De Voorzitter. – Aan de orde is het debat over zes ontwerpresoluties over Somalië.⁽¹⁾

  Mikel Irujo Amezaga, auteur. − (ES) Mijnheer de Voorzitter, ik zou willen beginnen met mijn diepe bezorgdheid uit te drukken over de recente gevallen van scheepskapingen in Somalische wateren en de vernederende behandeling van de bemanningen door de kapers.

Van deze zelfde zitplaats heb ik de Europese Unie gevraagd om bij de eerstvolgende gelegenheid een Gemeenschapsbeleid van coördinatie en wederzijdse bijstand aan te nemen dat militaire vaartuigen in internationale wateren die de vlag voeren van een lidstaat, zou toestaan om handels- en visserijvaartuigen te beschermen die de vlag voeren van andere lidstaten.

Bovendien wil ik de handel in wapens en munitie met georganiseerde bendes en paramilitaire facties categorisch afkeuren. Mijn fractie wil de bevoegde internationale organisaties en relevante regionale organisaties vragen om gepaste preventieve maatregelen aan te bevelen om ervoor te zorgen dat wapens dergelijke groepen niet bereiken.

Mijn fractie wil de donorlanden en de Europese Unie vragen om hun verbintenissen na te komen en te zorgen voor een nauwere coördinatie om de efficiëntie van ontwikkelingshulp te vergroten.

Wij willen de Commissie, die hier vandaag vertegenwoordigd is, vragen om een voorstel te doen voor een snelle, aanzienlijke verhoging van de financiële middelen van de Europese Unie voor Somalië, inzonderheid naar aanleiding van de tussentijdse herziening van het 10e Europees Ontwikkelingsfonds, alsmede een toename van de fysieke aanwezigheid in dat land. Ik wil graag gebruik maken van de aanwezigheid van de Commissie om te vragen wat deze in dit opzicht doet of van plan is te doen.

Uiteraard kan ik mijn toespraak niet afronden zonder alle Somalische facties ertoe op te roepen een einde te maken aan een van de langste en meest vernietigende gewapende conflicten van de afgelopen jaren en deze resolutie doet hetzelfde.

  Marios Matsakis, auteur. − (EN) Mijnheer de Voorzitter, Somalië is een land dat nu al jaren getroffen wordt door een burgeroorlog en armoede. Duizenden burgers hebben daarbij het leven verloren en honderdduizenden hebben geleden en lijden nog altijd.

De internationale gemeenschap heeft enige actie ondernomen en er moet worden gezegd dat dit enig succes heeft opgeleverd. De ellende van de Somaliërs duurt echter voort en het doden van burgers is in dat gebied nu helaas een routinekwestie geworden.

Er moet doortastend en efficiënt opgetreden worden, in mijn ogen vooral als volgt:

Ten eerste moet de strikte naleving van het VN-wapenembargo voor Somalië worden afgedwongen. Dit geldt ook voor China, dat meestal de boosdoener in dergelijke situaties.

Ten tweede moet ervoor worden gezorgd dat alle VN- en EU-hulp aan Somalië gaat naar diegenen die deze hulp werkelijk en rechtmatig nodig hebben en niet eindigt in de zakken van krijgsheren.

Ten derde moet er druk worden uitgeoefend op de VN-Veiligheidsraad om dringend over te gaan tot de invoering van de unaniem goedgekeurde resolutie van 15 mei 2008 om een voldoende sterke VN-vredesmacht in dat gebied te installeren – – daarbij moet uiteraard worden gewaarborgd dat de vredebewaarders niet van dezelfde kwaliteit zijn als degenen die onlangs beschuldigd zijn van misdrijven tegen de plaatselijke bevolking, die ze geacht werden te beschermen.

Ten vierde moet de Afrikaanse Unie nog maar eens aan het verstand worden gebracht dat ze de primaire verantwoordelijkheid draagt voor de gebeurtenissen in Afrikaanse gebieden als Somalië en – in plaats van een nutteloze retoriek te voeren – dringende en praktische maatregelen moet nemen tegen alle regimes en andere partijen of facties die de Afrikaanse volkeren dieper onderdompelen in primitieve en uitzichtloos ellendige situaties.

