Przewodniczący. – Kolejnym punktem porządku dnia jest debata nad sprawozdaniem sporządzonym przez Tomasza Piotra Porębę w imieniu Komisji Transportu w sprawie usprawnienia połączeń i poprawy dostępności infrastruktury transportowej w Europie Środkowo-Wschodniej (2015/2347(INI)) (A8-0282/2016).

  Tomasz Piotr Poręba, sprawozdawca. – Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo! Bardzo się cieszę, jestem bardzo rad, że dzisiaj tu, na forum Parlamentu Europejskiego, mogę przedstawić sprawozdanie dotyczące zwiększenia dostępności komunikacyjnej Europy Środkowo-Wschodniej. Myślę, że wszyscy, jak tutaj na tej sali siedzimy, zgodzimy się, że jeżeli w ostatnich latach – nie ma wątpliwości – doszło do integracji na poziomie politycznym w Unii Europejskiej, to jednak ta integracja na poziomie transportowym wciąż wymaga bardzo dużo wysiłku i pozostawia bardzo dużo do życzenia. To sprawozdanie traktuje właśnie o tym, pozycjonuje, wskazuje najbardziej strategiczne połączenia transportowe: drogowe, kolejowe, lotnicze, które w najbliższych latach Unia Europejska i kraje członkowskie leżące na jej wschodniej flance powinny budować i w które powinny być inwestowane europejskie środki.

Ale ktoś zada pytanie, jaka powinna być główna idea tego unijnego projektu, jakie kierunki powinny być w sposób szczególny brane pod uwagę? Otóż, w moim przekonaniu, wschodnia flanka wymaga mocnego doinwestowania w transport w kierunkach z północy na południe. To jest strategiczny kierunek, na którym w sposób szczególny powinniśmy się koncentrować. Bo czymże jest zwiększenie dostępności komunikacyjnej? Myślę, że każdy z państwa wie – mówią o tym badania, mówią o tym różne analizy, raporty – że to wzrost konkurencyjności, że to napływ inwestycji zagranicznych, że to wzrost, Drodzy Państwo, poczucia bezpieczeństwa, o czym bardzo często również w moich rozmowach wspominali komisarze Unii Europejskiej. Tak, poczucia bezpieczeństwa na wschodniej flance Unii Europejskiej, bo lepiej skomunikowana, dobrze zorganizowana sieć połączeń, dobrze skomunikowana wschodnia Europa to Europa bezpieczniejsza.

Jakie najważniejsze szlaki komunikacyjne, w które będziemy inwestować, powinniśmy inwestować w najbliższych latach, pozwoliłem sobie przedstawić w moim sprawozdaniu? Bez wątpienia, Drodzy Państwo, jest to szlak Rail Baltica i Via Baltica, łączący kraje bałtyckie, przez Polskę, z południowym zachodem Europy. Na pewno Via Carpatia – projekt, o który zarówno ja, jak i wielu moich kolegów zabiegamy przez ostatnie lata. To projekt kluczowy dla mieszkańców wschodniej flanki Unii Europejskiej, projekt, który ma szansę przyspieszyć jej rozwój, projekt, który ma szansę dać poczucie bezpieczeństwa mieszkańcom Europy Wschodniej, w tym Polski, w tym mojego regionu Podkarpacia. Mieszkańcy Rzeszowa, Niska, Stalowej Woli, Barwinka, Krosna czekają na tę drogę. Bez tej drogi wyrównanie szans rozwojowych nie będzie możliwe – nie doszlusujemy, nie dołączymy do zachodniej Europy bez tej drogi, bez drogi Via Carpatia.

Ale w moim sprawozdaniu wskazuję też ważne, istotne połączenia rzeczne, udrożnienie połączeń między Łabą, Odrą i Dunajem, między Dunajem a Renem, wskazuję istotne, ważne, potrzebne w przyszłości do inwestowania kierunki towarowe: Szlak Bursztynowy, szlak jedenasty, który ma wszelkie możliwości usprawnić rozwój i polepszyć rozwój, wymianę handlową między Polską, Węgrami Słowacją czy Słowenią. To są, Drodzy Państwo, te zapisy, które w tym sprawozdaniu się znajdują i które – tak jak powiedziałem – mają strategiczny charakter i taki bardzo, ale to bardzo, przemyślany format uzgodniony w dużej części również zarówno między grupami politycznymi, jak i z Komisją Europejską.

