PROJEKT REZOLUCJI w sprawie wniosków ze szczytu UE-Rosja, który odbył się w Rostowie nad Donem w dniu 31 maja i 1 czerwca 2010 r.
9.6.2010
zgodnie z art. 110 ust. 2 Regulaminu
Heidi Hautala, Werner Schulz, Bart Staes w imieniu grupy politycznej Verts/ALE
B7‑0293/2010
Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie wniosków ze szczytu UE-Rosja, który odbył się w Rostowie nad Donem w dniu 31 maja i 1 czerwca 2010 r.
Parlament Europejski,
– uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie Federacji Rosyjskiej, zwłaszcza rezolucję z dnia 17 września 2009 r.[1],
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 17 września 2009 r. w sprawie zewnętrznych aspektów bezpieczeństwa energetycznego[2],
– uwzględniając swoją rezolucję w sprawie przygotowań do szczytu UE-Rosja w Sztokholmie w dniu 18 listopada 2009 r.[3],
– uwzględniając umowę o partnerstwie i współpracy między UE a Rosją, która weszła w życie w 1997 r. i wygasła z końcem 2007 r.,
– uwzględniając konsultacje UE-Rosja na temat praw człowieka,
– uwzględniając art. 110 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze zastój w stosunkach między UE a Rosją pomimo coraz większej współzależności handlowej i gospodarczej, będący wynikiem niezrozumienia i nieufności w podstawowych kwestiach politycznych i gospodarczych, co uniemożliwia stronom tworzenie prawdziwego strategicznego partnerstwa,
B. mając na uwadze nikłe konkretne postępy w kwestii negocjacji nowej umowy mającej zastąpić umowę o partnerstwie i współpracy, która wygasła w 2007 r.,
C. mając na uwadze liczne problemy stale powodujące nieprzewidziane opóźnienia w realizacji harmonogramu wdrażania czterech wspólnych przestrzeni,
D. mając na uwadze, że w stosunkach UE-Rosja energia nadal odgrywa główną i strategiczną rolę; mając na uwadze, że decyzja Rosji o wycofaniu swojego podpisu z Traktatu karty energetycznej dodatkowo komplikuje te stosunki, spowalnia negocjacje w sprawie nowej umowy o partnerstwie i współpracy i negatywnie wpływa na dialog poświęcony energii i jego przyszły potencjalny rozwój,
E. mając na uwadze, że na zakończenie szczytu w dniu 1 czerwca UE i Rosja przyjęły wspólne oświadczenie w sprawie priorytetów nowego partnerstwa na rzecz modernizacji, mającego na celu unowocześnianie gospodarki i społeczeństw obu stron; mając na uwadze, że znaczna większość tych priorytetów ma charakter gospodarczy, handlowy i regulacyjny; mając na uwadze, że koordynatorom z obu stron powierzono zadanie opracowania planu działań w celu wdrożenia pierwszych konkretnych projektów,
F. mając na uwadze, że pomimo bardziej pozytywnego podejścia władz rosyjskich w Rosji nadal zagrożona jest wolność słowa, stowarzyszania się i zgromadzeń, a inicjatywy i działania obrońców praw człowieka, niezależnych organizacji społeczeństwa obywatelskiego, oponentów politycznych, niezależnych mediów i zwykłych obywateli są często ograniczane lub utrudniane, co przybiera szczególnie niepokojące formy w regionie Kaukazu Północnego,
G. mając na uwadze, że w dniu 31 maja w około 40 miastach w całej Rosji zgromadziło się kilka tysięcy osób manifestujących poparcie dla art. 31 konstytucji, który gwarantuje wolność zgromadzeń; mając na uwadze, że w czasie demonstracji w Moskwie, do których stłumienia skierowano niezwykle liczne siły policyjne, zatrzymano około 180 demonstrantów, a zanim zostali zwolnieni, część z nich pobito,
H. mając na uwadze, że Siergiej Magnicki, trzydziestosiedmioletni rosyjski prawnik występujący przeciwko korupcji, który reprezentował Hermitage Fund, zeznawał w sprawie korupcji na kwotę 230 mln USD, w którą zamieszani byli urzędnicy rosyjskiego ministerstwa spraw wewnętrznych, za co właśnie ci urzędnicy ministerstwa spraw wewnętrznych w miesiąc później zaaresztowali go na podstawie fałszywych zarzutów i przetrzymywali bez procesu przez 12 miesięcy; mając na uwadze, że po odmowie wycofania zeznań omówiono mu niezbędnej do życia opieki zdrowotnej oraz pozbawiono snu, jedzenia i wody, w wyniku czego zmarł w areszcie w dniu 16 listopada 2009 r.,
