De Voorzitter. – Aan de orde is de verklaring van de vicevoorzitter van de Commissie/hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid over de Top EU-Rusland.

  Štefan Füle, lid van de Commissie – (EN) Mijnheer de Voorzitter, dames en heren, ik ben dankbaar voor deze gelegenheid om met u de volgende Top tussen de Europese Unie en Rusland te bespreken, die morgen zal beginnen te Nizjni Novgorod. De Europese Unie zal worden vertegenwoordigd door de voorzitters van de Europese Raad en de Commissie. Hoge vertegenwoordiger en vicevoorzitter Ashton zal ook aanwezig zijn, evenals commissaris De Gucht.

De Top is zorgvuldig voorbereid door de Dienst voor extern optreden in nauwe samenwerking met de Commissie en de twee voorzitters. De voorbereidingen bouwden voort op de debatten in de Europese Raad en de Raad van ministers, over Rusland als een strategische partner eind 2010 en in januari 2011, op de resultaten van de vorige Top tussen de EU en Rusland, en op het bezoek van de Russische regering aan de Commissie in februari.

Al met al zijn de betrekkingen de afgelopen twee jaar verbeterd. We hebben bilaterale onderhandelingen gevoerd over toetreding van Rusland tot de WTO, zijn het eens geworden over de weg naar een mogelijk visumontheffingsbeleid, en hebben het Partnerschap voor modernisering gesloten, dat zich nu in de tenuitvoerleggingsfase bevindt.

Het werk gaat ook door binnen het reguliere raamwerk van de vier gemeenschappelijke ruimten en alle bijbehorende technische dialogen. Onze interactie is vrij intensief. Laat mij u eraan herinneren dat Rusland de enige externe partner is waarmee de Europese Unie twee jaarlijkse toppen houdt. Het bezoek door premier Poetin en een ongehoord grote delegatie van de Russische overheid op 24 februari was een duidelijk teken van de Russische vastbeslotenheid hechtere betrekkingen en samenwerking na te streven.

Desalniettemin zijn veel belangrijke bilaterale geschillen nog niet beslecht. Bijzonder zorgwekkend is de staat van de democratische ontwikkeling en mensenrechten in Rusland. In de context van de naderende verkiezingen voor de Doema en van de president zal de aard van het verkiezingsproces bijzondere aandacht krijgen.

Nu wil ik graag uw aandacht vragen voor onze belangrijkste doelen bij deze top, die als volgt zijn:

Ten eerste: de Europese Unie zal ernaar streven Rusland aan te moedigen de laatst overblijvende multilaterale geschillen te beslechten, om toetreding tot de WTO voor het eind van 2011 te bewerkstelligen, daarbij voortbouwend op de bilaterale overeenkomst tussen de EU en Rusland van 2004 en december vorig jaar. Rusland kan nog steeds tot de WTO toetreden voor het eind van 2011, als het kans ziet de nodige beslissingen te nemen om de handvol overgebleven geschillen op multilateraal niveau te beslechten. De Top kan onderhandelingen in Genève niet vervangen, maar kan Rusland wel tot constructieve actie aansporen.

Ten tweede: de Europese Unie zal Rusland ervan doordringen dat er meer voortgang geboekt moet worden met het opnemen van grote handels- en investeringsbepalingen, waaronder over energie, in de nieuwe overeenkomst tussen de EU en Rusland, om een solide juridische grondslag te leggen voor verdergaande economische samenwerking in de komende jaren. We sluiten niet uit dat we het onterechte Russische importverbod op groenten uit de Europese Unie op topniveau zullen bespreken, hoewel we hopen dat wetenschappelijk bewijs een snelle oplossing mogelijk zal maken op het niveau van de deskundigen.

Ten derde: we zullen op topniveau het Partnerschap voor modernisering blijven steunen als een belangrijk medium voor het mogelijk maken van Russische hervormingen.

Ten vierde: we zullen mensenrechten en de rechtsorde in Rusland bevorderen.

Ten vijfde: we zullen Rusland aanmoedigen om de samenwerking te intensiveren in onze gemeenschappelijke buurlanden en de dialoog voortzetten over andere actuele internationale thema's zoals bijvoorbeeld het Midden-Oosten of Noord-Afrika. De voortgang in Moldavië/Transnistrië zal zeker dienen als een belangrijke testcase voor nauwere samenwerking op het gebied van buitenlands beleid.

Tot slot moeten we de Top ook benutten om wederom onze politieke verbintenis om voortgang te boeken met samenwerking op het gebied van crisisbeheersing te bevestigen – met dien verstande dat onze besluitvormingsautonomie volledig behouden moet blijven.

Energie is ook een belangrijk thema binnen onze betrekkingen met Moskou. We zullen de noodzaak van verdere hervormingen in de Russische elektriciteits- en gassector benadrukken teneinde een gelijk speelveld te creëren. We zullen ook de noodzaak van samenwerking bij de bestrijding van klimaatverandering benadrukken.

Om onze doelen inzake hoge eisen aan nucleaire veiligheid na te streven, onderhandelen we met Rusland zowel op bilateraal niveau als in multilaterale fora zoals de Internationale Organisatie voor Atoomenergie en de G8.

We zullen onze uitnodiging aan Rusland herhalen om aan onderhandelingen deel te nemen over een alomvattende overeenkomst tussen Euratom en Rusland die de hoogst mogelijke eisen aan nucleaire veiligheid moet stellen. Met betrekking tot het ongeluk in Fukushima zal de Europese Unie zich sterk maken voor een eenduidige werkwijze bij het uitvoeren van stresstests voor zowel bestaande als geplande kerncentrales.

Niet in de laatste plaats hebben we een duidelijke stap gezet richting reizen zonder visums. De Europese Unie heeft een voorstel voorbereid en geaccordeerd in maart inzake de lijst van gezamenlijke stappen in de richting van het mogelijk instellen van een visumontheffingsbeleid, en we zijn inderdaad in april met de onderhandelingen begonnen. Sindsdien is een Permanente Partnerschapsraad over justitie en binnenlandse zaken gehouden en is er duidelijke voortgang geboekt. Maar onderhandelingen over onze gezamenlijke stappen op het niveau van de deskundigen zijn tot nog toe niet voltooid. Op de Top moeten we duidelijk maken dat er geen politieke sluiproutes zijn.

Rusland zelf heeft naar verwachting als belangrijkste doelen voor de Top het concentreren op visums, de WTO, energie – inclusief nucleaire veiligheid – en veiligheidssamenwerking. Rusland zal wellicht terugkomen op het idee van een nieuw Politiek en Veiligheidscomité op ministerieel niveau. Wij geloven dat de nodige samenwerkingsstructuren al aanwezig zijn. Waar het nog aan ontbreekt is de politieke wil om inhoudelijke vooruitgang te boeken.

Dank u voor uw aandacht en ik zie uit naar uw commentaar.

  Ria Oomen-Ruijten, namens de PPE-Fractie. – Voorzitter, commissaris, dank voor de goede samenwerking bij het opstellen van de resolutie. Op de punten die door de commissaris genoemd zijn, hoef ik nu niet in te gaan want ze zijn ook in de resolutie opgenomen. Voor de EVP moet de slotverklaring van de Top komende week meer zijn dan alleen mooie woorden. Rusland is onze grote buur, Rusland is een belangrijke partner. We hebben een wederzijdse afhankelijkheid. Die is groot, dus we verwachten nu echte afspraken die tot resultaten leiden.

Wat zijn onze prioriteiten? Allereerst het Partnerschapsverdrag. De onderhandelingen moeten vlot getrokken worden. Ik verwacht dat de EU president Medvedev ervan overtuigt dat zijn onderhandelingsteam nu alle ruimte krijgt om tot concrete afspraken te komen. Het is de hoogste tijd om het dossier handel en investeringen vlot te trekken. Ook de onderhandelingen over het energiehoofdstuk lopen achter. Er moeten afspraken komen voor een solide, transparant en op regels gebaseerd energiepartnerschap.

Ik zou ook graag horen waar we staan we met de mensenrechtenparagraaf. Dit is voor ons als Parlement een cruciaal deel van het partnerschap. Ik zie het pact voor modernisering als complementair, net zoals de gemeenschappelijke ruimtes. Het is ondergeschikt, maar het helpt wel om de WTO-regels erdoor te krijgen. Dat is goed voor het gelijke speelveld en ook goed voor het investeringsklimaat.

President Medvedev bemoeit zich persoonlijk met de verbetering van de rechtsstaat. Maar dit is niet voldoende, u hebt dat ook net gezegd. Voor de komende verkiezingen moet worden vastgelegd dat de verplichtingen die ook Rusland is aangegaan in het kader van de Raad van Europa en van de OVSE, waargemaakt moeten worden. De lakmoesproef zijn de verkiezingen. Dat betekent dus ook dat de registratie voor nieuwe partijen moet worden uitgevoerd. Rusland zou het een eer moeten vinden voor zichzelf dat er vroegtijdig verkiezingswaarnemers worden uitgenodigd. En tot slot, het importverbod op Europese groenten (...)

(Spreekster wordt door de Voorzitter onderbroken)

  Hannes Swoboda, namens de S&D-Fractie. – (DE) Mijnheer de Voorzitter, commissaris Füle, Rusland is ongetwijfeld een zeer belangrijke partner voor de Europese Unie, maar – zoals de commissaris al zei – ook een erg lastige partner. Ik hoop op snelle onderhandelingen. Maar zo snel als mevrouw Oomen-Ruijten zich dat voorstelt, zal het helaas niet gaan. Daarbij moeten we zowel met de officiële, gekozen vertegenwoordigers in dialoog gaan, als met die van het maatschappelijk middenveld, met wie we ons in kwesties van democratie en mensenrechten nauwer verwant voelen.

Een Partnerschap voor modernisering tussen de Europese Unie en Rusland is een goed idee. Maar Rusland moet daarvoor ook het zijne doen. Er moet meer democratie komen, minder corruptie. Nog altijd horen we van veel investeerders klachten over rechtsonzekerheid, met name in belastingaangelegenheden. En wat er vooral moet komen – zoals de commissaris al aanstipte – is een snelle voorbereiding op het WTO-lidmaatschap. In het energiebeleid dient Rusland de principes van een transparant en fair energiebeleid te onderschrijven en na te leven. Rusland kan zeer veel zelf doen, vooral wat energiezuinigheid betreft, want op dat gebied bestaan nog altijd grote tekortkomingen.

