Przewodniczący. - Następnym punktem porządku obrad jest debata nad sześcioma projektami rezolucji w sprawie Somalii. ⁽¹⁾

  Mikel Irujo Amezaga, autor. − (ES) Panie przewodniczący! Najpierw chciałbym wyrazić moje głębokie zmartwienie ostatnimi przypadkami porwania statków na somalijskich wodach i poniżające traktowanie załogi przez porywaczy.

Z tego samego miejsca prosiłem Unię Europejską o przyjęcie polityki Wspólnoty dotyczącej koordynacji i wzajemnej pomocy, która umożliwiłaby statkom wojskowym na wodach międzynarodowych pływających pod banderą któregoś z państw członkowskich, aby przy pierwszej możliwej okazji ochraniały łodzie handlowe i rybackie pływające pod banderą innych państw członkowskich.

Ponadto chciałbym kategorycznie potępić handel bronią i amunicją ze zorganizowanymi bandami i frakcjami paramilitarnymi. Moja grupa chciałaby prosić kompetentne organizacje międzynarodowe i stosowne organizacje regionalne, aby zaleciły odpowiednie środki zapobiegawcze w celu zatrzymania dopływu takiej broni do tych grup.

Moja grupa chciałaby prosić kraje donatorów oraz Unię Europejską, aby respektowały swoje zobowiązania i zagwarantowały ścisłą współpracę, tak aby podnieść skuteczność pomocy na rzecz rozwoju.

Chcielibyśmy też prosić Komisję, która jest tu dziś reprezentowana, by zaproponowała szybki i znaczny wzrost zasobów Unii Europejskiej w Somalii, szczególnie z okazji pośredniego przeglądu 10. Europejskiego Funduszu Rozwoju, a także wzrost jej fizycznej obecności w tym kraju. Chciałbym również skorzystać z obecności Komisji, aby spytać, co robi albo zamierza zrobić w tym zakresie.

Oczywiście, nie mogę zakończyć mojego wystąpienia bez wezwania wszystkich frakcji w Somalii, by zakończyły jeden z najdłuższych i najbardziej niszczycielskich konfliktów zbrojnych w ostatnich latach, a rezolucja ta czyni to samo.

  Marios Matsakis, autor. − Panie przewodniczący! Somalia jest krajem od wielu już lat dotkniętym wojną domową i biedą. W efekcie zmarło tysiące cywilów, a setki tysięcy cierpiało i nadal cierpi.

Społeczność międzynarodowa podjęła pewne działania z, trzeba przyznać, niewielkim powodzeniem. Jednak trudna sytuacja ludzi w Somalii nadal jest faktem, a zabijanie ludności cywilnej w tym regionie jest już na porządku dziennym.

Potrzeba dodatkowych odważnych i skutecznych działań, głównie - moim zdaniem - następujących:

Po pierwsze, embargo ONZ na broń nałożone na Somalię musi być rygorystycznie egzekwowane. Musi to obejmować Chiny, które są na ogół winowajcą w takich sytuacjach.

Po drugie, należy zapewnić, że cała pomoc z ONZ i UE przeznaczona dla Somalii trafia do tych, którzy jej naprawdę potrzebują i mają do niej prawo, a nie do kieszeni watażków.

Po trzecie, trzeba wywrzeć presję na Radzie Bezpieczeństwa ONZ, aby natychmiast przystąpiła do wprowadzenia w życie swojej jednogłośnej decyzji z 15 maja 2008 r. o rozlokowaniu w tym rejonie wystarczająco silnych sił pokojowych ONZ, upewniając się, oczywiście, czy członkowie takiej misji pokojowej nie są takiej samej maści jak ci, którzy zostali niedawno oskarżeni o popełnianie przestępstw na lokalnej ludności, którą mieli ochraniać.

Po czwarte, Unia Afrykańska musi raz jeszcze zrozumieć, że pierwsza ponosi odpowiedzialność za to, co dzieje się w regionach afrykańskich takich jak Somalia, a w miejsce w ogóle nieskutecznej retoryki musi podjąć natychmiastowe i praktyczne działania przeciwko wszystkim tym reżimom czy innym partiom i frakcjom, które doprowadzają ludzi w Afryce do prymitywnych i dramatycznych sytuacji.

