Πρόεδρος. – Η ημερήσια διάταξη προβλέπει τη συζήτηση της έκθεσης του κ. Belet, εξ ονόματος της Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας, σχετικά με την πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου (Ευρατόμ) που αφορά τον καθορισμό των μέγιστων επιτρεπτών επιπέδων ραδιενέργειας στα τρόφιμα και τις ζωοτροφές λόγω πυρηνικού ατυχήματος ή σε περίπτωση εκτάκτου κινδύνου από ακτινοβολίες [COM(2010)0184 – C7-0137/2010 – 2010/0098(CNS)].

  Ivo Belet, εισηγητής. – (NL) Κύριε Πρόεδρε, μιλούμε εδώ για την ασφάλεια των τροφίμων για τον άνθρωπο και την ασφάλεια των ζωοτροφών για τα ζώα. Πρόκειται, προφανώς, για κορυφαίες προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Περιττό να αναφέρουμε ότι πρόκειται για σημαντικό νομοθέτημα το οποίο ελπίζουμε ότι ποτέ, ή ποτέ ξανά, δεν θα χρειαστεί να εφαρμοστεί διότι αφορά τη ραδιενεργό μόλυνση. Απαιτούνται συνεπώς τα υψηλότερα πρότυπα ασφάλειας.

Τα τρέχοντα πρότυπα και οι κανονισμοί ισχύουν εδώ και τουλάχιστον 20 χρόνια. Εν τω μεταξύ, το συνταγματικό και κοινωνικό πλαίσιο έχει εξελιχθεί ριζικά. Χρειαζόμαστε, ως εκ τούτου, μια σειρά προσαρμογών. Αυτές τις βελτιώσεις ελπίζουμε ότι θα εγκρίνει το Σώμα αύριο και, ας ελπίσουμε, τα υπόλοιπα θεσμικά όργανα θα λάβουν υπόψη.

Καταρχάς, είναι σημαντικό –και ελπίζω ότι ο Επίτροπος σύντομα θα είναι σε θέση να σημειώσει τα όσα λέω– η Επιτροπή να διαδραματίζει βασικό ρόλο σε τέτοιου είδους καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, και όχι το Συμβούλιο. Είναι προς το συμφέρον όλων των πολιτών, κύριε Επίτροπε, η κατάσταση μετά από πυρηνικό ατύχημα να τελεί υπό τη διαχείριση της Επιτροπής, δεδομένου ότι αυτό υπερβαίνει ξεκάθαρα τα συμφέροντα των επιμέρους εθνικών κυβερνήσεων.

Ο σημερινός κανονισμός, στον οποίο μόλις αναφέρθηκα, εκπονήθηκε ως εκ τούτου ως άμεσο επακόλουθο της κρίσης του Τσερνομπίλ. Αυτό συνέβη το 1986. Επομένως, πρέπει να επικαιροποιηθεί και να εναρμονιστεί με το νέο θεσμικό περιβάλλον εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Δεύτερον, κυρίες και κύριοι, είναι αυτονόητο ότι η Επιτροπή πρέπει να αναπροσαρμόσει τα καθιερωμένα πρότυπα ώστε να ληφθεί υπόψη η τεχνολογική πρόοδος, το έπραξε δε βάσει διαβουλεύσεων με εμπειρογνώμονες, ειδικούς τόσο στον τομέα της δημόσιας υγείας όσο και στον τομέα της ασφάλειας των τροφίμων. Είναι κάτι αυτονόητο, δεν έχει όμως διευκρινιστεί κατ’ αυτόν τον τρόπο με τον ισχύοντα κανονισμό. Προτείνουμε συνεπώς να υπάρξει ρητή πρόβλεψη ως προς αυτό.

Σε αυτό το πλαίσιο, ζητούμε ρητά από την Επιτροπή να δημοσιεύσει έκθεση το επόμενο έτος σχετικά με την επάρκεια των προτύπων όπως ισχύουν σήμερα, για το αν είναι σκόπιμο, ενδεχομένως, να επεξεργαστούμε κάπως καλύτερα τον κατάλογο των ήσσονος σημασίας τροφίμων, όπως είναι γνωστός, και για το κατά πόσον εξακολουθεί να είναι σκόπιμο να διατηρείται πλέον ο κατάλογος αυτός.

Το τρίτο μου σημείο, κύριε Επίτροπε, κύριε Πρόεδρε, αφορά τον ορισμό των παιδικών τροφών, το οποίο είναι προφανώς πολύ ευαίσθητο θέμα και πρέπει να βελτιωθεί. Το παρόν κείμενο δεν έχει προσαρμοστεί πραγματικά στους πρόσφατους ευρωπαϊκούς κανονισμούς περί τροφίμων και είναι σημαντικό να παρέμβουμε στο κείμενο αυτό. Είναι μια πρόταση που πρόκειται να παρουσιαστεί στην Ολομέλεια αύριο.

Τέταρτον, το Κοινοβούλιο πρότεινε την παροχή αποζημίωσης σε όσους αγρότες ενδέχεται να επηρεάζονται από ένα τέτοιο περιστατικό. Δεν έχει γίνει ακόμη καμία ρητή πρόβλεψη εν προκειμένω. Ζητούμε από την Επιτροπή, και θα το πράξουμε αύριο με προφορική τροπολογία, να εξετάσει το ενδεχόμενο αυτό και, εφόσον το επιθυμεί, να καταλήξει σε πρόταση.

Τέλος, τίθεται το ζήτημα της νομικής βάσης. Κύριε Επίτροπε, η Επιτροπή Νομικών Θεμάτων του Κοινοβουλίου διαπίστωσε ομόφωνα ότι το ζήτημα αυτό θα πρέπει να εμπίπτει στο άρθρο 168, παράγραφος 4, της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αφορά, σε τελική ανάλυση –και παραθέτω εδώ τη Συνθήκη– «μέτρα ... με άμεσο στόχο την προστασία της δημόσιας υγείας», τέλος της αναφοράς. Πρόκειται, φυσικά, για θεμελιώδη αλλαγή, διότι σημαίνει ότι θα πρέπει να προσαρμόσουμε τη διαδικασία της συναπόφασης αντί να καταφεύγουμε σε διαβούλευση επί τη βάσει της Συνθήκης Ευρατόμ.

