Indeks 
 Poprzedni 
 Następny 
 Pełny tekst 
Procedura : 2011/2514(RSP)
Przebieg prac nad dokumentem podczas sesji
Wybrany dokument :

Teksty złożone :

RC-B7-0044/2011

Debaty :

PV 19/01/2011 - 12
CRE 19/01/2011 - 12

Głosowanie :

PV 20/01/2011 - 7.3
CRE 20/01/2011 - 7.3
PV 16/02/2012 - 8.5
CRE 16/02/2012 - 8.5

Teksty przyjęte :

P7_TA(2011)0022

Pełne sprawozdanie z obrad
Środa, 19 stycznia 2011 r. - Strasburg Wydanie Dz.U.

12. Sytuacja na Białorusi
zapis wideo wystąpień
PV
MPphoto
 

  Przewodniczący – Kolejnym punktem porządku dziennego jest oświadczenie wiceprzewodniczącej Komisji/wysokiej przedstawiciel Unii ds. polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, Baronessy Ashton, w sprawie sytuacji na Białorusi.

 
  
MPphoto
 

  Catherine Ashton, wiceprzewodnicząca Komisji/wysoka przedstawiciel Unii ds. polityki zagranicznej i bezpieczeństwa – Panie Przewodniczący! Jesteśmy głęboko wstrząśnięci wydarzeniami, które miały miejsce na Białorusi po wyborach z dnia 19 grudnia – użycie przez władze siły przeciwko swoim obywatelom spotkało się z głosami zaniepokojenia i potępienia na całym świecie.

Wraz z moimi koleżankami i kolegami spotkałam się z wieloma osobami poszkodowanymi w tych wydarzeniach: przedstawicielami opozycji, społeczeństwa obywatelskiego, rodzin osób uwięzionych, a także opinii publicznej. Dzięki temu mogliśmy im przekazać wyrazy współczucia i solidarności oraz wysłuchać tego, co mają do powiedzenia. Szanowni Posłowie! Teraz nadszedł czas, by działać.

Bardzo się cieszę, że posłowie tego Parlamentu przedstawili już swoje stanowisko w tej kwestii oraz że mój kolega, pan komisarz Füle, miał możliwość przedstawienia naszego stanowiska w zeszłym tygodniu na posiedzeniu Komisji Spraw Zagranicznych. Z niecierpliwością czekam na tekst rezolucji, która będzie wynikiem państwa debaty. Ze względu na pilny charakter omawianej przez nas sytuacji niezwykle ważne jest, abyśmy wszyscy byli jak najbardziej skoncentrowani na wypracowaniu wspólnego stanowiska.

Spotkałam się z niektórymi przedstawicielami białoruskiej opozycji i opinii publicznej oraz, jak już wspomniałam, z rodzinami osób aresztowanych. Odbyłam również spotkanie z ministrem spraw zagranicznych, panem Martynovem. Rozmowy te nie pozostawiły cienia wątpliwości, że wydarzenia, których jesteśmy świadkami, są wymierzone w nasze pojmowanie praw człowieka, podstawowych swobód i demokracji. Na Białorusi doszło nie tylko do nieuzasadnionego użycia siły. Zatrzymanie przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego i opozycji całkowicie podważyło wynik przeprowadzonych tam wyborów. Wniosek taki znajduje potwierdzenie w ustaleniach OBWE-ODIHR.

Wiele spośród osób aresztowanych w ciągu ostatnich kilku tygodni zostało już uwolnionych. Jednak na dużej – trzydziestoosobowej – grupie nadal ciążą zarzuty zagrożone bardzo wysokimi wyrokami pozbawienia wolności. Jak Państwo wiecie, grupa ta obejmuje kilku kandydatów na urząd prezydenta.

Panie Przewodniczący! Potępiłam już środki represji zastosowane przez władze w Mińsku oraz wezwałam do natychmiastowego uwolnienia osób, które zostały aresztowane z powodów politycznych, jak również do ponownego otwarcia mińskiego biura OBWE. Apel ten powtórzyłam we wspólnym oświadczaniu z amerykańską sekretarz stanu, Hillary Clinton.

Na spotkaniu z ministrem spraw zagranicznych, panem Martynovem, podkreśliłam, że UE oczekuje od władz białoruskich natychmiastowego ustosunkowania się do żądań społeczności międzynarodowej. Punktem wyjścia przy ustalaniu naszych kolejnych kroków jest kilka podstawowych kwestii.

Po pierwsze, cały czas powinniśmy myśleć przede wszystkim o bezpieczeństwie działaczy pokojowych, także kandydatów na urząd prezydenta.

Po drugie, Białorusini są naszymi sąsiadami i partnerami, w związku z czym to ich interesem powinniśmy się przede wszystkim kierować. Chociaż jesteśmy niezadowoleni z postępowania władz, nie możemy izolować społeczeństwa.

Po trzecie, kwestia przestrzegania praw człowieka i podstawowych swobód jest jednym z najważniejszych aspektów polityki zagranicznej UE i partnerstwa wschodniego, jak również zawiera się w zasadach, które wspólnie dzielimy z naszymi najbliższymi partnerami. Będziemy z nimi współpracować, tak jak do tej pory robiliśmy to ze Stanami Zjednoczonymi, aby wzmocnić siłę przesłania, które wspólnota międzynarodowa wysyła Białorusi.

Panie Przewodniczący! Nasze ustalenia prowadzą do jasnego wniosku: musimy wykorzystać wszystkie kanały umożliwiające stanowczą i szybką reakcję, dzięki której jasno będziemy mogli zakomunikować białoruskim władzom nasze stanowisko. Reakcja ta nie może jednak doprowadzić do izolacji obywateli i społeczeństwa obywatelskiego. Musi być ona zrównoważona. Z jednej strony musimy rozważyć zastosowanie wobec białoruskich władz ukierunkowanych środków oraz, w mojej opinii, dokonać przeglądu sankcji. Z drugiej strony musimy prowadzić i wspierać intensywny dialog z organizacjami obywatelskimi i samymi obywatelami. W praktyce oznacza to kontynuowanie wsparcia, którego udzielamy organizacjom pozarządowym, mediom i studentom. Być może również podjęcie większych wysiłków na rzecz zwiększenia mobilności tych obywateli, którzy chcą wjeżdżać na teren Unii Europejskiej.

Jeżeli nie dojdzie do uwolnienia aresztowanych osób, z pewnością jedną z opcji, które krótkofalowo warto rozważyć, jest ponowne wprowadzenie zakazu wjazdu do UE dla prezydenta Łukaszenki oraz objęcie tym zakazem kolejnych konkretnych osób.

W sprawie wstrzymania wsparcia dla społeczeństwa obywatelskiego zwróciłam się do Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych, aby wraz z Komisją przygotowała rozwiązania umożliwiające wprowadzenie pilnych środków skierowanych do organizacji pozarządowych, mediów i studentów. Wiem, że Parlament Europejski ma możliwość przyznawania stypendiów dla studentów relegowanych z uczelni i wierzę, Panie Przewodniczący, że możliwość ta zostanie rozważona. Oczywiście będziemy się również starać pozyskiwać środki z innych źródeł, także od państw członkowskich.

Wspomniałam przed chwilą kwestię mobilności. Szczególnie mam tu na myśli ułatwienia wizowe. Chciałabym, aby konsulaty państw członkowskich w Mińsku jako środek ad hoc wprowadziły w interesie białoruskich obywateli ułatwienia w wydawaniu wiz.

Panie Przewodniczący! Opisane przeze mnie środki, które możemy podjąć krótkofalowo, muszą być oczywiście omówione na posiedzeniu Rady do Spraw Zagranicznych, które odbędzie się 31 stycznia. Tym niemniej nie jest za wcześnie, aby pomyśleć również o pewnych długofalowych aspektach naszych stosunków z Białorusią.

Po pierwsze, jak już wcześniej wspomniałam, musimy w tym zakresie współpracować z naszymi partnerami międzynarodowymi. Przynajmniej z tego tylko powodu Białoruś nadal powinna uczestniczyć w oferowanych przez nas inicjatywach wielostronnych. My sami powinniśmy blisko współpracować z krajami Partnerstwa Wschodniego w celu osiągnięcia konsensusu w tej kwestii.

Po drugie, w ramach dwustronnej pomocy finansowej, pochodzącej ze środków Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa (ENPI), większy nacisk powinniśmy położyć na potrzeby białoruskich obywateli i społeczeństwa obywatelskiego.