Over energie gesproken: ik wil het graag hebben over een thema dat bij uitstek Ruslands buurland, ons buurland Oekraïne aangaat. Ook nu weer probeert Rusland namelijk de energiekwestie en de energieprijzen als politiek wapen te hanteren. Dat moeten we ten stelligste afkeuren. Wij staan voor de vrijheid van Oekraïne om te kiezen op welke markten het actief wil worden. Per slot van rekening willen we handelbetrekkingen en een handelsverdrag met Oekraïne. Rusland mag op dit punt Oekraïne niet onder druk zetten, door het voor de keus te stellen tussen een douane-unie met Kazachstan en Wit-Rusland of een hoge energieprijs. Daar verzetten wij ons tegen.

En wat het nabuurschap betreft, verwachten we van Rusland dat het zich tegenover Georgië aan zijn verdragsverplichtingen houdt en zijn troepen terugtrekt in de gebieden waar zij voor aanvang van het conflict gelegerd waren. We hopen ook dat Rusland een positieve bijdrage levert aan het conflict om Nagorno-Karabach en dat beide zijden zich van wapenleveringen onthouden en zich in plaats daarvan inspannen voor een vreedzame toenadering.

Commissaris Füle heeft het al genoemd: de visumliberalisering is een belangrijke kwestie. Vooral voor de intermenselijke betrekkingen is het van belang dat er een zo vrij mogelijk personenverkeer tussen Rusland en de Europese Unie komt. Ik hoop dat we daarin snel vooruitgang boeken.

Veel hangt echter af van de vraag hoe de komende verkiezingen gehouden worden. Rusland dient te beseffen dat de wereld en met name de democratische wereld in Europa er scherp op zal letten hoe deze verkiezingen georganiseerd worden, of de registratie van partijen eerlijk en correct verloopt, dan wel dat bepaalde personen en partijen al vroegtijdig buitengesloten worden. Dat moet Rusland, juist ook op de top, duidelijk verteld worden. We willen ook in Rusland eerlijke en correcte verkiezingen.

Rusland moet nog veel doen om zijn economische achterstand in te halen, maar het land is rijp genoeg voor de democratie. We willen democratie in Rusland zien, net zo als de burgers van Rusland dat zelf willen. Dat is onze wens en onze toekomstvisie. Laat Rusland zich vooral realiseren dat het zelf ook baat heeft bij democratie.

  Kristiina Ojuland, namens de ALDE-Fractie. – (EN) Mijnheer de Voorzitter, wij hopen dat verdere vooruitgang zal worden geboekt op de Top in Nizjni Novgorod inzake een nieuwe en alomvattende partnerschaps- en samenwerkingsovereenkomst.

Zowel de EU als Rusland moeten niet vergeten dat een waar partnerschap slechts een heldere relatie kan inhouden. Namens de Fractie Alliantie van Liberalen en Democraten voor Europa wil ik de vertegenwoordigers van de EU verzoeken alle door het Europees Parlement aangedragen problemen te behandelen met hun Russische tegenhangers.

Grote moeilijkheden staan de Europese Unie te wachten in de betrekkingen met Rusland als de twee partners niet uitgaan van dezelfde waarden en principes. Als het Kremlin nog grotere afstand neemt van democratie en rechtsorde, zal Rusland alle legitimiteit als partner van de EU verliezen.

Het Kremlin heeft bijvoorbeeld een aantal politieke partijen belet zich in te schrijven voor de verkiezingen voor de Staatsdoema op procedurele gronden, en de lijst wordt waarschijnlijk nog uitgebreid met de Partij voor de Vrijheid van het Volk, die wordt geleid door Michail Kasjanov, Vladimir Milov, Boris Nemtsov en Vladimir Ryzjkov. De toenemende onderdrukking van de oppositie moet ter sprake worden gebracht op de Top en de oppositiepartijen moeten toestemming krijgen zich in te schrijven.

Dames en heren, Rusland is niet China. Rusland is lid van de Raad van Europa en de OVSE, en moet daarom zijn internationale verbintenissen en verplichtingen nakomen. Bovendien heeft Rusland zich aan zijn eigen grondwet te houden.

Rusland moet de soevereiniteit en territoriale integriteit van zijn buurlanden respecteren. Wij staan erop dat het ophoudt Oekraïne onder druk te zetten – zoals mijn collega zojuist zei – bijvoorbeeld zoals premier Poetin gisteren deed toen hij de premier van Oekraïne bezocht en hem onder druk zette zich aan te sluiten bij de douane-unie met Rusland, Wit-Rusland en Kazachstan. We kunnen dit niet accepteren. We verwachten van Rusland dat het onmiddellijk zijn troepen uit Georgië terugtrekt tot hun posities van voor het conflict.

Tot slot is de ALDE-Fractie erg teleurgesteld dat, op de vooravond van de top, Rusland een disproportioneel invoerverbod op groenten uit de EU heeft ingesteld.

  Charles Tannock, namens de ECR-Fractie. – (EN) Mijnheer de Voorzitter, Rusland is in veel opzichten een belangrijke partner voor de EU. Als permanent lid van de VN-Veiligheidsraad heeft Rusland een potentieel doorslaggevende invloed op internationale zaken, van onze betrekkingen met Noord-Korea tot zijn betrokkenheid bij het diplomatieke Kwartet. Ik verwelkom ook de recente oproepen van president Medvedev aan de Libische tiran Moammar Kadhafi om zijn macht op te geven. Ik hoop ook dat het Kremlin zich bij de rest van de internationale gemeenschap zal aansluiten bij het voorkomen van Irans nucleaire proliferatie.

Ik accepteer ook dat Rusland economische belangen heeft in de voormalige sovjetrepublieken, sommige waarvan – gelukkig – nu minder naar Moskou en meer naar de EU neigen. Echter, de EU moet erop blijven staan dat het deze inmiddels onafhankelijke landen zoals Oekraïne zal steunen en met hen betrekkingen zal onderhouden, en de deur open zal houden voor hun Euro-Atlantische ambities. In dit verband hoop ik dat de vicevoorzitter/hoge vertegenwoordiger ter sprake zal brengen dat Russische militairen delen van het territoir van Georgië geannexeerd en illegaal bezet hebben. Ook hoop ik dat zij zal helpen Rusland onder druk te zetten om het geschil rondom Transnistrië in Moldavië te beslechten. Ik accepteer ook dat de Commissie nu voorstelt de Top tussen de EU en Rusland jaarlijks te gaan houden in plaats van elke zes maanden, wat een goed idee is en de weg voorwaarts.

Rusland is geen volwassen liberale democratie. Noch is het een land met een onafhankelijke rechterlijke macht. Maar of we het fijn vinden of niet, we moeten omgaan met de beer.

  Werner Schulz, namens de Verts/ALE-Fractie. – (DE) Mijnheer de Voorzitter, commissaris Füle, je zou er op het eerste gezicht begrip voor kunnen hebben dat Rusland zich tegen binnendringing van het EHEC-virus probeert te weren, maar van een aspirant-lid van de WTO verwacht je wel iets anders dan een algeheel importverbod voor Europese groente. Ook daar zal men het in Nizjni Novgorod over moeten hebben. Belangrijker is echter een eerlijk onderzoek naar de politieke kiemen, de zwakke kiemen van democratie en rechtsstaat. Op dit punt dienen we binnen het kader van het Partnerschap voor modernisering alles in het werk te stellen om deze kiemplanten zich te laten ontwikkelen en vermeerderen.

President Medvedev heeft ingezien dat een economisch-technische modernisering zonder fundamentele maatschappelijke modernisering niet mogelijk is. Helaas zijn er op zijn ferme woorden tot nu toe slechts erg zwakke daden gevolgd. Daarom doen de EU-vertegenwoordigers er goed aan president Medvedev op het hart te binden dat de aanstaande verkiezingen voor de Doema een testcase voor de geloofwaardigheid van zijn hervormingsbeleid zijn.

Eerlijke en correcte verkiezingen behoren tot de grondslag van de democratie. Wie pluralisme en politieke wedijver wil, moet ervoor zorgen dat de door de Raad van Europa opgestelde verkiezingscriteria nageleefd worden en dat een zowel vroegtijdige als langdurige waarnemingsmissie van de OVSE tot stand komt.

Eerlijke verkiezingen beginnen al met de toelating van partijen. Helaas zijn er eerste aanwijzingen dat de Russische overheid niets geleerd heeft van de uitspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens over de ongegronde ontbinding van de Republikeinse Partij en dat zij de onlangs opgerichte Partij voor de Volksvrijheid weigert in te schrijven.

Omgekeerd voeren nog meer Kremlin-getrouwe partijen en een door minister-president Poetin opgericht pan-Russisch Volksfront op politiek dood spoor. Dit schijnpluralisme heeft het land in de politieke apathie gedreven en de Doema ontkracht. Hier zou president Medvedev een doorbraak kunnen realiseren door zijn presidentschap in elk geval met een fatsoenlijk resultaat af te sluiten.

Vooral in het geval van Chodorkovski en Magnitski zou men niet een vonnis uit Straatsburg moeten afwachten, maar een einde aan juridische willekeur moeten maken. Het onderzoek dat de commissie Fedotov naar deze gevallen doet, is een juiste, eerste stap. De bevindingen van deze commissie zouden zo spoedig mogelijk openbaar gemaakt moeten worden.

Een belangrijk gespreksonderwerp lijkt mij verder de integratie van het onlangs in Praag opgerichte burgermaatschappelijke forum in de gesprekken en onderhandelingen tussen Rusland en de Europese Unie. De actuele gebeurtenissen in Noord-Afrika maken immers duidelijk dat effectieve hervormingen om een levendige burgerparticipatie vragen. De Russische regering zou het stimuleren daarvan in eigen land op zich moeten nemen en moeten streven naar een Partnerschap voor modernisering met de civiele maatschappij.

  Vladimír Remek, namens de GUE/NGL-Fractie. – (CS) Mijnheer de Voorzitter, ik zoek tevergeefs naar een antwoord op de vraag waarom wij hier onder de avond debatteren over de resolutie ten aanzien van de Top met Rusland en er pas over zullen stemmen op de dag van de Top in Nizjni Novgorod zelf. Daar komt nog eens bij dat dit onderwerp begin vorige week nog niet eens op de agenda van de voltallige vergadering stond. Dat alles riekt naar een gebrek aan visie en volgens mij is het hier vandaag slechts een futiele formaliteit. Bovendien zitten we hier alleen maar een beetje allerlei verklaringen en eisen te herhalen die sowieso toch geen kans maken op een oplossing. In plaats daarvan zouden we ons principieel hard moeten maken voor een nieuw verdrag ten aanzien van de betrekkingen met Rusland waarvan we per slot van rekening altijd beweren dat het een belangrijke partner is.

