Πρόεδρος. − Η ημερήσια διάταξη προβλέπει τη συζήτηση της έκθεσης (A6-0076/2008) της κ. Anneli Jäätteenmäki, εξ ονόματος της Επιτροπής Συνταγματικών Υποθέσεων, σχετικά με την πρόταση απόφασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που τροποποιεί την απόφασή του 94/262/ΕΚΑΧ, ΕΚ, Ευρατόμ της 9ης Μαρτίου 1994, σχετικά με το καθεστώς του Διαμεσολαβητή και τους γενικούς όρους άσκησης των καθηκόντων του (2006/2223(INI)).

  Anneli Jäätteenmäki, εισηγήτρια. − (FI) Κύριε Πρόεδρε, κυρία Επίτροπε, κύριε Διαμαντούρο, κυρίες και κύριοι, καταρχάς επιθυμώ να ευχαριστήσω όλα τα μέρη για το εξαιρετικό επίπεδο συνεργασίας κατά τη διάρκεια σύνταξης της παρούσας έκθεσης. Δεν ήταν εύκολη η εξεύρεση λύσης που θα ικανοποιούσε τους πάντες, και αντιλαμβάνομαι ότι ορισμένα άτομα ελπίζουν ακόμη σε ορισμένες αλλαγές, όμως έχουμε πετύχει ένα ομόφωνο αποτέλεσμα στην επιτροπή. Φαίνεται να μπορούμε να προχωρήσουμε πέρα από το σημείο αυτό.

Υπήρχαν τέσσερα θέματα που αφορούσαν τον ρόλο του Διαμεσολαβητή. Αυτά ήταν η πρόσβαση στα έγγραφα, οι καταθέσεις των υπαλλήλων, τα στοιχεία για ποινικές υποθέσεις και η συνεργασία στον τομέα των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Υπήρχε επίσης ένα πέμπτο θέμα στην αρχική πρόταση του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή, η εξουσία του (της) να παρεμβαίνει, αλλά αυτό ήταν θέμα διαμφισβητούμενο και ακριβώς στο τέλος της συζήτησης ο Διαμεσολαβητής δήλωσε ότι επιθυμούσε να το αποσύρει.

Η σημαντικότερη τροπολογία αφορά την υποχρέωση των θεσμικών και άλλων οργάνων να παρέχουν στον Διαμεσολαβητή πρόσβαση σε διαβαθμισμένες πληροφορίες και ευαίσθητα έγραφα, αν κριθεί απαραίτητο για τον Διαμεσολαβητή προκειμένου να εκτελέσει το καθήκον του (της). Έως τώρα τα θεσμικά όργανα είχαν το δικαίωμα να αρνηθούν να κοινοποιήσουν πληροφορίες. Αυτό τώρα θα είναι αντικείμενο αντικειμενικής, και όχι υποκειμενικής ή αυθαίρετης, εξέτασης. Αυτό είναι ένα σημαντικό, μολονότι μικρό, βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση.

Τα θεσμικά όργανα που παρέχουν διαβαθμισμένες πληροφορίες ή έγγραφα στον Διαμεσολαβητή πρέπει να ενημερώνουν τον Διαμεσολαβητή για τo διαβαθμισμένο καθεστώς τους. Επιπλέον, όσον αφορά τους κανόνες που θα εφαρμόζονται, ο Διαμεσολαβητής μπορεί να έλθει σε συμφωνία με τα συγκεκριμένα θεσμικά όργανα σχετικά με τις επιχειρησιακές συνθήκες για την πρόσβαση σε διαβαθμισμένες πληροφορίες ή άλλες πληροφορίες που καλύπτονται από επαγγελματικό απόρρητο .

Ο ρόλος του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή με την πάροδο των ετών καθίσταται σημαντικότερος για τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τους πολίτες της Ευρώπης. Με τη Συνθήκη της Λισαβόνας, ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα καταστεί νομικά δεσμευτικός, πράγματα που θα κάνει το έργο του Διαμεσολαβητή ακόμη σημαντικότερο. Στο μέλλον θα χρειαστεί να πράξουμε περισσότερα για να διασφαλίσουμε ότι ο Διαμεσολαβητής έχει επαρκείς πόρους, ότι το καθεστώς του/της αντικατοπτρίζει τη σημερινή εποχή, ότι λαμβάνει τις πληροφορίες που χρειάζεται και ότι οι υπάλληλοι του/της, παρέχουν τις σωστές πληροφορίες.

Βάσει του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, κάθε άτομο έχει το δικαίωμα οι υποθέσεις του να διεκπεραιώνονται αμερόληπτα, δίκαια και εντός ευλόγου χρόνου από τα θεσμικά και άλλα όργανα της Ένωσης. Κατά συνέπεια πρέπει να διατίθενται οι πόροι έτσι ώστε οι πολίτες να μην αναγκάζονται να περιμένουν χρόνια για την έκδοση αποφάσεων και να μπορούν επίσης να έχουν εμπιστοσύνη στο γεγονός ότι ο Διαμεσολαβητής θα έχει στη διάθεσή του όλες τις απαραίτητες πληροφορίες και ότι οι υπάλληλοι θα του (της) πουν αυτά που γνωρίζουν αντί αυτών που θέλουν να πουν. Διαφορετικά δεν υπάρχει κράτος δικαίου, κάτι που με τόση υπερηφάνεια αναφέρουμε, μολονότι η ΕΕ δεν είναι κράτος με την στενή έννοια του όρου. Εμείς οι ίδιοι πρέπει επίσης να συμμορφωνόμαστε με το κράτος δικαίου× μόνο τότε μπορούμε να αναμένουμε από τους άλλους να πράξουν το ίδιο.

