ΚΟΙΝΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ σχετικά με την ελευθερία της έκφρασης στην Τουρκία: πρόσφατες συλλήψεις δημοσιογράφων, διευθυντικών στελεχών των μέσων μαζικής ενημέρωσης και συστηματική άσκηση πίεσης στα μέσα μαζικής ενημέρωσης
14.1.2015 - (2014/3011(RSP))
που αντικαθιστά τις προτάσεις ψηφίσματος των ομάδων:
S&D (B8‑0036/2015)
EFDD (B8‑0040/2015)
ALDE (B8‑0041/2015)
Verts/ALE (B8‑0042/2015)
PPE (B8‑0043/2015)
GUE/NGL (B8‑0044/2015)
ECR (B8‑0045/2015)
Renate Sommer, Cristian Dan Preda, Arnaud Danjean, Jacek Saryusz-Wolski, Elmar Brok, Andrej Plenković, Tunne Kelam, David McAllister, Philippe Juvin, Michael Gahler, Michaela Šojdrová, Barbara Matera, Davor Ivo Stier, Claude Rolin, Dubravka Šuica, Giovanni La Via, Pascal Arimont, Ivana Maletić, Lara Comi, József Nagy εξ ονόματος της Ομάδας PPE
Kati Piri, Knut Fleckenstein, Victor Boștinaru, Richard Howitt, Alessia Maria Mosca, Eugen Freund, Goffredo Maria Bettini, Alessandra Moretti, Liisa Jaakonsaari, Sorin Moisă, Tonino Picula, Javi López, Marlene Mizzi, Nicola Caputo, Pier Antonio Panzeri, Michela Giuffrida, Tanja Fajon, Miroslav Poche, Victor Negrescu, Neena Gill, Andrejs Mamikins, David Martin, Vincent Peillon, Soraya Post, Elena Valenciano εξ ονόματος της Ομάδας S&D
Charles Tannock, Mark Demesmaeker, Angel Dzhambazki, Branislav Škripek εξ ονόματος της Ομάδας ECR
Alexander Graf Lambsdorff, Johannes Cornelis van Baalen, Marietje Schaake, Ramon Tremosa i Balcells, Beatriz Becerra Basterrechea, Ivan Jakovčić, Jozo Radoš, Petr Ježek, Ivo Vajgl, Louis Michel, Gérard Deprez, Pavel Telička, Fredrick Federley, Petras Auštrevičius εξ ονόματος της Ομάδας ALDE
Τάκης Χατζηγεωργίου, Patrick Le Hyaric, Curzio Maltese, Marie-Christine Vergiat, Δημήτριος Παπαδημούλης, Γεώργιος Κατρούγκαλος, Kostadinka Kuneva, Κώστας Χρυσόγονος, Νεοκλής Συλικιώτης εξ ονόματος της Ομάδας GUE/NGL
Ska Keller, Ernest Maragall, Rebecca Harms, Bodil Ceballos, Judith Sargentini εξ ονόματος της Ομάδας Verts/ALE
Fabio Massimo Castaldo, Ignazio Corrao, Marco Affronte, Daniela Aiuto, Dario Tamburrano, Rolandas Paksas εξ ονόματος της Ομάδας EFDD
Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την ελευθερία της έκφρασης στην Τουρκία: πρόσφατες συλλήψεις δημοσιογράφων, διευθυντικών στελεχών των μέσων μαζικής ενημέρωσης και συστηματική άσκηση πίεσης στα μέσα μαζικής ενημέρωσης
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη τα προηγούμενα ψηφίσματά του για την Τουρκία,
– έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων της 16ης Δεκεμβρίου 2014,
– έχοντας υπόψη τη δήλωση της 15ης Δεκεμβρίου 2014 του Επιτρόπου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης,
– έχοντας υπόψη τη κοινή δήλωση της 14ης Δεκεμβρίου 2014 της Υπάτης Εκπροσώπου για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας/Αντιπροέδρου της Επιτροπής και του Επιτρόπου για την Ευρωπαϊκή πολιτική γειτονίας και τις διαπραγματεύσεις για την διεύρυνση,
– έχοντας υπόψη την έκθεση προόδου του 2014 για την Τουρκία, της 8ης Οκτωβρίου 2014,
– έχοντας υπόψη το ενδεικτικό έγγραφο στρατηγικής για την Τουρκία (2014-2020), της 26ης Αυγούστου 2014,