We moeten vooral die kwesties aanpakken waar daadwerkelijk vooruitgang geboekt kan worden. Bijvoorbeeld op het vlak van overeenkomsten ten aanzien van de plannen de wederzijdse visumplicht te versoepelen en uiteindelijk hopelijk helemaal af te schaffen. In plaats daarvan staan we Rusland hier een beetje te bekritiseren ten aanzien van de invoer van groenten uit de EU. Hoe moet ons eigen optreden er wel niet van buitenaf, van buiten de EU, uitzien? Bij de zoektocht naar de bron van de dodelijke bacterie vlogen de beschuldigingen zonder waterdichte bewijzen over en weer, beperkten we de invoer en ook de uitvoer van commoditeiten en schreeuwden we om compensatie. Hoeveel vertrouwen dat wel niet wekt – in Rusland, maar ook elders – laat ik aan uw eigen fantasie over.

  Fiorello Provera, namens de EFD-Fractie. – (IT) Meneer de Voorzitter, de dialoog tussen de Europese Unie en Rusland moet zo veel mogelijk verschillende terreinen beslaan, van economie tot mensenrechten, want er is geen alternatief voor de dialoog. Europa en Rusland zijn in feite, in economisch en politiek opzicht, tot elkaar veroordeeld.

Ik denk aan onopgeloste internationale vraagstukken, zoals veiligstelling van de energievoorziening, de Magreb, het Iraanse kernprogramma, terrorisme, de Kaukasus, Nagorno-Karabach, klimaatverandering enzovoort. Rusland is een strategisch belangrijke partner voor Europa, in het bijzonder voor het opbouwen van een toekomstige samenwerking. Zoals al voor een deel het geval is, kan Moskou ons zijn bodemschatten en energiebronnen ter beschikking stellen en met ons samenwerken wat betreft militaire veiligheid en de bestrijding van het terrorisme en de georganiseerde misdaad. Europa kan financiële middelen inbrengen, wetenschappelijke en technologisch kennis en onze expertise op het gebied van democratie en mensenrechten.

De toekomst van Rusland is verbonden met die van Europa en moet met volharding en daadkracht worden opgebouwd, ondanks de vele moeilijkheden die er op het moment zijn. In die zin is het sluiten van de overeenkomst van strategisch partnerschap tussen de Europese Unie en Rusland bijzonder belangrijk voor onze gezamenlijke toekomst.

  Béla Kovács (NI). – (HU) Mijnheer de Voorzitter, in verband met de aanstaande Top wil ik de aandacht van de onderhandelingsdelegatie op twee zaken vestigen. Ik wil haar ten eerste aanmoedigen om het belang van de Russische energie-invoer te heroverwegen en ten tweede om de partnerschapsovereenkomst zo uit te breiden dat vertegenwoordigers van de EU als waarnemers aanwezig kunnen zijn bij de verkiezingen die in december van dit jaar moeten plaatsvinden en bij de presidentsverkiezingen in maart 2013. Zoals we kunnen zien, zal de energie-invoer uit Rusland waarschijnlijk toenemen, aangezien veel Europese kerncentrales na de stresstests zullen worden gesloten.

Dus beginnen we ons opnieuw zorgen te maken dat we in de toekomst weer meer afhankelijk van Rusland zullen zijn. Ik wil u er echter aan herinneren dat de medaille ook een keerzijde heeft. Rusland is net zo afhankelijk van de Europese Unie, omdat het het grootste deel van zijn productie aan ons verkoopt. Als wij hun energieproducten niet afnemen, wordt de Russische economie in de toekomst met ernstige stabiliteitsproblemen geconfronteerd.

  Elmar Brok (PPE). – (DE) Mijnheer de Voorzitter, commissaris Füle, geachte afgevaardigden, Rusland en de Europese Unie zijn partners omdat ze belangen en een geografische ligging gemeen hebben. Of ons dat nu schikt of niet, zo is het nu eenmaal. Een dergelijk partnerschap moet je positief en constructief vormgeven. Daarom is het zaak dat we vorderingen maken met de partnerschapsovereenkomst en de visumfaciliteiten, dat het Partnerschap voor modernisering gestalte krijgt, om ook daar voortgang te boeken.

Laten we er echter wel voor zorgen dat daar ook wederzijdse verplichtingen uit voortvloeien, ook uit het WTO-lidmaatschap, zodat men niet langer maar kan doen wat men wil, maar iedereen gehouden is aan de overeengekomen, bindende verdrags- en internationale regels en er voor willekeur in het onderling verkeer geen plaats meer is. Dat sluit dan bijvoorbeeld ook uit dat energie nog langer als politiek wapen gehanteerd kan worden.

Aan de gemeenschappelijke belangen moet positief en constructief inhoud gegeven worden en op het terrein van de buitenlandse politiek hoort daar natuurlijk ook bij dat Rusland verantwoordelijkheid op zich neemt. Dezer dagen wordt juist het geval Syrië in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties behandeld. In gevallen als dit mag van Rusland een constructieve bijdrage aan een vredelievende internationale gemeenschap verwacht worden. Een vergelijkbare bijdrage is echter ook dat Rusland de soevereine rechten van zijn buurlanden respecteert en hen vrijlaat in de keuze van de bongenootschappen die ze aangaan. Verder dient Rusland een bijdrage te leveren aan de oplossing van frozen conflicts en nu een eind te maken aan de onwettige toestand in Abchazië en Zuid-Ossetië.

We hebben een gezamenlijke verantwoordelijkheid in een geglobaliseerde wereld. We stellen vast dat Rusland en de Europese Unie binnen deze mondiale orde in hoge mate gelijke belangen hebben en dat we uit deze opvatting van gedeelde belangen Rusland ertoe moeten brengen in te zien dat democratie en rechtsstaat ook voor zijn eigen interne ontwikkeling van doorslaggevend belang zijn. Niet alleen in de betrekkingen die het land met ons onderhoudt dient er een zekere mate aan conditionaliteit te komen, maar ook in de economische betrekkingen. Een land dat geen rechtsstaat is, is ook geen goede plek voor investeringen, omdat het aan rechtszekerheid schort. Wie geen rechtsstaat en geen democratie heeft, kan op den duur niet echt vooruitstrevend zijn tot heil van de eigen burgers. Laten we hopen dat het Partnerschap voor modernisering en andere gelegenheden ons in staat stellen om een gemeenschappelijke, positieve weg in die richting te vinden.

  Knut Fleckenstein (S&D). – (DE) Mijnheer de Voorzitter, geachte afgevaardigden, ik wil slechts op twee punten ingaan, aangezien collega Swoboda er namens onze fractie al heel wat ter sprake gebracht heeft. Ja, Rusland staat voor keuzes met verstrekkende gevolgen. De binnenlandse politieke situatie wordt beheerst door de parlementsverkiezingen in december en de vraag wie in 2012 als president door zal gaan op de ingeslagen van weg van modernisering.

We kunnen ook positief tegen de zaak aankijken en zeggen: geen betere gelegenheid dan deze om het internationale vertrouwen in de ontwikkeling van Rusland te vergroten. Voorwaarde daarvoor zijn eerlijke verkiezingen, eerlijke mogelijkheden zich te laten registreren en toegang tot de media voor alle kandidaten, zodat gelijke kansen tenminste in aanzet gegarandeerd zijn.

Het tweede punt is het partnerschap voor modernisering tussen de EU en Rusland. Dat biedt nieuwe kansen voor een effectieve samenwerking. We mogen daarom niet de gelegenheid voorbij laten gaan om Rusland bij deze modernisering daadkrachtig te ondersteunen. Niet alleen door investeringen in de modernisering van de economie, maar ook in de maatschappij van Rusland. Regeringen beschrijven papier en papier is zoals bekend geduldig. Maar burgers worden terecht ongeduldig als dat wat op papier staat niet uitgevoerd wordt.

Maatschappelijke betrokkenheid en participatie van burgers, ondernemers, geleerden, jongeren, kunstenaars zijn absoluut noodzakelijk voorwaarden voor zelfbeschikking en solidariteit. Modernisering in die zin kan ook met onze steun alleen dan slagen, als mensen elkaar zonder veel complicaties kunnen ontmoeten, om van elkaar te leren en ervaringen uit te wisselen. Om die reden zouden de EU en Rusland het eindelijk eens moeten worden over gezamenlijke stappen tot opheffing van de visumplicht en een aanpak die zo snel mogelijk resultaat oplevert.

We hebben het over de mensen in het gebied rond Kaliningrad, over de versoepelingen die we hun zouden kunnen bieden. Een maand geleden spraken we ons hier in het Parlement ervoor om uit de visumplicht voor mensen in de culturele sector te versoepelen. We vragen ons af of we misschien speciale aandacht aan jongeren moeten geven. Allemaal goede mogelijkheden om een begin te maken, maar geen substituut voor een integrale oplossing. Vandaar mijn verzoek aan de Commissie om er vaart achter te zetten. Van onze steun, ook tegenover enkele lidstaten die nog bedenkingen hebben, kunt u zich in elk geval verzekerd weten.

(Applaus)

VOORZITTER: DIANA WALLIS
Ondervoorzitter

  Alexander Graf Lambsdorff (ALDE). – (DE) Mevrouw de Voorzitter, het valt nauwelijks te geloven, maar onze betrekkingen met Rusland zijn gegrondvest op een verdrag uit het jaar 1994. Sindsdien is men er niet in geslaagd om het over iets nieuws eens te worden. Coöperatie en confrontatie wisselen elkaar af in de omgang met Rusland. Het Russische optreden in naburige gebieden zien we met lede ogen aan – de oorlog met Georgië, de druk op Oekraïne, de erkenning van de heer Loekasjenko in Wit-Rusland, het uiteenvallen van Moldavië door het conflict over Transnistrië. Verheugend is dan weer de samenwerking met Rusland ten aanzien van Libië in de Veiligheidsraad en ten aanzien van het Iraanse atoomprogram.

Als we de blik op Rusland zelf richten, is het nieuwe paradigma het zogeheten Partnerschap voor modernisering. Maar wat is moderniteit zonder democratie? Op de prioriteitenlijst die u, mijnheer Füle, zojuist voorlas, kwamen de mensenrechten na de komkommers en de rechtsstaat na de tomaten. Verwachten we dan helemaal niets meer op dit gebied? Verwachten we niets meer van de democratisering in Rusland? Ik denk dat wij als Parlement duidelijk moeten zien te maken dat wij nog wél verwachtingen hebben – zoals eerlijke verkiezingen. Op dat punt moet vooruitgang geboekt worden.

Eén waarschuwing wil ik daar echter aan toevoegen: zulke vooruitgang is vaak alleen op deskundigenniveau te boeken. Twee topontmoetingen per jaar zijn overbodig! Organiseert u in plaats daarvan een Top zoals met de Amerikanen. Er is voldoende uitwisseling met de Russen op departementaal niveau. Nu dreigen topontmoetingen zonder inhoud en dat is geen goede zaak.