I na koniec, Drodzy Państwo, chcę podziękować kontrsprawozdawcom, sprawozdawcom z innych grup politycznych, którzy ze mną współpracowali nad tym sprawozdaniem. Jestem bardzo z tej współpracy zadowolony. Myślę, że wspólnie osiągnęliśmy znakomity efekt w postaci tego sprawozdania, które – powtarzam – ma szansę być strategicznym dokumentem na przyszłość dla Unii Europejskiej, jeżeli chodzi o rozwój transportu w jej wschodniej części.

Pytania z sali

  Andor Deli (PPE). – Mr President, first I would like to thank the rapporteur and the other shadows for the very fruitful cooperation during the preparation of the report. It was evident from the beginning that despite the different political and geographical backgrounds, everybody was focusing on the interests of the CEE region.

The transport infrastructure in Central and Eastern Europe has undergone substantial modernisation with the help of the EU since the accession of the new Member States. Now it is obvious that we need a further boost to improve cross-border connectivity along the north-south direction in order to facilitate job creation and provide economic growth throughout the region, with special attention to projects such as Rail Baltica or Via Carpatia.

Creating viable transport ties will additionally contribute to sustainability and security along the outer borders of the EU towards the east and towards the Western Balkans as well. Finally, it is also essential to exploit synergies in funding between the different financial instruments of the European Union without losing sight of the principle of sustainability.

  Nicola Caputo (S&D). – Signor Presidente, onorevoli colleghi, con gli orientamenti TEN-T di un meccanismo per collegare l'Europa sono state gettate le basi per l'attuazione della politica UE in materia di infrastrutture di trasporto per l'arco temporale 2020-2030. Gli Stati membri dell'Unione europea dovranno, dunque, cooperare in maniera proficua per ultimare la rete centrale strategica entro il 2030 e quella globale entro il 2050. Persistono, tuttavia, gravi lacune in termini di accessibilità e connettività delle infrastrutture di trasporto in tutta l'Unione europea centrale e orientale ed è importante risolvere tale problematica in tempi brevi, in particolar modo nelle zone rurali e nelle regioni di confine, cercando di arginare così il progressivo calo della popolazione. Ritengo che i collegamenti di trasporto sostenibili debbono essere intesi come un fattore di promozione della sicurezza e della stabilità del confine orientale dell'Unione europea e dei Balcani occidentali. Per raggiungere gli obiettivi previsti dal TEN-T vanno realizzati i collegamenti mancanti e, conseguentemente, eliminati gli ostacoli per i passeggeri e per le merci.

  Νότης Μαριάς ( ECR). – Κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα πρώτα απ’ όλα να συγχαρώ τον εισηγητή, τον κύριο Poręba, για την εισήγηση την οποία έκανε. Οι μεταφορές αποτελούν βασικό πυλώνα της οικονομίας μας, συνεισφέροντας 548 δισεκατομμύρια ευρώ και εξασφαλίζοντας περισσότερες από 11 εκατομμύρια θέσεις εργασίας. Οι μεταφορές όμως ταυτόχρονα ευθύνονται και για το 25% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, με πάνω από το 70% να προέρχεται από τις οδικές μεταφορές. Για τον λόγο αυτό, η Ευρωπαϊκή Ένωση οδηγείται πλέον σε εναλλακτικές μεταφορές, σε μέσα μαζικής μεταφοράς και ιδίως στον σιδηρόδρομο. Η ενίσχυση των σιδηροδρομικών μεταφορών θα επιφέρει σημαντική μείωση των κλιματικών επιπτώσεων, της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, καθώς και των τροχαίων ατυχημάτων. Σύμφωνα με τα τελευταία στατιστικά, πάνω από 26.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στους δρόμους της Ευρώπης το περασμένο έτος, αριθμός που σημειώνει αύξηση για πρώτη φορά μετά το 2001. Επομένως, εκτός από τη δημιουργία νέων υποδομών, η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να επενδύσει στον εκσυγχρονισμό, στην περάτωση των υφιστάμενων υποδομών και στην ενίσχυση των ελέγχων, προκειμένου να μειωθούν τα οδικά ατυχήματα, καθώς και να λάβει μέτρα για τη στήριξη των οδικών μεταφορών και των μεταφορέων.