Υποθέτουμε ότι το Συμβούλιο και η Επιτροπή θα το λάβουν σοβαρά υπόψη προς το συμφέρον όλων των Ευρωπαίων και ότι θα προχωρήσουν μαζί μας προς αυτήν την κατεύθυνση.

  Michel Barnier, μέλος της Επιτροπής. – (FR) Κύριε Πρόεδρε, καταρχάς, παρακαλώ δεχθείτε τη συγγνώμη των κ.κ. Šefčovič και Oettinger, οι οποίοι είχαν κάποια ανειλημμένη υποχρέωση και μου ζήτησαν να τους εκπροσωπήσω. Εξ ονόματός τους θα ήθελα να ευχαριστήσω τον κ. Belet, τον εισηγητή σας, για την ανάδειξη σημαντικών πτυχών που προκύπτουν από την ανάγκη να ενισχυθούν τα μέτρα προστασίας της υγείας στην περίπτωση ραδιενεργού μόλυνσης των τροφίμων και των ζωοτροφών.

Θα ήθελα επίσης να επισημάνω ότι η πρόταση της Επιτροπής για αναδιατύπωση του κανονισμού του Συμβουλίου αριθ. 3954/87 περιλαμβάνει μόνο μία διάταξη που υπόκειται σε αναθεώρηση. Πρόκειται για μια αιτιολογική σκέψη στο προοίμιο που προστέθηκε για να αιτιολογήσει υπάρχουσα διάταξη του κανονισμού, δηλαδή τη διακράτηση εκτελεστικών εξουσιών από το Συμβούλιο. Όλες οι άλλες διατάξεις, κυρίες και κύριοι, έχουν υποβληθεί για κωδικοποίηση και, ως εκ τούτου, παραμένουν αμετάβλητες στην πρόταση.

Η Επιτροπή δεν είναι επομένως σε θέση να αποδεχτεί, και το δηλώνω πολύ ειλικρινά, τις τροπολογίες που κατατέθηκαν στην έκθεση Belet. Αυτό οφείλεται σε δύο λόγους: ο πρώτος είναι θεσμικού χαρακτήρα και ο δεύτερος αφορά την ουσία. Ο πρώτος λόγος αφορά την ανάγκη αυστηρής τήρησης της συμφωνίας σχετικά με τη χρήση της διαδικασίας αναδιατύπωσης που συνήφθη μεταξύ του Κοινοβουλίου, της Επιτροπής και του Συμβουλίου.

Δεδομένης της διοργανικής αυτής συμφωνίας και της ίδιας της λογικής της αναδιατύπωσης, τα κωδικοποιημένα τμήματα μιας πρότασης για αναδιατύπωση δεν μπορούν να υπόκεινται σε τροποποίηση, εκτός από αληθινά εξαιρετικές περιστάσεις.

Ο στόχος είναι να παρασχεθεί ένα εργαλείο για τη διασφάλιση, μεταξύ άλλων, της συνοχής όταν χρειάζεται να γίνουν αλλαγές. Η αυστηρή τήρηση του συμφωνημένου αυτού κανόνα αποτελεί σημαντική προϋπόθεση για τη διασφάλιση της διοργανικής ισορροπίας και του δικαιώματος πρωτοβουλίας της Επιτροπής.

Η μη συμμόρφωση ενός θεσμικού οργάνου με τη διοργανική συμφωνία θα καθιστούσε στην ουσία ανέφικτη τη χρήση της εν λόγω νομοθετικής τεχνικής και θα αφαιρούσε από τα θεσμικά όργανα ένα σημαντικό εργαλείο για την επίτευξη του στόχου της «βελτίωσης της νομοθεσίας», ο οποίος έχει τεθεί ως μέρος του στόχου της αύξησης της διαφάνειας προς όφελος των πολιτών.

Ο δεύτερος λόγος αφορά την ουσία. Η πρώτη τροπολογία που εγκρίθηκε από την Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας αφορά τη νομική βάση. Το άρθρο 31 της Συνθήκης Ευρατόμ θα πρέπει να αντικατασταθεί από το άρθρο 168 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι περισσότερες από τις άλλες τροπολογίες σχετίζονται με τη συγκεκριμένη αλλαγή νομικής βάσης.

Η Επιτροπή πιστεύει ότι η εν λόγω τροποποίηση της νομικής βάσης είναι αδικαιολόγητη. Θα ερχόταν σε αντίφαση ακόμη και με την αρχή που περιέχεται στο άρθρο 106α της Συνθήκης Ευρατόμ, το οποίο αναφέρει ότι, όπου η παρούσα Συνθήκη περιλαμβάνει ειδικές διατάξεις που ρυθμίζουν ένα συγκεκριμένο θέμα, θα υπερισχύει της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση και της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Όπως γνωρίζετε, η ισχύς του άρθρου 31 της Συνθήκης Ευρατόμ επιβεβαιώθηκε από το Δικαστήριο στην απόφασή του C-70/88. Το κεφάλαιο 3 της Συνθήκης Ευρατόμ, και ειδικότερα τα άρθρα 31 και 32, ρυθμίζουν επίσης θέματα που αφορούν την προστασία της υγείας των εργαζομένων και του πληθυσμού από τους κινδύνους που προκύπτουν από ιοντίζουσες ακτινοβολίες.

Τέλος, πρέπει να αναφερθεί στο σημείο αυτό η πάγια νομολογία του Δικαστηρίου, η οποία διαπιστώνει, και παραθέτω: «Οι κανόνες που αφορούν τον σχηματισμό της βουλήσεως των κοινοτικών οργάνων διατυπώνονται από τη Συνθήκη και δεν τελούν στη διάθεση των κρατών μελών ούτε αυτών των ίδιων των κοινοτικών οργάνων». Το άρθρο 31 της Συνθήκης Ευρατόμ είναι η μόνη νομική βάση που υπόκειται αντικειμενικά σε αιτιολόγηση για την παρούσα πρόταση.