  Margot Wallström, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής. − (EN) Κύριε Πρόεδρε, έχουν περάσει τώρα 14 χρόνια από τότε που το Κοινοβούλιο ενέκρινε για πρώτη φορά το καθεστώς του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή. Από τότε έχουν συμβεί πολλά. Κατά συνέπεια, είναι φυσικό και αρμόζον ο Διαμεσολαβητής να έχει αναλάβει την πρωτοβουλία να τροποποιήσει το καθεστώς του, και η Επιτροπή επιδοκιμάζει την πρωτοβουλία αυτή.

Αυτό είναι το σημαντικό. Οι πολίτες πρέπει να έχουν εμπιστοσύνη στην ικανότητα του Διαμεσολαβητή να διεξάγει ενδελεχείς και αμερόληπτες έρευνες σε εικαζόμενες υποθέσεις κακοδιοίκησης. Για τον λόγο αυτόν, ο Διαμεσολαβητής χρειάζεται σαφείς, περιεκτικούς και αποτελεσματικούς κανόνες για το σημαντικό έργο του.

Από την πρώτη κιόλας στιγμή, η Επιτροπή παρακολουθεί πολύ στενά αυτήν την πρωτοβουλία, ενώ είχαμε και καρποφόρες συζητήσεις με τον Διαμεσολαβητή και την εισηγήτρια του Κοινοβουλίου κ. Jäätteenmäki. Οι αντίστοιχες υπηρεσίες μας είχαν επίσης σειρά επαφών και συνεργασία.

Η Επιτροπή επιδοκιμάζει τη γενική γραμμή της παρούσας έκθεσης, και θέλω να ευχαριστήσω τον πρόεδρο, κ. Leinen, και όλα τα μέλη της επιτροπής –και ιδιαίτερα την κ. Jäätteenmäki– για το έργο τους.

Από την πλευρά της Επιτροπής, θα παραδώσουμε την επίσημη γνωμοδότησή μας αμέσως μόλις το Κοινοβούλιο μας το ζητήσει. Σήμερα θα ήθελα να συνοψίσω εν συντομία τις βασικές σκέψεις μας. Αφορούν τέσσερα συγκεκριμένα θέματα.

Πρώτον, η ακρόαση μαρτύρων· δεύτερον, η πρόσβαση σε αρχεία· τρίτον, η OLAF και τέταρτον, η συνεργασία στον τομέα των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Θα αναφερθώ εν συντομία σε καθένα από αυτά τα θέματα.

Πρώτον, σχετικά με την ακρόαση μαρτύρων. Η Επιτροπή συμφωνεί με την τροπολογία του Κοινοβουλίου σχετικά με την ακρόαση μαρτύρων, και σκοπός αυτής της διάταξης ήταν να υπενθυμιστεί ότι οι υπάλληλοι καταθέτουν ως μάρτυρες όχι σε προσωπική βάση, αλλά με την επίσημη ιδιότητά τους.

Αντιλαμβανόμαστε ότι η τρέχουσα διατύπωση θα μπορούσε να δώσει την εντύπωση ότι οι υπάλληλοι θα μπορούσαν να ενεργήσουν βάσει οδηγιών και να μην δίδουν αυθεντικά και πλήρη στοιχεία. Αυτό δεν έχει συμβεί ποτέ, αλλά συμφωνώ ότι είναι σημαντικό να τροποποιήσουμε τη διατύπωση προς αποφυγήν παρανοήσεων.

Δεύτερον, σχετικά με την πρόσβαση σε αρχεία, η Επιτροπή είναι υπέρ της δυνατότητας του Διαμεσολαβητή να συμβουλεύεται έγγραφα που χρειάζεται κατά την πορεία των ερευνών του. Ο Διαμεσολαβητής έχει προτείνει να αρθεί η εξαίρεση του απορρήτου για πρόσβαση σε αρχεία. Η Επιτροπή ουδέποτε έκανε χρήση αυτής της εξαίρεσης, αλλά είναι σημαντικό να είμαστε ιδιαίτερα σαφείς.

Ο χειρισμός διαβαθμισμένων πληροφοριών πρέπει να εξεταστεί προσεκτικά. Το ίδιο ισχύει και για την ιδιωτική ζωή των ατόμων, την προστασία διαδικασιών και το επιχειρηματικό απόρρητο. Γι’ αυτό, η Επιτροπή επιδοκιμάζει την τροπολογία του Κοινοβουλίου σύμφωνα με την οποία στις περιπτώσεις που πρόκειται για τέτοιου είδους έγγραφα, ο Διαμεσολαβητής πρέπει να χρησιμοποιεί κανόνες οι οποίοι θα είναι αυστηρά ισότιμοι με αυτούς που ισχύουν στο συγκεκριμένο θεσμικό όργανο.

Όσον αφορά τις ευαίσθητες πληροφορίες, όπως η προστασία δεδομένων και το επαγγελματικό απόρρητο, η Επιτροπή συμμερίζεται πλήρως τις απόψεις του Κοινοβουλίου. Αυτό ισχύει επίσης και για τα έγγραφα που αφορούν διαδικασίες σε δικαστική διαμάχη.

Αυτό σημαίνει ότι ο Διαμεσολαβητής πρέπει να εφαρμόζει την οικεία κοινοτική νομοθεσία όταν εξετάζει αιτήματα από τρίτους για πρόσβαση σε έγγραφα που λαμβάνει ο Διαμεσολαβητής κατά την πορεία των ερευνών του.

Όπως γνωρίζετε η οικεία κοινοτική νομοθεσία –ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1049/2001– επί του παρόντος επικαιροποιείται και η Επιτροπή θα λάβει απόφαση σε λίγες μόνο εβδομάδες.