  Jasenko Selimovic (ALDE). – Herr talman! Om jag istället för att resa hit från Sverige kom med tåg från min andra hemstad, Sarajevo i Bosnien, skulle denna resa ta 48 timmar. Jag är väldigt tacksam att jag är svensk parlamentariker. Det är extremt mycket enklare att vara det.

Det här är naturligtvis orimligt. Brist på tåg- och vägförbindelser har skapat stora – enorma – kommunikationsproblem i östra Europa och har hindrat ekonomisk utveckling, skadat jobben, minskat rörligheten av varor, tjänster och människor och skadat turismen, skapat problem med energitillgången och försämrat klimatproblematiken. Därför måste vi göra något åt det.

Jag är väldigt glad att kommissionen redan har föreslagit ett paket, det är bara att välkomna. Men jag hoppas att det ska komma mer och hoppas att insatserna ska ske snabbt och att pengarna så småningom ska bli fler, så att utvidgningen i östra Europa blir mer omfattande och att uppföljningen sker tillräckligt ofta, så att resor i regionen inte längre känns som en absurditet.

  Davor Škrlec (Verts/ALE). – Gospodine predsjedniče, koristim priliku zahvaliti izvjestitelju zbog toga što je u svom izvješću zbilja istaknuo vrlo važnu temu koja je za sve države članice i njihove građane jako važna, a to je prometna i transportna infrastruktura. Pogotovo što je istaknuo važnost regionalne željeznice, odnosno povezivanja među državama članicama koje trenutačno nedostaje i što je zapravo jako važno ne samo za promet, nego za razvoj poduzetništva i gospodarstva, odnosno gospodarske suradnje, prekogranične suradnje između tih država.

Također bih zahvalio što je u svoje izvješće uvrstio i to da treba jačati biciklističku mrežu EuroVelo koja je također jedna dobra alternativa, odnosno slijed prema održivom transportu.

Vezući se na tu željezničku infrastrukturu, evo osvrnuo bih se na onu interrail kartu koja bi se trebala mladima za 18. rođendan dijeliti da mogu besplatno putovati Europom i vjerujem da će upravo to pokazati kako mladi u jugoistočnoj Europi zapravo nemaju mogućnost da putuju željeznicom jer željeznica praktički postoji, ali željeznica 19. stoljeća.

  Ruža Tomašić (ECR). – Gospodine predsjedniče, prometno povezivanje srednje i istočne Europe jedan je od najvećih infrastrukturnih izazova s kojima se Europska unija danas suočava.

Višedesetljetno zanemarivanje ključne prometne infrastrukture u nekadašnjim komunističkim državama, kao i izostanak strateškog planiranja u njihovom prometnom povezivanju sa susjedima zbog izolacionističke prirode bivših režima, ostavili su trag koji moramo izbrisati želimo li ujednačeni razvoj cijele Europske unije.

Kolega Poreba odradio je sjajan posao s ovim izvješćem i pokazao kako ovaj dom može predvoditi procese koji će dovesti do boljeg povezivanja država članica i lakšeg protoka ljudi i roba. Bez toga, uostalom, nikad nećemo moći iskoristiti sav potencijal jedinstvenog tržišta pa je ovo izvješće iznimno važno i u tom kontekstu.

Posebno pozdravljam preporuku o uvrštavanju hrvatske luke Rijeka u koridor Baltik – Jadran. Nadam se da će Komisija prepoznati važnost takvog poteza koji je od posebnog interesa i za Hrvatsku i za Europsku uniju.

  Jozo Radoš (ALDE). – Gospodine predsjedniče, zemlje srednje i istočne Europe se susreću sa sličnim prometnim problemima kao i ostale zemlje Europske unije, samo što su ti problemi još teži. To znači zanemarenost željezničkog prometa, zanemarenost riječnog prometa, pogotovo kada se ima na pameti da Dunav prolazi kroz istočnu Europu i da jedan od koridora Rajna – Dunav prolazi, dakle, kroz istočnu Europu. Da ne spominjem da gotovo niti jedna zračna luka nema priključak na željezničku mrežu.