– έχοντας υπόψη το Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, του 1996, και ιδίως το άρθρο 19,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 123 παράγραφοι 2 και 4 του Κανονισμού του,
Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι στις 14 Δεκεμβρίου 2014 η τουρκική αστυνομία συνέλαβε δημοσιογράφους και στελέχη των μέσων μαζικής ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένων του Ekrem Dumanlı, αρχισυντάκτη της εφημερίδας Zaman και της Hidayet Karaca, γενικής διευθύντριας του ραδιοτηλεοπτικού ομίλου Samanyolu· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σε ένταλμα το οποίο εξέδωσε δικαστής στην Κωνσταντινούπολη, αναφέρεται ότι διενεργείται ποινική έρευνα εις βάρος τους για σύσταση οργάνωσης η οποία αποπειράθηκε να καταλάβει την κρατική εξουσία με άσκηση πιέσεων, εκφοβισμό και απειλές και ότι οι άνθρωποι αυτοί παραποίησαν για τον σκοπό αυτό την αλήθεια, αποστέρησαν την ελευθερία ανθρώπων και πλαστογράφησαν έγγραφα·
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι ορισμένα από τα πρόσωπα που συνελήφθησαν τον Δεκέμβριο 2014 έχουν αφεθεί ελεύθερα· λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 19 Δεκεμβρίου 2014, δικαστήριο της Κωνσταντινούπολης ανακοίνωσε την απελευθέρωση του Ekrem Dumanlı με αναστολή και ταξιδιωτική απαγόρευση εν αναμονή της ολοκλήρωσης της ποινικής έρευνας, αλλά τη συνέχιση της κράτησης της Hidayet Karaca, μέχρις ότου ολοκληρωθεί η σχετική έρευνα· λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 31 Δεκεμβρίου 2014, δικαστήριο της Κωνσταντινούπολης απέρριψε τις αντιρρήσεις του εισαγγελέα όσον αφορά την απελευθέρωση του Ekrem Dumanlı και άλλων επτά προσώπων·
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η αντίδραση της κυβέρνησης στις καταγγελίες για διαφθορά, τον Δεκέμβριο του 2013, δημιούργησε σοβαρές αμφιβολίες σε σχέση με την ανεξαρτησία και την αμεροληψία της δικαστικής εξουσίας, και κατέδειξε την αυξανόμενη έλλειψη ανοχής έναντι της πολιτικής αντιπολίτευσης, της δημόσιας διαμαρτυρίας και των μέσων ενημέρωσης που ασκούν κριτική·
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι στην Τουρκία υπάρχει ήδη μεγάλος αριθμός φυλακισμένων δημοσιογράφων και δημοσιογράφων των οποίων εκκρεμεί η δίκη, καθώς και ότι η πίεση στα μέσα ενημέρωσης έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, μεταξύ άλλων κατά ιδιοκτητών και στελεχών ομίλων μέσων ενημέρωσης όσο και κατά ψηφιακών μέσων και μέσων κοινωνικής δικτύωσης· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εκφοβιστικές δηλώσεις εκ μέρους πολιτικών και οι διώξεις κατά επικριτικών δημοσιογράφων, σε συνδυασμό με την ιδιοκτησιακή δομή του τομέα των μέσων ενημέρωσης, έχουν οδηγήσει σε εκτεταμένη αυτολογοκρισία από ιδιοκτήτες μέσων ενημέρωσης και δημοσιογράφους, καθώς και σε απολύσεις δημοσιογράφων· λαμβάνοντας υπόψη ότι η τουρκική κυβέρνηση απαγγέλλει κατηγορίες κατά των δημοσιογράφων κυρίως βάσει του αντιτρομοκρατικού νόμου της χώρας (ΤΜΚ) και των άρθρων του Ποινικού Κώδικα που αφορούν τις «τρομοκρατικές οργανώσεις»·
Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 6 Ιανουαρίου 2015, η ολλανδή ανταποκρίτρια Frederike Geerdink συνελήφθη στο Diyarbakir, ανακρίθηκε από την αστυνομία και αφέθηκε ελεύθερη την ίδια ημέρα, μετά από παρέμβαση του Ολλανδού Υπουργού Εξωτερικών που επισκεπτόταν την Τουρκία κατά το διάστημα αυτό, και ότι στις 7 Ιανουαρίου ένας άλλος Ολλανδός δημοσιογράφος, ο Mehmet Ülger, συνελήφθη κατά την άφιξη του στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης, ανακρίθηκε σε αστυνομικό τμήμα και αφέθηκε ελεύθερος αργότερα την ίδια ημέρα·
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο σεβασμός του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων, περιλαμβανομένης της ελευθερίας της έκφρασης, βρίσκονται στο επίκεντρο των αξιών της ΕΕ για τις οποίες η Τουρκία έχει επίσημα δεσμευτεί με την υποβολή της αίτησής της για προσχώρηση στην ΕΕ και τις σχετικές διαπραγματεύσεις, καθώς και μέσω της ιδιότητάς της ως μέλους του Συμβουλίου της Ευρώπης·
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ και τα κράτη μέλη της επέκριναν με σφοδρότητα τις συλλήψεις της 14ης Δεκεμβρίου, χαρακτηρίζοντάς τις ως «ασύμβατες με τις ευρωπαϊκές αξίες» και «ασύμβατες με την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης»· λαμβάνοντας ακόμη υπόψη ότι ο Πρόεδρος Erdogan απέρριψε σθεναρά τις επικρίσεις της ΕΕ·
1. καταδικάζει τις πρόσφατες επιδρομές της αστυνομίας και τη σύλληψη ενός αριθμού δημοσιογράφων και εκπροσώπων των μέσων ενημέρωσης στις 14 Δεκεμβρίου 2014 στην Τουρκία· τονίζει ότι οι ενέργειες αυτές θέτουν σε αμφισβήτηση τον σεβασμό της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης, η οποία είναι βασική αρχή της δημοκρατίας·
2. υπενθυμίζει ότι η ύπαρξη ελεύθερου και πολυφωνικού Τύπου αποτελεί ουσιώδες στοιχείο κάθε δημοκρατικού καθεστώτος, όπως και το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη, το τεκμήριο της αθωότητας και η δικαστική ανεξαρτησία· τονίζει, συνεπώς, ότι είναι αναγκαίο, σε όλες τις περιπτώσεις των πρόσφατων συλλήψεων, i) να δοθούν διεξοδικές και διαφανείς πληροφορίες σχετικά με τις κατηγορίες εναντίον των συλληφθέντων, ii) να δοθούν στους συλληφθέντες πλήρης πρόσβαση στα ενοχοποιητικά στοιχεία και πλήρη δικαιώματα υπεράσπισης και iii) να εξασφαλιστεί η κατάλληλη διαχείριση των υποθέσεων ώστε να μπορεί να αποδειχτεί γρήγορα και αναμφίβολα η αλήθεια των κατηγοριών· υπενθυμίζει στις τουρκικές αρχές ότι θα πρέπει να ενεργούν με τη μέγιστη προσοχή όταν ασχολούνται με μέσα ενημέρωσης και δημοσιογράφους, δεδομένου ότι η ελευθερία έκφρασης και η ελευθερία των μέσων ενημέρωσης αποτελούν καίριο στοιχείο της λειτουργίας μιας ανοικτής και δημοκρατικής κοινωνίας·
3. εκφράζει την ανησυχία του για την οπισθοδρόμηση στις δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις, και ιδίως για την περιοριζόμενη ανοχή της κυβέρνησης απέναντι στη δημόσια διαμαρτυρία και στα επικριτικά προς αυτήν μέσα ενημέρωσης· σημειώνει, στο πλαίσιο αυτό, ότι οι συλλήψεις της 14ης Δεκεμβρίου εμπίπτουν σε μια δυστυχώς επαναλαμβανόμενη πρακτική αυξανόμενων πιέσεων και περιορισμών στον Τύπο και τα μέσα ενημέρωσης, περιλαμβανομένων των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των βημάτων διαλόγου με παρουσία στο Διαδίκτυο· σημειώνει ότι οι απαγορεύσεις δικτυακών τόπων έχουν δυσανάλογα μεγάλο εύρος στην Τουρκία· εκφράζει αποδοκιμασία για τον αριθμό προφυλακισμένων δημοσιογράφων εν αναμονή της δίκης τους, γεγονός που συνιστά την ουσιαστική τιμωρία τους, και καλεί τις δικαστικές αρχές της Τουρκίας να επανεξετάσουν και να αντιμετωπίσουν τις υποθέσεις αυτές το ταχύτερο δυνατόν·