  John Bowis, auteur. − (EN) Mijnheer de Voorzitter, in 1960 verheugden Brits en Italiaans Somaliland zich op hun droom van onafhankelijkheid. Maar die droom nam al snel een slechte wending en ik herinner mij, als voorzitter in het Brits parlement van de British Somali Group, een reeks vluchtelingen die ons eerst kwamen vertellen over het autoritaire regime in dat land en vervolgens natuurlijk over de strijd tussen de facties en de anarchie.

Somaliland heeft nog altijd een zekere graad van onafhankelijkheid en stabiliteit, net als Puntland. Maar de naam Mogadishu is synoniem met geweld, moord, rellen, honger en een slechte economie.

Dus wat doen we? Wel, we kunnen niet zoveel doen. Zeker niet individueel; waarschijnlijk niet als Europa. Maar we kunnen samen met andere internationale actoren druk uitoefenen op de actoren in dat land om te komen tot overeenstemming om een einde te maken aan het lopende conflict, een einde te maken aan het geweld, een einde te maken aan de schendingen van de internationale mensenrechten en werk te maken van vrede.

We moeten ze ertoe overhalen toe te laten dat de meest noodlijdenden humanitaire bijstand ontvangen en we moeten ze misschien helpen de veiligheid van de humanitaire hulpverleners te garanderen.

We moeten een oproep doen aan de externe actoren die kunnen helpen. We roepen Kenia op om Somalische vluchtelingen toe te laten aan de grens in El Wak en recht te geven op bijstand in dat land.

We roepen iedereen op om, zoals reeds aangehaald, te zorgen voor een embargo op de verkoop van wapens aan dat land. We dringen erop aan dat degenen die oorlogsmisdrijven hebben gepleegd, voor het gerecht en zo nodig voor het Internationaal Strafhof worden gebracht. En natuurlijk zijn we verheugd over de resolutie van de VN-Veiligheidsraad van mei waarin wordt verzocht tot de installatie van een vredesmacht van 28 000 man; en, misschien meer realistisch, dringen we erop aan dat AMISOM het mandaat krijgt om beschermende maatregelen te nemen,

We hebben maatregelen nodig: niet alleen voornemens, maar internationale maatregelen.

  Erik Meijer, auteur. − (NL) Voorzitter, het geweld in Somalië heeft alles te maken met het feit dat er sinds 1991 geen algemeen erkende regering meer bestaat. In het zuiden en midden van het land is jarenlang gevochten tussen de legertjes van verschillende krijgsheren en in het noorden wordt het daar functionerende bestuur voor het grondgebied van de voormalige Britse kolonie Somaliland internationaal niet erkend.

Daarna is er een strijd ontstaan tussen de Unie van islamitische rechtbanken en het leger van het buurland Ethiopië. Afspraken over hereniging van het land werden nooit algemeen ondersteund en diegenen die ze wel ondersteunden, maakten daar vaak een eind aan.

Die langdurige chaos maakt steun van de buitenwereld voor welke overgangsregering dan ook al gauw tot inmenging in onoplosbare gewapende binnenlandse conflicten.

In de afgelopen jaren heb ik er een aantal keren voor gewaarschuwd dat de Europese Unie door medefinanciering van falende constructies wordt gebonden aan een van de strijdende partijen zonder dat uitzicht ontstaat op een duurzame en breedgedragen oplossing.

Europa moet zéker helpen als er een oplossing mogelijk is, maar voorbarig ingrijpen leidt tot ongelukken.

Op 15 november 2007 heeft dit Parlement tijdens een eerder urgentiedebat over Somalië een resolutie aangenomen die opriep tot beëindiging van buitenlandse militaire interventies en tot dialoog en verzoening in het binnenland.