Αυτοί είναι οι νομικοί περιορισμοί, κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, και βάσει των εν λόγω νομικών περιορισμών η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι θα επιθυμούσε να απορρίψει τις τροπολογίες που κατατέθηκαν στην έκθεση του κ. Belet.

Αυτά ήθελα να δηλώσω εξ ονόματος του κ. Šefčovič και του κ. Oettinger.

  Romana Jordan Cizelj, εξ ονόματος της Ομάδας PPE. – (SL) Κύριε Πρόεδρε, η ραδιενέργεια είναι ένα μάλλον μυστηριώδες ζήτημα για το οποίο οι άνθρωποι έχουν γενικά επιφυλάξεις. Αυτό που φοβούνται, κυρίως, είναι το γεγονός ότι, παρόλο που η ακτινοβολία δεν είναι ορατή ή αισθητή, μπορεί να προκαλέσει μεγάλη ζημία στα έμβια όντα.

Ωστόσο, έχει επίσης πολλές θετικές ιδιότητες, γι’ αυτό και χρησιμοποιείται τόσο στην ιατρική όσο και στην έρευνα, στην έρευνα για υλικά, στην αποστείρωση και στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

Εάν θέλουμε να επωφελούμαστε αυτών των πλεονεκτημάτων, θα πρέπει προφανώς να ανταποκριθούμε καταλλήλως στους φόβους των ανθρώπων και να κατοχυρώσουμε την ασφάλειά τους. Ο εισηγητής μας, κ. Belet, έκανε εξαιρετική δουλειά επ’ αυτού εκπονώντας τροπολογίες του κανονισμού ο οποίος αντιμετωπίζει τη μόλυνση των τροφίμων και των ζωοτροφών σε περίπτωση πυρηνικών ατυχημάτων.

Τον συγχαίρω για τις τροπολογίες αυτές και ελπίζω ειλικρινά ότι η Επιτροπή θα αλλάξει γνώμη και θα δώσει μεγαλύτερη προσοχή στα όσα ανέφερε ο εισηγητής μας. Ελπίζω επίσης ότι το Συμβούλιο θα λάβει σοβαρότερα υπόψη τις προσπάθειες του Κοινοβουλίου στο θέμα αυτό, αν και λυπούμαι πολύ και ανησυχώ για το γεγονός ότι η εκπρόσωπος του Συμβουλίου δεν είναι πλέον παρούσα. Αναρωτιέμαι εάν αυτό αποτελεί ένδειξη περιφρόνησης για τη γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την κατάσταση στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας.

Πιστεύω ότι το Συμβούλιο και η Επιτροπή θα πρέπει να λάβουν υπόψη τη δημοκρατική ανάπτυξη που κατέστη προφανής μετά την έγκριση της Συνθήκης Ευρατόμ, κάπου δηλαδή γύρω στα 1958, και να δώσουν μεγαλύτερη προσοχή στις πράξεις που εγκρίνει το Κοινοβούλιο στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας. Διαφορετικά, ίσως θα έπρεπε να ανοίξουμε το κουτί της Πανδώρας, δηλαδή τη Συνθήκη Ευρατόμ.

  Adam Gierek, εξ ονόματος της Ομάδας S&D. – (PL) Κύριε Πρόεδρε, η πυρηνική ενέργεια, καθώς και ολόκληρη η περιοχή της τεχνολογίας για την παραγωγή ισοτόπων σε πειραματικούς αντιδραστήρες για φαρμακευτικούς και άλλους σκοπούς, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής αισθητηρίων οργάνων μέτρησης και της αποστείρωσης, απαιτεί την ανάπτυξη των κατάλληλων προτύπων ασφάλειας. Αυτό αφορά, μεταξύ άλλων, τη χρήση ασφαλών τροφίμων, ζωοτροφών και φαρμάκων αφού ακτινοβοληθούν.

Στον σημερινό κόσμο, ο κίνδυνος ή η πιθανότητα έκτακτης ανάγκης λόγω ακτινοβολίας είναι πράγματι πολύ μικρός, θα πρέπει όμως πάντοτε να καθίσταται όσο το δυνατόν μικρότερος. Τα ατυχήματα σε αντιδραστήρες, μεταξύ άλλων το ατύχημα του Τσερνομπίλ, είχαν ως αποτέλεσμα τη θέσπιση πολύ πιο αυστηρών κριτηρίων προστασίας από τις επιπτώσεις της ιοντίζουσας ακτινοβολίας, όπως όμως διαπιστώθηκε αργότερα οι συνέπειες αποδείχθηκαν πολύ λιγότερο σημαντικές απ’ ό,τι είχε προβλεφθεί. Σημειώθηκε επίσης ελάχιστη μόλυνση του εδάφους λόγω του ραδιενεργού νέφους, η οποία συνέβαλε σε μικρή αύξηση της ραδιενέργειας των δασικών και αγροτικών τροφίμων που προέρχονταν από τις πληγείσες περιοχές. Ωστόσο, φαίνεται ότι επρόκειτο για υπερβολική αντίδραση και ότι η περιοχή της οποίας ο πληθυσμός επανεγκαταστάθηκε ήταν πολύ μεγάλη. Χωριά στο εσωτερικό της μολυσμένης ζώνης στη Λευκορωσία που είχαν εγκαταλειφθεί κατοικούνται πλέον ξανά. Ορισμένοι ειδικοί αναφέρουν ότι υπάρχουν ακόμη κάποιες ενδείξεις όρμησης, μιας ευεργετικής επίπτωσης που προκαλείται από τη θεραπευτική δράση της υψηλής ακτινοβολίας, κατώτερης φυσικά από το ορισμένο ανώτατο όριο δόσης. Ωστόσο, σε αυτήν την οιονεί διοικητική αντί της επιστημονικής αντιμετώπισης των εν λόγω θεμάτων οδήγησε η γραμμική προσέγγιση στη δράση της ραδιενέργειας και όχι η προσέγγιση βάσει ανώτατων ορίων. Λογική συνέπεια αυτού είναι ο περιορισμός της έκθεσης σε ακτινοβολία σε δόσεις ακόμη χαμηλότερες από τα φυσιολογικά επίπεδα, δηλαδή τα επίπεδα ακτινοβολίας στα οποία είμαστε πάντα εκτεθειμένοι. Αυτό είναι παράλογο από οικονομικής άποψης. Διότι σε κάθε περίπτωση απορροφούμε ετησίως κατά μέσο όρο μια δόση περίπου 2,4 μιλισίβερτ, γεγονός το οποίο προσθετικά συνεπάγεται, μετά από 70 περίπου χρόνια ζωής, μια δόση περίπου 200 μιλισίβερτ. Απαιτείται κατά συνέπεια ιατρική έρευνα προκειμένου να μελετηθεί η ταυτόχρονη δράση της δόσης από τη μόλυνση μετά από καταστάσεις έκτακτης ανάγκης λόγω ακτινοβολίας και της κατά πολύ υψηλότερης δόσης που προκύπτει από τη φυσική ακτινοβολία, συμπεριλαμβανομένης της ακτινοβολίας ηφαιστειακής προέλευσης. Στην πρώτη περίπτωση, αυτό αφορά κυρίως τα τρόφιμα και τις επιπτώσεις στον θυρεοειδή (ιώδιο), τα οστά (στρόντιο) και τους μυς (καίσιο), ενώ στη δεύτερη περίπτωση αφορά τις επιπτώσεις στο δέρμα και τους πνεύμονες (ραδόνιο).