Για τους λόγους αυτούς, η Επιτροπή συμφωνεί με τον στόχο των τροπολογιών για την πρόσβαση σε έγγραφα, αλλά πιστεύουμε ότι ενδεχομένως μια ακριβέστερη διατύπωση θα βελτίωνε το κείμενο περισσότερο, και θα επανέλθουμε σε αυτό όταν παρουσιάσουμε την επίσημη γνωμοδότηση της Επιτροπής.

Το τρίτο σημείο, σχετικά με την OLAF: όταν πρόκειται για διαβίβαση πληροφοριών για πιθανές εγκληματικές δραστηριότητες, η Επιτροπή συμφωνεί πλήρως με το Κοινοβούλιο ότι ο Διαμεσολαβητής πρέπει να έχει τη δυνατότητα να ενημερώνει την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) για οιεσδήποτε πληροφορίες σχετικά με θέματα που εμπίπτουν στο πεδίο αρμοδιότητάς του/της και δεν είναι εντελώς σαφές ότι η προτεινόμενη έννοια του «αρμόδιου θεσμικού οργάνου» θα καλύπτει την OLAF. Μια μικρή αναδιατύπωση θα βελτίωνε το κείμενο ακόμη περισσότερο.

Τέλος, σχετικά με τη συνεργασία στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, το ισχύον καθεστώς έχει αποδείξει ότι αποτελεί καλή βάση προκειμένου ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής να συνεργάζεται με τον εθνικό Διαμεσολαβητή και παρόμοια θεσμικά και άλλα όργανα των κρατών μελών.

Η Επιτροπή ενθαρρύνει πλήρως αυτήν την πρακτική. Είναι μια πρακτική που φέρνει τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα πλησιέστερα στους πολίτες της ΕΕ. Με μια κατατεθείσα τροπολογία, το Κοινοβούλιο θα ήθελε να διευρύνει το πεδίο συνεργασίας σε άλλα θεσμικά όργανα για την προαγωγή και την προστασία των ανθρώπινων και των θεμελιωδών δικαιωμάτων.

Σύμφωνα με τα άρθρα 302 και 303 της Συνθήκης, η Επιτροπή διασφαλίζει κάθε πρόσφορη σχέση με διεθνείς οργανισμούς γενικά και με το Συμβούλιο της Ευρώπης ιδιαίτερα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Επιτροπή θεωρεί ότι αυτή η πρόταση υπερβαίνει την εντολή που δίδεται στο Διαμεσολαβητή από τη Συνθήκη.

Τούτου λεχθέντος, η Επιτροπή θα είναι ανοικτή σε εναλλακτική διατύπωση, και ελπίζω ότι θα μπορέσουμε να επιτύχουμε τη σωστή ισορροπία μεταξύ των σημαντικών επαφών εργασίας του Διαμεσολαβητή και των Συνθηκών, η οποία δεν θα προσκρούει στα θεσμικά προνόμια της Επιτροπής.

Αυτές είναι λοιπόν οι σκέψεις της Επιτροπής επί των θεμάτων που εγείρονται από τις τροπολογίες του Κοινοβουλίου, και μετά την αυριανή ψηφοφορία θα ετοιμάσουμε τη γνωμοδότησή μας και θα αρχίσουμε συζητήσεις με το Συμβούλιο. Αυτό θα γίνει σύντομα, δεδομένου ότι θέλουμε να διευκολύνουμε μια συμφωνία επί του φακέλου κατά τη διάρκεια της σλοβενικής Προεδρίας.

  Μαρία Ματσούκα, συντάκτρια γνωμοδότησης της Επιτροπής Αναφορών. − (EL) Κύριε Πρόεδρε, αγαπητοί συνάδελφοι, η Ευρωπαϊκή Ένωση αναμφίβολα διανύει μια περίοδο ιδιαίτερα δύσκολη, μια περίοδο κρίσης αξιοπιστίας. Είναι άραγε δημοκρατικά αξιόπιστη η Ευρωπαϊκή Ένωση; Για να είναι, πάντως, χρειάζεται τη νομιμοποίηση των πολιτών της που γίνεται όλο και πιο σύνθετη όσο η Ευρώπη διευρύνεται. Υπάρχει πάντα η κοινή βάση πάνω στην οποία χτίσαμε το ευρωπαϊκό οικοδόμημα και πάνω στην οποία στηρίζονται οι συμπολίτες μας. Είναι το σύστημα αξιών που προστατεύει τα θεμελιώδη δικαιώματά τους.

Η ανάγκη επικοινωνίας με τους ευρωπαίους πολίτες είναι, περισσότερο από ποτέ, επιτακτική και έχει νόημα μόνο, όταν η Ένωση λαμβάνει τα μηνύματα ανησυχίας τους και καταφέρνει να πείθει ότι οι θεσμοί προσπαθούν να ανταποκριθούν στις προσδοκίες τους. Οι πολίτες δεν μας εμπιστεύονται όσο δεν αισθάνονται ότι προωθούμε, αλλά και διευρύνουμε τα δικαιώματά τους. Και η προσπάθειά μας αυτή πρέπει να είναι διαρκής, κυρίες και κύριοι. Οφείλουμε να παρακολουθούμε τις ιστορικές εξελίξεις και τις νέες απαιτήσεις που αυτές δημιουργούν. Ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής έχει κατ' εξοχήν στόχο την ορθή λειτουργία των θεσμικών οργάνων και των οργανισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενισχύοντας ακριβώς το αίσθημα εμπιστοσύνης που χρειάζονται οι πολίτες.

Οι προτεινόμενες αλλαγές στον κανονισμό λειτουργίας για την αναθεώρηση του καθεστώτος του Διαμεσολαβητή τον «εξοπλίζουν» αποτελεσματικά προς αυτή την κατεύθυνση. Εκ μέρους της Επιτροπής Αναφορών, τις στηρίζουμε ανεπιφύλακτα.

