSE). – (FR) Κύριε Πρόεδρε, κυρία Επίτροπε, θα ήθελα καταρχάς να συγχαρώ τον κ. Αδάμου για την εργασία του.
Αν ένας από τους σκοπούς της παρούσας έκθεσης είναι η εξάλειψη των εμποδίων στη δωρεά οργάνων και η διασφάλιση της ασφάλειας της μεταμόσχευσης οργάνων, το κυριότερο πρόβλημα είναι σαφώς η αυτάρκεια εντός εκάστου κράτους μέλους και εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η έλλειψη οργάνων είναι ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζουν όλα τα κράτη μέλη σε διαφορετικό βαθμό. Ενώ αυτή η κατάσταση, που έχει τραγικές συνέπειες για τα άτομα που βρίσκονται σε αναμονή μοσχεύματος, μπορεί να είναι μία από τις αιτίες της λαθρεμπορίας οργάνων, δεν είναι η μόνη. Φαίνεται ότι η βασική αιτία της λαθρεμπορίας ανθρωπίνων οργάνων είναι η αγοραία αξία τους.
Για να διορθωθεί αυτή η κατάσταση, τουλάχιστον εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η δωρεά οργάνων πρέπει να διέπεται από τρεις βασικές αρχές: πρέπει να είναι δωρεάν, εθελοντική και ανώνυμη. Αν η εμπορευματοποίηση των ανθρώπινων οργάνων δεν είναι δυνατή, τότε η λαθρεμπορία θα καταστεί δυσκολότερη. Σε μια προσπάθεια να επιλυθεί αυτό το θεμελιώδες πρόβλημα έλλειψης οργάνων, όπως επισημαίνεται στην έκθεση, είναι απαραίτητη όχι μόνο η διεξαγωγή αποτελεσματικών εκστρατειών ευαισθητοποίησης του κοινού, αλλά και η ευαισθητοποίηση μεταξύ των πιθανών δοτών. Ορισμένα κράτη μέλη δείχνουν ήδη τον δρόμο σχετικά με το θέμα αυτό.
Πρέπει να σημειωθεί ότι, στην περίπτωση της δωρεάς αίματος, για το οποίο επίσης υπάρχει έλλειψη προσφοράς στην Ευρώπη, εδώ και αρκετά χρόνια τώρα, ζητήσαμε από κάθε κράτος μέλος να διεξαγάγει εκστρατείες δωρεάς αίματος. Ποιο ήταν το αποτέλεσμα αυτού του αιτήματος; Μπορούμε να αντλήσουμε διδάγματα από αυτήν την εμπειρία και να την επεκτείνουμε και πιθανόν να τη βελτιώσουμε, για να περιλαμβάνει τη δωρεά οργάνων;
Παρά ταύτα, θα ήθελα να υπογραμμίσω δύο σημεία τα οποία με προβληματίζουν: πρώτον, η κάρτα δότη δεν ανταποκρίνεται στον επιδιωκόμενο σκοπό, και δεύτερον, το θέμα του ζώντος δότη πρέπει να ρυθμίζεται αποτελεσματικότερα. Αυτά τα δύο σημεία επισημαίνουν τον κεντρικό ρόλο που διαδραματίζουν οι γιατροί και οι χειρουργοί.
Τέλος, η έκθεση αναφέρεται στις διάφορες διαθέσιμες δυνατότητες θεραπείας που χρησιμοποιούν βλαστοκύτταρα ενηλίκων. Θα ήθελα επίσης να αναφέρω τις ευκαιρίες που προσφέρει η χρήση ομφαλοπλακουντιακών κυττάρων στη θεραπεία του καρκίνου του αίματος, ως υποκατάστατου για τα μοσχεύματα μυελού των οστών. Ας μην αγνοήσουμε αυτήν την προσέγγιση. Την ανέφερα ήδη στην ακρόασή σας, κυρία Επίτροπε.
Hélène Goudin (IND/DEM). – (SV) Κύριε Πρόεδρε, το θέμα της δωρεάς οργάνων είναι ένα δεοντολογικά ευαίσθητο θέμα και πρέπει να έχει ως γνώμονα εθνικές αξίες. Η διασυνοριακή συνεργασία μπορεί να λαμβάνει χώρα προκειμένου να διασφαλίζεται η ποιότητα και η ασφάλεια, όμως η επιλογή για το αν θα δοθούν ή αν θα ληφθούν όργανα, πρέπει να είναι επιλογή του δότη ή της οικογένειάς του. Αυτή η επιλογή συχνά έχει τις ρίζες της σε πολιτισμικό πλαίσιο.
Η προτεινόμενη ευρωπαϊκή κάρτα δότη είναι ακατάλληλη, καθώς οι κανόνες σχετικά με τη συγκατάθεση, την κατανομή και την οργανωτική δομή διαφέρουν από το ένα κράτος μέλος στο άλλο. Η υγεία είναι και πρέπει να παραμείνει θέμα αρμοδιότητας των κρατών μελών. Παρά ταύτα, η σουηδική June List τάσσεται υπέρ της εθελοντικής ανταλλαγής οργάνων και εμπειρογνωμοσύνης μεταξύ των υπαρχουσών οργανώσεων στα κράτη μέλη.