  John Bowis, autor. −Panie przewodniczący! W 1960 r. brytyjski i włoski Somaliland nie mógł doczekać się spełnienia swojego marzenia o niepodległości. Jednak marzenie szybko prysło, a jako przewodniczący Brytyjskiej Grupy ds. Somalii w brytyjskim parlamencie przypominam sobie tłumy uchodźców przychodzące do nas, aby powiedzieć nam najpierw o reżimie autorytarnym w tym kraju, a później, oczywiście, a walkach frakcyjnych i anarchii.

Somaliland nadal do pewnego stopnia jest niepodległy i stabilny, podobnie jak Puntland. Jednak Mogadiszu utożsamia się z przemocą, morderstwami, zamieszkami, głodem i załamaną gospodarką.

Co powinniśmy więc robić? Cóż, nie za wiele możemy zrobić. Z pewnością nie w pojedynkę; prawdopodobnie nie jako Europa. Możemy jednak działać z innymi podmiotami międzynarodowymi w celu wywarcia presji na podmiotach w tym kraju, aby zgodziły się zakończyć trwający konflikt, zaprzestać przemocy, skończyć z łamaniem międzynarodowych praw człowieka i starać się osiągnąć pokój.

Musimy przekonać je, aby pozwoliły pomocy humanitarnej dotrzeć do najbardziej potrzebujących i może musimy też pomóc im zapewnić bezpieczeństwo tych pracowników pomocy humanitarnej.

Musimy apelować do tych, którzy mogą pomóc. Apelujemy do Kenii, by pomogła somalijskim uchodźcom w dostępie do granicy w El Wak i do prawa do pomocy w tym kraju.

Apelujemy do wszystkich, jak już wspomnieliśmy, aby zagwarantować egzekwowanie embarga na sprzedaż broni do tego kraju. Żądamy, by ci, którzy popełnili przestępstwa zostali postawieni przed sądem, a w stosownych przypadkach przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym. Oczywiście, z zadowoleniem przyjmujemy rezolucję Rady Bezpieczeństwa ONZ z maja, która wzywa do rozlokowania 28 000 żołnierzy jako sił pokojowych. Co może bardziej realistyczne, namawiamy, by AMISOM została upoważniona do podjęcia działań ochronnych.

Potrzebujemy działań: nie tylko rezolucji, ale potrzebujemy międzynarodowych działań.

  Erik Meijer, autor. − (NL) Panie przewodniczący! Problem z przemocą w Somalii tkwi w tym, że od 1991 r. nie było tam już ogólnie uznawanego rządu. Na południu i w centrum kraju od lat dochodzi do walk między milicją a różnymi watażkami, a na północy administracja państwowa na terytorium byłej kolonii brytyjskiej Somaliland, która tam działa, nie jest uznawana na arenie międzynarodowej.

Następnie wybuchł konflikt między Unią Trybunałów Islamskich a wojskiem z sąsiedniej Etiopii. Rozmowy na temat ponownego zjednoczenia kraju nigdy nie zostały powszechnie poparte, a ci, którzy je popierali, często się wycofywali.

Lata chaosu szybko doprowadzają do przerodzenia się poparcia od reszty świata dla jakiegokolwiek tymczasowego rządu w ingerencję w nierozwiązywalne wewnętrzne konflikty zbrojne.

W ostatnich kilku latach wielokrotnie ostrzegałem, że, pomagając w sfinansowaniu łamiących się struktur, Unia Europejska uwiązuje się do jednej ze zwaśnionych stron bez jakichkolwiek szans na znalezienie trwałego i powszechnego rozwiązania.

Z pewnością Europa musi pomóc, jeśli znalezienie rozwiązania jest możliwe, ale zbyt pochopna ingerencja prowadzi do katastrofy.

W poprzedniej debacie na temat Somalii przeprowadzonej w trybie pilnym 15 listopada 2007 r. Parlament ten przyjął rezolucję wzywającą do zakończenia zagranicznej interwencji wojskowej oraz do dialogu i pojednania wewnątrz kraju.