  Adam Bielan (ECR). - (PL) Mevrouw de Voorzitter, volgens mij zijn de belangrijkste aspecten van onze betrekkingen met Rusland het energiebeleid en de mensenrechten. Door in zijn buitenlands beleid gebruik te maken van het gasargument realiseert Rusland een strategisch doel om bepaalde landen onder zijn controle te brengen. Door chantage hebben de Russische autoriteiten in de voorbije dagen druk uitgeoefend op Oekraïne, waarbij een wijziging van de gasprijzen afhankelijk werd gemaakt van de toetreding van Oekraïne tot de Russische douane-unie of van een fusie van Gazprom en Naftogaz. Zulke acties ondermijnen overduidelijk de gesprekken rond de oprichting van een vrijhandelszone EU-Oekraïne. De langetermijnovereenkomsten voor gasleveringen zijn ook een manier om het beleid van de Europese lidstaten te beïnvloeden. Daarom moet het standpunt van de Europese Commissie worden geloofd dat stelt dat de overeenkomst die door de Poolse regering is gesloten, niet conform is met de Europese wetgeving. Nu al liggen de prijzen van Russisch gas in Midden-Europa bijna tweemaal hoger dan de prijzen die aan West-Europese landen worden aangeboden. Ook het feit dat Rusland projecten voor de ontginning van schaliegas in diskrediet brengt, wekt onze onrust op.

Het probleem van mensenrechten is het duidelijkst in de zaak van Michail Chodorkovski. Dit probleem moet ongetwijfeld tijdens de Top worden besproken in de context van de uitspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens dat de aanhouding en hechtenis van de Russische zakenman in strijd is met de wet.

  Heidi Hautala (Verts/ALE). – (EN) Mijnheer de Voorzitter, ik wil commissaris Füle graag herinneren aan zijn erg warm ontvangen bericht inzake het Europees nabuurschapsbeleid, en het is me duidelijk, commissaris, dat u in wezen toegeeft dat we op Rusland hetzelfde principe moeten toepassen, ook al vormt Rusland geen deel van het oostelijke nabuurschap.

Maar we moeten inderdaad een oproep doen voor wat u diepe democratie heeft genoemd, en we moeten werkelijk het maatschappelijk middenveld in Rusland ondersteunen. Ik wil graag een aantal punten onderstrepen in de gezamenlijke resolutie die het Europees Parlement morgen zal aannemen. Wij benadrukken de noodzaak van het onderhouden van nauwe contacten en het ondersteunen van programma's voor de ontwikkeling van het maatschappelijk middenveld in Rusland. Ik wil u graag op de hoogte brengen, commissaris, van zeer verontrustend nieuws uit Nizjni Novgorod, waar de Top binnenkort zal beginnen.

Ik heb van organisaties uit het maatschappelijk middenveld aldaar gehoord dat preëmptieve actie is ondernomen door de wetshandhavingsdiensten. Er zijn pogingen gedaan om mensen te verhoren die met de EU-vertegenwoordigers zouden kunnen communiceren, wat volkomen onacceptabel is. Zelfs personen die zich voor kinderrechten inzetten zijn gewaarschuwd niet naar Nizjni Novgorod te gaan. De creditcards van de belangrijkste plaatselijke organisator van het evenement voor het maatschappelijke middenveld – dat overigens het eerste ooit is dat samenvalt met een Top tussen de EU en Rusland – zijn geblokkeerd (vanwege technische redenen, uiteraard) en de kentekenplaten van haar auto zijn op mysterieuze wijze verdwenen.

Commissaris, ik vraag u ervoor te zorgen dat de EU-vertegenwoordigers op de Top in Nizjni Novgorod erkenning en steun zullen geven aan de organisaties uit het maatschappelijk middenveld. Met dit doel heb ik, samen met mijn collega dhr. Schulz, de vicevoorzitter van de Gemengde Parlementaire Commissie EU-Rusland, een brief gezonden naar voorzitter Barroso, vicevoorzitter/hoge vertegenwoordiger Ashton en voorzitter Van Rompuy.

  Nikolaos Salavrakos (EFD). – (EL) Mevrouw de Voorzitter, allereerst wil ik veel succes wensen voor de Top van morgen, waar onder meer ook gesproken zal worden over het mondiaal bestuur, de mondiale economie, de toetreding van Rusland tot de WTO en over internationale vraagstukken zoals de ontwikkelingen in Noord-Afrika en het Midden-Oosten.

Rusland is de op twee na grootste handelspartner van de Europese Unie. De uitvoer van de Europese Unie naar Rusland bedraagt 65,6 miljard euro, terwijl volgens officiële gegevens de Russische economie, ondanks de ongunstige conjunctuur, met meer dan 4 procent zal groeien en die groei gedurende lange tijd zal handhaven. De toetreding van Rusland tot de Wereldhandelsorganisatie zal veel kansen bieden voor de economische betrekkingen tussen de Europese Unie en Rusland. Daarnaast zal deze toetreding echter innovatieve veranderingen teweegbrengen op het gebied van energie, kernenergie en internationale veiligheid.

  Andreas Mölzer (NI). – (DE) Mevrouw de Voorzitter, commissaris Füle, voor de Europese Unie is Rusland zoals bekend niet alleen op economisch vlak, maar ook als strategische partner van belang. Het feit dat Moskou uitgerekend in de aanloop naar de onderhandelingen over Ruslands toetreding tot de WTO een importverbod op groente uit de EU instelde is inderdaad problematisch en we moeten er in de toekomst voor waken dat Rusland in conflict komt met de WTO-regels.

Problemen zijn er daarnaast met de nog altijd niet uitgevoerde overeenkomst van 2006 over de EU-luchtvaartmaatschappijen. De betrekkingen tussen Rusland en de EU hebben verder te lijden onder de geplande stationering van een Amerikaans raketafweersysteem in Roemenië. Als het de EU menens is met haar strategieën tot verbetering van de betrekkingen met Rusland, is het enerzijds zaak om deze hindernissen uit de weg te ruimen, anderzijds echter ook om de wel degelijk bestaande Russische gevoeligheden ten aanzien van de eigen historische invloedssfeer serieus te nemen. Alleen zo komen we verder.

  Paweł Zalewski (PPE). - (PL) Mevrouw de Voorzitter, voor een partnerschap tussen de Europese Unie en Rusland is verantwoordelijkheid vereist, ook verantwoordelijkheid tegenover derde landen. Ik wil de Commissie wijzen op het punt van de resolutie dat Rusland oproept om energieleveringen niet te gebruiken als instrument om invloed op het beleid van zijn buurlanden uit te oefenen. Dit is het geval met Oekraïne, waar de Russische premier Poetin tijdens zijn laatste ontmoeting met de Oekraïense premier Azarov rechtuit heeft verklaard dat de toetreding van Oekraïne tot de douane-unie met Rusland, Wit-Rusland en Kazachstan een voorwaarde was om de gasprijzen te verlagen en het gascontract opnieuw te onderhandelen. Dit zou betekenen dat Oekraïne moet afzien van zijn Europese plannen en aspiraties. Dit is gewoonweg chantage. Als het gascontract niet opnieuw wordt onderhandeld, kunnen de gasprijzen op de Russisch-Oekraïense grens tot 500 euro per 1 000 m3 stijgen. Nu al betaalt Oekraïne voor het Russische gas de hoogste prijs in Europa, hoewel het zich het dichtste bij de gasbronnen bevindt.

Zo'n situatie kan leiden tot een ernstige economische en sociale crisis in Oekraïne. Ik wil erop wijzen dat de Europese Unie bepaalde verplichtingen heeft tegenover Oekraïne, gezien we vandaag succesvol met Oekraïne onderhandelen over de toetreding tot of oprichting van een vrijhandelszone, en in de nabije toekomst betrekkingen met Oekraïne zullen aanknopen als bondgenoot van de Europese Unie. Ik wil de Commissie ertoe oproepen om duidelijk van Rusland te eisen dat dit soort praktijken wordt stopgezet en beëindigd.

  Kristian Vigenin (S&D). - (EN) Mevrouw de Voorzitter, deze week vindt er weer een Top EU-Rusland plaats. Sinds de vorige Top hebben zich ingrijpende veranderingen voorgedaan in de wereld. Ik noem er een aantal, te beginnen met de Arabische revoluties. Dit proces van diepgaande transformatie treft vrijwel de gehele Arabische wereld. Door de ramp in de kernenergiecentrale van Fukushima ziet de toekomst van kernenergie er nu anders uit, met name ten aanzien van de veiligheid. De klimaatverandering gaat met steeds meer gevaarlijke gevolgen gepaard. Osama is dood, maar het terrorisme is springlevend – en overal ter wereld zijn onschuldige mensen daarvan al het doelwit geweest.

De lijst is lang en alle gebeurtenissen gaan zowel de EU als Rusland aan, twee naburige spelers op het wereldtoneel wier langetermijnbelangen grotendeels vergelijkbaar of complementair zijn. Hun betrekkingen kunnen alleen verder worden ontwikkeld als ze op wederzijds respect, openheid en transparantie zijn gebaseerd. Een verborgen agenda zou deze betrekkingen kunnen verstoren of zelfs verbreken.

De EU en het Parlement zijn altijd duidelijk geweest over de verwachtingen van de Europese burgers. Met het oog op de aanstaande Top wil ik nu graag vier punten onder de aandacht brengen. Om te beginnen moet tijdens de Top doorslaggevende vooruitgang worden geboekt ten aanzien van alle nog aanwezige obstakels voor Ruslands toetreding tot de WTO. Deze belangrijke stap zal betere kansen scheppen voor het bedrijfsleven in beide partijen en de economische en handelsbetrekkingen in de wereld verder liberaliseren. In dit opzicht werkt het toepassen van protectionistische maatregelen averechts en we hopen dan ook dat dergelijke maatregelen niet vermomd als overdreven bedreigingen voor de volksgezondheid overeind zullen blijven, zoals naar onze mening het geval is bij het recente importverbod op groenten uit de EU.

Verder hopen we dat het in mei aangekondigde stappenplan voor visumvrij reizen de verdere liberalisering van het visumbeleid zal versnellen en het moment dichterbij zal brengen waarop de visumregeling tussen de EU en Rusland volledig geliberaliseerd zal zijn. Met het oog hierop verwacht het Parlement dat de Russische autoriteiten bepaalde politiek gevoelige kwesties naar behoren aanpakken, in het bijzonder door de uitgifte van Russische paspoorten aan inwoners van Zuid-Ossetië en Abchazië te staken.

