Πρόεδρος. – Το επόμενο θέμα είναι η έκθεση (A6-0077/2009) του κ. Cashman, εξ ονόματος της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων, σχετικά με την πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου που αφορά την πρόσβαση του κοινού στα έγγραφα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής (αναδιατύπωση) (COM(2008)0229 C6-0184/2008 – 2008/0090(COD)).

  Michael Cashman, εισηγητής. − Κύριε Πρόεδρε, προσβλέπω στη συζήτηση αυτή, και θα ήθελα ιδίως να ακούσω εκείνους που δεν υποστηρίζουν ιδιαίτερα τη βελτίωση της διαφάνειας και της πρόσβασης του κοινού στα έγγραφα.

Θα ήθελα να ξεκινήσω ευχαριστώντας τους επτά υπουργούς της ΕΕ που δήλωσαν τη στήριξή τους στην έκθεσή μου. Ειδικότερα εκφράζουν την ικανοποίησή τους, επειδή η Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων του Κοινοβουλίου ενέκρινε στις 17 Φεβρουαρίου 2009 μια έκθεση η οποία συμμερίζεται το όραμά μας για μια πιο διάφανη Ευρώπη.

Θεωρώ εκπληκτικό το γεγονός ότι, ενώ προσπαθούμε να επανασυνδεθούμε τους πολίτες μας, κάποιοι δεν υποστηρίζουν τη διαφάνεια και το άνοιγμα. Θεωρώ εξίσου εκπληκτικό το γεγονός ότι, ενώ προσπαθούμε να επανασυνδέσουμε τα θεσμικά όργανα με το κοινό, υπάρχει έλλειψη προθυμίας όσον αφορά τη βελτίωση του δημόσιου ελέγχου και της λογοδοσίας.

Ορισμένοι βουλευτές εξέφρασαν αμφιβολίες σχετικά με το κατά πόσον όλες οι τροπολογίες που προτείνονται στην έκθεσή μου εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της νομικής βάσης του κανονισμού – το άρθρο 255 της Συνθήκης. Θα ήθελα να τους καθησυχάσω: σκοπός του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. είναι: «να παράσχει στο κοινό το δικαίωμα μιας όσο το δυνατόν ευρύτερης πρόσβασης στα έγγραφα των θεσμικών οργάνων. Το δικαίωμα πρόσβασης του κοινού στα έγγραφα των θεσμικών οργάνων είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τον δημοκρατικό χαρακτήρα των οργάνων αυτών». Αυτό δεν το λέω εγώ – είναι η επί λέξει διατύπωση της απόφασης Turco του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Πρέπει να ερμηνεύουμε το άρθρο 255 της Συνθήκης σύμφωνα με το πνεύμα της απόφασης αυτής.

Ας πάρουμε την τροπολογία 44 για τα διαβαθμισμένα έγγραφα. Δεν είναι σωστό να λέμε, όπως κάνει η Επιτροπή, ότι η διαβάθμιση εγγράφων ως εμπιστευτικών δεν συνδέεται με κανέναν τρόπο με την πρόσβαση του κοινού στα εν λόγω έγγραφα. Σύμφωνα με την ισχύουσα έκδοση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1049/2001, τα έγγραφα μπορούν να διαβαθμισθούν μόνον προκειμένου να διαφυλαχθούν τα βασικά συμφέροντα που προστατεύονται βάσει του άρθρου 4 παράγραφος 1. Επομένως, ο σύνδεσμος υπάρχει ήδη. Εξαγάγαμε τα λογικά συμπεράσματα από τον σύνδεσμο αυτό και ενσωματώσαμε κανόνες σχετικά με τη διαβάθμιση των εγγράφων στον ίδιο τον κανονισμό. Οι κανόνες αυτοί, οι οποίοι καταρτίσθηκαν βάσει των κανόνων που ήδη εφαρμόζουν το Συμβούλιο και η Επιτροπή, καθορίζουν όρια στο δικαίωμα πρόσβασης του κοινού στα έγγραφα, όπως απαιτεί το άρθρο 255, και δεν υπάρχει καμία διάταξη στη Συνθήκη που να εμποδίζει τα θεσμικά όργανα να θεσπίσουν τα εν λόγω όρια στον κανονισμό.

Ας πάρουμε την τροπολογία 24, η οποία αναφέρεται στους οργανισμούς και στους φορείς που έχουν συσταθεί από τα θεσμικά όργανα. Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1049/2001, όπως τροποποιείται, θα θεσπίσει τις αρχές, τις προϋποθέσεις και τα όρια της πρόσβασης του κοινού στα έγγραφα των εν λόγω οργανισμών, αλλά δεν θα δημιουργήσει, ο ίδιος, υποχρεώσεις για τους οργανισμούς.

Εάν διαβάσετε την τροπολογία 29, για παράδειγμα, θα δείτε ότι ο κανονισμός εφαρμόζεται μόνον στα έγγραφα εις χείρας θεσμικού οργάνου, παρότι δεν ορίζει τα πρότυπα που θα πρέπει να ακολουθήσουν οι οργανισμοί κατά τη θέσπιση των δικών τους κανόνων σχετικά με την πρόσβαση του κοινού στα έγγραφά τους, σύμφωνα, θα προσέθετα, με την κοινή δήλωση που ενέκριναν το Συμβούλιο, η Επιτροπή και το Κοινοβούλιο στις 30 Μαΐου 2001.

Επιτρέψτε μου επίσης να επισημάνω, για όσους δεν μπορούν να το δουν, ότι είναι λυπηρό που το Συμβούλιο δεν είναι εδώ ώστε να δοθεί η δέουσα σημασία σε αυτή την εξαιρετικά σημαντική έκθεση.

Γνωρίζω επίσης ότι ορισμένοι εξ υμών ανησυχούσατε ότι λάβαμε υπερβολικά μέτρα προσπαθώντας να διασφαλίσουμε ότι τα κράτη μέλη δεν θα υπονομεύσουν το επίπεδο διαφάνειας στο οποίο στοχεύει ο κανονισμός. Πιστεύω ότι κατέβαλα μεγάλες προσπάθειες για να καθησυχάσω τις ανησυχίες αυτές, όπως θα διαπιστώσετε από τις συμβιβαστικές τροπολογίες που υπενθυμίζουν στα κράτη μέλη τις υποχρεώσεις τους, βάσει του άρθρου 10 της Συνθήκης, να μην εμποδίζουν την επίτευξη των στόχων της Κοινότητας, συμπεριλαμβανομένων της διαφάνειας και της δημοκρατίας.

Οι τροπολογίες του κ. Nassauer μπορεί να καθησυχάσουν την ομάδα του και άλλους βουλευτές του ΕΚ που ανησυχούν ότι ορισμένες ιδιωτικές πληροφορίες μπορεί να καταστούν δημόσιες. Κάτι τέτοιο δεν θα συμβεί και δεν μπορεί να συμβεί βάσει της έκθεσής μου. Μπορούμε ακόμη να θεωρούμε ότι τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα και ιδιωτικής φύσης θα εξακολουθήσουν να προστατεύονται, επομένως θα ακούσω με μεγάλο ενδιαφέρον τους λόγους για τους οποίους ορισμένοι αντιτάσσονται στον παρόντα κανονισμό.

  Margot Wallström, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής. − Κύριε Πρόεδρε, σας ευχαριστώ για την πολύ ουσιαστική έκθεση σχετικά με την πρόταση της Επιτροπής για αναδιατύπωση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1049/2001 σχετικά με την πρόσβαση του κοινού στα έγγραφα. Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό και προσφιλές θέμα και εκτιμώ το τεράστιο έργο που επιτέλεσαν ο κ. Cashman, ως εισηγητής, καθώς και πολλοί άλλοι δραστήριοι, γεμάτοι ενδιαφέρον και δεξιότητες άνθρωποι στο παρόν Κοινοβούλιο.

Πρόκειται για ένα θέμα που αφορά θεμελιώδη και ενίοτε συγκρουόμενα δικαιώματα πολιτών, οργανώσεων και επιχειρήσεων. Πρέπει να εξετάσουμε πολύ προσεκτικά τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν στον παρόντα κανονισμό και πρέπει να μείνουμε επικεντρωμένοι στο άνοιγμα. Και τα τρία θεσμικά όργανα συμφώνησαν ότι, γενικά, ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1049/2001 λειτούργησε εντυπωσιακά καλά επί σχεδόν οκτώ χρόνια. Το Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και η Επιτροπή είναι σήμερα πολύ πιο ανοικτά όργανα από ποτέ άλλοτε. Μπορούμε να πούμε ότι η αλλαγή των κανόνων οδήγησε σε αλλαγή πρακτικής και σε αλλαγή νοοτροπίας και στάσης.

Ταυτόχρονα, το Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και η Επιτροπή συμφωνούν επίσης ότι τα θεμιτά συμφέροντα προστατεύονται κατάλληλα. Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι τα θεσμικά όργανα της ΕΕ παρέχουν πρόσβαση σε μεγαλύτερο αριθμό εγγράφων, ενώ καταγράφεται μείωση του αριθμού και του ρυθμού των απορρίψεων σχετικών αιτημάτων. Επομένως, ελπίζω να συμφωνείτε ότι ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1049/2001 απέδειξε την αξία του. Για τον λόγο αυτό, δεν απαιτείται πλήρης τροποποίησή του.

Παρ’ όλα αυτά, ακόμη και ένα καλό εργαλείο έχει πάντοτε περιθώρια βελτίωσης. Η νομική βάση που αποτελεί την αφετηρία μας είναι το άρθρο 255 της Συνθήκης, όπως ήδη ανέφερε ο εισηγητής. Στη βάση αυτή, ο κανονισμός καθορίζει τις αρχές και τα όρια που διέπουν το δικαίωμα πρόσβασης των πολιτών στα έγγραφα. Όσον αφορά την ανά χείρας έκθεση, σημειώνω ότι ορισμένες τροπολογίες υπερβαίνουν το πεδίο εφαρμογής του άρθρου 255 της Συνθήκης και, ως εκ τούτου, οι τροπολογίες αυτές δεν μπορούν να γίνουν δεκτές. Όμως –και το «όμως» αυτό είναι σημαντικό– υποδεικνύουν σημαντικά θέματα τα οποία μπορούν να εξετασθούν σε ένα άλλο πλαίσιο. Η Επιτροπή θα τα εξετάσει οπωσδήποτε με εποικοδομητικό, πραγματιστικό και ανοικτό πνεύμα.