Powinno się docenić fakt, że zgłoszona właśnie rezolucja ma wymowę przeciwko wsparciu Unii Europejskiej dla watażków, którzy próbują odbudować swoją władzę, przeciwko wykorzystaniu dzieci-żołnierzy i przeciwko dalszym dostawom broni.

Wczoraj doszło do nieudanego zamachu na tymczasowego prezydenta, Abdullahiego Yusufa. Między oddziałami zbrojnymi nadal panuje zaostrzony konflikt. Teraz się okaże, czy osiągnięte w ubiegłym tygodniu porozumienie o zaprzestaniu przemocy przed upływem 30 dni oraz o zastąpieniu etiopskich sił interwencyjnych siłami pokojowymi ONZ ma realną szansę zakończyć się sukcesem. Jeżeli doprowadzi ono do realnych rozwiązań, będzie sens, aby Europa je popierała.

  Adam Bielan, autor. − Panie Przewodniczący! Wznowienie w ostatnich dniach walk w Somalii pomiędzy oddziałami tymczasowego rządu federalnego a powstańcami pochłonęło życie ponad stu osób i doprowadziło do masowego exodusu ludności cywilnej ze stolicy Somalii Mogadiszu. W Somalii na porządku dziennym są ciągłe przypadki naruszania praw człowieka przez wszystkie strony konfliktu obejmujące tortury, gwałty, zabójstwa oraz ataki na ludność cywilną.

Społeczność międzynarodowa nie może być obojętna wobec jawnych aktów przemocy w Somalii. Unia Europejska musi zdecydowanie zwiększyć swoje zaangażowanie na rzecz rozwiązania konfliktu w Somalii i wezwać strony konfliktu do podjęcia wszelkich możliwych kroków dla zapewnienia pozbawionego przeszkód dostępu organizacji humanitarnych do niesienia pomocy poszkodowanej ludności tego kraju. Krokiem w dobrą stronę byłoby także rozmieszczenie żołnierzy sił pokojowych ONZ do czasu poprawy sytuacji politycznej oraz wznowienie embarga ONZ na dostawy broni do Somalii.

  Filip Kaczmarek, w imieniu grupy PPE-DE. – Panie Przewodniczący! Miesiąc temu ogłoszono Światowy Indeks Pokoju. Jest to badanie przeprowadzane corocznie w 140 państwach przez Instytut Ekonomii i Pokoju.

W badaniu tym uznano Somalię za drugi najbardziej niebezpieczny kraj na świecie, zaraz po Iraku. Rzeczywistość jest zasmucająca. Nie widać postępów w rozwiązywaniu tego długiego konfliktu, a napływające informacje są przerażające. Nie będę ich wszystkich tutaj powtarzał, ale powiem tylko, że jeśli chodzi o piratów somalijskich, to od początku tego roku uprowadzili oni 26 statków.

W konflikcie tak beznadziejnym jak somalijski każde porozumienie pomiędzy stronami należy traktować z należytą uwagą. Miejmy zatem nadzieję, że porozumienie z 9 czerwca z Dżibuti stanie się momentem przełomowym w tym konflikcie i doprowadzi do trwałego pokoju.

  Marianne Mikko, w imieniu grupy PSE. - (ET) Szanowni państwo! Somalia stała się obszarem konfliktu, żeby nie powiedzieć piekła. Dochodzi do rażącego łamania praw człowieka i prawa międzynarodowego; w kraju panuje bieda.

Tysiące cywilów zginęło w starciach islamistów z oddziałami rządu, a setki tysięcy zmuszono do ucieczki. Każdego dnia zabija się, gwałci i torturuje ludzi.

Statystyki ONZ za rok 2007 pokazują, że na świecie jest około 457 000 somalijskich uchodźców. Jest to pół miliona Somalijczyków, którzy, aby przetrwać, zmuszeni byli do ucieczki z własnego kraju.

W ciągu ostatnich trzech miesięcy przemoc w Mogadiszu zmusiła do ucieczki ponad 50 000 ludzi. Sytuacja zupełnie wymknęła się spod kontroli.