Ook zou ik graag een constructievere betrokkenheid van Rusland zien bij onze inspanningen ter ondersteuning van democratisering, stabiliteit en economische en sociale vooruitgang in de zes landen van het Oostelijk Partnerschap. In de afgelopen twee jaar is duidelijk aangetoond dat dit EU-initiatief niet tot doel heeft met Rusland te concurreren, maar juist samen te werken. Een stabiele en zelfverzekerde gemeenschappelijke nabuurschapsregio is immers in het belang van zowel de EU als Rusland. We sporen Rusland dan ook aan zich intensiever in te spannen om een vreedzame oplossing van de conflicten in Transnistrië en de regio Nagorno-Karabach, waar de situatie steeds zorgwekkender wordt, mogelijk te maken.

Tot slot wil ik nog opmerken dat de EU en Rusland hun volledige medewerking moeten verlenen aan de herziening en uitwerking van strengere veiligheidsnormen voor kernenergie naar aanleiding van de gebeurtenissen in Japan. Wij verlangen dat strengere eisen worden toegepast op alle kerncentrales, zowel de nog te bouwen centrales als degene die reeds in bedrijf zijn. Ik hoop dat dit onderwerp tijdens de besprekingen in Nizjni Novgorod aan bod komt.

  Graham Watson (ALDE). - (EN) Mevrouw de Voorzitter, de voormalige minister-president van Canada, Pierre Trudeau, heeft het delen van een grens met de VS ooit vergeleken met het delen van een bed met een olifant. Onze Unie moet het bed delen met een beer.

We moeten blijven proberen betrekkingen te ontwikkelen binnen het kader van de vier gemeenschappelijke ruimten en op basis van het vorig jaar gestarte partnerschap voor modernisering. De afgelopen twee jaar zijn de betrekkingen wel verbeterd, zoals de commissaris al opmerkte. Het akkoord over een adviesforum voor gasvoorziening en het verbeterde vroegsignaleringssysteem zijn daar voorbeelden van. Als er deze maand vooruitgang kan worden geboekt bij het oplossen van het conflict in Transnistrië, zou dat een verdere positieve ontwikkeling betekenen.

Feit blijft echter, zoals Barones Ashton vorige maand na de uitspraak in de zaak Chodorkovski/Lebedev verklaarde en zoals het Europees Hof voor de Rechten van de Mens al vele malen heeft geconcludeerd, dat echte vooruitgang alleen mogelijk is als democratie en mensenrechten worden gerespecteerd en er een stabiel en eerlijk juridisch kader voor bedrijfsactiviteiten aanwezig is – zaken die in Rusland nog te vaak ontbreken. Een gestructureerde dialoog van het maatschappelijk middenveld kan daarbij helpen; gezamenlijke actie om klimaatverandering te bestrijden kan helpen vertrouwen te scheppen. De Russische beer blijft echter een oude knorrepot en ik raad de Commissie dan ook aan niet alleen een pot honing mee te nemen naar Nizjni Novgorod, maar ook een groot vangnet.

  Edvard Kožušník (ECR). – (CS) Mijnheer de commissaris, zoals u wellicht weet is Rusland een zelfbewust land en zijn de Russen een zelfbewust volk. De betrekkingen van de Europese Unie met Rusland moeten dan ook de vorm hebben van een waar partnerschap, niet slechts van een voorgewend partnerschap. De betrekkingen met de landen van het oostelijk nabuurschap zijn uitstekend en dus moeten de betrekkingen van de Europese Unie met Rusland op zijn minst op hetzelfde niveau staan. Hij doet mij dan ook uiterste deugd dat u in uw bijdrage nadrukkelijk heeft stilgestaan bij het belang van afschaffing van de visumplicht met Rusland. De verhoudingen tussen partners dienen per slot van rekening gebaseerd te zijn op vertrouwen en eerlijkheid. We dienen ons jegens Rusland ondubbelzinnig te committeren aan een routekaart voor de afschaffing van de visumplicht en daarbij ondubbelzinnig aan te geven aan welke voorwaarden daartoe dient te worden voldaan.

Mijnheer de commissaris, mijn hartelijke dank voor het feit dat u bij de voorbereidingen van de gezamenlijke Top EU-Rusland geen van de voor het partnerschap van de Europese Unie met Rusland belangrijke onderwerpen onberoerd heeft gelaten.

  Bastiaan Belder (EFD). - Voorzitter, allereerst een zeer urgent punt. Ik reken erop dat tijdens deze Top EU-Rusland Brussel Moskou stevig aanspreekt op het zeer schadelijke en buitenproportionele importverbod op onze Europese groenten. De tuinbouwsector verwacht en verdient een opheffing. Commissaris Füle, kunt u bevestigen dat de EU-delegatie zich volledig zal inzetten in Nizjni Novgorod? Dit is een heel belangrijke vraag die op het ogenblik in mijn land echt brandend actueel is als ik praat over de Top EU-Rusland.

Ik wilde het met u vooral hebben over de problematische toetreding van Rusland tot de WTO. Een korte vraag nog. Een sleutelrol speelde in feite Georgië. Georgië heeft de facto het vetorecht. President Saakasjvili zet hoog in. Hij wil namelijk transparante grenzen – hij wil in feite Abchazië en Zuid-Ossetië terug – en stelt natuurlijk ook het importverbod op Georgische wijnen en mineraalwater aan de orde. Maar Rusland schijnt absoluut niet te bewegen. Kortom, is er hier sprake van een stagnatie? Het lijkt er veel op. Bovendien, de Russische economie die vooral drijft op olie en gas, heeft de WTO-toetreding niet echt nodig.

  Laima Liucija Andrikienė (PPE). – (LT) Mevrouw de Voorzitter, ik doe een beroep op de leiders van de EU-instellingen om de mensenrechten niet te vergeten tijdens de Top EU-Rusland, die morgen van start gaat. Het is duidelijk dat respect voor de mensenrechten een nuttig uitgangspunt is, zonder hetwelk een strategisch partnerschap en de modernisering van de relaties tussen de EU en Rusland onmogelijk zouden zijn.

De specifieke zaak die we moeten bespreken, is de beslissing van de stadsrechtbank van Moskou van 24 mei om het beroep van Michail Chodorkovski en Platon Lebedev tegen hun nieuwe veroordeling van zeven jaar te verwerpen. In de eenentwintigste eeuw speelt zich voor onze eigen ogen een beschamend proces af, waarvan de vonnissen echter niet in de rechtbank worden getroffen. Dit alles speelt zich af in een land dat relaties met de EU onderhoudt via een zogenaamd strategisch partnerschap. De uitspraak van deze rechtbank onthulde nog maar eens de ernstige gebreken in het Russische rechtssysteem en versterkte de mening dat het diegenen afstraft die in Rusland politieke ambities koesteren, maar niet dezelfde mening delen als het Kremlin.

Het vonnis van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens van 31 mei en de schendingen van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens in Rusland moeten ook worden besproken.

Wij, het Europees Parlement, zouden duidelijk moeten stellen dat, als de Russische president Dmitri Medvedev naar het Europees Parlement wil komen, hij samen met de gewetensgevangene Michail Chodorkovski zou moeten opdagen, en dat dit de meest doeltreffende strategie en tactiek zou zijn voor de modernisering van Rusland. President Medvedev en gewetensgevangene Michail Chodorkovski samen in het Parlement – dat zou de moeite waard zijn om te zien, niet alleen vanwege de aandacht van wereldpers maar ook omwille van de oprechte steun van een democratische maatschappij.

  Justas Vincas Paleckis (S&D). – (LT) Mevrouw de Voorzitter, dit is een bijzondere Top omdat de Top plaatsvindt in het licht van de komende verkiezingen in Rusland. Wij verwachten dat Brussel een sterk signaal geeft aan Rusland over de verkiezingen wat betreft het respecteren van de democratische normen. Dit zou de verscheidenheid aan meningen in de Doema waarborgen. De nucleaire veiligheidskwestie is bijzonder relevant na de gebeurtenissen in Fukushima. Ik ben verheugd dat het lid van de Commissie heeft vermeld dat deze kwestie ter sprake zal worden gebracht tijdens de Top en dat er een oproep zal worden gedaan voor het invoeren van de hoogste internationale veiligheidsnormen voor de reeds operationele kerncentrales en de voorziene centrales, zowel in Rusland als, uiteraard, in de Europese Unie.

Ik voel dat de relaties van de EU en Rusland met Wit-Rusland ook moeten worden besproken. Een convergentie van de standpunten zou kunnen helpen om die mensen te bevrijden die gevangen werden genomen tijdens de recente verkiezingen in Wit-Rusland en om de flagrante mensenrechtenschendingen te stoppen. Ik geef mijn volledige steun aan deze collega's die opperden dat we onze woorden in daden moeten omzetten wat betreft de visumverstrekking, en niet alleen met Rusland maar met alle oostelijke buren van de Europese Unie.

In zijn uitvoering van het EU-voorzitterschap heeft Polen al wegen gevonden naar een meer vruchtbare dialoog met Rusland. Aldus kunnen we voor de komende zes maanden concrete stappen verwachten in de relaties tussen de EU en Rusland.

  Jacek Olgierd Kurski (ECR). – (PL) Mevrouw de Voorzitter, onze grootste tekortkomingen in de betrekkingen tussen de EU en Rusland zijn inconsequentie, zwakheid en gebrek aan bewustzijn van onze eigen kracht. Een goed voorbeeld hiervan is de kwestie van Nord Stream. Eerst hebben we in het Verdrag van Lissabon van energiesolidariteit een van de Europese hoofdbeginselen gemaakt, en daarna gaat de Europese Unie akkoord met het project Nord Stream, dat een geopolitieke slag toebrengt aan Polen en de andere nieuwe lidstaten. Daarom moeten we een hard standpunt innemen voor elk punt op de komende agenda, die door de commissaris is uitgestippeld.

Wat de WTO betreft, moet Rusland bepaalde regels naleven. Laat Rusland maar eerst Georgische wijn op zijn markt toelaten, en dan dromen van toetreding tot de WTO.

Wat de visumkwestie betreft, moet Rusland te horen krijgen dat de liberalisatie van de visumprocedure eerst zal worden ingevoerd voor de landen van het Oostelijk Partnerschap, en daarna pas voor Rusland. De Oblast Kaliningrad kan hierop een uitzondering vormen.

Wat de energiekwestie betreft, moet Rusland onze reactie kennen tegen de herhaalde chantage van Oekraïne, en ook onze reactie tegen activiteiten van de Russische invloedrijke instanties die proberen de ontginning van schaliegas in Polen en in Europa in diskrediet te brengen. Dit is een grote kans om ons van Rusland onafhankelijk te maken.