I. mając na uwadze, że w kwietniu 2010 r. moskiewska Grupa Helsińska wezwała do wszczęcia dochodzenia w sprawie zabójstwa przeciwko pięciu urzędnikom rosyjskiego ministerstwa spraw wewnętrznych, a Komisja Helsińska USA opublikowała listę 60 rosyjskich urzędników zamieszanych w sprawy korupcyjne ujawnione przez Siergieja Magnickiego, jego bezprawne aresztowanie, zastosowane w odwecie prześladowania i tortury oraz śmierć w areszcie, i zażądała zastosowania przez USA trwałych sankcji wizowych wobec tych urzędników, osób będących na ich utrzymaniu i członków ich rodzin,
J. mając na uwadze, że energia jest kluczowym instrumentem rosyjskiej polityki zagranicznej; mając na uwadze, że silne uzależnienie UE od paliw kopalnych podważa rozwijanie wyważonego, spójnego i opartego na wartościach podejścia wobec Rosji; mając na uwadze, że niebywale ważne jest, by UE mówiła jednym głosem i wykazała silną solidarność wewnętrzną,
K. mając na uwadze, że niedawne podpisanie układu o redukcji zbrojeń strategicznych (START) między Federacją Rosyjską a USA oraz zbliżenie w sprawie nierozprzestrzeniania broni jądrowej i kwestii Iranu to kolejne kroki na drodze do osiągnięcia nowego klimatu oraz pogłębionego dialogu z Rosją poświęconego zagadnieniom bezpieczeństwa w Europie i na Bliskim Wschodzie,
L. mając na uwadze, że w interesie zarówno Rosji, jak i UE leży pokój i stabilność w państwach leżących w ich wspólnym sąsiedztwie; mając na uwadze, że należy rozwijać szczery i otwarty dialog na temat kryzysów w tych krajach, zwłaszcza w odniesieniu do uśpionych konfliktów i do decyzji Rosji o forsowaniu niepodległości Abchazji i Osetii Południowej oraz wprowadzeniu w nich środków bezpieczeństwa,
M. mając na uwadze, że jako członek Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie oraz Rady Europy Federacja Rosyjska zobowiązała się do poszanowania wolności słowa i zgromadzeń,
1. z zadowoleniem przyjmuje otwartą i konstruktywną postawę, jaką na szczycie w Rostowie nad Donem wykazały się obie strony, co umożliwiło rozpoczęcie programu partnerstwa na rzecz modernizacji, i wyraża nadzieję, że to odnowiona współpraca może poprawić stan stosunków i przekształcić obecne pragmatyczne partnerstwo w partnerstwo naprawdę oparte na wartościach, zdolne przezwyciężyć obecne rozbieżności w niektórych zasadniczych sprawach;
2. jest zdania, że pojęcia modernizacji nie można ograniczać do współpracy gospodarczej i innowacyjności technologicznej, że musi towarzyszyć jej ambitny proces reform wewnętrznych obejmujących umocnienie instytucji demokratycznych i niezawodnego systemu prawnego, poszanowanie zasad praworządności i nieskrępowany rozwój autentycznego społeczeństwa obywatelskiego;
3. oczekuje planu działań na rzecz wdrożenia pierwszych projektów, które koordynatorzy zaczną opracowywać, i podkreśla w związku z tym, że zasadniczymi elementami tego planu musi być wspieranie gospodarki niskoemisyjnej zgodnej z zasadami trwałego rozwoju, poprawa wydajności energetycznej i przeciwdziałanie zmianom klimatu; wzywa Komisję, by należycie informowała Parlament Europejski o opracowywaniu tego planu;
4. wyraża ubolewanie, że dziewięć rund rozmów w sprawie nowej umowy o partnerstwie i współpracy nie przyniosło spodziewanych rezultatów, i wzywa strony do podjęcia wszelkich starań o ułatwienie negocjacji w sprawie nowego, ambitnego porozumienia ramowego, opartego na naprawdę wspólnych wartościach i interesach; wzywa władze rosyjskie, by wyjaśniły rosyjskie stanowisko w sprawie przewidywanej unii celnej z Białorusią i Kazachstanem, która może być przeszkodą w zacieśnianiu stosunków handlowych i gospodarczych z UE;