Είναι ορθή η πρακτική να αξιολογείται κατά καιρούς κατά πόσον η νομοθεσία λειτουργεί καλά και επιτυγχάνει τους στόχους της, και η Επιτροπή εκπόνησε την πρότασή της για αναδιατύπωση του κανονισμού στο πνεύμα αυτό. Η χρησιμοποίηση της τεχνικής της αναδιατύπωσης ανταποκρίνεται στον στόχο βελτίωσης της νομοθεσίας. Καθώς ο παρών κανονισμός αφορά ένα θεμελιώδες δικαίωμα των πολιτών, είναι εξαιρετικά σημαντικό να εγκρίνουμε ένα ενιαίο, σαφές και ευανάγνωστο νομικό κείμενο.

Η τεχνική της αναδιατύπωσης δεν δένει τα χέρια του νομοθέτη περισσότερο από ό,τι ο παραδοσιακός τρόπος τροποποίησης της νομοθεσίας. Ανεξάρτητα από την επιλεγόμενη νομοθετική τεχνική, ο κοινοτικός νομοθέτης δεν μπορεί να υπερβεί τον στόχο της πρότασης.

Είμαστε προσηλωμένοι στη συνέχιση της βελτίωσης της διαφάνειας και του ανοίγματος, και πιστεύω σθεναρά ότι αυτός είναι ένας καλός τρόπος για να επιτύχουμε τον στόχο μας. Ωστόσο, στο πλαίσιο αυτό, πρέπει να αναφέρω ότι ορισμένες τροπολογίες αφορούν διατάξεις του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1049/2001, την τροποποίηση των οποίων δεν πρότεινε η Επιτροπή. Δεν μπορούμε να τις δεχθούμε, επειδή υπερβαίνουν το πεδίο της πρότασης της Επιτροπής.

Παρ’ όλα αυτά, η Επιτροπή είναι φυσικά διατεθειμένη να δεχθεί καλές ιδέες, παρότι επί του παρόντος βρισκόμαστε ακόμη στα αρχικά στάδια της διαδικασίας. Θα ήθελα να επιβεβαιώσω ότι η Επιτροπή είναι διατεθειμένη να συζητήσει με τους δύο συννομοθέτες και ότι θέλουμε να προσπαθήσουμε να βρούμε κοινό έδαφος για την επίτευξη ενός ισορροπημένου και λειτουργικού συμβιβαστικού κειμένου. Ωστόσο, η Επιτροπή προτιμά να υποβάλει μια τροποποιημένη πρόταση, αφού οι δύο συννομοθέτες δηλώσουν τη θέση τους. Δεν μπορούμε και δεν θέλουμε να προκαθορίσουμε ή να προκαταλάβουμε τις συζητήσεις ή τις διαπραγματεύσεις.

Πρέπει επίσης να έχουμε κατά νου τις αλλαγές που θα επιφέρει η συνθήκη της Λισαβόνας –εάν και όταν τεθεί σε ισχύ– στο σημαντικό αυτό θέμα. Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1049/2001 θα ισχύει τότε σε όλα τα θεσμικά όργανα, τους φορείς, τους οργανισμούς και τα γραφεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μολονότι σε περιορισμένο βαθμό στο Δικαστήριο, στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Για τους πολίτες, η συνθήκη της Λισαβόνας θα αποτελέσει πραγματική πρόοδο, καθώς όλοι οι φορείς της ΕΕ θα εφαρμόζουν ένα κοινό σύνολο κανόνων σχετικά με την πρόσβαση στα έγγραφα. Ένα τέτοιο ενιαίο σύνολο κανόνων διασφαλίζει τη συνεκτικότητα αλλά, ταυτόχρονα, πρέπει να προσαρμοσθεί έτσι ώστε να ταιριάζει στον μεγάλο αριθμό των φορέων που έχουν πολύ διαφορετικές εντολές και αρμοδιότητες.

Θα ήθελα επίσης να επαναλάβω όσα έχω πει σε προηγούμενες ευκαιρίες στο παρόν Κοινοβούλιο και αλλού. Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1049/2001 είναι ο ακρογωνιαίος λίθος μιας πολιτικής διαφάνειας, αλλά πρέπει επίσης να σκεφτούμε τι μπορούμε να πράξουμε προορατικά εκτός της τυπικής νομοθεσίας. Για τον λόγο αυτό, ανακοίνωσα στην κοινή συνεδρίαση της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων στις 20 Ιανουαρίου ότι αναλαμβάνω την πρωτοβουλία εκπόνησης ενός σχεδίου δράσης για το άνοιγμα. Η βελτίωση των μητρώων, η αύξηση της φιλικότητας προς τον χρήστη και η βελτίωση της προσπελασιμότητας, η ενεργή διάδοση και η ταχύτερη δημοσίευση των εγγράφων είναι ορισμένα παραδείγματα των θεμάτων που θέλουμε να εξετασθούν στο εν λόγω σχέδιο δράσης, τα οποία φυσικά θα συνεχίσουμε να συζητούμε με τα άλλα θεσμικά όργανα της ΕΕ. Πρόκειται για έναν ρεαλιστικό και αποτελεσματικό τρόπο για την ενσωμάτωση της διαφάνειας σε όλες τις πολιτικές μας. Πρέπει να ηγούμαστε δίνοντας το παράδειγμα.

Στο πνεύμα αυτό, θα πρέπει επίσης να εξετάσουμε τρόπους ώστε να καταστήσουμε τα θεσμικά όργανα και τον τρόπο λειτουργίας τους καλύτερα κατανοητούς στους πολίτες. Χρειαζόμαστε μια ενεργή πολιτική ενημέρωσης των πολιτών, η οποία θα τους γνωστοποιεί με ποιον τρόπο οι πανευρωπαϊκές πολιτικές επηρεάζουν την καθημερινή ζωή τους. Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1049/2001 είναι, φυσικά, ένα σημαντικό εργαλείο, αλλά, πέρα από το νομικό κείμενο, αυτό που έχει πραγματικά σημασία είναι το πώς εφαρμόζεται στην πράξη.

Συνοψίζοντας τη θέση της Επιτροπής σχετικά με την έκθεση του κ. Cashman στο παρόν στάδιο της διαδικασίας, θα ήθελα να πω τα εξής. Υπάρχουν ορισμένες τροπολογίες τις οποίες η Επιτροπή δεν μπορεί να δεχθεί, επειδή υπερβαίνουν τη νομική βάση του άρθρου 255 της Συνθήκης. Υπάρχουν άλλες τροπολογίες τις οποίες δεν μπορούμε να δεχθούμε, επειδή υπερβαίνουν το πεδίο των προτεινόμενων από την Επιτροπή αλλαγών, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις οι εν λόγω τροπολογίες επισημαίνουν παρ’ όλα αυτά σημαντικά θέματα τα οποία είναι δυνατόν να εξετασθούν σε ένα άλλο πλαίσιο. Επίσης, η Επιτροπή είναι πάντοτε πρόθυμη να δεχθεί καλές ιδέες σε οποιοδήποτε πλαίσιο. Μόλις έχουμε τις θέσεις του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, θα έχετε τη θέση του τρίτου πυλώνα του θεσμικού τριγώνου.

Προσβλέπω στην ενδιαφέρουσα και παραγωγική συζήτηση που θα ακολουθήσει. Το θέμα την απαιτεί, και οι πολίτες μας έχουν το δικαίωμα να προσδοκούν μια σαφή και λειτουργική νομοθεσία σχετικά με την πρόσβαση του κοινού στα έγγραφά μας.

  Monica Frassoni, συντάκτρια γνωμοδότησης της Επιτροπής Νομικών Θεμάτων. – (IT) Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, διαθέτω ένα λεπτό για την Επιτροπή Νομικών Θεμάτων και ένα λεπτό για την Ομάδα των Πρασίνων/Ευρωπαϊκής Ελεύθερης Συμμαχίας. Επομένως, θα ήθελα να τα συνδυάσω, καθώς υπάρχουν πολλά κοινά στοιχεία στην προκειμένη περίπτωση.

Κύριε Πρόεδρε, εμείς στην Επιτροπή Νομικών Θεμάτων συζητήσαμε το θέμα της αναδιατύπωσης διεξοδικά. Θα πω αμέσως ότι δεν είμαστε καθόλου ευχαριστημένοι: πράγματι, πιστεύουμε ότι η χρήση της διαδικασίας αναδιατύπωσης για το συγκεκριμένο είδος πράξης δεν ήταν μια ιδιαίτερα σοφή απόφαση, μεταξύ άλλων επειδή, όπως είπε η κ. Επίτροπος, ο πραγματικός σκοπός στην προκειμένη περίπτωση είναι να κατανοήσουμε με ποιον τρόπο ένας κανονισμός ο οποίος λειτούργησε αρκετά καλά, αλλά μπορεί να τελειοποιηθεί, μπορεί, πράγματι, να βελτιωθεί. Έτσι, το αποτέλεσμα, είτε μέσω της χρήσης της παρούσας διαδικασίας είτε μέσω των πρακτικών προτάσεων που υποβλήθηκαν, είναι αναμφίβολα ένα βήμα προς τα πίσω σε σύγκριση με την παρούσα κατάσταση. Επομένως, κάτι πρέπει να γίνει για αυτό, και είναι πιο δύσκολο να επιτευχθεί κάτι τέτοιο με τη διαδικασία αναδιατύπωσης παρά με μια πλήρη νομοθετική εντολή.

Το δεύτερο πράγμα που θα ήθελα να πω είναι ότι δεν χρειάζονται περιστροφές: είμαι ευχαριστημένη γιατί η κ. Επίτροπος ανακοινώνει ευπρόσδεκτες πρωτοβουλίες σχετικά με τη διαφάνεια και το άνοιγμα, αλλά το γεγονός παραμένει ότι η πρόταση της Επιτροπής αποκλείει έγγραφα τα οποία είναι επί του παρόντος ανοικτά και διάφανα από την άποψη της παρούσας νομοθεσίας. Αυτή είναι η αλήθεια, και είναι επίσης αλήθεια ότι ορισμένα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένου του δικού της, το δήλωσαν αυτό με σαφήνεια και είπαν ότι είναι απαράδεκτο.

Σήμερα, το πρόβλημα είναι ότι, εάν θέλουμε να βελτιώσουμε ένα νομοθέτημα, δεν μπορούμε να προασπιζόμαστε απλώς την καθεστηκυία κατάσταση, γιατί εάν κάνουμε κάτι τέτοιο υπάρχει κίνδυνος αυτή να γίνει λιγότερο διάφανη, λιγότερο κατανοητή και ακόμη, θα έλεγα, λιγότερο δημοκρατική.