  Tunne Kelam (PPE). - (EN) Mevrouw de Voorzitter, nu Rusland een moderniseringsprogramma heeft afgekondigd, spreken sommige waarnemers van een nieuwe perestrojka. Helaas is er tot nog toe geen sprake van echte vooruitgang. Analisten hebben geconcludeerd dat de huidige Russische elite het behoud van het actuele systeem tot zijn prioriteit heeft gemaakt en daarom probeert te voorkomen dat externe betrekkingen invloed hebben op de binnenlandse situatie.

Het is dus aan de EU om één ding glashelder te maken. Het slagen van het partnerschap voor modernisering hangt af van de bereidheid en het vermogen van de Russische regering om een waarlijk onafhankelijke rechterlijke macht in te stellen en de basisbeginselen van de rechtsstaat toe te passen, te weten transparantie en wederkerigheid. Als de EU deze cruciale kwestie niet op principiële wijze aan de orde brengt, hoeven we ook weinig voortuitgang te verwachten.

In de International Herald Tribune van vandaag staat: "Pas als Rusland een echte rechtsstaat heeft, kan het een moderne economie hebben". De Top wordt gehouden in Nizjni Novgorod, tijdens de sovjetperiode Gorki geheten. In deze stad leefde Andrej Sacharov, de man het geweten van de Sovjet-Unie vertegenwoordigde, vele jaren in ballingschap. Ik roep de Commissie en onze onderhandelaars op om in de geest van Andrej Sacharov te handelen en de boodschap in gedachten te houden die Sergei Kovalev, winnaar van de Sacharovprijs, twee jaar geleden uitsprak in deze vergaderzaal.

Tot slot zou de EU Rusland moeten stimuleren en helpen bij het leren aanvaarden van zijn totalitaire nalatenschap. Twintig jaar nadien moest zelfs de heer Medvedev toegeven dat het onmogelijk is de gruwelijke en criminele erfenis van de Russische macht te negeren. Ik roep hier de woorden van onze collega, de heer Swoboda, in herinnering, die gisteren verzocht om volledige opheldering van de Russische geschiedenis, in het bijzonder van de gruweldaden van het Stalin-tijdperk. We kunnen Rusland helpen zijn verleden te leren aanvaarden.

  Boris Zala (S&D). – (SK) Mevrouw de Voorzitter, mijnheer de commissaris, beste collega's, voor Rusland is nog steeds een tweesporenbeleid nodig: enerzijds de duidelijke eis om democratische beginselen te respecteren, maar anderzijds ook een afwijzing van het anti-Russische beleid van Bush.

Rusland heeft zeker geen recht op een invloedsfeer. Alle voormalige Sovjetrepublieken hebben het recht om in vrijheid te bepalen waar zij toe willen behoren. Maar Rusland heeft wel het recht op internationale veiligheid. Een gevoel van veiligheid zou de liberalisering van de binnenlandse situatie in Rusland zeker ten goede komen.

Rusland moet als het gaat om wereldpolitiek aan Europese zijde worden geschaard, zodat het zich een geaccepteerde partner voelt bij het tot stand brengen van een internationale democratische orde. Het Partnerschap voor modernisering moet niet alleen tegemoet komen aan de ideeën van de Russische regering ten aanzien van staatsmonopolies, maar ook een ruimte creëren van ongehinderde industriële en wetenschappelijke activiteit, zoals de heer Fleckenstein hier zei in zijn analyse.

Als we Rusland op die, andere, manier benaderen, is er hoop dat het democratiseringsproces in Rusland veel vlotter zal verlopen, en deze zekerheid en dit vertrouwen zouden ten goede komen aan de Europees politiek. Ik hoop van harte dat dit de uitkomst zal zijn van de aanstaande top.

  Mirosław Piotrowski (ECR). – (PL) Mevrouw de Voorzitter, aan de vooravond van de Top EU-Rusland en in de context van de onderhandelingen over een nieuwe partnerschaps- en samenwerkingsovereenkomst is het niet alleen belangrijk dat de Europese Unie met één stem spreekt, maar dat ze ook in de praktijk haar eenheid en solidariteit toont aan Rusland. Energiesolidariteit is opgenomen in het Verdrag van Lissabon, maar Rusland aanvaardt dit beginsel niet. Het project Nord Stream is een goed voorbeeld van deze houding. Deze poging om bepaalde nieuwe lidstaten met behulp van een wig in de energiesector te isoleren mogen we niet aanvaarden en dat moet tijdens de Top duidelijk worden gesteld. We moeten ook erkenning eisen van de Europese ambitie van Georgië, Moldavië en Oekraïne, en we moeten Rusland oproepen om haar politieke druk op deze landen stop te zetten. We mogen bovendien niet vergeten dat Rusland een bijzonder soort democratie is met een zeer hoge corruptiegraad.

  Inese Vaidere (PPE). – (LV) Mevrouw de Voorzitter, de nieuwe partnerschapsovereenkomst tussen de Europese Unie en Rusland moet op alle samenwerkingsgebieden concreet en juridisch bindend zijn. Die eis is gerechtvaardigd, omdat de overeenkomst geen verzameling clichés mag zijn. De Europese Unie en Rusland zijn wederzijds afhankelijk. De Europese markt is voor Rusland even belangrijk als Russisch gas voor ons, en Russische plannen voor economische modernisering zijn rechtstreeks afhankelijk van onze technologie en expertise. Dat is waarom onze samenwerking nauw moet zijn verbonden met verbeteringen op het gebied van de mensenrechten en de rechtsstaat. Omdat de Europese Unie Ruslands grootste handelspartner en voornaamste investeerder is moet de nieuwe overeenkomst met betrekking tot investeringen juridisch bindende voorwaarden bevatten. Het is belangrijk om aan te dringen op de opheffing van unilaterale en onredelijke handelsbelemmeringen. Dit heeft betrekking op de douane-unie van Rusland, Kazachstan en Wit-Rusland, en op het huidige embargo op groenten uit de Europese Unie. Rusland mag het energiebeleid niet blijven gebruiken om zijn geopolitieke belangen te doen gelden via de discriminatie van bepaalde lidstaten, bijvoorbeeld op het gebied van gastarieven.

Mijnheer de commissaris, bij voortzetting van het werk aan de visumvrije zone met Rusland moeten we tevens werken aan de instelling van een visumvrije zone met de rest van onze oostelijke partnerlanden. Op de Top moeten we herhalen dat het zespuntenakkoord inzake Georgië nog altijd niet ten uitvoer is gelegd. Met het oog op de opkomende parlementaire en presidentiële verkiezingen moeten de beperkingen die de leden van de oppositie zijn opgelegd met betrekking tot registratie voor de verkiezingen en hun presentatie in de massamedia worden opgeheven. We hebben reeds onze bereidheid bevestigd om in alle fasen van het verkiezingsproces aanwezig te zijn, maar Rusland moet bereidheid tonen om langetermijnwaarnemers te aanvaarden en om werkelijk eerlijke verkiezingen te houden. Tot slot zou ik willen benadrukken dat deze kritische opmerkingen op geen enkele manier gericht zijn tegen Rusland of zijn inwoners, integendeel – ze zijn gericht tegen de huidige regering, teneinde de situatie in Rusland te verbeteren en onze samenwerking vruchtbaarder te maken.

  George Sabin Cutaş (S&D). – (RO) Mevrouw de Voorzitter, de opwarming van de aarde, de drugshandel, de non-proliferatie van wapens en energiezekerheid zijn gemeenschappelijke uitdagingen die om wereldwijde oplossingen vragen. Daarom moeten we een sterk partnerschap met Rusland opbouwen, dat op wederzijds vertrouwen is gebaseerd.

Ik zou ingenomen zijn met de hervatting van onderhandelingen voor een ambitieuze nieuwe partnerschapsovereenkomst in een poging om spanningen uit het verleden te boven te komen. Naar mijn mening moet de Europese Unie Rusland steunen bij zijn inspanningen om tot de WTO toe te treden, aangezien dat de commerciële en economische betrekkingen tussen de twee partners zal stimuleren en investeringen zal aanmoedigen.

Tegelijkertijd moet de hoge vertegenwoordiger Rusland op de Top van morgen aansporen om het energiehandvest te bekrachtigen, omdat een fatsoenlijke samenwerking tussen de Europese Unie en Rusland op energiegebied alleen mogelijk is indien de beginselen van transparantie, wederkerigheid, concurrentievermogen en non-discriminatie in acht worden genomen.

  Paweł Robert Kowal (ECR). – (PL) Mevrouw de Voorzitter, mijnheer de commissaris, ik verwacht dat modernisering een van de kwesties zal zijn, die tijdens de Top zullen worden besproken. Ik wil er enkel aan herinneren dat de modernisering van Rusland niet enkel een economische kwestie of energiekwestie is, maar ook een kwestie van politieke modernisering en modernisering van de verhoudingen tussen de overheid en de maatschappij. Ik wil u verzoeken om dit thema aan de orde te brengen. Het gaat ook om de betrekkingen tussen Rusland en zijn buurlanden en over de zogenaamde Russische invloedssfeer. Gezien u met zoveel succes de betrekkingen met Oekraïne onderhoudt, wil ik u ook verzoeken om duidelijk te maken dat de associatieovereenkomst tussen de Europese Unie en Oekraïne ook voor Rusland voordelig zal zijn en dat we met grote onrust de acties van sterke politieke druk op Oekraïne observeren aan de vooravond van de afronding van deze onderhandelingen, in de laatste fase ervan. Gelieve dit in onze naam aan de Russische kant duidelijk te maken. Dit zijn erg belangrijke elementen van wederzijds vertrouwen tussen de instellingen van de Europese Unie en de lidstaten enerzijds, en Rusland anderzijds.

  Bernd Posselt (PPE). – (DE) Mevrouw de Voorzitter, allereerst verbaasde het mij uit de mond van een historisch onderlegd man als de heer Mölzer te vernemen dat er een historische Russische invloedssfeer in Europa zou bestaan en dat delen van de Europese Unie, zoals Roemenië, daartoe behoren. De tijden van het Hitler-Stalin-pact liggen ver achter ons en in een democratisch gezinde wereld zouden we zoiets als een Europese Monroe-doctrine moeten uitdragen, die stelt dat over het lot en de politiek van Europa enkel de Europeanen beslissen. Dat wil niet zeggen dat we geen goed nabuurschap en dialoog willen. Wat dat betreft zou de plaats van de topontmoeting, Nizjni Novgorod, een zekere les voor ons moeten zijn, want die roept herinneringen op aan het beroemde verhaal van de kooplieden van uit deze stad, die dachten vrijheid en veiligheid te kunnen kopen en die na betaling alsnog opgehangen werden.

