ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ σχετικά με τη δράση της ΕΕ στον τομέα της πετρελαϊκής έρευνας και εξόρυξης στην Ευρώπη

29.9.2010

εν συνεχεία των ερωτήσεων για προφορική απάντηση B7 0470/2010 και B7 0551/2010
σύμφωνα με το άρθρο 115, παράγραφος 5, του Κανονισμού

Jo Leinen εξ ονόματος της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων

B7‑0540/2010

Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με τη δράση της ΕΕ στον τομέα της πετρελαϊκής έρευνας και εξόρυξης στην Ευρώπη

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–   έχοντας υπόψη το άρθρο 11 και το άρθρο 191 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

–   έχοντας υπόψη τη σύμβαση του ΟΗΕ για τη βιολογική ποικιλότητα,

–   έχοντας υπόψη το δίκτυο Natura 2000, το οποίο θεσπίστηκε με την οδηγία 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 21ης Μαΐου 1992, για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας (οδηγία για τους οικότοπους)[1] και την οδηγία αριθ. 2008/56/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 17ης Ιουνίου 2008, περί θεσπίσεως πλαισίου για κοινοτική δράση στο πεδίο της πολιτικής για το θαλάσσιο περιβάλλον (οδηγία για τη θαλάσσια στρατηγική)[2], η οποία αποτελεί το βασικό μέσο προστασίας της ευρωπαϊκής θαλάσσιας βιοποικιλότητας,

–   έχοντας υπόψη τους στόχους και τις απαιτήσεις για την επίτευξη ευνοϊκών και καλών περιβαλλοντικών συνθηκών στα ευρωπαϊκά παράκτια και θαλάσσια ύδατα, όπως ορίζονται στην οδηγία 2000/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2000 για τη δημιουργία κανονιστικού πλαισίου για μέτρα της Κοινότητας στον τομέα της πολιτικής για τα εσωτερικά ύδατα (οδηγία-πλαίσιο για τα ύδατα)[3] και στην οδηγία - πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική,

–   έχοντας υπόψη το σχέδιο δράσης της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα[4],

–   έχοντας υπόψη την πετρελαιοκηλίδα που δημιουργήθηκε από την εξέδρα άντλησης πετρελαίου Deepwater Horizon στον Κόλπο του Μεξικού,

–   έχοντας υπόψη τις εξέδρες άντλησης πετρελαίου που βρίσκονται στα ύδατα της ΕΕ,

–   έχοντας υπόψη τις ερωτήσεις της 7ης Σεπτεμβρίου 2010 προς το Συμβούλιο και την Επιτροπή σχετικά με τις επιπτώσεις που θα έχει η πετρελαιοκηλίδα της Deepwater Horizon στην ΕΕ και σε ό,τι αφορά τη δράση της ΕΕ στον τομέα της πετρελαϊκής έρευνας και εξόρυξης στην ΕΕ (O-0122/2010 – B7-0470/2010, O-0123/2010 – B7-0551/2010),

–   έχοντας υπόψη το άρθρο 115, παράγραφος 5, και το άρθρο 110, παράγραφος 2, του Κανονισμού,

A. λαμβάνοντας υπόψη ότι, μετά την πετρελαιοκηλίδα της Deepwater Horizon στον Κόλπο του Μεξικού, είναι επιτακτική ανάγκη για την ΕΕ και τα κράτη μέλη της να εξετάσουν επειγόντως όλες της πτυχές της πετρελαϊκής έρευνας και εξόρυξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στη συνέχεια να λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα για να εμποδίσουν την επανάληψη μιας τέτοιας οικολογικής καταστροφής στα ύδατα της ΕΕ,

Β.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα υψηλότερα επίπεδα προφύλαξης, περιβαλλοντικής προστασίας και ασφάλειας των πετρελαϊκών δραστηριοτήτων στην Ευρώπη αποτελούν αρχές εξέχουσας σημασίας, στις οποίες θα πρέπει να στηρίζεται όλη η δράση της ΕΕ στον συγκεκριμένο τομέα,

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι περισσότερες δραστηριότητες πετρελαϊκής γεώτρησης και έρευνας διεξάγονται στη Βόρειο Θάλασσα,

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα ύδατα της ΕΕ συνορεύουν επίσης με χώρες που δεν είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για τις οποίες η νομοθεσία της ΕΕ δεν απαιτεί συμμόρφωση με τις σχετικές διατάξεις που διέπουν την ευθύνη και την αποκατάσταση των ζημιών,