Τέλος, θα ήθελα να συγχαρώ ιδιαίτερα την αρμόδια επί της ουσίας εισηγήτρια, κυρία Jäätteenmäki, για τις άοκνες προσπάθειές της για μια κοινά αποδεκτή έκθεση.

  Maria da Assunção Esteves, εξ ονόματος της Ομάδας PPE-DE. – (PT) Η συζήτηση επί των αλλαγών στο καθεστώς του Διαμεσολαβητή στην Επιτροπή Συνταγματικών Υποθέσεων δεν ήταν εύκολη. Ήταν μια συζήτηση μακρά και με αμφισβητήσεις και το υπό συζήτηση θέμα ουσιαστικά ήταν να αποφασίσουμε αν η επέκταση των εξουσιών του Διαμεσολαβητή αποτελούσε ορθολογικό βήμα. Αρχίσαμε από μια σαφή υπόθεση, ότι ο ρόλος εκάστου θεσμικού οργάνου σε έναν δημοκρατικό πολιτισμό πρέπει να ορίζεται με σαφήνεια και να μην υπάρχει σύγχυση όσον αφορά τους ρόλους αυτούς. Ο σαφής ορισμός και η ορθολογική κατανομή ρόλων είναι ο μόνος τρόπος για την προαγωγή της νομιμότητας, της αποτελεσματικότητας και της λογοδοσίας των θεσμικών οργάνων.

Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο ο Διαμεσολαβητής απέσυρε την πρότασή του για πρόσβαση στο Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Ωστόσο, επιτεύχθηκαν συμβιβασμοί για την προστασία δεδομένων, την πρόσβαση σε απόρρητους φακέλους και τη συνεργασία με άλλα θεσμικά όργανα όσον αφορά τα θεμελιώδη δικαιώματα. Ο Διαμεσολαβητής θα έχει τώρα πρόσβαση σε απόρρητους φακέλους, αλλά δεν θα επιτρέπεται να κοινοποιεί αυτές τις πληροφορίες σε τρίτους. Η προστασία δεδομένων θα συμμορφώνεται με τους κανόνες προστασίας δεδομένων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Είναι σαφές ότι ο Διαμεσολαβητής μπορεί να συνεργάζεται με άλλα θεσμικά όργανα όσον αφορά το θέμα των θεμελιωδών δικαιωμάτων, και είμαι της άποψης ότι δεν μπορεί να υπάρχει άλλος τρόπος να πράξουμε. Η συνεργασία με άλλα θεσμικά όργανα για το θέμα των θεμελιωδών δικαιωμάτων καθιστά ρητή μια άγραφη αρχή, δεδομένου ότι τα θεμελιώδη δικαιώματα αποτελούν τα θεμέλια και τον στόχο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παρά ταύτα, ο συμβιβασμός που επιτεύχθηκε σε μια συζήτηση που δεν ήταν εύκολη αποσαφηνίζει αυτό που νομίζω ότι πρέπει να είναι το αναπόφευκτο συμπέρασμα σχετικά με το θέμα αυτό: ο Διαμεσολαβητής, ως θεσμικό όργανο, πρέπει πάντοτε να είναι σαφές ότι, όταν ασκεί τις εξουσίες του, πρέπει να το πράττει σύμφωνα με τα κριτήρια ανάγκης, καταλληλότητας και αναλογικότητας, επειδή αυτά είναι τα κριτήρια της δικαιοσύνης.

  Κώστας Μποτόπουλος, εξ ονόματος της Ομάδας PSE. – (EL) Κύριε Πρόεδρε, κύριε Ευρωπαίε Διαμεσολαβητή, αγαπητέ Νικηφόρε Διαμαντούρο, αγαπητοί συνάδελφοι -της νύχτας μπορώ να πω- αργήσαμε ίσως λίγο να συζητήσουμε για τη βελτίωση του καθεστώτος του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή, αλλά, νομίζω ότι τελικά, το κάνουμε στην κατάλληλη στιγμή, γιατί είναι η στιγμή που το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μιλάει γενικά για τα δικαιώματα του πολίτη, ευρίσκεται μπροστά σε μια νέα Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και είναι μπροστά σε μια Χάρτα Θεμελιωδών Δικαιωμάτων στην οποία υπάρχει ειδικό άρθρο που κάνει αναφορά στο δικαίωμα των πολιτών να κάνουν καταγγελίες στον Συνήγορο του Πολίτη. Άρα, νομίζω, είναι η κατάλληλη στιγμή να συζητήσουμε για το θέμα της εμπιστοσύνης των πολιτών απέναντι στα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και υπενθυμίζω ότι ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής είναι ένα όργανο στην υπηρεσία του ευρωπαίου πολίτη για την καταπολέμηση της κακοδιοίκησης. Θα ήθελα, όμως, να πω ότι είναι καιρός και το ίδιο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να δείξει εμπιστοσύνη στα όργανά του, όπως και στον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή.

Η συζήτησή μας αυτή γύρω από τις αλλαγές που ξεκίνησε με πρωτοβουλία του σημερινού Διαμεσολαβητή νομίζω ότι είχε δύο παρεξηγήσεις, κατά τη διάρκειά της, τις οποίες καταφέραμε, πιστεύω, να τις λύσουμε στην επιτροπή. Η πρώτη αφορούσε το θέμα των αρμοδιοτήτων: κάποιοι είπαν ότι δίνουμε παραπάνω αρμοδιότητες στον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή, πράγμα που δεν είναι αλήθεια. Η προσπάθεια, μέσα από αυτή την έκθεση, είναι οι υπαρκτές θεσμικές αρμοδιότητες του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή να «ενδυθούν», να αποκτήσουν τα κατάλληλα εργαλεία και μέσα, ώστε να μπορέσει να τις ασκήσει σε όλα αυτά τα σημεία για τα οποία μίλησε η εισηγήτρια.