Zato sam pozvao zemlje da bolje međusobno surađuju i Komisiju da ih na neki način potiče na bolju suradnju kako bi se njihove razlike premostile i tako Europa bila bolje povezana. Važnost ovoga izvješća je zbog toga što se ono nastavlja na zemlje zapadnog Balkana koje su postale dio te mreže, a njihovo povezivanje će biti prometno povezivanje, što će značiti bolju povezanost s Europom i međusobno bolje razumijevanje.

  Ivan Jakovčić (ALDE). – Gospodine predsjedniče, neću govoriti o velikim temama, govorit ću i zahvaliti se što je prihvaćen amandman gospodina Radoša i mene te je na taj način potencijalno sada i riječka luka postala dio mreže TEN-T. To je nešto što je od iznimne važnosti za transport na sjevernom Jadranu.

Želim govoriti o jednom malom detalju jer te mreže TEN-T završavaju negdje i ponekad dvadeset, pedeset kilometara rješava povijesni problem i zato želim naglasiti problem izolacije u željezničkom prometu grada Pule i istarskog poluotoka, gdje hrvatske željeznice ulaze u slovenske željeznice i nemaju direktni kontakt, nisu teritorijalno povezane. Pula ima plan napraviti morski putnički terminal, ima željezničku luku – idealan intermodalni promet se može stvoriti u ovom trenutku ako uključimo i željezničku liniju u mrežu TEN-T, a radi se o oko osamdeset kilometara.

Dakle, pozivam vas da razmislite i o tome, da i taj detalj riješimo i da onda imamo cijeli sjeverni Jadran uključen u koridore TEN-T.

(Koniec pytań z sali)

  Karmenu Vella, Member of the Commission. – Mr President, on behalf of my colleague, Commissioner Violeta Bulc, I would first of all like to congratulate the Committee on Transport and Tourism (TRAN) and specifically the rapporteur, Mr Poręba, on taking the initiative to present this report, which highlights the importance of connectivity across the EU.

The Commission has continuously promoted the improvement of physical connections between the Member States. They are crucial for fostering cohesion, for the proper functioning of the internal market and for generating economic growth and employment. This is the cornerstone of the TEN-T policy framework renewed in 2013. The TEN-T policy and its corridors take into consideration the specific needs of Central and Eastern European states to improve their connection with the rest of Europe.

I would just mention the North Sea-Baltic Corridor that integrates the Rail Baltica project or the Rhine—Danube Corridor that emphasises the development of the Danube. We welcome the report, acknowledging the hard work of the European coordinators in developing their corridors and strongly supporting their efforts. The Commission will continue to concentrate its efforts on the effective delivery of the priorities identified in the TEN-T framework. The process of reviewing this policy framework will start in 2023 only, to allow the stability needed for the corridors to be completed. As experience shows, there is still an unequal development of transport infrastructure across the individual modes, with great priority still being given to roads when allocating national and local public funds. The Commission will therefore continue to prioritise sustainable modes of transport in line with the objectives of our Transport White Paper and our commitment to combating climate change.

We acknowledge the need to continue providing funding support for the development of rail or inland waterways infrastructure in Central and Eastern European Member States. The European Union will continue to support relevant investments through the European Fund for Strategic Investments (ESIF) and the Connecting Europe Facility (CEF). The CEF uptake in the cohesion Member States has been exemplary after the second call. Several national envelopes have already been entirely used. The third call, launched on 13 October, will be an occasion for the other cohesion Member States to fully absorb their respective allocations.

However, since the pipeline of projects is well beyond the possibilities offered by the CEF budget, we welcome the report’s call to mobilise further the key players to find additional sources of funding for key projects. We need to keep mobilising Central and Eastern European countries to fully use the potential of the opportunities offered by the Investment Plan for Europe. This is the new way forward for financing the infrastructure projects. We will thus continue to work closely with the EIB on the appropriate geographical coverage of the EFSI.

Finally, the Commission acknowledges the high complexity of the regulatory, administrative and permitting procedures entailed by the implementation of the transport projects. This particularly impacts infrastructure projects with a cross-border dimension. The Commission is therefore currently working on identifying solutions to streamline procedures and facilitate project implementation, thus generating more investment in the transport sector.