Τα προτεινόμενα μέτρα του Κοινοβουλίου για να ενθαρρυνθεί η συζήτηση για τη δωρεά οργάνων, για τις εθνικές τηλεφωνικές γραμμές επικοινωνίας με πιθανούς δωρητές, τη θετική προβολή από τα μέσα ενημέρωσης για τη δωρεά οργάνων και την εκπαίδευση αστέρων του αθλητισμού μπορεί ενδεχομένως να δικαιολογούνται, όμως αυτές οι πρωτοβουλίες πρέπει να αποφασίζονται από τα ίδια τα κράτη μέλη με βάση το κοινωνικό κλίμα που επικρατεί στην αντίστοιχη χώρα.
Anna Záborská (PPE-DE). – (SK) Θα ήθελα να εκφράσω τα εγκάρδια συγχαρητήριά μου στον συνάδελφό μου βουλευτή κ. Αδάμου. Λόγω της έλλειψης οργάνων, ορισμένα άτομα σπεύδουν να καταφύγουν σε εγκληματικές μεθόδους. Έχουν μετατρέψει την ανησυχία των ανθρώπινων όντων σε επικερδές εμπόριο ανθρώπινων οργάνων, και τα παιδιά είναι η ομάδα που κινδυνεύει περισσότερο.
Προ δύο εβδομάδων έκανα έκκληση στη Σλοβακία, και τώρα κάνω έκκληση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για τη διεξαγωγή μιας εντατικής εκστρατείας ευαισθητοποίησης των γονέων για τους κινδύνους που απειλούν τα παιδιά τους. Πρέπει να ξεκινήσουμε μια πανευρωπαϊκή εκστρατεία με τίτλο «Γνωρίζετε πού είναι τώρα το παιδί σας;».
Αυτή η εκστρατεία πρέπει να ενισχύσει την αίσθηση ευθύνης των γονέων για τα παιδιά τους. Είναι ανάγκη να πάρουμε αυτό το θέμα πολύ σοβαρά και η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να εγκρίνει μέτρα για την αντιμετώπιση του υπερεθνικού χαρακτήρα της παράνομης εμπορίας ανθρώπινων οργάνων.
Gyula Hegyi (PSE). – (HU) Ένας αδικαιολόγητα μεγάλος αριθμός ανθρώπων πεθαίνει ή υποφέρει επειδή δεν υπάρχουν όργανα διαθέσιμα για μεταμόσχευση. Αλλά πολλοί άνθρωποι δεν θεωρούν τη χρήση των οργάνων τους μετά θάνατον ένα δεοντολογικό πρόβλημα, αν ξέρουν ότι αυτό μπορεί να γίνει· όμως, λόγω ανεπαρκούς πληροφόρησης, δεν δωρίζουν τα όργανά τους. Φυσικά ο καθένας πρέπει να λάβει τη δική του απόφαση, και κανείς δεν μπορεί να τις ακυρώσει ή να τις επιβάλει. Είναι σημαντικό, ωστόσο, ότι οι πολίτες στις διάφορες χώρες μας καταλαβαίνουν ότι, με διαφορετικούς κανόνες να ισχύουν στα διάφορα κράτη μέλη, αν δεν κάνουν πρόβλεψη σχετικά με τη δωρεά των οργάνων τους, ορισμένες χώρες θα επιτρέπουν τη μεταμόσχευση ενώ άλλες όχι. Επικροτώ την πρόταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τον ορισμό νομικού εκπρόσωπου που θα αποφασίζει για τη χρήση οργάνων μετά θάνατον αν ο αποθανών δεν έχει κάνει σχετική πρόβλεψη. Η λαθρεμπορία οργάνων είναι το απεχθέστερο έγκλημα που συνδέεται με τις μεταμοσχεύσεις οργάνων. Για την καταπολέμησή του πρέπει να ληφθούν σθεναρά μέτρα και ειδικά όταν αυτοί που ονομάζονται σύμμαχοι της Δύσης διεξάγουν αυτήν τη λαθρεμπορία, η κάλυψη αυτών των εγκλημάτων θα συνιστούσε συλλογική ντροπή.
Siiri Oviir (ALDE). – (ET) Οι μεταμοσχεύσεις οργάνων πρέπει να πραγματοποιούνται χωρίς χρονοτριβή. Δεν πρέπει να παρέρχονται περισσότερες από δύο ώρες μεταξύ της αφαίρεσης και της μεταμόσχευσης. Κατά συνέπεια, η ευαισθητοποίηση του κοινού και η κοινή γνώμη διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην αύξηση της δωρεάς οργάνων.
Η δωρεά και η μεταμόσχευση οργάνων είναι ιατρικές διαδικασίες, και προκειμένου αυτές να αναπτυχθούν περαιτέρω πρέπει να υπάρχει η πλήρης συμμετοχή του κόσμου και μεγαλύτερη δημόσια ευαισθητοποίηση. Τα αποτελεσματικότερα μέσα αύξησης της ετοιμότητας του κόσμου φαίνεται ότι θα ήταν οι βελτιωμένες γνώσεις για θέματα μοσχευμάτων μεταξύ της κοινής γνώμης και των μέσων ενημέρωσης. Αυτό πρέπει να είναι το πρώτο βήμα.
