De Voorzitter. – Aan de orde is het verslag (A7-0052/2009) van Alexander Alvaro, namens de Commissie burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken, over het initiatief van de Franse Republiek met het oog op de aanneming van een besluit van de Raad inzake het gebruik van informatica op douanegebied (17483/2008 – C6-0037/2009 – 2009/0803(CNS)).

  Alexander Alvaro, rapporteur. − (DE) Mijnheer de Voorzitter, ik zou commissaris Kallas en onze collega’s hartelijk welkom willen heten. Het onderwerp dat we nu bespreken is eigenlijk niet erg spectaculair. Het gaat om de aanpassing van de informatica op douanegebied. Dat is voor velen een vreselijk technisch onderwerp, maar het is wel een belangrijk instrument voor de samenwerking tussen douaneadministraties en de uitwisseling van informatie in de strijd tegen fraude en andere vormen van misdaad.

Ik wil het Zweedse voorzitterschap van de Raad hartelijk danken voor de uitstekende samenwerking. Het voorzitterschap heeft ons tijdens de hele procedure – het dossier duikt namelijk niet voor het eerst op – permanent begeleid en gesteund. Het Parlement heeft aanzienlijke veranderingen die de Raad tijdens de behandeling van het dossier al had besloten, overgenomen en er in de commissie over gestemd. Op die manier hebben we aangetoond dat we constructief willen samenwerken. Ik ga er ook van uit dat we deze week voor dit voorstel zullen stemmen.

Het enige punt waarmee het Parlement het niet eens is, is de uitbreiding van de bevoegdheden van Europol op dit gebied. Dat zien natuurlijk niet alle fracties zo, maar wel een meerderheid van de leden, en dat zal blijken wanneer er wordt gestemd over dit verslag inzake de informatica op douanegebied. Dit is in zekere zin een voortzetting van de discussie die we hier net hebben gevoerd, hoewel we een andere bedoeling hadden. We wilden namelijk een duidelijk geluid laten horen, we hadden niet zo lang geleden in een mandaat voor Europol gedefinieerd dat het een agentschap zou moeten worden, en nu willen we voor allerlei detailpunten de bevoegdheden uitbreiden.

Het is van het grootste belang, ook gezien de waardigheid en de taak van Europol, dat we dit vastleggen in een mandaat, en dat hebben we ook gedaan. Het is ook zinvol voor de transparantie, zodat niet alleen wij, maar ook de burgers, voor wie wij beleid maken, weten wat Europol mag, en wat Europol niet mag. Wanneer er in de lidstaten een strafrechtelijke of politiële autoriteit wordt gecreëerd is transparantie een essentieel element, en dat moet op het Europese niveau ook zo zijn.

Veel meer heb ik niet te zeggen. Meestal gaan we over onze spreektijd heen, maar deze keer kan ik het korter houden. Ik zou het voorzitterschap van de Raad en de collega’s willen bedanken voor de goede samenwerking, en ik ben er van overtuigd dat we dit verslag deze week zullen aannemen.

  Siim Kallas, vicevoorzitter van de Commissie. − (EN) Mijnheer de Voorzitter, de Commissie onderschrijft in beginsel de tekst van het ontwerpbesluit van de Raad omdat het noodzakelijk is dat de voorzieningen op het gebied van wederzijdse bijstand en administratieve samenwerking zo veel mogelijk parallel aan elkaar evolueren. Daarnaast moeten de bepalingen waarin staat dat de algemene begroting van de Europese Gemeenschap de kosten in verband met het gebruik van het douane-informatiesysteem door de lidstaten zal dragen, definitief worden gemaakt.

Deze juridische correctie mag geen verhoging van de begroting betekenen, en het is noodzakelijk om te zorgen voor een grotere complementariteit met activiteiten in het kader van de samenwerking met Europol en Eurojust door deze agentschappen dezelfde toegang te verlenen tot het douane-informatiesysteem (DIS), met inbegrip van het referentiebestand van onderzoeksdossiers (ROD). Daarom kan de Commissie het amendement van het Parlement waarmee wordt beoogd om Europol en Eurojust een andere mate van toegang te verlenen tot het DIS/ROD, niet steunen.

In algemene zin stemt de Commissie in met de meeste amendementen die het Parlement heeft voorgesteld. In dit verband zou ik de volgende opmerkingen willen plaatsen.

De Commissie deelt de mening van de rapporteur, de heer Alvaro, dat het te betreuren is dat de lidstaten zo haastig, nog voor de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon, over dit voorstel moeten besluiten. In feite voorziet dit verdrag in een nieuwe rechtsgrondslag, waardoor de huidige Overeenkomst inzake het gebruik van informatica op douanegebied zou kunnen worden vervangen door een nieuwe verordening – een verordening die direct effect zou sorteren in de lidstaten en die niet zou hoeven worden omgezet in nationale wetgeving om haar operationeel te maken, zoals dat nu het geval is voor Verordening (EG) nr. 766/2008 over de administratieve kant van het DIS.