Przewodniczący. –Zamykam debatę.

  Andrea Bocskor (PPE), írásban. – Csatlakozásuktól kezdve napjainkig az Unió keleti részén fekvő tagállamok közlekedési infrastruktúrája az EU folyamatos segítségével kétségkívül jelentős korszerűsítésen és fejlesztéseken esett át. Ugyanakkor – történelmi és földrajzi okokból – a nyugati tagállamokból érkező, illetve az azokba irányuló összeköttetések újjáépítését célzó projektekre esett a hangsúly. Ezt hivatott megváltoztatni és némiképp ellensúlyozni a tárgyalt jelentés. A kelet-nyugati közlekedési tengely mellett azonban rendkívül fontos az észak-déli összeköttetés fejlesztése, amely elsősorban a közép-kelet-európai tagállamok gazdasági fellendülését eredményezheti. A jelentés egyedülálló a maga nemében, hiszen egységes formában, egy dokumentumban foglalkozik a régión belüli kihívásokkal és a jövőbeni lehetőségekkel a közúti, vasúti, vízi és légi forgalom, valamint az ezek közötti átjárhatóság területén. Magyarország szempontjából jelentős az a tény is, hogy több, hazánkat is érintő lehetőség kiaknázását felveti. Ilyen többek között a Via Carpathia projekt továbbfejlesztése és útvonalának kiépítése az ország keleti felén északról-délre végighaladva, mely kiemelt helyet kapott a dokumentumban. A jelentés ugyancsak kiemeli a tagjelölt országok irányába történő kapcsolatfejlesztést, legyen szó Ukrajnáról vagy a nyugat-balkáni országokról. Az ambiciózus célok eléréséhez szükséges pénzügyi keret biztosítottnak látszik.

  Monika Flašíková Beňová (S&D), písomne. – Kvalitné dopravné spojenia majú zásadný význam pre podporu podnikania, hospodárskeho rastu a súvisiacu tvorbu pracovných príležitostí. Ide o zvyšovanie kvality života našich občanov. Už roky počúvajú od rôznych vlád napríklad o potrebe dobudovania diaľničnej infraštruktúry. Situácia sa v poslednom čase nepochybne zlepšila. V porovnaní s okolitými štátmi je to však stále nepostačujúce. Nevyhnutná je aj výraznejšia podpora lepšieho vzájomného prepojenia dopravných sietí medzi štátmi V4, ako aj v celom regióne strednej a východnej Európy. Vyžaduje si to zintenzívnenie vzájomnej spolupráce a značné investície. Okrem štrukturálnych a investičných fondov na to Európska únia ponúka viaceré finančné mechanizmy. Tie možno využiť napríklad prostredníctvom Európskej investičnej banky, Európskej banky pre obnovu a rozvoj či Európskeho fondu pre strategické investície. Okrem prepájania cestnej a železničnej dopravnej infraštruktúry či podpory lokálnych letísk má región strednej a východnej Európy výrazný potenciál aj z hľadiska rozvoja vodnej dopravy.

  Elżbieta Katarzyna Łukacijewska (PPE), na piśmie. – Dostęp do wysokiej jakości połączeń infrastrukturalnych i transportowych ma nie tylko kluczowe znaczenie dla rozwoju gospodarczego Europy i zapewnienia spójności społecznej, ekonomicznej i terytorialnej, ale ma także olbrzymi wpływ na proces budowania idei silnej zjednoczonej Unii Europejskiej oraz dobrze funkcjonującego wspólnego rynku. Dzięki funduszom unijnym w krajach nowej Unii bardzo dużo się zmieniło – infrastruktura transportowa została w olbrzymim stopniu zmodernizowana, a przepływ towarów, ludzi i usług diametralnie się zwiększył. Niemniej jednak ze względu na uwarunkowania historyczne i geograficzne nadal widoczne są ogromne różnice w rozwoju gospodarczym między wschodem a zachodem Europy. Dlatego bardzo istotne jest, abyśmy w planach inwestycyjnych dotyczących wzmacniania nowoczesnego, konkurencyjnego i zasobooszczędnego europejskiego systemu transportowego uwzględnili przygraniczną część wschodniej Europy – zwłaszcza w kontekście zapewnienia dostępu do nowoczesnej infrastruktury kolejowej i drogowej – co pozwoliłoby na przyspieszenie rozwoju, wzrost inwestycyjnej atrakcyjności tego obszaru, spadek bezrobocia na tym terenie, a także wzmocnienie bezpieczeństwa na granicy.