Ε.  λαμβάνοντας υπόψη ότι καταβάλλονται προσπάθειες για επέκταση της πετρελαϊκής γεώτρησης και έρευνας σε βαθύτερα και πιο απόμακρα τμήματα της θάλασσας, που ενέχουν περισσότερους κινδύνους όσον αφορά τις δραστηριότητες διαχείρισης και παρακολούθησης,

1.  εκφράζει την αλληλεγγύη του προς τα θύματα της καταστροφικής πετρελαιοκηλίδας της Deepwater Horizon και ζητεί από την ΕΕ να παράσχει τεχνικές συμβουλές και βοήθεια για την αντιμετώπιση της καταστροφής αυτής·

2.  αναγνωρίζει ότι η παραγωγή στη Ευρώπη πετρελαίου και φυσικού αερίου στην ανοικτή θάλασσα μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην ασφάλεια εφοδιασμού στην ΕΕ καθώς και στις καλές επιδόσεις του κλάδου στον τομέα της ασφάλειας·

3.  αναγνωρίζει την επείγουσα ανάγκη να εγκριθεί κοινό ευρωπαϊκό, διασυνοριακό σύστημα πρόληψης και αντιμετώπισης της πετρελαιοκηλίδας·

4.  καλεί επειγόντως την Επιτροπή να υποβάλει στα τέλη του έτους έκθεση εκτίμησης του επιπέδου ρύπανσης του περιβάλλοντος και της κατάστασης στον Κόλπο του Μεξικού από βιολογικής πλευράς·

5.  καλεί την Επιτροπή να παρακολουθεί στενά τα αποτελέσματα των ερευνών των αρχών των ΗΠΑ με στόχο να διαπιστωθούν οι ανθρώπινοι, φυσικοί και τεχνολογικοί παράγοντες που οδήγησαν στην καταστροφή στον Κόλπο του Μεξικού, έτσι ώστε να αντληθούν όλα τα απαραίτητα συμπεράσματα για να εμποδιστεί η επανεμφάνιση τέτοιων φαινομένων σε θαλάσσιες πετρελαϊκές εξέδρες στα θαλάσσια και παράκτια ύδατα της ΕΕ·

6.  καλεί την Επιτροπή να αναπτύξει αυστηρές πολιτικές πρόληψης των ατυχημάτων για τις εξέδρες άντλησης πετρελαίου σε ολόκληρη την ΕΕ και να επεκτείνει το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας Σεβέζο ΙΙ[5] στις εξέδρες άντλησης πετρελαίου·

7.  καλεί ειδικότερα την Επιτροπή να επανεξετάσει την ικανότητα άμεσης αντίδρασης της ΕΕ σε ατυχήματα που συμβαίνουν σε θαλάσσιες εγκαταστάσεις και να αναπτύξει ένα ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης σε συνεργασία με τα κράτη μέλη· σημειώνει ότι πρέπει να αποδοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην Αρκτική λόγω του εύθραυστου χαρακτήρα της και της σημασίας της για την άμβλυνση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής·

8.  χαιρετίζει την απόφαση της Επιτροπής να υποβάλει τις δραστηριότητες πετρελαϊκής γεώτρησης στα ύδατα της ΕΕ σε τεστ αντοχής· την καλεί επίσης να εντοπίσει οιαδήποτε κενά και αδυναμίες στο νομοθετικό πλαίσιο σε επίπεδο ΕΕ και να θέσει την ανάλυσή της στη διάθεση του Κοινοβουλίου το συντομότερο δυνατόν·

9.  καλεί ειδικότερα την Επιτροπή να επανεξετάσει την ισχύουσα νομοθεσία βάσει της οποίας οι κάτοχοι αδειών εκμετάλλευσης πετρελαίου στη θάλασσα μπορούν να προβούν στη χρηματοδοτική εκμίσθωση των εγκαταστάσεών τους σε τρίτους, έτσι ώστε η ευθύνη για ζημίες στην ανθρώπινη ζωή και στο περιβάλλον, οι οποίες προκαλούνται από ατυχήματα και καταστροφές σε θαλάσσιες εξέδρες άντλησης πετρελαίου, να μπορεί ευκολότερα να στοιχειοθετηθεί στο πλαίσιο των επακόλουθων αστικών νομικών διαδικασιών·