De Commissie deelt ook de mening van het Europees Parlement dat voor het toezicht op gegevensbescherming met betrekking tot de IT-toepassingen de oplossing om de Gemeenschappelijke Controleautoriteit van Schengen (GCS) te vervangen door de Europese toezichthouder voor gegevensbescherming (ETGB) het meest geschikt is. Gecombineerde supervisie door de GCS en de ETGB brengt enig risico op dubbel en overlappend werk met zich mee. In ieder geval moet er een coördinatiemechanisme komen, ook voor het doen van relevante aanbevelingen.

VOORZITTER: SILVANA KOCH-MEHRIN
Ondervoorzitter

  Petru Constantin Luhan, namens de PPE-Fractie. – (EN) Mevrouw de Voorzitter, ik wil mijn collega Alexander Alvaro mijn felicitaties en dank overbrengen voor het door hem verzette werk, en voor de goede samenwerking bij het opstellen van dit verslag. Het is een verslag geworden dat ik onderschrijf op de belangrijkste punten, namelijk dat de toegang tot de gegevens in het douane-informatiesysteem dient te zijn voorbehouden aan speciaal daartoe aangewezen organen en medewerkers, zoals de lidstaten, Europol en Eurojust.

Een ander punt dat in een van mijn amendementen naar voren komt en dat de steun heeft van de rapporteur, betreft het feit dat de lidstaten, Europol en Eurojust geen mogelijkheid krijgen om gegevens door te spelen aan niet-lidstaten en derde landen vanwege de ontoereikendheid van de gegevensbescherming in die landen. Mijns inziens is de herziening van het douane-informatiesysteem zoals beschreven in het verslag noodzakelijk om het systeem beter te laten aansluiten op de behoeften van de controlediensten, alsmede om een beperkt aantal gebruikers in staat te stellen analyses te maken van informatie in het systeem.

De herziening zal er bovendien voor zorgen dat de samenwerking tussen en de controleprocedures van de douanediensten effectiever worden, dankzij het gemeenschappelijke, geautomatiseerde douane-informatiesysteem dat zal bijdragen aan het voorkomen, onderzoeken en vervolgen van ernstige schendingen van nationale wetgeving.

  Marie-Christine Vergiat, namens de GUE/NGL-Fractie. – (FR) Mevrouw de Voorzitter, om te beginnen zou ik de informatie op het mededelingenbord willen rechtzetten. Ik ben niet overgestapt naar de Fractie van de Europese Volkspartij (Christendemocraten); ik zit nog steeds bij de Confederale Fractie Europees Unitair Links/Noords Groen Links.

Op verzoek van de Franse regering is ons een tekst voorgelegd die tot doel heeft de samenwerking van douaneadministraties met Europol en Eurojust mogelijk te maken.

Ook hier gaat het om een terrein dat zonder enige twijfel onder de medebeslissing zal vallen nadat het Verdrag van Lissabon in werking is getreden. Net als bij Europol betreuren wij het dan ook dat de wens om de fundamentele vrijheden te waarborgen, heeft moeten wijken voor haast.

Wij vinden het jammer dat – in al deze teksten – de cruciale balans tussen veiligheid en eerbiediging van de fundamentele rechten steeds verder overhelt ten koste van de vrijheden, terwijl de uiteindelijke resultaten onze burgers niet altijd weten te overtuigen.

Wat deze tekst betreft, waarmee beoogd wordt bestanden van douane, politie en Eurojust onderling te koppelen, betreuren wij het eveneens dat het Europees Parlement ons voorstelt een standpunt in te nemen dat minder ver gaat dan ons standpunt over Europol, want de gevaren zijn hetzelfde en de waarborgen die in de ons voorgelegde teksten zijn geformuleerd, bieden zelfs nog minder zekerheid. Het is bijvoorbeeld een schande dat er geen duidelijke grens wordt gesteld aan de periode waarin gegevens worden bewaard.

In een tijd waarin het veiligheidsbeleid in al onze landen steeds meer inbreuk maakt op onze fundamentele vrijheden, betreuren wij het dat het Europees Parlement zijn rol van hoeder van de fundamentele rechten en vrijheden niet naar behoren vervult.

Bepaalde verbeteringen die ik op dit gebied heb voorgesteld, met name met betrekking tot Europol, zijn overgenomen. Ik ben hier blij mee en ik bedank mijn collega's daarvoor, maar deze verbeteringen zijn nog niet voldoende, met name als het gaat om de beginselen van evenredigheid en noodzakelijkheid, die altijd moeten prevaleren als de rechten en vrijheden op het spel staan.

Indien andere amendementen die onze burgers meer bescherming bieden niet worden aangenomen, zal de GUE/NGL-Fractie zich om de genoemde redenen met betrekking tot deze tekst van stemming onthouden.