Δεύτερον, θα ήθελα να τονίσω ότι, δεδομένου ότι επί του παρόντος δεν υπάρχει ευρωπαϊκός συντονισμός όσον αφορά την ανταλλαγή οργάνων, η επίτευξη βελτιώσεων στον τομέα αυτόν είναι πολύ σημαντική, ειδικά όσον αφορά τον συντονισμό του συστήματος ανταλλαγής οργάνων όπως υπάρχει τώρα μεταξύ των κρατών μελών, επί παραδείγματι μέσω μιας ευρωπαϊκής κάρτας δότη ή ευρωπαϊκής τηλεφωνικής γραμμής.
Sylwester Chruszcz (NI). – (PL) Κύριε Πρόεδρε, βλέπω ότι γενικά όλοι συμφωνούμε ότι τα μοσχεύματα οργάνων δεν πρέπει να αποτελούν αντικείμενο εμπορικής δραστηριότητας. Οιαδήποτε εμπορική χρησιμοποίηση οργάνων είναι σαφώς αντιδεοντολογική και αντίθετη στις βασικές ανθρώπινες αξίες. Η τεράστια ζήτηση οργάνων για μεταμόσχευση μπορεί να οδηγήσει σε παθολογία ή ακόμη και στο έγκλημα. Ολόκληρη η Ευρώπη πρόσφατα ένιωσε φρίκη με τα αποσπάσματα του βιβλίου της Carla Del Ponte όπου αναφερόταν σε αλβανούς τρομοκράτες που χρησιμοποιούσαν σέρβους πολίτες από το Κοσσυφοπέδιο για μεταμοσχεύσεις που ήταν αντικείμενο εμπορικής συναλλαγής. Αυτό είναι το θέμα με το οποίο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη θα έπρεπε να ασχοληθούν. Πιστεύω ότι η συνειδητή συναίνεση του δότη πρέπει να αποτελεί πάντοτε τη βάση για δωρεά και για μεταμόσχευση οργάνων. Υπάρχει ανάγκη να εξασφαλιστεί μια τέτοια λύση που να είναι ισχύει ως πρότυπο στην Ευρώπη.
Péter Olajos (PPE-DE). – (HU) Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε. Κυρίες και κύριοι, ίσως δεν γνωρίζουν όλοι ότι η πρώτη μεταμόσχευση οργάνου στον κόσμο έγινε στη Βιέννη το 1902 από άτομο ουγγρικής καταγωγής, τον Imre Ulmann. Αυτός ο ιδιαίτερος δεσμός με την αυστριακή πρωτεύουσα διατηρείται από τότε, και είναι τόσο ισχυρός ώστε, παρότι το προσωπικό και οι τεχνικοί πόροι είναι περίπου οι ίδιοι, οι ουγγρικές μεταμοσχεύσεις πνεύμονα πραγματοποιούνται ακόμη στη Βιέννη. Και γιατί όχι; Κοστίζει τρεις φορές περισσότερο και ακόμη και τότε ο αριθμός των ασθενών είναι περιορισμένος. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι στις μονάδες εντατικής θεραπείας των ευρωπαϊκών νοσοκομείων πρέπει να διορίζονται συντονιστές μεταμοσχεύσεων. Ο αριθμός τέτοιων συντονιστών στην Ουγγαρία επί του παρόντος ανέρχεται ακριβώς σε μηδέν ενώ η Ισπανία έχει 156. Όσον αφορά τις μεταμοσχεύσεις καρδιάς, η χώρα μου έχει εξαιρετικά αποτελέσματα, έχοντας καλές επιδόσεις με βάση διεθνείς συγκρίσεις, αλλά στην Ευρώπη βρισκόμαστε στην τελευταία θέση της λίστας. Ο λόγος είναι η έλλειψη δοτών, η έλλειψη εξοπλισμού, αεροπορικών μεταφορών και η έλλειψη ανθρώπινων πόρων που απαιτούνται. Ελπίζω αυτή η έκθεση να βοηθήσει να αντιμετωπιστούν αυτές οι ανωμαλίες, δεδομένου ότι το πρόβλημα δεν βρίσκεται στην καρδιά μας, αλλά στο μυαλό μας. Σας ευχαριστώ και προτείνω την έγκριση της έκθεσης
Catherine Stihler (PSE). – (EN) Κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον εισηγητή για την έκθεσή του.
Απόψε, υπάρχουν στη Σκωτία 700 άνθρωποι που περιμένουν μόσχευμα οργάνου: που σημαίνει ότι 700 οικογένειες περιμένουν ένα τηλεφώνημα το οποίο θα μπορούσε να ισοδυναμεί με την επιβίωση των αγαπημένων τους προσώπων.