Współczuję ludziom, którzy muszą uciekać przed przemocą. Musimy zrobić wszystko, co jest w mocy Europy, aby pomóc Somalii obrać kurs w kierunku pokoju. Nie można pozwolić, aby ten konflikt rozwinął się w regionalną wojnę. Afryka potrzebuje pokoju jak powietrza.

  Ewa Tomaszewska, w imieniu grupy UEN. – Panie Przewodniczący! Od lat Somalia jest terenem brutalnych walk. W ostatnich dniach liczbę zabitych szacuje się na około stu osób, około dwustu zostało rannych. Tysiące ludzi musiały porzucić swe domy w Mogadiszu. Ataki wobec ludzi i mediów zaostrzają się. 7. czerwca brutalnie zamordowano Nasteha Dahira Faraha, wiceprzewodniczącego krajowego związku somalijskich dziennikarzy. Mordowani są pracownicy organizacji pomocowych, wśród nich Mohamed Mahdi. Narasta przymusowa rekrutacja dzieci do oddziałów zbrojnych. 2,6 miliona Somalijczyków (ok. 35% ludności) potrzebuje pomocy humanitarnej. O drastycznych formach ataków na bezbronną ludność cywilną informuje w swoich raportach Amnesty International. Nastolatkom, kobietom napastnicy często po prostu podrzynają gardła.

Apelujemy do Rady Bezpieczeństwa ONZ o wzmocnienie kontyngentu sił pokojowych w Somalii zgodnie z przyjętą 15 maja rezolucją, a także o wzmocnienie embarga na dostawy broni do Somalii.

  Bernd Posselt (PPE-DE). - (DE) Panie przewodniczący! Rzadko się zdarzało, by rezolucja w tej Izbie miała tak makabryczny tytuł jak „Systematyczne zabijanie ludności cywilnej”. Nie możemy, szanowni państwo, zareagować w systematyczny sposób, musimy dać z siebie wszystko. W ciągu ostatnich dwunastu miesięcy jedna ósma ludności została wysiedlona, a do końca roku połowa ludności cywilnej może być zależna od pomocy humanitarnej.

Jestem wdzięczny panu posłowi Dessowi i innym za pomoc żywieniową i medyczną udzielaną w tym regionie, ale teraz musimy także dążyć do politycznego rozwiązania, którego nie było od 1991 r. Jedyną możliwością jest, moim zdaniem, rozlokowanie sił ONZ, które muszą jednak zostać uzupełnione odpowiednimi strukturami cywilnymi. Jeśli chodzi o tymczasowy rząd federalny, musimy spytać, do czego prowadzi okres przejściowy. Albo jest to przejście do realnej struktury autonomicznej, albo trzeba ustanowić międzynarodowe struktury cywilne, jak miało to miejsce w innych krajach. Jeżeli tego nie zrozumiemy, w końcu cały naród będzie zależny od pomocy humanitarnej. Nie może to być sposób na zlikwidowanie morderstw, gwałtów i głodu.

  Colm Burke (PPE-DE). - Panie przewodniczący! Sytuacja humanitarna w Somalii gwałtownie się pogarsza na skutek połączenia konfliktu, niestabilności politycznej i ekstremalnej suszy, jak i wysokiej inflacji, która jeszcze potęguje problemy.

Istnieje niebezpieczeństwo, że, jeśli społeczność międzynarodowa nie potraktuje Somalii priorytetowo, powrócimy do scen z klęski głodu z 1992 r. 2,6  miliona z 8,6 miliona ludzi potrzebuje natychmiastowej pomocy. Jeżeli w tym kraju nie dojdzie do znaczącej poprawy, do końca 2008 r. liczba ta może wzrosnąć do 3,5 miliona. 1,1 miliona ludzi jest obecnie wewnętrznie przesiedlonych. Tylko od stycznia ze swoich domów uciekło 300 000 ludzi.