  Anneli Jäätteenmäki, συντάκτρια γνωμοδότησης της Επιτροπής Συνταγματικών Υποθέσεων. − (FI) Κύριε Πρόεδρε, η διαφάνεια είναι η βάση της δημοκρατίας. Δυστυχώς, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν μπορεί να υπερηφανεύεται για τη διαφάνειά της. Οι οδηγίες χρειάζονται αλλαγή, αλλά το ίδιο και οι στάσεις. Τι μπορούμε να πούμε για τη δήλωση του Συμβουλίου ότι δεν πρέπει να παρέχονται σε τρίτους έγγραφα που αφορούν νομικές συμβουλές σε σχέση με νομοθετικές διαδικασίες; Δεν πρέπει να παρέχονται σε τρίτους, δηλαδή στους πολίτες. Δεν μπορώ να καταλάβω πώς οι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορεί να είναι τρίτοι.

Επομένως, απαιτείται αλλαγή στάσης. Η νομοθεσία πρέπει να αλλάξει, ώστε να καταστούν διάφανα τα νομοθετικά έγγραφα του Συμβουλίου, του Κοινοβουλίου και της Επιτροπής, και η έμφαση στο σημείο αυτό αφορά τα νομοθετικά έγγραφα. Εάν κάνω σύγκριση με τη χώρα μου, για παράδειγμα, και με το Κοινοβούλιο της Φινλανδίας, δεν θα μπορούσαμε να φανταστούμε να είναι απόρρητες οι δηλώσεις της Επιτροπής Συνταγματικού Δικαίου του Κοινοβουλίου. Κάτι τέτοιο θα σήμαινε ότι ο λαός δεν θα μάθαινε τους λόγους για τους οποίους ο τάδε ή ο δείνα νόμος δεν τίθεται σε ισχύ· και το Συμβούλιο λέει ότι δεν πρέπει να πούμε τίποτε, επειδή το κοινό είναι τρίτοι.

Στη νομοθεσία, στη διατύπωση οδηγιών, στα πάντα, πρέπει να εργαζόμαστε ξεκινώντας από την προϋπόθεση ότι πρέπει να αυξήσουμε τη διαφάνεια, και υπάρχει επίσης περιθώριο βελτίωσης των διαδικασιών ψηφοφορίας. Θα έπρεπε να έχουμε ηλεκτρονική ψηφοφορία...

(Ο Πρόεδρος διακόπτει την ομιλήτρια)

  David Hammerstein, συντάκτης γνωμοδότησης της Επιτροπής Αναφορών. – (ES) Κύριε Πρόεδρε, κυρία Επίτροπε, δεν πρέπει να αφήσουμε αναξιοποίητη την ευκαιρία που μας παρουσιάζεται με την εξαιρετική αυτή έκθεση να επιτύχουμε συμφωνία σε πρώτη ανάγνωση –εννοώ κατά τη διάρκεια της παρούσας κοινοβουλευτικής περιόδου– ώστε να θεσπίσουμε νομοθεσία η οποία θα εξασφαλίσει μεγαλύτερη διαφάνεια στην πρόσβαση στα έγγραφα. Οι δικαιολογίες δεν είναι αποδεκτές, και ελπίζω ότι θα έχουμε τον χρόνο και τη σύνεση να επιτύχουμε συμφωνία επ’ αυτής της εξαιρετικής έκθεσης.

Όσον αφορά την έκθεση, εμείς τα μέλη της Επιτροπής Αναφορών εκφράζουμε την ανησυχία μας για το γεγονός ότι, όταν κινείται διαδικασία επί παραβάσει κατά ενός κράτους μέλους συνεπεία αναφοράς πολιτών, το κράτος μέλος έχει το δικαίωμα να αρνηθεί την πρόσβαση στα δημόσια έγγραφα που χρησιμοποιούνται στην εν λόγω διαδικασία επί παραβάσει, εμποδίζοντας με τον τρόπο αυτό τη συμμετοχή των πολιτών.

Μας προβληματίζει επίσης ιδιαίτερα η έλλειψη διαλειτουργικότητας και η τεχνική εμπλοκή που υπάρχει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσον αφορά τη χρήση διαλειτουργικών εγγράφων, δηλαδή εγγράφων ανοικτού προτύπου, καθώς τα έγγραφα δεν είναι συμβατά με το λογισμικό και την πλατφόρμα πληροφορικής που χρησιμοποιεί επί του παρόντος το Κοινοβούλιο, η οποία χρησιμοποιείται από μία μόνο εταιρεία.

Η πραγματικότητα είναι ότι τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα δεν διασφαλίζουν πραγματική πρόσβαση των πολιτών στο περιεχόμενο των εγγράφων χωρίς να επιβάλλουν διακρίσεις τεχνικής φύσης. Αυτό είναι απαράδεκτο, γιατί οι άνθρωποι δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση στα έγγραφα που καταρτίζουμε. Αυτή τη στιγμή που μιλώ, κανείς δεν μπορεί να έχει πρόσβαση στα λόγια μου χωρίς μια τεχνική πλατφόρμα, η οποία παρέχεται από μια συγκεκριμένη επιχείρηση που διαθέτει το μονοπώλιο σε αυτές τις πληροφορίες. Αυτό είναι πράγματι κάτι το οποίο αντιβαίνει στη διαφάνεια και στην πρόσβαση στις πληροφορίες.

  Charlotte Cederschiöld, εξ ονόματος της Ομάδας PPE-DE. – (SV) Κύριε Πρόεδρε, συμμεριζόμαστε πλήρως τους στόχους και την προσήλωση στη διαφάνεια του κ. Cashman, αλλά δεν πρέπει να λησμονούμε ότι εδώ έχουμε έναν κανονισμό που υποβάλλεται σε αναδιατύπωση. Μαζί, προωθήσαμε την ισχύουσα νομοθεσία για τη διαφάνεια. Τα τέσσερα βόρεια κράτη μέλη απέστειλαν επιστολή στην επιτροπή σχετικά με τον εν λόγω κανονισμό, αναφέροντας ότι αυξάνει την εμπιστοσύνη των πολιτών στην ΕΕ και ότι παρέχει τον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό διαφάνειας. Ο κ. Cashman και εγώ έχουμε συνεργασθεί πάντοτε πολύ καλά, αλλά αυτή τη φορά δεν είχαμε αρκετό χρόνο για να εξετάσουμε όλα τα θέματα που ήταν ασαφή. Με άλλα λόγια, βρισκόμαστε ακόμη σε πολύ πρόωρο στάδιο της διαδικασίας, αλλά χαιρετίζω πολλές από τις προτάσεις και προσβλέπω στη συνεχιζόμενη συνεργασία μας.

Όταν εγκρίθηκε ο κανονισμός για τη διαφάνεια, οι θετικοί ψήφοι της ομάδας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (Χριστιανοδημοκράτες) και των Ευρωπαίων Δημοκρατών υπήρξαν καθοριστικές για την έκβαση της ψηφοφορίας. Και αυτή τη φορά οι ψήφοι της Ομάδας ΕΛΚ-ΕΔ θα είναι κατά πάσα πιθανότητα σημαντικοί για την τελική έκβαση, η οποία υποθέτω ότι θα επέλθει κατά τη θητεία του νέου Κοινοβουλίου. Η Ομάδα ΕΛΚ-ΕΔ θα χρησιμοποιήσει τους ψήφους της για την ενίσχυση της ασφάλειας δικαίου, της προβλεψιμότητας και της σαφήνειας όταν θα διατυπωθούν οι κανόνες στη συνέχεια της διαδικασίας. Επιθυμούμε την αύξηση της διαφάνειας και οι πολίτες πρέπει να μπορούν να παρακολουθούν τη δημοκρατική συζήτηση. Πιστεύουμε ότι το θέμα απαιτεί περισσότερη προετοιμασία, ώστε να υπάρξουν κοινές αξιολογήσεις αντικτύπου σε σχέση με τον τρόπο λειτουργίας των θεσμικών οργάνων, για παράδειγμα.

Ορισμένες τροπολογίες, περίπου 40 έως 50, οι οποίες αφορούν το δικαίωμα πρωτοβουλίας της Επιτροπής, έχουν προκαλέσει συζητήσεις. Το μόνο που θα ήθελα να προσθέσω είναι ότι δεν πρέπει να έχουν ως αποτέλεσμα μεγαλύτερη έλλειψη σαφήνειας, καθώς κάτι τέτοιο θα αντιβαίνει προς τον στόχο της αναδιατύπωσης. Το κείμενο που έχουμε σήμερα μπροστά μας είναι πιθανό να τροποποιηθεί μετά τις εκλογές. Επομένως, η Ομάδα του ΕΛΚ-ΕΔ επιθυμεί να επιτύχει έναν βαθμό διαφάνειας, ο οποίος θα μπορεί να τύχει της στήριξης όλων των πολιτών και όλων των κρατών μελών της ΕΕ. Κάτι τέτοιο απαιτεί να γνωρίζουν οι εμπλεκόμενοι τους κανόνες – αυτός είναι ο στόχος της πρότασης. Επίσης, δεν είναι δυνατόν να χρησιμοποιούνται κυρώσεις, εάν δεν υπάρχουν σαφείς οδηγίες. Όσον αφορά τις κυρώσεις, υπάρχει ήδη ισχύουσα νομοθεσία η οποία πρέπει να ληφθεί υπόψη. Επομένως, θεωρούμε την πρόταση ως ένα ημιτελές ακόμη προϊόν, αλλά συμφωνούμε πλήρως με τον κ. Cashman ότι πρέπει να έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της διαφάνειας και αυτό υποδείξαμε στις τροπολογίες μας. Η διαφάνεια είναι σημαντικό στοιχείο της δημοκρατίας.

Διαθέτω πέντε λεπτά για την Ομάδα ΕΛΚ-ΕΔ, θα μπορούσα επομένως να πω μερικά τελευταία λόγια;

(SV) Λέμε «ναι» στη διαφάνεια, αλλά θέλουμε να αποφύγουμε την αφέλεια που μπορεί να εκθέσει τους ανθρώπους σε κίνδυνο ή εκμετάλλευση.

Θα χάσει η Ομάδα ΕΛΚ-ΕΔ τα τρία λεπτά τελικά;

  Πρόεδρος. – Δεν ξέρω τι να πω. Η ημερήσια διάταξη προβλέπει δύο λεπτά, αλλά είμαι βέβαιος ότι θα έχετε άλλη ευκαιρία να μιλήσετε.

  Κώστας Μποτόπουλος, εξ ονόματος της Ομάδας PSE. – Κύριε Πρόεδρε, θα μιλήσω στα αγγλικά προς τιμήν του εισηγητή μας. Με αυτή την πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση, το Κοινοβούλιο κάνει τρία πράγματα. Καταρχάς, λαμβάνει υπόψη την πραγματικότητα. Αναφερόμαστε τώρα στην ιδιωτικότητα στην εποχή του Διαδικτύου και όχι στην ιδιωτικότητα ως αφηρημένη έννοια. Λαμβάνουμε υπόψη τη χρήση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1049/2001, ο οποίος εφαρμόζεται, εδώ και κάποιο διάστημα, με προβλήματα, αλλά είχε και καλές χρήσεις.