5. zauważa, że harmonogram wdrażania czterech wspólnych przestrzeni należy uznać za kluczowy element negocjacji, i w związku z tym zwraca się do Komisji o przedstawienie oceny obowiązującej umowy o partnerstwie i współpracy w celu sprawdzenia, czy w pełni wykorzystano jej potencjał i co należy zrobić, by uniknąć braków i błędów popełnionych w przeszłości; wzywa do reorganizacji znacznej liczby wspólnych komisji, grup roboczych i mechanizmów konsultacji między stronami w celu usprawnienia i ich prac i podniesienia ich skuteczności;
6. ponownie podkreśla, że demokracja i prawa człowieka muszą być podstawą wszelkich przyszłych porozumień z Federacją Rosyjską, zwłaszcza jeśli chodzi o określenie i włączenie do nich skutecznej i operacyjnej klauzuli dotyczącej praw człowieka, oraz że jakość i wymiar przyszłych stosunków zależą od poszanowania i wspierania takich wartości;
7. z zadowoleniem przyjmuje ratyfikowanie przez Rosję protokołu 14 do europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka oraz potwierdzenie moratorium na wykonywanie kary śmierci; żąda, by w razie wydania przez Europejski Trybunał Praw Człowieka wyroku skazującego Federację Rosyjską władze rosyjskie ponownie wszczęły dochodzenia i dokonały przeglądu systemów prawnych w celu uniknięcia dalszych naruszeń prawa międzynarodowego;
8. odnotowuje rozpoczęcie oceny konsultacji UE-Rosja na temat praw człowieka, która powinna zakończyć się końcem czerwca, i ponawia apel o intensyfikację tych konsultacji, by zwiększyć ich skuteczność i nastawienie na wyniki oraz by w Brukseli i w Moskwie brały w nich udział rosyjskie ministerstwa sprawiedliwości, spraw wewnętrznych i spraw zagranicznych, przy pełnym zaangażowaniu Parlamentu Europejskiego na wszystkich szczeblach;
9. uważa, że spotkania informacyjne, w których uczestniczą podmioty społeczeństwa obywatelskiego, organizowane przez Komisję przed oficjalnymi konsultacjami na temat praw człowieka, to ważne narzędzie, które należy właściwie doskonalić, a przy tym powinny one odbywać się również w Rosji i być uwzględniane przez władze rosyjskie, by przekształciły się w seminarium prawnicze z prawdziwego zdarzenia, gromadzące pracowników naukowych, przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego i urzędników reprezentujących obie strony;
10. wzywa władze rosyjskie, aby położyły kres powszechnie panującej bezkarności osób dokonujących aktów przemocy wobec obrońców praw człowieka, a w szczególności aby za priorytet uznały przerwanie atmosfery terroru i bezprawia na Kaukazie Północnym oraz ochronę obrońców praw człowieka i zapewnienie im fizycznej nietykalności zgodnie z odpowiednimi międzynarodowymi i regionalnymi instrumentami z zakresu praw człowieka; w szczególności wzywa władze rosyjskie do przyjęcia zapobiegawczych środków ochronnych w stosunku do obrońców praw człowieka, np. wszczynanie śledztwa niezwłocznie po otrzymaniu przez prokuraturę i system sądowy informacji o groźbach kierowanych pod adresem obrońców praw człowieka;
11. popiera apel rosyjskiego rzecznika praw człowieka Władimira Łupina o wszczęcie dochodzenia w sprawie siłowej reakcji policji na manifestacje w dniu 31 maja;
12. wzywa rosyjskie organy sądowe, by przyspieszyły dochodzenie w sprawie śmierci Siergieja Magnickiego; wzywa do wprowadzenia zakazu wjazdu do UE w stosunku do 60 rosyjskich urzędników zamieszanych w tę sprawę i zwraca się do organów ścigania UE o współpracę w celu zamrożenia kont bankowych i innych aktywów tych rosyjskich urzędników we wszystkich państwach członkowskich UE;