Wreszcie, w zeszłym roku opracowaliśmy wspólny plan przejściowy, w którym nakreśliliśmy średniookresową strategię rozwoju naszych stosunków z Białorusią. Proces ten należy według mnie zawiesić, co jednak nie oznacza jego zaprzestania. Konieczne jest jednak przeprowadzenie dalszych konsultacji nad wspomnianą strategią, również ze społeczeństwem obywatelskim, i w razie potrzeby – jej zmiana.

Panie Przewodniczący! Tak wygląda kontekst, w którym prowadzone są nasze obecnie działania. Z zainteresowaniem wysłucham teraz opinii posłów.

 
  
MPphoto
 

  Jacek Protasiewicz, w imieniu grupy PPE (PL) Panie Przewodniczący! Obserwatorzy międzynarodowi nie mieli wątpliwości i my też tych wątpliwości nie powinniśmy mieć w najmniejszym stopniu. Ostatnie wybory prezydenckie na Białorusi w grudniu nie były uczciwe. Nie były one uczciwe, toteż polityka, którą od 2008 roku prowadziliśmy z władzami białoruskimi, polityka dialogu i wyciągniętej ręki wobec Białorusi nie może być dłużej kontynuowana. To nie jest czas na business as usual, to jest czas na nowe decyzje, nową politykę, stanowczość wobec białoruskiego reżimu, wliczając w to sankcje, zarówno polityczne, jak i wizowe, nie wykluczając sankcji gospodarczych. Te sankcje oczywiście powinny być inteligentne, celowane tak, ażeby nie pogorszyć życia zwykłych Białorusinów, ale nie powinniśmy się wahać przed ich wprowadzeniem, w tym również przed zawieszeniem członkostwa Białorusi w Partnerstwie Wschodnim.

Ponieważ mieliśmy do czynienia z nieuczciwymi wyborami, toteż wyniki tych wyborów są niewiarygodne. Możemy zatem z pełną świadomością i spokojem powiedzieć, że moralnym zwycięzcą tych wyborów jest białoruska opozycja demokratyczna. Dlatego powinniśmy wesprzeć tę opozycję w ich staraniach o utworzenie politycznej reprezentacji tu w Brukseli, która reprezentowałaby interesy tego środowiska, ale i całej wolnej Białorusi wobec Unii Europejskiej i krajów członkowskich na forum politycznym. Wreszcie powinniśmy upominać się o uwolnienie tych, którzy zostali zatrzymani, zarówno kandydatów na prezydenta, jak i działaczy politycznych, dziennikarzy niezależnych, studentów i nauczycieli akademickich. Oni wszyscy muszą być uwolnieni zanim przystąpimy do jakichkolwiek dalszych rozmów z przedstawicielami białoruskiego państwa.

 
  
MPphoto
 

  Kristian Vigenin, w imieniu grupy S&D (BG) Panie Przewodniczący, Lady Ashton, Szanowni Państwo! http://www.socialistsanddemocrats.eu/gpes/index.jsp?request_locale=PL"pragnie wyrazić głęboki żal, że przeprowadzone wybory prezydenckie okazały się dla Białorusi kolejną utraconą szansą, by zdecydowanie i z zaangażowaniem zmierzać w kierunku demokracji.

Można jednak stwierdzić, że polityka Unii Europejskiej, polegająca na stopniowym angażowaniu Białorusi na pewnych warunkach, zasadniczo przyniosła pewne rezultaty. Przy domaganiu się jej radykalnej zmiany, powinniśmy zatem zachować ostrożność.

Mówię o tym, ponieważ to dzięki naszemu zaangażowaniu w kampanii prezydenckiej ostatecznie odniesiono pewne sukcesy. Mogło ono również przyczynić się do tego, że na placu w Mińsku zgromadziło się więcej osób niż organizatorzy mogli przewidzieć. Innymi słowy, to prawdopodobnie dzięki nam wytworzyła się atmosfera większej wolności, która została odpowiednio zinterpretowana przez białoruskich obywateli.

Teraz jednak musimy przede wszystkim jasno i stanowczo domagać się od białoruskich władz uwolnienia wszystkich zatrzymanych oraz natychmiastowego zaprzestania wszelkich prześladowań osób, które w jakiejkolwiek formie wzięły udział w protestach lub w ich organizacji. Nasze stanowisko w tej kwestii musi być jasne i nie możemy godzić się na żadne ustępstwa.

Inną sprawą są jednak działania, które możemy podjąć w średnim i długim okresie. Przede wszystkim nie możemy dopuścić do ponownej izolacji kraju, ponieważ – jak podkreślili przedstawiciele opozycji i społeczeństwa obywatelskiego – izolacja Białorusi oznaczałaby izolację jej obywateli.

W ramach naszej obecnej strategii wobec Białorusi musimy próbować podejmować kroki w celu dostosowania jej w taki sposób, aby była ona korzystna dla obywateli tego kraju i stanowiła wsparcie dla jego mediów, społeczeństwa obywatelskiego i opozycji. Dzięki temu możemy stworzyć środowisko, w którym możliwe będzie przeprowadzenie sprawiedliwych i demokratycznych wyborów.

Myślę, że w tym celu powinniśmy współpracować z nienależącymi do UE państwami sąsiadującymi z Białorusią – Rosją i Ukrainą. Jako Parlament powinniśmy próbować wykorzystywać instrumenty przewidziane przez Partnerstwo Wschodnie i Euronest w celu włączenia pozostałych pięciu krajów objętych partnerstwem we wspólne działania na rzecz demokratyzacji Białorusi.

(Mówca zgodził się udzielić odpowiedzi na pytanie zadane zgodnie z procedurą niebieskiej kartki na mocy art. 149 ust. 8 Regulaminu)

 
  
MPphoto
 

  Marek Henryk Migalski (ECR)(PL) Panie Przewodniczący! Wiem, że mam tylko 30 sekund.

Być może to było przekłamanie w tłumaczeniu, ale czy ja rzeczywiście usłyszałem, że Pan uważa demonstrację po wyborach, czyli demonstrację, która tak naprawdę miała na celu protest przeciwko sfałszowaniu tych wyborów i tych wszystkich nieprawidłowości, które miały miejsce, za dowód tego, że te wybory i że sytuacja się polepsza? Bo takie było tłumaczenie. Bardzo trudno byłoby mi zaakceptować tego typu tłumaczenie.

 
  
MPphoto
 

  Kristian Vigenin (S&D) (BG) Być może nie wyraziłem się wystarczająco jasno albo pewne niuanse mojej wypowiedzi umknęły w tłumaczeniu. Miałem na myśli to, że sytuacja na Białorusi zmieniła się do tego stopnia, iż coraz więcej ludzi dostrzega potrzebę demokracji oraz potrzebę walki o nią. W takim właśnie kontekście za pozytywny sygnał uważam zgromadzenie się na placu w Mińsku większej liczby ludzi niż ktokolwiek przewidywał.

To właśnie miałem na myśli. W żadnym wypadku nie uważam, że stało się tak dzięki białoruskim władzom.

 
  
MPphoto
 

  Przewodniczący – Być może są problemy z angielskim tłumaczeniem. Czy są jakieś problemy z angielskim tłumaczeniem? Czy ktoś mógłby to sprawdzić? Nie, problem nie wynika z tłumaczenia. Były kłopoty z mikrofonem. Czy wszystko jest już w porządku?

 
  
MPphoto
 

  Kristian Vigenin (S&D) – Panie Przewodniczący! Zawsze staram się wypowiadać w swoim języku, lecz czasem odnoszę wrażenie, że w odniesieniu do tak delikatnych kwestii nie powinienem tego robić.

Starałem się wyrazić przekonanie, że sytuacja na Białorusi się poprawiła w tym znaczeniu, że coraz więcej ludzi rozumie, że Białoruś potrzebuje demokracji i coraz więcej ludzi rozumie, że o demokrację na Białorusi trzeba walczyć. Dlatego powiedziałem, że pojawienie się na placu w Mińsku tak wielu ludzi, znacznie więcej niż spodziewali się organizatorzy, jest dla mnie pozytywnym sygnałem. Mam nadzieję, że moje stanowisko jest już jasne.

 
  
MPphoto
 

  Kristiina Ojuland, w imieniu grupy ALDE – Panie Przewodniczący! Cieszę się ze słów pani wysokiej przedstawiciel. W pełni się z nimi zgadzamy. Bardzo ważne jest, że Unia Europejska zareagowała na porażkę, którą zakończyły się wybory prezydenckie na Białorusi.