Λαμβάνουμε υπόψη τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, τις προτάσεις του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή και άλλων οργανισμών και τη νομολογία του Δικαστηρίου. Λαμβάνουμε επίσης υπόψη την πραγματική πρόταση της Επιτροπής, με τις δυνατότητες και τα μειονεκτήματά της – και πιστεύω ότι υπάρχουν ορισμένα μειονεκτήματα.

Το δεύτερο σημείο –και αυτό είναι πολύ ενδιαφέρον– είναι ότι η παρούσα έκθεση βασίζεται σε αρχές και όχι σε τεχνικά στοιχεία· την ισορροπία μεταξύ της πρόσβασης στα έγγραφα και της προστασίας της ιδιωτικής ζωής· τη γενικευμένη πρόσβαση στα έγγραφα, αλλά με πολύ σαφείς κανόνες· την πολύ σαφή διάκριση μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών συμφερόντων καθώς και της έννοιας του ευρωπαϊκού δημόσιου συμφέροντος, το οποίο είναι πολύ σημαντικό για όλους εμάς που αγαπούμε την Ευρώπη· τη διάκριση μεταξύ νομοθετικών και μη νομοθετικών διαδικασιών, η οποία είναι επίσης ενδιαφέρουσα· την ισοτιμία μεταξύ διαφάνειας της ΕΕ και διαφάνειας των κρατών μελών.

Τέλος, το σημαντικότερο στοιχείο είναι ότι η παρούσα έκθεση επιχειρεί να θεσπίσει ένα συνολικό σύστημα διαφάνειας – όχι διαφάνεια για κάθε θεσμικό όργανο χωριστά, αλλά διαφάνεια σε διοργανική βάση, στην οποία λαμβάνονται υπόψη όλα τα θεσμικά όργανα καθώς και οι αρχές της χρηστής διοίκησης και ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων. Υπάρχει επίσης ένα κοινό σύνολο διαβαθμισμένων πληροφοριών, έστω και με χαρακτηρισμούς που θυμίζουν ταινία κατασκοπίας ΕΕ Εμπιστευτικό, ΕΕ Αυστηρώς απόρρητο, αλλά είναι σημαντικό να διαθέτουμε ένα κοινό σύνολο κανόνων και στο θέμα αυτό.

Αυτό που προσπαθούμε να επιτύχουμε στην προκειμένη περίπτωση είναι η διαφάνεια ως γενικός κανόνας, με εξαιρέσεις εκεί όπου αιτιολογούνται για την προστασία άλλων δικαιωμάτων, έχοντας ένα κοινό σύνολο κανόνων στο οποίο η διαφάνεια είναι ο σημαντικότερος κανόνας, ενώ λαμβάνονται υπόψη και οι εξαιρέσεις.

  Marco Cappato, εξ ονόματος της Ομάδας ALDE. – (IT) Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, συγχωρήστε με εάν δεν μπορέσω να μείνω για να ακούσω την απάντηση της κ. Επιτρόπου. Πιστεύω ότι από την παρούσα συζήτηση απουσιάζει ένα σημαντικό στοιχείο και αυτό είναι το Συμβούλιο το οποίο, είναι αλήθεια, απουσίασε από ολόκληρη τη συζήτηση, ακόμη και στο στάδιο της επιτροπής. Αυτό είναι επιπλέον το ουσιώδες σημείο: υπάρχει, ιδίως στους κόλπους του Συμβουλίου, μια αντίληψη της Ευρώπης ως αθροίσματος των κυβερνήσεων των εθνικών κρατών. Κατά συνέπεια, όταν οι κυβερνήσεις αυτές συνεδριάσουν ως νομοθέτες, οι σχετικές υποθέσεις είναι κατά κάποιον τρόπο εμπιστευτικές· οι πολίτες πρέπει επομένως να περιμένουν την τελική έκβαση.

Αυτό δεν μπορεί να γίνει δεκτό, όταν γνωρίζουμε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση διαθέτει νομοθετικές εξουσίες και οι πολίτες έχουν δικαίωμα πληροφόρησης στη διάρκεια ολόκληρης της νομοθετικής διαδικασίας. Όπως επιβεβαιώνεται και καταδεικνύεται από την απόφαση στην υπόθεση Maurizio Turco, οι πολίτες έχουν δικαίωμα πληροφόρησης όσον αφορά τις θέσεις των εθνικών αντιπροσωπειών στο Συμβούλιο καθώς και όσον αφορά τις νομικές γνωμοδοτήσεις. Για τον λόγο αυτό, παρέχουμε την πλήρη στήριξή μας στην έκθεση του κ. Cashman, η οποία ενσαρκώνει μια διαφορετική ιδέα της Ευρώπης· την ιδέα της ευρωπαϊκής δημοκρατίας.

Πιστεύω ότι ο κ. Cashman πρέπει να υποστηριχθεί επίσης στην προσπάθειά του να υποβάλει προτάσεις οι οποίες υπερβαίνουν εκείνες που διατύπωσε η Επιτροπή. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σφάλλει εάν μας ζητεί να περιορίσουμε τις δραστηριότητές μας ως νομοθετικού σώματος στις προτάσεις που υποβάλλει η Επιτροπή. Πιστεύω ότι το δικαίωμά μας να επεκτείνουμε την εντολή κατοχυρώνεται μάλιστα στις συνθήκες. Ελπίζω ότι ο κ. Cashman θα δεχθεί τις τροπολογίες που προτείνουμε, ιδίως αυτές για μεγαλύτερη χρηματοοικονομική διαφάνεια, και πιστεύω ότι ως Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρέπει να δώσουμε το καλό παράδειγμα.

Διάβασα σήμερα στον Τύπο ότι η απόφασή μας να δημοσιεύσουμε την παρουσία στις συνεδριάσεις του Κοινοβουλίου –αυτό δεν έχει καμία σχέση με την παρούσα έκθεση– μια απόφαση που λήφθηκε σε αυτό το Κοινοβούλιο, φαίνεται ότι προσέκρουσε σε τεχνικά προβλήματα, τα οποία θα εμποδίσουν την εφαρμογή της πριν από τις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Δεν υπάρχει τεχνικό πρόβλημα, αυτή η δουλειά μπορεί να γίνει με γρήγορο και απλό τρόπο, και ελπίζω ότι ως Κοινοβούλιο θα δώσουμε το καλό παράδειγμα στον τομέα αυτό καθώς και σε σχέση με τις αναγκαίες και θετικές αλλαγές που προτείνει ο εισηγητής στην πρόταση της Επιτροπής για τη βελτίωση της πρόσβασης στα έγγραφα. Ελπίζουμε να έχουμε αργά ή γρήγορα σχόλια από τα άδεια έδρανα του Συμβουλίου, έστω μια δημόσια εξήγηση των λόγων για τους οποίους τα μέλη του αντιτίθενται στις προτάσεις μας. Πρέπει να έχουν το θάρρος να προασπισθούν δημόσια την ιδέα μιας Ευρώπης, η οποία πρέπει να λαμβάνει τις αποφάσεις της σχετικά με τη νομοθεσία με μυστικότητα, πράγμα το οποίο θεωρώ απολύτως απαράδεκτο.

  Eva-Britt Svensson, εξ ονόματος της Ομάδας GUE/NGL. – (SV) Κύριε Πρόεδρε, η διαφάνεια και η πρόσβαση του κοινού σε καθετί που έχει σχέση με τη νομοθεσία και τις πολιτικές αποφάσεις είναι ένας από τους σημαντικότερες παράγοντες που χαρακτηρίζουν μια δημοκρατική κοινωνία. Η διαφάνεια και η πρόσβαση του κοινού δημιουργούν ένα αίσθημα συμμετοχής και εμπιστοσύνης στο πολιτικό σύστημα. Το αντίθετο –η μυστικότητα και η απόκρυψη των εγγράφων– καλλιεργεί την έλλειψη εμπιστοσύνης και το αίσθημα της μη εμπλοκής, και μπορεί ενίοτε να συμβάλει στην ανάπτυξη διαφθοράς και κατάχρησης εξουσίας.

Ολοένα και περισσότερη εθνική νομοθεσία, με την αρχή της πρόσβασης του κοινού που έχουμε στη Σουηδία, για παράδειγμα, καταρτίζεται πλέον σε επίπεδο ΕΕ. Η λήψη των αποφάσεων μεταφέρθηκε στο επίπεδο της ΕΕ, αλλά η διαφάνεια και η πρόσβαση του κοινού δεν ακολούθησαν την ίδια πορεία. Φυσικά, οι πολίτες μας το βλέπουν αυτό και αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίο έχουμε μικρή συμμετοχή στις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Οι πολίτες δυσκολεύονται να διεισδύσουν και να κατανοήσουν τη διαδικασία λήψης αποφάσεων στο σύστημα της ΕΕ και νιώθουν, εύλογα, ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται και η νομοθεσία καταρτίζεται στο επίπεδο της ΕΕ χωρίς οι ίδιοι να έχουν καμία πραγματική ευκαιρία να μελετήσουν όλα τα έγγραφα. Επομένως, δεν έχουν καμία ευκαιρία να συζητήσουν, να εξετάσουν ή να επηρεάσουν τους υπευθύνους για τη λήψη αποφάσεων.

Όλοι θέλουμε να αυξήσουμε την προσέλευση στις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αλλά για να καταφέρουμε κάτι τέτοιο δεν αρκούν οι εκστρατείες και οι εκκλήσεις για συμμετοχή στις εκλογές. Προκειμένου να αποκτήσουν νόημα όλα αυτά, πρέπει να καταβάλλουμε κάθε προσπάθεια ώστε να παράσχουμε στους πολίτες πληροφόρηση και ευαισθητοποίηση. Πρέπει να καθιερώσουμε έναν διάλογο με τους πολίτες, αντί της μονόπλευρης παροχής πληροφοριών από πάνω προς τα κάτω. Η πρόσβαση του κοινού πρέπει να είναι ο κανόνας, η μυστικότητα πρέπει να είναι η εξαίρεση. Πρέπει να υπάρχει μια ειδική μέθοδος, η οποία θα επιτρέπει τη μυστικότητα μόνον σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, και πρέπει να υπάρχουν ισχυροί λόγοι επιβολής της μυστικότητας σε μια τέτοια περίπτωση.