Η ανάγκη να υπάρξει συναίνεση για αυτό το ευαίσθητο θέμα είναι ουσιώδης, και είναι θλιβερό όταν τα κράτη μέλη δεν μπορούν να συμφωνήσουν επ’ αυτού. Θα ήθελα το σύστημα δωρεάς οργάνων να είναι όπως είπε ο κ. Ματσάκης, ένα σύστημα στο οποίο ο καθένας έχει ήδη επιλέξει να δωρίσει, εκτός αν έχει ζητήσει να εξαιρεθεί. Αυτό θα βοηθούσε όσον αφορά την πτυχή της προσφοράς, ιδιαίτερα για τους νέους και όσους ανήκουν σε εθνοτική μειονότητα, όπου οι ελλείψεις είναι περισσότερο έντονες. Ένα τέτοιο σύστημα θα βοηθούσε να σωθούν ζωές ευρωπαίων πολιτών. Μολονότι επικροτώ το σχέδιο δράσης της Επιτροπής, ας βεβαιωθούμε ότι δεν είναι κάτι πολύ λίγο που έρχεται πολύ αργά.
Ανδρούλα Βασιλείου, Μέλος της Επιτροπής. − (EN) Κύριε Πρόεδρε, η συζήτηση υπήρξε πολύ ενδιαφέρουσα και ζωηρή και είναι φυσικό δεδομένης της σοβαρότητας και της σπουδαιότητας του προβλήματος.
Τώρα, έχουν θιχθεί πολλά θέματα. Θα προσπαθήσω να σχολιάσω ορισμένα εξ αυτών. Η μη εμπορευματοποίηση οργάνων είναι ένα πολύ σημαντικό θέμα και πιστεύω, και συμφωνώ, ότι η δωρεά οργάνων πρέπει να γίνεται σε αλτρουιστική και εθελοντική βάση. Αυτός είναι ο λόγος, εξάλλου, που οι κάρτες δότη πρέπει να είναι εθελοντικές, και το ίδιο ισχύει και για την ευρωπαϊκή κάρτα δότη, την οποία προτιθέμεθα να θεσπίσουμε στο σχέδιο δράσης μας.
Σε ορισμένα κράτη μέλη υπάρχουν καλές πρακτικές και αυτές τις καλές πρακτικές πρέπει να τις μοιράζονται με άλλα κράτη μέλη προς όφελος όλων. Όσον αφορά την οδηγία της Επιτροπής σχετικά με την ποιότητα και την ασφάλεια, σας διαβεβαιώ ότι θα είναι αρκετά ευέλικτη ώστε να μην επηρεάζει τη δωρεά ενώ θα διασφαλίζει τις βασικές απαιτήσεις σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Θέλω επίσης να επιβεβαιώσω ότι η ιχνηλασιμότητα θα περιλαμβάνεται στην οδηγία.
Η συναίνεση για δωρεά οργάνου είναι ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο θέμα, το οποίο πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις τοπικές και πολιτισμικές στάσεις έναντι της δωρεάς και της μεταμόσχευσης. Επιθυμώ να επισημάνω στο σημείο αυτό ότι οι εθνικές αρχές είναι υπεύθυνες για τη θέσπιση των νομικών απαιτήσεων και πρακτικών σχετικά με τη συναίνεση για δωρεά στο δικό τους κράτος μέλος και για τη διασφάλιση ότι οι πολίτες τους γνωρίζουν τα δικαιώματά τους στον τομέα αυτόν.
Θα ήθελα να αναφέρω ότι η χρήση ομφαλοπλακουντιακών κυττάρων έχει αποδειχθεί ωφέλιμη για τη θεραπεία ορισμένων κακοήθων νόσων, όπως ο καρκίνος. Η Επιτροπή υποστηρίζει την ανάπτυξη τραπεζών ομφαλοπλακουντιακού αίματος και τη χρήση αυτής της τεχνολογίας.
Πιστεύω επίσης ότι είναι πολύ σημαντικό να ευαισθητοποιούμε τους ευρωπαίους πολίτες, έτσι ώστε να ενθαρρύνουμε την αύξηση τόσο των δωρεών από ζώνες λήπτες όσο και των δωρεών μετά θάνατον, επειδή, με τον τρόπο αυτόν, θα καταπολεμήσουμε επίσης –όπως ανέφερα στην αρχή– έμμεσα και τη λαθρεμπορία οργάνων. Προκειμένου να προληφθεί ο «μεταμοσχευτικός τουρισμός», πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντικό οι πολίτες να ευαισθητοποιηθούν τόσο για τους κινδύνους σχετικά με τη γενική ασφάλεια και την ασφάλεια των οργάνων όσο και για τα δεοντολογικά προβλήματα που ενδέχεται να ανακύψουν. Όπως γνωρίζουμε, σε πολλές τρίτες χώρες πολύ φτωχοί και ευάλωτοι άνθρωποι αποτελούν αντικείμενο εκμετάλλευσης με σκοπό την αφαίρεση οργάνου.
Τέλος, αξιότιμοι βουλευτές, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω ακόμη μια φορά που μας δώσατε μια τόσο εποικοδομητική έκθεση. Θέλω ιδιαίτερα να υπογραμμίσω τον θεμελιώδη στόχο της διάσωσης ζωών, αναγνωρίζοντας ταυτόχρονα τις σημαντικές επιστημονικές προόδους στη δωρεά οργάνων.
Κατά συνέπεια, προσβλέπω στη συνέχιση της στενής και εποικοδομητικής συνεργασίας μας και στην παρουσίαση της πρότασης της Επιτροπής στο Σώμα αργότερα εντός του έτους.