  Carlos Coelho (PPE). - (PT) Mevrouw de Voorzitter, dit initiatief beoogt dat de douaneadministraties van de lidstaten een gemeenschappelijk automatisch informatiesysteem ontwikkelen op douanegebied. Dat informatiesysteem moet een bijdrage leveren aan preventie, onderzoek en het elimineren van schendingen van zowel communautaire als nationale wetten.

Dat de wil bestaat de uitwisseling van informatie te vergemakkelijken, de douanesamenwerking te verbeteren en te versterken en procedures op te stellen voor gemeenschappelijk optreden juich ik toe. Het is voor mij boven elke twijfel verheven dat het snel en efficiënt uitwisselen van informatie de bestrijding van illegale handel een uitstekende dienst bewijst.

Wanneer we het hebben over informatiesystemen mogen we echter niet vergeten dat die systemen persoonsgegevens bevatten en dat vragen omtrent de bescherming van die gegevens en de persoonlijke levenssfeer een uiterst belangrijke rol spelen.

Ik ben het eens met de rapporteur, de heer Alvaro, dat we attent moeten zijn om mogelijke schendingen van grondrechten te voorkomen. Met name het recht op privacy is belangrijk en daarom dienen persoonlijke gegevens die in het systeem worden ingevoerd, beperkt te blijven tot wat strikt nodig is zonder inbreuk te maken op de persoonlijke levenssfeer van mensen. Er moeten waarborgen zijn dat die gegevens alleen gebruikt mogen worden voor welbepaalde en afgebakende, door het rechtskader beheerste doeleinden. Deze gegevens mogen slechts zo lang bewaard worden als nodig is om het doel te bereiken waarvoor ze waren ingevoerd.

Het is eveneens van belang te verzekeren dat de toegang tot dit informatiesysteem transparant is, in overeenstemming met soortgelijke regelingen voor informatiesystemen als het Schengeninformatiesysteem II en het Visuminformatiesysteem. Mede om die reden steun ik de amendementen van de Confederale Fractie Europees Unitair Links/Noords Groen Links niet.

Wat betreft het toezicht op de bescherming van persoonsgegevens zou het de voorkeur verdienen en raadzaam zijn om hetzelfde systeem in te zetten als al wordt toegepast voor andere, soortgelijke systemen, in plaats van ad-hocoplossingen te bedenken, niet alleen omwille van de consistentie maar ook om te voorkomen dat er mogelijk ongelijke niveaus van gegevensbescherming ontstaan.

Tot slot, mevrouw de Voorzitter, betreur ik het evenals commissaris Kallas en rapporteur Alvaro dat de Raad inderhaast geprobeerd heeft dit dossier af te sluiten voordat het Verdrag van Lissabon in werking treedt.

  Alexander Alvaro, rapporteur. − (DE) Mevrouw de Voorzitter, uit het feit dat zoveel mensen het woord willen voeren, blijkt wel dat dit een spannend dossier is. Desondanks zou ik van deze gelegenheid gebruik willen maken om in te gaan op wat commissaris Kallas heeft gezegd, namelijk dat de Commissie de amendementen over Europol niet overneemt. Ik weet heel goed waarom de Commissie dit niet wil, en ook dat ze probeert een consequent beleid te voeren.

Carlos Coelho heeft net een interessant punt genoemd, en ook anderen, zoals mevrouw Vergiat, hebben op punten gewezen die we wel degelijk serieus moeten nemen. Het is onze taak om een zo hoog mogelijk niveau van bescherming te bereiken voor de persoonsgegevens van onze burgers. Wanneer we moeten bepalen welke gegevens met welke bevoegdheid worden behandeld, en aan wie ze kunnen worden doorgegeven, is het niet zo zinvol wanneer we een versnipperde aanpak volgen voor al die individuele dossiers die iets te maken hebben met de bevoegdheden van Europol. De Commissie zegt nu wel nee, maar misschien moet ze hier toch eens over nadenken. Vroeger of later is niet meer te overzien welke gegevens Europol mag gebruiken en welke niet, en hoe dit moet gebeuren. Het zou zinvoller zijn wanneer dat in het mandaat van Europol in één keer alomvattend zou worden geregeld, in plaats van dat er elke keer als er wetgeving wordt opgesteld, een specifieke bepaling wordt toegevoegd. Dat zou voor de bevolking helderder zijn, en zeker ook het werk van Europol ten goede komen.

Daar heb ik verder niets meer aan toe te voegen, behalve misschien een punt dat hier is genoemd, en wel dat Eurojust en Europol verschillende bevoegdheden hebben. In dat verband is natuurlijk duidelijk dat een openbaar ministerie anders werkt dan een onderzoeksinstantie, en misschien ook andere bevoegdheden zou moeten hebben. We krijgen echter een commissaris voor justitie, en kunnen dit dus ook op het Europese niveau aanpakken.

  De Voorzitter. – Het debat is gesloten.

De stemming vindt morgen om 12.00 uur plaats.