Η δεύτερη παρεξήγηση αφορούσε τα θέματα της εμπιστευτικότητας των εγγράφων. Η συγκεκριμένη έκθεση δεν αναφέρει σε ποια έγγραφα έχει πρόσβαση το κοινό. Αναφέρεται στα έγγραφα που μπορεί να δει ο ίδιος ο Διαμεσολαβητής και θέτει δύο καθαρούς κανόνες: ότι τα έγγραφα εκείνα τα οποία είναι ευαίσθητα, σύμφωνα με τον Κανονισμό, δεν μπορεί να τα δει κανείς και ότι για τα έγγραφα τα οποία είναι υπό το καθεστώς της εμπιστευτικότητας, συνεχίζει να ισχύει αυτό το καθεστώς. Άρα, καταλήγοντας θα έλεγα ότι στη σημερινή συγκυρία είναι πολύ κρίσιμο να προωθήσουμε την έκθεση αυτή.

  Andrew Duff, εξ ονόματος της Ομάδας ALDE. – (ΕΝ) Κύριε Πρόεδρε, αυτή η πρωτοβουλία είναι μια επίκαιρη ενίσχυση του καθεστώτος του Διαμεσολαβητή, και μια ένδειξη εμπιστοσύνης στον τρόπο με τον οποίο ο κ. Διαμαντούρος και ο προκάτοχός του, κ. Söderman, έχουν ασκήσει τα καθήκοντά τους. Αντικατοπτρίζει επίσης μια αλλαγή στο πολιτικό κλίμα από την έναρξη λειτουργίας της υπηρεσίας του Διαμεσολαβητή, ειδικά όσον αφορά την αυξημένη διαφάνεια.

Θα ήταν ολοφάνερα παράλογο εμείς ως Κοινοβούλιο να αρνηθούμε να επιτρέπουμε στο Διαμεσολαβητή να έχει πλήρη πρόσβαση σε έγγραφα για λόγους απορρήτου. Η κοινή γνώμη θα ήταν έτοιμη να υποδεχθεί ένα τέτοιο εμπόδιο με ιδιαίτερο κυνισμό.

Συμφωνώ με την Επίτροπο κ. Wallström ότι θα ήταν θαυμάσιο να μπορούσαμε να ολοκληρώσουμε αυτές τις εδώ και πολύ καιρό διεξαγόμενες διαπραγματεύσεις κατά τη διάρκεια της σλοβενικής Προεδρίας, έτσι ώστε να είμαστε κατάλληλα προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουμε τους ψηφοφόρους στις εκλογές της άνοιξης 2009. Θα ήμασταν υπερήφανοι για αυτές τις μεταρρυθμίσεις, τις οποίες πιστεύω ότι ολόκληρο το Κοινοβούλιο θα αισθάνεται ικανό να στηρίξει.

  David Hammerstein, ε ονόματος της Ομάδας Verts/ALE. – (ES) Κύριε Πρόεδρε, κύριε Διαμαντούρο, οι Πράσινοι θέλουν να ενισχυθεί ο θεσμός του Διαμεσολαβητή προκειμένου να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη του κοινού στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα. Πώς μπορούμε να το κάνουμε αυτό; Με το να συμφωνήσουμε ότι ο Διαμεσολαβητής θα έχει πλήρη πρόσβαση σε παντός είδους έγγραφο, περιλαμβανομένων των διαβαθμισμένων εγγράφων.

Επιπλέον, είμαστε ευτυχείς που ο Διαμεσολαβητής θα έχε τη δυνατότητα να λαμβάνει καταθέσεις υπαλλήλων των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων οι οποίοι δεν θα υπάγονται στον περιορισμό να πρέπει πάντοτε να καταθέτουν σύμφωνα με τις εντολές των ανωτέρων τους στην υπηρεσία. Αυτό είναι σημαντικό.

Είναι επίσης σημαντικό, όπως αναφέρεται στη Συνθήκη της Λισαβόνας και στην παρούσα έκθεση, ο Διαμεσολαβητής να έχει την εξουσία να παρεμβαίνει σε περιπτώσεις ενώπιον του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, και εγκρίνουμε το αίτημα που διατυπώνει ο Διαμεσολαβητής για μεγαλύτερη διαφάνεια γενικά, περιλαμβανομένου αυτού του Σώματος, όσον αφορά τα οικονομικά στοιχεία των βουλευτών του ΕΚ.

Αυτή είναι η δεύτερη φορά που το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προτείνει βελτιώσεις στο καθεστώς του Διαμεσολαβητή. Την τελευταία φορά, το Συμβούλιο μπλόκαρε αυτές τις βελτιώσεις. Είμαι βέβαιος ότι αυτήν τη φορά οι πραγματικές εξουσίες του Διαμεσολαβητή έχουν τελικώς αποσαφηνιστεί, και ότι έχουν πραγματικά δημιουργήσει έναν μέσο ενίσχυσης της εμπιστοσύνης του μέσου πολίτη στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα.

  Íñigo Méndez de Vigo (PPE-DE). – (ES) Κύριε Πρόεδρε, ορισμένοι από τους παριστάμενους συναδέλφους μου βουλευτές θα αναρωτηθούν: τι συμβαίνει σήμερα. Έχουμε χάσει κάθε λογική; Ένα θέμα της Επιτροπής Συνταγματικών Υποθέσεων συζητείται στις έντεκα παρά δέκα τη νύκτα; Τι έχει συμβεί, λοιπόν; Μήπως ο κ. Duff με ένα χτύπημα έστειλε τον κ. Watson στη «δεύτερη σειρά» της Ομάδας των Φιλελευθέρων; Τι κάνουμε εδώ στο Λαϊκό Κόμμα; Όχι, το μόνο που κάναμε ήταν να συμμορφωθούμε με τη σύσταση της ομάδας εργασίας για την κοινοβουλευτική μεταρρύθμιση, η οποία λέει ότι, όταν υπάρχουν μόνο λίγοι εξ υμών, πρέπει να προσπαθούμε να συγκεντρωνόμαστε, έστω και για να διατηρούμαστε ζεστοί και να μην αισθανόμαστε μόνοι.