Het is goed dat ook de nu voorgelegde resolutie zich uitspreekt tegen misbruik van steun van de Europese Unie voor krijgsheren die hun macht willen herstellen, tegen het inzetten van kindsoldaten en tegen nieuwe wapenleveranties.

Gisteren is een moordaanslag op de overgangspresident Abdullahi Yusuf mislukt. Nog steeds staan gewapende troepen scherp tegenover elkaar. We moeten nu zien of het vorige week gesloten akkoord om binnen 30 dagen het geweld te stoppen en binnen 3 maanden de Ethiopische interventiemacht te vervangen door een vredesmacht van de Verenigde Naties een serieuze kans krijgt. Als dit leidt tot echte oplossingen, wordt Europese steun daarvoor zinvol.

  Adam Bielan, auteur. − (PL) Mijnheer de Voorzitter, de recente hervatting van de gevechten in Somalië tussen troepen van de Federale Overgangsregering en opstandelingen heeft het leven gekost aan meer dan honderd mensen en heeft ertoe geleid dat de burgerbevolking massaal weggevlucht is uit de Somalische hoofdstad Mogadishu. Mensenrechtenschendingen, waaronder foltering, verkrachting, moord en aanvallen op burgers, zijn dagelijkse kost in Somalië en worden begaan door alle partijen in het conflict.

De internationale gemeenschap kan niet onverschillig blijven ten aanzien van deze flagrante gewelddaden in Somalië. De Europese Unie moet haar betrokkenheid ontegenzeglijk vergroten teneinde het conflict in Somalië op te lossen en zou alle partijen in het conflict moeten oproepen alles in het werk te stellen om humanitaire organisaties ongehinderde toegang te geven tot slachtoffers in dat land, zodat ze hen hulp kunnen brengen. Het inschakelen van een VN-vredesmacht tot de politieke situatie verbetert zou ook al een stap in de goede richting zijn, evenals de vernieuwing van het VN-embargo op wapenleveringen aan Somalië.

  Filip Kaczmarek, namens de PPE-DE-Fractie. – (PL) Mijnheer de Voorzitter, een maand geleden werd de ranking van de Global Peace Index gepubliceerd. Deze Index is het resultaat van een onderzoek dat ieder jaar wordt verricht in 140 landen door het Institute for Economics and Peace.

Volgens de bevindingen van dat onderzoek is Somalië het tweede gevaarlijkste land ter wereld, na Irak. De realiteit is deprimerend. Er is geen vooruitgang merkbaar in de oplossing van dit langdurig conflict en de informatie die ons bereikt, is afschuwelijk. Ik zal niet alles hier beschrijven, maar wil enkel zeggen dat Somalische piraten tot dusver 26 schepen hebben gekaapt sinds het begin van dit jaar.

In een conflict dat zo uitzichtloos is als het conflict in Somalië moet de nodige aandacht worden besteed aan elke overeenkomst tussen de partijen. Laat ons hopen dat de overeenkomst van 9 juni in Djibouti een doorbraak zal blijken en zal leiden tot blijvende vrede.

  Marianne Mikko, namens de PSE-Fractie. – (ET) Dames en heren, Somalië is een toneel van conflict geworden, om niet te zeggen een hel. Mensenrechten en het internationale recht worden flagrant geschonden; het land verkommert in armoede.

Duizenden burgers hebben het leven verloren bij conflicten tussen de islamisten en de troepen van de regering en honderdduizenden burgers zijn op de vlucht gedreven. Er worden iedere dag mensen gedood, verkracht en gefolterd.

Volgens de statistieken van de Verenigde Naties voor 2007 zijn er wereldwijd naar schatting 457 000 Somalische vluchtelingen. Dat wil zeggen dat een half miljoen Somaliërs gedwongen werden hun moederland te ontvluchten om te overleven.

In de voorbije drie maanden zijn meer dan vijftigduizend mensen moeten vluchten voor het geweld in Mogadishu. De situatie is volledig uit de hand gelopen.