  Fiona Hall, εξ ονόματος της Ομάδας ALDE. – (EN) Κύριε Πρόεδρε, η συζήτηση αυτή για τα επιτρεπτά επίπεδα ραδιενέργειας στα τρόφιμα είναι επίκαιρη, διότι τον Απρίλιο αυτόν θα συμπληρωθεί η 25η επέτειος από την καταστροφή του Τσερνομπίλ. Πολλοί από εμάς θα θυμούνται πόσο ανήσυχοι ήταν οι πολίτες την εποχή εκείνη και πόσον καιρό διήρκεσε η ραδιενεργός μόλυνση σε ορισμένα μέρη, όπως η Lake District στην Αγγλία, όπου οι συνθήκες του εδάφους και η έντονη βροχόπτωση είχαν ως συνέπεια το έδαφος να παραμείνει μολυσμένο για πολλά χρόνια.

Είναι συνεπώς πολύ σημαντικό να διαθέτουμε ένα σύστημα το οποίο θα παρέχει τις κατά το δυνατόν μεγαλύτερες εγγυήσεις στους πολίτες σε περίπτωση πυρηνικού ατυχήματος. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο χρειαζόμαστε διαφορετική νομική βάση και μια διευρυμένη ομάδα ειδικών που θα περιλαμβάνει ανεξάρτητους επιστημονικούς εμπειρογνώμονες σε θέματα δημόσιας υγείας και ασφάλειας των τροφίμων. Δεν πρόκειται απλώς για τεχνικό θέμα που μπορεί να αφεθεί στη δικαιοδοσία των πυρηνικών επιστημόνων. Έχει πολύ ευρύτερη σημασία για τους πολίτες.

Ομοίως, είναι σημαντικό τα επίπεδα της επιτρεπτής ακτινοβολίας να καθοριστούν κατά τρόπο ώστε κάθε τρόφιμο να είναι ασφαλές προς κατανάλωση από ανθρώπους όλων των ηλικιών. Μπορείτε να φανταστείτε το άγχος που θα προκληθεί εάν κυκλοφορούσαν συστάσεις ότι τα καρότα, για παράδειγμα, μπορούν να καταναλωθούν με ασφάλεια από τους ενηλίκους, όχι όμως και από τα παιδιά; Χρειαζόμαστε σαφείς κατευθυντήριες γραμμές στις οποίες ο καθένας θα μπορεί να έχει εμπιστοσύνη. Πιστεύω συνεπώς ότι θα πρέπει να ακολουθήσουμε το πρότυπο των ΗΠΑ ως προς το θέμα αυτό και να ορίσουμε το μέγιστο όριο ενεργού δόσης στο ένα μικροσίβερτ ετησίως για όλους. Σε κάθε περίπτωση είναι πλέον καιρός να αναθεωρηθούν τα επίπεδα στα παραρτήματα επειδή δεν λαμβάνονται υπόψη οι μεταβολές στη διατροφή και οι πολιτισμικές προτιμήσεις. Για παράδειγμα, η μανιόκα αποτελεί βασική τροφή για πολλούς ανθρώπους, όχι ουσία ήσσονος σημασίας. Συνεπώς, η Επιτροπή πρέπει να υποβάλει πλήρη έκθεση σχετικά με τα μέγιστα επιτρεπτά επίπεδα.

Τέλος, θέλω να ευχαριστήσω τον εισηγητή κ. Belet για την πολύ συναινετική προσέγγιση που υιοθέτησε στην έκθεση αυτή. Ελπίζω ότι η Επιτροπή θα λάβει υπόψη το γεγονός ότι το Κοινοβούλιο είναι εντυπωσιακά ενωμένο ως προς το θέμα αυτό.

  Rebecca Harms, εξ ονόματος της Ομάδας Verts/ALE. – (DE) Κύριε Πρόεδρε, ο λόγος που συζητούμε τις προτάσεις αυτές της Επιτροπής είναι ότι ο προηγούμενος κανονισμός έληξε το 2010.