10. ζητεί από την Επιτροπή, αφού επανεξετάσει το νομοθετικό πλαίσιο, να υποβάλει όσο το δυνατόν συντομότερα στο Κοινοβούλιο τις νομοθετικές προτάσεις τις οποίες θα κρίνει αναγκαίες για να αντιμετωπισθούν οι εντοπισθείσες αδυναμίες στο νομοθετικό καθεστώς - όπως για παράδειγμα στην οδηγία περί περιβαλλοντικής ευθύνης[6], στην οδηγία Seveso ΙΙ και σε άλλες ευρωπαϊκές νομοθετικές πράξεις - που εφαρμόζεται στον τομέα της έρευνας και εξόρυξης πετρελαίου και σε άλλες μορφές εκμετάλλευσης του θαλάσσιου πυθμένα στην ΕΕ·

11. θεωρεί ότι η υφιστάμενη νομοθεσία περί περιβαλλοντικής ευθύνης περιέχει ορισμένα σοβαρά κενά στο πλαίσιο αυτό και, κατά συνέπεια, καλεί την Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο αναθεώρησης του περιεχομένου και επέκτασης του πεδίου εφαρμογής της ισχύουσας νομοθεσίας της ΕΕ (συμπεριλαμβανομένης της οδηγίας περί περιβαλλοντικής ευθύνης, της οδηγίας Seveso II και καθώς και των μέτρων που περιλαμβάνουν τις δέσμες Έρικα και Τρίτη Δέσμη Ασφάλειας στη Θάλασσα) και/ή το ενδεχόμενο εκπόνησης νέας νομοθεσίας στην περίπτωση που χρειάζεται, ώστε να λαμβάνονται υπόψη όλοι οι κίνδυνοι της εκμετάλλευσης στη θάλασσα και να ενισχυθούν οι κανόνες περί ευθύνης στην περίπτωση πετρελαϊκών ατυχημάτων·

12. επισημαίνει την απουσία αντισταθμιστικού ταμείου για την περίπτωση πετρελαϊκών καταστροφών και καλεί την Επιτροπή να συμπεριλάβει διατάξεις υποχρεωτικής χρηματοδοτικής ασφάλειας στην οδηγία για την περιβαλλοντική ευθύνη·

13. καλεί επειγόντως την Επιτροπή να χαμηλώσει το όριο προσδιορισμού της βλάβης στο πλαίσιο της οδηγίας για την περιβαλλοντική ευθύνη και να συμπεριλάβει στο πεδίο εφαρμογής της τις βλάβες που προκαλούνται στα θαλάσσια ύδατα·

14. καλεί την Επιτροπή, στο πλαίσιο της τρέχουσας αναθεώρησης της οδηγίας για την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΕΠΕ)[7], να εξασφαλίσει ότι όλες οι δραστηριότητες στο θαλάσσιο πυθμένα θα υπόκεινται υποχρεωτικά σε αξιολόγηση, ότι η ποιότητα των ΕΠΕ θα είναι εγγυημένη και ότι οι υπερεπικίνδυνες δραστηριότητες όπως η γεώτρηση στον πυθμένα δεν θα επιτρέπονται στην περίπτωση που η ΕΠΕ δείξει ότι οι κίνδυνοι δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπιστούν ικανοποιητικά·

15. θεωρεί επιπλέον ότι κάθε νομοθετική πρόταση πρέπει να διασφαλίσει ένα ολοκληρωμένο νομικό πλαίσιο το οποίο:

     –   να εμποδίζει κατά το δυνατόν τις δυνητικά επικίνδυνες δραστηριότητες, οι οποίες διεξάγονται στον θαλάσσιο πυθμένα, να προκαλούν ζημιές στο θαλάσσιο και παράκτιο περιβάλλον,

     –   να εγγυάται ότι η πλήρης ευθύνη για όλες τις ζημίες που προκαλούν τέτοιες δραστηριότητες θα βαρύνει τον ρυπαίνοντα, περιλαμβανομένης της ζημίας στο έγγειο και θαλάσσιο περιβάλλον καθώς και στο κλίμα συνολικά·

     –   να διασφαλίζει την προστασία της ευρωπαϊκής βιοποικιλότητας στο θαλάσσιο και παράκτιο περιβάλλον·

     –   να ληφθεί μέριμνα ώστε, πριν από το σχεδιασμό κάθε οικονομικής δραστηριότητας, ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες να προβαίνουν σε αξιολόγηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον·