Życzyłabym sobie, abyśmy równie energicznie, stanowczo i pryncypialnie podchodzili do kraju, który graniczy z Białorusią i w którym na porządku dziennym tłumi się opozycję oraz dochodzi do naruszeń prawa i praw człowieka.

Pogorszenie się stanu demokracji w Rosji może być głównym powodem, dla którego Kreml uznał białoruskie wybory prezydenckie, zaś brutalne represje określił jako „wewnętrzną sprawę” Białorusi. Obojętność wobec tej okropnej sytuacji na Białorusi jest wyraźną oznaką kierunku, w którym zmierza Rosja.

W przygotowanej przez Parlament Europejski rezolucji zaproponowano zastosowanie wobec zbrodniczego reżimu Łukaszenki ukierunkowanych sankcji wizowych i gospodarczych. Niezwykle ważne jest, aby Unia Europejska mówiła w tej sprawie jednym głosem oraz by państwa członkowskie zaprzestały wszelkich inicjatyw dwustronnych z udziałem Łukaszenki i jego reżimu. Do momentu uwolnienia więźniów politycznych należy zawiesić Partnerstwo Wschodnie oraz wszelką inną współpracę. Jednocześnie musimy zwiększyć nasze wsparcie dla białoruskiego społeczeństwa obywatelskiego, organizacji pozarządowych i niezależnych mediów, aby przygotować je do odbudowy Białorusi po upadku Łukaszenki, który – mam nadzieję – nastąpi w drodze demokratycznych wyborów.

Pani Wysoka Przedstawiciel! W tej sytuacji zwracam się do Pani o poparcie wezwania do zwołania ogólnoeuropejskiej konferencji na temat przyszłości Białorusi.

 
  
MPphoto
 

  Heidi Hautala, w imieniu grupy Verts/ALE – Panie Przewodniczący! Myślę, że słowa pani wysokiej przedstawiciel o tym, iż była wstrząśnięta, całkowicie odzwierciedlają nasze odczucia.

Wydarzenia z dnia 19 grudnia rzeczywiście były dla nas szokiem. Wielu z nas miało nadzieję, że Białoruś będzie stopniowo otwierać się na Unię Europejską. Teraz myślę, że wiele z tych nadziei pozostanie na razie niespełnionych. Prawie co godzinę dochodzą nas niepokojące wieści na temat represji, które cały czas mają miejsce w Mińsku i innych częściach Białorusi.

Tylko wczoraj kontynuowane były represje wobec organizacji praw człowieka Wiesna, które obejmowały naloty na mieszkania, aresztowania i zatrzymania. Organizacja ta bardzo odważnie broniła praw człowieka na Białorusi. Władze do tej pory nie wyraziły zgody na jej zarejestrowanie.

Białoruski Komitet Helsiński otrzymał ostrzeżenie po tym, jak zwrócił się do specjalnego sprawozdawcy ONZ ds. niezależności sędziów i adwokatów. Komitet ma podstawy, by twierdzić, że osobom, którym postawiono poważne zarzuty, nie zostanie zapewniony sprawiedliwy proces.

Dziś dotarły do nas wieści o byłym kandydacie na prezydenta, Andreju Sannikowie, jego żonie Irinie Halip, dziennikarce i korespondentce „Nowej Gaziety”, i ich synu – wieści, które obiegły świat. Dowiedzieliśmy się, że po aresztowaniu rodziców opieka nad tym dzieckiem zostanie być może przyznana jego dziadkom. Nie należy się jednak przedwcześnie cieszyć. Czekamy na potwierdzenie tych informacji, co może potrwać do przyszłego tygodnia.

Dlaczego zatem na Białorusi doszło do tego „mocnego uderzenia”? Aby móc zrozumieć tło tych wydarzeń oraz dowiedzieć się, czy przemoc ta – która została uznana za podlegającą ściganiu – rzeczywiście była inspirowana przez prowokatorów – i nie mam tu na myśli osób, które jedynie nawoływały do zaprowadzania na Białorusi demokracji – musimy domagać się przeprowadzenia niezależnego międzynarodowego śledztwa w sprawie tych zajść. Najodpowiedniejszą organizacją do przeprowadzenia takiego śledztwa jest moim zdaniem OBWE, a jeśli okaże się to niemożliwe, ONZ.

Co z nowymi wyborami? Musimy zachować ostrożność i nie nawoływać do przeprowadzenia nowych wyborów zbyt wcześnie, ponieważ najpierw musimy zatwierdzić mapę drogową dla reform demokratycznych. Musimy zagwarantować wolność prasy, stowarzyszeń i zgromadzeń. Bez tego, nawet gdyby nowe wybory na Białorusi zostały przeprowadzone już dzisiaj, niewiele uda się osiągnąć.

 
  
  

PRZEWODNICZY: STAVROS LAMBRINIDIS
Wiceprzewodniczący

 
  
MPphoto
 

  Ryszard Czarnecki, w imieniu grupy ECR(PL) Panie Przewodniczący! Mówimy o sytuacji na Białorusi, ale uderzmy się w pierś. Łatwo jest słusznie oskarżać reżim Łukaszenki i trzeba go oskarżać i trzeba go piętnować. Ale też uderzmy się we własne europejskie piersi. Czy nie jest tak, że pewnym uwiarygodnieniem dla tego reżimu była wizyta włoskiego premiera pana Berlusconiego? Czy nie jest tak, że uwiarygodnieniem tego reżimu była wizyta litewskiej prezydent pani Grybauskaitė? Czy nie jest tak, że uwiarygodnieniem dla tego reżimu, dla którego było to pomocne, była wizyta ministra spraw zagranicznych Niemiec pana Westerwelle i Polski pana Sikorskiego? Tak naprawdę to politycy z krajów członkowskich Unii Europejskiej stworzyli możliwości pewnego manewru politycznego dla Łukaszenki nic w zamian za to tak naprawdę nie żądając. Trzeba dzisiaj domagać się przestrzegania praw człowieka, a też trzeba się uderzyć we własne piersi.

 
  
MPphoto
 

  Helmut Scholz, w imieniu grupy GUE/NGL(DE) Panie Przewodniczący, Pani Baronesso Ashton! Moja grupa nie podpisała się pod tą kompromisową rezolucją w sprawie Białorusi. Chciałbym jednak, aby było jasne, że nie powinno to być odbierane jako nasza zgoda na wynik wyborów, aresztowania i odwet na osobach myślących inaczej. Dla nas sprawiedliwe, przejrzyste i demokratyczne wybory – „wolność dla myślących inaczej”, aby użyć sformułowania Róży Luksemburg – są podstawowym wymogiem wstępnym w stosunkach z Białorusią i innymi krajami. To samo dotyczy natychmiastowego uwolnienia wszystkich osób aresztowanych z powodów politycznych.

Mam jednak wątpliwości, czy natychmiastowe uwolnienie więźniów politycznych i doprowadzenie do radykalnych zmian w białoruskim systemie demokratycznym rzeczywiście da się osiągnąć w drodze sankcji. W przeszłości sankcje odniosły niewielki skutek tak na Białorusi, jak i w innych miejscach. Szanowni Państwo! Musicie sobie z tego zdawać sprawę równie dobrze jak ja. Według mnie lepszym rozwiązaniem jest skonfrontowanie osób sprawujących władzę polityczną z naszymi argumentami i żądaniami przedstawianymi w ramach politycznego dialogu, nie zaś dawanie im możliwości odrzucenia głosów krytyki pochodzących od społeczeństwa obywatelskiego i sugerowanie, że jest to krytyka zewnętrzna. Powinniśmy również dążyć do ustanowienia przejrzystego systemu politycznego i skoordynować nasze działania z działaniami podejmowanymi na Białorusi przez naszych zagranicznych partnerów. Dzisiejsza poranna debata w sprawie prezydencji węgierskiej była dowodem, że takie podejście jest również uczciwsze, jeśli wziąć pod uwagę nasze własne spory.

 
  
MPphoto
 

  Bastiaan Belder, w imieniu grupy EFD(NL) Panie Przewodniczący! Brutalne represje stosowane od wyborów z dnia 19 grudnia 2010 r. przeciwko wszelkim politycznym alternatywom dla reżimu prezydenta Łukaszenki w oczywisty sposób zmniejszyły pole manewru Mińska na świecie. Białoruś na własne życzenie gwałtownie zakończyła wahadłową dyplomację, którą przez ostatnie trzy lata prowadziła między Moskwą i Brukselą. Prezydent Łukaszenko stara się obecnie utrzymywać silne polityczne i gospodarcze więzy z Kremlem. To właśnie z powodu tej zależności konieczne jest większe zaangażowanie Europy w działania białoruskiego społeczeństwa obywatelskiego.