Σοβαρά, ωστόσο, κύριε Πρόεδρε, πιστεύω ότι η αποψινή συνεδρίαση έχει ως αντικείμενο ένα σημαντικό θέμα. Είμαι πολύ ευτυχής που ο Διαμεσολαβητής είναι εδώ μαζί μας. Και αυτό διότι, όπως πολύ σωστά είπε η κ. Wallström, η Αντιπρόεδρος της Επιτροπής, μετά από μια δεκαετία λειτουργίας, είναι φυσικό να σταθούμε και να κοιτάξουμε τι δεν λειτουργεί και τι θα μπορούσε να βελτιωθεί.

Σε αυτό ακριβώς αποσκοπεί η έκθεση της κ. Jäätteenmäki και θα ήθελα να την ευχαριστήσω που συνεργάστηκε τόσο καλά με όλους εμάς, και για την επιδίωξη συναίνεσης η οποία αποδεικνύει ότι, εδώ στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, ζούμε σε πνεύμα συναινετικής και όχι συγκρουσιακής δημοκρατίας. Γι’ αυτό, συγχαρητήρια, κ. Jäätteenmäki.

Αυτό που προσπαθήσαμε να επιτύχουμε, κύριε Πρόεδρε, είναι κάτι πολύ απλό. Όταν δημιουργήθηκε η θέση του Διαμεσολαβητή με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, ήμασταν σε ένα σημαντικό σταυροδρόμι ανάμεσα σε μια κατά βάση οικονομική Ένωση και μια ενθαρρυντικά πολιτική Ένωση. Ο Διαμεσολαβητής ήταν καίριο στοιχείο σε αυτή τη μεταβατική περίοδο.

Σήμερα θέλουμε να συνεχίσουμε να στηρίζουμε τον Διαμεσολαβητή στο έργο του έτσι ώστε να μπορεί να συνεχίσει να είναι βασικός παράγοντας σε αυτή την προσέγγιση μεταξύ θεσμικών οργάνων και ευρωπαίων πολιτών.

Κατά συνέπεια, είμαι πεπεισμένος ότι οι μεταρρυθμίσεις που προτείνονται –με συναίνεση, επαναλαμβάνω– από την Επιτροπή Συνταγματικών Υποθέσεων θα ακολουθήσουν αυτήν την κατεύθυνση. Στην προσεχή μίνι σύνοδο Ολομέλειας θα συζητήσουμε την έκθεση του κ. Stubbs, ο οποίος πραγματεύεται μια άλλη σημαντική πτυχή, αυτήν της διαφάνειας στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα. Αμφότερες οι εκθέσεις βαίνουν προς την ίδια κατεύθυνση, κύριε Πρόεδρε, και δείχνουν ότι εδώ, ακόμη και στις έντεκα παρά πέντε το βράδυ, ασχολούμαστε με τους συμπολίτες μας.

  Richard Corbett (PSE). – (EN) Κύριε Πρόεδρε, τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα αναπόφευκτα βρίσκονται σε μεγαλύτερη απόσταση από τους πολίτες απ’ ό,τι τα εθνικά ή τα τοπικά θεσμικά όργανα. Αυτός είναι ο λόγος που έχουμε την αρχή της επικουρικότητας, σύμφωνα με την οποία δεν πρέπει να ενεργούμε σε ευρωπαϊκό επίπεδο αν η δράση σε εθνικό ή τοπικό επίπεδο είναι πλήρως επαρκής.

Αυτός είναι επίσης ο λόγος για τον οποίο έχουμε ένα θεσμικό σύστημα τέτοιο ώστε όταν ενεργούμε σε ευρωπαϊκό επίπεδο να μπορούμε να προσφέρουμε στους πολίτες την εγγύηση ότι τα θεσμικά όργανα λειτουργούν με τον υψηλότερο βαθμό διαφάνειας, δημοκρατίας και ορθότητας. Γι’ αυτό έχουμε Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, για να μην αφήνεται η Ευρώπη έτσι σε υπουργούς και τεχνοκράτες, διπλωμάτες και γραφειοκράτες των κυβερνήσεων. Γι’ αυτό έχουμε το Δικαστήριο, για να διασφαλίζεται το κράτος δικαίου.

Γι’ αυτό έχουμε επίσης τον Διαμεσολαβητή, για να μπορούν να μένουν ήσυχοι οι πολίτες, ακόμη και αυτοί που δεν παρακολουθούν τις συνεδριάσεις μας σε εβδομαδιαία βάση –και οι εβδομάδες είναι πολλές– ότι λειτουργούμε με αυτά τα υψηλά πρότυπα, και ότι αν υπάρξουν ισχυρισμοί για κακοδιοίκηση τότε αυτοί θα ερευνηθούν με τον αρμόζοντα τρόπο και αμερόληπτα.