Αδάμος Αδάμου, εισηγητής. − Κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους όσους έχουν μιλήσει για αυτό το ιδιαίτερα ευαίσθητο θέμα και θα επιθυμούσα να κάνω ορισμένα σχόλια.
Ο κύριος Maaten και άλλοι, μίλησαν για την ευρωπαϊκή κάρτα, που έχουμε ψηφίσει ως συμπληρωματική σε ό,τι προβλέπεται στα κράτη μέλη. Ο κύριος Maaten έδωσε και ορισμένα στοιχεία, που είναι πολύ σωστά: το 80% των πολιτών που ερωτήθηκαν είναι υπέρ, όμως μόνο το 12% έχει κάρτα. Αλλά υπάρχει και ένας άλλος αριθμός που πρέπει να μας προβληματίζει: ότι από τα άτομα που είχαν κάρτα δότη, όταν έφτασε η στιγμή να γίνουν δότες, 50% δεν έδωσαν τα όργανα, διότι το αρνήθηκε η οικογένεια. Άρα, υπάρχουν προβλήματα και δεν μπορούμε να ισχυριζόμαστε ότι με την ευρωπαϊκή κάρτα λύθηκαν.
Όσον αφορά το θέμα, το οποίο έθεσε ο κ. Ματσάκης σχετικά με την "υποτιθέμενη συναίνεση" η οποία, κατά τη συνάδελφο που μίλησε για τη Σκωτία λύνει και το πρόβλημα, αυτό είναι θέμα που αφορά τα κράτη μέλη. Είναι τα κράτη μέλη που θα αποφασίσουν εάν θα εφαρμόσουν τέτοιο μέτρο. Υπάρχει και η αρχή της επικουρικότητας που δεν πρέπει να ξεχνάμε. Εδώ, πρέπει να δούμε ποια συστήματα έχουν επιτύχει, ώστε να ανταλλάξουμε εμπειρίες και διαδικασίες, όπως το παράδειγμα της Ισπανίας, που ανέφερε η κυρία Sornosa Martínez. Γιατί να μην έχουμε στα διάφορα νοσοκομεία συντονιστές, εκπαιδευμένους γιατρούς, νοσηλεύτριες, οι οποίοι θα μπορούν να αναγνωρίζουν ποιοι είναι οι πιθανοί δότες, ώστε να μπορέσει να προχωρήσει η διαδικασία και έτσι να αυξήσουμε και τα διαθέσιμα όργανα; Η κ. Margrete Auken, που δεν παρευρίσκεται εδώ αυτήν τη στιγμή, είπε ότι δεν πρόκειται ποτέ να καλύψουμε το κενό της δωρεάς οργάνων. Ως γιατρός και επιστήμονας, θα απαντήσω ότι μπορεί να μην είμαι ίσως ζωντανός εγώ, ή να μιλούμε για μια μεταγενέστερη δεκαετία, όμως στις επόμενες δεκαετίες θα μπορούμε να κατασκευάζουμε το όργανο που θέλουμε από κύτταρα του ατόμου που το χρειάζεται. Μπορεί να είναι από το δέρμα ή από κάπου αλλού.
Κυρία Επίτροπε, έχετε μιλήσει για τα ομφαλοπλακουντιακά κύτταρα, και είπατε για τη φύλαξή τους. Θα ήθελα όμως να παρατηρήσω εδώ, ότι είναι πολύ σημαντικό να μην τα αφήνουμε σε ιδιωτικές εταιρείες επ' αμοιβή. Στην πατρίδα μου, την Κύπρο, υπάρχει το Καραϊσκάκειο Ίδρυμα που παρέχει αυτή την υπηρεσία δωρεάν. Υπάρχουν όμως και τρεις ιδιωτικές εταιρείες που χρεώνουν τους γονείς για να φυλάξουν τα κύτταρα του ομφάλιου λώρου που είναι και πρόδρομα, που είναι και stem cells και που έχουν πολύ μεγάλη αξία, απ’ ό,τι γνωρίζετε.
Όσο για την αναφορά που έγινε στο εμπόριο, τί να πω; Ο συνάδελφος αναφέρθηκε στην έκθεση της κυρίας Carla Del Ponte. Θα περίμενα να δω πιο νωρίς αυτή την έκθεση, για να είμαι ειλικρινής. Και, φυσικά, αυτό είναι ακόμα μια απόδειξη για το ότι και στην ευρύτερη Ευρώπη γίνεται λαθρεμπόριο.
Σας ευχαριστώ όλους, για άλλη μια φορά, και νομίζω ότι έχει έρθει πια η ώρα να αναλάβουμε δράση, σαν ευρωπαίοι πολίτες: να κινητοποιηθούμε, να συντονιστούμε, να ευαισθητοποιήσουμε τους γύρω μας και να δώσουμε και το καλό παράδειγμα: να γίνουμε δηλαδή εμείς δωρητές οργάνων.
Πρόεδρος. − Η συζήτηση έληξε.
Η ψηφοφορία θα διεξαχθεί αύριο Τρίτη, 22 Απριλίου 2008.