Ik sympathiseer met de mensen die het geweld ontvluchten. Europa moet alles doen wat in haar macht ligt om Somalië te helpen het pad van de vrede te vinden. We mogen niet toestaan dat het conflict uitmondt in een regionale oorlog. Afrika heeft evenzeer behoefte aan vrede als aan lucht.

  Ewa Tomaszewska, namens de UEN-Fractie. – (PL) Mijnheer de Voorzitter, Somalië heeft al vele jaren te kampen met brutale gevechten. In de voorbije paar dagen zijn er naar schatting zo’n honderd mensen gedood en zo'n tweehonderd verwond. Duizenden mensen hebben hun woningen moeten verlaten in Mogadishu. Het aantal aanvallen op burgers en de media neemt toe. Op 7 juni is Nasteh Dahir Farah, de vicevoorzitter van de Nationale Unie van Somalische journalisten, brutaal vermoord. Er zijn ook medewerkers van hulporganisaties vermoord, onder hen Mohamed Mahdi. Er worden meer en meer kinderen ingelijfd bij het leger. 2,6 miljoen Somaliërs (zo’n 35 procent van de bevolking) hebben humanitaire hulp nodig. Amnesty International heeft in zijn verslagen enkele extreme vormen van aanvallen op ongewapende burgers beschreven. De aanvallers snijden vaak gewoon vrouwen en tieners de keel over.

We roepen de VN-Veiligheidsraad op om de vredesmacht in Somalië te versterken overeenkomstig de resolutie die is goedgekeurd op 15 mei en ook om het embargo op wapenleveringen aan Somalië te verscherpen.

  Bernd Posselt (PPE-DE). - (DE) Mijnheer de Voorzitter, zelden droeg een resolutie in dit Huis een gruwelijker titel als “banalisering van het vermoorden van burgers”. We kunnen daar niet banaal op reageren, dames en heren, maar met volle inzet. Één achtste van de bevolking is in de laatste twaalf maanden verdreven en tegen het einde van het jaar zou de helft van de burgerbevolking afhankelijk kunnen zijn van humanitaire hulp.

Ik ben de heer Dess en anderen dankbaar voor de voedselhulp en medische hulp die daar worden verstrekt, maar nu moeten we ook streven naar een politieke oplossing die al sinds 1991 ontbreekt. De enige mogelijkheid die ik hiertoe zie, is de installatie van VN-macht, maar dit moet worden aangevuld met gepaste burgerlijke structuren. Wat betreft de Federale Overgangsregering moeten we ons de vraag stellen waarheen de overgang leidt. Gaat het om een overgang naar een levensvatbare autonome structuur of is het nodig een internationale burgerstructuur op te richten, zoals gebeurd is in andere landen? Als dit niet goed komt, zal uiteindelijk het hele land afhankelijk zijn van humanitaire hulp. Dat kan niet de manier zijn waarop we moord, verkrachting en hongersnood oplossen.

  Colm Burke (PPE-DE). - (EN) Mijnheer de Voorzitter, de humanitaire situatie in Somalië verslechtert snel door een combinatie van conflicten, politieke instabiliteit en ernstige droogte. De hoge inflatie verergert de situatie nog.

We lopen het gevaar dat de taferelen van de hongersnood van 1992 zich herhalen indien de internationale gemeenschap geen grotere prioriteit geeft aan Somalië. 2,6 miljoen mensen uit een bevolking van zo’n 8,6 miljoen hebben dringend hulp nodig. Als de situatie in dit land niet aanzienlijk verbetert, kan dit cijfer oplopen tot 3,5 miljoen tegen eind 2008. 1,1 miljoen mensen zijn nu in eigen land ontheemd. Alleen al sinds januari zijn 300 000 mensen hun woningen ontvlucht.