Organizacje humanitarne napotykają poważne trudności w swoich próbach pomocy somalijskiej ludności cywilnej oraz padają ofiarami ataków, kradzieży i blokad na posterunkach wojskowych. Próbując dostarczyć żywność najbardziej potrzebującym, pracownicy takich organizacji dzień w dzień stają w obliczu poważnego ryzyka. Misja Unii Afrykańskiej w Somalii i każda następna misja pokojowa ONZ musi być upoważniona do ochrony ludności cywilnej, w tym kobiet, dzieci i osób wewnętrznie przesiedlonych. Trzeba także podjąć próby zahamowania wzrostu liczby dzieci-żołnierzy, szczególnie w Mogadiszu.

  Manuel Medina Ortega (PSE). - (ES) Panie przewodniczący! Poprosiłem o głos, aby wspomnieć o jednej kwestii - piractwie na somalijskich wodach.

Niektórzy mówcy (chyba pan poseł Kaczmarek i pani poseł Tomaszewska) wspomnieli o tej kwestii, wspomina o niej także punkt G ustęp 8 wniosku wspólnej rezolucji. Ja jednak chcę zauważyć, że projekt ustępu 8 ogranicza działania przeciwko piractwu do statków przewożących pomoc humanitarną, więc lepiej byłoby głosować oddzielnie nad tym ustępem i głosować przeciwko niemu.

Chciałbym w końcu zapytać Komisję, czy ma jakiekolwiek dalsze informacje odnośnie do możliwej współpracy Unii Europejskiej z Radą Bezpieczeństwa w celu zagwarantowania bezpieczeństwa w tym obszarze.

  Czesław Adam Siekierski (PPE-DE). - Panie Przewodniczący! Dla społeczeństw i państw szczególnie groźne są konflikty wewnętrzne i wojny domowe, które prowadzą do napaści i grabieży, do ucieczek i przymusowych wysiedleń, do gwałtów i tortur oraz innych okrucieństw. Tego wszystkiego doświadcza ludność cywilna, która jest bezbronna i często atakowana przez różne strony konfliktu.

Pomimo działań podjętych przez Sekretarza Generalnego ONZ, Unię Afrykańską i wsparcia, jakiego udziela Unia Europejska, sytuacja w Somalii jest tak trudna, że mówi się o klęsce humanitarnej. Szczególnego okrucieństwa doznają dzieci, które są włączane do tych walk.

Wydaje się, że najskuteczniejszą formą zapobieżenia tej klęsce, tej wojnie jest rozmieszczenie w Somalii żołnierzy sił międzynarodowych.

  Charlie McCreevy, komisarz. − Panie przewodniczący! Niestety, nie ma tu dziś mojego kolegi Louisa Michela, więc w jego imieniu chciałbym podzielić się z państwem kilkoma uwagami na temat tej kwestii dotyczącej Somalii.

Po pierwsze, podzielam państwa obawy co do trwającego nadal konfliktu i niestabilności politycznej w Somalii. Somalia pozostaje regionem, w którym podstawowe prawa i poszanowanie godności ludzkiej nadal są odrzucane przez uzbrojone jednostki dopuszczające się systematycznych i powszechnych ataków na ludność cywilną. Siedemnaście lat bezpaństwowości było świadkiem utraty życia cywilów, masowych przesiedleń i zniszczenia infrastruktury fizycznej. Jedna trzecia ludności, co odpowiada 2,6 milionom ludzi, jest dziś zależna od pomocy humanitarnej. Unia Europejska, wraz z innymi podmiotami międzynarodowymi, jest zaangażowana w pomoc w tym krytycznym momencie.

Na szczeblu politycznym UE będzie nadal w pełni wspierać Specjalnego Przedstawiciela Sekretarza Generalnego ONZ w jego wysiłkach, tak aby koordynować działania społeczności międzynarodowej oraz aby umożliwić dialog polityczny w samej Somalii. Analizujemy właśnie - wraz z innymi ofiarodawcami - odpowiednie sposoby i środki, które można wykorzystać, aby bardziej pomóc Somalijczykom skutecznie wprowadzić w życie porozumienie z Dżibuti osiągnięte 9 czerwca. Porozumienie to oferuje nową nadzieję na długotrwały pokój i stabilizację dla narodu somalijskiego.