16. καλεί την Επιτροπή να υποβάλει νομοθετικές προτάσεις προκειμένου να εξασφαλιστεί η ενιαία εφαρμογή υψηλών προδιαγραφών ασφαλείας σε όλες τις ευρωπαϊκές εξέδρες άντλησης πετρελαίου και όλες τις δραστηριότητες γεώτρησης που διεξάγονται στην ΕΕ από τον Ατλαντικό έως τη Μαύρη Θάλασσα· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να συνεργασθούν με τον Διεθνή Οργανισμό Θαλάσσης (OMI), για την ενίσχυση των διεθνών κανόνων και προτύπων ασφάλειας και ελέγχου·

17. ζητεί από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να επιβάλουν μορατόριουμ σε όλες τις νέες γεωτρήσεις πετρελαίου που γίνονται στην ανοικτή θάλασσα στα ύδατα της ΕΕ, μέχρις ότου θεσπιστούν τέτοια πρότυπα σε ολόκληρη την ΕΕ·

18. ζητεί από την Επιτροπή να μελετήσει τη θέσπιση ενός αποτελεσματικού συστήματος παρακολούθησης που να επιτρέπει τον "έλεγχο των ελεγχόντων" και ζητεί να ενισχυθούν το ταχύτερο δυνατόν οι μέθοδοι επίβλεψης και οι ελάχιστοι υποχρεωτικοί κανόνες ασφαλείας·

19. καλεί την Επιτροπή να εξασφαλίσει ότι όλες οι διατάξεις των οδηγιών για την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, τη στρατηγική περιβαλλοντική εκτίμησης[8] και τους οικότοπους που σχετίζονται με την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των εξεδρών άντλησης πετρελαίου θα εφαρμόζονται κατά τρόπο ενιαίο σε όλα τα κράτη μέλη·

20. θεωρεί ότι η εντολή του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια στη Θάλασσα (EMSA) θα πρέπει να διευρυνθεί από τα σκάφη και στις εγκαταστάσεις ανοικτής θαλάσσης· ζητεί τα νέα αυτά καθήκοντα που θα παραχωρηθούν στον EMSA να αντικατοπτρίζονται τόσο στον προϋπολογισμό του όσο και στο προσωπικό του·

21. καλεί την Επιτροπή να δημοσιεύει ετήσια έκθεση, εκπονούμενη σε συνεργασία με τις αρχές των κρατών μελών και με ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες, η οποία να αξιολογεί την τεχνική ασφάλεια των εγκαταστάσεων και των θαλάσσιων εξεδρών άντλησης πετρελαίου που λειτουργούν στα θαλάσσια και παράκτια ύδατα της ΕΕ·

22. πιστεύει ότι έχει εξέχουσα σημασία να εξετάσει η Επιτροπή όλα τα οικονομικά θέματα και τα ζητήματα ευθύνης που συνδέονται με την θαλάσσια πετρελαϊκή έρευνα στην ΕΕ, με στόχο, εάν καταστεί απαραίτητο, να θεσπιστεί μια υποχρεωτική ασφάλιση σε επίπεδο ΕΕ ή οιοδήποτε άλλο μέσο, όπως η δημιουργία ενός ειδικού ευρωπαϊκού ταμείου που θα συντηρείται από υποχρεωτικές συνεισφορές των φορέων εκμετάλλευσης των θαλάσσιων εγκαταστάσεων· θεωρεί ότι κάθε μέσο αυτού του είδους θα πρέπει να λαμβάνει πλήρως υπόψη την ευθύνη των φορέων αυτών, να διασφαλίζει ότι οι φορείς εκμετάλλευσης διαθέτουν επαρκή ασφάλιση ή άλλες οικονομικές εγγυήσεις που να τους επιτρέπουν να προβαίνουν στις αναγκαίες αποκαταστάσεις και αποζημιώσεις σε περιπτώσεις περιβαλλοντικής ζημίας, και να προβλέπουν πρόσθετες χρηματοδοτικές εγγυήσεις, για παράδειγμα σε μορφή ταμείου, για ενέργειες αποκατάστασης και αποζημίωσης, όταν οι οικονομικές εγγυήσεις των φορέων εκμετάλλευσης δεν είναι επαρκείς·