Humanitaire organisaties worden ernstig belemmerd bij hun pogingen om Somalische burgers te helpen en hebben te kampen met aanvallen, diefstal en versperringen aan controlepunten. De hulpverleners zijn dagelijks blootgesteld aan aanzienlijke risico’s bij hun pogingen om voedsel te leveren aan de meest noodlijdenden. De missie van de Afrikaanse Unie in Somalië en een eventuele opvolger in de vorm van een VN-vredesmissie moeten het mandaat krijgen om burgers te beschermen, met inbegrip van vrouwen, kinderen en in eigen land ontheemden. Er moet ook getracht worden de toegenomen werving van kindsoldaten, inzonderheid in Mogadishu, een halt toe te roepen.

  Manuel Medina Ortega (PSE). - (ES) Mijnheer de Voorzitter, ik heb het woord gevraagd omdat ik één probleem wil aankaarten, namelijk de piraterij in Somalische wateren.

Enkele sprekers (ik denk de heer Kaczmarek en mevrouw Tomaszewska) hebben dit probleem al vermeld. Het komt ook aan bod in overweging G en paragraaf 8 van de gezamenlijke ontwerpresolutie, maar ik wil erop wijzen dat de bewoording van paragraaf 8 het optreden tegen piraterij beperkt tot vaartuigen die humanitaire hulp vervoeren. Het zou derhalve beter zijn afzonderlijk te stemmen over deze paragraaf en ertegen te stemmen.

Ten slotte zou ik de Commissie willen vragen of ze meer informatie heeft over een mogelijke samenwerking tussen de Europese Unie en de Veiligheidsraad om de maritieme beveiliging in dit gebied te waarborgen.

  Czesław Adam Siekierski (PPE-DE). - (PL) Mijnheer de Voorzitter, interne conflicten en burgeroorlogen zijn bijzonder gevaarlijk voor maatschappijen en landen, aangezien ze leiden tot moorden en plunderingen, tot het vluchten van mensen en gedwongen uitzettingen, tot verkrachting en foltering en andere wreedheden. Het is de burgerbevolking die dit alles moet ondergaan, burgers die ongewapend zijn en vaak aangevallen worden door de verschillende partijen in het conflict.

Ondanks het optreden van de secretaris-generaal van de VN, de Afrikaanse Unie en de steun van de Europese Unie is de situatie in Somalië zo slecht dat men spreekt van een humanitaire ramp. Kinderen die gedwongen worden deel te nemen aan de conflicten, zijn ook getuige van vreselijke wreedheden.

Het heeft er alle schijn van dat de meest doeltreffende manier om deze ramp en deze oorlog aan te pakken is een internationale strijdkracht te installeren in Somalië.

  Charlie McCreevy, lid van de Commissie. − (EN) Mijnheer de Voorzitter, mijn collega Louis Michel kon hier vandaag helaas niet aanwezig zijn. Daarom wil ik in zijn naam enkele opmerkingen over het probleem in Somalië met u delen.

Ten eerste wens ik te zeggen dat ik uw bezorgdheid over het voortdurende conflict en de politieke instabiliteit in Somalië deel. Fundamentele rechten en eerbied voor de elementaire menselijke waardigheid worden in Somalië nog steeds met voeten getreden door strijdkrachten die systematisch en op grote schaal burgers aanvallen. Zeventien jaar staatloosheid hebben geleid tot het verlies van burgerlevens, massale ontheemding en vernietiging van materiële infrastructuur. Één derde van de bevolking, zo’n 2,6 miljoen mensen, zijn nu afhankelijk van humanitaire hulp. De Europese Unie zet zich samen met andere belangrijke internationale actoren in om hulp te bieden op dit kritieke ogenblik.

Op politiek niveau zal de EU de speciale gezant van de secretaris-generaal van de VN ten volle blijven steunen in zijn streven om de maatregelen van de internationale gemeenschap te coördineren en een inter-Somalische politieke dialoog op gang te brengen. We onderzoeken nu - samen met andere donoren - de gepaste manieren en middelen om de Somaliërs beter te helpen om de overeenkomst die op 9 juni in Djibouti is bereikt, doeltreffend in te voeren. Deze overeenkomst biedt het Somalische volk nieuwe hoop op langdurige vrede en stabiliteit.