Η Συνομοσπονδιακή Ομάδα της Ευρωπαϊκής Ενωτικής Αριστεράς/Αριστεράς των Πρασίνων των Βόρειων Χωρών και εγώ υποβάλαμε τροπολογίες με σκοπό, μεταξύ άλλων, να διευρύνουμε τον ορισμό των εγγράφων, να καταστήσουμε περισσότερα έγγραφα προσιτά στο κοινό και να εμποδίσουμε οποιοδήποτε μεμονωμένο κράτος μέλος να ασκήσει βέτο. Η Επίτροπος Wallström είπε ότι ένα καλό εργαλείο έχει πάντοτε περιθώρια βελτίωσης. Δυστυχώς, η παρούσα έκθεση δεν θα επιφέρει βελτιώσεις, αλλά στην πραγματικότητα θα επιδεινώσει την κατάσταση. Ωστόσο, μπορεί να βελτιωθεί υποστηρίζοντας τις τροπολογίες που καταθέσαμε εγώ και η Ομάδα GUE/NGL. Επομένως, χάριν της δημοκρατίας, ψηφίστε υπέρ των τροπολογιών της Ομάδας GUE/NGL και αυξήστε τη δυνατότητα εμπλοκής των πολιτών.

  Hanne Dahl, εξ ονόματος της Ομάδας IND/DEM. – (DA) Σας ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε, ο κ. Cashman εκπόνησε μια καλή έκθεση, στην οποία θα ήθελα να εκφράσω τη στήριξή μου. Η αναθεώρηση από την Επιτροπή της πρωτοβουλίας για τη διαφάνεια του 2008 θα δυσχεράνει την πρόσβαση του κοινού στα έγραφα της ΕΕ. Εάν η παρούσα έκθεση εγκριθεί, θα διορθώσει σε μεγάλο βαθμό την κατάσταση αυτή. Ωστόσο, δεν θα έχουμε πρόσβαση στις συμβουλευτικές ομάδες εργασίας της Επιτροπής. Σύμφωνα με δήλωση της οργάνωσης Alter-EU, λίγο πριν από τα Χριστούγεννα, διαθέτουμε ικανοποιητικές καταχωρημένες πληροφορίες σχετικά με τα δύο τρίτα μόνον των μελών των ομάδων εργασίας που εμπλέκονται στην εκπόνηση νομοθετικών προτάσεων εντός της ΕΕ. Αυτό είναι απολύτως απαράδεκτο. Ως πολίτης, θέλω να γνωρίζω εάν την Επιτροπή συμβουλεύουν λόμπι της καπνοβιομηχανίας ή οργανώσεις του τομέα της υγείας, όταν εκπονείται μια πρωτοβουλία για τη βελτίωση της δημόσιας υγείας. Θέλω επίσης να γνωρίζω εάν κάθονται γύρω από το τραπέζι εκπρόσωποι της βιομηχανίας χημικών ή περιβαλλοντικών οργανώσεων, όταν καταρτίζεται ένα σχέδιο για το υδάτινο περιβάλλον.

  Hans-Peter Martin (NI). – (DE) Κύριε Πρόεδρε, ένας λόγος που πέσαμε στην παγίδα της παγκοσμιοποίησης είναι συγκεκριμένα ότι αποτύχαμε να αποφύγουμε την παγίδα της Ευρώπης. Η παγίδα της Ευρώπης είναι ουσιαστικά η αιτία της αποτυχίας μας, τότε και τώρα, να ενεργήσουμε σύμφωνα με τις δοκιμασμένες και ελεγμένες αρχές της διαφάνειας των σκανδιναβικών και άλλων κρατών.

Είμαι βουλευτής του παρόντος Κοινοβουλίου εδώ και 10 χρόνια τώρα και δεν είναι τυχαίο ότι, όταν έφτασα εδώ –όχι με την πρόθεση αυτή, αλλά το σκέφθηκα πολύ σύντομα– διαπίστωσα ότι η διαφάνεια ήταν το κρίσιμο ζήτημα, και για τον λόγο αυτό ξεκίνησα τον ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για τη διαφάνεια το 2000. Η πρωτοβουλία εγκρίθηκε από την Επιτροπή κατά λέξη, αλλά όμως δεν απέδωσε πολλά από άποψη ουσίας.

Κυρία Επίτροπε, μπορείτε να διαβάσετε τα όσα είπα στη συμπατριώτισσά σας Anna Lindh –σε μια μακροσκελή ομιλία στη σύνοδο κορυφής της Νίκαιας– στον τομέα αυτό. Εσείς, ως Σουηδή, αντιλαμβάνεστε περί τίνος πρόκειται. Γνωρίζετε τι θα έπρεπε να γίνει πραγματικά.

Ωστόσο, στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η πραγματικότητα όσον αφορά τα ζητήματα διαφάνειας είναι ότι το έργο που αντιμετωπίζουμε μπορεί να συγκριθεί με την προσπάθεια καθαρισμού μιας χιονοστιβάδας με φτυάρι. Δεν τα καταφέρνουμε και το χιόνι συνεχίζει να συσσωρεύεται. Υπάρχει μόνον ένας τρόπος για να σώσουμε την Ευρωπαϊκή Ένωση και αυτός είναι να αποκτήσουμε πραγματική διαφάνεια βάσει του σουηδικού μοντέλου καθώς και του αμερικανικού νόμου για την ελευθερία πληροφόρησης τώρα αμέσως. Χωρίς αυτή, θα έχουμε ακόμη περισσότερες χιονοστιβάδες και αυτή τη φορά θα πλήξουν κατοικημένες περιοχές.

  Manfred Weber (PPE-DE). – (DE) Κύριε Πρόεδρε, κυρία Επίτροπε, κυρίες και κύριοι, εγκρίνουμε νόμους σε ευρωπαϊκό επίπεδο για αρκετές εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπων, και για τον λόγο αυτό η διαφάνεια είναι απαραίτητη. Όλοι συμφωνούμε στον στόχο – η διαφάνεια είναι σημαντική, αλλά πιστεύω επίσης ότι εμείς, ως Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, δεν έχουμε κανέναν λόγο να κρυβόμαστε. Βρισκόμαστε κάτω από τον προβολέα των μέσων ενημέρωσης, οι δημοσιογράφοι μας παρακολουθούν, το έργο μας είναι ήδη διάφανο.

Όλοι συμφωνούμε στον στόχο, αλλά πρέπει να έχουμε το δικαίωμα να συζητήσουμε σχετικά με τις μεθόδους επίτευξής του, και το γεγονός ότι κάποιος αμφισβητεί και θέλει να εξετάσει διεξοδικά τις μεθόδους αυτές δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη ότι θέλει να γίνονται όλα κεκλεισμένων των θυρών. Αντίθετα, οι άνθρωποι αυτοί είναι συχνά απλώς άνθρωποι που υποβάλλουν ερωτήσεις. Εμείς στην Ομάδα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (Χριστιανοδημοκράτες) και των Ευρωπαίων Δημοκρατών έχουμε πολλές κρίσιμες ερωτήσεις, π.χ. σχετικά με τη διαδικασία διαγωνισμών στο Συμβούλιο, με το ζήτημα του κατά πόσον πρέπει να καθίστανται δημόσια όλα τα έγγραφα της νομικής υπηρεσίας, με το ζήτημα του κατά πόσον οι ιδιωτικές υποθέσεις ενός βουλευτή του ΕΚ πρέπει να αποτελούν τώρα αντικείμενο δημόσιας συζήτησης. Αγωνιζόμαστε για την προστασία των δεδομένων των πολιτών μας, αλλά θεωρούμε ότι οι βουλευτές του ΕΚ πρέπει να δημοσιοποιούν τα πάντα. Είναι θεμιτό να τίθενται τέτοιες ερωτήσεις.

Το κύριο σημείο, ο βασικός λόγος για τον οποίο υπάρχει επίσης πολύς σκεπτικισμός στην Ομάδα μας, είναι το ζήτημα της νομοθετικής διαδικασίας. Όταν ψηφίζουμε, ο καθένας μπορεί να δει με ποιον τρόπο ψήφισε κάθε μεμονωμένος βουλευτής του ΕΚ. Όλοι οι βουλευτές του ΕΚ πρέπει επίσης να είναι υπεύθυνοι για τον τρόπο με τον οποίο ψήφισαν. Αυτό είναι ήδη προφανές, όπως έχουν τα πράγματα σήμερα. Ωστόσο, σε μια νομοθετική διαδικασία, στον τριμερή διάλογο, όταν συζητούμε πράγματα μεταξύ μας, πρέπει να υπάρχει επίσης περιθώριο διεξαγωγής διαπραγματεύσεων.

Γνωρίζουμε ότι, εάν όλα δημοσιοποιούνταν, η μορφή των διαπραγματεύσεων που έχουμε σήμερα δεν θα υπήρχε πλέον, επειδή ο καθένας θα εκτίθετο μόλις θα προσπαθούσε να επιδιώξει και να επιφέρει πολιτικούς συμβιβασμούς. Για τον λόγο αυτό υπάρχει ακόμη μεγάλος βαθμός σκεπτικισμού στην ομάδα μας σχετικά με την παρούσα πρόταση. Θα αποσαφηνίσουμε την τελική θέση της ομάδας μας απόψε.

Ωστόσο, θα ήθελα να καταστήσω ένα πράγμα σαφές εξ ονόματος της ομάδας μου, και αυτό είναι ότι θέλουμε πραγματικά τη διαφάνεια, αλλά οι μέθοδοι επίτευξής της πρέπει να εξακολουθήσουν να αποτελούν αντικείμενο συζήτησης. Όλοι συμφωνούμε στον στόχο. Εάν εξετάσουμε τα επιμέρους ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, το Κοινοβούλιο δεν είναι το πρόβλημα. Το πρόβλημα είναι μάλλον το Συμβούλιο, το οποίο δεν εκπροσωπείται σήμερα εδώ, καθώς δυστυχώς δεν γνωρίζουμε καθόλου τι διαμείβεται στις ομάδες εργασίας του Συμβουλίου.

  Inger Segelström (PSE). – (SV) Κύριε Πρόεδρε, Επίτροπε Wallström, θα ήθελα να ξεκινήσω εκφράζοντας τις ευχαριστίες μου στον κ. Cashman και σε όσους συνέβαλαν στο γεγονός ότι σύντομα θα κάνουμε ένα νέο και από καιρό αναμενόμενο βήμα ώστε το έργο μας να γίνει πιο προσιτό στους πολίτες μας. Η αντιπρόεδρος και Επίτροπος Wallström έχει επίσης αγωνιστεί σκληρά και για μεγάλο χρονικό διάστημα για τον σκοπό αυτό.