Dlatego też zwracam się do Komisji Europejskiej, aby w swoich planach w zakresie przyszłej polityki transportowej w większym stopniu uwzględniła Europę Środkowo-Wschodnią.

  Андрей Новаков (PPE), в писмена форма. – Трансевропейската транспортна мрежа TEN-T предоставя основна инфраструктура за стимулиране на европейския туризъм. Развитието на туризма в Европа зависи основно от капацитета на държавите членки да инвестират в ифраструктура и в създаване на сигурен и безопасен транспорт за своите туристи. За България, развитието на железопътна и пътна инфраструктура и насърчаването на мултимодалния транспорт са от ключово значение за развитието на туризма. Изграждането на интермодален транспорт за достигане до туристически дестинации ще създаде по-лесен достъп до повече обекти и ще спомогне за по-разнообразна целева група от туристи. Важно е да се таргетират „умни инвестиции“, основаващи се на реалистични възможности за финансиране.

  Claudia Țapardel (S&D), în scris. – Raportul privind situația infrastructurii și conectivității din Europa Centrală și de Est reprezintă un pas important în direcția îmbunătățirii sistemului de transport la nivel european, recunoscând că există un decalaj semnificativ între estul și vestul continentului. Se trage astfel un semnal de alarmă cu privire la efectele pe care aceste diferențe de dezvoltare le au asupra economiei întregii Uniuni și asupra viitorului politicilor de coeziune. Reprezentând jumătate din Europa, țările din est au nevoie de sprijinul tehnic și financiar al executivului european pentru a facilita implementarea planurilor de infrastructură. De aceea, Comisia trebuie să vină cu o strategie clară pentru Europa Centrală și de Est care să integreze planurile mari de infrastructură, luând în considerare atât discrepanțele de la o regiune la alta, cât și nevoia unei mai bune cooperări între autoritățile naționale și instituțiile de la Bruxelles. Parlamentul European își exprimă sprijinul pentru o astfel de strategie și se recomandă crearea unei linii bugetare pentru infrastructura est europeană și pentru sporirea capacității administrative. Totodată, este necesară utilizarea corespunzătoare a fondurilor structurale și de coeziune. Pe fondul unei absorbții slabe a acestora, solicit ca țări precum România să primească asistență tehnică pentru elaborarea de proiecte și utilizarea instrumentelor financiare.

  Romana Tomc (PPE), pisno. – Visokokakovostne prometne povezave so temeljnega pomena za gospodarski razvoj v Evropi in za kakovost življenja evropskih državljanov. Prometna infrastruktura je v večini regij osrednjega in vzhodnega dela EU, v primerjavi z drugimi evropskimi regijami, še vedno manj razvita.

Povezanost in dostopnost prometne infrastrukture v tem delu pa je eden od ključnih načinov za uresničitev ciljev kohezijske politike. Tudi Slovenija je ena od držav, ki ima še kar nekaj nerešenih izzivov v zvezi z dostopnostjo ter povezanostjo prometne infrastrukture in bi se morala osredotočiti na odpravo vrzeli.

S tem ne bi omogočili zgolj nemotenega prometa, ampak bi zagotovili tudi nove poslovne priložnosti. Države članice in Komisija bi morale pri izvajanju projektov prometne infrastrukture zagotoviti tudi sinergijo in medsebojno dopolnjevanje sredstev iz instrumenta Connecting Europe, evropskih strukturnih in investicijskih skladov ter instrumentov Evropske investicijske banke in Evropske banke za obnovo in razvoj, da se bosta bistveno izboljšali njihova uporaba in diverzifikacija, saj gre za projekte, ki zahtevajo velike naložbe. Hkrati bi s tem krepili gospodarstvo in ustvarjali nova delovna mesta.