4. παροτρύνει την Τουρκία να εργαστεί για μεταρρυθμίσεις οι οποίες θα πρέπει να εξασφαλίζουν επαρκείς ελέγχους και ισορροπίες με πλήρη εγγύηση της ελευθερίας, συμπεριλαμβανομένων της ελευθερίας της σκέψης, της έκφρασης και των μέσων ενημέρωσης, της δημοκρατίας, της ισότητας, του κράτους δικαίου και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων·
5. υπογραμμίζει τη σπουδαιότητα της ελευθερίας του Τύπου και του σεβασμού των δημοκρατικών αξιών για τη διαδικασία διεύρυνσης της ΕΕ· τονίζει ότι μια σειρά διατάξεων του τουρκικού νομικού πλαισίου και η ερμηνεία τους από τα μέλη του δικαστικού σώματος εξακολουθούν να παρακωλύουν την ελευθερία της έκφρασης, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης· υπενθυμίζει ότι η ελευθερία της έκφρασης και η πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης βρίσκονται στο επίκεντρο των ευρωπαϊκών αξιών και ότι ο ανεξάρτητος Τύπος είναι ζωτικής σημασίας για μία δημοκρατική κοινωνία, δεδομένου ότι επιτρέπει στους πολίτες να παίρνουν ενεργό μέρος στις συλλογικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων ενημερωμένοι και, επομένως, ενισχύει τη δημοκρατία· προτρέπει την τουρκική κυβέρνηση, στο πλαίσιο αυτό, να αντιμετωπίσει την ελευθερία του Τύπου ως ζήτημα προτεραιότητας και να διαμορφώσει το κατάλληλο νομοθετικό περιβάλλον που θα εγγυάται την πολυφωνία, σε συμμόρφωση προς τα διεθνή πρότυπα· ζητεί, ακόμη, να τεθεί τέρμα στις πιέσεις και τον εκφοβισμό των μέσων ενημέρωσης και των δημοσιογράφων που είναι επικριτικοί προς την κυβέρνηση·
6. σημειώνει ότι το σχέδιο δράσης για την πρόληψη των παραβιάσεων της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα δεν προβλέπει την αναθεώρηση όλων των διατάξεων του αντιτρομοκρατικού νόμου ή του Ποινικού Κώδικα που έχουν χρησιμοποιηθεί για τον περιορισμό της ελευθερίας έκφρασης· τονίζει την ανάγκη αναθεώρησης των νόμων αυτών κατά προτεραιότητα·
7. τονίζει ότι, όπως συμπέρανε το Συμβούλιο στις 16 Δεκεμβρίου 2014, ο Mηχανισμός Προενταξιακής Βοήθειας (MΠB ΙΙ) για την περίοδο 2014-2020 προβλέπει ενίσχυση της συνοχής μεταξύ της χρηματοδοτικής στήριξης της ΕΕ και της συνολικής προόδου που επιτυγχάνεται κατά την εφαρμογή της προενταξιακής στρατηγικής, περιλαμβανομένου του πλήρους σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών·
8. ζητεί να αυξηθεί η προσοχή που αποδίδεται στα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης, στο πλαίσιο του μηχανισμού προενταξιακής βοήθειας· υπογραμμίζει, περαιτέρω, στο πλαίσιο αυτό, τη σημασία της στήριξης και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, δεδομένου ότι μόνο μια διαφανής και λειτουργική κοινωνία των πολιτών μπορεί να εδραιώσει την πίστη και την εμπιστοσύνη μεταξύ των διαφόρων συνιστωσών μιας ζωντανής και δημοκρατικής κοινωνίας·
9. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, στην Αντιπρόεδρο της Επιτροπής/ Ύπατη Εκπρόσωπο της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας και στην κυβέρνηση και το κοινοβούλιο της Τουρκίας.