Γραπτές δηλώσεις (Άρθρο 142)
Slavi Binev (NI), γραπτώς. – (BG) Η παρούσα δήλωσή μου αποσκοπεί στην έκφραση της βαθιάς ικανοποίησής μου για την έκθεση του κ. Αδάμου. Πιστεύω ότι ο περιορισμός της έλλειψης οργάνων είναι η βασική πρόκληση που αντιμετωπίζουν τα κράτη μέλη όσον αφορά τη μεταμόσχευση οργάνων.
Στις 9/04/2008 οι συνάδελφοί μου από το κόμμα ATAKA, οι Dimitar Stoyanov και Desislav Chukolov, και εγώ υποβάλαμε γραπτή δήλωση προς υποστήριξη της συνειδητής συναίνεσης για δωρεά οργάνου, ιστού και κυττάρων στη Βουλγαρία στην οποία καλούσαμε την Ευρωπαϊκή Ένωση να προσέλθει με πρόταση σχετικά με την ποιότητα και την ασφάλεια της δωρεάς οργάνων. Η θέσπιση της ευρωπαϊκής κάρτας δότη ως συμπλήρωμα στα υφιστάμενα εθνικά συστήματα θα συμβάλλει στην ταχεία ταυτοποίηση των δοτών και έτσι θα αυξηθεί η διαθεσιμότητα του απαραίτητου υλικού μεταμόσχευσης. Η ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τη δωρεά και τη μεταμόσχευση οργάνων και η θέσπιση ενιαίας νομοθεσίας ΕΕ και τα αυστηρά μέτρα ποινικής δίωξης εις βάρος αυτών που δραστηριοποιούνται στη λαθρεμπορία οργάνων, περιλαμβανομένου του ιατρικού προσωπικού, θα χρησιμεύσουν ως ασφαλιστικές δικλίδες για τις διαδικασίες δωρεάς και συνειδητής συναίνεσης.
Σας συγχαίρω και πάλι για την έκθεσή σας, κύριε.
Titus Corlăţean (PSE), γραπτώς. – (RO) Υποστήριξη για την πρόταση ψηφίσματος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με τις ενέργειες πολιτικής σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τη δωρεά και τη μεταμόσχευση οργάνων.
Ζητώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει μια πιο περιεκτική οδηγία που θα όριζε απαιτήσεις ποιότητας και ασφάλειας για τη δωρεά και τη μεταφορά οργάνων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτή η οδηγία θα προέβλεπε επίσης μεθόδους πρόληψης πιθανής κατάχρησης.
Η νέα νομοθετική πράξη θα συμπλήρωνε και θα ενίσχυε τις προσπάθειες των κρατών μελών να βελτιώσουν την παρούσα κατάσταση, επιβάλλοντας δεοντολογικούς κανόνες σε ευρωπαϊκό επίπεδο, λαμβάνοντας υπόψη την πρόοδο που έχει σημειωθεί στην ιατρική.
Επιμένω στη συμμετοχή των κρατών μελών, περιλαμβανομένης της χώρας από την οποία προέρχομαι, της Ρουμανίας, στην εκπαίδευση των πολιτών με την παρουσίαση των πλεονεκτημάτων της δωρεάς οργάνων και με την αναγνώριση του γεγονότος ότι η δωρεά και η μεταμόσχευση οργάνων ισοδυναμούν με ζωές που σώθηκαν.
Υποστηρίζω επίσης τη συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στη διοργάνωση δημόσιων συζητήσεων μαζί με τις οικείες ευρωπαϊκές μη κυβερνητικές οργανώσεις, προκειμένου να εντοπιστούν οι καλύτερες λύσεις, τόσο για την εκστρατεία επικοινωνίας όσο και για την αξιοποίηση της εμπειρίας και καλής πρακτικής των κρατών μελών.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, η ταχύτητα ανταπόκρισης είναι ουσιώδης. Είναι απαραίτητη η καλύτερη οργάνωση του ιατρικού συστήματος σε εθνικό επίπεδο, καθώς και η ευαισθητοποίηση του παραϊατρικού προσωπικού σε σχέση με τέτοια έκτακτα περιστατικά.
Neena Gill (PSE), γραπτώς. –(EN) Αυτή είναι μια κρίσιμης σημασίας έκθεση και μια πραγματική ευκαιρία να σωθούν ζωές. Οι χρόνιες ελλείψεις οργάνων σε ολόκληρη την Ευρώπη προκαλούν 60 000 άσκοπους θανάτους.
Κατά συνέπεια, χρειάζεται κατεπείγουσα δράση:
1. Κατάργηση των περιορισμών στη δωρεά οργάνων και αυξημένη συνεργασία σε όλα τα κράτη μέλη και στον αριθμό διαθέσιμων οργάνων ποιοτικά ασφαλών για μεταμόσχευση. Αυτό που απαιτείται είναι μια οδηγία της Επιτροπής που θα προσθέτει αξία και θα ορίζει κοινά πρότυπα ποιότητας και ασφάλειας σε επίπεδο ΕΕ τα οποία θα συμπληρώνουν τις υφιστάμενες ρυθμίσεις που ισχύουν στα κράτη μέλη.
2. Να ενθαρρυνθούν τα κράτη μέλη να εγκρίνουν σύστημα δήλωσης εξαίρεσης παρά ρητής αποδοχής για τη δωρεά οργάνων. Αυτό θα έδινε τα δυνατότητα για μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση ως προς τις ελλείψεις μοσχευμάτων, και θα επέτρεπε σε περισσότερους ανθρώπους να εξετάσουν ενεργά τη θέση τους επί του θέματος.