Ενόσω εργαζόμουν για την πρόταση αυτή, θυμήθηκα τον τρόπο με τον οποίο, στα μέσα της δεκαετίας του 1980, συνεργάστηκα με την προκάτοχό μου από το Κόμμα των Πρασίνων εδώ στο Κοινοβούλιο, την κ. von Blottnitz, σχετικά με τις ραδιενεργές επιπτώσεις της καταστροφής του Τσερνομπίλ. Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα μετά το ατύχημα του Τσερνομπίλ ήταν η έλλειψη διαφάνειας και συνολικού δημοκρατικού ελέγχου. Για να είμαι ειλικρινής, θεωρώ ότι είναι εκπληκτικό το γεγονός ότι είμαστε πλέον αναγκασμένοι να υιοθετούμε μια σχεδόν αμυντική επιχειρηματολογία επειδή δεν μπορούμε να εξετάζουμε το ζήτημα αυτό επί τη βάσει των κανονισμών της Ευρατόμ μόνο, αλλά πρέπει επίσης να λαμβάνεται υπόψη η προστασία των καταναλωτών και η προστασία του πληθυσμού σε περίπτωση σοβαρών ατυχημάτων στους πυρηνικούς σταθμούς παραγωγής ενέργειας με βάση τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Συνθήκης, ούτως ώστε να έχουμε πλήρη έλεγχο και λόγο στο τελικό αποτέλεσμα. Θα ήθελα να καλέσω για μια ακόμη φορά τον κ. Barnier, ο οποίος είναι από τη Γαλλία, να διασφαλίσει ότι τα πράγματα αλλάζουν ως προς το θέμα αυτό. Την εποχή εκείνη, η Γαλλία είχε ενεργήσει σαν να μην υπήρχε πρόβλημα και τα ραδιενεργά νέφη θα παρέκαμπταν κατά κάποιο τρόπο την επικράτειά της. Ήταν κρίμα, όπως συνειδητοποίησαν εκ των υστέρων οι πολίτες στη Γαλλία.

Κατά τα άλλα, συμφωνώ με την κ. Hall ότι πρέπει να ακολουθήσουμε το παράδειγμα των Ηνωμένων Πολιτειών υιοθετώντας μια πολύ συντηρητική προσέγγιση στο θέμα της ρύθμισης: οι οριακές τιμές δεν καθορίζονται για νέους και ηλικιωμένους, για ισχυρούς και αδύναμους, αλλά με βάση σαφώς το τι μπορούν να αντέξουν τα παιδιά έτσι ώστε να εφαρμόζονται οι χαμηλότερες δυνατές οριακές τιμές σε περίπτωση ατυχήματος. Οι συστάσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι δέκα φορές χαμηλότερες από αυτές που δημοσίευσε σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με βάση τις συμβουλές της Συνθήκης Ευρατόμ. Πιστεύω ότι πρέπει πραγματικά να ακολουθήσετε το παράδειγμα που δίνουμε εδώ η κ. Hall και εγώ.

  Marisa Matias, εξ ονόματος της Ομάδας GUE/NGL. – (PT) Κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα και εγώ να ξεκινήσω στηρίζοντας όσους συναδέλφους μου συμφωνούν ότι, όταν μιλούμε για ραδιενεργό μόλυνση των τροφίμων ή του εδάφους, μιλούμε για ένα πρόβλημα δημόσιας υγείας. Αυτό είναι ουσιαστικά το κεντρικό ζήτημα. Καταρχάς, ο αντίκτυπος των εν λόγω προβλημάτων υπερβολικής ραδιενεργού μόλυνσης γίνεται αισθητός από την άποψη της υγείας, ιδιαίτερα με την αύξηση των κρουσμάτων καρκίνου και άλλων προβλημάτων υγείας. Δεν υπάρχει, συνεπώς, λόγος να υφίσταται νομική βάση που δεν θέτει τη δημόσια υγεία στο επίκεντρο του ζητήματος.

Γνωρίζουμε όλοι πολύ καλά τη σημασία αυτής της συζήτησης. Το γνωρίζουμε από το Τσερνομπίλ, και όχι μόνο εξαιτίας του Τσερνομπίλ. Στην ουσία, η σημασία του Τσερνομπίλ έγκειται στο ότι κατέδειξε το μέγεθος του προβλήματος και τον βαθμό στον οποίο μπορεί να επηρεάσει τη ζωή των ανθρώπων. Είναι ζωτικής σημασίας να αντλήσουμε τα διδάγματα που μας προσφέρει η ιστορία. Εναπόκειται συνεπώς σε εμάς να θεσπίσουμε προληπτικά μέτρα και κανονισμούς.

Όσον αφορά τη συγκεκριμένη πρόταση που υποβάλλεται, έχω την αίσθηση ότι η σημερινή συζήτηση είναι σαφής. Πρώτον, υπάρχει η θετική πλευρά της απόπειρας ο παρών κανονισμός να υπαχθεί στον τομέα της δημόσιας υγείας, όπως έχω ήδη αναφέρει. Δεύτερον, προσπαθούμε να καταργήσουμε ορισμένα αντιφατικά και μερικές φορές ακόμη και αυθαίρετα μέτρα. Τρίτον, πρόθεση είναι οι διαδικασίες επικαιροποίησης και η διαδικασία λήψης αποφάσεων να καταστούν περισσότερο διαφανείς και δημοκρατικές.

Το πρόβλημα των μέγιστων επιπέδων παραμένει, ωστόσο. Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να εκθέτουμε τις πλέον μειονεκτικές και τις σοβαρότερα πληγείσες ομάδες σε τόσο υψηλά επίπεδα. Τα μέγιστα επιτρεπτά επίπεδα πρέπει να εγγυώνται την ασφάλεια όλων των πολιτών, γνωρίζουμε δε όλοι πολύ καλά το γεγονός ότι υπάρχουν επικίνδυνες για τη ζωή περιπτώσεις σαν και αυτές σε κάθε χώρα. Έχουμε την περίπτωση του Urgeiriça στην Πορτογαλία, για παράδειγμα.

Είναι σημαντικό να ληφθούν όλα αυτά υπόψη.