Tak więc oczywiście należy kontynuować strategię wpływania na umysły ludzi, co jest niezbędnym krokiem w kierunku zmiany reżimu. Należy aktywnie demonstrować europejską solidarność – na przykład możliwie najszybciej obniżając opłaty wizowe dla Białorusinów. Należy również doprowadzić do podjęcia koniecznych rozmów strategicznych z białoruską opozycją oraz, w ramach tego procesu, szczególną uwagę zwrócić na siły reformistyczne w aparacie władzy. Tak powinna wyglądać zrównoważona polityka. Bruksela nie może w tej chwili pozostawiać Mińska samemu sobie. Nie można pozostawiać Białorusinów prawom obowiązującym w Rosji czy Chinach; należy wytyczyć dla nich odrębną ścieżkę na drodze ku wolnemu społeczeństwu i demokratycznemu państwu prawa.

 
  
MPphoto
 

  Traian Ungureanu (PPE) – Panie Przewodniczący! Aleksander Łukaszenko nigdy nie przegapił okazji, by przypomnieć, że jest dyktatorem. Grudniowe wybory były właściwie tylko rytuałem związanym z ponownym objęciem przez niego urzędu prezydenta. Natomiast my, członkowie UE, uparcie żywiliśmy nadzieję, że Łukaszenko cudownie się odmieni. Mówiliśmy, że poczekamy do grudniowych wyborów. Wybory przeprowadzono, Łukaszenko nadal jest taki sam, a członkowie opozycji przebywają w szpitalu albo w więzieniu.

Myślę, że nadszedł czas, by UE przemyślała swoją strategię wobec Białorusi. Jasne jest, że dla Białorusi nie ma miejsca w Partnerstwie Wschodnim. Członkostwo Białorusi należy w nim zawiesić. Naszym jedynym partnerem powinni być przedstawiciele społeczeństwa obywatelskiego. Z niecierpliwością czekam na wynik posiedzenia Rady do Spraw Zagranicznych z dnia 31 stycznia i mam nadzieję, że zarówno Lady Ashton, jak i komisarz Füle będą wnioskować o zawieszenie członkostwa Białorusi.

Na koniec, odnosząc się do przyszłości Zgromadzenia Parlamentarnego Euronest, pragnę zaznaczyć, że nie możemy pozwolić, aby Łukaszenko nadal dysponował prawem weta w ramach Euronestu. Białoruś była wykorzystywana do blokowania jego prac. Płynie z tego wniosek, że w trybie pilnym należy zwołać Euronest.

 
  
MPphoto
 

  Justas Vincas Paleckis (S&D)(LT) Panie Przewodniczący, Pani Wysoka Przedstawiciel! Rezolucja Parlamentu Europejskiego, nad którą będziemy jutro głosować, powinna zawierać jasne przesłanie dla Białorusinów, całej Europy i świata. Powinniśmy przynajmniej powrócić do sytuacji sprzed dnia 19 grudnia oraz wspólnych wysiłków w celu zagwarantowania, by Białoruś podążała w kierunku demokracji i umocnienia praw człowieka. Naszym najważniejszym celem jest w tej chwili doprowadzenie do uwolnienia więźniów politycznych oraz powstrzymanie ataków na opozycję, organizacje pozarządowe i wolne media. Zgadzam się jednak z panią wysoką przedstawiciel, że gdy występujemy przeciwko reżimowi, musimy uważać, by nie zranić obywateli Białorusi. Z dokładnością co do milimetra musimy obliczyć, czy nasze działania przypadkiem nie wyrządzą krzywdy Białorusinom. Nie możemy również dopuścić do tego, aby nasze działania doprowadziły do zerwania więzów łączących Białoruś z państwami członkowskimi EU w takich dziedzinach jak handel, kultura, edukacja i turystyka. Są one niezwykle ważne dla procesu otwierania się Białorusi na Europę.

Prowadzona obecnie względem Białorusi polityka dialogu okazała się w pewnej mierze owocna: prawie połowa Białorusinów opowiada się dziś za nawiązaniem bliższych stosunków z Unią Europejską. Musimy zareagować na wydarzenia w Mińsku w taki sposób, by za rok liczba ta była jeszcze większa. Stanowiłoby to prawdziwą nagrodę dla organizatorów wydarzeń z dnia 19 grudnia. Kończąc, kolejny raz chciałbym zwrócić uwagę na finansowy mur berliński w dziedzinie wiz, który podzielił Unię Europejską i jej wschodnich sąsiadów i który najtrudniej jest pokonać właśnie na Białorusi. Najwyższy czas zburzyć ten mur i zagwarantować zwyczajnym obywatelom Ukrainy, Białorusi, Gruzji i Rosji dostęp do wiz umożliwiających wjazd na terytorium Unii Europejskiej i możliwość ich uzyskania bez zbędnych trudności. Te miliony euro zbierane dzięki niezrozumiale wysokim opłatom wizowym nie zwracają się, ponieważ pogłębiają odziedziczone z przeszłości podziały – tym razem między państwami członkowskimi Unii Europejskiej a ich sąsiadami. Tak przecież nie powinno być.

 
  
MPphoto
 

  Gerben-Jan Gerbrandy (ALDE)(NL) Panie Przewodniczący! Nadzieja jest ważna w życiu, a zwłaszcza w polityce. Nadzieja pozwala na coś czekać. Nadzieja pozwala ludziom wierzyć w inną przyszłość. I właśnie tę nadzieję zabrano na Białorusi 19 grudnia. Nadzieję, że te wybory okażą się bardziej demokratyczne od wcześniejszych. Nadzieję, że tym razem opozycja będzie miała większe szanse. Nadzieję, że białoruskie media przekażą obywatelom Białorusi bardziej zrównoważony obraz sytuacji. Wszystkie te nadzieje legły w gruzach.

Właśnie z tego powodu UE powinna zmienić swoją politykę względem Białorusi. Polityka zbliżenia z reżimem nie odniosła niestety sukcesu. UE powinna nałożyć sankcje na kierownictwo Białorusi. Sankcje, które dotkną nie obywateli, lecz ich przywódców. Sankcje, takie jak anulowanie wiz dla przywódców i ich rodzin. Jest to istotne dla przełamania złożonych więzów łączących białoruskie siły polityczne i gospodarcze.

Na szczęście działania podejmowane przez baronessę Ashton wydają się iść we właściwym kierunku. Również Komisja prawidłowo odpowiedziała na tę sytuację, domagając się natychmiastowego uwolnienia wszystkich więźniów politycznych. Ten Parlament również mógłby przyłączyć się do tych działań poprzez możliwie najszybsze wysłanie na Białoruś misji, aby pokazać nasze wsparcie dla opozycji, wolnych mediów i organizacji pozarządowych. Tylko z ich pomocą i dzięki ich wysiłkom będzie mogła kształtować się nowa Białoruś.

I wreszcie uważam, że UE powinna nadać nowy impuls programowi sąsiedztwa. Program ten nie do końca spełnił pokładane w nim nadzieje. Powinniśmy wspierać rozwój społeczeństwa obywatelskiego nie tylko w Mołdawii, na Ukrainie, w Gruzji, Armenii i Azerbejdżanie. Wykorzystując te same rozwiązania, również Białorusinom moglibyśmy pokazać, jak istotne dla przyszłości ich kraju jest dążenie do zbliżenia z Europą. Dzięki takim działaniom możemy sprawić, że nadzieja ponownie zagości w sercach Białorusinów.

 
  
MPphoto
 

  Werner Schulz (Verts/ALE)(DE) Panie Przewodniczący, Pani Baronesso Ashton! Nasze nadzieje na to, że wybory prezydenckie przybliżą Białoruś do demokracji zostały poważnie zawiedzione. Pomimo wszystkich naszych negatywnych doświadczeń i zastrzeżeń wobec rządu pana Łukaszenki, UE przez kilka ostatnich miesięcy wyciągała rękę ku Białorusi. Całkowicie jasno postawiono sprawę, że wybory będą miały decydujący wpływ na zakres proponowanej współpracy. Przez chwilę wydawało się, że wybory te, przynajmniej częściowo, będę sprawiedliwe, prawidłowe i wolne.