13. ubolewa z powodu ograniczania kolejnych praw podstawowych i konstytucyjnych, dotyczących swobody wyznania, zważywszy, że niektórym mniejszościom wyznaniowym nie zezwala się na swobodne odbywanie praktyk religijnych;
14. podkreśla, że walka z terroryzmem nie może prowadzić do dalszego ograniczania podstawowych praw obywatelskich; w związku z tym wyraża głębokie zaniepokojenie z powodu możliwości nadużywania w przyszłości projektu zmiany ustawy w sprawie Federalnej Służby Bezpieczeństwa (FSB), uprawniającego FSB do podejmowania „działań prewencyjnych” przeciwko osobom podejrzewanym o udział w działalności ekstremistycznej;
15. z zadowoleniem przyjmuje decyzję o przejściu do operacyjnej i praktycznej fazy w dialogu na temat liberalizacji polityki wizowej, zauważa jednak, że dalsze kroki w tej dziedzinie będą zależały od konkretnych postępów w zakresie poszanowania zasad praworządności oraz wdrażania podstawowych norm w obszarze praw człowieka;
16. wzywa w związku z tym władze Rosji, by zwalczały arbitralność i nie wykorzystywały wymiaru sprawiedliwości do celów politycznych; w szczególności wzywa do lepszego traktowania uwięzionych znanych postaci: Michaiła Chodorkowskiego i Płatona Lebiediewa, do zapewnienia tym więźniom uczciwego i sprawiedliwego procesu oraz do zaprzestania dalszych prześladowań na tle politycznym;
17. wyraża ubolewanie z powodu braku prawdziwej wspólnej europejskiej polityki bezpieczeństwa energetycznego, który prowadzi do nieskoordynowanego podejścia UE do Rosji; zauważa, że podpisanie przez państwa członkowskie pewnych dwustronnych porozumień energetycznych może zagrażać interesom i podważać priorytetowe projekty strategiczne zarówno UE jako całości, jak i innych państw członkowskich; wskazuje w związku z tym, że silna zależność energetyczna UE od Federacji Rosyjskiej poważnie osłabia spójność, asertywność i trwałość we wspólnej polityce zagranicznej UE;
18. podkreśla, że zacieśnienie stosunków między wschodnimi krajami ościennymi a UE nie ma w żadnym wypadku zastępować stabilnych stosunków dobrosąsiedzkich między tymi krajami a Moskwą, i w związku z tym wzywa Rosję, by pozytywnie i konstruktywnie odnosiła się do partnerstwa wschodniego;
19. ubolewa nad brakiem jakichkolwiek postępów w kwestii uśpionych konfliktów; w związku z tym wyraża ubolewanie z powodu decyzji zapowiedzianej przez dyrekcję FSB ds. granic, dotyczącej budowy nowoczesnej infrastruktury granicznej oraz wzniesienia szczelnej linii barier między Osetią Południową a Gruzją w celu dalszego oddzielania i izolowania gruzińskiej prowincji od Tbilisi; wzywa władze rosyjskie do pełnego przestrzegania sześciopunktowego porozumienia zawartego w dniu 12 sierpnia 2008 r., które pozwala misji obserwacyjnej UE w Gruzji na nieograniczony wstęp na oba oderwane terytoria;
20. odnotowuje propozycję Angeli Merkel i Dmitrija Miedwiediewa dotyczącą powołania komitetu bezpieczeństwa UE-Rosja w celu osiągnięcia większych postępów we wspólnych kwestiach dotyczących bezpieczeństwa; jest zdania, że taka inicjatywa wysokiego szczebla może stać się platformą wyjaśniania bieżących propozycji dotyczących bezpieczeństwa i rozważenia dalszej współpracy z Organizacją Traktatu Północnoatlantyckiego;
21. z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę kilku niemieckich spółek w Rosji o powstrzymaniu się od brania udziału w korupcji i wzywa władze rosyjskie do wspierania tej inicjatywy poprzez stosowanie bardziej zdecydowanych środków antykorupcyjnych na szczeblu krajowym, by stworzyć lepsze otoczenie dla inwestycji zagranicznych;
22. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji i państwom członkowskim, rządowi i parlamentowi Federacji Rosyjskiej oraz Radzie Europy.
- [1] Teksty przyjęte w tym dniu, P7_TA(2009)0022.
- [2] Teksty przyjęte w tym dniu, P7_TA(2009)0021.
- [3] Teksty przyjęte w tym dniu, P7_TA(2009)0064.