Ωστόσο, όπως είπε η Επίτροπος κ. Wallström, οι πολίτες πρέπει να έχουν εμπιστοσύνη στην ικανότητα του Διαμεσολαβητή να το πράττει. Ακόμη και αν δεν υπάρχουν ακόμη περιπτώσεις υπαλλήλων που, όταν ανακρίθηκαν από τον Διαμεσολαβητή, έλαβαν οδηγίες από «υψηλά ιστάμενους», πράγμα που ισοδυναμεί με λογοκρισία, και ακόμη και αν δεν έχουν υπάρξει έως τώρα προβλήματα πρόσβασης σε διαβαθμισμένα έγγραφα, είναι σημαντικό οι συμπολίτες μας να βλέπουν ότι αυτά τα πράγματα δεν μπορούν να καθίστανται εμπόδια, και δεν μπορούν να χρησιμοποιούνται ως προσχήματα για να αποκρύπτονται στοιχεία από το Διαμεσολαβητή.

Αυτός είναι ο λόγος που επικροτώ την πρωτοβουλία που έλαβε ο Διαμεσολαβητής να προτείνει αλλαγές στο καθεστώς του. Η πολιτική Ομάδα μου θα στηρίξει τις αλλαγές που ενέκρινε η Επιτροπή Συνταγματικών Υποθέσεων, και είμαι βέβαιος ότι το Κοινοβούλιο στο σύνολό του θα τις εγκρίνει ανεπιφύλακτα.

  Dushana Zdravkova (PPE-DE). – (BG) Θα ήθελα να συγχαρώ την εισηγήτρια κ. Jäätteenmäki για το γεγονός ότι από την υπογραφή της Συνθήκης της Λισαβόνας και του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων έχει προταθεί ένα νέο πλαίσιο σχετικά με τον ρόλο του Διαμεσολαβητή στις σύγχρονες κοινωνικές σχέσεις. Είμαι βέβαιη ότι το έγγραφο αυτό θα συμβάλλει στην αποδοτικότερη εκτέλεση των καθηκόντων του και θα τον καταστήσει πραγματικό εγγυητή της αποτελεσματικής προστασίας των ευρωπαίων πολιτών από υποθέσεις κακοδιοίκησης εκ μέρους των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων.

Τόσο οι συζητήσεις μας όσο και η έκθεση εστιάζονται στο ευαίσθητο θέμα της πρόσβασης του Διαμεσολαβητή σε πληροφορίες, περιλαμβανομένων των διαβαθμισμένων πληροφοριών. Κατά την άποψή μου, αν θέλουμε το έργο του Διαμεσολαβητή να εκτελείται αποτελεσματικά, αν θέλουμε να διασφαλίσουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα στην αναζήτηση της αντικειμενικής αλήθειας, η οποία είναι πρωτίστως προς όφελος του δημόσιου συμφέροντος, τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα πρέπει να έχουν την υποχρέωση να παρέχουν πρόσβαση σε οιουδήποτε είδους πληροφορίες. Ταυτόχρονα, ωστόσο, ο Διαμεσολαβητής πρέπει να ενημερώνεται για το είδος τέτοιων πληροφοριών, ειδικά σε περιπτώσεις που αυτές είναι εμπιστευτικές. Πράγματι, είναι πολύ σημαντικό να είναι σεβαστή η ιδιωτική ζωή των πολιτών, ιδιαίτερα δε όταν χρησιμοποιούνται διαβαθμισμένες πληροφορίες. Πιστεύω ότι η εισηγήτρια έχει καταφέρει να πετύχει μια ισορροπία μεταξύ των ατομικών δικαιωμάτων και του δημόσιου συμφέροντος. Αυτή η ισορροπία εξασφαλίζει στον Διαμεσολαβητή πρόσβαση σε όλες τις πληροφορίες για μια συγκεκριμένη υπόθεση, έτσι ώστε αυτός ή αυτή να μπορεί να αποφαίνεται επ’ αυτής ενώ ταυτόχρονα θα υπάρχει συμμόρφωση με όλους τους κανόνες οι οποίοι τηρούνται και από τα θεσμικά όργανα που παρέχουν αυτές τις πληροφορίες, και αυτό θα διασφαλίζει τόσο την προστασία των σχετικών πληροφοριών όσο και την προστασία των δικαιωμάτων των ευρωπαίων πολιτών.

Η ενίσχυση του ρόλου του Διαμεσολαβητή ανάμεσα στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και τους πολίτες θα συμβάλλει στην ανάπτυξη της δημοκρατίας και θα ενδυναμώσει τις αρχές του κράτους δικαίου. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είναι πολύ σημαντικό αυτός ή αυτή να είναι παρών (παρούσα) όχι μόνο σε ευρωπαϊκό αλλά και σε εθνικό επίπεδο, ειδικά σε χώρες όπου οι δημοκρατικές αρχές και η εποπτεία βρίσκονται ακόμη στη διαδικασία οικοδόμησης και όπου οι κρατικές δομές δεν μπορούν να παρέχουν αποτελεσματικό μέσο προσφυγής για τους πολίτες τους σε εθνικό επίπεδο· ωστόσο αυτοί οι πολίτες είναι και πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο θα ήθελα να τονίσω την ανάγκη να βελτιωθεί η συνεργασία μεταξύ των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων και του Διαμεσολαβητή. Οι επαφές μεταξύ του Διαμεσολαβητή και της Επιτροπής Αναφορών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι ιδιαίτερα σημαντικές· πρέπει να συνεργάζονται για το συμφέρον των ευρωπαίων πολιτών. Είναι επίσης σημαντικό να αναπτυχθεί και να εφαρμοστεί ένα αποτελεσματικότερο σύστημα πρακτικών μηχανισμών συνεργασίας.