Na szczeblu humanitarnym UE skupia się głównie na wspieraniu podstawowych sektorów, takich jak zdrowie, odżywianie, pomoc żywnościowa, schronienie i nieżywnościowe środki pomocowe, woda i sanitariaty, jako część wielu działań ukierunkowanych szczególnie na centralne i południowe obszary kraju, które zostały boleśnie dotknięte konfliktami cywilnymi i ekstremalnymi klęskami żywiołowymi.

W 2007 r. nasz dział pomocy humanitarnej zapewnił pomoc humanitarną na sumę 18 milionów EUR. W odpowiedzi na pogarszającą się sytuację humanitarną i wzrost cen żywności poziom pomocy powinien osiągnąć łączną wartość 27 milionów EUR na ten rok.

Na szczeblu rozwojowym UE juz jest głównym ofiarodawcą dla Somalii, zapewniając średnio- i długookresowe wsparcie dla utworzenia pokojowego i samorównoważącego się społeczeństwa.

Strategia krajów UE na rzecz Somalii lokuje ponad 212 milionów EUR na lata 2008-2013 w ramach 10. Europejskiego Funduszu Rozwoju. Jedna trzecia środków z tego programu zostanie przeznaczona na edukację, która jest istotna dla poszanowania praw człowieka. Decydującym celem jest zachęcanie do pojednania, demokracji i rozwoju struktur rządowych na wszystkich szczeblach. Jednak bez pokoju i bezpieczeństwa nie jest możliwe skuteczne zaangażowanie się w długookresowy rozwój. Priorytetowo traktuje się dlatego promowanie pokojowego i bezpiecznego środowiska, w którym prawa człowieka są respektowane, a demokratyczne procesy i instytucje mogą się rozwijać.

Pan komisarz Michel spotkał się z prezydentem Somalii zaledwie kilka dni temu, na szczycie Międzyrządowego Organu ds. Rozwoju w Addis Abebie. Przy tej okazji prezydent Yusuf mocno zaapelował o pomoc międzynarodową, aby zapewnić lepsze, bezpieczne środowisko dla ludzi żyjących w Somalii. W tym zakresie zobowiązaliśmy się zapewnić mocne wsparcie dla rządu somalijskiego. Komisja Europejska finansuje już szkolenie somalijskich służb policji poprzez ONZ, fundusze przekazywane są też na sfinansowanie kosztów operacji AMISOM.

W końcowym rozrachunku polityczny proces pojednania i stabilizacji będzie także zależał od zaangażowania i wsparcia ze strony kluczowych podmiotów regionalnych, a mianowicie Etiopii i Erytrei, które wykorzystały arenę Somalii na cele „wojny zastępczej”. Pod tym względem wycofanie etiopskich wojsk z Somalii jest kluczowym elementem jakiegokolwiek przełomu politycznego.

Pan komisarz Michel, który w ubiegły weekend spotkał się z premierem Etiopii Melesem Zenawim i prezydentem Erytrei Isaiasem Afewerkim, namawiał ich do wspierania procesu z Dżibuti, który, choć daleko mu do doskonałości, stanowi realną, jeśli nie jedyną, okazję, by pogodzić różne somalijskie strony.

Pomimo trudnych okoliczności Komisja będzie kontynuować swój program pomocy dla Somalii, który został zaplanowany z państwami członkowskimi, tak aby złagodzić cierpienie somalijskiej ludności oraz aby stworzyć podstawę dla spokojnego społeczeństwa.

Podniesiono kilka kwestii dotyczących piractwa, a ja dodałbym, że, choć Komisja nie ma kompetencji do rozlokowywania sił morskich jak przewiduje to rezolucja nr 1816 Rady Bezpieczeństwa ONZ, to wraz z Radą Komisja utworzyła grupę roboczą składającą się ze stosownych dyrekcji generalnych - a mianowicie z DG ds. Energii i Transportu, DG ds. Polityki Morskiej i Rybołówstwa, DG ds. Rozwoju oraz EuropeAid - aby opracować najlepszy sposób wprowadzenia w życie tej rezolucji ONZ.

  Przewodniczący. – Debata została zamknięta.

Głosowanie końcowe odbędzie się na zakończenie debat.