Όταν η Σουηδία εντάχθηκε στην ΕΕ, πολλοί ανησυχούσαν ότι θα διέρρεαν έγγραφα μέσω της χώρας αυτής, η οποία διαθέτει μια πολύ ισχυρή αρχή πρόσβασης του κοινού στα έγγραφα, αλλά κάτι τέτοιο δεν συνέβη καθόλου. Ο κ. Cashman μπορεί να μας μιλήσει για αυτό, επειδή, εάν κάποιος τάσσεται υπέρ της διαφάνειας και της προσπελασιμότητας, γνωρίζει επίσης ποια είναι τα όρια για το υλικό των εργασιών, τη μυστικότητα και τη γνωστοποίηση.

Στην Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων, η Ομάδα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (Χριστιανοδημοκράτες) και των Ευρωπαίων Δημοκρατών απέσχε από την ψηφοφορία. Ελπίζω να τάσσεστε τώρα υπέρ της αύξησης της πρόσβασης του κοινού στα έγγραφα στην ΕΕ, ώστε η σουηδική προεδρία, μαζί με τους υπολοίπους εξ ημών, να μπορέσει να προωθήσει περαιτέρω αυτό το σημαντικό και καθοριστικό δημοκρατικό ζήτημα για όλους τους πολίτες της ΕΕ. Ωστόσο, μπορώ να κατανοήσω τη διστακτικότητα της Ομάδας ΕΛΚ-ΕΔ – άλλωστε, η ομάδα σας ήταν αυτή που φρόντισε να αναγκαστούμε να διεξαγάγουμε μυστική ψηφοφορία όταν επρόκειτο να ξεκινήσουν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Τουρκία. Αυτό θέλετε; Ελπίζω ότι το Κοινοβούλιο θα σταθεί αυτή τη φορά ενωμένο και ότι θα μπορέσουμε να πούμε με υπερηφάνεια στους ψηφοφόρους μας στις εκλογές της ΕΕ τον Ιούνιο ότι η ΕΕ θα γίνει ολοένα και πιο ανοικτή –ότι δεν έχουμε κρυφά σχέδια και ότι θέλουμε να μας ελέγχουν και μας κρίνουν από τα έργα μας– και θα αποκτήσει μια διαφάνεια για την οποία θα μπορούμε να είμαστε υπερήφανοι. Κάνουμε πολλά καλά πράγματα και θα είναι καλό να μπορούν οι πολίτες να παρακολουθούν καλύτερα το έργο μας.

  Bogusław Rogalski (UEN). – (PL) Κύριε Πρόεδρε, είναι σαφές σε όλους ότι η διαδικασία λήψης αποφάσεων των θεσμικών οργάνων και οργανισμών της Κοινότητας πρέπει να διεξάγεται ανοικτά και δημόσια. Αυτή είναι η βάση της δημοκρατίας. Βάσει της αρχής αυτής, οι πολίτες και οι αιρετές αρχές πρέπει να διαθέτουν την ευρύτερη δυνατή πρόσβαση στα έγγραφα ανά χείρας των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων, συμπεριλαμβανομένου του Κοινοβουλίου. Αυτό θα επιτρέψει στους πολίτες να συμμετέχουν πραγματικά στην πολιτική διαδικασία και να ζητούν διευκρινήσεις από τις δημόσιες αρχές.

Παρά τις προσπάθειες των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων για την αύξηση του ανοίγματος και της διαφάνειας, η κατάσταση απέχει δυστυχώς πολύ από το να είναι ικανοποιητική. Η Επιτροπή Αναφορών ανέφερε ότι οι πολίτες γνωρίζουν τις αδυναμίες και τις παραλείψεις στην εφαρμογή του δικαιώματος αυτού. Είναι εξαιρετικά σημαντικό, να διασφαλίζεται στις διαδικασίες παραβίασης δικαιωμάτων, οι οποίες κινούνται συχνά συνεπεία αναφορών πολιτών, πλήρης πρόσβαση των πολιτών σε όλα τα έγγραφα σε κάθε στάδιο της διεκδίκησης των δικαιωμάτων τους. Αυτό πρέπει να ισχύει επίσης για τα έγγραφα που παρέχουν τα κράτη μέλη στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα. Αυτό υπήρξε σημαντικό πρόβλημα, ακόμη και για την Επιτροπή στην υπόθεση των γερμανικής υπηρεσίας προστασίας ανηλίκων Jugendamt, όπου η πρόσβαση σε πληροφορίες περιορίστηκε σε μεγάλο βαθμό, παρά το γεγονός ότι επρόκειτο για δημόσιες πληροφορίες.

Θα ήθελα να υπογραμμίσω άλλη μία φορά ότι η εύκολη πρόσβαση των αναφερόντων στις πληροφορίες που χρειάζονται πρέπει να αποτελέσει θεμέλιο της επιτυχίας της ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας για τη διαφάνεια. Το απαιτούν οι αρχές της δημοκρατίας.

  Andreas Mölzer (NI). – (DE) Κύριε Πρόεδρε, το πρόβλημα της αποξένωσης του ευρύτερου κοινού από την πολιτική της ΕΕ είναι ευρέως γνωστό, και για τον λόγο αυτό προσπαθούμε επανειλημμένα να αποδείξουμε τη φιλικότητά μας προς τους πολίτες. Κάτι τέτοιο περιλαμβάνει τακτικά επαναλαμβανόμενες πρωτοβουλίες για την απλούστευση της πρόσβασης στα έγγραφα του Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής.

Το Διαδίκτυο είναι, φυσικά, ένα φτηνό και απλό εργαλείο για την επίτευξη του στόχου αυτού. Η κεντρική σελίδα της ΕΕ ανανεώθηκε και έγινε τουλάχιστον πιο λογική και πιο εύκολη στην πλοήγηση από ό,τι ήταν στο παρελθόν. Στην παρουσία της στο Διαδίκτυο, η ΕΕ τονίζει επίσης τη σημασία της πολυγλωσσίας ως σημαντικού παράγοντα για την επίτευξη μεγαλύτερης διαφάνειας, νομιμότητας και αποτελεσματικότητας στην Ένωση. Ωστόσο, δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα στις απαιτήσεις που έχει θέσει στον εαυτό της. Στην πράξη, η συνεπής χρήση των τριών γλωσσών εργασίας, των γερμανικών, των αγγλικών και των γαλλικών, θα καθιστούσε δυνατή την προσέγγιση της πλειονότητας του πληθυσμού.

Ακόμη και η παρουσία στο Διαδίκτυο της τρέχουσας προεδρίας, η οποία είναι στα αγγλικά, στα γαλλικά και στα τσεχικά, δεν λαμβάνει υπόψη το γεγονός ότι τα γερμανικά, με ποσοστό 18% ομιλητών στην ΕΕ για τους οποίους αποτελεί μητρική γλώσσα, είναι η γλώσσα με τους περισσότερους φυσικούς ομιλητές στην Ένωση, ενώ ένα περαιτέρω ποσοστό 14% των πολιτών της ΕΕ τη μιλούν ως ξένη γλώσσα. Πιστεύω ότι είναι πλέον καιρός να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή σε αυτή την κατάσταση πραγμάτων.

  Sirpa Pietikäinen (PPE-DE). – Κύριε Πρόεδρε, η πρόσβαση στην πληροφόρηση είναι ένας από τους ακρογωνιαίους λίθους της δημοκρατίας. Οι άνθρωποι πρέπει να έχουν την ευρύτερη δυνατή πρόσβαση σε όλες τις πληροφορίες στα αρχικά στάδια των αποφάσεων που λαμβάνονται από τα θεσμικά όργανα, ή σχετικά με το ιστορικό των εν λόγω αποφάσεων, ώστε να μπορούν να συμμετέχουν πλήρως στη διαμόρφωση των πολιτικών.

Η ΕΕ φιλοδοξεί να γίνει πιο δημοκρατική και προσιτή στους πολίτες της, επομένως η παροχή της ευρύτερης δυνατής πρόσβασης στα έγγραφα της ΕΕ είναι καθοριστικής σημασίας στις προσπάθειες της Ένωσης να αυξήσει την εμπιστοσύνη των πολιτών στα θεσμικά της όργανα καθώς και για τη συνολική νομιμότητα του παρόντος θεσμικού οργάνου. Για τον λόγο αυτό, απογοητεύθηκα σε μεγάλο βαθμό από την πρόταση της Επιτροπής όσον αφορά τον παρόντα κανονισμό, μολονότι θα ήθελα να συγχαρώ τον εισηγητή για την πολύ καλή δουλειά που επιτέλεσε με αφοσίωση και επιδεξιότητα στο συγκεκριμένο πλαίσιο.

Θα ήθελα επίσης να ευχαριστήσω την κ. Jäätteenmäki για τις μεγάλες προσπάθειές της στο θέμα αυτό. Και οι δύο στηρίχθηκαν στην κατευθυντήρια αρχή του ανοίγματος και της διαφάνειας, σύμφωνα με την οποία η άρνηση της πρόσβασης σε οποιοδήποτε έγγραφο ανά χείρας ενός θεσμικού οργάνου αποτελεί οπωσδήποτε εξαίρεση. Τέτοιες εξαιρέσεις είναι, σε ορισμένες περιπτώσεις, απαραίτητες, αλλά πρέπει να περιορίζονται στον μικρότερο δυνατό αριθμό σε σαφώς καθορισμένη βάση.

Χαιρετίζω επίσης τις πρωτοβουλίες για την προώθηση της πιο προορατικής και σαφούς γνωστοποίησης εγγράφων μέσω βελτιωμένων βάσεων δεδομένων στο Διαδίκτυο. Η πρόσβαση στα έγγραφα συνδέεται επίσης με τη δυνατότητα εξεύρεσής τους. Συχνά, οι πληροφορίες είναι διαθέσιμες επιγραμμικά, αλλά κρύβονται σε πολύπλοκες βάσεις δεδομένων, και στον τομέα αυτό χρειαζόμαστε σίγουρα περαιτέρω βελτίωση.

Συνάδελφοι, είμαστε υπερασπιστές της δημοκρατίας και, επομένως, έπρεπε να είχαμε ήδη δραστηριοποιηθεί περισσότερο. Πρέπει να είμαστε πολύ τολμηροί προασπιζόμενοι την ευρεία πρόσβαση και τη διαφάνεια για όλα τα έγγραφα. Νομίζω ότι δεν είναι ώρα για να κάνουμε συμβιβασμούς, διαφορετικά μπορεί να διακυβεύσουμε το καθεστώς μας ως καλών υπευθύνων για τη λήψη αποφάσεων και στα μάτια των ψηφοφόρων μας.