  Metin Kazak (ALDE). – (FR) Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, η έκθεση της κ. Jäätteenmäki έρχεται σε μια πολύ σημαντική στιγμή για τη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης: την έγκριση της Συνθήκης της Λισαβόνας και του Ευρωπαϊκού Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων. Η αναγνώριση, για πρώτη φορά, του δικαιώματος των πολιτών της Ευρώπης σε χρηστή διοίκηση συνιστά σημαντική πρόοδο προς την κατεύθυνση μιας μεγαλύτερης διαφάνειας και εκπληρώνει την ανάγκη οι ενέργειες και η συμπεριφορά των κοινοτικών θεσμικών και άλλων οργάνων να συμμορφώνονται όχι μόνο με τους ισχύοντες κανόνες, αλλά και με τις προσδοκίες του ευρωπαίου φορολογούμενου όσον αφορά την υπεύθυνη, αμερόληπτη και αποδοτική διοίκηση.

Οι προτεινόμενες αλλαγές θα καθιστούσαν δυνατό, κατά τη διάρκεια μιας έρευνας, να ξεπεραστεί οιαδήποτε απροθυμία εκ μέρους των κοινοτικών θεσμικών οργάνων να συνεργαστούν πλήρως για τη διαλεύκανση των γεγονότων. Οιαδήποτε πιθανή διάθεση εξωραϊσμού ορισμένων πτυχών της αλήθειας με την έγκριση αόριστων κειμένων των οποίων η διατύπωση προσφέρεται για αμφίσημη ερμηνεία δεν μπορούν να είναι ανεκτά. Κάτι τέτοιο θα έδινε στη διοίκηση τεράστια περιθώρια ελιγμών και αύξηση των εξουσιών διακριτικής ευχέρειας με δυσανάλογο και απαράδεκτο τρόπο.

Ο Διαμεσολαβητής χρειάζεται την εμπιστοσύνη των πολιτών που αναμένουν από αυτόν να παρεμβαίνει με σύνεση για την προστασία των δικαιωμάτων τους. Ωστόσο, από καθήκον είναι υποχρεωμένος να τηρεί την εμπιστευτικότητα των πληροφοριών που λαμβάνει. Για τον λόγο αυτόν, συγχαίρω την κ. Jäätteenmäki για το γεγονός ότι πέτυχε μια αρμόζουσα ισορροπία μεταξύ αυτών των δύο απαιτήσεων και για το ό,τι έχει προτείνει ισορροπημένες λύσεις οι οποίες ενισχύουν την αποτελεσματικότητα του ρόλου του Διαμεσολαβητή ως ηθικής αρχής και βελτιώνει τη διαφάνεια των κοινοτικών θεσμικών οργάνων, επιβεβαιώνοντας, στο πνεύμα του νέου Χάρτη, το δικαίωμα κάθε ευρωπαίου πολίτη σε χρηστή διακυβέρνηση και χρηστή διοίκηση.

  Margot Wallström, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής. − (EN) Κύριε Πρόεδρε, επιθυμώ να ευχαριστήσω τους αξιότιμους βουλευτές γι’ αυτήν τη συζήτηση και για τις παρατηρήσεις τους. Πολλοί βουλευτές έχουν αναφέρει ότι αυτό είναι ένα θέμα αρμοδιοτήτων καθώς και εμπιστευτικότητας. Αυτά τα δύο θέματα συνδέονται, και είμαι βέβαιη ότι αυτές οι μεταρρυθμίσεις θα αφαιρέσουν τις ασάφειες τις οποίες θα μπορούσαν ενίοτε να χρησιμοποιήσουν τα θεσμικά όργανα για να κρυφτούν. Οι μεταρρυθμίσεις θα εκσυγχρονίσουν και θα ανοίξουν τις διαδικασίες και θα διασφαλίσουν μεγαλύτερη σαφήνεια και διαφάνεια η οποία είναι σήμερα απαραίτητη, και προκειμένου να εκπληρώσουμε τις προσδοκίες των πολιτών.

Θα ήθελα να επωφεληθώ της ευκαιρίας για να ευχαριστήσω την κ. Jäätteenmäki ακόμη μια φορά που εργάστηκε με ανοικτό και εποικοδομητικό τρόπο μαζί μας, και για την ενημέρωση που μας παρείχε σχετικά με το έργο της. Θα ήθελα επίσης να ευχαριστήσω τον ίδιο τον Διαμεσολαβητή, επειδή είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω το έργο του, και αντιλαμβάνομαι το επίπεδο ορθότητας, σοβαρότητας και δέσμευσης με την οποία εκτελεί τα καθήκοντά του. Με έχει πραγματικά εντυπωσιάσει, και έχω μεγάλη εμπιστοσύνη σε αυτόν.

Με αυτήν την πρωτοβουλία βοηθούμε επίσης τον Διαμεσολαβητή να εναρμονίσει το καθεστώς του με αυτό που θα περιμέναμε από τον Διαμεσολαβητή όταν εξετάζει υποθέσεις κακοδιοίκησης εντός των θεσμικών οργάνων μας.

  Anneli Jäätteenmäki, εισηγήτρια. − (FI) Κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα μόνο να τους ευχαριστήσω όλους για την εξαιρετική συνεργασία τους, και σε αυτό το τελευταίο στάδιο αναθεώρησης ελπίζω ότι θα βρούμε τη σωστή διατύπωση έτσι ώστε να υπάρχει μεγαλύτερη εμπιστοσύνη ως αποτέλεσμα των πράξεων της ΕΕ, ότι θα διατεθούν επαρκείς πόροι και ότι θα παρέχονται στον Διαμεσολαβητή όλες οι απαραίτητες πληροφορίες. Αν όχι, όπως είπα, θα είναι μια άσχημη ημέρα για το κράτος δικαίου και για τη διαφάνεια, αν και πιστεύω ότι θα βρεθεί κοινή άποψη, επειδή τώρα πρέπει να γίνουν μικρές μόνο αλλαγές.

  Πρόεδρος. − Η συζήτηση έληξε.

Η ψηφοφορία θα διεξαχθεί την Τρίτη, 22 Απριλίου 2008.