  Anna Rosbach, εξ ονόματος της Ομάδας EFD. – (DA) Κύριε Πρόεδρε, είμαστε έτοιμοι να προβούμε σε κάποιες σημαντικές και αναγκαίες αναθεωρήσεις των οριακών τιμών ραδιενεργού μόλυνσης των τροφίμων. Υποστηρίζω, βεβαίως, τις προτάσεις που θα διασφαλίζουν την καλύτερη δυνατή προστασία των πολιτών, μεταξύ άλλων όσον αφορά τον ιατρικό εξοπλισμό. Ως εκ τούτου, είναι σαφές ότι πρέπει να κάνουμε χρήση όλων των νέων διαθέσιμων επιστημονικών δεδομένων και να επικαιροποιήσουμε τις οριακές τιμές ανάλογα, διότι είναι αυτονόητο ότι πρέπει να έχουμε υψηλό επίπεδο προστασίας της υγείας στην ΕΕ. Η Συνθήκη της Λισαβόνας επιτρέπει την έγκριση κοινών μέτρων στον κτηνιατρικό τομέα για την παρακολούθηση των προτύπων ασφάλειας για τα τρόφιμα και τις ζωοτροφές με άμεσο στόχο την προστασία της δημόσιας υγείας, και αυτό είναι θετικό, διότι είναι εξαιρετικά ανησυχητικό το γεγονός ότι στην ΕΕ ισχύουν σήμερα υψηλότερες οριακές τιμές απ’ ό,τι στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η ραδιενεργός ακτινοβολία δεν είναι λιγότερο επικίνδυνη για τους ανθρώπους, τα ζώα και καλλιέργειες στην Ευρώπη απ’ ό,τι στις ΗΠΑ. Σε γενικές γραμμές, η πρόταση αυτή καταδεικνύει πόσο σημαντικό είναι για εμάς να θεσπιστούν σαφείς διαδικασίες και να επικαιροποιηθούν τα παλαιά πρότυπα. Επομένως, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον εισηγητή για αυτές τις εξαιρετικές και σημαντικές τροπολογίες.

  Csanád Szegedi (NI). - (HU) Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, το ουγγρικό έθνος είχε δυστυχώς άμεση εμπειρία σοβαρής μόλυνσης των τροφίμων λόγω πυρηνικού ατυχήματος κατά την καταστροφή του Τσερνομπίλ. Πρέπει να καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια προκειμένου να αποφευχθεί η επανάληψη ενός τέτοιου φοβερού συμβάντος όπως η καταστροφή του Τσερνομπίλ. Ένα στοιχείο για την πρόληψη αυτού είναι ο εξαιρετικά αυστηρός έλεγχος των υφιστάμενων και εν λειτουργία πυρηνικών σταθμών παραγωγής ενέργειας. Όσον αφορά το μέλλον, ωστόσο, πιστεύω ότι η αποδεκτή λύση θα ήταν να δοθεί έμφαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, και να μην αυξηθεί επ’ ουδενί, αλλά αντίθετα να μειωθεί ο ρόλος της πυρηνικής ενέργειας στον ενεργειακό εφοδιασμό κατά τον μέγιστο δυνατό βαθμό. Εν πάση περιπτώσει, αυτό είναι απαραίτητο για την Ευρωπαϊκή Ένωση από την άποψη της ενεργειακής ασφάλειας. Είναι ο μόνος τρόπος με τον οποίο μπορεί να ενισχυθεί η ασφάλειά μας.

Δεν πρέπει να στηρίζουμε και να λαμβάνουμε υπόψη τον κλάδο της ατομικής ενέργειας, αλλά μόνο την υγεία των ευρωπαίων πολιτών, των ψηφοφόρων μας, και αυτό που είναι καλό και κακό για αυτούς. Πιστεύω ότι είναι μεν σημαντική η εκπόνηση ενός σεναρίου ατυχήματος για μια ενδεχόμενη καταστροφή, ως πρωταρχικό καθήκον μας όμως θεωρώ σαφώς τη μείωση, αν όχι την ελαχιστοποίηση, των κινδύνων. Αυτό είναι εφικτό: το μόνο που απαιτείται είναι πολιτική βούληση και η αναγκαία αποφασιστικότητα εκ μέρους και των συναδέλφων μου βουλευτών. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε τις ρίζες του προβλήματος και να μην αναμένουμε μια καταστροφή παθητικά.

  Andreas Mölzer (NI). – (DE) Κύριε Πρόεδρε, είναι γνωστό ότι η καταστροφή του Τσερνομπίλ και η επακόλουθη ραδιενεργός μόλυνση των τροφίμων κατέλαβε τις γειτονικές χώρες εξαπίνης το 1986. Ευτυχώς, η Ευρωπαϊκή Ένωση άντλησε διδάγματα από αυτό και καθόρισε οριακές τιμές για παρόμοιες καταστροφές. Είναι γνωστό ότι η ραδιενεργός μόλυνση μπορεί να είναι σημαντική σε ορισμένα τρόφιμα για πολλά χρόνια, ακόμη και αν δεν μπορεί κανείς να τη δει, να τη γευθεί ή να τη μυρίσει. Αυτό ακριβώς είναι το πρόβλημα όταν μολυσμένες τροφές, όπως φρούτα του δάσους, από περιοχές που εκτίθενται σε ραδιενέργεια επί αιώνες, δεν καταναλώνονται μόνο σε τοπικό επίπεδο αλλά επίσης πωλούνται ελεύθερα ως ασφαλείς σε κατά τα άλλα μη μολυσμένες περιοχές.

Οι συνέπειες των ραδιενεργών τροφίμων, οι οποίες είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες για τις εγκύους, τους ασθενείς, τα μικρά παιδιά και τους ηλικιωμένους, έρχονται συχνά στο φως χρόνια ή και δεκαετίες αργότερα. Το σημερινό επίπεδο των γνώσεών μας καταδεικνύει ότι δεν υπάρχουν επίπεδα ακτινοβολίας που μπορούν να χαρακτηριστούν ακίνδυνα με απόλυτη βεβαιότητα. Η έρευνα για τα αίτια ενός ευρέος φάσματος νέων ασθενειών, όπως οι αλλεργίες, είναι ακόμη στα σπάργανα· παρά το γεγονός αυτό, τα τρόφιμα εξακολουθούν να ακτινοβολούνται. Επιπλέον, κανείς δεν έχει εξετάσει το ζήτημα της πιθανής αλληλεπίδρασης με τη γενετική μηχανική.