3. Υποστηρίζω πλήρως την έμφαση που δίδει η παρούσα έκθεση στη λαθρεμπορία οργάνων. Μου προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία το γεγονός ότι συχνά είναι οι φτωχότεροι εκείνοι που γίνονται στόχος για δωρεά οργάνων. Πρέπει να θέσουμε τέλος σε αυτήν την απάνθρωπη εκμετάλλευση της φτώχειας και να προστατεύσουμε τα αθώα θύματα που εξαπατώνται να δώσουν τα όργανά τους. Αυτό δεν είναι πρόβλημα μόνο στις αναπτυσσόμενες χώρες, αλλά και στην ανατολική Ευρώπη. Επιθυμώ την εφαρμογή αυστηρών μέτρων μέσω της Europol και της Interpol προκειμένου να περιοριστεί αυτό το παράνομο εμπόριο.
Katalin Lévai (PSE), γραπτώς. – (HU) Επικροτώ την έκθεση του κ. Αδάμου σχετικά με τη δωρεά και το εμπόριο οργάνων. Μολονότι το επίπεδο τεχνικής εμπειρογνωμοσύνης συχνά ποικίλλει στα κράτη μέλη, η χρήση ανθρώπινων οργάνων για μεταμόσχευση έχει αυξηθεί δραματικά τις τελευταίες δεκαετίες. Στη δυτική Ευρώπη υπάρχουν περίπου 40 000 άνθρωποι που βρίσκονται σε λίστες αναμονής, με συνέπεια το εμπόριο οργάνων, ως μορφή εξοικονόμησης των προς το ζην, να ανθεί στις φτωχότερες περιοχές των χωρών της ανατολικής Ευρώπης.
Η ευρωπαϊκή κάρτα δότη αντιπροσωπεύει μια καλή λύση στα νομικά θέματα δωρεάς, όμως πρέπει να εφαρμοστούν ισχυρότερα μέτρα για την καταπολέμηση της λαθρεμπορίας και του εμπορίου οργάνων. Τούτου δοθέντος, παρά τις μεμονωμένες προσπάθειες, δεν υπάρχει εύχρηστο σύστημα καταχώρισης οργάνων διαθέσιμων για μεταμόσχευση ακόμη και σε εθνικό επίπεδο· είναι σημαντικό να θεσπιστεί πιστοποιητικό παρόμοιο με το σύστημα Σένγκεν, προσβάσιμο μέσω Διαδικτύου, που θα ισχύει σε ολόκληρη την Ένωση υποστηριζόμενο από ιατρική γνωμοδότηση και βάση δεδομένων μεταμοσχεύσεων που θα είναι ενιαία σε επίπεδο ΕΕ. Τα πιστοποιημένα ιδρύματα που πραγματοποιούν νόμιμες μεταμοσχεύσεις ανθρώπινων οργάνων θα έχουν έτσι άμεσα διαθέσιμες αυτές τις πληροφορίες που σώζουν ζωές και θα μπορούσαν να συνάπτουν διμερείς συμφωνίες, ενώ οι φτωχοί και οι ευάλωτοι θα προστατεύονταν από τον κίνδυνο να πέσουν θύματα λαθρεμπορίου οργάνων.
Η δημιουργία βάσης δεδομένων είναι απόλυτη αναγκαιότητα έτσι ώστε τα όργανα που είναι διαθέσιμα σε αρκετές χώρες να είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν, και είναι συνεπώς ζωτικής σημασίας τα κράτη μέλη να καταργήσουν τη νομοθεσία που το απαγορεύει.
Είναι επίσης σημαντικό η δωρεά οργάνων να παραμείνει αυστηρά «μη εμπορική» όμως πρέπει να ορίζονται οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες μπορεί να προσφερθεί οικονομική αποζημίωση.
Joseph Muscat (PSE), γραπτώς. – (MT) Οιαδήποτε έλλειψη ή καθυστέρηση δράσης στον τομέα της δωρεάς οργάνων κοστίζει ζωές που θα μπορούσαν να είχαν σωθεί.
Ως Ευρωπαίοι έχουμε πολλά να μάθουμε ο ένας από τον άλλο. Επιπλέον, χώρες με εμπειρία και υποδομή στον τομέα αυτόν μπορούν να βοηθήσουν άλλες χώρες, όπως τη Μάλτα, η οποία μπορεί να μην διαθέτει την κρίσιμη μάζα, ειδικά όταν πρόκειται για σπάνιες περιπτώσεις.
Πρόσφατα, η περίπτωση του Jamie Zammit προκάλεσε ζωηρή συγκίνηση στους κατοίκους της Μάλτας και του Gozo. Ο Jamie δυσκολεύεται να βρει δότη για να σωθεί από μια νόσο γνωστή ως αναιμία Fanconi επειδή στη Μάλτα δεν έχουμε επί του παρόντος μητρώο δοτών μυελού των οστών.