Najwyraźniej jednak to małe ustępstwo tak bardzo wstrząsnęło reżimem, że prezydent po raz kolejny postanowił pokazać swoje prawdziwe, bezwzględne, dyktatorskie oblicze. Jego rzekomy wybór jest okropnym oszustwem, jego władza nie ma legitymacji, zaś użyta przez niego przemoc wobec opozycji jest brutalną zbrodnią. Sfałszowane wybory i stłumienie protestów stanowią dla Białorusi prawdziwy krok wstecz. Po raz kolejny w tym kraju odczuwana jest atmosfera strachu i prześladowań. Ludzie, którzy dopuścili się fałszerstw wyborczych, bezczelnie twierdzą, że wina leży po stronie zagranicznych służb specjalnych i dyplomatów, chociaż w rzeczywistości wszyscy agitatorzy działali na polecenie systemu. Równie oburzające jest to, że tajne służby, nad którymi kontrolę sprawuje prezydent i które nadal noszą nazwę KGB, stosują metody z epoki Stalina w celu zastraszenia opozycji i członków społeczeństwa obywatelskiego.

Naruszanie podstawowych praw człowieka przez członka Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) jest niedopuszczalne. Postkomunistyczny reżim stał się nie do zniesienia. Przygotowana przez nas rezolucja parlamentarna stanowi dla europejskich ministrów spraw zagranicznych dobrą podstawę do dyskusji. W rezolucji skupiliśmy się przede wszystkim na konieczności natychmiastowego uwolnienia wszystkich zatrzymanych, zapewnienia opieki medycznej rannym, wycofania absurdalnych oskarżeń oraz powołania niezależnej komisji śledczej i rozważenia ukierunkowanych sankcji politycznych i gospodarczych, które będą wymierzone nie w społeczeństwo, lecz w ludzi władzy.

Musimy teraz wspierać obecne w kraju siły proeuropejskie, których nadzieje rozbudziliśmy i które pragną zmiany rządu i w tej sprawie głosowały. Dla nich przyszłość ich kraju opiera się na członkostwie w UE, nie zaś na bliskim partnerstwie z Rosją. To, że pierwszymi przywódcami, którzy pogratulowali panu Łukaszence zwycięstwa w wyborach, byli rosyjski prezydent, pan Miedwiediew, rosyjski premier, pan Putin, i prezydent Ukrainy, pan Janukowicz, pokazuje, co dla tych panów oznacza demokracja i świadczy o tym, że Białoruś ma przed sobą czarne perspektywy w tym zakresie.

 
  
MPphoto
 

  Marek Henryk Migalski (ECR)(PL) Panie Przewodniczący! Zacznę od informacji dla pani Hautali. Mam nadzieję, że założyła znowu słuchawki. Otóż, Pani Poseł, ta informacja o „Wieśnie”, czy też o organizacji „Wiesna”, jeszcze o jedno powinna być uzupełniona. To znaczy, oprócz tego, że oni nie mogą się zalegalizować, to jeszcze niedawno policja zabrała im wszystkie komputery, a w poniedziałek – to jest informacja dla Pani – rozpocząłem organizację zbiórki laptopów w Polsce, aby móc im je wysłać.

A teraz do rzeczy, Pani Komisarz. Rozpocznę Pani zdaniem: „czas by działać”. To prawda. I druga bardzo ważna rzecz, którą Pani powiedziała: nie odizolować społeczeństwa białoruskiego. Takie powinny być nasze działania. Rzeczywiście muszą to być te miękkie działania, czyli budowanie społeczeństwa obywatelskiego, wspieranie mediów, studentów, zniesienie wiz. Powinniśmy to popierać, a zwłaszcza przeznaczyć na to więcej pieniędzy. Ale zgadzam się też, że powinny być te twardsze kroki, które proponował pan Jacek Protasiewicz czy pani Ojuland. W tej kwestii powinno być połączenie jednego z drugim.

 
  
MPphoto
 

  Jacek Saryusz-Wolski (PPE) – Panie Przewodniczący! Myślę, że postawiono prawidłową diagnozę i zaproponowano prawidłową terapię. Problem nie polega jednak na tym, że w przeszłości nasza diagnoza i leczenie były inne, lecz na tym, że tak niewiele w tej kwestii zrobiliśmy. Być może powinniśmy zastanowić się, czy tym razem jesteśmy dostatecznie zdeterminowani, aby było inaczej.

Oczywiście powinniśmy wyrażać potępienie, domagać się uwolnienia, nałożyć sankcje i rozważyć zawieszenie, lecz jeśli nie wykroczymy poza te słowa potępienia i wsparcia moralnego, wszystko to będzie na nic. Nasza strategia i nasze działania powinny być długofalowe. Będzie to prawdziwy test dla nowej polityki zagranicznej pod kierownictwem baronessy Ashton.

Nie chodzi tylko o Białoruś. To, w jaki sposób poradzimy sobie z sytuacją na Białorusi będzie wyznacznikiem dla prawdziwej dynamiki politycznej całego regionu: w Mołdawii, na Ukrainie, jak również wobec Rosji i innych miejsc. Na razie, z geopolitycznego punktu widzenia, obecne wydarzenia na Białorusi oddalają ją od Europy. Zarówno tam, jak i na Ukrainie, Europa jest w odwrocie. Mamy oczywiście rację, gdy mówimy, że nasza polityka powinna być dwutorowa: sankcje i izolacja reżimu, większa pomoc dla społeczeństwa. Powiedziałbym raczej, że powinnyśmy zastąpić prowadzoną do tej pory wobec reżimu politykę kija i marchewki polityką „kija dla reżimu, marchewki dla społeczeństwa”. Częściej niż dawniej musimy pamiętać, że naszym partnerem jest nie reżim, lecz społeczeństwo.

Pani Baronessa Ashton powiedziała, że powinnyśmy kontynuować naszą pomoc. Powinniśmy robić więcej niż w przeszłości. Czy zrobiliśmy wszystko, co powinniśmy byli zrobić? Nie. Nasze wsparcie było znikome i teraz musi się to zmienić.

 
  
MPphoto
 

  Richard Howitt (S&D) – Panie Przewodniczący! Podczas gdy my tu debatujemy, Aleksander Łukaszenko szykuje się na swoją piątkową inaugurację, na którą nie zaprosił żadnych gości z zagranicy. Głównie dlatego, że społeczność międzynarodowa nie uznaje białoruskich wyborów za wolne, sprawiedliwe i przejrzyste. Jeśli wszystko odbędzie się zgodnie z planem, będzie to czarny piątek, który nastąpi po – jak się już określa – „krwawej niedzieli” z dnia 19 grudnia, kiedy to aresztowano 700 osób protestujących w obronie demokracji. Wśród nich znajdowało się siedmiu z dziewięciu kandydatów na prezydenta. Jednemu z nich milicja polityczna połamała nogi, zaś drugiego bito tak mocno, aż doznał urazu mózgu.

Zwracam się do Pani Wiceprzewodniczącej/Wysokiej Przedstawiciel oraz do państw członkowskich UE, aby poparli polską propozycję zakazu wydawania wiz i zaproponowaną w naszej rezolucji zasadę nakładania kolejnych ukierunkowanych sankcji gospodarczych.

Unia Europejska powinna w tym kontekście jasno i zwyczajnie zażądać od białoruskich władz uwolnienia wszystkich więźniów politycznych, wycofania groźby zakazu lub ograniczenia działalności białoruskiego Komitetu Helsińskiego oraz szybkiego rozpisania nowych wyborów.

Jeśli chodzi o przyszłość, zgadzam się z tym, co powiedziała zarówno Catherine Ashton, jak i moja grupa polityczna, że nie możemy wycofywać się z wielostronnych inicjatyw oraz że nasze wysiłki muszą być nakierowane na społeczeństwo obywatelskie i jego wspieranie. Chcę powiedzieć, że jest to moment kluczowy nie tylko dla demokracji i praw człowieka na Białorusi – jest to sprawdzian dla europejskiej polityki sąsiedztwa. Tak, opowiadamy się za jasną i bliższą współpracą i partnerstwem z naszymi sąsiadami. Dzięki temu razem możemy rozwiązywać wspólne problemy. Ale żadne inicjatywy nie przyniosą skutku, jeśli druga strona nie będzie chciała tych działań podejmować, jeśli zabraknie jej woli i wszystko będzie szło w złym kierunku.