Εάν οι πολίτες που ανήκουν σε ευαίσθητες κατηγορίες εξακολουθούν να μην μπορούν να φάνε με ασφάλεια μεγάλες ποσότητες εγχώριων μανιταριών 25 ολόκληρα χρόνια μετά το Τσερνομπίλ, σίγουρα έχει έρθει η ώρα όχι μόνο να κλείσουμε τους πυρηνικούς σταθμούς παραγωγής ενέργειας αλλά και να θέσουμε τέρμα σε όλες τις πυρηνικές δοκιμές. Σε τελική ανάλυση, όλα αυτά είναι άσκοπα εάν οι έλεγχοι στα τρόφιμα μέσα και γύρω από τις μολυσμένες περιοχές δεν λειτουργούν πραγματικά.

  Vasilica Viorica Dăncilă (S&D). – (RO) Κύριε Πρόεδρε, πιστεύω ότι για να επιτευχθεί το κατάλληλο επίπεδο προστασίας της υγείας των ευρωπαίων πολιτών σε περίπτωση ραδιενεργού μόλυνσης και να δοθεί δημοκρατική νομιμότητα στην έγκριση του παρόντος κανονισμού, πρέπει να θεσπιστούν πρότυπα ασφάλειας για την προστασία της υγείας των εργαζομένων και του κοινού, έτσι ώστε να διασφαλιστεί ότι θα εφαρμόζονται σε όλα τα κράτη μέλη σύμφωνα με τις αποφάσεις της Ένωσης. Τα κράτη μέλη είναι επίσης υπεύθυνα για την παρακολούθηση της συμμόρφωσης με τα επίπεδα που προβλέπονται από τον παρόντα κανονισμό για την προστασία έναντι της ραδιενεργού μόλυνσης, ιδίως μέσω της επιτήρησης των προτύπων ασφάλειας τόσο για τα τρόφιμα όσο και για τις ζωοτροφές, καθώς και μέσω της παρακολούθησης περιβαλλοντικών παραμέτρων. Αυτό θα διασφαλίσει τη συμμόρφωση με τα μέγιστα επιτρεπτά επίπεδα, την ασφάλεια και τη διαχείριση των κινδύνων ραδιενεργού μόλυνσης.

  João Ferreira (GUE/NGL). – (PT) Κύριε Πρόεδρε, δεδομένης της σοβαρότητας και του διασυνοριακού της χαρακτήρα, μια πυρηνική καταστροφή ή οποιαδήποτε άλλη έκτακτη ανάγκη λόγω ακτινοβολίας απαιτεί σαφώς συντονισμό και συνένωση των προσπαθειών, καθώς και τη θέσπιση μιας δέσμης κοινών διαδικασιών με στόχο τον περιορισμό και την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων στους ανθρώπους και το περιβάλλον.

Αυτή η ανάγκη συντονισμού επεκτείνεται και στον καθορισμό μέγιστων ανεκτών επιπέδων μόλυνσης στα τρόφιμα. Ωστόσο, δεν μπορούμε να δεχθούμε το επιχείρημα ότι, προκειμένου να εξυπηρετηθούν καλύτερα τα συμφέροντα των πολιτών μέσω της βελτίωσης της διαχείρισης των μετά την καταστροφή καταστάσεων, θα πρέπει να περιοριστεί η συμμετοχή και τα περιθώρια ελιγμών των κρατών μελών. Αντιθέτως, τα ίδια τα κράτη μέλη έχουν την ευθύνη για τη διαφύλαξη και την προστασία της υγείας των πολιτών τους.

Αυτό ισχύει ιδιαίτερα επίσης σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, ως εκ τούτου θα πρέπει να μπορούν να θεσπίζουν αυστηρότερα επίπεδα προστασίας εάν το επιθυμούν. Αυτό θα πρέπει, από κάθε άποψη, να εξαρτάται από την ικανότητά τους να υιοθετήσουν έκτακτα μέτρα προκειμένου να διαφυλαχθεί η υγεία των ανθρώπων και το περιβάλλον.

  Michel Barnier, μέλος της Επιτροπής. – (FR) Κύριε Πρόεδρε, υπάρχουν απόψεις που μπορώ να εκφέρω ως πολιτικός και ως πολίτης, και απόψεις που πρέπει να εκφέρω από νομικής άποψης, εξ ονόματος της Επιτροπής. Κυρία Harms, αναφέρατε το γεγονός ότι είμαι Γάλλος, σκοπεύω όμως να προχωρήσω περισσότερο από αυτό. Τυχαίνει να ενδιαφέρομαι για τα θέματα αυτά για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα.

Χρειάστηκε να αντιμετωπίσω τα ζητήματα αυτά για το μολυσμένο έδαφος όταν ήμουν υπουργός Περιβάλλοντος στη Γαλλία. Πιστεύω μάλιστα ότι ήμουν ένας από τους λίγους υπουργούς που επισκέφθηκαν το Τσερνομπίλ το 1993 και 1994 και πέρασαν 17 δευτερόλεπτα κάτω από τη σαρκοφάγο. Δεν έχω λησμονήσει την επίσκεψή μου στο Pripyat, μια πόλη-φάντασμα, όπου οι κουρτίνες είναι ακόμη στα παράθυρα και τα παιχνίδια των παιδιών σκορπισμένα στο πάτωμα. Δεν το έχω λησμονήσει αυτό.

Ως γάλλος πολιτικός, εργάστηκα για μια πρωτοβουλία για την περιβαλλοντική ασφάλεια στην Ευρώπη. Έγραψα ακόμη και βιβλίο, έναν άτλαντα των κυριότερων κινδύνων στον κόσμο, ο οποίος περιγράφει όλους τους κινδύνους μόλυνσης, ιδιαίτερα πυρηνικής μόλυνσης, σε όσες περιοχές επικρατεί ακατάλληλο πνεύμα ως προς την ανάληψη κινδύνου. Πρόκειται επομένως για θέματα που με ενδιαφέρουν, κυρία Harms. Ήμουν επίσης υπουργός Γεωργίας της Γαλλίας, πριν από όχι και πολύ καιρό. Η ανθρώπινη ασφάλεια και η ανθρώπινη υγεία, η προστασία του ευρέος κοινού και των καταναλωτών, καθώς και η υγεία των ζώων, η οποία είναι επίσης σημαντική, όλα αυτά είναι θέματα που με ενδιαφέρουν, μπορώ δε να καταλάβω γιατί, αυτήν την προχωρημένη ώρα, οι βουλευτές του ΕΚ είναι προσεκτικοί και σε επαγρύπνηση σε ό,τι αφορά τα θέματα αυτά.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, όπως ανέφερα στον κ. Belet, εγώ προσωπικά άκουσα με προσοχή τις ανησυχίες που εκφράσατε ομόφωνα και θα τις μεταφέρω στον Πρόεδρο της Επιτροπής και τους συναδέλφους μου.