Op humanitair niveau concentreert de EU zich vooral op steun aan basissectoren zoals gezondheidszorg, voeding, voedselhulp, huisvesting en niet-voedselhulp, water en sanitaire voorzieningen, als deel van een reeks activiteiten die vooral gericht zijn op centrale en zuidelijke gebieden van het land, die zwaar getroffen zijn door burgerconflicten en extreme natuurrampen.

In 2007 heeft ons Directoraat-generaal Humanitaire hulp voor 18 miljoen euro humanitaire bijstand kunnen verstrekken. Gezien de verslechtering van de humanitaire situatie en de stijging van de voedselprijzen zou de bijstand dit jaar in totaal 27 miljoen euro moeten bedragen.

Op het gebied van ontwikkeling is de EU al de belangrijkste hulpdonor voor Somalië. De EU levert steun op middellange en lange termijn voor de vestiging van een vreedzame maatschappij die in haar eigen behoeften kan voorzien.

De EU maakt in haar landenstrategie voor 2008-2013 meer dan 212 miljoen euro vrij voor Somalië, op grond van het 10e Europees Ontwikkelingsfonds. Één derde van dit programma zal gaan naar onderwijs, wat belangrijk is voor de eerbiediging van de mensenrechten. De kritieke doelstelling is verzoening, democratie en de ontwikkeling van bestuursstructuren op alle niveaus aan te moedigen. Zonder vrede en veiligheid is het echter niet mogelijk om doeltreffend te werken aan ontwikkeling voor de lange termijn. Daarom wordt prioriteit gegeven aan het bevorderen van een vreedzame en veilige omgeving waar mensenrechten geëerbiedigd worden en democratische processen en instellingen tot ontwikkeling kunnen komen.

Commissaris Michel heeft slechts enkele dagen geleden de Somalische president ontmoet in de marge van de IGAD-topconferentie in Addis Abeba. Bij deze gelegenheid heeft president Yusuf een sterk pleidooi gehouden voor internationale hulp om een betere, veilige omgeving voor de inwoners van Somalië te steunen. We hebben beloofd de Somalische regering sterk te steunen met dit doel. De Europese Commissie financiert de opleiding van de Somalische politie al via de VN en er wordt ook bijdragen in de kosten van de AMISOM-operatie.

Uiteindelijk zal het politieke proces van verzoening en stabilisering ook afhangen van het engagement en de steun van belangrijke regionale actoren, met name Ethiopië en Eritrea, die Somalië gebruikt hebben voor een “oorlog bij volmacht”. In dit opzicht is de terugtrekking van Ethiopische troepen uit Somalië een sleutelelement voor eventuele politieke doorbraak.

Commissaris Michel heeft vorig weekend eerste minister Meles van Ethiopië en president Isaias van Eritrea ontmoet en hen met klem gevraagd om hun steun te geven aan het proces van Djibouti, dat, hoewel het verre van perfect is, een reële, zo niet de enige kans, biedt om de verschillende Somalische actoren samen te brengen.

Ondanks de moeilijke omstandigheden zal de Commissie haar hulpprogramma voor Somalië, dat ontwikkeld is samen met lidstaten, voortzetten om het lijden van de Somalische bevolking te verlichten en de grondslag te leggen voor een vreedzame maatschappij.

Er zijn enkele vragen gesteld over piraterij en ik zou nog willen zeggen dat de Commissie, hoewel ze niet bevoegd is voor de invoering van een scheepsmacht als bepaald in Resolutie 1816 van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties, met de Raad een werkgroep heeft ingesteld die samengesteld is uit de betrokken directoraten-generaal - met name het DG Energie en Vervoer, het DG Maritieme zaken en visserij, het DG Ontwikkeling en EuropeAid - om te onderzoeken wat de beste manier is om de VN-resolutie in te voeren.

  De Voorzitter. – Het debat is gesloten.

De stemming vindt aan het einde van de debatten plaats.