Podczas naszej debaty nie powinniśmy skupiać się na tym, jak bolesne będą zaproponowane przez nas ukierunkowane sankcje, które Europa zastosuje przeciwko Białorusi. Powinniśmy raczej myśleć o tym, jak bolesne było pałowanie osób, które podzielają europejskie zaangażowanie na rzecz demokracji i praw człowieka. Ludzie ci oczekują od nas naszej solidarności i doprowadzenia do tego, żeby długie lata cierpienia na Białorusi dobiegły końca.

 
  
MPphoto
 

  Elisabeth Schroedter (Verts/ALE)(DE) Panie Przewodniczący, Pani Baronesso Ashton! Pragnę podziękować za Pani szybką reakcję na wydarzenia w Mińsku. Podzielam również pani koncepcję. Jest ona środkiem pośrednim między sankcjami przeciwko tym, którzy są odpowiedzialni za poważne pogwałcenie praw człowieka, a środkami wspierania Białorusinów.

Chciałabym także wyrazić podziękowanie monachijskiej Konferencji Bezpieczeństwa, która anulowała zaproszenie dla pana Łukaszenki. Dzięki temu wysłano jasny sygnał, że dyktatorzy nie mają czego szukać na międzynarodowych forach oraz że nie powinno się ich uznawać, zapraszając do udziału w ich pracach.

Uznanie przez społeczność międzynarodową samozwańczego prezydenta osłabiłoby opozycję w jego kraju oraz mogłoby być odczytane jako uznanie niedemokratycznych wyborów. Z tego powodu odpowiedź konferencji była prawidłowa.

Wiemy, że w tym kraju jeszcze długo nie nastąpią zmiany polityczne. Jesteśmy również świadomi tego, że pan Łukaszenko sprawuje władzę już długo, a jego reakcja była dla niego typowa. Ale, Pani Baronesso Ashton, nie możemy czekać z założonymi rękami, gdy na Białorusi dochodzi do kryzysu humanitarnego. Nasza reakcja powinna być szybka i musi doprowadzić do uwolnienia więźniów politycznych oraz do powrotu rodziców do swoich dzieci i dzieci do swoich rodziców. Ludzie ci nie zrobili nic ponad to, że chcieli zademonstrować poparcie dla demokratycznych praw i wyrazili swoje poglądy na ulicach. Odpowiedź na ich działania jest nieuzasadniona.

Baronesso Ashton! Wzywam Panią do szybkiego podjęcia działań. Na każdym kroku powinna Pani podkreślać, że są to więźniowie polityczni, a nie przestępcy. Pragę przekazać pozdrowienia dla Andreja Sannikowa i innych uwięzionych. Niech wiedzą, że jesteśmy z nimi.

 
  
MPphoto
 

  Edvard Kožušník (ECR) (CS) Panie Przewodniczący! Miesiąc temu totalitarny reżim na Kubie odmówił laureatowi nagrody Sacharowa, Guillermowi Farinasowi, prawa wyjazdu do Strasburga. Kilka dni później byliśmy świadkami serii represji po wyborach prezydenckich na Białorusi. Nikt nie powinien mieć wątpliwości, że reżim Łukaszenki jest reżimem autorytarnym. Lecz, podobnie jak reżim Castro na Kubie, jest on także reżimem totalitarnym.

Debatujemy dziś nad tym, czy czołowym współpracownikom reżimu Łukaszenki zakazać wjazdu na teren UE. Opowiadam się za większą otwartością wobec zwykłych obywateli Białorusi, którzy nigdy nie mieli możliwości poznać, czym jest wolność i demokracja. Każda forma politycznej izolacji będzie tylko wodą na młyn Łukaszenki. Obywatele Białorusi powinni być w Unii mile widziani. Jednocześnie wobec przedstawicieli totalitarnego reżimu Łukaszenki powinniśmy być chłodni i nieustępliwi. Dla ludzi, którzy nie szanują demokratycznych wartości, nie ma miejsca w przyzwoitym społeczeństwie.

 
  
MPphoto
 

  Jacek Olgierd Kurski (ECR)(PL) Panie Przewodniczący! Polityka realizowana ostatnio przez niektóre rządy europejskie wobec Białorusi, w tym niestety przez rząd mojego kraju – Polskę – poniosła całkowitą klęskę. Łukaszenko, ostatni dyktator Europy, kpi z nas i zachęcony naszą indolencją prześladuje i wsadza do więzień swoich politycznych oponentów. Polityka ugody i pobłażania nie mogła przynieść efektu. Po raz kolejny okazało się, że paktowanie z dyktaturą zrozumiane zostało na Białorusi jako poparcie dla Łukaszenki, a iluzje skończyły się już w grudniu brutalnym pałowaniem, pobiciem i aresztowaniem setek działaczy opozycji.

Istotny jest jasny komunikat nas, posłów Parlamentu Europejskiego, dla Białorusi. Europa nie będzie tolerować dławienia wolności przez białoruskiego dyktatora. Sankcje muszą być precyzyjne i dotknąć przedstawicieli reżimu, a nie obywateli. Przeciwnie, ludzie potrzebują naszej pomocy. Podobnie organizacje społeczne, niezależne media i opozycja. Możemy realnie pomóc w edukacji czy ułatwieniach wizowych. Partnerstwo wschodnie musi być albo zawieszone wobec Białorusi, albo uszczelnione tak, żeby reżim nie powąchał ani jednego euro. Im więcej Europy na Białorusi, tym szybciej upadnie ostatni dyktator na naszym kontynencie.

 
  
MPphoto
 

  Seán Kelly (PPE) – Panie Przewodniczący! Jednym z największych osiągnięć współczesnego świata jest moim zdaniem przejście krajów Europy Wschodniej z totalitaryzmu do demokracji. Węgry, nad których przełomową prezydencją debatowaliśmy dziś rano, podobnie jak przewodniczący Parlamentu Europejskiego, pan Buzek, są tego doskonałym przykładem.

Istnieją jednak inne kraje, w których wspomniane przeze mnie przejście nie odbyło się tak gładko. Przykładem takiego kraju jest niestety Białoruś. Lady Ashton przedstawiła zarys tego, co należy zrobić w tej sytuacji.

W najlepszym wypadku można powiedzieć, że Białoruś przyjęła demokrację, wykonując dwa kroki do przodu i jeden do tyłu. W ostatnich wyborach prawdopodobnie posunięto się trzy kroki do tyłu, natomiast do przodu nie wykonano żadnego kroku. Myślę, że Lady Ashton ma rację, twierdząc, że we współpracy ze społeczeństwem obywatelskim, organizacjami pozarządowymi i naszymi międzynarodowymi partnerami musimy wywierać presję na prezydenta Łukaszenkę, aby jego represje i dyktatura dobiegły końca.

 
  
MPphoto
 

  Andrzej Grzyb (PPE)(PL) Panie Przewodniczący! To co się stało na Białorusi 19 grudnia, to był gwałt na wolności i swobodach demokratycznych. Aresztowanie siedmiuset osób, w tym wszystkich kandydatów na prezydenta nie wymaga w ogóle komentarza. Wybory były zaś nieuczciwe. To jest właściwie test dla Unii, ale również dla tych państw, z którymi Unia ma uprzywilejowane relacje, jak na przykład dla Rosji, która uznała wyniki wyborów.

Musimy wspierać środowiska opozycji i dać wyraźny sygnał, że najpierw aresztowani powinni wyjść na wolność, a potem można mówić o czymkolwiek w relacjach z Białorusią, a w szczególności z rządem tego kraju. Restrykcje zaś nie mogą uderzyć w obywateli. Musimy złagodzić reżim wizowy – zrobiła to Polska. Należy wspomóc zwolnionych z pracy, zaś studentów wyrzuconych z uczelni należy przyjąć w innych krajach. Wsparcia wymaga niezależne medium, jakim jest zarówno radio, jak i telewizja Biełsat. To nie tylko zadanie dla Litwy i dla Polski, ale również dla innych krajów członkowskich, w tym również dla instytucji europejskich. Chciałbym o to bardzo mocno apelować.

 
  
MPphoto
 

  Kyriakos Mavronikolas (S&D)(EL) Panie Przewodniczący! Sytuacja na Białorusi, jeśli chodzi o wyznawane przez nas zasady i wartości, rozwinęła się w bardzo złym kierunku. Krajem przewodzi Łukaszenko, a opozycja siedzi w więzieniu. Ludzie oczekują od nas, abyśmy zwrócili się do społeczeństwa obywatelskiego, które, jak już wcześniej wspomniano, bardzo sobie ceni Unię Europejską i jej wartości. Ludzie chcą, abyśmy domagali się wolności prasy i uwolnienia więzionych przywódców opozycji oraz przede wszystkim, abyśmy prowadzili politykę, o której mówiła Lady Ashton i z którą całkowicie się zgadzam, czyli politykę zmierzającą do stworzenia nowych warunków, umożliwiających kształtowanie na nowo naszych stosunków z Białorusią.