Αυτό, συνεπώς, είμαι σε θέση να σας δηλώσω, αυτό μόλις σας δήλωσα και για αυτό έχω δεσμευτεί. Κατόπιν, υπάρχει και αυτό που έχω να σας πω από νομικής άποψης, καθώς και τα δύο σημεία επί των οποίων βασίζεται η θέση της Επιτροπής, η οποία συνίσταται στη νομική αξιολόγηση εκ μέρους της υπηρεσίας μας και εκ μέρους των συναδέλφων μου κ.κ. Šefčovič και Oettinger.

Τα δύο αυτά σημεία είναι, επιτρέψτε μου να σας υπενθυμίσω, καταρχάς ότι η Συνθήκη Ευρατόμ περιλαμβάνει την κατάλληλη νομική βάση για τους κανόνες προστασίας της υγείας σχετικά με τη ραδιενεργή μόλυνση –και οι κανόνες αυτοί υπερισχύουν– και, δεύτερον, ότι η διοργανική συμφωνία για την αναδιατύπωση πρέπει να τηρείται και από τα τρία θεσμικά όργανα – και φυσικά το δηλώνω αυτό εξ ονόματος της Επιτροπής. Αυτά είναι τα σημεία επί των οποίων η Επιτροπή στήριξε την αξιολόγηση και τη θέση της ως Σώμα ώστε να ζητήσει την απόρριψη των εν λόγω τροπολογιών.

Ήθελα επίσης να δηλώσω προς εσάς, κυρία Harms, και σε όλους τους συναδέλφους σας βουλευτές, ότι άκουσα με προσοχή και θα μεταφέρω τις ανησυχίες σας στους συναδέλφους μου.

ΠΡΟΕΔΡΙΑ ΤΟΥ κ. LIBOR ROUČEK
Αντιπροέδρου

  Ivo Belet, εισηγητής. – (NL) Κύριε Πρόεδρε, κύριε Επίτροπε, τρέφω μεγάλο σεβασμό για εσάς, κυρίως λόγω της εμπειρίας σας από την επίσκεψή σας στο Τσερνομπίλ εκείνη την εποχή και, προφανώς, λόγω και της εμπειρίας σας στον τομέα της γεωργίας, επιτρέψτε μας όμως, ως Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, να διαφωνούμε επί της ουσίας με το κοινά αποδεκτό όραμα της Επιτροπής.

Αναφερθήκατε στις αποφάσεις του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων σε άλλες υποθέσεις. Τώρα πρόκειται για διαφορετικό θέμα και θα θέλαμε να το προσβάλουμε με το ομόφωνο και βασισμένο στη συναίνεση όραμα της Επιτροπής Νομικών Θεμάτων του Κοινοβουλίου, σύμφωνα με το οποίο η νομική βάση πρέπει να αλλάξει και να εναρμονιστεί με το νέο θεσμικό πλαίσιο της Συνθήκης της Λισαβόνας. Δεν πρόκειται για μάχη εξουσίας μεταξύ των θεσμικών οργάνων· πρόκειται για την υγεία των πολιτών μας, έναν από τους πυλώνες της Συνθήκης της Λισαβόνας.

Εκφράζουμε τη λύπη μας, επομένως, για το γεγονός ότι η Επιτροπή εμμένει στην άποψή της. Επαναλαμβάνω, δεν πρόκειται για κατηγορία εναντίον σας, κάθε άλλο, πιστεύουμε όμως ότι χάνεται μια τεράστια ευκαιρία. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το Κοινοβούλιο επιφυλάσσεται του δικαιώματος να εξετάσει τον ενιαίο αυτόν φάκελο σε ευρύτερο πλαίσιο. Κύριε Πρόεδρε, κύριε Επίτροπε, οι υφιστάμενες ρυθμίσεις σε περίπτωση ατυχήματος με ραδιενεργό μόλυνση δεν έχουν καμία απολύτως σχέση με την τρέχουσα θεσμική κατάσταση. Οι προτάσεις που θα καταθέσουμε αύριο εμείς, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, και οι οποίες ελπίζουμε ότι θα εγκριθούν με μεγάλη πλειοψηφία, παρέχουν ουσιαστική βελτίωση της υφιστάμενης νομοθεσίας, η οποία πραγματικά δεν είναι πλέον επαρκής.

Θα σας δώσω ένα συγκεκριμένο παράδειγμα, κύριε Επίτροπε, εάν μπορώ να έχω για μια στιγμή ακόμη την προσοχή σας: ζητούμε σαφώς από την Επιτροπή να αξιολογήσει τα πρότυπα στο παράρτημα· ζητούμε τη διενέργεια αξιολόγησης από εμπειρογνώμονες στους τομείς της δημόσιας υγείας και της ασφάλειας των τροφίμων. Οι κανόνες αυτοί, κύριε Επίτροπε, χρονολογούνται από τα τέλη της δεκαετίας του 1980, όταν επισκεφθήκατε το Τσερνομπίλ. Η ρήτρα επανεξέτασης που εμείς, ως Κοινοβούλιο, θα απαιτούμε εδώ αύριο έρχεται την κατάλληλη στιγμή. Σας ευχαριστώ για την προσοχή και τη δέσμευσή σας.

  Πρόεδρος. – Η συζήτηση έληξε.

Η ψηφοφορία θα διεξαχθεί αύριο, Τρίτη 15 Φεβρουαρίου στις 12 το μεσημέρι.