We dienen te beseffen dat we geen veiligheid krijgen door geld op tafel te leggen en evenmin door de werkelijkheid te verbloemen, maar alleen door een eerlijk partnerschap. Daarvoor moet er een gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid komen, evenals energiezekerheid en een geringere afhankelijkheid van het Russische energiebeleid, dat nog altijd als instrument voor buitenlandse politiek gebruikt wordt. Daarnaast dienen we over de mensenrechten klare taal te spreken. Op dit punt mogen we ons niet op compromissen inlaten. Toegespitst op de actualiteit betekent dit dat de heren Chodorkovski en Lebedev nu eindelijk vrijgelaten moeten worden, want anders kon het bezoek van de Russische president aan het Europees Parlement wel eens een zwaarbeladen gebeurtenis worden.

We willen een partnerschap met een zich democratiserend Rusland. Daarvoor dient Rusland zich in het echt te democratiseren, niet alleen in ons wensdenken. Ik ben het daarom met collega Swoboda eens dat alles van de komende verkiezingen afhangt. Dan zullen we zien of ons partnerschap met het Russische volk, waarmee we ons innig verbonden voelen, zich laat uitbreiden tot een echt partnerschap met de Russische staat.

  Mitro Repo (S&D). − (FI) Mevrouw de Voorzitter, zoals de heer Posselt al zei, heeft Europa Rusland nodig en heeft Rusland Europa nodig. Samenwerking tussen Europa en Rusland is belangrijk voor het bevorderen van politieke, sociale en economische stabiliteit, niet alleen in Europa maar wereldwijd.

Het is jammer dat de partnerschaps- en samenwerkingsovereenkomst tussen de Europese Unie en Rusland niet voldoet aan de huidige behoeften aan samenwerking. We moeten het strategisch partnerschap vernauwen, verdiepen en verbreden. Het bevorderen van vrede en veiligheid en het steunen van democratische waarden en politieke en economische vrijheid moet echter de basis blijven voor alle betrekkingen tussen de Europese Unie en Rusland.

Het Partnerschap voor modernisering moet worden verdiept en aangescherpt, maar alleen politieke dialoog tussen diplomaten is gewoonweg niet genoeg. We moeten er alles aan doen om het voor mensen gemakkelijker te maken om elkaar te ontmoeten en de samenwerking op het gebied van wetenschap, kunst, cultuur, onderwijs en het bedrijfsleven te vergroten.

  Konrad Szymański (ECR). – (PL) Mevrouw de Voorzitter, op de Top EU-Rusland zullen heel wat zaken worden besproken, maar een van de belangrijkste kwesties zal waarschijnlijk de energieveiligheid zijn. Rusland voert al enkele maanden een uiterst intensieve campagne om haar gasinfrastructuur aan de regels van het derde energiepakket te onttrekken, met andere woorden aan de beginselen van onze antimonopoliewetgeving, die een gelijktijdige en parallelle controle van grondstoffen en transmissienetten oplegt. De heer Sjmatko, de Russische minister van Energiebeleid, de heer Kramer, bestuursvoorzitter van South Stream, en de heer Miller, bestuursvoorzitter van Gazprom, hebben in deze zaak Brussel reeds bezocht. Dit is een grote campagne. De Europese Unie moet in deze kwestie een eenduidig standpunt tegenover Rusland innemen, namelijk dat we niet van plan zijn om toegevingen aan Rusland te doen, en dat we het belangrijk vinden dat de gasmarkt in Midden-Europa concurrerender en minder monopolistisch wordt. Mijnheer de commissaris, kunt u ons duidelijk zeggen of de Europese Commissie bereid is om tijdens de Top zulke verklaringen af te leggen?

  Tomasz Piotr Poręba (ECR). – (PL) Mevrouw de Voorzitter, in de aanloop naar de komende Top kunnen we echt zeggen dat de Europese Unie geen eenduidige en coherente strategie tegenover Rusland heeft, en dat de huidige pragmatische samenwerking op basis van een strategie van kleine stapjes heel gemakkelijk uiteen kan vallen bij de eerste beste crisis, net zoals in 2008 tijdens de oorlog met Georgië of na het stopzetten van de gasleveringen in 2009.

In de context van deze laatste gebeurtenis is het erg belangrijk om de definitie van de term 'diversificatie' te benadrukken, die in Europa vaak synoniem is voor de bouw van een groot aantal verschillende gaspijpleidingen uit Rusland. Als diversificatie wordt onder andere de bouw van de gaspijpleidingen South en Nord Stream beschouwd. De Europese Unie moet er zich echter op concentreren om gasleveringen uit niet-Russische bronnen te waarborgen: ze moet de bouw van de Nabucco-gaspijpleiding uit Azerbeidzjan bevorderen, investeren in gasterminals en in onderzoek naar de ontginning van schaliegas.

Het is ook heel belangrijk dat er op verschillende niveaus verder druk wordt uitgeoefend op de Russische autoriteiten om de situatie van de mensenrechten in Rusland te verbeteren. Naast de discussies tijdens de toppen EU-Rusland moet ook het halfjaarlijkse overleg worden versterkt, waaraan vertegenwoordigers van de Europese Unie en diplomaten van het Russische Ministerie van Buitenlandse Zaken deelnemen.

  Krzysztof Lisek (PPE). – (PL) Mevrouw de Voorzitter, ik denk dat we de Russische autoriteiten duidelijk moeten maken dat we van hen een verantwoordelijke houding verwachten. Rusland kan een heel belangrijke partner van de Europese Unie worden, bijvoorbeeld bij het oplossen van bepaalde onopgeloste, bevroren conflicten in Europa. Ik denk dat we de Russische autoriteiten duidelijk moeten maken dat hoewel groenten en gas belangrijk zijn, ze moeten stoppen met separatisten in Transnistrië te steunen, dat we verwachten dat Rusland de wapenleveringen aan Azerbeidzjan en Armenië stopt, want dat is heel gevaarlijk voor de toekomst van deze regio, en dat we ook verwachten dat Rusland zijn plichten tegenover Georgië uit de overeenkomst van 2008 naleeft. We verwachten ook dat de Russische troepen uit Abchazië en Zuid-Ossetië worden teruggetrokken, en we verwachten dat Rusland het recht van de Georgië zal respecteren om zelf na te denken en te beslissen over zijn toekomst.

  Sławomir Witold Nitras (PPE) . – (PL) Mevrouw de Voorzitter, ik voeg me bij hetgeen de heer Lisek zei in verband met Georgië en ik herinner me de woorden van verschillende parlementsleden over Oekraïne, maar ik vind dat er op de Top van morgen enkele woorden, of misschien heel wat woorden, over Wit-Rusland moet worden gezegd. Vergeet niet dat we hier al vele maanden te maken hebben met een ernstige politieke crisis, en al ten minste enkele maanden met een ernstige economische crisis. We hebben ook te maken met Russische druk op Wit-Rusland, die volgens mij heel wat sterker en doeltreffender is dan de huidige druk op Oekraïne. Rusland probeert de facto om de hele economie, of eerder de strategische sectoren van de Wit-Russische economie over te nemen en maakt daarbij gebruik van de dramatische economische situatie van het land. Ik wil een ding vragen. Als Rusland beslist om hulp te verlenen, en we weten dat het heeft beslist om hulp aan Wit-Rusland te verlenen, dan moet de Europese Unie ervoor zorgen dat Rusland deze hulp afhankelijk maakt van respect voor de mensenrechten. Dit zijn gemeenschappelijke waarden, die de Russen blijkbaar net als wij respecteren, of dat herhalen de Russen toch vaak, dus ze moeten ons helpen om deze waarden ook in Wit-Rusland in te voeren. Anders zullen ze verantwoordelijk zijn voor het regime van Loekasjenko door het te financieren.

  Jaroslav Paška (EFD). – (SK) Mevrouw de Voorzitter, bij de onderhandelingen met Rusland komt er altijd een aantal problematische kwesties aan de orde, zoals de mensenrechten, het onzinnige verbod op invoer van groente uit de EU, het antiraketschild op EU-grondgebied, of de problematische inmenging van Rusland in de interne aangelegenheden van verschillende voormalige Sovjetrepublieken.

Ik wil daarmee niet zeggen dat we het niet over deze moeilijke onderwerpen moeten hebben, maar ik vind wel dat we ons niet daartoe moeten beperken.

We moeten ook nieuwe ideeën aandragen voor een samenwerking die in ons gezamenlijke belang is. Europese producenten moeten nieuwe mogelijkheden krijgen om hun producten te verkopen. Rusland is een gigantisch handelsgebied, met een groeiende koopkracht. Daarom moet er harder gewerkt worden aan het wegnemen van de belemmeringen voor samenwerking op het gebied van handel, en moeten we samen projecten steunen zoals de uitbreiding van de breedspoorweg die van de Stille Oceaan naar het midden van de EU loopt.

Dergelijke projecten kunnen de samenwerking een nieuwe impuls geven, en niet alleen Europa, maar ook Oekraïne, Rusland en vele Aziatische landen zullen hierbij gebaat zijn.

  Lena Kolarska-Bobińska (PPE). – (PL) Mevrouw de Voorzitter, de Europese Unie en Rusland voeren gesprekken over de toekomst van de energiesector, maar als ik het goed heb begrepen, wordt er momenteel een nieuwe groep opgericht, die zal debatteren over het derde energiepakket in de context van gasveiligheid. Ik zou commissaris Füle en ook commissaris Oettinger willen verzoeken om het Europees Parlement in te lichten over het verloop van deze gesprekken en het resultaat van de onderhandelingen van deze groep. We zouden ook een lijst van de leden van de onderhandelingsgroep willen ontvangen. Van een vertegenwoordiger van een Russisch energieconcern ben ik te weten gekomen dat het bedrijf aan deze onderhandelingen zal deelnemen. Ik zou willen weten of dat waar is en of de vertegenwoordigers van de grote bedrijven aan de Russische kant aan de onderhandelingen zullen deelnemen.

Voor het Europees Parlement is het heel belangrijk dat het mededingingsrecht in de energiesector zonder uitzondering wordt gerespecteerd. Tijdens de laatste presentatie van de investeringsplannen van South Stream in Brussel was het duidelijk dat Rusland en Gazprom privileges en een bijzondere status willen. Daar kunnen we niet mee akkoord gaan.

  Vytautas Landsbergis (PPE). - (EN) Mevrouw de Voorzitter, ik zie de ontwerpresolutie van het Parlement als de uitgestoken hand van Europa naar het hedendaagse Rusland, dat ondanks al zijn ongefundeerde trots en geërfde arrogantie behoefte heeft aan een zeer vriendschappelijk advies en actieplan. Aangezien President Medvedev tijdens het mensenrechtenoverleg het advies heeft gekregen het nationale huis van de kelder tot het dak grondig te renoveren, komt het Parlement nu niet met lege verzoeningspolitiek, maar biedt het constructieve samenwerking aan.