 
  
MPphoto
 

  Charles Tannock (ECR) – Panie Przewodniczący! Wybory prezydenckie na Białorusi są dla nas, ludzi, którzy przez lata przyglądali się temu krajowi, bardzo rozczarowujące. Spotkałem się z białoruskim ambasadorem w Londynie, który zapewniał mnie, że tym razem będzie inaczej, że będę przestrzegane standardy międzynarodowe, że OBWE będzie mogła powiedzieć, iż wszystko odbyło się w sposób wolny i sprawiedliwy.

Niestety przeważyły odruchy Łukaszenki w stylu homo sovieticus. Jego nieprzewidywalne zachowanie było zaskakujące dla najważniejszych rangą urzędników z jego otoczenia, także dla jego ambasadorów. Ja również przyłączam się do żądania natychmiastowego uwolnienia wszystkich więźniów politycznych oraz ponownego rozpisania wyborów przy uczestnictwie długoterminowej misji obserwacyjnej UE oraz po uzyskaniu zapewnienia ze strony OBWE, że będą one spełniać wszystkie wymogi uznania za wolne i sprawiedliwe.

Mińsk najprawdopodobniej odmówi, ale musimy przynajmniej podjąć taką próbę. W takim przypadku należy natychmiast przywrócić i wzmocnić ukierunkowane sankcje oraz ponownie zamrozić aktywa Łukaszenki – jeśli je odnajdziemy – a także wprowadzić wobec niego i jego najważniejszych urzędników zakaz wjazdu do UE.

 
  
MPphoto
 

  Alfreds Rubiks (GUE/NGL)(LV) Panie Przewodniczący! Chciałbym wyrazić moje poparcie dla wyważonych środków, które pani baronessa Ashton zamierza zastosować w świetle wydarzeń na Białorusi. Bardzo często uciekamy się do ocen opartych na emocjach. Mówimy tu o więźniach politycznych, którzy powinni być uwolnieni. Ale przecież jeszcze nie odbył się ich proces. Jeszcze nie wiemy, jaki będzie wyrok. Z tego powodu proszę posłów o wyważone podejście do tego rodzaju wydarzeń. Dwa lata temu podobnie wydarzenia miały miejsce na Łotwie – przed wiecem nikt nikomu nie odmawiał prawa do zgromadzeń. Potem jednak pojawił się tłum, podpuszczony przez prowokatora, i rozpoczął plądrowanie budynku parlamentu, zmuszając policję do interwencji. Podobnie było na Białorusi. Bardzo chciałbym się dowiedzieć (już kończę) skąd pochodzą pieniądze, z których finansowana jest działalność opozycji. Należy to wyjaśnić. Dziękuję.

 
  
MPphoto
 

  Andreas Mölzer (NI)(DE) Panie Przewodniczący! Media nieustannie powtarzają, że ponowne wprowadzenie sankcji przeciwko białoruskiemu prezydentowi Łukaszence, które ponad dwa lata temu zostały złagodzone, będzie oznaczało przyznanie się do tego, że ponieśliśmy klęskę w naszych długofalowych wysiłkach mających doprowadzić do zbliżenia.

Moim zdaniem wysiłki te już dawno okazały się nieskuteczne, ostatnio w czasie wyborów prezydenckich lub wtedy gdy zamknięto mińskie biura Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE).

Zachowanie ostatniego dyktatora w Europie po raz kolejny pokazuje, że UE nie potrafi poradzić sobie z przypadkami naruszeń praw człowieka. Skandal związany z lotami CIA czy niekonsekwencja w przypadku konfliktu między integralnością terytorialną państw i prawem ich ludności do samostanowienia, na przykład na Bałkanach, osłabiły obraz UE jako obrońcy praw człowieka. Unia traci również swą wiarygodność, gdy postępując wbrew szczytnym zasadom kopenhaskim, rozpoczyna negocjacje akcesyjne z Turcją, krajem, który ma bardzo niezadowalającą sytuację w zakresie praw człowieka.

Kości na Białorusi zostały jednak rzucone, niewątpliwie dopomógł w tym sam prezydent Łukaszenko.

 
  
MPphoto
 

  Jarosław Kalinowski (PPE)(PL) Panie Przewodniczący! W obliczu zwiększającego represje reżimu Łukaszenki solidarność z narodem białoruskim to nasz obowiązek. Naszą pomoc powinniśmy kierować na wsparcie niezależnych mediów, także przez umożliwienie ich działania na terenie Unii Europejskiej. Dobrym przykładem jest telewizja Biełsat w Polsce. Dobrym wsparciem są również stypendia dla studentów i uczniów, gdyż duża liczba młodych ludzi jest usuwana z uczelni i szkół za tzw. działalność opozycyjną. Podobnie z kwestią wiz, które dla Białorusinów są dziś po prostu za drogie. To trzeba szybko zmienić. Należy zachować całkowitą swobodę w podróżowaniu do Unii obywateli Białorusi, oczywiście z wyłączeniem przedstawicieli reżimu. Wspieranie społeczeństwa obywatelskiego jest absolutnie najważniejsze, takie społeczeństwo prawdziwie obywatelskie doprowadzi do zmian na Białorusi i zapewni lepszą przyszłość całej Białorusi.

 
  
MPphoto
 

  Elena Băsescu (PPE)(RO) Panie Przewodniczący! Wybory prezydenckie z dnia 19 grudnia to krok w tył, zarówno z punktu widzenia rozwoju demokracji na Białorusi, jak i stosunków z UE. Użycie siły przeciwko członkom opozycji i ich aresztowania nie są sposobem rozwiązywania konfliktów politycznych. Wprost przeciwnie, odmawianie opozycji prawa do reprezentacji parlamentarnej prowadzi do głębszych napięć społecznych.

Myślę, że w tym kontekście autorytarny reżim w Mińsku nie ma prawa odnosić korzyści z członkostwa w Partnerstwie Wschodnim. Białoruś nie potwierdziła ponadto swojej woli uczestniczenia w tym projekcie tak, jak zrobiły to inne kraje regionu, w szczególności Gruzja i Republika Mołdawii. Zawieszenie udziału Białorusi w działaniach Partnerstwa Wschodniego stanowiłoby bezpośrednią, namacalną sankcję wobec rządu. Mam nadzieję, że Rada do Spraw Zagranicznych odniesie się do tych sankcji w swoim wspólnym stanowisku.

 
  
MPphoto
 

  Krzysztof Lisek (PPE)(PL) Panie Przewodniczący, Pani Wysoka Przedstawiciel! Chciałbym zadać niedyskretne pytanie Pani Wysokiej Przedstawiciel. Czy Pani wie, co w 1982 roku wieczorem robił Jerzy Buzek? Albo co robił wieczorem Janusz Lewandowski? Albo co robił wieczorem Donald Tusk? Otóż wszyscy oni włączali radio i słuchali radia Wolna Europa albo Głosu Ameryki, albo BBC, żeby dowiedzieć się prawdy o tym, co dzieje się w Polsce. Albo ważne pytanie, w jaki sposób mógł przetrwać Lech Wałęsa, w jaki sposób mogli przetrwać w opozycji wszyscy działacze, którzy zostali przez reżim komunistyczny Polski wyrzuceni z pracy? Otóż oni wszyscy przetrwali dlatego, że amerykańscy związkowcy przesyłali pomoc finansową. Ci, którzy słuchali radia, słuchali tego radia dlatego, że te rozgłośnie radiowe były wspomagane i finansowane. Dzisiaj na nas spoczywa odpowiedzialność za to, żeby do Białorusinów docierała prawda i żeby do białoruskiej opozycji docierała pomoc finansowa.

 
  
MPphoto
 

  Peter Šťastný (PPE) – Panie Przewodniczący! W pełni zgadzam się z propozycjami moich koleżanek i kolegów sugerujących zastosowanie sankcji wobec najważniejszych popleczników Łukaszenki oraz wsparcie i pomoc dla białoruskiej opozycji, organizacji pozarządowych i zwykłych obywateli.