  Andrzej Jan Szejna (PSE). – (PL) Κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα καταρχάς να συγχαρώ τον Michael Cashman για την εξαιρετική έκθεσή του, η οποία αφορά μια από τις σημαντικότερες πτυχές της ευρωπαϊκής δημοκρατίας.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση υφίσταται συστηματικές αλλαγές και μεταλλαγές. Δυστυχώς, η επικοινωνία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των πολιτών της δεν ακολουθεί τον ρυθμό των αλλαγών αυτών. Η κατάσταση είναι παρόμοια όσον αφορά την πρόσβαση στα έγγραφα και στις πληροφορίες που προορίζονται για τους ίδιους τους πολίτες.

Η διαφάνεια είναι μια θεμελιώδης αρχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία προβλέπεται στο άρθρο 255 της συνθήκης ΕΚ. Κάθε πολίτης της Ένωσης και κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο το οποίο κατοικεί ή έχει την καταστατική έδρα του σε ένα κράτος μέλος έχει δικαίωμα πρόσβασης σε έγγραφα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής.

Μπορούμε να προσελκύσουμε το ενδιαφέρον των πολιτών της Ευρώπης και να αυξήσουμε την εμπιστοσύνη τους στα θεσμικά όργανα της ΕΕ, στους βουλευτές του ΕΚ και στους εθνικούς πολιτικούς μόνον εάν παράσχουμε πλήρεις και ειλικρινείς πληροφορίες. Επομένως, είναι καθήκον μας να αυξήσουμε τη διαφάνεια και την αποτελεσματικότητα των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον μέγιστο δυνατό βαθμό. Πρέπει να επικεντρωθούμε στη διευκόλυνση της πρόσβασης των χρηστών στις πληροφορίες και στη συνέχιση της απλούστευσης του συστήματος και των εργαλείων του.

Παρότι επιδέχεται κάποιων βελτιώσεων και κάποιου εξορθολογισμού, ο κανονισμός που αφορά η παρούσα έκθεση παρέχει μια ορθή νομική βάση. Επομένως, λυπάμαι γιατί η Επιτροπή δεν έλαβε υπόψη την πρόταση για τη διαφάνεια που υπέβαλε ο εισηγητής το 2006.

  Mairead McGuinness (PPE-DE). – Κύριε Πρόεδρε, η πρόσβαση στα έγγραφα είναι ένα μέρος της διαδικασίας για τη διαφάνεια, αλλά υπάρχουν πολλά άλλα ζητήματα. Η χρήση εγγράφων και πληροφοριών είναι καθοριστικής σημασίας, και ένα από τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε –και το αναγνωρίζουμε, και η Επίτροπος που βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο Κοινοβούλιο διαθέτει μεγάλη πείρα σχετικά– είναι πώς θα γνωστοποιήσουμε τη διαδικασία λήψης αποφάσεων της ΕΕ, επειδή ο κόσμος δεν κατανοεί τα διαδικασία. Κατά τη διάρκεια της συζήτησης σχετικά με τη συνθήκη της Λισαβόνας στην Ιρλανδία, υπήρχαν άνθρωποι που μου έλεγαν: «μας ενθαρρύνετε να ψηφίσουμε «ναι» και θα χάσετε τη θέση σας». Νόμιζαν ότι είμαι Επίτροπος – μακριά από μένα μια τέτοια σκέψη!

Δεν αρκεί να λέμε ότι παρέχουμε στον κόσμο πλήθος πληροφοριών, διότι κατά μια έννοια αυτό οδηγεί σε έλλειψη διαφάνειας: απλώς συγκαλύπτει τα πράγματα κάτω από σωρούς χαρτιού, δίχως να υπάρχει σαφήνεια. Θα προτιμούσα να κατανοεί ο κόσμος πλήρως πώς λειτουργεί αυτός ο χώρος και να μπορεί, επομένως, να εμπλακεί σε αυτόν. Τολμώ να πω ότι υπάρχουν πολλοί στο παρόν Σώμα που δεν γνωρίζουν πλήρως πώς λειτουργεί αυτός ο χώρος. Αυτά είχα να πω.

  Danutė Budreikaitė (ALDE). – (LT) Σε μια προσπάθεια επίλυσης του προβλήματος της ενεργειακής απομόνωσης των χωρών της Βαλτικής, ιδίως με την αυξανόμενη απειλή για την ενεργειακή ασφάλεια της Λιθουανίας μετά το κλείσιμο της πυρηνικής μονάδας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της Ignalina στο τέλος του έτους, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκπόνησε τη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας. Ζήτησα από τη Γενική Διεύθυνση Ενέργειας και Μεταφορών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να μου δώσει την ευκαιρία να εξετάσω το έγγραφο. Μου απάντησαν ότι δεν υπήρξε καμία συζήτηση με την ομάδα υψηλού επιπέδου που εκπόνησε τη στρατηγική σχετικά με τη δυνατότητα δημοσιοποίησης πληροφοριών και εγγράφων, όπως αναφέρεται στην απάντηση: Sharing with the outside world (γνωστοποίηση σε τρίτους). Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατατάσσεται στους τρίτους, στους οποίους δεν παρέχονται πληροφορίες. Έχουμε συζητήσει κατ’ επανάληψη τις ευκαιρίες που παρέχονται στην κοινωνία να λάβει γνώση των εγγράφων που βρίσκονται ανά χείρας των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, έτσι δεν είναι; Εάν ένας βουλευτής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ο οποίος εκπροσωπεί τους πολίτες, δεν έχει αυτό το δικαίωμα, η κατάσταση είναι καταστροφική.

  Margot Wallström, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής. − Κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα να ευχαριστήσω τους βουλευτές για την ενδιαφέρουσα συζήτηση και για τα πολλά και πολύτιμα σχόλιά τους.

Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1049/2001 θα επικαιροποιηθεί τώρα στη δεύτερη έκδοσή του, όπως θα μπορούσαμε να πούμε. Είναι σημαντικό να επισημανθεί και πάλι ότι δεν ξεκινούμε από μηδενική βάση: διαθέτουμε ήδη μια καλή βάση, και το θέμα είναι απλώς να τη βελτιώσουμε. Η έκδοση αυτή θα είναι επίσης η έκδοση της εποχής του Διαδικτύου, όπως αναφέρθηκε στη συζήτηση. Θα περιληφθούν τώρα σε αυτόν και τα ηλεκτρονικά μητρώα, καθώς και η ενεργή διάδοση, ως παραδείγματα αυτών των βελτιώσεων.

Φυσικά, η ιδανική κατάσταση θα ήταν να διαδίδουμε τις πληροφορίες τόσο ενεργά ώστε να μην απαιτούνται αιτήσεις πρόσβασης στα έγγραφα, καθώς καθετί θα είναι ήδη διαθέσιμο – με ορισμένες εξαιρέσεις, φυσικά. Μπορώ να σας δώσω ένα παράδειγμα του τι μπορεί να γίνει: έχω ήδη καταστήσει διαθέσιμο στο Διαδίκτυο το μητρώο της αλληλογραφίας μου, επομένως μπορείτε να δείτε την αλληλογραφία μου και τα σχετικά έγγραφα.

Δεν μπορώ να αναφερθώ σε όλα τα σχόλια που διατυπώθηκαν κατά τη διάρκεια της συζήτησης, αλλά θα ήθελα να σχολιάσω εν συντομία μερικά κρίσιμα σημεία, ένα εκ των οποίων αφορά τον ορισμό των εγγράφων βάσει του άρθρου 3. Πρόκειται για ένα από τα άρθρα της πρότασης της Επιτροπής που συζητήθηκαν περισσότερο και, πρέπει να παραδεχθώ, επικρίθηκαν περισσότερο.

Ισχυριζόμαστε ότι ο ισχύων ορισμός είναι αμφίσημος και ενέχει κίνδυνο απρόβλεπτων και κακών πρακτικών. Για παράδειγμα, αυτή η σημείωση Post-It είναι έγγραφο; Ο κ. Cashman λέει πως ναι, και σύμφωνα με τον ευρύ ορισμό του κανονισμού θα μπορούσε κάλλιστα να είναι – όπως και οι άλλες πρόχειρες σημειώσεις που έχω εδώ. Μερικές φορές δεν είναι χρήσιμο να είναι ο ορισμός υπερβολικά ευρύς. Εξακολουθούμε να διατηρούμε έναν ευρύ ορισμό, αλλά θα μειώσουμε την αυθαίρετη άρνηση γνωστοποίησης εγγράφων. Ο ορισμός που προτείνουμε είναι πολύ ευρύτερος από την έννοια των επίσημων εγγράφων που χρησιμοποιείται συχνά στην εθνική νομοθεσία. Προσεγγίζει σε μεγάλο βαθμό την έννοια της πληροφορίας που περιέχεται στον νόμο για την ελευθερία της πληροφόρησης του Ηνωμένου Βασιλείου και στον νόμο για τη διαφάνεια των Κάτω Χωρών, για παράδειγμα. Η καταχώρηση των εγγράφων αποτελεί υποχρέωση βάσει των εσωτερικών κανόνων της Επιτροπής, αλλά οι κανόνες αυτοί δεν καθορίζουν κατά πόσον ένα έγγραφο εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού. Επομένως, αποσαφηνίσαμε και βοηθήσαμε στον ορισμό των εγγράφων. Αυτό θα βοηθήσει επίσης τους πολίτες να γνωρίζουν τι μπορούν και τι πρέπει να ζητούν, προκειμένου να αποκτήσουν πλήρη πληροφόρηση. Ο ακριβέστερος ορισμός των εγγράφων σημαίνει πιο ασφαλή διοίκηση και περισσότερη σαφήνεια για τους πολίτες.

Το Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι τα έγγραφα που σχετίζονται με μια έρευνα που βρίσκεται σε εξέλιξη καλύπτονται προφανώς από εξαίρεση του δικαιώματος πρόσβασης και ότι, επομένως, οι φάκελοι αυτοί δεν μπορούν να γίνουν δεκτοί επί του παρόντος και ότι κάτι τέτοιο δεν συνιστά πρόσθετο περιορισμό του δικαιώματος πρόσβασης. Σε κανένα κράτος μέλος δεν έχουν οι πολίτες πρόσβαση στους φακέλους των αρχών διαγωνισμών – ήθελα απλώς να τονίσω το σημείο αυτό.

Αναγνωρίζω επίσης ότι θα μπορούσαμε να είχαμε εξηγήσει και διατυπώσει καλύτερα τα νοήματα στο άρθρο 3. Πιστεύω ότι έχουμε τον ίδιο στόχο και, επομένως, θα μπορέσουμε να βρούμε μια σαφή και μη αμφίσημη διατύπωση. Αυτό είναι ένα παράδειγμα ενός τομέα στον οποίο πρέπει να μπορέσουμε να επιτύχουμε ένα καλό συμβιβαστικό κείμενο.