De grootste kansen ontstaan als Rusland zich open opstelt en een open samenleving nastreeft in plaats van een in achtergebleven stalinisme gesloten samenleving.

Helaas getuigt de druk die Rusland op de overige G8-landen uitoefent om de bezette gebieden in Georgië als onderdeel van Rusland toe te laten tot het WTO-systeem niet echt van goede wil.

Als het waar is dat het Westen hiermee heeft ingestemd, toont het daarmee ongelukkigerwijs zijn zwakte zo vlak voor de Top in Nizjni Novgorod.

  Angelika Werthmann (NI). – (DE) Mevrouw de Voorzitter, Rusland is een weliswaar belangrijke, maar ook lastige partner voor de Europese Unie. De toetreding tot de WTO is voor Rusland ongetwijfeld van belang, maar toch zou ik onomwonden een democratiseringsproces op politiek én maatschappelijk vlak als eis willen stellen. Het respecteren van de mensenrechten is daarvoor een absolute voorwaarde.

  Elena Băsescu (PPE). – (RO) Mevrouw de Voorzitter, de Top EU-Rusland wordt gehouden tegen een achtergrond van regionale ontwikkelingen die dit partnerschap beïnvloeden. De hervorming van het Europees nabuurschapsbeleid kan bijdragen tot een oplossing van het conflict in Transnistrië. Rusland heeft inderdaad belangstelling getoond voor de oprichting van een gemengd politiek comité. Maar de structuur en uiterste datum voor het opzetten van deze instantie zullen nog besproken worden.

De voedselcrisis waardoor Europa momenteel wordt getroffen, heeft een rem gezet op de handel met Rusland. Nieuwe onderhandelingen over actuele sanitaire regelingen zouden deze situatie kunnen verbeteren. Ruslands WTO-lidmaatschap zal langetermijngevolgen hebben voor de economische betrekkingen met de EU. Daarom moeten alle relevante overeenkomsten opnieuw onder de loep worden genomen.

Het energievraagstuk is nog iets van belang als gevolg van de lancering van het AGRI-project. Dat zou een alternatief bieden voor de bron waarin door het Nabucco-project wordt voorzien.

  Seán Kelly (PPE). - (EN) Mevrouw de Voorzitter, het is goed dat de Europese Unie ernaar streeft zo goed mogelijke betrekkingen te onderhouden met al haar buurlanden en met alle andere landen in de wereld. Soms kan dat lastig zijn – in het bijzonder wanneer het Rusland betreft, veronderstel ik, omdat het een uitermate veelbewogen geschiedenis heeft. Ook nu, meer dan twintig jaar na de val van het ijzeren gordijn, is Ruslands gedrag jegens bepaalde landen, met name buurlanden als Georgië, allerminst bewonderenswaardig.

Het moge duidelijk zijn dat erkenning van de belangrijke waarden van eerbiediging van mensenrechten en buurlanden de basis moet vormen voor alle onderhandelingen met Rusland. Niettemin bieden die onderhandelingen een uitgelezen kans om mondiale problemen, zoals klimaatverandering, aan te pakken en uiteraard ook om onze wederzijdse economieën te ontwikkelen. Rusland is een land in opkomst met de rijkdom van een ontwikkelingsland. Als de basis goed is, liggen er op de lange termijn gegarandeerd mooie kansen in het verschiet voor zowel de Europese Unie als Rusland.

  Štefan Füle, lid van de Commissie. – (EN) Mevrouw de Voorzitter, de gedachtewisseling van vandaag was inderdaad een zeer nuttige laatste bijdrage aan onze voorbereidingen voor de Top. U kunt erop vertrouwen dat ik de kernboodschappen zal overbrengen aan de hoge vertegenwoordiger en vicevoorzitter Ashton, die vervolgens verslag zal uitbrengen aan de voorzitters en commissaris Karel De Gucht.

Ik heb velen van u horen vragen om de betrokkenheid met Rusland voort te zetten en om de betrekkingen en de samenwerking met de Russische Federatie verder te ontwikkelen, maar ik heb ook horen vragen om meer democratie en minder corruptie. Daarnaast heb ik de eis gehoord dat ongeregeldheden zoals gemeld in Nizjni Novgorod, niet mogen optreden, hoewel ik de rol van de Russische Federatie bij het waarborgen van de veiligheid voor de Top respecteer.

Wij hebben gezien dat wij over veel onderwerpen hetzelfde denken. Wij zijn het eens over het grote belang van onze betrekkingen met Rusland, zowel in bilateraal als in multilateraal verband, zij het regionaal of mondiaal. Wij zijn het erover eens dat het betrekkingen zijn met vele facetten, waarin economische, sociale en milieuaangelegenheden, mensenrechten en de rechtstaat, veiligheidsaspecten en politieke samenwerking allemaal van het grootste belang zijn.

Wij kunnen niet verwachten dat alle nog onopgeloste problemen tijdens deze Top worden opgelost – en ja, wij zullen de groentekwestie ter sprake brengen. Maar wij moeten proberen om op een aantal gebieden belangrijke vooruitgang te boeken.

Ik zal een aantal van die gebieden toelichten. Punt één: de verkiezingen. De Russische autoriteiten beseffen maar al te goed dat de Europese Unie het verkiezingsproces in 2011 en 2012 zeer nauwlettend zal volgen. Mochten er bij de komende verkiezingen onregelmatigheden worden geconstateerd, dan moeten die kwesties worden aangepakt. Op dit moment doen wij een oproep aan Rusland tot eerbiediging van zijn verplichtingen in het kader van de Raad van Europa, de Verenigde Naties en de OVSE met betrekking tot vrije en eerlijke verkiezingen, en tot goede samenwerking met het ODIHR om passend toezicht te garanderen. Wij zullen met name aandacht besteden aan de registratie van nieuwe partijen en de toegang tot het verkiezingsproces.

Punt twee: ik heb kennisgenomen van de zorgen van het Parlement met betrekking tot de mensenrechtensituatie in Rusland; wij delen de meeste daarvan en deze kwesties zullen tijdens de Top met de Russische president worden besproken. Het voornaamste forum om kwesties met betrekking tot de mensenrechten en de rechtsstaat aan de orde te stellen, is het mensenrechtenoverleg tussen de Europese Unie en Rusland. Dit is een belangrijk instrument en de mogelijkheden ervan zouden volledig moeten worden benut. Jammer genoeg gebeurt dat nu nog niet en daarom zal de Europese Unie de noodzaak benadrukken om een eerlijke en nuttige dialoog te voeren, waarvoor de modaliteiten van het overleg opnieuw moeten worden bekeken.

Punt drie: het Partnerschap voor modernisering. Ik ben het volkomen met de geachte afgevaardigden eens dat het Partnerschap voor modernisering breed moet worden opgezet. De coördinatoren zullen in Nizjni Novgorod het tweede programmaverslag over de tenuitvoerlegging van het partnerschap presenteren. U zult zien dat de rechtsstaat centraal staat in dit initiatief en dat wij beschikken over concrete projecten op dit gebied.

Punt vier: Rusland is het buurland van onze buurlanden, en ik denk dat Nizjni Novgorod een uitgelezen kans is om naar de onlangs aangenomen ENB-evaluatie te verwijzen en om, onder verwijzing naar dit document, ervoor te zorgen dat wij een transparant beleid voeren ten opzichte van de buurlanden die wij delen met Rusland. Dit is een kans – onder andere gebaseerd op die transparantie – om duidelijk te maken dat de zorg voor het welzijn van onze gedeelde buurlanden een proces is dat voor alle partijen voordelen oplevert. Op basis van enkele nieuwe ideeën in die ENB-evaluatie denk ik dat het ook een goede gelegenheid zal zijn om te praten over intensievere samenwerking om de langdurige conflicten in onze buurlanden aan te pakken.

Punt vijf: de vraag van de samenwerking op het gebied van energie zal tijdens de Top worden behandeld. Wij hebben transparante, eerlijke en concurrerende betrekkingen op energiegebied nodig en wij zullen onze zorgen met de Russische president bespreken. Wij zullen, zoals ik in mijn inleidende opmerkingen al aangaf, de noodzaak van verdere hervormingen in de Russische elektriciteits- en gassector benadrukken, teneinde een gelijk speelveld te creëren.

Mevrouw de Voorzitter, geachte afgevaardigden, de Europese Unie en Rusland zijn partners. Partners horen regelmatig met elkaar te praten, zij moeten proberen om consensus te bereiken waar dat mogelijk is, maar zij mogen niet aarzelen om de problematischere aspecten openlijk aan de orde te stellen. Vandaag hebben wij een aantal van deze problematische aspecten besproken. Deze moeten tijdens de Top aan de orde worden gesteld en waar dat mogelijk is, moeten wij zoeken naar oplossingen, of in elk geval naar verbetering.

Eerder heb ik de ENB-evaluatie genoemd. Ik ben er stellig van overtuigd dat het feit dat de algemeen toepasselijke waarden en beginselen die daarin worden weergegeven, niet alleen toepasselijk zijn voor kleine en middelgrote buurlanden, een van de toegevoegde waarden van dat geëvalueerde nabuurschapsbeleid vormt.

  De Voorzitter. – Er zijn zes ontwerpresoluties ingediend overeenkomstig artikel 110, lid 2, van het Reglement.

Het debat is gesloten.

De stemming vindt morgen (9 juni 2011) plaats.

Schriftelijke verklaringen (artikel 149)

  Cristian Dan Preda (PPE), schriftelijk. – (RO) Ik ben blij dat ik een van de ondertekenaars ben van deze resolutie, die het belang van respect voor de democratie en mensenrechten in de betrekkingen tussen de Europese Unie en Rusland herbevestigt. Ik ben van mening dat er bij aanvang van de dialoog tussen Rusland en de EU over de mensenrechten en bij voortzetting van de topontmoetingen een systematische en eerlijke benadering nodig is in gevallen waarbij de normen voor een eerlijk proces niet worden geëerbiedigd of mensenrechtenactivisten of journalisten vervolgd worden en ervan weerhouden worden om hun werk te doen.

Verder moeten er duidelijke referentiecriteria worden ingevoerd met betrekking tot Ruslands respect voor democratische normen, wat tot een verdieping van betrekkingen met de EU zal bijdragen. Tot slot mogen we evenmin de steun vergeten die verleend dient te worden bij de ontwikkeling van het maatschappelijk middenveld als borg voor een democratie die zich niet alleen tot procedures zal beperken, maar waarin iedereen daadwerkelijk zal meetellen.