We wspólnym projekcie rezolucji wspomniano o odebraniu Białorusi prawa do organizacji planowanych na 2014 rok mistrzostw świata w hokeju na lodzie do czasu uwolnienia więźniów politycznych. Jest to rozsądne i niezwykle skuteczne narzędzie. Pan Łukaszenko jest zapalonym fanem hokeja, podobnie jak obywatele Białorusi. Takie działanie z pewnością zwróciłoby uwagę całego kraju i wzbudziło wiele pytań.

Decyzja taka leży w gestii Międzynarodowej Federacji Hokeja (IHF). Organizacja ta miałaby możliwość naprawienia swego wizerunku, nadwątlonego po przyjęciu do Rady IHF byłego wysokiego oficera KGB i komunistycznego szpiega w USA, który pomógł w oszukaniu setek tysięcy obywateli na kwotę liczoną w miliardach dolarów. Mam nadzieję, że w odpowiednim momencie IHF podejmie właściwą decyzję.

 
  
MPphoto
 

  Sari Essayah (PPE)(FI) Panie Przewodniczący! Cieszę się, że kilkoro z nas otwarcie przyznało, że tak zwana polityka dialogu UE i wielu państw członkowskich nie przyniosła efektów. Łukaszenko, który jest wytrawnym graczem politycznym, wykorzystał program swojej kampanii, korzystał ze wszystkich dobrodziejstw politycznych i gospodarczych, jednocześnie cały czas mając w pogardzie demokrację i prawa człowieka. Udało mu się nawet oczarować kilku zgromadzonych tu polityków, takich jak pan poseł Rubiks, którego największym zmartwieniem w tym wszystkim jest to, czy opozycja otrzymuje pomoc z zagranicy.

Przeciwko kierownictwu politycznemu należy w końcu zastosować sankcje, których domagamy się w rezolucji. Jednocześnie musimy zadbać o to, by pomoc trafiała do zwykłych ludzi, którzy w oczekiwaniu na nadejście demokracji stracili pracę lub zostali relegowani z uczelni. UE stoi przed ostatnią szansą, by pokazać na co ją stać i zademonstrować nasze wsparcie dla prowadzonej przez białoruską ludności walki o demokrację, oraz by dać do zrozumienia, że ostatni dyktator Europy musi odejść.

 
  
MPphoto
 

  Przewodniczący – Koledzy! Chciałbym ogólnie zwrócić państwa uwagę na to, że byłbym wdzięczny, gdyby osoby chcące zabrać głos w ramach procedury krótkiej prezentacji, były obecne przez cały czas trwania debaty. Ułatwiłoby to udzielanie odpowiedzi w trakcie ożywionej debaty.

 
  
MPphoto
 

  Piotr Borys (PPE)(PL) Panie Przewodniczący! Dla nas jest to dzisiaj chwila prawdy, solidarności z Białorusią. Jak wiemy, jest to ostatnia dyktatura w Europie i powinniśmy pokazać pełną solidarność. Jak wiemy, środki amerykańskie na ten cel są ograniczane i dzisiaj tę propozycję, którą chcielibyśmy przedstawić, to bardzo poważny program finansowego wsparcia zarówno opozycji, mediów, organizacji pozarządowych, ale przede wszystkim wsparcia młodej elity. Mówię tutaj głównie o setkach, czy nawet tysiącach białoruskich studentów, którzy dzisiaj nie mogą studiować i daję bardzo konkretną propozycję, aby przygotować specjalny program Erasmus, który już funkcjonuje, ukierunkowany wyłącznie dla studentów z Białorusi. Wiemy, że mamy ogromne oszczędności w tym programie. Nie wymaga to wielu zabiegów, natomiast efekt długofalowy tworzenia nowoczesnej młodej przyszłości demokratycznego państwa może być skuteczny. I o to apeluję do pani komisarz.

 
  
MPphoto
 

  Catherine Ashton, wiceprzewodnicząca Komisji/wysoka przedstawiciel Unii ds. polityki zagranicznej i bezpieczeństwa – Panie Przewodniczący! Dziękuję panu i wszystkim posłom, którzy uczestniczyli dziś w tej bardzo ważnej, skoncentrowanej i dobrze przemyślanej debacie. Oczywiście zapoznam się z rezolucją parlamentarną w tej ważnej i trudnej sprawie.

Od momentu rozpoczęcia kryzysu minął dopiero miesiąc, a wydarzenia szybko posuwają się naprzód. Oczywiście mam nadzieję, że będą się one posuwać w dobrym kierunku, zgodnie z naszymi wspólnymi celami. Aresztowane osoby powinny być uwolnione, a Białoruś powinna stworzyć podstawy do rozpoczęcia procesu globalnych reform. Chciałabym zaakcentować moją nadzieję, że istotną rolę w tym procesie nadal będzie odgrywać współpraca parlamentarna.

Wielu posłów poparło to, o czym mówiłam na początku: potrzebę, aby całkowicie jasno powiedzieć, że to, co się zdarzyło jest nie do zaakceptowania, że pragniemy podjąć jakieś działania w związku z tym oraz wspierać społeczeństwo obywatelskie, młodych ludzi, media i studentów – wszystkich tych, o których mówili posłowie w swoich wystąpieniach.

Wezmę sobie do serca wszystkie dzisiejsze uwagi. Poczynimy kroki, aby tak się stało.

Na zakończenie chcę powiedzieć, że podczas mojego spotkania z rodzinami i przywódcami opozycji, którzy chcieli się ze mną zobaczyć, jasno dałam im do zrozumienia, iż oczekujemy uwolnienia wszystkich uwięzionych oraz że chcemy, by Białoruś szła w kierunku, w którym wszyscy byśmy sobie życzyli, w kierunku rzeczywistej demokracji.

W bardzo ostrych słowach zwróciłam się też do ministra spraw zagranicznych. Obecnie to w ich rękach spoczywa zadanie odwrócenia ich działań i zrobienia tego, co należy. Jeśli tego nie zrobią, wspólnota międzynarodowa będzie zmuszona podjąć działania i to zrobi.

 
  
MPphoto
 

  Przewodniczący – Otrzymałem sześć projektów rezolucji złożonych zgodnie z art. 110 ust. 2 Regulaminu.

Zamykam debatę.

Głosowanie odbędzie się jutro, we wtorek 20 stycznia 2011 r.

– Pani Wiceprzewodnicząca /Wysoka Przedstawiciel! O ile mi wiadomo, jest Pani obecna w Parlamencie od godziny 15:00. Teraz jest 18:15. Czy chciałaby Pani, abym zarządził pięciominutową przerwę, żeby mogła Pani odpocząć? To zależy od Pani. W innym wypadku możemy kontynuować.

 
  
MPphoto
 

  Catherine Ashton, wiceprzewodnicząca Komisji/wysoka przedstawiciel Unii ds. polityki zagranicznej i bezpieczeństwa – Panie Przewodniczący! Muszę wyjść, by przygotować się do wyjazdu do Turcji na rozmowy z Iranem. W końcowej części debaty uczestniczyć będzie mój kolega i przyjaciel, Stefan Füle.

 
  
 

Oświadczenia pisemne (art. 149 Regulaminu)

 
  
MPphoto
 
 

  Indrek Tarand (Verts/ALE), na piśmie(FR) Sytuacja na Białorusi jest niezwykle niepokojąca. UE musi podjąć odpowiednie kroki. W tym względzie chciałbym podzielić się z Państwem pewną krążącą teorią spiskową, opowiedzianą mi wczoraj przez białoruskiego biznesmena.

Twierdził on, że sam prezydent Łukaszenko nie chciał, by po wyborach sytuacja rozwinęła się w ten sposób. Obecna sytuacja jest rezultatem współpracy białoruskich i rosyjskich służb specjalnych, które chcą storpedować wszelkie próby współpracy między UE a Białorusią.

Oczywiście takich teorii nie sposób udowodnić, ale mimo wszystko powinniśmy mieć na uwadze okoliczność, że nakładając sankcje na tych, którzy są odpowiedzialni za obecną sytuację, możemy również wyrządzić krzywdę białoruskim obywatelom, społeczeństwu obywatelskiemu itd. Jeśli chodzi o możliwy, lecz milczący, udział Rosji w tej sytuacji, chciałbym powtórzyć to, co już kiedyś powiedziałem w tym Parlamencie: Ceterum censeo, Francja postanowiła o sprzedaży Rosji okrętu wojennego klasy Mistral i jestem przekonany, że pożałuje swej decyzji.

 
Informacja prawna - Polityka ochrony prywatności