23. ζητεί από την Επιτροπή να εξετάσει ιδιαίτερα τη δημιουργία υποχρεωτικών καθεστώτων ασφάλισης σε επίπεδο ΕΕ, τα οποία θα έχουν ως στόχο να αποζημιώνουν τις επιχειρήσεις που πλήττονται σε περίπτωση πετρελαιοκηλίδας·

24. ζητεί από την Επιτροπή να εξετάσει την αποξήλωση υπαρχουσών υποδομών γεωτρήσεων, λαμβάνοντας δεόντως υπόψη της τις ισχύουσες διεθνείς και εθνικές κανονιστικές ρυθμίσεις σε αυτόν τον τομέα, και να διευκρινίσει, εάν είναι απαραίτητο και μέσω νομοθεσίας, την ευθύνη των φορέων εκμετάλλευσης να διασφαλίζουν την ασφαλή αποσυναρμολόγηση αυτών των υποδομών και τη στοιχειοθέτηση της ευθύνης τους σε περιπτώσεις περιβαλλοντικών ζημιών οι οποίες οφείλονται στην αποξήλωση των υποδομών ανοικτής θαλάσσης και των οποιωνδήποτε περιβαλλοντικών ζημιών προκύψουν από μια εγκατάσταση ανοικτής θαλάσσης ή γεώτρησης μετά την αποξήλωσή της·

25. καλεί την Επιτροπή να θεσπίσει αυστηρό και υποχρεωτικό πλαίσιο σχετικά με την αποκάλυψη περιβαλλοντικών, κοινωνικών και διαχειριστικών πρακτικών εταιρειών, και να εξετάσει το ενδεχόμενο λήψης μέτρων για την ενίσχυση της δέσμευσης των θεσμικών επενδυτών με εταιρείες όσον αφορά τους επενδυτικούς κινδύνους που συνεπάγονται οι κατακριτέες από περιβαλλοντικής πλευράς πρακτικές·

26. επισημαίνει την έκθεση της βρετανικής Υπηρεσίας Υγείας και Ασφάλειας σχετικά με τις συνθήκες εργασίας στη Βόρεια Θάλασσα που δείχνει ότι τα ποσοστά θανάσιμων και σοβαρών ατυχημάτων διπλασιάστηκαν κατά το παρελθόν έτος· καλεί την Επιτροπή να διερευνήσει αυτές τις κατηγορίες και να προβεί σε ενέργειες προκειμένου να εξασφαλισθούν υψηλά επίπεδα υγείας και ασφαλείας για το προσωπικό που εργάζεται σε γεωτρήσεις στην ανοικτή θάλασσα·

27. καλεί την Επιτροπή να διαδραματίσει ενεργό ρόλο προκειμένου να εξασφαλισθεί ότι η δραστηριότητα των τρίτων χωρών και η εφαρμογή προγραμμάτων άντλησης πετρελαίου θα τηρούν όσο το δυνατόν περισσότερο τους αυστηρούς περιβαλλοντικούς κανόνες και να προβλέψει ειδικούς μηχανισμούς αντιστάθμισης των ενδεχόμενων ζημιών από πετρελαϊκές εκμεταλλεύσεις τρίτων χωρών στην ανοικτή θάλασσα στα σύνορα της ΕΕ·

28. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, την Επιτροπή και τις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια των κρατών μελών.

• [1]  ΕΕ L 206 της 22.7.1992, σ. 7.
• [2]  ΕΕ L 164 της 25.6.2008, σ. 19.
• [3]  ΕΕ L 327 της 22.7.1992, σ. 1.
• [4]  SEC(2006) 607 και 621.
• [5]  Οδηγία 2003/105/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Δεκεμβρίου 2003, για τροποποίηση της οδηγίας 96/82/ΕΚ του Συμβουλίου για την αντιμετώπιση των κινδύνων μεγάλων ατυχημάτων σχετιζόμενων με επικίνδυνες ουσίες (ΕΕ L 345, 31.12.2003, σελ. 97).·
• [6]  Οδηγία 2004/35/ΕΚ, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 21ης Απριλίου 2004, σχετικά με την περιβαλλοντική ευθύνη όσον αφορά την πρόληψη και την αποκατάσταση περιβαλλοντικής ζημίας (ΕΕ L 143, 30.4.2004, σελ..56).
• [7]  Οδηγία 85/337/ΕΟΚ, όπως τροποποιήθηκε.
• [8]  Οδηγία 2001/42/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 27ης Ιουνίου 2001, σχετικά με την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων ( ΕΕ L 197, 21.7.2001, σελ. 30).