Η κυβέρνηση της Μάλτας ανακοίνωσε ότι θα δημιουργήσει ένα τέτοιο μητρώο. Αυτή είναι μια καλή είδηση. Ωστόσο, προκειμένου να δημιουργηθεί ένα τέτοιο μητρώο, χρειαζόμαστε την εξειδικευμένη διαδικασία HLA typing, η οποία δεν εφαρμόζεται ακόμη στη Μάλτα, και χρειαζόμαστε επίσης μακροχρόνια εκπαίδευση σε άλλες χώρες προκειμένου να εφαρμοστεί μια τέτοια διαδικασία.
Απευθύνω έκκληση, εν ονόματι της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, να δοθεί στη Μάλτα η βοήθεια που χρειάζεται έως ότου δημιουργηθεί αυτό το σύστημα στη χώρα μας, ώστε να μπορούμε να σώζουμε όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους.
Daciana Octavia Sârbu (PSE), γραπτώς. – (RO) Η έλλειψη οργάνων, η οποία έχει οδηγήσει στην ταχεία ανάπτυξη του μερκαντιλισμού και στον «μεταμοσχευτικό τουρισμό», αντιπροσωπεύει ένα ουσιαστικό πρόβλημα υγείας που αντιμετωπίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Η λαθρεμπορία οργάνων προκαλείται από συνδυασμό παραγόντων όπως η φτώχεια, η διαφθορά και η εγκληματικότητα, ένας λόγος για τον οποίο οι χώρες της ανατολικής Ευρώπης είναι οι περισσότερο εκτεθειμένες στο φαινόμενο αυτό. Προκειμένου να προληφθεί αυτός ο «μεταμοσχευτικός τουρισμός», η έκθεση της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων ζητεί η δωρεά οργάνων να γίνεται σε αλτρουιστική και εθελοντική βάση, χωρίς να καθίσταται πηγή κέρδους για τους δότες. Τα κράτη μέλη πρέπει να λάβουν μέτρα για να προστατεύουν τους φτωχότερους και περισσότερο ευάλωτους δότες έτσι ώστε αυτοί να μην αποτελούν θύματα λαθρεμπορίου οργάνων.
Παρά ταύτα, υπάρχει σημαντική διαφορά μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ όσον αφορά τους τρόπους με τους οποίους αυτά οργανώνουν τη δραστηριότητα της δωρεάς και της μεταμόσχευσης, την κοινότητα των δοτών και τις πηγές προμήθειας οργάνων. Επί παραδείγματι, ο χαμηλός αριθμός δοτών στη Ρουμανία οφείλεται στην απουσία αποτελεσματικού συστήματος εντοπισμού δοτών και γιατρών προετοιμασμένων για να συντονίζουν την οργάνωση της μεταμόσχευσης. Για τον λόγο αυτόν, ο ευρωπαϊκός μέσος όρος του αριθμού δοτών είναι 20 και στη Ρουμανία μόνο 0,5. Χρειαζόμαστε τεχνικές υποδομές, υποδομές εφοδιαστικής, καθώς και ψυχολογική και οργανωτική υποστήριξη για τη μείωση της διαφοράς μεταξύ ζήτησης και προσφοράς.
Richard Seeber (PPE-DE), γραπτώς. – (DE) Σήμερα στην Αυστρία είναι καταχωρισμένοι για μοσχεύματα σχεδόν χίλιοι ασθενείς. Δυστυχώς, δεν θα προλάβουν όλοι αυτοί οι σοβαρά νοσούντες ασθενείς να δεχθούν το μόσχευμα που θα τους σώσει τη ζωή.
Κάθε χρόνο περίπου 150 ασθενείς πεθαίνουν αναμένοντας μόσχευμα λόγω του πολύ περιορισμένου αριθμού διαθέσιμων δοτών οργάνων. Η έλλειψη οργάνων αποτελεί σημαντική πρόκληση με την οποία είναι αντιμέτωπη η Ευρώπη. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο χρειαζόμαστε μια οδηγία σχετικά με την ποιότητα και την ασφάλεια δωρεών οργάνων. Εξίσου, ωστόσο, χρειαζόμαστε συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών και ανταλλαγή καλών πρακτικών. Επί του παρόντος υπάρχουν σημαντικές διαφορές εντός της Ευρώπης μεταξύ του αριθμού δωρεών οργάνων και του ποσοστού μοσχευμάτων. Η συνεργασία μεταξύ κρατών μελών θα πρέπει να εστιαστεί στην ανακάλυψη των αποτελεσματικότερων συστημάτων, στην ανταλλαγή εμπειρίας και στην προώθηση καθιερωμένων διαδικασιών. Τα κράτη μέλη πρέπει να μαθαίνουν το ένα από το άλλο.
Είμαι πεπεισμένος ότι η δωρεά οργάνου από ζώντα δότη πρέπει πάντοτε να παραμένει συμπληρωματική στη δωρεά οργάνων μετά θάνατον. Επιπλέον, είναι σημαντικό η δωρεά να παραμείνει εθελοντική και χωρίς ανταμοιβή. Τα χρηματικά εμβάσματα μεταξύ δότη και λήπτη είναι απαράδεκτα. Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη πρέπει να λάβουν μέτρα για να καταπολεμηθεί αποτελεσματικότερα ο «μεταμοσχευτικός τουρισμός» και το παράνομο εμπόριο οργάνων.