Ένα άλλο σημείο που συζητήθηκε έντονα είναι το άρθρο 5 παράγραφος 2, το οποίο αφορά την πρόσβαση στα έγγραφα των κρατών μελών. Θα ήθελα να καταστήσω σαφές ότι πρόθεση της Επιτροπής είναι να εφαρμόσει όσα αποφάσισε το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, και τα κράτη μέλη πρέπει να αιτιολογούν κατάλληλα για ποιον λόγο αρνούνται την πρόσβαση σε κάποιο από τα έγγραφά τους, όπως πράττουν τα θεσμικά όργανα όσον αφορά όλα τα λοιπά έγγραφα. Τελικό σημείο αναφοράς θα είναι πάντοτε οι κανόνες του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1049/2001.

Ωστόσο, είναι εξίσου σημαντικό να μπορεί η Επιτροπή να έχει αλληλογραφία με τα κράτη μέλη, για παράδειγμα, στον τομέα των παραβιάσεων του δικαίου της ΕΕ. Πρέπει να έχουμε τη δυνατότητα ταχείας εξεύρεσης ικανοποιητικών λύσεων, τόσο για την Επιτροπή όσο και για τους πολίτες της ΕΕ, όπως προβλέπεται στο δίκαιο της ΕΕ. Αυτού του είδους οι επαφές πρέπει να παραμένουν εμπιστευτικές, όπως αποφάνθηκε επίσης το Δικαστήριο.

Τέλος, θα σχολιάσω απλώς την ανάγκη για έναν «χώρο» σκέψης βάσει του άρθρου 4 παράγραφος 3. Εάν το καλοσκεφτούμε, πιστεύω ότι οι περισσότεροι θα συμφωνήσουν ότι το Κοινοβούλιο, όπως και η Επιτροπή και το Συμβούλιο, χρειάζεται κάποιον χώρο σκέψης. Τα έγγραφα που σχετίζονται με αποφάσεις που δεν έχουν ληφθεί ακόμη, ή που αφορούν εσωτερικές συζητήσεις, δεν μπορούν να εξομοιωθούν με άλλα έγγραφα. Τι θα ισχύει τότε για τα πρακτικά των συνεδριάσεων ή της προετοιμασίας πολιτικών ομάδων; Αναφέρατε οι ίδιοι ορισμένα προβλήματα και περιορισμούς που ανακύπτουν από την άρνηση αναγνώρισης ενός χώρου σκέψης, λαμβάνοντας υπόψη και πάλι τι θα ωφελήσει περισσότερο τους πολίτες και τι θα είναι πιο χρήσιμο.

Πρέπει να πω ότι θα προτιμούσα να ήταν εδώ το Συμβούλιο –όπως πολλοί εξ υμών ανέφεραν– όπως θα προτιμούσα να ήταν εδώ περισσότεροι βουλευτές, γιατί τα θέματα αυτά είναι εξαιρετικά κρίσιμης σημασίας για όλους μας. Το μεγάλο καθήκον για όλους μας στις επόμενες εβδομάδες ή στους επόμενους μήνες είναι να βρούμε κοινό έδαφος. Αυτό ισχύει και για το Κοινοβούλιο, και η σημερινή συζήτηση έδειξε ότι κάτι τέτοιο δεν είναι πάντοτε τόσο εύκολο. Όσο περισσότερες διαιρέσεις υπάρχουν τόσο πιο δύσκολα θα είναι τα πράγματα όταν θα πραγματοποιηθούν οι συζητήσεις των τριών θεσμικών οργάνων. Το Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και η Επιτροπή έχουν καθένας τον ρόλο του, ο οποίος πρέπει να είναι σεβαστός, και ελπίζω ότι το Κοινοβούλιο θα εκφραστεί με ενιαία ισχυρή φωνή, καθώς κάτι τέτοιο θα είναι επωφελές για όλους και επωφελές για το τελικό αποτέλεσμα, το οποίο ελπίζω ότι θα είναι ένα ισορροπημένο και λειτουργικό συμβιβαστικό κείμενο.

  Michael Cashman, εισηγητής. − Κύριε Πρόεδρε, τα σχόλια αυτά ήταν ενδιαφέροντα, αλλά φοβούμαι ότι είχαν ελάχιστη σχέση με το περιεχόμενο της έκθεσής μου.

Θα ήθελα να επισημάνω ότι δεν έχουμε να φοβηθούμε τίποτε από τον δημόσιο έλεγχο και ότι έχουμε να φοβηθούμε πολλά ως θεσμικά όργανα εάν αποκρύπτουμε πληροφορίες. Γινόμαστε πιο ευάλωτοι. Κυρία Επίτροπε, προσπελάσιμα είναι τα δημόσια έγγραφα. Κοιτάξτε και πάλι την έκθεση. Ο χώρος σκέψης. Επίσημα έγγραφα. Στο πλαίσιο της έννοιας του χώρου σκέψης, κάτι τέτοιο δεν θα είναι επίσημο. Δείτε και πάλι την έκθεση. Αποδεχθείτε τις αρχές μας.

Η συζήτηση ήταν ενδιαφέρουσα, αλλά πρέπει να πω ότι η αναδιατύπωση –την οποία προασπίζεστε– δεν εμπίπτει στο πνεύμα της διοργανικής συμφωνίας και δεν αρκεί. Λέτε ότι λειτούργησε καλά, αλλά φοβούμαι ότι η αναδιατύπωση αγνοεί ζωτικής σημασίας νομολογία σχετικά με το τι πρέπει να γίνει πραγματικά.

Ο λόγος για τον οποίο θέλω να αναβάλω την τελική ψηφοφορία είναι για να έχουμε την απόλυτη μέγιστη ευελιξία να διαπραγματευθούμε με τις πολιτικές ομάδες και με τα θεσμικά όργανα. Θα ήθελα να επισημάνω επίσης ότι τίποτε δεν εμποδίζει την Επιτροπή να τροποποιήσει την πρότασή της οποτεδήποτε μετά την αυριανή ψηφοφορία, εκτός ίσως από τη θεσμική και πολιτική απροθυμία.

Θεωρώ κάπως συγκαταβατικό να μας λένε ότι θα αποκτήσουμε σχέδια δράσης. Κυρία Επίτροπε, δεν αμφισβητώ την προσωπική σας προσήλωση στο άνοιγμα και στη διαφάνεια, αλλά δεν θέλω σχέδια δράσης για τους πολίτες μας. Θέλω δικαιώματα κατοχυρωμένα στον νόμο, τα οποία θα είναι αναφαίρετα – όχι δώρα, αλλά δικαιώματα.

Επομένως, το Κοινοβούλιο πρέπει να ασκήσει πολιτικές πιέσεις στην προεδρία ώστε να διαπραγματευθεί, και ίσως χρειαστεί να διαπραγματευθούμε χωρίς την Επιτροπή. Ναι, κυρία Επίτροπε, γνωρίζω ότι το Συμβούλιο δεν είναι εδώ, αλλά δεν παραδίδομαι σε ένα Συμβούλιο. Είμαι στην πολιτική πολύ καιρό και ξέρω ότι συνεχίζει κανείς να αγωνίζεται.

Επιτρέψτε μου, τέλος, να αναφέρω τα λόγια ενός προέδρου: «Η κυβέρνησή μου δεσμεύεται να δημιουργήσει ένα άνευ προηγουμένου επίπεδο ανοίγματος στην κυβέρνηση. Θα συνεργαστούμε για να εξασφαλίσουμε την εμπιστοσύνη του κοινού και να θεσπίσουμε ένα σύστημα διαφάνειας, συμμετοχής του κοινού και συνεργασίας. Το άνοιγμα θα ενισχύσει τη δημοκρατία μας και θα προωθήσει την αποδοτικότητα και την αποτελεσματικότητα της κυβέρνησης». Αυτά είναι τα λόγια του Barack Obama στις 21 Ιανουαρίου 2009. Αναμένω μια ανάλογη ανακοίνωση από την Επιτροπή ή, ακόμη, από τον Πρόεδρο Barroso.

  Πρόεδρος. – Η συζήτηση έληξε.

Η ψηφοφορία θα διεξαχθεί την Τετάρτη 11 Μαρτίου 2009.

(Η συνεδρίαση διακόπτεται στις 11.45 π.μ. και επαναλαμβάνεται στις 12.50 μ.μ.)

Γραπτές δηλώσεις (άρθρο 142 του Κανονισμού)

  Σταύρος Λαμπρινίδης (PSE), γραπτώς. – Οι τροπολογίες του Ευρωκοινοβουλίου στον Κανονισμό για την πρόσβαση των Ευρωπαίων πολιτών στα Έγγραφα των Ευρωπαϊκών Θεσμών -- και ιδιαιτέρως σε έγγραφα που αφορούν στη νομοθετική διαδικασία -- αποτελούν καταλυτικό βήμα προς την κατοχύρωση της διαφάνειας και της συμμετοχικής δημοκρατίας στην Ευρώπη.

Ιδιαίτερα σημαντική κατά τη γνώμη μου είναι η απαίτηση για τη δημοσιοποίηση κάθε πρωτοβουλίας ή εγγράφου που αποσκοπεί στο να επηρεάσει με οποιονδήποτε τρόπο τη διαδικασία λήψης αποφάσεων.

Είναι γνωστό ότι τα διάφορα «λόμπι» επιχειρούν συχνότατα να επηρεάσουν τη νομοθετική διαδικασία, προωθώντας τα επιχειρήματά τους. Οι Ευρωπαίοι πολίτες έχουν κάθε δικαίωμα να γνωρίζουν αυτά τα επιχειρήματα και αυτές τις παρεμβάσεις. Πρέπει να μπορούν να κρίνουν την ουσία τους αλλά και να αξιολογούν την τελική στάση που τηρούν οι κυβερνήσεις τους, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και, φυσικά, οι ευρωβουλευτές τους.

Το ίδιο τουλάχιστον επίπεδο διαφάνειας, θα έπρεπε να παρέχεται και σε εθνικό επίπεδο από τα κράτη μέλη προς τους πολίτες τους, βάσει ρητής απαιτήσεως της έκθεσης του Ευρωκοινοβουλίου. Μια προτροπή, την οποία εύχομαι πολύ σύντομα να υιοθετήσουν οι Κυβερνήσεις και τα εθνικά Κοινοβούλια.

ΠΡΟΕΔΡΙΑ ΤΟΥ κ. McMILLAN-SCOTT
Αντιπροέδρου